VI VI . BÖLÜM . BÖLÜM DERS NOTLARI: DERS NOTLARI: KAYNAKLAR VE T KAYNAKLAR VE T İ İ CARET - CARET - HECKSCHER-OHLIN HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ TEORİSİ Öğr. Gör. Elşen BAĞIRZADE Öğr. Gör. Elşen BAĞIRZADE Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası İşletme Fakültesi Türk Dünyası İşletme Fakültesi Ders: Uluslararası Ders: Uluslararası İktisat ve Dış İktisat ve Dış Ticaret Politikası Ticaret Politikası Sunumlarda Sunumlarda Paul R. Paul R. Krugman Krugman ve ve Maurice Maurice Obstfeld Obstfeld tarafından tarafından yazılmış “ yazılmış “International International Economics: Theory and Economics: Theory and Policy Policy” ve Halil ve Halil Seyidoğlu tarafından Seyidoğlu tarafından yazılmış “ yazılmış “Uluslararası Uluslararası İktisat: Teori, Politika ve İktisat: Teori, Politika ve Uygulama Uygulama ” isimli ders ” isimli ders kitabları temel kitabları temel alınmıştır. alınmıştır.
36
Embed
VI . BÖLÜM DERS NOTLARI: KAYNAKLAR VE T İ CARET - HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ
VI . BÖLÜM DERS NOTLARI: KAYNAKLAR VE T İ CARET - HECKSCHER-OHLIN TEORİSİ. Öğr. Gör. Elşen BAĞIRZADE Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Türk Dünyası İşletme Fakültesi Bakü - 20 11. - PowerPoint PPT Presentation
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
VIVI. BÖLÜM. BÖLÜM DERS NOTLARI:DERS NOTLARI: KAYNAKLAR VE T KAYNAKLAR VE TİİCARET - CARET -
Giriş ................................................................................ 3 İki Faktörlü Ekonomi Modeli ......................................... 4 İki Faktörlü Ekonomiler Arasında Uluslararası
Giriş Rikardo modeli dış ticaretin nedenini tek faktörlü model
çerçevesinde ülkeler arasındaki verimlilik farklılıklarıyla açıklamış, fakat bu verimliliğin nedenlerine değinmemiştir.
Heckscher-Ohlin teorisi ilk defa İsveçli ekonomist Eli. F. Heckscher (1879-1952) tarafından 1919 yılında yayınlanan “Gelir Dağılımı Üzerine Dış Ticaretin Etkisi” isimli makalede ortaya atılmış, sonradan öğrencisi ekonomist ve politikacı Bertil Ohlinin (1899-1979) 1933 yılında yayınlanan “Bölgesel ve Uluslararası Ticaret” isimli kitabında geliştirilmiştir.
Karşılaştırmalı üstünlük teorisinin eksikliklerini ortadan kaldırma amacı taşıyan teori, aslında Heckscher-Ohlin, Faktör Eşitliği, Stolper-Samuelson ve Rybczynski Teoremlerinden oluşmaktadır.
Gerçek dünyada, ticaret kısmi de olsa emek verimliliğindeki farklılıkla açıklandığı zaman, aynı zamanda ülke faktörlerindeki farklılıklar da ortaya çıkar.
Heckscher-Ohlin teorisi:• Ticaretin tek kaynağının faktör farklılıkları olduğunu ileri
• Faktör Yoğunluğu – İki mallı (giyecek ve yiyecek) ve iki faktörlü (emek ve
toprak) dünyada, herhangi bir ücret-rant oranında yiyecek üretiminde kullanılan toprak-emek oranı giyecek kullanımındakinden yüksekse, o zaman yiyecek üretimi toprak-yoğundur:
TF/LF > TC/ LC
– Örnek: Eğer yiyecek üretimi 80 işçi ve 200 akr kullanırsa, buna karşılık giyecek üretimi 20 işçi ve 20 akr kullanırsa, o zaman yiyecek toprak yoğun, giyecek ise emek-yoğundur.
