T. F% T>E 'ASCAF^OF^Ar SacTA^ Theologiie ''Trimarij T^rofejforis in ^B^gio , Mag-> noc^ue IlliberttMo Lkaco SanEtiFrancifcide Obfer^, vantia , Archiepifcopatus (jranatmjis , Examinatoris Synodalts MANUDUCTIO AD CELEBRE INGENS OPUS, EIUS aliquale Compendium, & Approbatio ex Gommirsione Regia. f C oncordiam Crgca? ;& Vulgatse v<?rfionum , hinc inde verfanj tlum in fupputatione annorum a Mundi exordio ad vfqiie Re- demptoris noftri Nataiitium ^ mirabili nova attentata via, a nemine trita femica/ufeepit ftabiliendam Illuftrifsimus D.D.D.Ioannes de Leiba,Iu- ris vtriufque Dodor notifsimus , apud Granatenfem Academfani in Fa- cultate Pontificia Decanus, poft alia ibi, & alibi feniper iplius meritisy& dexteritate imparia» aut minora munera, Regij Sacelli Illiberitani Dignif- fimus Praefui , Maior Cappellanus , ac tandem ad Infulas Sacras eve(5lus in Sede Almerienfi conftitutus. Eum dum in minoribus ageret, primam (vicli liiipo««r« »v»e«nM«» , rr»nfii mu fF» • /iiTifipe opus crat in^cns^ arduum, & non communiter animus ingrauefcendus pro foetus genitura.' Sed tamen concepit Audor , Librum peperit , fecretioris eruditionis va-: rietate plenum , facratloris Chronologise veritate planum , bmnibufquc numeris abfolutum. O qualis Liber ! Sed, o qualis Au(aor ! Nefeies, cu-j ius quis dignus, Au(5i:orlibri,an liber Audoris. O Au(5torl Rcfpice,quan- tum poft te reliqueris, & credent omnes quantum in Libro petas. O Li- ber ! Maiora te non inuenies, quia talem meruifti Audiorem. Quid am- piius? Eluduat calaraus,fateor, in elogio dignifsimo,& benemerito:Scd cuiufcuius huc , illuc non volitaret penna laude fublimi ? Rethores porrL, gant operi ifti dexteram , haud greftus valebunt dinumerare. Quid den- fusThucidides,fi nitidum noftrum opus?Quid Ifrocrates,aut comptus,aue nitidus,fi dulcis Liber?Quid Herodotus dulcis,fi Audor nervofe acutusi> Acutum vides Stagyritam,fed vitra Liber,&Auaor Mathematicis Arlthl meticx , & Geometria abundat regulis , Schemmatibus, LaterculiF«ue- graui fententiarum pondere ponderati , inaflPcdlata iucunditate prsediti; vehementia dicendi ,ybertatc foecundi, verbis prefsi affluunt rebus , vbi * que amoeni,tot eloquentise exuberant numeris, quot numeris exuberant pro eloquenti veritate. Sed agC iSm. Quid immoror forte calamiftris puerilibus,aut caradere incompto,vel methodo affedata? Aggrediamur pro accurata ludicij libra Grandsevum opus, aetatem habcr(pcr millenqs enumerat annos ) de fe loquatur. Audiamus, (ive pro fui elogio digno^ five pro noftri eruditione. Sed antea penicillo breui ingens difficul- ^ i
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
T. F% T>E 'ASCAF^OF^ArSacTA^ Theologiie ''Trimarij T^rofejforis in ^B^gio , Mag->
numeris abfolutum. O qualis Liber ! Sed,o qualis Au(aor ! Nefeies, cu-j
ius quis dignus, Au(5i:orlibri,an liber Audoris. O Au(5torl Rcfpice,quan-
tum poft te reliqueris, & credent omnes quantum in Libro petas. O Li-
ber ! Maiora te non inuenies, quia talem meruifti Audiorem. Quid am-piius? Eluduat calaraus,fateor, in elogio dignifsimo,& benemerito:Scdcuiufcuius huc , illuc non volitaret penna laude fublimi ? Rethores porrL,
