V. İ. Lenin - Proleterya Devrimi ve Dönek Kautsky

8/8/2019 V. . Lenin - Proleterya Devrimi ve Dnek Kautsky

1/185

1V. . LeninProletarya Devrimi ve Dnek Kautsky

PROLETARYADEVRM

VEDNEK KAUTSKY

V.

.

LEN

N

ER YAYINLARI


2/185

BENC BASKI


3/185

PROLETARYA DEVRMVE DNEK KAUTSKY

V. . LENN


4/185

Lenin: Proleter Devrim ve Dnek Kautsky, Bilim ve Sosyalizm, Aralk 1989, Beinci

Bask.[Eri Yaynlarnn Notu: Proletarya Devrimi ve Dnek Kautsky kitabnn 5. basksnda

diktatrlk szc diktatorya olarak deitirilmitir. Yaynevinin baz yasalgerekeleri olsa da, bu deiiklik Marksist-Leninist yaznda varolan ortak dil yapsnbozucu olduundan, eski basklarda olduu gibi diktatorya szc yerine diktatrlkszcn koyduk.]

Eri Yaynlar tarafndan dzenlenmitir, [email protected]://www.kurtuluscephesi.comhttp://www.kurtuluscephesi.nethttp://www.kurtuluscephesi.org


5/185

NDEKLER

9 PROLETARYA DEVRM VE DNEK KAUTSKY9 nsz

11 Kautsky Marx Nasl Sradan Bir Liberal DurumunaDntryor

21 Burjuva Demokrasisi ve Proleter Demokrasisi

29 Smrelen ile Smrc Arasnda Eitlik Olabilir mi?35 Sovyetlerin Devlet rgenlikleri Durumuna DnmenininYasaklanmas

41 Kurucu Meclis ve Sovyet Cumhuriyeti49 Sovyet Anayasas57 Enternasyonalizm Nedir?69 ktisadi zmleme Grn Altnda Burjuvazi Karsnda

Uaklk93 KURUCU MECLS ZERNE TEZLER98 VANDERVELDEN DEVLET ZERNE YEN BR KTABI

105 PROLETER DEVRM VE DNEK KAUTSKY114 II. ENTERNASYONALN LASI (BATKISI)115 I119 II124 III129 IV 133 V 139 VI146 VII

155 VIII160 IX164 OPORTNZM VE KNC ENTERNASYONALN K164 I167 II169 III

177 Aklayc Notlar


6/185


7/185


V. . LENN


8/185


9/185



NSZ

KAUTSKYNN u yaknlarda Viyanada yaynlanm bulunanProletarya Diktatrl bror (Wien, 1918, Ignaz Brand, 63 say-

fa), btn lkelerin btn drst sosyalistlerinin uzun zamandanberi szn ettikleri II. Enternasyonalin en tam, en yz kzartcbatksnn (iflasnn) en arpc rneini veriyor. Proleter devrimsorunu bugn birok devletin gndeminde pratik olarak yer alyor.yleyse Kautskynin kiiliinde dnein yanltmacalar ile marksiz-min btnsel yadsnmasn zmlemek byk bir zorunluluktayor.

Ama ilkin, daha savan (birinci dnya sava -] bandanberi, bu satrlarn yazarnn Kautskynin marksizmden koptuunubirok kez anmsatmak zorunda kaldn belirtelim. 1914ten1916ya dein yurt dnda kanSosyal-Demokrat1 veKomnistte2

bu konuya bir dizi makale ayrlmt. Bu makaleler, Petrograd Sov-yeti tarafndan yaynlanan bir kitap iinde bir araya getirildi: G.Zinovyev ve N. Lenin:Akntya Kar, [sayfa 13) Petrograd 1918 (550


10/185

10 V. . LeninProletarya Devrimi ve Dnek Kautsky

sayfa). 1915 ylnda Cenevrede yaynlanm ve ayn dnemde Al-manca ve ranszcaya evrilmi olan bir brorde,3 kautskizm

konusunda yle diyordum:II. Enternasyonalin en byk otoritesi olan Kautsky, mark-sizmin szde kalan kabulnn, gerekte onu struvizm ya da bren-tanizm durumuna (yani Rus yazar Struve ile Alman iktisats Bren-tano tarafndan son derece arpc bir biimde dile getirilmi olduugibi, proletarya iin devrimci olmayan snf savamn kabul edenliberal bir burjuva reti durumuna) dntrmeye yol amabiiminin son derece tipik ve parlak bir rneini veriyor. Pleha-novda bunun bir baka rneini gryoruz. Besbelli yanltmacalar

yardmyla, marksizm kendi canl, devrimci ruhundan arndrlyor;devrimci savam aralar, bunlarn propaganda ve hazrlanmas,ynlarn ite bu ynde eitimidnda, marksizmdene varsa kabulediliyor. Her trl ilkeyi ineyerek, Kautsky sosyal-ovenizmintemel tezini, gncel savata ulusal savunmann kabuln, sollara

verilen diplomatik ve gsterii bir dn ile: sava deneklerininoylamasnda ekimserlik, muhalefet anlaynn szde kalandavurumu vb. ile uzlatryor. 1909 ylnda bir devrimler ann

yaknl ve sava ile devrim arasndaki balar zerine koca bir ki-tap yazan Kautsky; 1912 ylnda yarnki savan devrimci kullanmkonusundaki Basel Bildirgesini4 imzalayan Kautsky, bugn elindengelen her eyi yaparak sosyal-ovenizmi dorulamaya ve allayppullamaya alyor. Plehanov gibi, tm devrim fikrini, dolaysz birdevrimci savam amalayan btn eilimleri alaya almak iin,burjuvaziye katlyor.

i snf, bu yadsmaya, bu alakla, oportnizm karsn-daki bu aalk yaltaklanmaya, marksizmin teorik plandaki buinanlmaz alaltlmasna kar amansz bir savam vermedike,kendi dnya devrimi ereklerine eriemez. Kautskizm bir rastlantsonucu deil, II. Enternasyonalin elikilerinin, marksizme, gerekteoportnizme boyun eme ile birleen szde balln toplumsalrndr [sayfa 14] (G. Zinovyev ve N. Lenin:Sosyalizm ve Sava,Cenevre 1915, s. 13-14, Rusa bask).

Sonra, 1916da yazlan bir kitapta,Emperyalizm, Kapitaliz-min Yeni Evresinde5 (1917de Petrogradda yaynland), Kautskynin

emperyalizm konusundaki btn aklamalarnn teorik yanllnayrntl olarak zmledim. Emperyalizmin Kautsky tarafndan veri-


11/185


len tanmn yineliyordum: Emperyalizm son derece gelimi bu-lunan sanayi kapitalizminin bir rndr. Her sanayici kapitalist

ulusun, bu blgelerde hangi uluslar yaarsa yaasn,tarmsal (altKautsky tarafndan izilmi) blgeleri kendine gitgide daha okkatma ya da balama eilimine dayanr. Bu tanmn kesinlikle

yanl olduunu, daha sonra oportnizm ile bir uzlama alan bul-mak iin, emperyalizmin en derin elikilerini hafifletecek biim-de uydurulmu olduunu gsterdim. Ve, kendi emperyalizm tan-mm veriyordum: Emperyalizm, tekellerin ve mali sermayeninegemenliinin kendini gsterdii; sermaye ihracnn birinci plandanem kazand; dnyann uluslararas trstler arasndaki paylal-

masnn tamamland bir gelime aamasna erimi bulunankapitalizmdir. Emperyalizmin Kautskydeki eletirisinin, hatta kababurjuva eletirisinden bile aa olduunu gsterdim.

Ensonu, austos ve eyll 1917de, yani 25 ekim (7 kasm1917) Rus proleter devriminden nce, 1918 balarnda yaynlananbir bror olanDevlet ve htilli (Marksist Devlet teorisi ve Proleta-ryann Devrimdeki Grevleri) yazdm. Orada Marksizmin Oport-nistler Tarafndan Alaltlmas balkl VI. blmde, Marxn re-tisini adamakll bozduunu, onu oportnizme uydurduunu, dev-rimi szde kabul ederken gerekte yadsdn tantlamak iin,Kautskyye zel bir ilgi gsterdim.

Aslnda Kautskynin proletarya diktatrln inceleyenbrorndeki temel teorik yanlgs, Marxn devlet retisinin Dev-

let ve htilal brornde uzun uzadya sergilediim bu oportnistaptmalarn ta kendisine dayanr.

Bu ilk aklamalar zorunluydu, nk benim [sayfa 15] Kaut-skyyi, boleviklerin iktidar almasndan ve, bu nedenle de, Kautskytarafndan sulanmalarndan uzun zaman nce aka dnek ola-rak davranmakla suladm kantlar.

KAUTSKY MARXI NASIL SIRADAN BRLBERAL DURUMUNA DNTRYOR

KAUTSKYNN brornde inceledii temel sorun, proleterdevrimin temel ierii, yani: proletarya diktatrl sorunudur.Btn lkeler, hele ileri lkeler, hele savaan lkeler iin, hele uanda ok byk nem tayan bir sorun. Abartmasz denebilir ki,


12/185


tm proleter snf savamnn ba sorunu budur. yleyse onu ya-kndan incelemek nemli.

Kautsky sorunu, iki sosyalist akm (yani bolevikler ilebolevik olmayanlar) arasndaki kartln, temelden ayr iki yn-tem:demokratikyntem ilediktatrceyntem arasndaki kartlkolduu biiminde koyar (s. 3).

Bu arada, Rusyadaki bolevik olmayanlara, yani meneviklerile devrimci-sosyalistlere sosyalist diyerek, Kautskynin burjuvaziyekar proletaryann savamnda bunlarngerekten tuttuklaryeredeil, ama adlarna, yani bir szce nem verdiini belirtelim.Marksizmi anlama ve uygulamann bundan iyisi de, can sal!

Ama bu konuya gene dneceiz.imdilik iin zne: Kautskynin demokratik ve diktatrceyntemlerin temel kartl konusundaki byk bulgusuna ba-kalm. Sorunun dm noktas burada. Kautskynin brornnz burada. Ve teorik planda ylesine alas bir karklk, marksiz-min ylesine toptan bir yadsnmasdr ki bu, Kautsky, itiraf edelim,Bernstein fersah fersah geride brakmtr.

Proletarya diktatrl sorunu, proleter devletin burjuva dev-let, proleter demokrasinin burjuva demokrasi karsndaki duru-mu sorunudur .Gn gibi ak,deil mi?

Oysa Kautsky, tarih elkitaplarnn yinelenmesinde kalplambir retmen gibi, XX. yzyla srtn dnmekte direnir ve, yz

XVIIl. yzyla dnk, burjuva demokrasinin [sayfa 16] mutlakyet vefeodalite karsndaki durumu zerine khne dnceleri, tm birparagraflar dizisi iinde, yznc kez olarak, usan verici bir biim-de geveler durur!

Tpk uykuda hep ayn eyleri sayklayan biri gibi.Sorunlarn nedenini hi anlamamann ta kendisidir bu. Kaut-

skynin demokrasiyi nemsememeyi vb. tleyen kimseler bu-lunduunu tantlama abalar (s. 11) karsnda ancak glnr.Kautsky sorunu bulandrmaya, karmakark etmeye ite bu trlzevzekliklerle srklenir; nk sorunu,burjuva demokrasiyi deil,ama genel olarak demokrasiyi konu edinen bir liberal olarak koyar.Hatta bu belirgin snfsal kavram (burjuva demokrasi-.) kullan-maktan bile saknr ve n-sosyalist (Presocialiste) demokrasi-den sz etmek iin bouna abalar durur. Sz deirmenimiz 63sayfa zerinden 20 sayfay, brorn aa yukar te birini, burjuva


13/185


demokrasiyi allayp pullama ve proleter devrim sorunu zerine birrt rtme anlamna geldii iin, burjuvazi iin ok ho bir geve-

zelikle doldurmutur.Kautskynin brornn ad gene deProletarya Diktatr-l olmaktan geri kalmaz. Marxn retisinin znn bu olduu

herkese bilinir. Ve Kautskyde, konunun kysndaki tm bu geve-zelikten sonra, Marxn proletarya diktatrl konusundaki sz-lerini anmakzorundadr.