Yiyeceğin giyeceğe göre nisbi fiyatına artış, PC/PF, aşağıdakileri doğuracaktır:• Toprak sahiplerine oranla iş.ilerin geliri azalacak,w/r.
• Hem giyecek, hem de yiyecek üretiminde toprağın emeğe oranı, T/L, yükselecek ve böylece her iki mal açısından emeğin marjinal ürünü de yükselecektir.
• Her iki mal açısından reel ücretlerin yükselmesi ve reel rantın düşmesi yoluyla işçilerin satınalma gücü yükselecek ve toprak sahiplerinki ise düşecektir.
Ekonominin kaynakları değiştiği zaman iki malın çıktıları nasıl değişir? • Rybczynski Teoremi (etki):
– Eğer üretim faktörü (T veya L) artıyorsa, verilmiş mal fiyatlarında onun yoğun bir şekilde kullanıldığı malın arzı artacak, diğer malın arzı ise azalacaktır.
Nisbi Fiyatlar ve Ticaret Haddleri• Faktör bolluğu
– Vatan Yabancıyla kıyasladığımızda emek-bol (labor-abundant) ülkedir(ve Yabancı Vatanla kıyasladığımızda toprak-bol ülkedir). Toplam emek/toplam toprak oranı Vatanda Yabancıdan daha fazladır:
L/T > L*/ T*
– Örnek: Eğer Amerika 80 milyon işçiye ve 200 million akr toprağa sahipse, İngiltere ise 20 milyon işçiye ve 20 milyon akr toprağa sahipse, o zaman İngiltere emek-bol(labor-abundant), Amerika ise toprak-bol (land-abundant) ülkedir.
– Bu halde, Vatanda kıt fakör (scarce factor) toprak, yabancıda ise emek olacaktır.
İki-Faktörlü Ekonomiler Arasında Uluslararası Ticaretin Etkileri
• Ne zaman Vatan ve Yabancı birbirile ticaret yapar, onların nisbi fiyatları bir noktada birleşir. Giyeceğin nisbi fiyatı Vatanda yükselir, Yabancıda düşer.
– Vatanda giyeceğin nisbi fiyatının yükselmesi giyecek üretiminde artış ve nisbi tüketiminde azalışa neden olacak ve böylece, Vatan giyim ihraç eden yiyecek ithal eden ülke olacaktır.
– Tersine, Yabancıda giyeceğin nisbi fiyatında azalış onu giyecek ithalatçısı ve yiyecek ihracatçısına çevirecektir.
İki-Faktörlü Ekonomiler Arasında Uluslararası Ticaretin Etkileri
• Gerçek dünyada uluslararası ticaret çeşitli ülkelerde homojen faktörlerin getirilerini eşitliyormu?
– Günlük gözlemler bunun baş vermediğini açıklıkla göstermektedir.
– Örnek: Ücretler doktorlar, mühendisler, teknisyenler, makinistler ve emekçiler için ABD’de ve Almanyada Kore ve Meksikada olduğundan daha yüksektir.
– Bu koşullar altında, uluslararası ticaretin homojen faktörlerin getirilerindeki uluslararası farklılığı tamamen ortadan kaldırmaktdan çok azaltdığını söylemek daha gerçekçidir.
İki-Faktörlü Ekonomiler Arasında Uluslararası Ticaretin Etkileri
• Faktör fiyatı eşitliğinin tesbiti bakımından önemli olan üç varsayım gerçek yalandır:
– Her iki ülke her iki malı üretir
– Her iki ülke üretimde aynı teknolojiye sahiptir.
– Her iki ülke ticaret için malların aynı fiyatlarına sahiptir.
• Düşünelim ki, faktör-fiyat eşitlenmesi teoremi uluslararası ticaretin uluslararası kişibaşına gelirler arasındakı farklılıkları azaltaçağı veya ortadan kaldıracağı konusunda bir şey söylemiyor.
İki-Faktörlü Ekonomiler Arasında Uluslararası Ticaretin Etkileri