Veri Merkezi Sistemleri Savaş Erol Uzun Altyapı ve Otomasyon Çözümleri Müdürü 8 Aralık 2015
Veri Merkezi Sistemleri
Savaş Erol Uzun Altyapı ve Otomasyon Çözümleri Müdürü
8 Aralık 2015
Netaş ...
1967 yılında Nortel JV olarak kuruldu Türkiye’de 48 yıllık güçlü bir tecrübe Türkiye'nin ses, veri ve optik alanında sabit ve kablosuz altyapısının kurulması Türkiye’nin en büyük 500 şirketi dahil 1.500’ün üzerinde müşteri 2013 Capital dergisi yayınına göre «Türkiye’nin en hızlı büyüyen BT şirketi» Bölgeye de destek veren Türkiye’nin 1 numaralı Sistem Entegratörü
42 yıllık Telekom, Bilişim Sektöründe AR-GE tecrübesi Pazarda deneyimlenmiş donanım, yazılım ve uygulama geliştirme yetkinlikleri VoIP ve Multimedya uygulamalarında eskiden Nortel’in ve şimdi Genband’in AR-GE Merkezi Türkiye Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından verilen AR-GE merkezi ünvanı 4G LTE ve Siber Güvenlik ürünlerinin yerel imkanlarla geliştirilmesi Türkiye Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından iki kez «Telekom Sektöründe En iyi AR-GE Merkezi» ünvanı
Organik ve inorganik büyümeler Gelirde Yıllık Bileşik Büyüme Oranı %20 - 2006’da 79m$’dan, 2014 yılı sonunda 339m$’a Kayıtlı siparişte belirgin bir büyüme oranı 2009’da 132m$’dan 2014 yılı sonunda 382m$’a FAVÖK büyümesi – 2013’de 13m$’dan, 2014 yıl sonunda 18m$’a
Glokal
İnovatif
Güçlü Finansal Yapı
Company Profile
Tarihçemiz
İlk ve En Büyük Telekom ArGe’si 1967 Kuruluş
1973
2006
2015
Nortel’in Küresel ArGe Merkezi Ünvanı
Probil’in Netaş Bünyesine Katılması 2010
Kron’un A Grubu Hisselerinin Alımı
4G LTE Siber Güvenlik Ürünleri
2011
2013
Türkiye’nin ilk 4G LTE Projesi
2012
42 yıllık Telekom, Bilişim Sektöründe ArGe tecrübesi
Donanım, yazılım ve uygulama geliştirme yetkinliği
Uluslararası pazarlarda tecrübe
Türkiye’de ve Bölge’de büyük anlaşmalar
2008 Türkiye’nin Yazılım İhracat Şampiyonu
Nortel Hisselerinin OEP’e Geçişi
İstanbul Borsa’sında Netaş’ın %23’ünün Halka Açılışı
1993
79
126 141 137
180 200
307 332 339
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
[VALUE]
15.00%
36.96%
OEP Türkiye Teknoloji B.V.
