100 VESTİBÜLER TESTLER ENG ve rotasyon testleri ancak horizontal yarım daire kanalları ve bunlardan doğan süperior vestibüler siniri sorgulamaktadır. Vertikal kanalları ve otolitik sistemi muayene etmek için henüz güvenilir bir yöntem yoktur. Bu yüzden bir çok periferik vestibüler sistem hastalığında (meniere, süper market sendromu, perilenfatik fistül) ancak diğer nedenleri ekarte etmek yoluyla tanıya ulaşılmaya çalışılmaktadır. 1-Elektronistagmografi (ENG) : ENG’de temel olay: vestibüler sistemi stimüle ederek, ortaya çıkan göz hareketlerini ve bunun sonucu oluşan korneo-retinal potansiyel değişiklerini ( kornea +,retina -) kaydetmektir. Elektrotlar yatay hareketler için her iki göz küresinin dış kantuslarına; vertikal hareketler için ise pupilin alt ve üstüne yerleştirilir. Toprak elektrodu ise alına konur. Göz hareketleri göz kapalı iken de kaydedildiğinden, gözün fiksasyonundan doğan sakıncalar da ortadan kaldırılmış olur. ENG vestibülospinal bozukluklar hakkında bilgi vermez, sadece periferik vestibüler sistemin sadece bir kısmını sorgular; Bu sistemde organik bir bozukluk olup olmadığını araştırır. ENG’nin yorumlanmasında göz hareketlerinin fonksiyonlarının da bilinmesinin büyük önemi vardır. Çünkü vestibüler sistemdeki bozukluğun anatomik lokalizasyonu ve gerçek tanısı, ancak motor göz fonksiyonlarının gerçek bir şekilde değerlendirilmesine bağlıdır. Bu yüzden ENG bir çok alt gruba ayrılmıştır: Gaze testi, sakkadik göz hareketleri testi, oküler pursuit testi, optokinetik supresyon ve fiksasyon testleri; santral vestibüler yolları ve göz motor yollarını sorgular. Geri kalan statik ve dinamik pozisyon testleri ise periferik vestibüler sistemi sorgular. a- Gaze (fiksasyon) testi: Gaze (fiksasyon); normal kişilerde görme alanı içindeki bir cisme bakarken, bakışlarını odaklayarak, görüntüyü sabit bir şekilde fovea üzerine düşürebilme yeteneğidir.Fiksasyon yeteneği bozulmuş kişilerde gözler sabit kalmaz, rastgele göz hareketleri yada nistagmus ortaya çıkabilir. Test sırasında hastaya 20-30° derece olmak üzere yukarı,aşağı ve yanlara baktırılır.Eğer hastada tek taraflı periferik veya santral lezyon var ise fiksasyon olmaz .Genelde nistagmus olmak üzere bazı göz hareketleri ortaya çıkar. Test yaptırılırken hastanın görme kusurları düzeltilmiş olmalıdır. Görme kusuru varsa gözlük tercih edilmelidir. Eğer tek taraflı bir labirent lezyonu var ise, hızlı faz sağlam tarafa olmak üzere nistagmus yönü aynı kalır. Nedeni lezyon tarafında zayıflık sonucu iki VOR arasında dengesizlik olmasıdır. SSS lezyonlarında ise hızlı komponent yönüne olan bakışlarda genelde nistagmusun frekans ve amplitüdü artar. Fakat hızlı komponent yönünden farklı yönlere bakışlarda sıklıkla nistagmusun yönü değişir. Hızlı komponent aksi yönünde, merkezin birkaç derece ilerisinde nistagmusun minimal olduğu veya olmadığı Null bölgesi vardır. Bu bölgenin ötesine bakış sıklıkla nistagmusun yönünde değişiklikle sonuçlanır. Vestibüler sistemi tutan beyin sapı lezyonlarında ise, gözün horizontal ekseni etrafında döndüğü rotatuar nistagmus görülebilir. Göz – ve + kutuplardan eşit
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
100
VESTİBÜLER TESTLER
ENG ve rotasyon testleri ancak horizontal yarım daire kanalları ve bunlardan doğan süperior
vestibüler siniri sorgulamaktadır. Vertikal kanalları ve otolitik sistemi muayene etmek için henüz
güvenilir bir yöntem yoktur. Bu yüzden bir çok periferik vestibüler sistem hastalığında (meniere,
süper market sendromu, perilenfatik fistül) ancak diğer nedenleri ekarte etmek yoluyla tanıya
ulaşılmaya çalışılmaktadır.