Marksist Kautsky bu iinaslyapar, ite iin en elenceliyan! Dinleyin daha iyi:

Bu gr biimi (Kautskynin demokrasinin nemsenme-

mesi olduunu syledii gr biimi) Karl Marxn bir tek sznedayanr. 20. sayfada szc szcne okunan ey, ite bu. VeKautsky 60. sayfada bunu gene yineler ve: Marxn proletarya dik-tatrl zerine 1875te bir mektupta bir kez kulland nemsizbir sz (harfi harfine!!des Wrtchens) (boleviklerin) tam zama-nnda anmsadklarn sylemeye dein gider.

te Marxn o nemsiz sz:Kapitalist toplum ile komnist toplum arasnda birinden

brne devrimci dnm dnemi yer alr. Bu dneme, devletinproletaryann devrimci diktatrlnden [sayfa 17] baka bir ey ola-mayaca bir siyasal gei dnemi karlk der.6

lkin, Marxn tm devrimci retisini zetleyen bu nl a-klamasn bir tek sz ve hatta nemsiz bir sz olarak adlandr-mak, marksizmi umursamamak, onu bsbtn yadsmak demektir;Kautskynin Marx hemen hemen ezbere bildiini; btn yazlar-na bakarak bir yargya varmak gerekirse, masasnn zerinde yada kafasnn iinde, alntlar kolayca kullanabilmek iin, Marxnbtn yazdklarn zenle yerletirdii bir raflar dizisine sahip bu-lunduunu unutmamalyz. Marx ile Engelsin, yalnzca mektupla-rnda deil, baslm yaptlarnda da, Komnden nce ve zellikleKomnden sonra, proletarya diktatrlndenbirok kez sz etmiolduklarnbilmiyor olamaz Kautsky. Proletarya diktatrl for-mlnn, proletaryann o: burjuva devlet makinesini paralamagrevinin, Marx ile Engelsin, 1848 devrimleri deneyini ve daha daok 1871 deneyini gz nnde tutarak, 1852den 1891e dein;

yani krk yl boyunca szn etmi olduklar o grevin, tarihselbakmdan daha somut ve bilimsel bakmdan daha doru bir an-


14/185


latmndan baka bir ey olmadn bilmiyor olamaz Kautsky.Marksizm yorumlaycs Kautsky tarafndan marksizmin bu

alas arptlmasn nasl aklamal? Eer bu olayn felsefi temelidnlrse, sorun diyalektik yerine semecilik (eklektizm) ve saf-satacln geirilmesine indirgenir. Kautsky, bu yerine geirme iin-de ustalk derecesine ykselmitir. Siyasal ve pratik bakmdan, so-run gelip, oportnistler karsnda, yani sonunda burjuvazi karsndaklmeye dayanr. Savan bandan beri gitgide daha hzlilerleyen Kautsky, bir yandan burjuvazi ua olarak davranrken,te yandan marksist olarak konuma sanatnda bir virtz olmutur.

Marxn proletarya diktatrl konusundaki nemsiz sz-

n Kautskynin ilgin yorumlama biimi incelenince, buna dahada ok inanlr. Dinleyin:Marx bu diktatrl nasl dndn daha ayrntl

bir biimde belirtmekten ne yazk ki geri kalmtr... (D-nein tmcesi kesinlikle yalan, nk Marx ile Engels, bukonuda [sayfa 18] bir ok noktalar bize ayrntl olarak ver-milerdir. Marksist bilgi tasla Kautsky, bunu bile bile gr-mezlikten geliyor) ...Tam anlamyla, diktatrlk szc de-mokrasinin ortadan kaldrlmas anlamna gelir. Ama harfiharfine alnrsa, bu szcn hibir yasa ile bal olmayan

bir tek bireyin kiisel iktidar anlamna da geldii aktr. Zor-balktan, srekli bir devlet kurumu olarak deil, ama ar birgei nlemi olarak anlalmasyla ayrlan kiisel iktidar.

Proletarya diktatrl deyimi, dolaysyla hi de bir tekbireyin deil, ama tek bir snfn diktatrl, Marxn buradaszcn gerek anlam ile diktatrl dnmediini ta-ntlar.

O buradahkmet biiminden deil, ama proletaryannsiyasal iktidar eline geirecei her yerde zorunlu olarak orta-

ya kacak birdurumdan sz eder. ngiltere ve Amerikada

geiin barl olarak, yani demokratik yoldan gereklee-bileceini dnmesi de, Marxn burada bir hkmet biimidnmediini tantlar (s. 20).

Okurun teorisyen Kautsky tarafndan kullanlan yntemleriaka anlayabilmesi iin bu usavurmay zellikle tam olarak veri-

yoruz.Kautsky soruna diktatrl sznn bir tanmyla yana-

mak istemi.


15/185


ok iyi. Soruna istedii gibi yanamak herkesin kutsal hak-kdr. Ancak ciddi ve drst yaklam biimini, drst olmayan

yaklam biiminden ayrmak gerekir. Soruna bu biimde yanaarakonu gerekten incelemek isteyen kii, bu sz e ilikinkendi ztanmnvermeliydi. O zaman sorun gerekten ve aka konmu

olurdu. Kautsky byle yapmyor. Tam anlamyla, diye yazyor, dik-tatrlk szc demokrasinin ortadan kaldrlmas anlamna gelir.

lkin, bu bir tanmlama deil. Eer diktatrlk kavramnntanmndan kanmak Kautskynin houna gidiyorsa, sorunu bubiimde incelemeyi neden semi?

kincisi, aka yanl bu. Bir liberalin genel olarak demok-

rasiden sz etmesi doaldr. Bir marksist ise: hangi snf iin?diye sormaktan hibir zaman geri kalmayacaktr. rnein, ilkaklelerinin ayaklanmalar ve hatta byk kaynamalarnn, ilkadevletinin zn, yanikleciler diktatrln hemen aa

vurduklarn herkes -ve tarihi Kautsky de- bilir. Bu diktatrlk,kle sahipleri arasndaki, onlariin demokrasiyi ortadan kaldryormuydu? Herkes bilir ki, hayr.

Marksist Kautsky, snflar savamn unuttuu iin, ala-cak bir samala dm ve bir geree [sayfa 19] aykrl dile getir-mitir.

Kautskynin liberal ve dzmece kesinlemesinin, marksist vegeree uygun bir duruma gelmesi iin: Diktatrlk, zorunlu ola-rak, bu diktatrl br snflar zerinde uygulayan snf iin de-mokrasinin ortadan kalkmas anlamna gelmez, ama diktatrlnkendisi zerinde ya da kendisine kar uyguland snf iin demok-rasinin zorunlu olarak ortadan kaldrlmas (ya da gene ortadankaldrma biimlerinden biri olarak, iyice snrlandrlmas) anlam-na gelir, demek gerekir.

Ama bu kesinleme ne denli doru olursa olsun, diktatr-l tanmlamaz.

Kautskynin bundan sonraki tmcesini inceleyelim:Ama harfi harfine alnrsa, bu szcn hi bir yasa ile

bal olmayan bir tek bireyin kiisel iktidar anlamna dageldii aktr...

Burnunu rastgele uraya buraya sokan kr bir kpek yavru-su gibi, Kautsky burada, bilmeyerek, dnp dolap dorubirdn-ceye (yani diktatrln hibir yasa ile bal olmayan bir iktidar


16/185


olduu dncesine) gelmitir;bununla birlikte diktatrlk zerinebir tanmvermemi,ve ayrca diktatrln bir tek bireyin iktidar

olduu yolundaki o ak tarihsel geree aykrl da dile getirmitir.Diktatrlk bir kiiler topluluu, bir oligari, bir snf vb. tarafndanda uygulanabildiine gre, etimolojik bakmdan (szck kaynakbilimi bakmndan) bile doru deildir bu.

Kautsky daha sonra diktatrlk ile zorbalk arasndaki ayr-m belirliyor; ama, savnn aka yanl olmasna karn, bizi ilgi-lendiren sorunla hibir ilgisi olmadndan, bunun zerindedurmayacaz. Kautskynin XVIll. yzyla bakmak iin XX. yzyla,ilkaa bakmak iin de XVIII. yzyla srt evirme eilimi bilinir; ve

biz de umarz ki, bir kez diktatrle eritikten sonra, Alman prole-taryas bunu hesaba katacak ve Kautskyyi rnein bir liseye ilkatarihi retmeni olarak atayacaktr. Zorbalk konusunda incedncelere dalarak proletarya diktatrlnn tanmna yan iz-mek, ar bir alklk ya da ok beceriksiz bir dzenbazlk gster-mek demektir. [sayfa 20]

Sonu: Diktatrlkten sz etmeye girien Kautsky, hibirtanmlama vermeksizin, herkese bilinen birok geree aykrlkileri srmtr. Eer entelektel yeteneklerine gvenecek yerde,belleine bavursayd, Marxn diktatrlkten sz ettii btn rne-kleri kendi raflarndan kartabilirdi. O zaman, hi kukusuz yaaadaki tanm, ya da z bakmndan benzer bir tanm elde etmiolurdu:

Diktatrlk, dorudan doruya zora dayanan ve hibir yasaile bal olmayan bir iktidardr.

Proletaryann devrimci diktatrl, proletaryann burjuvazizerinde uygulad, zor aracyla kazanlp srdrlen, hibir yasaile bal olmayan bir iktidardr. Ve bilginler bilgini Bay Kautskydenzorla fethetmek zorunda kaldmz ey de, ite bu yapyaln, (ka-pitalistler tarafndan satn alnm o kk-burjuva ayaktakmnn

yukar katmanlar olan btn lkeler sosyal-emperyalistlerini deil,ama yn temsil eden) her bilinli ii iin gn gibi ak olangerek, kurtulular iin savaan smrlenlerin her temsilcisi iinortada, ve her marksist iin sz gtrmez bir ey olan bu gerektir!Bunu nasl aklamal? Burjuvazi hizmetinde aalk muhbirler du-rumuna gelmi bulunan II. Enternasyonal nderlerinin iliklerineilemi klelik ruhu ile.


17/185


Kautsky ilkin, diktatrlk sznn gerek anlamnn bir tekbireyin diktatrl olduu yolundaki o apak samal ileri sre-

rek aldatmacaya sapar; sonra -bu sahtecilikten yola karak!- bunagre, snf diktatrl deyiminin, Marxta gerek anlamnta-madn (ama diktatrln, devrimci zor deil, dikkat edin, bur-juva demokrasi altnda ounluun barl fethi anlamna gel-diini) aklar.

nemli olan, gryor musunuz, durum ile hkmet bii-mi arasnda bir ayrm yapmaktr. ok derin bir ayrm, tpk kafas-zca dnen bir adamn budalalk durumu ile, budalalklarnnbiimi arasnda bir ayrm yapyormuuz gibi!

Kautsky diktatrl bir egemenlik durumu (bir sonrakisayfada, s. 21 de kulland deyim tpatp bu) [sayfa 21] olarak sunmagereksinimini duyar, nk o zamandevrimci zor, zorlu devrim

ortadan kalkar. Egemenlik durumu, herhangi bir ounluun...demokrasi altnda varoluunu ieren bir durumdur! Bu hileli elabukluu sayesindedevrim dpedzyokolur.

Ama hile ok kabadr ve Kautskyye hibir yardm olmaya-caktr. Diktatrln, bir snfn bir baka snfa kar -dnekler iinylesine tatsz- birdevrimci zordurumunu ierdii ve byle birdurum anlamna geldii, gz karan bir gerektir. Durum ilehkmet biimi arasndaki ayrmn samal apak ortaya -kar. Burada hkmet biiminden sz etmek alkln daniskasdr,nk her yumurcak, krallk ile cumhuriyetin iki ayr hkmetbiimi olduunu bilir. Bu iki hkmet biimininher ikisinin de,kapitalist rejimdeki btn br geici hkmet biimleri gibi,

burjuva devletin,yaniburjuvazi diktatrlnn eitlerinden bakabir ey olmadklarn Bay Kautskyye tantlamak gerek.

