Verkeersveiligheid Ir Adriaan Walraad MBA Docent verkeersveiligheid NHTV Allround beleidsmedewerker mobiliteitsstrategie BRU Consultant Walraad Verkeersadvisering BV
Verkeersveiligheid
Ir Adriaan Walraad MBA
Docent verkeersveiligheid NHTVAllround beleidsmedewerker
mobiliteitsstrategie BRUConsultant Walraad Verkeersadvisering BV
...welkom!......welkom!...
TerugblikBelangrijkste begrippen
Vragen Programma van vandaag
Geschiedenistheorie
TerugblikBelangrijkste begrippen
Vragen Programma van vandaag
Geschiedenistheorie
On August 17, 1896, Bridget Driscoll, became the first road fatality On August 17, 1896, Bridget Driscoll, became the first road fatality in the world.in the world.
The crash occurred on a terrace in the grounds of Crystal Palace The crash occurred on a terrace in the grounds of Crystal Palace in London, when Bridget stepped off the kerb and into the history in London, when Bridget stepped off the kerb and into the history
books when she was the first pedestrian to be killed by a car.books when she was the first pedestrian to be killed by a car.
The car was owned by the Anglo-French Motor Car Company The car was owned by the Anglo-French Motor Car Company who were offering demonstration rides to the public.who were offering demonstration rides to the public.
While the driver was reported to be doing 4 mph, witnesses While the driver was reported to be doing 4 mph, witnesses described her as being hit by a car travelling at "tremendous speed".described her as being hit by a car travelling at "tremendous speed".
The driver at the time of the crash was Arthur Edsell, an The driver at the time of the crash was Arthur Edsell, an employee of the company.He had been driving for only 3 weeks employee of the company.He had been driving for only 3 weeks
(no driving tests or licenses existed at that time).(no driving tests or licenses existed at that time).
He had apparently tampered with the belt, causing the car to go He had apparently tampered with the belt, causing the car to go at twice the intended speed. He was also said to have been at twice the intended speed. He was also said to have been talking to the young lady passenger beside him at the time.talking to the young lady passenger beside him at the time.
At the inquest, after six-hours of deliberation, the jury returned a At the inquest, after six-hours of deliberation, the jury returned a
verdict of verdict of "Accidental Death"."Accidental Death".
No prosecution was proposed or brought against the driver or the No prosecution was proposed or brought against the driver or the companycompany
In summing up, the Coroner is reported to have remarked:In summing up, the Coroner is reported to have remarked:
””I trust that this sort of nonsense will never happen again"I trust that this sort of nonsense will never happen again"
Both he and front-seat passenger Major James Miller died from Both he and front-seat passenger Major James Miller died from head injuries after the car's wheels collapsed under the pressure of head injuries after the car's wheels collapsed under the pressure of braking at 20mph, considerably more than the vehicle's braking at 20mph, considerably more than the vehicle's recommended maximum speed.recommended maximum speed.
Three Years LaterThree Years Later
The first FATAL involving a vehicle occupant death.The first FATAL involving a vehicle occupant death.
On February 25, 1899, Edwin Sewell, an employee of the fledgling On February 25, 1899, Edwin Sewell, an employee of the fledgling Daimler Company, lost control of the motorised `wagonette' Daimler Company, lost control of the motorised `wagonette'
vehicle he was demonstrating to prospective buyers while speeding vehicle he was demonstrating to prospective buyers while speeding down the steep incline of Grove Hill Road in Harrow, north west down the steep incline of Grove Hill Road in Harrow, north west
London.London.
Een stukje geschiedenisEen stukje geschiedenis
1900-1920: Elk ongeval is uniek1920-1950: brokkenmakers en
pechvogels1940-1960: echt onderzoek1960-1980: systeembenadering1980-1990: de mens als dominante
schakel1990- nu: naar een preventieve
benadering van verkeersveiligheid
1900-1920: Elk ongeval is uniek1920-1950: brokkenmakers en
pechvogels1940-1960: echt onderzoek1960-1980: systeembenadering1980-1990: de mens als dominante
schakel1990- nu: naar een preventieve
benadering van verkeersveiligheid
Een stukje geschiedenis Een stukje geschiedenis brokkenmaker pechvogel
De een maakt meer brokken dan de ander, menselijke fouten
Omstandigheden bepalen onveiligheid.
Gericht op individueel gedrag/ juridische schuld
Gericht op groep, risico en lotgevallen
Verzekering op basis van ‘no claim’
Verzekering voor iedereen gelijk
Iemand rijdt dronken rechtdoor over rotonde
Iemand die 7000 km/jaar of 70.000km/jaar rijdt
Haddonmatrix
Pre-crash- Voor het ongeval
Crash-Tijdens het ongeval
Post-crashNa het ongeval
Mens Fysieke toestand Mentale toestandRisicogroepenErvaringGedrag
Fysieke toestandFouten makenGedrag
Fysieke toestandMentale toestandGedrag Ervaring
Voertuig Technische kenmerkenMechanische conditieRijtoestand
Passieve veiligheid Toestand voertuig
Weg en omgeving
GeometrieOmgeving
Botsobjecten Uitwijkmogelijkheden
Beveiligen
Een stukje geschiedenisEen stukje geschiedenis
Een stukje geschiedenisEen stukje geschiedenis
Systeembenadering: fasenmodel AsmussenHoe vroeger in de keten hoe beter!