gant operi ifti dexteram , haud greftus valebunt dinumerare. Quid den-fusThucidides,fi nitidum noftrum opus?Quid Ifrocrates,aut comptus,aue
, quief.cuntaqnno. Videbis, Graicara Translationem feblari aliquos (fed,pau-cilsirailunt;) reliquos Latinam fubfequi,fed non fidclitcriquippe pratter-quamquod aliqui ad Vulgatam annos exccfsive apponant , & reponantahj ; ipfos annos vel horis, diebus, noiftibus.aut in menfibus, fiue obfcu-rant,vel procraftinant.quafi lofue poifent clamore valido dicere : SeJ, ntmmearis. Sed adhuc Vulgatos noftros ( inquam Vulgatx Seftatores )non parum torquet Catholica Romana Ecclefia auiftoritas in Peruigi-ho Natiuitatis Dominisfiquidem tympano,& choro,organo,& folemnif,lima laude incipit modulari : Anno a creatione Mundi
,quando in principio
eus creauit coelum , ^ terram quinquies millejtmo centejimo nonage^monono. Ecce Ecclefia proferens ipfara Septuaginta Interpretum Supputa-tionem
, reliiSa in fere omnium opinione noftra Latina Chronologia,qua Wque Saluatoris noftri adventum in carne pafsibili; ( iuxta commu-nem Audorum
-) numerata mundi initin rpr mllUGnir.c nongentefimqsfcxaginta tres. Exceftus eft notus in annis 1235, quibus Graea Latinam^perat. Tamen adhuc Vulgata ( hoc non obftante ) ipfius Ecclefia au-Ctoritate,& maiori,commendatione viget, cum Synodus Tridentina feif4*in Decreto editione^ ^ vfu Sacrorum Librorum ita decernat ihJ-
</«c/arat'(Sacrofan6ia Synodus) j-r hac ipfa Vetus,^ Vuloata Editioqua longo totfaculorum vfu in ipfa Eccleftaprobata efjnpublich Uaionibusdtfputatsontbus,pradicationibus,S^ eapoftionibus pro authentica habeatur-. A,^tnemotllam reijcere ^VOVIS n^TEXTV audeat , velprefumat. VideEcclefiam eleuantem ita fublimiter Vulgatam
, vt nullo valeat adverfirjpratextu : Vide etiam , ipfam Ecclefiam fediari in Chronologia MundiTranslationem Graeam
,qua ita excedit Latinam , vt per mille, & am-
pjms annos ab ipfa elongetur : Vide fiue Gordium nodum , fiue Samfo-ms funiculos fere mfolubiles : & Vide denique exhinc Chronologos di-ttrahi,pro euidenti certitudine habentes, apud vnam folura ex Verfioni-ous veritatem cxtare,repugnare apud vtramque,quia vrget diferepantiaWnorum,& vrgent alia.fere confenfu impolsibilia.qua .a num.mara, i o.Vlqqe
3 1 .in hoc opere continentur.2 Hxc ita res ardua maximorum ingenia hominum premebar
quando Au(5tor nofter, nefeio, quo Diuino afHatu, aut fuperno inftincftuplura apud fe meditabatur circa hanc elarirsimam annorum diferepan-tiam inter Verfiones
, circa Verfiones ipfas , circa varias combinatloncs6ciendas,&,hablta non vulgari eruditione in SupputatIonibiis,circa mo-
dos
idos varios' eam applicandi ad'Sacram CHroriologlam. Et quia a Dolo-ribus non nifi apertifsimje Difcordla? vocem,& clamores audiebati tuncfirmirsime ftatult apud fc, ipfos Sacr« Litterae textus ex vtraque transla-
tione evolvere dlligentirsime ; & omni poftpo/ita ingentis laboris defi-
dia , concordiam aggreditur, potius hucufque omnibus occultam,quamrepugnantem. Intendat Led:or dicendis,& referam ego pr^efentis Ope-ris,five progrefTus mirabiles, five firmitudinem fundamentorum, quibusConcordiae huius harmonia 8c erigitur,& lucem vidit.