Ensonu, hkmet biimlerinden sz etmek, burada hk-met biiminden deil, ama ak akdevlet biimi ya da tipindensz eden Marx budalaca, ama ok da kaba bir biimde arpt-mak demektir.

Burjuva devlet makinesini zorla ykmadan ve onun yerine,Engelse gre artk szcn gerek anlamnda bir devlet olma-

yan7 biryenisini geirmeden, proleter devrim olanakszdr.Kautsky btn bunlar el abukluuna getirme, soysuzlatr-

ma gereksinimini duyar: dnek konumu bunu byle gerektirir.Bakn ne sefil kaamaklara bavurur.


18/185


19/185


dnekliini,liberal ii siyasasndan yana geiini gizlemek iin,Kautsky btn bunlara gereksinim duyar. Zurnann zrt dedii yer,

ite buras.Tarihi Kautsky tarihi ylesine bir utanmazlkla bozar ki,zseli unutur: Doruk noktas tam da 1870 ile 1880 yllar arasndakin-tekelci (premonopoliste) kapitalizm, ngiltere ile Amerikada zel-likle belirtici olan temeliktisadi nitelikleri nedeniyle, kendini -btnller sakl- en yksek barllk ve liberalizm ile gsteriyordu.Emperyalizm, yani ancak XX. yzylda olgunlamaya balayantekelci kapitalizm ise temeliktisadi nitelikleri nedeniyle, kendinien dk barllk ve liberalizm ile, militarizmin en yksek ve en

gene1lemi gelimesi ile gsterir. Barl ya da zora dayanandevrimin hangi noktaya dein tipik ya da olas olduu incelenirkenbunu gzden karmak, burjuvazinin en baya ua dzeyinedmek demektir.

kinci kaamak: Paris Komn, proletarya diktatrl idi;oysa ogenel oy ile, yani burjuvaziyi seme ve seilme haklarndan

yoksun brakmakszn, yani demokratik olarak seilmiti. VeKautskynin etekleri zil alar: ... Marx iin (ya da Marxa gre)proletarya diktatrl proletaryann ounluu oluturduu (beiberwiegendem Proletariat, s.21), ar demokrasiden zorunlu ola-rak kan bir durum idi.

Kautskynin bu kant ylesine elendirici ki, gerekten, (iti-razlarn... seiminde) gerek birembarras de richesses [Bolluksknts] duyuluyor. lkin, burjuvazinin sekin katmannn, kurma-

ynn, kaymann Paristen Versaillesa kam olduu bilinir. Sos-yalist Louis Blanc Versaillesda bulunuyordu, bu da Kautskynin,sosyalizmin btn akmlarnn Komne katldklar yolundakiszlerinin yanlln gsterir. Paris halknn, biri militan ve siyasalbakmdan etkin tm burjuvaziyi bir araya getiren iki sava kampbiiminde blnmesini, genel oya dayanan [sayfa 24] ar demokrasiolarak gstermek gln deil mi?

kincisi, Komn Versaillesa kar,ransa ii hkmeti ola-rak burjuva hkmete kar savayordu. ransann yazgsnkararlatran Paris olduuna gre, ar demokrasi ile genel oyunburada ne ii var? Marx tm lkenin mal olan ransa Bankasnael koymamakla Komnn bir yanllk yaptm dnrken,8 ardemokrasi ilkeleri ve uygulanmasndan m esinleniyordu??


20/185


Dorusu, grlyor ki, Kautsky polisin insanlarn hep birlik-te glmesini yasaklad bir lkede yazyor, yoksa glmek ldr-

rd onu.nc olarak, Engelsin Komn zerine... ar demokrasiasndan verdii u aadaki yargy, Marx ile Engelsi ezbere bi-len Bay Kautskyye byk bir sayg ile anmsatmakta kendimi z-gr greceim:

Bu baylar (anti-otoriterler) hi devrim grmler midiryaamlarnda? Devrim, her halde olanakl olan en otoritereydir. Devrim, nfusun bir blmnn, tfek, sng, topgibi, sz uygun derse, otoriter aralar kullanarak, kendiiradesini nfusun teki blmne zorla kabul ettirdii bir

eylemdir. Yenen taraf, egemenliini, silahlarnn gericilerdeuyandrd korkuyla srdrmek zorundadr. Eer Paris Ko-mn, burjuvaziye kar silahlanm bir halkn otoritesini kul-lanmasayd, bir gnden ok tutunabilir miydi? Tersine, onubu otoriteyi ok az kullanm o1makla knayamaz myz?9

Aln size ar demokrasi! Snflara blnm bir toplumdagenel olarak ar demokrasiden sz etmeye kalkan yac ham-kafay, yani (40 yllarnn ransz ya da 1914-1918in Avrupal anla-mndaki) sosyal-demokrat Engels nasl da alaya alrd!

Ama bu kadar yeter. Kautsky tarafndan ileri srlen btnsamalklar bir bir saymak olanaksz, nk tmcelerinin her biribir yadsma uurumu.

Marx ile Engels Paris Komn zerine derin bir zmlemeyapmlar, onun deiminin hazr devlet makinesiniparalama-

ya, ykmaya girimek olduunu gstermilerdir. Bu noktann onla-rn gznde ylesine byk [sayfa 25] bir nemi vard ki, 1872de

Komnist Menifestonun (yer yer) eskimi programnda yaptkla-r tek dzeltmeyi bu oluturur.10 Marx ve Engels, Komnn ordu

ve brokrasiyi kaldrdn,parlamentarizmi yok ettiini, devletdenen o asalak uru yktn vb. gstermilerdir. Oysa, bilgelerbilgesi Kautsky , gece takkesi banda, liberal profesrlerin bin kezanlattklar eyi yineler durur: Ar demokrasi zerine masallar.

Rosa Luxembourg, 4 austos 1914 gn, Alman sosyal-de-mokrasisinin bundan bylekokmu bir ceset olduunu sylemek-te ok haklyd.

nc kaamak: Her ne denli diktatrlkten bir hk-met biimi olarak sz ediyorsak da, bir snf diktatrlnden sz


21/185


edemeyiz. nk bir snf, daha nce belirttiimiz gibi, ancak ege-men olabilir, ama hkmet edemez... rgtler ya da partiler

hkmet ederler.Sorunlar karmakark ediyorsunuz, onlar korkun bir biim-de karmakark ediyorsunuz, bay her eyi kartran danman.Diktatrlk bir hkmet biimi deildir, gln bir eydir bu.stelik Marx hkmet biiminden deil, amadevlet biim ya datipinden sz eder. Hi de, ama hi de ayn ey deil bu. Bunungibi, birsnfn hkmet edemeyecei de kesinlikle yanl; bylesi-ne bir budalalk, burjuva parlamento dnda hibir ey grmeyen

ve ynetici partiler dnda hibir eye nem vermeyen bir par-

lamenter alktan baka bir kimseden gelemez. Herhangi bir Avrupalkesi, Kautskyye egemen birsnftarafndan hkmet rnekleriverecektir; ortaadaki toprak beylerinin durumu, yetersiz rgt-lenmelerine karn, byle olmutur.

zetleyelim. Kautsky, Marx baya bir liberal durumunagetirerek, proletarya diktatrl fikrini en grlmemi bir biim-de bozmu, yani kendisi, ar demokrasi zerine yavan szlerdktrerek,burjuva demokrasinin snf ieriini gizleyen ve glge-lendiren, her eyden ok ezilen snfndevrimci zorundan korkanbir liberal dzeyine dmtr. Proletaryann devrimci diktatr-l fikrini, ezilen snfn eziciler zerinde devrimci zor kullan-masn ortadan kaldracak biimde yorumlayarak, [sayfa 26] Kautsky,Marxn liberal arptlmas dnya rekorunu krmtr. Dnek Bern-stein, artk dnek Kautsky yannda, ancak bir fino kpei olarakgrnyor.

BURJUVA DEMOKRASVE PROLETER DEMOKRAS

KAUTSKYNN ylesine tiksin bir biimde karmakark et-tii sorun, gereklikte kendini yle gsterir.

Mantk ve tarih ile alay etmedike, ayr ayrsnflarvarolduusrece ar demokrasiden deil, ama yalnzcasnfsal demokrasi-den sz edilebilecei aktr (ar demokrasinin yalnzca ne snflarsavamndan ne de devletin niteliinden herhangi bir ey anlayan

bilisiz bir forml olmakla kalmadn, ama bombo bir forml deolduunu syleyelim ayra iinde, nk komnist toplumda,


22/185


dnm ve bir alkanlk durumuna gelmi demokrasisnecek,ama hibir zaman ar bir demokrasi olmayacaktr).

Ar demokrasi, iileri aldatmaya alan liberalin uydur-ma bir sznden baka bir ey deildir. Tarih, feodalitenin yerinialan burjuva demokrasi ile, burjuva demokrasinin yerini alan pro-leter demokrasiyi bilir.

Kautskynin, burjuva demokrasinin ortaaa gre bir ilerle-meyi gsterdii, ve burjuvaziye kar savamnda burjuva demo-krasiden yararlanmann proletaryann zorunlu grevi olduugereini tantlamak iin onlarca sayfa ayrmas, gerekte iilerialdatmaya ynelik liberal bir gevezeliin ta kendisidir. Yalnzca

uygar Almanyada deil, ilkel Rusyada da herkesin bildii bir eydirbu. Kautsky,salt gncel demokrasinin, yanikapitalist demokrasi-ninb u r j u v a niteliinden ustaca syrlmak ereiyle, iileringzn ustaca boyuyor, herkese yukardan bakarak, Weitlingden,Paragnay Cizvitlerinden ve baka birok eyden sz ediyor.

Marksizmden, Kautsky , liberaller iin, burjuvazi iin kabuledilebilir olan (ortaan eletirisi, genel olarak kapitalizm ve zelolarak kapitalist demokrasinin [sayfa 27] tarihsel bakmdan ilerici rol)alyor; marksizmde burjuvazi iinkabul edilmez olan (burjuvazi-nin ortadan kaldrlmas iin ona kar proletaryann devrimci zoru)atyor, susarak geitiriyor, silikletiriyor. te bu yzden de, znelinanlar ne olursa olsun, nesnel konumu bakmdan, Kautsky isteristemez bir burjuvazi ua olarak ortaya kyor.

Burjuva demokrasi, ortaaa gre byk bir tarihsel ilerle-me oluturmakla birlikte, her zaman dar, gdk, dzmece, ikiyz-l bir demokrasi, zenginler iin bir cennet, smrlenler, yoksullariin bir tuzak ve bir aldatmaca olarak kalr, -kapitalist rejimde bakatrl olamaz. Marksist Kautskynin anlamad ey de, ite marks-ist retinin byk yapc esi olan bu gerektir. Bu -temel- sorun-da, Kautsky, her burjuva demokrasiyi zenginler iin bir demokrasidurumuna getiren koullarn bilimsel bir eletirisini yapacak yerde,burjuvaziden hibir nezaketi esirgemez.

lkin bilginler bilgini Bay Kautskyye, Marx ile Engelsin, yor-umcumuzun (burjuvaziye yaranmak iin) utan verici bir biimdeunutmu bulunduu teorik bildirimlerini anmsatalm; sonra ko-nuyu en anlalr bir biimde aklayacaz.

Yalnz ilka devleti ile feodal devlet deil, ama modern


23/185


temsili devlet de cretli emein sermaye tarafndan bir smraletidir (devlet konusundaki yaptnda Engels).11 Devlet, sava-

mnda, devrimde, dmanlarnn zorla bastrlmas iin zorunluolarak kullanlan geici bir kurumdan baka bir ey olmadndan,zgr bir halk devletinden sz etmek elbette samadr: Proletaryabir devletgereksinimi duyduka, bunu hi de zgrlk iin deil,ama dmanlarn bastrmak iin duyacaktr. Ve zgrlkten szetmek olanakl bir duruma geldii gn de, devlet, devlet olarak

varolmaktan kar (Engels, Bebele mektup, 28 mart 1875). Devletbir snfn bir baka snf tarafndan ezilmesi iin bir makinedenbaka bir ey deildir, ve bu, krallkta olduu denli, demokratik

cumhuriyette de byledir (Engels, Marxn Sava

na nsz).