Halka Açık
Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı
Güçlü Finansallar (Gelirler m$)
Mevcut Ortaklık Yapısı
Faaliyetlerimiz
Sistem Entegratörü Servisler Yenilikçi Ürünleştirme
1 2 3 4
Servisler ile beraber bilişim çözümleri
Teknoloji Danışmanlığı
Stratejik BT Dış Kaynak Servisi Yaygın Uygulama ve
Danışmanlık Destek ve Bakım Garanti, onarım ve iade
Kendi Ürünlerimiz ve Çözümlerimiz
Özel Yazılım ve Uygulama Yerli 4G LTE ürünü
Kamu güvenliğinde bilişim donanımı ve yazılım üretimi
Onarım Merkezi
Müşterilere Özel Yaygın ve Sağlam 700’den fazla ArGe Mühendisi Küresel Standartlarda
Uluslararası platformda yüksek hizmet taahhüdü ve yüksek kalite standartlarında hizmet
Donanım ve yazılım geliştirilmesi ve 10K m2 alanda müşteriye özel ürünleştirme
Karmaşık, uzun soluklu, milyon dolarlık bilişim dönüşüm projeleri
Patent başvurularında devam eden şampiyonluk ve yenilikler – Son 2 sene içinde 70’den fazla patent başvurusu
Company Profile
Operasyonel Yetkinliklerimiz
Netaş Teknoloji Yetkinlikleri
Ağ ve Altyapı
Data Merkezi ve Büyük Veri
Tümleşik İletişim ve Multimedya / Web RTC
Programlama
OSS ve BSS Siber Güvenlik
Nesnelerin Interneti
Bulut
Kurumsal Uygulamalar
Donanım – CPU ve DSP tasarımı
Dikey sektör ve müşteri odaklı Türkiye’de ve Bölge’deki kamu kurum ve kuruluşları ile büyük şirketlerin teknoloji ortağı
Garanti, Onarım ve İade
Bakım ve Destek
Servis Yönetimi Teknoloji Danışmanlığı
Netaş Servis Yetkinlikleri
Netaş Stratejik Teknoloji Ortakları
Company Profile
Dikey Sektör Odağımız
Finans o Türkiye’de BİT alanında bankaların %95’ine hizmet o Türkiye’de 11 Bin banka şubesine servis
Kamu o Milli Eğitim Bakanlığı’nın teknoloji ortağı – FATİH projesi kapsamında 9 Bin okula BİT altyapı hizmeti o Adalet Bakanlığı’nda Tümleşik İletişim çözümleri - 550 cezaevi ile 3 Bin mahkeme salonunun bağlanması o Afet ve Acil Durum Yönetiminde Tek bir platform üzerinden yönetim geliştirilmesi o Cezayir Milli Savunma Bakanlığı ile IP Dönüşüm projesi o Türk Savunma Sanayi Müsteşarlığı için Yerli 4G LTE ürün geliştirilmesi
Telekom Servis Sağlayıcıları o Türkiye’deki tüm Operatörlere çözüm ve hizmet o TeliaSonera şirketlerine (Kcell, Ncell, Ucell, vb gibi) IP dönüşüm ve ağ çözümleri o Cezayir Mobilis firmasına Ağ optimizasyonu servisleri
Enerji o Türkiye’nin en büyük enerji firmalarına verilen BİT çözümleri
Spor ve Eğlence o Türkiye’nin ilk Akıllı Stadyum Projesi o 31 Stadyumun e-bilet altyapısının operasyonu o Gözetim sistemleri için 5.000 adet kamera kurulumu
Perakende ve Hızlı Tüketim o Netaş BİT çözümleri ile Türkiye’nin en büyük Perakende
firmalarının %60’ına üst düzeyde servis sağlanması
Company Profile
Uluslararası Pazardaki Durumumuz
• Türkiye’de ve hedeflenen bölgelerde başarılı Sistem Entegrasyon projeleri
• Kuzey Afrika, BDT ve Asya Pasifik ülkelerinin çoğalması • Cezayir hükümeti ve mobil operatörü ile
süreklilik sağlayan iş modeli, • Kazakistan ve Özbekistan’daki