- B ‘primis Aud:or nofter pedetentim Labyrinthum ingrcdiens,
& in vefiibulo limina ipfa quafi perpendens , aut examinans, refoluic
apud fc , reCfe cogitans,quod , etfi noftra Vulgata infallibili fplendcac
veritate, non proinde a veritate ,& au(5loritate fua deficit Graeca tran-flatio, adhuc poft Tridentinurn ,• ac proinde apud nullam ex eis verfari
errorem adhuc in Cbronologijs religiofa veneratione credit ; Nefasenim effet, in alijs veras infallibiliter efe Vcrfiones,«& jn annorum fup-putatione deficere alteram. QLiod vero Ipecialitcr Septuaginta Inter-
pretum translatio procul fit ab omni erroris ncevo , vel vmbra , infinuac
AuClor, numer. marg. 20. adducens Baronium in Apparatu , & a num.inarg. 141. Sed quia Ciaconius in Ifiagoge ad Pontificum EcclefialH-cam Hifioriam fub titulo Hehrdorum , ait ; Neque proinde Gr^cprum/upputationil?us ex Septuaginta Interpretum ver(tone mutuatis acquie/cendumarbitramur
, in qua annorum numeri non pauci Scriptorum ofeitantia,incu^
ria , ^fomnolentia, vt credipar efl ,
deprehenduntur corrupti^ ^ deprauam
ti3& c; Et quia etiam plures inveniuntur mcticulofi in pr^ftanda Septua-ginta Interpretibus vefirare infallibili in omnibuc . & p^r omnia » fcianc ^
Prophetarum veteris legis oracula , & teftimonia citant , non alia, quamhorum Interpretum^ verfione vti; fciant,Ecclefiam Romanam in Refpon-forijs Officij
, Miffarum Introitibus , Gradualibus , & alijs non nifi Gr^e^ese translationis voces accipere^ vel recitandas, vel modulandas : Er de-nique audiant vnum , aut alium cx Patribus tam Graecis
^quam Larinisi
ExGra?cis quidem Ircnieum,lib.3 .cap.2 > .de verfioneScptuaginra;diccn-tem : Etenim Apofloli , cum fint his omnibus vetujliores^ confonant pradiStxinterpretationi
y ^ interpretatio confonat Apoflolorum traditioni. Etenim^
trusy ^ loannes,
Matthausy^ Paulusj ^.reliqui deinceps
, ^ horum fe^ ^
’ Piatores , Prophetica omnia ita annuntiaverunt quemadmodum feniorum in^terpretatio continet. Vnus enim
, ^ idem Spiritus Dei^qui in Prophetis quidempr^conavit quis
, ^ qualis eJJ^et adventus Domini , infenioribus autem inter^.
pretatus ejl bene, qua bene prophetatafuerant. Clementem Alexandrinum,lib . I .Strdmar. Neque vero ab infpiratione Dei erat alienum
, quiprophetiamdederat , vt interpretationem quoque tamquam Graeam efficeret Prophetiam^Origenem homil. i .in Cant; Nos Septuaginta Interpretumferiptaper omniacujlodimus. Chrifofiomumhomil.5.ad cap. 1^-. Matth. Adfaciendam veratranslationis fidem ^ omnibus alijs iure Septuaginta Interpretes fint digniores. vUe alU ufui
& vt ita dicam, palpatur; illa virtute fua femper adeft , vbique numerat^
quamvis per corporeos numeros, nempe per centenaria annorum addita
a Septuaginta,quie perpendit Audor attentirsime,& bene confulta inue-
nit. Vide ipfum,ne adum agamus,num.7..& 8. vbi etiam in aliquibus Pa-
tunc fuperfluam^ de quo infi^tribus abefic additionem viqcbis^vtpote
nos tantifper, , .
'guintQ
* 'QH'''to.nofter Audldi* ?on/Ideraf anente,qni Paties prim ie,-& fecunda: *tat.sm vtraque verfione numerandi fuin,& Chronologix,&
toncoidije ad^tandt. Et in hoc certe vellem huius in/ignis Operis Le.orem valde efle ammadverfum : adfunt iiquidem offendicula nonnulla,
r/.nnon vulgans difhcultatis.pr^cipue circa vnum Patrem, cap. 1 1
,
‘ n verfiones dilTonant. Vulgata (iqui-dem illum filentio prKtent,& in re omittendus eft.de quo nosinfra pro-
Lnr"’?’!Manuduilionis
; Septuaginta vero eum exprimunt,quos
“P- 3 - -ynn. enumerat. AudornLrf ^ (quamvis Et antinomia ab
S roi«[?'n't>excludendum;quod fere euidenter conuiocin Reflat.vtin compendio Patrum numerum pro duabus a:tatibus , ex Audlore , imocx textiuSacrp LciSoris oculis obijeiam.- Sunt igitur pro prima axate vf-
«tate pofl Diluvium, cap. i r . Genef. Sm, Arphaxad, ( omiflb hiV Cav-nam cxVulgata) SaU,HeUr,PhaUs,Reu, Sarug, Nachor, ^ thare, Abrah*
1 ater. Sunt omnes nouem.ita vt vtriufque statis Patres funt j 9 tantiim.