12

[sayfa 28] Genel oy ii snfnn olgunluk derecesini lmeyi salayangstergedir. Gncel devlet iinde bundan daha ok hibir eyolamaz, hibir zaman da olmayacaktr (devlet konusundaki yap-tnda Engels)13 Kautsky, bu tezin, burjuvazi iin kabul edilebilir birnitelik tayan birinci blmn en bktrc bir biimde yineleyipduruyor. Ama, bizim altn izdiimiz ve burjuvazi iin kabul edilirolmayan ikinci blme gelince, dnek Kautsky onun szn bileetmeden geiyor!). Komn parlamenter bir rgenlik deil, amaayn zamanda hem yasamac hem de yrtmeci, etkin bir gvdeolacakt... Genel oy hakk, her ya da alt ylda bir, halk parlamen-toda ynetici snfn hangi yesinin temsil edecei ve ayaklar altnaalacan (ver-und zertreten) kararlatracak yerde, tpk kendi iiiin ii ve ynetim personeli arayan herhangi bir iverene hizmeteden bireysel seim hakk gibi, komnler biiminde rgtlenmi-halka hizmet edecekti (Paris Komn konusundaki yaptran-

sada Savata Marx).14

Byk bilgin Bay Kautskynin iyi bildii bu tezlerin her birionun suratna iner, onun dnekliini ortaya koyar. Tm brornde,Kautsky bu gereklerin en kk bir anlayn gstermez. Batansona marksizme bir svgdr bu bror!

ada devletlerin temel yasalarn aln, onlarn ynetimler-ini aln, toplanma ya da basn zgrln aln, yurttalarn yasakarsnda eitliini aln, burjuva demokrasinin her drst ve bi-linli ii tarafndan iyi bilinen ikiyzlln her admda grecek-siniz. Dzenin bozulmas durumunda, ama aslnda smrlensnfn kendi klelik durumunu bozmas durumunda, ve hele


24/185


klece davranmama gibi bir hevesi de varsa bu snfn anayasasn-da burjuvazinin iilerin zerine asker srmesine, skynetim ila-

nna vb. izin veren dolambal yollar ya da kstlamalar bulunmayan,en demokrat da iinde, hibir devlet yoktur. Kautsky burjuva de-mokrasiyi utanmadan allayp pulluyor; rnein en demokrat ve encumhuriyeti Amerika ya da svire burjuvalarnn, grevdeki [sayfa 29]iilere kar ne yaptklar zerine azndan tek sz kmyor.

Oh! Bilge ve bilgin Kautsky bu konuda hibir ey demiyor.Bu konuda susmann bir alaklk olduunu, bu ok bilgili siyasaadam anlamyor. ilere ocuk masallar, rnein demokrasininaznln korunmas demek olduunu anlatmay ye tutuyor. na-

nlmaz, ama byle! Yl sadan sonra 1918, evrensel emperyalistinsan krmnn beinci ylnda, dnyann btn demokrasilerinde,enternasyonalist aznlklar (yani Renaudel ve Longuetler, Scheide-mann ve Kautskyler, Henderson ve Webbler vb. gibi sosyalizmealaka ihanet etmemi olan aznlklar) boazlanrken, bilgin BayKautsky, tatl bir sesle aznln korunmasn aka vyor. steyenherkes, Kautskynin brornn 15. sayfasnda bunu okuyabilir.

Ve 16 sayfada bu bilgin ... kii, size ngilterede XVIII. yzyl Whigleriile Torylerinden sz edecektir!

Ey derin bilgi! Ey burjuvazi karsndaki incelmi uaklk! Eykapitalistler karsnda dalkavukluk etme ve onlarn elini ayanpmenin uygarcas! Eer ben Krupp, Scheidemann, Clemenceau

ya da Renaudel olsaydm, Bay Kautskyye milyonlar der, onu itenolmayan sevgilerden bak tutar, iilerin karsnda onu gklerekarr, sosyalizmin Kautsky denli saygdeer kiilerle kurula-cak birlikini tlerdim. Proletarya diktatrlne kar brorler

yazmak, ngilteredeki XVIll. yzyl Whigleri ile Torylerinin yks-n anlatmak, demokrasinin aznln korunmas demek olduu

yolunda gvence vermek ve Birleik Devletler demokratik cum-huriyetindeki enternasyonalistlerin ldrlmeleri konusunda sus-mak, burjuvaziye uaklk deil midir btn bunlar?

Bilgin Bay Kautsky vr zvr bir eyi, yani burjuva demok-rasinin egemen partisinin, aznln savunulmasn yalnzca bir baka

burjuva partiye verdiini; oysa proletaryann payna her ciddi, derin,temel sorunda, aznln korunmas yerine, skynetimin ya da

insan krmlarnn dtn -herhalde beklenmedik bir biimde-[sayfa 30] unutmu.Demokrasi ne denli gelimise, burjuvazi iin


25/185


derin ve tehlikeli bir siyasal anlamazlk durumunda, insan krmya da i savaa o denli yakndr. Bilgin Bay Kautsky, cumhuriyeti

ransadaki Dreyfus davas, demokratik Amerika Cumhuriyetindezencilerin ve enternasyonalistlerin lin edilmesi, demokratikngilteredeki rlanda ve Ulster rnei,15 demokratik Rus cumhuriye-tinde 1917 nisannda boleviklere kar dzenlenen kovuturmalar

ve insan krmlar dolaysyla, burjuva demokrasinin bu yasasninceleyebilirdi. Bu rnekleri zellikle yalnzca sava zamanndandeil, ama sava ncesinden, bar zamanndan da setim. yiliktaslayan Bay Kautsky, XX. yzyln bu olgularna gz yummak, vebuna karlk, iilere XVIll. yzyl Whigleri ile Toryleri zerine

alacak derecede yeni, dikkate deer derecede ilgin, son dereceretici, inanlmaz derecede nemli eyler anlatmaktan holanyor.Burjuva parlamentoyu aln. Bilgin Kautskynin, demokrasi

ne denli gelimise, borsa ve bankaclarn da burjuva parlamento-lar o denli egemenlikleri altna aldklarnn sylendiini hi duy-mam olmas kabul edilebilir mi? Bundan burjuva parlamentariz-minden yararlanmak gerekmedii sonucu kmaz (ve 1912den1914e dein IV. Dumadaki tm ii grubunu biz kazandmzagre, bolevikler ondan byk bir olaslkla dnyann herhangi birbaka partisinden daha iyi yararlanmlardr). Ama bundan, burju-

va parlamentarizminintarihsel bakmdan snrl ve grece nitelii-ni, Kautskynin yapt gibi, ancak bir liberalin unutabilecei sonucu

kar. En demokratik burjuva devlette, ezilen ynlar, kapitalistle-rin demokrasisi tarafndan ilan edilmi olansaymaca eitlik ile,proleterleri cretli klelerdurumuna getiren binlercegerek kstla-ma ve kurnazca oyun arasndaki bas bas baran elikiyi aralkszkarlarnda bulurlar. Kapitalizmin kokumuluu, yalan, ikiyz-ll zerine ynlarn gzn de ite bu eliki aar. Sosyalizmajitatr ve propagandaclarnn,ynlar devrimehazrlamak iinonlar karsnda durmadan sergiledikleri ey de, ite bu [sayfa 31] e-likidir! Ve devrimler abalad zaman da, Kautsky ona srtndnyor ve can ekien burjuva demokrasinin gzelliklerini akavmeye koyuluyor.

Sovyetler iktidarnn biimlerinden biri olduu proleter de-mokrasi, nfusun engin ounluunun ta kendisi yararna, smr-lenler ve emekiler yararna, demokrasiyi dnyann hibir yerindeolmad denli gelitirmi ve yaymtr. Kautskynin yapt gibi, dik-


26/185


tatrlk iki sayfack ve ar demokrasiye onlarca sayfa ayrmak,demokrasi zerine koca bir bror yazmak,ve bunu belirtmemek,

olgular gerek bir liberal olarak adamakll arptmak demektir.D siyasay aln. En demokratik olan da iinde, d siyasa-nn akta yrtld hibir burjuva lke yoktur. Ynlar her yerdealdatlr; ransa, svire, Amerika, ngiltere gibi demokratik lkeler-de, aldatmaca br lkelerdekinden yz kez daha byk ve incedir.Sovyetler iktidar d siyasann gizlilik rtsn devrimci bir biimdekaldrd. Soygun savalar ve etki alanlarnn paylam (yanidnyann kapitalist soyguncular tarafndan paylam) konusunda-ki gizli antlamalar anda, bu olgunun ok byk bir nem tama-

sna, barn, on milyonlarca insann yaam ya da lmnn bunabal olmasna karn, Kautsky bunu hi grmemitir, bu konudahibir ey sylemez.

Devlet rgtne bakn. Kautsky, seimlerin (Sovyet Anaya-sasnda) dolayl olduklarn saptamaya dein, ayrntlardan f-kesini alyor, ama sorunun zn grmyor. Devlet aygtnn, devletmakinesininsnfsal niteliini grmyor. Burjuva demokraside,-ar demokrasi ne denli gelimise, o denli ustalkl ve etkin- bintrl oyunla, kapitalistler ynlar lke ynetimine katlmaktan, top-lanma, basn zgrlnden vb. uzaklatrrlar. Dnyadailk (ke-sinlikle sylemek gerekirse ikinci, nk Paris Komn de ayneye balamt) Sovyetler iktidar ynlar, zelliklesmrlenyn-lar, hkmete aryor. Bin trl engel emeki ynlarn burjuvaparlamentoya katlmasnkstekler(burjuva parlamento, [sayfa 32]burjuva bir demokraside, byk sorunlarhibir zaman zmez;bu sorunlar borsa tarafndan, bankalar tarafndan zlrler). Veiiler, burjuva parlamentonun onlar iinyabanc bir rgenlik, pro-letaryann burjuvazi tarafndan birezme aleti, dman bir snfn,smrc bir aznln rgenlii olduunu ok gzel bilir ve sezer,grr ve kavrarlar.

Sovyetler, emeki ve smrlen ynlarn, devleti kendibalarna rgtleme ve onu her arala ynetme olanankolayla-

tran dolaysz rgenlikleridir. Bu durumda o, byk iletmeler iindeen iyi birlemi olma stnlnden yararlanan, emekiler vesmrlenler ncsnn, kentler proletaryasnn ta kendisidir; enbyk seme ve seilenleri denetleme kolaylna o sahiptir. Sovyetrgt, btn emekiler ve smrlenlerin, kendi ncleri olan


27/185


proletarya evresinde birlemesini kendiliindenkalaylatrr. Eskiburjuva aygt, -brokrasi, servet, burjuva eitim, ilikiler vb. ayrca-

lklar (burjuva demokrasi ne denli gelimise, bu gerek ayrcalklarda o denli eitlidir),- btn bunlar Sovyet rejiminde ortadan kalk-m bulunur. Basmevleri ve kat burjuvazinin elinden alnd iin,basn zgrl bir ikiyzllk olmaktan kar. En iyi yaplar, saray-lar, kkler, konaklar vb. iin de durum byledir. Sovyet iktidar bu

yaplarn en iyilerinin binlercesini bir anda smrclerin ellerindenald; ve onsuz demokrasinin bir aldatmaca olduu ynlar iintoplanma hakkn, ite byleceb i r m i l y o n k e z daha de-mokratik bir duruma getirdi. Yerel olmayan Sovyetler iin yaplan

dolayl seimler, yerel vekilini en ksa zamanda geri arma ya daonu en ksa zamanda genel Sovyetler kongresine gndermeolanana sahip olmann nem tad youn bir yaam dnemin-de, Sovyetler kongrelerini kolaylatrr,tm aygt daha ucuz, dahahareketli, iilere ve kyllere daha ak bir duruma getirir.