operatörler arasındaki IP altyapı çözümleri,
• Bangladeş'te optik altyapının sağlanması
• Netaş, bölgede bilinirliliği ve saygınlığı yüksek bir marka
• 30m$ değerinde Multimedya VoIP yazılım ihracatı
Gelirde %110 artış, Siparişlerde %260 artış (2013’den 2014’e) – TL bazında
Company Profile
Müşterilerimiz
Finans ve Bankacılık
Holdingler
Telekom Operatörleri
Kamu kurum ve kuruluşları
Perakende, Sağlık ve Eğitim
Enerji
Kamu Güvenliği
Teknoloji ve ArGe servisleri
Uluslararası
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Adalet Bakanlığı Sağlık Bakanlığı
Milli Eğitim Bakanlığı TC Devlet Demiryolları KKTC e-devlet
Türkiye’nin ilk 500 Şirketi
Bölgedeki büyük Markalar
1.500 üzerinde İşletme
Türkiye Futbol Federasyonu
Company Profile
Stratejik Teknoloji Ortaklarımız
Yılın Küresel Kurumsal İş Ortağı, 2013
Avaya – Gelişen Ülkelerde Yılın İş Ortağı,
2014
Microsoft – Türkiye Sistem Entegratör İş
Ortağı, 2014
HP – Platin İş Ortağı, 2014
Altın İş
Ortağı
Premier İş Ortağı
Platin İş Ortağı
Altın İş Ortağı
Platin İş Ortağı
Altın İş Ortağı
Premier İş Ortağı
Kurumsal İş Ortağı
Company Profile
Büyük Projelerimiz «Dikey Sektörlerin Arkasındaki Teknoloji Gücü»
Yeni BİT teknolojisinin Kuzey Afrika’ya
aktarımı
Cezayir Savunma Bakanlığı ve Mobilis
Algerie
BİT sayesinde Türkiye Yargı siteminin etkin ve verimli bir operasyona dönüşmesi
Afet ve Acil Durum Karar Yönetim Merkezi
Hükümetin Afet ve Acil durumlarında oluşan birden fazla karar destek biriminin sadece bir arayüz sayesinde yönetilmesi
Eğitim Sisteminde Teknoloji Dönüşümü
Güncel BİT altyapısı ve çözümleri ile Milli Eğitim Bakanlığı’nın ulusal boyutta güçlendirilmesi
Son zamanlarda özelleştiren enerji pazarında, Aydem firmasında
Otomatik Sayaç okuma sisteminin ve BİT altyapısının oluşturulması
Adalet Bakanlığı için Tümleşik iletişim
Aydem Dönüşümü
Türk futbolseverlerin kendi takımlarına desteği ile
stadyumların akıllı eğlence merkezlerine dönüşümü
Türk Futbol Federasyonunun Akıllı Stadyumları
Akbank Bulut Dönüşümü
Ülke çapında tüm şubelere hizmet vermek için Bankalardaki iletişimin
Bulut’a taşınması ve IP altyapısının geliştirilmesi
Kentsel bölgelerin gelişimi; - Yoğunlaşan nüfus - Sayısallaşma
Kentsel yaşam ve BİT arasındaki pozitif döngü
Netaş, Türkiye’de ve Bölge’de, bilgi aktarımıyla güvenilir ve yetkin çözüm sağlayıcısı
Kamu kurum ve kuruluşları
Eğitim Akıllı Yaşam Alanları, Binalar, vb
Perakende Mağazaları
Bankalar
4G LTE Büyük Veri Nesnelerin İnterneti
Güvenlik
Şehirlerde Yönetim
Cezaevi ve Mahkemelerin Uzaktan İletişimi
Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri
Yeni altyapı tesisleri
Netaş’a özel 4G LTE ürün ve
çözümleri
Sayısal çağda kalabalık
nüfusların yönetimi
Ülke çapında altyapı dönüşümünde teknoloji ortağı
Veri Yönetimi Veri Merkezleri,
büyük projelerde SDN ve NFV
ortağı
‘Geleceğin Bankası’
Mobil Bankacılık
ATM ve VTM
Tüm aygıtların bağlanması Nesnelerin
İnternetine özel ürünlerimiz
Online ve Offline’nın Birleşmesi
