SERMAYE Doç. Dr. Rüstem M.Ü. ve Bilimler Fakültesi , Bölümü Üyesi dünya ekonomisinde finansal piyasalarda günlük hacmin, dünya ticaretinin hacmine göster- mektedir (1). Finansal piyasalar para ve sermaye olarak iki- ye Para süreli ( 1 kadar) el piya- (2). Para Hazine Repo, Mevduat Sertifikala- Finansman Banka ve Banka Garantili (3). ·Sermaye orta, uzun ve sonsuz vadeli arz ve talebinin ve menkul olarak (4). Sermaye Hisse Senedi, Tahvil, Varant, Hisse Senedine Çevrilebilir Tahvil ve Senetleridir (5). Sermaye ile ilgili hesaplamalardan önemli bir kaç tanesi dir. 1) Hisse senedinin getirisi temettüdür.Temettü Hisse Te- mettü/ Hisse Senedinin Piyasa belirtilebilir (6). getiri ise= 'Kar Hisse - (Kar x Enson Bugüne Kadar Geçen Gün)/ 360 (7). Toplam Getiri ise= (Kar + Sonu - 2) KAZANÇ ORANI: Hisse kar bu rakamla pay senedinin pa- zar ifade için Hisse / Hisse Kazanç bir hesaplama finansal analizlerde önemle bir 123
4
Embed
verir (8). Fiyat / Kazanç - dosya.marmara.edu.trdosya.marmara.edu.tr/ikf/iib-dergi/1991/8-hacirustemoglu.pdf · SERMAYE PİYASASINDA FİNANSAL ANALİZ Doç. Dr. Rüstem Hacıriistemoğlu
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
SERMAYE PİYASASINDA FİNANSAL ANALİZ
Doç. Dr. Rüstem Hacıriistemoğlu M.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ,
İşletme Bölümü Öğretim Üyesi
Geçtiğimiz yıllarda dünya ekonomisinde yaşanan hızlı gelişme, finansal piyasalarda günlük hacmin, dünya ticaretinin yıllık hacmine ulaştığını göster
mektedir (1). Finansal piyasalar para piyasası ve sermaye piyasası olarak ikiye ayrılır. Para piyasası kısa süreli ( 1 yıla kadar) fonların el değiştirdiği piya
sadır (2). Para piyasası araçları Hazine Bonaları, Repo, Mevduat Sertifikaları, Finansman Bonoları, Banka ve Banka Garantili bonolardır (3).
·Sermaye piyasası orta, uzun ve sonsuz vadeli fonların arz ve talebinin
yardımcı kuruluşlar aracılığıyla ve menkul kıymetlere bağlı olarak karşılaştığı piyasadır (4). Sermaye piyasası araçları, Hisse Senedi, Tahvil, Varant, Hisse Senedine Çevrilebilir Tahvil ve İpotek Senetleridir (5) .
Sermaye piyasası ile ilgili hesaplamalardan önemli bir kaç tanesi şöyle -
dir.
1) HİSSE SENEDİ GETİRİSİ:
Hisse senedinin getirisi temettüdür.Temettü oranı= Hisse Başına Te
mettü/ Hisse Senedinin Piyasa Fiyatı şeklinde belirtilebilir (6).
Yıllık Toplam Getiri ise= (Kar payı + Yıl Sonu Fiyatı - Yıl Başı Fiyatı)
Yıl Başı Fiyatıdır.
2) FİYAT / KAZANÇ ORANI:
Hisse başına kar belirlendiğinde, bu rakamla şirketin pay senedinin pazar değeri arasındaki ilişkiyi ifade için Hisse Fiyatı / Hisse Başına Kazanç şeklinde bir hesaplama yapılması finansal analizlerde önemle kullanılan bir
123
ilişkiyi verir (8). Fiyat / Kazanç oranı yaklaşımında kar paylarının sabit kalacağı veya kar paylarının sabit oranda büyüyeceği varsayımları vardır (9).
Yatırımcılar açısından tek tek hiss·e senetlerinin değerlerinin ne olduğu değil, hangi hisse senetlerinin diğerlerine göre üstün getiri sağladığı önemlidir. Etkin yatırım araçlarının araştırılması bakımından kullanılabilecek pratik yöntem Fiyat/Kazanç Oranı karşılaştırması yöntemidir (10). Hisse Fiyatı/Hisse Başına Kar şeklinde belirlenen Fiyat/Kaza~ç oranında, Hisse Başına Karı = Net Kar / Ortalama Hisse Senedi Sayısı şeklinde gösterebiliriz. Burada Net Kar, Vergi sonrası net kardan imtiyazlı ve kurucu hisselere, yönetim kurulu ve çalışanlara ödenen temettü çıkarıldıktan sonra kalan tutardır. Hisse başına karın uygun Fiyat / Kazanç oranı ile çapımı bizi dönem sonu tahmini fiyata ulaştırır. Fiyat / Kazanç oranının temel belirleyicileri firmanın riskliliği ile ters, kardaki büyüme oranı ile doğru orantılıdır. Farklı Fiyat / Kazanç Oranına sahip hisse senetleri içinde en üstün. getiri sağlayanı, onlardan Fiyat / Kazanç oranı düşük olanıdır.
Yatırımcı bulunan dönem sonu tahmini fiyat ile cari piyasa fiyatını karşılaştıracak hisse senedinin gerçek değerinin üzerinde veya altında bir fiy~ttan satıldığını . görecek ve satmaya, almaya, elde tutmaya karar verecektir. Şirketin Fiyat / Kazanç oranının, piyasanın Fiyat / Kazanç oranı ile karşılaştırıla-
. rak şirket performansının piyasa performansının üstünde veya ·?1lt111da olduğu da saptanabilir (11}.
3) HİSSENİN DEFTER DEGERİNİN HESAPLANMASI:
Hissenin çeşitli değerleri vardır. Şöyle ki; Hissenin Net aktif değeri, Öz sermaye değeri, Defter değeri, Tasfiye de
ğeri, Borç değeri, Alternatif Gelir Değeri ve İşleyen Teşebbüs Değeri (12). Hissenin Defter Değeri = Öz kaynak / Hisse Sayısı= (Ödenmiş Sermaye + İhtiyatlar + Karşılıklar . + Dağıtılmamış Karlar) / Hisse Sayısı' dır. Potansiyel Yatırımcıların bir hisse senedini değerlendirirken baktıkları Piyasa Fiyatı / Defter Değeridir. Hisse senedinin gerçek değeri hesaplanmak istendiğinde, şu andaki defter değeri belirlenecek ve bu değer daha önce bulunmuş (Piyasa Fiyatı / Defter Değeri Ortalaması) ile çarpılacaktır.
124
4) HİSSENİN GERÇEK DEGERİNİN HESAPLANMASI:
Hissenin gerçek değerinin hesaplanmasında değişik yollar kullanılabilir.
Şöyle ki;
a) Firmanın aktiflerinin güncel piyasa fiyatlarıyla değerlendirilmesi sonu
cu bulunan değer ile aktiflerin defter değerlerinin farkı, öz varlıklar toplamı
ile top lanır ve hisse sayısına bölünür. '
b) Firmanın bilançosunda görülen aktiflerin o günkü piyasa değerleri he
saplanır ve hisse sayısına bölünür.
c) Firmanın bilançosunda yer alan maddi sabit kıym7tlerin o günkü piya
sa değerleri hesaplanır ve hisse sayısına bölünür.
d) Firmanın bilançosunda yer almayan ancak firmanın kontrolunda olan