Proleter demokrasi, herhangi bir burjuva demokrasidenbirmilyon kez daha demokratiktir; Sovyetler iktidar, burjuva cumhu-

riyetlerin en demokratiinden bir milyon kez daha demokratiktir.[sayfa 33]

Bunu grmemek iin, ya burjuvazinin bilinli uaklnda,ya da siyasal bakmdan lm, tozlu burjuva kitaplar ardnda, canlgereklii grmekte yeteneksiz, burjuva demokratik nyarglar ilik-lerine dein ilemi ve, bundan tr, nesnel olarak burjuvazininbir ua durumuna gelmi biri olmak gerekiyordu.

Bunu grmemek iin, sorunuezilen snflar asndankoymaktayeteneksiz olmak gerekiyordu:

En demokratik burjuva lkeler arasnda,sradan iinin, or-talama iinin, ortalamatarm cretlisi ya da genel olarak krlaryar-proleterinin (yani ezilen ynn, nfusun byk ounluununtemsilcilerinin), aa yukar da olsa, en iyi yerlerde Sovyet Rus-

yadaki denli byk bir toplant dzenleme zgrlnden, dn-celerini aklamak, karlarn savunmak iin o denli byk birgeni basmevlerine ve en iyi kat stoklarna sahip olma zgrl-nden, devleti ynetmeye ve uygun yasalar koymaya kendi sn-fndan adamlar o denli byk bir arma zgrlnden yarar-land bir tek lke var mdr dnyada?

Bay Kautskynin, herhangi bir lkede, bin zerinden, bir kez


28/185


bilgi edindikten sonra bu soruya verilecek yant konusunda durak-sayacak bir tek ii ya da tarm cretlisi bulabileceine inanmak

gln olurdu. gdsel olarak burjuva gazeteler tarafndan itirafedilen gerek krntlarn iiterek, tm dnya iileri, Sovyetler cum-huriyetinde aka ondaproleterdemokrasiyi, en iyisi de iinde,her burjuva demokrasinin gerekte olduu gibi zenginler iin de-mokrasiyi deil, amayoksullar iin demokrasiyi grdklerinden,Sovyetler Cumhuriyetine kar sevgi ve yaknlk duyuyorlar.

Biz, burjuva memurlar, burjuva parlamenterler, burjuva yar-glar tarafndan ynetilebiliriz (ve bizim devletimiz ynetilir). te,en demokratikleri de iinde, btn burjuva lkelerdeki ezilen sn-

flardan on milyonlarca ve yz milyonlarca insann yaam deneyle-ri sayesinde rendikleri, her gn duyup algladklar yaln, ak,sz gtrmez gerek.

Oysa Rusyada brokratik aygt tamamen yklm, onda tazerinde ta braklmam, btn eski yksek [sayfa 34] grevli memur-lar kovulmu, burjuva parlamento datlmtr; ve zellikle iiler

ve kyllere ok daha eriilebilirbir temsil hakk verilmitir; memur-larn yerine on l a r n Sovyetleri gemi, ya da on l a r n Sovyet-leri memurlarn stne konmutur; yarglar seenler de on l a r

n Sovyetleridir. Sovyetler iktidarnn, yani proletarya diktatrl-nn bu biiminin, burjuva cumhuriyetlerinin en demokratiindenbir milyon kez daha demokratik olduunu btn ezilen snflarnkabul etmeleri iin, tek bana bu olgu yeter.

Her ii iin anlalr ve ak bir ey olan bu gerei Kautskyanlamyor, nk o u soruyu sormay unutmutur:Hangi snf

iin demokrasi? O ar (yani snfsz m? yoksa snflar d m?)demokrasi asndan dnyor. Bir Shylock gibi tartyor o: Ya-rm kilo insan eti, baka hibir ey deil. Tm yurttalarn eitlii

yoksa, demokrasi de yoktur.Bilgin Kautskyye, marksist ve sosyalist Kautskyye u

soruyu sormak zorundayz:Smrlen ile smrc arasnda eitlik olabilir mi? II. En-

ternasyonalin ideolojik nderinin bir kitab dolaysyla bu soruyusormak zorunda kalnmas, korkun, inanlmaz bir ey. Ama glseven dikenine katlanr. Kautsky zerine yazmaya giritiimizegre, smrc ve smrlen arasnda neden eitlik olamayaca-n bu bilgin adama aklayalm.


29/185


SOMRLEN LE SOMRC ARASINDAETLK OLABILR M?

KAUTSKY yle dnyor:1 Smrcler hibir zaman nfusun ok kk bir

aznlndan baka bir ey oluturmamlardr (Kautskyninbrornn 14. sayfas).

te sz gtrmez bir doru. Bu dorudan hareketle nasldnmek gerekir? Marksist olarak, sosyalist olarak dnlebilir;ama o zaman temel olarak smrlenlerin smrcler kar-sndaki davrann almak gerekir. [sayfa 35] Liberal olarak, burjuvademokrat olarak dnlebilir; ama o zaman da temel olarak o-unluun aznlk karsndaki davrann almak gerekir.

Eer marksist olarak dnlrse, yle denecektir: Smr-cler, devleti (oysa, sz konusu olan demokrasidir, yani devletbiimlerinden biri), kanlmaz olarak kendi snflarnn, smr-cler snfnn, smrlenler zerinde bir egemenlik aleti durumu-na dntrrler. Bu nedenle demokratik devlet de, ounlukzerinde, smrlenler zerinde egemenliklerini uygulayan sm-rcler olduu srece, kanlmaz olarak smrcler iin bir de-mokrasi olacaktr. Smrlenler devletinin byle bir devletten te-

melden farkl olmas gerekir; smrlenler iin bir demokrasi olmalvesmrcleri bastrmaldr o; oysa, bir snfn bastrlmas o snfneitsizlii, demokrasiden dtalanmas anlamna gelir.

Eer liberal olarak dnlrse, yle denecektir: ounlukkararlatrr, aznlk uyar. Uymayanlar, cezalandrlr. te o kadar.Genel olarak devletin snf nitelii ve zel olarak ar demokrasizerinde durmak yararszdr, ounluk ounluk, aznlk da aznlkolduuna gre, bunun burada hibir ilgisi yoktur. Yarm kilo et

yarm kilo ettir, hepsi bu kadar.

Kautsky de byle dnyor:2 Hangi nedenlerle proletarya egemenliinin demokrasi

ile badamaz bir biime brnmesi gerekirdi ve hangi nedenler-le byle bir biime brnecektir? (s. 21). Sonra proletaryannounlua sahip bulunduu aklamasn veriyor, Marxtan bir aln-t ve Paris Komn seimleri zerine rakamlarn da desteiyle,ok uzun ve ok gereksiz bir aklama. Sonu: Ynlar iine by-lesine salam bir biimde kk salm bir rejimin demokrasiye ka-


30/185


stetmek iin hibir nedeni yoktur. Bu rejim, demokrasiyi ezmekiin zor kullanld durumlarda, her zaman zordan vazgeemeye-

cektir. Zora ancak zorla yant verilebilir. Ama ynlarn kendindenyana olduunu bilen bir rejim, zoru ancak demokrasiyisavunmakiin kullanacaktr, [sayfa 36] yoksa onuykmak iin deil. Eer o engvenilir temelini, gl bir manevi otorite kayna olan genel oyuortadan kaldrmak isteseydi, dpedz intihar etmi olurdu (s. 22).

Smrlenlerin smrcler karsndaki davrannn,Kautskyniri kantlamasnda yitip gittii grlyor. Genel olarakounluk, genel olarak aznlk, genel olarak demokrasi, daha ncebildiimiz ar demokrasi gibi eylerden baka bir ey kalmyor.

Hem de, dikkatedin, Paris Komn konusunda!

yleyse,daha byk bir aklk iin, Marx ile EngelsiriKomn konusundadiktatrle ilikin dncelerini aktaralm:

Marx: ...Eer iiler... burjuvazinin direncini krmak iin ...burjuva diktatrl yerine kendi devrimci diktatrln geirir-lerse... devlete devrimci ve geici bir biim verirler...16

Engels: ...(Devrimde) yenen taraf, egemenliini silahlarnngericilerde uyandrd korkuyla srdrmek zorundadr. Eer ParisKomn, burjuvaziye kar silahlanm bir halkn otoritesini kul-lanmasayd, bir gnden ok tutunabilir miydi? Tersine, onu buotoriteyi ok az kullanm olmakla knayamaz myz?17

Engels: ...Devlet, proletaryann, dmanlarna kar zora da-yanarak basky rgtlemek iin, savamda, devrimde kullanmakzorunda olduu geici bir kurumdan baka bir ey olmadnagre, zgr bir halk devletinden sz etmek adamakll sama bireydir: Proletarya devlete gene de bir gereksinim duyaca srece,bunu zgrlk adna deil, dmanlarn bask altnda tutmak iinduyacaktr. Ve zgrlkten sz etmenin olanakl olduu gn,devletde, devlet olarak var olmaktan kar...18

Kautsky, Marx ile Engelsten, gn yerden, bir liberalin birproleter devrimciden uzak olduu denli uzaktr. Kautskynin sz-n ettii ar demokrasi ya da yalnzca demokrasi, o zgr halkdevleti , yanison derece sama bir ey iin bir dolaylamadan(periphrase) baka bir ey deildir. Odasna kapanm avanak birbilginler bilgininin [sayfa 37] derin bilgisi, ya da on yanda bir kzocuunun safl ile, Kautsky soruyor: ounlua sahip olunduuzaman, diktatrlk neye yarar? Oysa, Marx ile Engels bize a-


31/185


klyorlar ki:.- - - burjuvazinin direncini krmaya yarar;

- - - gericilerde korku uyandrmaya yarar;- - - silahl halkn burjuvaziye kar otoritesini koruyup sr-drmeye yarar;

- - - proletaryann dmanlarn zorla bastrabilmesine yarar.Kautsky bu aklamalardan hibir ey anlamyor. Burjuva

niteliini grmedii ar demokrasiye vurgun, bir gzel mantkile, ounluun, ounluk olduu anda, aznln direncinikrmaya, onu zorla bastrmaya gereksinimi olmadn savunuyor;demokrasiye saldr olaylarnn bastrlmas ona yetiyor. Ar de-

mokrasiye vurgun Kautsky,dalgnlkla,

burada burjuva demokrat-larn her zaman yaptklar kk bir yanll yapyor, yani (kapitalistrejimde batan baa yalan ve ikiyzl) biimsel eitlii, gerekeitlik yerine koyuyor! Zaten bir bu eksikti!

Smrc, smrlene eit olamaz.Bu gerek, Kautsky iin ne denli tatsz olursa olsun, sosya-

lizmin zn oluturur.br gerek: Bir snfn bir baka snf tarafndan tm smr

olana kesinlikle ortadan kaldrlmadka, asl eitlik, gerek eitlikolamaz.

Smrcler, bakentte baarl bir ayaklanma ya da asker-lerin bir bakaldrmas ile, bir anda bozguna uratlabilirler. Amaok ender, istisnai durumlar bir yana, bir anda yok edilemezler.Bycek bir lkenin btn toprak sahipleri ile btn kapitalistleribir anda mlkszletirilemez. Sonra, tek bana mlkszletirme(kamulatrma), hukuksal ya da siyasal bir eylem olarak, sorunuzmekten uzaktr, nk byk toprak sahipleri ile kapitalistlerigerektengrevden almak, onlar fabrikalarn ve yurtluklarn birbaka ynetimi -ii ynetimi- ile gerektendeitirmek gerekir.Uzun kuaklar boyunca, [sayfa 38] eitimleri, yaama biimleri vekazanlm alkanlklar aracyla sivrilmi bulunan smrcler ile,byk ounluu en ileri ve en demokratik burjuva cumhuriyetler-de bile beli bklm, kltrsz, bilisiz, rkek, blnm kalansmrlenler arasnda eitlik olamaz. Devrimden uzun zaman sonrada, smrcler zorunlu olarak bir dizi gerek ve nemli stn-lklerini korurlar: paralar (bir anda ortadan kaldrlmas olanaksz-dr), ou kez pek ok baz tanabilir mallar kalr; ilikileri, rgt


32/185


ve ynetim alkanlklar, btn ynetim srlar konusundaki bil-gileri (gelenekler, yntemler, aralar, olanaklar) kalr; yksek eitim-

leri, (yaam ve ideolojisi ile burjuva olan) yksek teknik personelile yaknlklar kalr; son derece yksek bir askerlik sanat deneyle-ri (bu ok nemlidir) kalr vb., vb..