P"* I^^bet, & Leiflor debet habere, quod
nr,^rnP’‘”''“'" circumferantur ge-
nerationes filiorum s non tamen omnes Patres , neque generationes om-nes prster relatos ad Chronologiam pertinent. Ratio efl ipfa textus Sa-ri Littcra,quscap.5.& i i-Genefis,dumordinatMundi Chronologiam.
folos enumerat prsdidlos Patres, exprefsis annis , hinc inde ; de rehS^m™ generationibus in confufo ait : G(««it fiIias%Uto filentio relidlis tam eorum nominibus, quam annorum numero pro
rlnff mirabilius efl, quod dum Moifcs,cap!4.Genel.Cain refert pofteritatem,& cap. 10. laphet, & Chamt licet hic &ib. nomina expr mat filiorum, non autem gestationum annos , in Soevidenter oftendit, & vuIt,hos Patres, corumque filios non attendendospro Mundi Chronologia,fed relatos tantfim numero antecedenti.
Audioris 'meditationes cxploratifsimas vtriufque
in ’quas Auftor tacuit in oplrc
0'Seftinrq«‘a totum operis prscipue intendebat. Sd
fe.tcognitionis abfcondits
, non folum fciolis,
corriia.
tantum eruditione cdoiftisjqus cardo funt, in quo con-w^is machina vitro, citroque voluitur. Igitur apud ^gyptios quali
bus conftant,vel ^66 fied biffextilis, dum vnoque quarto anno fit inter-
calatio propter exceflfum fex horarum,quse fingulis annis fuperfuntad
3 ^5 dies, quam lulius Caflar Romae introduxit, & Romana feruat Eccle-fia) ftatuerunt aliam anni induftriofam computationem pro infignibus
rebus, pofteritati in fpecialifsimam venerationem relinquendis^ qui anni^ KUKerTn^iualio nomine,alia item numerorum fumma, licet infallibili , apud eruditos fo pafsim, prd-
tantum fervarentur. Erat ergo { attendat Ledor ,quia fumo Concordia *
elavem ) erat inquam apud ^Cgyptios vnus Annus, qui conftabat cx3 6 5^
annis vulgaribus ; erat alter annus» qui ex 1460 vulgaribus componeba-^ & z. & aiibi
tur. Vnufquifquc ex his duobus annis appellabatur jinnus Magnus, fcd
vlterlus annus ex 3(55 dicebatur annus Sothicus , feu Solis \ annus vero exi drinum, ceTfo^'1 460 appellabatur Cynicus,^gy^tiacus, Vlterius annus ille Sothicus, feu ;
rinum, GemU
Solis ex 365 erat jenigmaticus , vel virtualis;quia adfui refolutionem-^^^'^’^^/^^!-
pendebat a multiplicatione per 4: fada enim ifta , rcfultant 1 460 anni^qui funt ille annus Cynicus 1 46(0; ex quo fequitur,quod annus Sothicus, ?iufar
& annus Cynicus in re idem funtj aft cum hac differentia, quod Sothicus
erat abfeonditus, & pendens ab illa multiplicationfc per 4: at vero Cyni- Additur io~
cus erat exprefrus,clarus,*vel vt ita dicam,expanrus;& etiam erat declara- seaiiger
dvus anni^oothici. Huius inventionis eruditio fatis clara eft in pra?fenti
opere a num. marg,. 3 7, & per fequentes , vbi dicitur etiamjquod ann\istub.^. fub tUn,
Cynicus , fi erat perfedus, hoc eft , cum fua intercalatione, conftabat • Dc Anno
{14^1; pltira Aii<n-nr de miilriplicatlone per 4' pro anno So-^
thico,feu Solis,fumpta paritate a menfura ARV ALI,qua facula ^^i\cA^dumZLs%tr.