Vervoersfase vervoersconceptVerkeersfase verkeerssituatieOntmoetingsfase incidentsituatieBotsfase ongevalssituatie Letsel- en schadefase letselsituatieBehandeling en revalidatie herstelsituatie
Preventief versus curatief
Systeembenadering: fasenmodel AsmussenHoe vroeger in de keten hoe beter!
Vervoersfase vervoersconceptVerkeersfase verkeerssituatieOntmoetingsfase incidentsituatieBotsfase ongevalssituatie Letsel- en schadefase letselsituatieBehandeling en revalidatie herstelsituatie
Preventief versus curatief
Door met Duurzaam VeiligDoor met Duurzaam Veilig
(mono-)Functionaliteit van wegen Homogeniteit massa/snelheid/richting Herkenbaarbaarheid van vormgeving (druk-
rustig) en voorspelbaarheid van wegverloop (druk)
Vergevingsgezindheid van omgeving en van weggebruikers onderling
Statusonderkenning door verkeersdeelnemer
(mono-)Functionaliteit van wegen Homogeniteit massa/snelheid/richting Herkenbaarbaarheid van vormgeving (druk-
rustig) en voorspelbaarheid van wegverloop (druk)
Vergevingsgezindheid van omgeving en van weggebruikers onderling
Statusonderkenning door verkeersdeelnemer
Maximale snelhedenMaximale snelheden
Wegen met mogelijke conflicten tussen auto’s en onbeschermde verkeersdeelnemers: 30km/u
Kruisingen met dwarsconflicten tussen auto’s: 50km/u
Wegen met frontale conflicten tussen auto’s: 70km/u
Wegen waarop frontale of zijdelingse conflicten tussen verkeersdeelnemers onmogelijk zijn: 100km/u
Wegen met mogelijke conflicten tussen auto’s en onbeschermde verkeersdeelnemers: 30km/u
Kruisingen met dwarsconflicten tussen auto’s: 50km/u
Wegen met frontale conflicten tussen auto’s: 70km/u
Wegen waarop frontale of zijdelingse conflicten tussen verkeersdeelnemers onmogelijk zijn: 100km/u
Enkele pychologische theorieen
Enkele pychologische theorieen
Psychologie versus sociologieCognitieve dissonantie- zelfbeeldCompensatiegedragVeronderstelling van Risico-homeostaseHulpgedrag en gedeelde
verantwoordelijkheidMens is niet altijd bezig met ‘het goede’!
Psychologie versus sociologieCognitieve dissonantie- zelfbeeldCompensatiegedragVeronderstelling van Risico-homeostaseHulpgedrag en gedeelde
verantwoordelijkheidMens is niet altijd bezig met ‘het goede’!
Duurzaam Veilig:Mens als maat der dingen
Duurzaam Veilig:Mens als maat der dingen
Vormgeving aanpassen aan vermogens mens Vereenvoudig verkeersproces, rijtaak eenvoudiger Verbeter waarneming, beter in kunnen schatten Inperken van mogelijkheden ongewenst gedrag Inperking van risico’s verbonden aan ongewens gedrag Bevorderen van gewenst gedrag
Voertuigen aangepast aan mens en om te beschermen bij ongevallen Maar: aandacht voor de fietser of voetganger
ondergeschikt Voetganger is geen fietser Actueel: Airbag extern
6.000.000 functieverlies of functiebeperking
Vormgeving aanpassen aan vermogens mens Vereenvoudig verkeersproces, rijtaak eenvoudiger Verbeter waarneming, beter in kunnen schatten Inperken van mogelijkheden ongewenst gedrag Inperking van risico’s verbonden aan ongewens gedrag Bevorderen van gewenst gedrag
Voertuigen aangepast aan mens en om te beschermen bij ongevallen Maar: aandacht voor de fietser of voetganger
ondergeschikt Voetganger is geen fietser Actueel: Airbag extern
6.000.000 functieverlies of functiebeperking
1 jaar Kruipen, Ontdekkingstocht binnenshuis
2 jaar Lopen, Ontdekken van de omgeving dicht bij huis en opgenomen worden in kringen van oudere kinderen
3 jaar Rijden met een driewieler op de stoep, ontdekken van de eigen woonstraat (100 meter links en rechts) het zelfstandig aangaan van contacten met bewoners in de straat
4 jaar Eerste fietspogingenOp onderzoek uitgaan in andere straten van de buurt (een blokje om), spelen met kinderen van dezelfde leeftijd, zelfstandig contact met de volwassen wereld (bijvoorbeeld een boodschapje doen)
5 jaar Op weg naar de kleuterschool (binnen een straal van 1 km)Op bezoek bij vriendjes en vriendinnetjes van school
6 jaar De weg naar school is vanzelfsprekendActieradius is nu de wijk of het dorp (lopend of fietsend)
7 jaar Klein stadje wordt doorkruist, langere fietsexpedities worden ondernomen, waardoor een groter gebied bereikbaar wordt. Gebruik van openbaar vervoer binnen de eigen stad wordt normaal
10 jaar De stad en buurgemeenten komen binnen bereik, sportplaats en zwembad worden opgezocht. Fietsen in de hele streek is normaal, evenals gebruik van het openbaar vervoer.