Mekan Yönetimi
Siber tehditler ve güvenli
iletişim için yeni çözümler
Netaş’a özel güvenlik ürün ve
çözümleri
Binalarda ve merkezlerde kalabalıkları yönetme
Akıllı evden ofislere, geniş kamu alanlarından
(stadyum gibi) alışveriş merkezlerine kadar her yerde çözüm yaratma
Gelecek Stratejimiz Sayısal hayatın çözüm sağlayıcısı olmak
Company Profile
Turkish SI Market Outlook
VERİ MERKEZİNE GENEL BAKIŞ :
DİK
EYLE
R ÇÖZÜMLER
Kurumsal Dönüşüm / Dijitalleşme
Kamu
Enerji
Telekom
Savunma
Finans
Prekende Üretim
İnşaat Sağlık
Eğitim Servis
Sağlayıcı
Datacenter Altyapı ve
Erişim
Datacenter Depolama ve Sanallaştırma
Siber Güvenlik
Mobility ve Genişbant
Bulut ve İş Zekası
Uygulamaları
Gelişmiş Servisler ve Dış
Kaynak
IOT
Datacenter Altyapı ve Erişim
Datacenter Depolama ve Sanallaştırma
Siber Güvenlik
Mobility ve Genişbant
Bulut ve İş Zekası Uygulamaları
Gelişmiş Servisler ve Dış Kaynak
IOT
Ölçülebilir
Güvenli
Erişilebilir
Vizyoner
Profesyonel
Akıllı
Ölçeklenebilir
Veri Merkezlerine Genel Bakış
Büyük ölçekli firmaların kendi
ihtiyaçları için bünyelerinde
kurdukları veri merkezleri
• Küçük & orta ölçekli firmalar ile ev
kullanıcılarına hizmet veren
• Servis sağlayıcılarının ihtiyacı olan
birden çok firmanın paylaşımlı
olarak kullandığı veri merkezleri
Veri Merkezleri Depoladıkarı Veri Ölçeklerine Göre Sınıflandırılır
Veri Merkezleri Altyapısına Genel Bakış
LOKASYON Bina ve oda Enerji
HVAC Güvenlik Telekom
Bağlantısı
Yangın Sistemleri
Kablolama Sistemleri
Diğer
UYGUN • Ulaşımı kolaylığı sağlayan
• Elektrik, su ve Telekom bağlantı taleplerine yanıt verebilecek
UYGUN OLMAYAN • Trafik kilitlenmesinin yaşanabileceği
otoban kavşakları gibi alanlara yakın
• Askeri üsler, yabancı elçiliklerine yakın
• Deprem riski yüksek yerlerde, nehir kenarlarında, dere yataklarında,
maden ocaklarının üzerinde • Metro güzergahı üzerinde
Lokasyon
Uygun bir Veri merkezleri için gerekli bölümler : Telekom odası
Ana Veri Merkezi bölümü Operasyon odası
Depo alanları Hizmet alanları
UPS odası Jeneratör yeri
Yangın sistemi odası Su deposu
Kurulacak veri merkezlerinin gelecekte büyüme potansiyeline cevap verecek yapıda olmalı Kullanılacak binanın, yüksek ağırlık taşıma
kapasitesi hesaplanarak uygunluğu kontrol edilmeli
Bina Ve Oda Seçimi
Veri merkezinde gerek çalışan cihazların, gerekse soğutma sistemlerinin beslenmesi için enerji büyük önem taşımaktadır bu sebeple:
• 5-10 yıllık muhtemel büyüme ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir enerji sistemine yakın konumlandırılmalıdır
• İhtiyaç olan yedeklilik sistemine uygun olarak UPS ve Jeneratör kullanılmalıdır • Enerji gereksimi formül kullanılarak yaklaşık olarak hesaplanabilir
Enerji İhtiyacı
• Veri merkezlerinde klima ünitelerinin ve personel ihtiyacı için temiz su sistemi ile, atık su sistemlerinin mevcut olması gereklidir.
• Veri merkezinin kurulacağı bina, bina içindeki bölüm ve ölçeğine uygun olarak kullanılacak soğutma sistemine karar verilmelidir.