12 Ad noftrum cafum revertentes-^ palmari demonftrationc;
apparet,Graeam , & Vulgatam verfiones in C-hronologia Mundi habere’
duos annos magnos , vnum in prima jetate , alium in fecunda ; vnum in
Raptu Hcndch.cap^5. Genef.anam in Promff^one Mefite ' Abrah^ fadacap. 1 2. Genefeos. Sed cum hac differentia
,quod in Vulgata ifti duo
anni magiii ihdigenr^mukiplicat40ne,quia (MUt sMci, kw Siyiisidz propAterea virtuales, senigmatici, vel abfconditi;at in Septuaginta ifti duo anm>magni funt exprefsljfive expanfijCT^w/V/, five Cum autem Inter-
pretes Graeci pofituri effent expreffos fuos duds annos magnosjpropte-%
rea addideriint tot centenaria annorum ad annos Vulgatae in cap. 5 . & '
^ ?j I . Gcncf/ vtentes arVaii menfura ad folvendum Vulgatae aenigma, 6c vt', *
Mundi Chronologia exprelfa, & clara decurreret* Ex"his.evidenter con^ftat , Septuaginta Interpretes per centenariorum additionem ad Vulgiu j
tam in duabui illuftrioribus cpochis, feu Mundi eventibus mirabilioris
bus, nettfpe Raptu Henbch ,&*Mefia? Promif^ipne duabus primis mundi *
aetatibus,cap.5 .& i i.Genef.effe Giofratorcs,'Declaratores, imo & Solti* ;
ebres aenigmatis anni Sothici contenti in Vulgata ;quod Aodor mathesi-fi
17 ViTo lam evidentetprimo anno magno in prima setateapudvtramque vc^oi^m,nemp^ apud Vulgatam Sothico^ fcu Solis ,.&^pudSeptuaginta Cynico, ejcprelTo, feu expanfo ptopter,centenariorum addi-tiones; accedamus ad fecundum annum magnum, Cynicum quidem inSeptuaginta, & Spthicum in Vulgata pro fecunda setate^. quae eft ppft Di^luyium,cap.i i. Gepef Igitur pro hoc anno ab Arpliaxa,dv(que ad Pro-mifsioncm fadtam Abrahae,ponit expreffe Vulgata-3 65 annos ingenerationibus filiorum,qupSj fi vt fupra fecifia,& eft ani-^rj, ,
.
-
inadvcrfum,multipliccs per ..
“'
-, ^
"
» f
L i
. W i’
1
* ' ^ f
'"i• * i > j.
,• iEfficiunt—5-;,i 46o,,& illi
3^5 funtvnus snnus Sothicus,ieu Solis, vt iaui,eft,nota.ti 7̂Quod verofiat in Vulgata illi patetlitteraliter ex textu : nam ibi dicitur . quoddum'Arphaxad genuit Sale, habebat-.—-35 annos?i; ,.
Dum Sale genuit Heber , habebat -i*;;— joDumHcber genuit Phaleg, habebat—— 34Dum Phaleg genuit Reu, habebat 30Dum Reu genuit Sarug,hab€bat-"'»— -3 jt
Dum Sarug genuit Nachor,babcbat—r—-^oDum Nachor genuitTharc,habebat——2^DumThare genuitAbraham^habebat- .—7oDuracap.i2.Gcner.PromirsioMefia?fa(5la /
fuit'Abrah«, habebat ifte-- 7 j
j .11:4.'
.. f• n V
Efficiunt-
-
1
feu Solis,& multiplicatus per 4,facit 1 460hoc modo—
—
•3^5- qui eft annus Sothicus^
/j 4 *
.!• V»
:
f i<
^xpreffos.
18 yideamus Stfptuaglnta,quomodo cum additione fuorum
de acnVprronrprtant hinc inde Scripturar»}, Oc SauCtI Patres, 6c nufquamliint definitae propter conceptam Kaeufe^ue diferepantiam , ^ difeordiam
verfionum. Prima eft; vtriim Mathufala filius Henoch , 6c pater Lamechmortuus fit ante Diluvium? an Diluvio perierit, vel vtrum poft DiluviumVixerit? D. Awgttftmus,lib*i 5^.de CiuitateDei,cap. 1 3 tenet duo,primumcft,Mathufala non potuiffe viuere poft Diluvium, qutaDi^Petrus EpiftoU
'
II .cap. 3 .ait:In ArcaHoe pauciJd eft oBo animafahafaBafnnt per aquam
^
Ifti odo fuerunt Noe,cius Vxor,tres filij, & tres eorum vxores, vt dicitur'
Genef.y.nec eft credibile,quod extra Arcam falvafetur.Secundum quodAuguftinus tenet, eft,mortuum fuiife Mathufala fex annis ante Diluvium,Alij tenent,Diluvio perijffe ; fed tamen eft inverifslmile, Deum fupplicio