Menselijk gedrag , oefening en fouten maken
Menselijk gedrag , oefening en fouten maken
ongevallenBijna-ongevallen
lichte conflicten
ongestoorde passages
UMS
dodelijkernstiggewondlichtgewond
potentiële conflicten
Swov-weergave model Fuller
Swov-weergave model Fuller
Taakeisen (T) Overige verkeersdeelnemers (Weers)omstandigheden Weg Voertuig
Taakbekwaamheid (B) Stress Afleiding Ziekte Vermoeidheid Psychoatieve stoffen Psychische condities Fysieke condities
Competenties (C) Attitudes Inzicht Kennis Vaardigheden Opleiding/training Ervaring Persoonskenmerken
Taakeisen (T) Overige verkeersdeelnemers (Weers)omstandigheden Weg Voertuig
Taakbekwaamheid (B) Stress Afleiding Ziekte Vermoeidheid Psychoatieve stoffen Psychische condities Fysieke condities
Competenties (C) Attitudes Inzicht Kennis Vaardigheden Opleiding/training Ervaring Persoonskenmerken
QuickTime™ en eenTIFF (LZW)-decompressor
zijn vereist om deze afbeelding weer te geven.
Menselijke foutenMenselijke fouten
Ongevals oorzakenOngevals oorzaken
Verkeerd waarnemen (Improper lookout) had veelal betrekking op kruispunten waarbij men wel keek maar de ander niet zag (er geen aandacht aan besteedde), of helemaal faalde om te kijken in de juiste richting.
Onoplettendheid (Inattention) had vaak te maken met het niet tijdig waarnemen van het stoppen of afremmen van voorliggers.
Afgeleid worden door zaken binnen de auto (Internal distraction) spelen ook een rol van betekenis.
Verkeerd waarnemen (Improper lookout) had veelal betrekking op kruispunten waarbij men wel keek maar de ander niet zag (er geen aandacht aan besteedde), of helemaal faalde om te kijken in de juiste richting.
Onoplettendheid (Inattention) had vaak te maken met het niet tijdig waarnemen van het stoppen of afremmen van voorliggers.
Afgeleid worden door zaken binnen de auto (Internal distraction) spelen ook een rol van betekenis.
Rijtaak? Meerdere rijtaken!
Rijtaak? Meerdere rijtaken!
informatieverwerking
taakniveaustrategischmanoeuvreregel
waarnemen verwerken/beslissen
handelen
taakuitvoerin
g
‘beredeneer
d’
‘regelgestu
urd’
‘automatisch
’
Naar een gedragsmodelNaar een gedragsmodel
wegomgevingverkeersomgeving
waarnemen verwerken beslissen handelen voertuigsnelheid, koers, enz
houdingkennis geloof emotie subjectieve norm ingeschatte controleover eigen gedrag
intentie
weggebruiker
wegomgevingverkeersomgeving
waarnemen verwerken beslissen handelen voertuigsnelheid, koers, enz
houdingkennis geloof emotie subjectieve norm ingeschatte controleover eigen gedrag
intentie
weggebruiker
waarnemingwaarneming
Verwachtingen: het belang van selfexplaining roads
OpvallendheidAbsolute drempelRelatieve drempelAdaptatieNiet-lineair verband inschatting
snelheid
Verwachtingen: het belang van selfexplaining roads
OpvallendheidAbsolute drempelRelatieve drempelAdaptatieNiet-lineair verband inschatting
snelheid
verwerkingverwerking
HerkennenBegrijpen
6 seconden regel
HerkennenBegrijpen
6 seconden regel
Onveilige handelingenOnveilige handelingen
Moreel oordeelMoreel oordeel Fouten maken:
Onbedoeld? Kunnen? Uitglijder/ vergeetachtigheid: vaak automatisch gedag
Bedoeld? Willen? Vergissing/ bewuste overtreding: vaak regelgestuurd of beredeneerd gedrag
Verkeersveiligheid zo min mogelijk afhankelijk van individuele keuzes weggebruikers
Voorkomen- tegen welke prijs Maatschappelijk rendabel? Disability adjusted life years (DALY)
Fouten maken: Onbedoeld? Kunnen? Uitglijder/ vergeetachtigheid: vaak
automatisch gedag Bedoeld? Willen? Vergissing/ bewuste overtreding: vaak
regelgestuurd of beredeneerd gedrag Verkeersveiligheid zo min mogelijk afhankelijk van
individuele keuzes weggebruikers Voorkomen- tegen welke prijs
Maatschappelijk rendabel? Disability adjusted life years (DALY)