En yaygın soğutma sistemi seçenekleri ise şu şekilde sıralanabilir : • Sıcak/Soğuk koridor çözümleri • Açık hava sistemleri • Kaset sistemiyle merkezi soğutma • Duvara monte (split) klima sistemleri • İçerisinde soğutma ünitesi olan kabinler • Sıvı ile soğutulan kabinler
Havalandırma, Soğutma ve İklimlendirme Sistemleri(HVAC)
Veri merkezlerinde birkaç aşamalı güvenlik sistemi planlanmalı ve uygulanmalıdır. Bunlar: Bina Dışı güvenliği: • Otoparklar dâhil tüm giriş çıkışların kontrollü kamera
sistemiyle takibi Bina İçi güvenliği: • Giriş kontrol kartlar ile takibi • Belirli alanlara girişlere süreli giriş izini verilmesi • Personel giriş/çıkışlarının ve personelin de girebileceği
alanlara yetkilendirme yapılması Veri merkezi iç güvenliği: • Operasyon merkezince planlanmış şekilde giriş/çıkış
yapılabilmesi • Kabinetlerde kilit mekanizması kullanımı • İhtiyaç halinde kamera konulması • Veri merkezi giriş için biometrik (parmak izi, retina..) okuma
sistemleri ile kontrolü
Güvenlik
Veri merkezinin kurulacağı lokasyonun hızlı internet bağlantısı bulunabilen ve tercihen en az iki ayrı Telekom operatörünün hizmet verebildiği (binaya kadar fiber kablo gelen sistemlerin
mevcut olduğu) bir yer olması çok önemlidir. Alınacak bant genişliğinin de, müşterilerin ihtiyacı göz önüne alınarak tercih
edilmesinde büyük yarar vardır.
Telekom Bağlantısı
Veri merkezlerinde 2 temel Yangın Önleme Sistemine ihtiyaç vardır: Yangın Önleme & Yangın Alarm sistemleri Yangın önleme sistemleri, detektörler, manüel arama noktaları, alarm noktaları ile yangına dayanıklı kablolar ve tüm bunları bir arada tutan bağlantı cihazlarını içermektedir. Yangın Söndürme Yangın söndürme sistemleri için, su, köpük, halon gazı, inergen & FM200 sistemler, novec ile oksijen azaltma metodu kullanılabilmektedir. Cihaz olmayan genel mekânlar için, maliyeti nispeten düşük olan su veya köpükle yangın söndürme sistemleri tercih edilebilir. Veri merkezlerinde en çok tercih edilen yöntem, FM200 gazı ile novec 1230 gazlı söndürmedir.
Yangın Sistemleri
Kablolama çözümleri, bakır sistemler için Cat6A, cat7 ile, fiberoptik multimode OM3, OM4 veya 50 mikron/62.5 mikron ile, single mode ürünlerdir. Veri merkezleri kablolamanın çok yoğun kullanımına ihtiyaç vardır(Metrekare’ye göre kullanılan kablo miktarının çok yükseksektir) Tak/çalıştır’a uygun ürünlerin (MPO sonlandırılmış fiber optik ürünler ile RJ/21 veya RJ-45/RJ-45 sonlandırılıp test edilmiş ahazır kablolar) kullanılması tavsiye edilmektedir. Minimum alan kullanımı için , yatay kablo düzenleyicilerine ihtiyaç bırakamayan açılı patch paneller ile 1U yükseklikte 48 fiber veya 4U yükseklikte 288 sonlandırılmasına imkân sağlayan fiber optik patch paneller tercih edilebilir. Veri merkezleri moduler olmalıdır. Bu nedenle sunucu bağlantılarının toplandığı bir ara nokta oluşturulmalı bu ara nokta ile merkez arasında fiber çekilmeli; ara noktadan sunuculara bakır kablolama tercih edilmelidir.
Kablolama Sistemleri
Sunucuların konulduğu kabinetler: Veri merkezi soğutma çözümünü destekler yapıda ve konulacak cihaz ağırlığını taşıyacak kapasitede olmalıdır. • Özellikle sıcak/soğuk koridor uygulamalarının yapılan yerlerde kullanılacak
kabinlerin ön kapı perforasyon oranı yüzde 70 ve üzerinde olmalıdır • Eğer imkân var ise, ön kapılar kullanılmamalı • Cihaz takılı olmayan kabin bölümleri kapatma panelleriyle kapatılarak
soğutmadan maksimum verim sağlanmalıdır
Diğer Husular
Turkish SI Market Outlook
AYDEM ODM Projesi:
• Denizli, Aydın ve Muğla illerinde gerçekleştirilmektedir.