Eer smrcler bir tek lkede yenilmilerse, ve biroklkede zamanda devrim ender bir istisna olduundan, tipik du-rum kukusuz budur, smrlenlerdendaha da gl kalrlar, n-k smrclerin uluslararas ilikileri usuz bucakszdr. Ortakyller, zanaatlar vb. arasnda, smrlen ynlarn en az geli-mi bir blmnn de smrclerle birlikte yrdklerini ve yr-

meye yatkn olduklarn, Komn de iinde (nk Versailles bir-likleri arasnda, -bilginler bilgini Kautskynin unuttuu ey,-prole-terler de vard), daha ncekibtn devrimler gstermitir.

Bundan dolay, biraz ciddi ve derin bir devrimde, sorununyalnzca ounluk ile aznlk arasndaki ilikiye bal olduunu san-mak, olaanst bir alklk gstermek; baya bir liberale yararson derece bnce bir nyarg ile yetinmek;ynlar aldatmak,apak bir tarihsel gerei onlardan saklamak demektir: Her derindevrimde, smrlenler zerinde yllar boyu byk gerek stn-lkler srdren smrclerin uzun, direngen, umutsuz bir direngsterdikleri yolundaki gerei. Smrcler -son, umutsuz bir sa-

vata, bir savalar dizisinde- stnlklerinden yararlanmakszn, s-mrlenler ounluunun iradesine, iyilik taslayan alk Kautskynin[sayfa 39] tatl imgeleme gc dnda, hibir zaman boyun emeye-ceklerdir.

Kapitalizmden komnizme gei, koca bir tarihsel dnem-dir. Bu dnem tamamlanmadka, smrcler bir geriye dnmeumudunu, geriye dnmegiriimlerine dnen bir umudu kanl-maz olarak korurlar. Bir ilk ar yenilginin ardndan, devrilmeyi hibeklemeyen, buna hi inanmayan ve bunun fikrini bile kabul et-meyen smrcler, ylesine tatl bir yaam sren ve imdi aalkhalkn ykm ve sefalete (ya da aalk almaya...) mahkumettii aileleri bakmndan yitirilmi bulunan cenneti yeniden elegeirmek iin, on kat artm bir g, zorlu bir fke; yz kat artmbir dmanlk ile savaa atlrlar. Ve smrc kapitalistlerin arka-snda da, -btn lkelerin onlarca tarihsel deneyler ylnn gster-dii gibi- duraksayan ve sallanan, bugn proletaryay izleyen ve


33/185


yarn, devrimin glklerinden gz ylacak, iilerin ilk bozgun yada yar yengililerinden korkuya kaplan, akna dnen, durmadan

gidip gelen, szlanan... tpk bizim menevik ve devrimci-sosyalist-lerimiz gibi bir kamptan brne koan geni kk burjuva ynvardr.

Ve bu durum karsnda, tarihin yzlerce ve binlerce yllkayrcalklarn varl ya da yokluu sorununu gndeme koyduuzorlu, ac bir sava dneminde, ounluk ve aznlk, ar demokrasi,diktatrln yararszl, smrlen ile smrcler arasndakieitlik zerine aklamalar yaplyor!! Buraya dein gitmek iin nebyk bir alklk kuyusu, ne derin bir hamkafalk uurumu gerek!

Ama kapitalizmin, 1871den 1914e dein sren grecebarl onyllar en sonunda oportnizme boyun een sosyalistpartiler iinde, hamkafalk, kk ilerle uraan snrllk ve yads-mann gerek pislik, kokumuluk ve yolsuzluklarn biriktirmilerdir.

Yukarda yaptndan aktarlan parada, Kautskynin genel oyazarar vermeden sz ettiine okur her halde [sayfa 40] dikkat etmitir(Kautsky -ayra iinde syleyelim- genel oyun her trl gl ma-nevi otoritenin kayna olduunu syler, oysa ayn Paris Komn

ve ayn diktatrlk sorununda, Engels burjuvaziye kar silahl hal-kn otoritesinden sz eder. Bir hain kafa ile bir devrimcinin otori-te konusundaki fikirlerini karlatrmak ok zellik belirtici birey...).

Smrclerin oy hakkndan yoksun olmalar, dikkat ede-lim, zsel olarak birRus sorunudur, yoksa genel olarak bir proletar-

ya diktatrl sorunu deil. Eer Kautsky, ikiyzllk etmeden,brorneboleviklere kar adn verseydi, bu balk yaptn ie-riine uygun derdi ve Kautsky o zaman aka oy hakkndan szetmekte hakl olurdu. Ama Kautsky her eyden nce teorisyengeinmek istemi. Brornegenel olarak Proletarya Diktatr-

l adn vermi. Sovyetleri ve Rusyay, zel olarak ancak ikinciblmde, altnca paragraftan balayarak ele alr. Sz konusu par-ay aldm birinci blmde,genel olarak demokrasivediktatr-

lk sz konusudur, oy hakkndan sz ederken, Kautskyteoriyinemsemeyen bolevik dman bir polemiki olarakkendini ele

vermitir. nk teorinin, yani demokrasi ve diktatrln -bir ulu-sa zg deil- genel snfsal ilkelerinin irdelenmesinin, kendine ko-nu olarak oy hakk gibi zel bir sorunu almas deil, ama u genel


34/185


sorunu almas gerekir: Smrclerin devrilmesi ve onlarn devletiyerine smrlenlerin devletinin geirilmesi ile belirlenen tarihsel

dnemde, demokrasizenginler ve smrcler iin de korunupsrdrlebilir mi?Bir teorisyen sorunu ite byle, ancak byle koyabilir. Ko-

mn rneini biliyoruz, marksizmin kurucularnn onunla balant-l ve o konudaki btn dncelerini biliyoruz. Bu belgeleredayanarak, ben Ekim Devriminden nce yazlm bulunanDevlet

ve htill brormde, rnein demokrasi ve diktatrlk sorununuinceledim. Seim hakknn snrlanmas zerinetek sz syleme-

dim. Bugn de, seim hakknn snrlandrlmasnn u ya da bu

ulusa zg bir sorun olduunu, yoksa genel diktatrlk sorunuolmadn sylemek yerinde olur. [sayfa 41] Bu soruna, Rus devrimi-nin zel koullarn, gelimesinin zel gidiini inceleyerek yanamakgerekir. Aklamamzn devamnda biz bunu yapacaz. Ama

Avrupada yarnki proleter devrimcilerin hepsinin ya da aralarn-dan ounun, burjuvazinin seim hakkna kesin olarak kstlama-lar getireceklerini nceden ileri srmek bir yanlg olurdu. Byleolabilir. Savatan ve Rus devrim deneyinden sonra, byk bir ola-slkla da byle olacaktr; ama diktatrln uygulanmas iinzorun-

lu deildir bu; mantksal diktatrlk kavramnnzorunlu bir gs-tergesi deildir bu; diktatrlk bakmndan onun tarihsel ve snfsalgerekliininzorunlu bir ynn hi bir zaman oluturmaz bu.

Diktatrln zorunlu gstergesi, kesin koulu, smrc-lerinsnfolarakzorla bastrlmas ve bunun sonucu busnf kar-

snda ar demokrasinin, yani eitlik ve zgrln inenme-sidir..

Sorun teorik bakmdan ite byle, ve ancak byle konulabi-lir. Oysa Kautsky, sorunu baka trl koyarak, boleviklere teorisyenolarak deil, ama oportnistlere ve burjuvaziye yrekten bal birmuhbir olarak saldrdn tantlamtr.

Smrcler iin demokrasinin kstlanmasnn, inenme-sinin u ya da bu nlemlerinin hangi lkelerde, u ya da bu kapita-lizme zg hangi ulusal koullar iinde (bsbtn ya da zellikle)uygulanacaklar, u ya da bu kapitalizmin, u ya da bu devriminulusal zelliklerine baldr. Teorik bakmdan sorun kendini bakatrl, u biimde gsterir:Smrclersnfna kardemokrasiinenmeksizin proletarya diktatrl olanakl mdr?


35/185


Kautsky ite teori alannda nemli ve zseltek sorun olanbu soruna yan izmi. Kautsky, Marx ve Engelsten bu sorunla ilgili

ve yukarda aktardmparalar dnda, birok para aktarm.Kautsky istenen her eyden, liberaller ve burjuva demokrat-lar iin kabul edile bilir ve onlarn fikirleri erevesinden kmayanher eyden sz etmi; ama asl nemli olan ey zerine, yani bur-

juvazinindirencini krmadan, dmanlarn zorla bastrmadan, pro-letaryann zafer kazanamayaca, ve zorla bastrmann olduu,[sayfa 42] zgrlkn bulunmad yerde de,demokrasinin bulun-

madnn ak olduu zerine hibir ey dememi.Kautsky bunu [zorla bastrmann olduu, zgrlkn

bulunmad yerde,demokrasinin olmadn

- ] anlamam.*

imdi de Rus devrim deneyine ve Sovyetler ile Kurucu Me-clis arasndaki, Kurucu Meclisin datlmas ve burjuvazinin seimhaklarndan yoksun edilmesi sonucunu veren anlamazla gee-lim.

SOVYETLERN DEVLET RGENLKLER DURUMUNADNMESNN YASAKLANMASI

SOVYETLER proleter diktatrlnn Rus biimidirler. Eermarksist bir teorisyen, proletarya diktatrl konusundaki bir ya-ptta, (Kautsky gibi diktatrle kar kk-burjuva yaknmalar

ve menevik nakaratlar yineleyecek yerde) bu olay gerekteninceleseydi, ilkin diktatrlk konusunda genel bir tanm verir, son-ra onun zel, ulusal biimini, Sovyetleri gz nnde tutard; prole-tarya diktatrl biimlerinden biri olarak zmlerdi onu.

Marxn diktatrlk konusundaki retisinde liberal olarakdeiiklik yaptktan sonra, Kautskyden beklenecek ciddi hibirey olmad kolay anlalr. Ama onun Sovyetler sorununa nasl

yanatn, ve bu iin iinden nasl ktn grmek de son derecedikkat ekici.

Sovyetler, diye yazar onlarn 1905teki ortaya klarn anm-satarak, btn cretli iileri kapsadklarna gre, en evrensel (um-

fassendste) proleter rgt biimini yaratmlardr (s. 31). 1905


36/185


ylnda, Sovyetler Rusyada blgesel birliklerden baka bir ey dei-llerdi; 1917de ulusal apta bir rgt durumuna geldiler.

Daha imdiden, diye srdrr Kautsky, Sovyet rgt-nn byk ve anl bir gemii var. Alnna daha da grkemlibir gelecek yazlm, hem de yalnzca Rusyada deil. Malisermayenin iktisadi ve siyasal alanda sahip bulunduu dev-sel glere kar, proletaryann eski iktisadi ve siyasal savam

yntemleri her yerde yetersiz [versagen, [sayfa 43] Almancaszck yetersizden biraz daha ok, gszden biraz dahaaz bir ey syler] grnyor. Bu eski yntemlerden vazgei-lemez, normal zamanlarda zorunludur bu yntemler, amabazan zecek durumda olmadklar ve, baaryla zlme-

leri iin, ii snfnn btn siyasal ve iktisadi olanaklarnnbirliini gerektiren sorunlarla da kar karya kalyorlar (s.32).

Sonra, yn grevi ve sendikalarn kendileri kadar zorunluolmakla birlikte, gene de gitgide an zellii durumuna gelendev yn savamlarn ynetmede yeteneksiz olan sendika1 b-rokrasi zerine dnceler geliyor.

... Demek ki, diye sonulandryor Kautsky, Sovyet r-gt amzn en nemli olaylarndan biridir. Sermaye ileemek arasnda gelecekteki byk kararlatrc savamlardaok byk bir nem kazanaca umudunu uyandryor.