1-Elektronistagmografi (ENG) :
ENG’de temel olay: vestibüler sistemi stimüle ederek, ortaya çıkan göz hareketlerini ve bunun
sonucu oluşan korneo-retinal potansiyel değişiklerini ( kornea +,retina -) kaydetmektir. Elektrotlar
yatay hareketler için her iki göz küresinin dış kantuslarına; vertikal hareketler için ise pupilin alt ve
üstüne yerleştirilir. Toprak elektrodu ise alına konur. Göz hareketleri göz kapalı iken de
kaydedildiğinden, gözün fiksasyonundan doğan sakıncalar da ortadan kaldırılmış olur.
ENG vestibülospinal bozukluklar hakkında bilgi vermez, sadece periferik vestibüler sistemin sadece
bir kısmını sorgular; Bu sistemde organik bir bozukluk olup olmadığını araştırır. ENG’nin
yorumlanmasında göz hareketlerinin fonksiyonlarının da bilinmesinin büyük önemi vardır. Çünkü
vestibüler sistemdeki bozukluğun anatomik lokalizasyonu ve gerçek tanısı, ancak motor göz
fonksiyonlarının gerçek bir şekilde değerlendirilmesine bağlıdır. Bu yüzden ENG bir çok alt gruba
ayrılmıştır: Gaze testi, sakkadik göz hareketleri testi, oküler pursuit testi, optokinetik supresyon ve
fiksasyon testleri; santral vestibüler yolları ve göz motor yollarını sorgular. Geri kalan statik ve
dinamik pozisyon testleri ise periferik vestibüler sistemi sorgular.
a- Gaze (fiksasyon) testi:
Gaze (fiksasyon); normal kişilerde görme alanı içindeki bir cisme bakarken, bakışlarını
odaklayarak, görüntüyü sabit bir şekilde fovea üzerine düşürebilme yeteneğidir.Fiksasyon yeteneği
bozulmuş kişilerde gözler sabit kalmaz, rastgele göz hareketleri yada nistagmus ortaya çıkabilir.
Test sırasında hastaya 20-30° derece olmak üzere yukarı,aşağı ve yanlara baktırılır.Eğer hastada
tek taraflı periferik veya santral lezyon var ise fiksasyon olmaz .Genelde nistagmus olmak üzere
bazı göz hareketleri ortaya çıkar. Test yaptırılırken hastanın görme kusurları düzeltilmiş olmalıdır.
Görme kusuru varsa gözlük tercih edilmelidir.
Eğer tek taraflı bir labirent lezyonu var ise, hızlı faz sağlam tarafa olmak üzere nistagmus yönü aynı
kalır. Nedeni lezyon tarafında zayıflık sonucu iki VOR arasında dengesizlik olmasıdır.
SSS lezyonlarında ise hızlı komponent yönüne olan bakışlarda genelde nistagmusun frekans ve
amplitüdü artar. Fakat hızlı komponent yönünden farklı yönlere bakışlarda sıklıkla nistagmusun
yönü değişir. Hızlı komponent aksi yönünde, merkezin birkaç derece ilerisinde nistagmusun
minimal olduğu veya olmadığı Null bölgesi vardır. Bu bölgenin ötesine bakış sıklıkla nistagmusun
yönünde değişiklikle sonuçlanır. Vestibüler sistemi tutan beyin sapı lezyonlarında ise, gözün
horizontal ekseni etrafında döndüğü rotatuar nistagmus görülebilir. Göz – ve + kutuplardan eşit
101
uzaklıkda kaldığı için ENG’de düz bir çizgi oluşur. MS’de 4. ventrikül tabanının tutulumuna bağlı
olarak bu tip nistagmus görülebilir. Vertikal nistagmus’da genelde SSS lezyonlarına bağlı meydana
gelebilir. Özellikle kafa tabanı ve serviko-meduller lezyonlarda ve VBY’de yana bakışda aşağı
vuran vertikal nistagmus görülebilir.
Şekil: Normal gaze
Periyodik alternan nistagmus (PAN) ;
Hastanın bakış yönü değişmeden ortalama 2-6 dakikada bir yön değiştiren nistagmusdur. En fazla
serebellum hastalıklarında olmak üzere, beyin sapının ve orta beynin vasküler ve yer kaplayıcı
lezyonlarında görülür. ENG’de kare dalgalar halinde kendini gösterir.
Gaze evoked nistagmus (GEN):
Simetrik olarak:Fenitoin, fenibarbütal, diazem, alkol alanlarda fiksasyon zayıflayacağı için ve yine
MG, MS ve serebellar atrofili hastalarda görülebilir.
Asimetrik horizontal GEN daima yapısal beyin sapı lezyonunu gösterir. Bu hastalarda lezyon