• 1.6 M Abone
• 30+ IT uygulaması
• İllerde bulunan sistem odalarının standartlara uygun hale getirilmesi
• Denizli – Aydın arasında FKM yapısının oluşturulması
ADM Elektrik A.Ş. ODM Projesi
• Alçıpan Duvar
• Epoksi Boya
• Taşyünü İzolasyonu
• Asma Tavan
• Faraday Kafesi
• Aydınlatma
• Yükseltilmiş Döşeme
• Yangın Kapısı
• Topraklama
Altyapı
• Modüler UPS
• Enerji Kablolalaması
• ADP , UPS, Klima, Aydınlatma Panoları
Güç Sistemleri
İklimlendirme
• Sistem Odaları için Inrow klimalar
• Yardımcı odalar için split klimalar
• Sistem Odaları ve UPS Odalarında NOVEC 1230
• Fiber ve Bakır Kablolama
• Parmak Okuyucu
• Koridor Kapatma
• Menfez
Diğer Sistemler
Aktif Sistemler SİSTEMLER
SUNUCULAR
DİSK DEPOLAMA
TEKİLLEŞTİRME
YÜK PAYLAŞIM CİHAZI
NETWORK
OMURGA SWITCH
KENAR SWITCHLER
DATACENTER SWTICH
IPAM
GÜVENLİK 5651 ÇÖZÜMÜ
SALDIRI TESPİT VE ÖNLEME CİHAZI(IPS)
KİMLİK DOĞRULAMA & Port Güvenliği
ALTYAPI İZLEME
NETWORK
SANALLAŞTIRMA
YEDEKLEME
BİLGİ İ
Aydem ‘de öncelikle Geo Redundant availability ‘e sahip Aktif – Aktif yapıda çalışacak L7 desteğide olan private cloud yapısı iki tane DC lokasyonu arasında kuruldu.
Bu sayede yapılan alt yapı yatırımı DR ‘de pasif olarak bekletilmeyerek, uygulamalar arasında yük dağıtımı ve dengeleme sağlandı. Bu aynı zamanda çok katmanlı ve çok noktalı veri yedekliliği ve arşivlemesi de sağladı. Hem şirket içi, hem şirketler arası hem de son kullanıcıya sağlanan tüm servisler en üst düzeyde erişilebilir ve yedekli hale getirildi.
Tamamen sanallaştırılan yapı, aynı zamanda Veeam ürünü de kullanılarak içeriği sürekli değişmeyen servisler ve verilerin yedeklenmesi aynı zamanda sanal Vmware sunucularında replikasyonunun en üst düzeyde sağlanması için kullanıldı.
Ancak, sürekli verisi değişen uygulamalar için istediğimiz düzeyde bir load balancing & business continuity sağlamak için veri tabanı mimarisini de MSSQL Always On yapısına geçirerek, üst düzeyde yedekli ve kesintisiz, aktif olarak yük paylaşımı yapabilen bir mimari oluşturuldu.
Sürekli gelişen ve anlık değişebilen ihtiyaçlar için bir esneklik kazandırılması, yapılan işin devamının sağlanması, yatırım maliyetlerinin düşürülmesi ve beklenilmeyen – ön görülmeyen durumlar içinde oluşturulan mimarinin teknolojinin son olanakları doğrultusunda da modernize edilmesi gerekliydi. Bu nedenlerden dolayı kurulan Private cloud yapısı , NETAŞ Bulut Ekosistemi yapısına entegre olabilecek IaaS , PaaS , SaaS gibi bulut modellerini de istediği zaman kullanabilecek şekilde tasarlandı.
Bu sayede AYDEM ‘de uzun yıllar efektif bir şekilde kullanılabilecek TCO, ROI ve OpEx & CapEx açısından son derece efektif, var olan bütün cloud – bulut modellerine uygun ve destekleyen bir çözüm üretmiş olduk. Yapı kendi içerisinde Private Cloud modelinde dizayn edilmiş ancak Hybrid ve Public Cloud modellerine de rahatlıkla esneyebilen bir mimariyi sunmaktadır.
Teşekkürler