Ama sovyetlerden bundan daha ok bir ey isteme hak-kmz var m? Kasm 1917 [yeni takvim ya da, eski takvimegre, ekim 1917] devriminden sonra, sol devrimci-sosyalist-ler ile birlikte, Rusya i Vekilleri Sovyetlerinde ounluuelde eden bolevikler, Kurucu Meclisin datlmasndan son-ra, o zamana dein bir teksnfn sava rgt olan Sovyet-leri birdevlet rgt durumuna getirmeye giritiler. Rus hal-knn mart [eski takvime gre ubat] devrimi ile, fethettii

demokrasiyi ortadan kaldrdlar. O zamandan beri kendileri-nesosyal-demokrat demekten vazgetiler.Komnist diyor-lar [s. 32-33, alt Kautsky tarafndan izilmitir].

Rus menevik basnn tanyan herkes, Kautskynin Martov,Akselrod, Stein ve hempalarn nasl bir bayalkla kopya ettiinihemen grecektir. Bayalkla sz tam yerinde, nk Kautsky,meneviklerin nyarglarn desteklemek iin, olgular kaba birbiimde arptyor. rnein, Berlinden Stein ya da Stokholmden

Akselrod gibi habercilerinden Bolevik adnn Komnist adna e-


37/185


vrilmesinin, ve Sovyetlerin devlet rgtleri olarak ilevininne za-man dnldn sormaya zen gstermemitir. Eer Kautsky

bu basit bilgiyi alm olsayd, bu iki sorun bolevikler tarafndannisan 1917de, zellikle benim 4 nisan 1917 tezlerimde, yani 1917Ekim Devriminden ok nce (Kurucu Meclisin 5 ocak 1918 gndatlmasndan haydi haydi nce) ortaya atldna gre, bu glnsatrlar yazmazd.

Kautskynin btnyle aldm dncesi, tm Sovyetlersorununundm noktasn oluturur. Dm noktasn, u an-lamda ki, sz konusu olan ey , Sovyetlerin [sayfa 44] devlet rgenlik-leri durumuna gelmeye almalarnn m (nisan 1917de bolevikler:

Tm ktidar Sovyetlere belgisini atmlard, ve gene 1917nisanndaki Bolevik Parti Konferansnda, burjuva bir parlamentercumhuriyetin kendilerini doyuramayacan, ve Komn ya da Sov-

yetler tipinde bir ii ve kyl cumhuriyeti istediklerini bildiriyorlar-d),yoksa buna almamalarnn, iktidar almamalarnn, devletrgenlikleri durumuna gelmemelerinin, ama (Martovun sureti hak-tan grnerek, menevik ynetim altnda, Sovyetleriniilerin

burjuvaziye bir bamllk aleti olduklar gereini sofuca bir dileklegizleyerek syledii gibi) bir tek snfn sava rgenlikleri olarakkalmalarnn m gerektiini bilmektir.

Kautsky, Martovun szlerini kr krne yinelemi;menevikler ile boleviklerin teorik tartmasndanparalar, zm-leyip ayrt etmeden genel teorik alana, Avrupa alanna aktardparalar alm. Bundan da, bilinli her Rus iisinin, eer Kautskynin bu dncelerini okuyup renseydi, katla katla glecei birdnce ve kavram karmaas domu.

Btn Avrupa iileri (bir avu koullanm sosyal-emperya-list dnda), onlara neyin sz konusu olduunu akladmz za-man, Kautskyyi ayn kahkahalarla karlayacaklardr.

Martovun yanlgsn -arpc bir biimde- samala deingtrerek, Kautsky onu ok g duruma dryor. Gerektendebakn neye varyor Kautsky.

Sovyetler btn cretli iileri kapsyorlar. Mali sermayeyekar, proletaryann eski iktisadi ve siyasal savam yntemleri ye-tersiz. Sovyetler yalnzca Rusyada byk bir rol oynamaya adaydeiller. Avrupada, sermaye ile emek arasnda byk kararlatrcsavalarda belirleyici bir rol oynayacaklar. Kautsky byle diyor.


38/185


ok iyi: Sermaye ile emek arasndaki kararlatrc savalar,bu iki snftan hangisinin devlet iktidarn eline geireceini bilme

sorununu kararlatrmayacak m?Hayr. Hi bir zaman!Kararlatrc savalarda, btn cretli iileri [sayfa 45] kapsa-

yan Sovyetlerbir devlet rgt durumuna gelmemelidirler!Peki, devlet nedir?Devlet bir snfn bir baka snf bir bastrma makinesinden

baka bir ey deildir.Demek oluyor ki, ezilen snf, gncel toplumdaki btn

emekilerin ve btn smrlenlerin ncs, sermaye ve emek

arasndaki kararlatrc savalara can atmal,ama

sermayeninemei ezmek iin kulland makineye dokunmamal! - - Bu maki-neyiparalamamal! - - Smrleri ezmek iin kendi evrensel r-

gtn kullanmamal!Yaa, ok yaa Bay Kautsky! Biz snflar savamn, btn

liberallerin kabul ettikleri gibi, yani burjuvazinin alaa edilmesiolmakszn kabul ediyoruz...

Kautskynin hem marksizm ve hem de sosyalizmden kop-tuu ite burda apak ortaya kyor; gerekte, ezdii snfn r-genliklerinin devlet rgenliklerine dnmesi dnda istenen hereyi kabul etmeye hazr burjuvazinin yanna gemektir bu. Bura-da, Kautsky her eyi uzlatrma ve btn derin elikilerin iindenbo szlerle kma biimindeki konumunu kurtaracak gten ke-sinlikle uzak kalacaktr.

Kautsky ya siyasal iktidarn ii snfnn eline gemesindenbsbtn vazgeiyor, ya da ii snfnn eski burjuva devlet maki-nesini ele almasn kabul ediyor; ama onu krmasn, paralamasn

ve yeni, proleter bir makine ile deitirmesini hibir biimde kabuletmiyor. Kautskynin dncesi nasl istenirse yle yorumlanpyle aklansn , her iki durumda da marksizmden kopuu veburjuvaziye balanmas gn gibi ortadadr.

DahaKomnist Manifestoda yengin ii snfna hangi dev-letin gerekli olduunu belirten Marx: Devlet, yani egemen snfolarak rgtlenmi proletarya19 diye yazyordu. Ve ite, bir yandanmarksist kaldn ileri srerken, te yandan btnl iindergtlenmi ve sermayeye kar kesin savam yrten proleta-ryann, kendi snfsal rgtn bir devlet rgt durumuna getir-


39/185


memesigerektiini bildiren bir adam. Bu durumda, [sayfa 46] Kau-tsky, Engelsin 1891de Almanyada tm burjuvazinin ve hatla

birok iinin bilincine gemi olduunu yazd devlete karduyulan bo inann kantn veriyor.20 Savan iiler, kabul edi-yor hamkafamz (iiler nasl olsa savatklarna ve savalarnkllendirme olanan bulmaktan baka bir ey kalmadna gre,burjuva da kabul eder bu savam), savan, ama yenmek size

yasak! Burjuvazinin devlet makinesini ykmayn, burjuva devletrgt yerine, proleter devlet rgtn kurmayn! Devletin birsnfn bir baka snf bir bastrma makinesinden baka bir eyolmad yolundaki marksist gr paylaan kimse, bu doruyu

biraz derinletirmi olan kimse, mali sermayeyi yenmeye yetenek-li proleter rgtlerin, devlet rgtleri durumuna dnmemelerigerektii samasn hibir zaman dile getirmezdi. Kendisi iin dev-letin, her eye karn snflarn dnda ya da stnde bir kendilik(entite, zatiyet) olarak kald kk-burjuva, kendini ite buradagsteriyor. Gerekten, egemenliini yalnzca proletarya zerindedeil, ama tm halk zerinde tm kk-burjuvazi, tm kyllkzerinde uygulayansermayeye kar kararlatrc bir sava yrt-me izni neden proletaryaya, bir tek snfa verilecek de, bu prole-taryaya, bu tek snfa kendi rgtn devlet rgt durumunadntrme izni neden verilmeyecek? Kk-burjuva, snf sa-

vamndan korkar ve onu sonuna dein,iin zne dein gtr-mez de ondan.

Kautsky kuyruunu adamakll kstrm ve gizli niyetleriniaa vurmutur. Avrupann sermaye ile emek arasndaki kararla-trc savalara doru gittiini, ve proletaryann eski iktisadi ve siyasalsavam yntemlerinin yetersiz olduunu, dikkat edin, kendisi kabulediyordu. Oysa, bu yntemlerburjuva demokrasinin kullanlmasn-dan baka bir eye dayanmyordu. yleyse? ..

Kautsky bunun mantksal sonucunu karmay gzealamam.

... yleyse, imdi burjuva demokrasinin gzelliklerini gkle-re karmak, ve yz uup gitmi gemie dnk olarak ar demok-rasi zerine gevezelik etmek iin, [sayfa 47] bir gerici, bir ii snfdman, bir burjuvazi ua olmak gerekir. Burjuva demokrasiortaaa gre bir ilerlemeidive ondan yararlanmak gerekiyordu.

Ama bugn ii snf iinyetersiz. imdi, burjuva demokrasinin


40/185


yerineproleterdemokrasinin gemesi iin, geriye deil, ileriye bak-mak sz konusu. Ve proleter devrime hazrlk almas, proleter

ordunun eitim ve yetitirilmesi, her ne denli burjuva demokratikdevlet erevesinde olanakl (ve zorunlu) ise de, proletaryay buereve iinde kapal tutmak, kararlatrc savalara dein gelmibulunduumuz srada, proleter davaya ihanet etmek, dnek ola-rak davranmak demektir .

Kautsky kendisini son derece gln bir duruma sokmu:Martovda sz konusu kantn, Kautskyde var olmayan birbakakanta dayandnfarketmeksizin, Martovun kantn alm! Mar-tov, Rusyann henz sosyalizm iin olgun olmadn savunuyor

(ve Kautsky de onun ardndan bunu yineliyor); bundan da man-tksal olarak, Sovyetleri sava rgtleri durumundan, devlet rgt-leri durumuna dntrmek iin henz ok erken olduu sonucukyor (bir baka deyile: Sovyetleri, menevik nderlerin yard-myla, iilerin emperyalist burjuvaziyebamll organlar duru-muna dntrmenin tam zamandr). Oysa, Kautsky Avrupannsosyalizm iin olgun olmadn akasyleyemez. 1909da, d-nek olmadan nce, Kautsky artkmevsimsiz bir devrimden kork-mamak gerektiini, yenilgi korkusuyla devrimden vazgeecekbirinin bir hain olacan yazyordu. Kautsky szn aka gerialmaya cret edemiyor. Bundan da tm kk-burjuva budalalk

ve korkakln ortaya koyan bir tutarszlk douyor. Bir yandan,Avrupa sosyalizm iin olgundur ve emein sermayeye kar karar-latrc savalarna doru yol alr; te yandan, ezilenlerin ncs,rgtleyicisi ve yol gstericisi olan proletaryannsava (yani savamiinde doan, byyen ve glenen) rgtnn, devlet rgtdurumuna dnmesiyasaktr!

*

Sovyetlerin sava rgt olarak zorunlu olduklar, [sayfa 48] amadevlet rgt durumuna dnmemeleri gerektii fikri, siyasal vepratik bakmdan, teorik bakmdan olduundan son derece dahasamadr. Bar zamannda bile, durum devrimci deilken, iilertarafndan kapitalistlere kar yrtlen yn savam, rnein yngrevi, her iki yanda da, sert bir kzmaya, cokulu etinlikle birsavama yol aar; burjuvazi evinin efendisi olarak kaldn, yle


41/185


kalmak istediini vb. yineler durur. Oysa devrim srasnda, siyasalyaam doruk noktasna eritii zaman, Sovyetler gibibtn sanayi

kollarnn btn iilerini ve sonrabtn askerleri ve krlarn tmemeki ve yoksul nfusunu kapsayan bir rgt, byle bir rgt,sorunudolambasz olarak koymaya, savamn gelimesi ile, ba-sit saldr ve kar-saldr mant ile, zorunlu olarak kendiliinden

yol aar. Arac bir konum almaya, proletarya ile burjuvaziyi uzla-trmaya girimek, budalalk gstermek ve iler acs bir baarszlakomak demektir. Rusyada, Martov ile br meneviklerin vaazlarkonusunda byle oldu; Almanya ve br lkelerde de zorunluolarak byle olacak, yeter ki Sovyetler az ok geni bir gelime

gstersin, birleme ve glenme zamann bulmu olsunlar.Sovyetlere: savan, ama tm devlet iktidarn elinize almayn, devletrgtleri durumuna gelmeyin demek, proletarya ile burjuvazi ara-snda snf ibirlii ve toplumsal bar tlemek demektir. Aman-sz bir savam iinde, byle bir konumun yzkzartc bir batkdanbaka bir eye yol aabileceini dnmek glntr. ki iskemlearasnda oturmak -ite Kautskynin silinmez aln yazs. Teorialannda oportnistlerle hibir konu zerinde anlamyormu gibigrnyor, ama gereklikte zsel olan her eyde (yani devrimleilgili her eyde),pratikte onlarla anlama iinde.

KURUCU MECLSVE SOVYET CUMHURYET

KURUCU Meclis ve onun bolevikler tarafndan datlmas -Kautskynin brornn en gerisindeki fon, te bu. Durmadan bukonuya dnyor. Yaptnda, [sayfa 49] II. Enternasyonalin ideolojiknderi, her kezinde boleviklerin demokrasiyi yktklarn yineli-

yor (yukarda Kautskyden aktardmz paraya baknz). Gerek-ten ilgin ve nemli sorun, nk burjuva demokrasi ile proleterdemokrasi arasndaki iliki, kendini burada devrim karsndapra-

tik olarak gsteriyor. yleyse bu sorunun marksist teorisyenimiztarafndan nasl incelendiine bakalm.

Kautsky benim tarafmdan yazlm ve 26 aralk 1917 gnlPravdada yaynlanm olan Kurucu Meclis zerine Tezleri ileri

sryor. Kautskynin, elde belgeler, konusuna ne ciddi bir biimdeyanatnn bundan daha iyi bir kant olamayaca dnlebilirdi.


42/185


Ama Kautsky alntlarnasl kullanyor, biraz ona bakalm. Bu tezle-rin saysnn 19 olduunu sylemiyor; bu tezlerde Kurucu Meclisli

olaan burjuva cumhuriyet ile Sovyetler Cumhuriyeti arasndakiilikinin olduu denli, Kurucu Meclis ile proletarya diktatrlarasnda bizim devrimimizde ortaya kan aykrlntarihinin degz nnde tutulduunu sylemiyor. Btn bu konularda Kautskyhibir ey sylemiyor; okura yalnzca [bu tezler iinde] ikisininzel bir nem tadn bildiriyor: biri, devrimci-sosyalistlerin Ku-rucu Meclis seimlerinden sonra, ama Meclisin toplantya arl-masndan nce blnm olduklar (Kautsky bunun beinci tezolduunu sylemeyi unutuyor); br de Sovyetler Cumhuriyeti-

nin genel olarak Kurucu Meclisten daha yksek bir demokratikbiim olduu (Kautsky bunun nc tez olduunu sylemeyiunutuyor).

Ve yalnzca bu nc tezden, Kautsky u kk paraytam olarak aktaryor:

Sovyetler Cumhuriyeti, yalnzca demokratik kurumlarn (birKurucu Meclis ile talandrlm olaan burjuva cumhuriyete gre)daha yksek bir biimi deil, ama sosyalizme en acsz* geiisalamaya yetenekli tek [sayfa 50] biimdir de. (Kautsky olaansz ile, tezin bandaki: Burjuva rejimden sosyalist rejime ge-mek iin, proletarya diktatrln korumak iin szlerini es gei-

yor.)Bu paray aktardktan sonra, Kautsky grkemli bir alayla

yle haykryor:Bu sonuca ancak Kurucu Mecliste aznlkta kaldktan

sonra varlm olmas ne yazk. Daha nce Kurucu Meclisikimse Leninden daha byk bir cokunlukla istememiti.

te Kautskynin kitabnn 31. sayfasnda olduu gibi okunaney, bu!

Gerek bir inci! Okura boleviklerin stn devlet tipi ko-nusundaki btn szlerinin, ancak bolevikler Kurucu Mecliste az-

* Gerekte, ii alaya dkmek iin gzle grlr bir aba gsteren Kautsky, bu enacsz gei deyimini bir ok kez aktaryor. Ama bu aba yersiz olduundan, birka sayfailerde aldatmacaya sapyor ve yanl aktaryor: acsz gei! Bu trl yntemlerle kartnabir samalk syletmek elbette g deildir. Bu aldatmaca. u kantn da z bakmndanbir yana braklmasn salyor: Sosyalizme en acsz gei, ancak yoksullarn genelrgtlenmesi (Sovyetler) ile ve eer devlet iktidarnn kayna (proletarya) bu rgtlenmeyeyardmc olursa olanakldr.


43/185


nlkta kaldktansonra dnlm bir uydurma olduklar izlenimi-ni vermek iin, yalnz burjuvazi kampnn bir muhbiri olgular by-

lesine yanl bir biimde sunabilirdi!! Bylesine tiksin bir yalanancak kendini burjuvaziye satm, ya da kesinlikle ayn anlamagelmek zere, bir yandan bilgi kaynaklarn gizlerken, te yandan

Akselroda bel balam, anasnn ipini satm bir kopuktangelebilirdi.

Komn tipi bir devletin burjuva parlamenter cumhuriyetegre stnln bildirdiim tezleri daha Rusyaya varmn ilkgn, 4 nisan 1917 gn herkesin nnde okuduumu, gerekteherkes biliyor. Sonra basnda rnein siyasal partiler konusundaki

brormde de ayn eyibir ok kez

yineledim. ngilizceye evri-len bu bror,21 ocak 1918de,New York Evening Post22 gazetesin-de yaynland. Dahas, Bolevik Parti Konferans, nisan 1917sonlarnda, bir kararda, proleter ve kyl cumhuriyetin burjuvaparlamenter cumhuriyetten stn olduunu; partimizin burjuva par-lamenter cumhuriyetle yetinemeyeceini; parti programnn bunagre deitirilmesi gerektiini belgeye geiriyordu.

Bundan sonra Kautskynin Alman okurlarna, benim Kuru-cu Meclisin toplantya arlmasn cokunlukla [sayfa 51] istediim,

ve Kurucu Meclisin eref ve saygnln ancak bolevikler oradaaznlkta kaldktan sonra kltmeye baladm konusunda g-

vence veren soylu davrann nasl nitelemeli? Bylesine bir davrannasl balanabilir?* Kautskynin olup bitenlerden haberi yok muy-du? -Ama o zaman neden bunlardan sz etmeye giriti? Ya da,neden: Ben, Kautsky, menevik Stein, Akselrod ve hempalar ta-rafndan salanan bilgilere gvenerek yazyorum, diye drstebildirmedi? Nesnel olduunu ileri sren Kautsky, yenilgileri yzn-den yaralanm meneviklerin uakln yaptn gizlemeyealyor.

Ama btn bunlar iekiklerden baka bir ey deil, mey-veler sonra gelecek.

Kabul edelim ki, Kautsky, bilgi vericilerinden, boleviklerinburjuva demokratik cumhuriyetle yetinip yetinmediklerini bilmesorunu konusundaki kararlarnn ve bildirgelerinin evirisini

* Kald ki, Kautskynin bror bu trl menevik yalanlara dolu. Hrn bir menevikinbir yergisi bu bror.


44/185


istememi ya da elde edememi (??) olsun. nanlmaz bir ey deolsa, kabul edelim. Amaya benim 26 aralk 1917 gnl tezlerim?

Kautsky kitabnn 30. sayfasnda bu tezlerin aka szn ediyor.Kautsky bu tezleri tam olarak m biliyor, yoksa Steinlerin,Akselrodlarn ve hempalarnn ona evirmi olduklar kadaryla mbiliyor? Kautskytemel soruna ilikin nc tezi aktaryor: KurucuMeclis seimlerinden nce, bolevikler Sovyetler Cumhuriyetininburjuva cumhuriyetten stn olduunu anlyorlar vehalka bildiri-

yorlar myd ?A m a K a u t s k y i k i n c i t e z z e r i n eh i b i r e y s y l e m i y o r.

Oysa, bu ikinci tez yle: Bir Kurucu Meclisin toplantya

arlmasn isteyen devrimci sosyal-demokrasi, daha 1917 devri-minin balarndan beri,Sovyetler Cumhuriyetinin Kurucu Meclisliolaan bir burjuva cumhuriyet biiminden daha yksek bir demo-

kratizm biimi olduunu birok kez belirtmitir (altn ben iz-dim).,

.Bolevikleri ilkesiz kiiler olarak, devrimci oportnistlerolarak (Kautsky, bilmem hangi konuda, kitabnn [sayfa 52] bir yerin-de bu deyimi kullanyor) gstermek iin, Bay Kautsky tezlerin dahanceki b i r o k bildirimden aka sz ettikleriniAlman okurla-

rndan gizlemi!Bay Kautskynin ince, soysuz ve aalk yollar ite bunlar.

Teorik sorunun iinden ite byle syrlabilmi.Burjuva demokrasinin parlamenter cumhuriyetinin Komn

tipi ya da Sovyetler tipi bir cumhuriyetten aa olduu doru mu,deil mi? Sorunun dm noktas ite burada. Kautsky bunu bir

yana brakm. Marxn Paris Komn konusundaki zmleme-sinde verdii ne varsa, Kautsky unutmu. Engelsin Bebele, 28mart 1875 gnl, Marxn o: Komn artk szcn gerek anla-mnda bir devlet deildi yolundaki dncesini son derece ak

ve anlalr bir biimde anlatan mektubunu da bunun gibiunutmu.

Ve ite zel olarakProletarya Diktatrlne ayrlm, bur-juva demokratik cumhuriyetten daha stn bir devlet biimi soru-nunun birok kez aka konmu bulunduu Rusyay zel olarakinceleyen bir brorde, II. Enternasyonalin en sekin teorisyeni,bu sorunu susarak geitiriyor. Gerekte burjuvazi kampna ge-mek iin ihanet etmek deilse, nedir bu?


45/185


(Ayra iinde Kautskynin bu konuda da Rus meneviklerininkuyruunda srklendiini belirtelim. Rus menevikleri arasnda,

Marx ile Engelsin btn metinlerini bilen istenildii kadar kiibulunacaktr, ama 1917 nisanndan ekimine ve ekim 1917den ekim1918e dein, Komn tipinde bir devlet sorununubir tek kez zm-lemeye alm bir tek menevik yoktur. Plehanov da bu sorun-dan ustalkla syrlmtr. Susmak zorundaydlar, kukusuz).

Hi kuku yok, sosyalist ve marksist olduklarn syleyen,ama gerekte zsel sorun konusunda, Komn tipinde bir devletsorunu konusunda burjuvadan yana geen kimselerle Kurucu Me-clisin datlmas zerine konumak, kel baa imir tarak vurmak

olurdu. Kurucu Meclis konusundaki tezlerimi, bu brore ek ola-rak,[sayfa 53]in extenso* yaynlamak yetecektir. Ve okur, sorunun 26ocak 1917 gn, teorik, tarihsel, siyasal ve pratik bakmdan konul-mu olduunu grecektir.

Kautsky, teorisyen olarak her ne denli marksizmi bsbtnyadsm bulunuyorsa da, tarihi olarak, Sovyetler ile Kurucu Me-clis arasndaki savam sorununu irdeleyebilirdi. Kautskynin bir-ok yapt, onun marksist bir tarihi olmasnbildiini, kalemineborlu bulunduumuzbu trlyazlarn, yazarlarnn sonraki yad-smasna karn, proletaryann salam ortak mal olarak kalacakla-rn gsteriyor. Ama bu sorunda Kautsky, tarihi olarak da, gerektenayrlyor, herkesin bildii olgulara aldrmyor, muhbir olarak davra-nyor. Bolevikleri ilkesiz kimseler olarak gstermekistedii iin,onlarn Kurucu Meclisi datmadan nce, onunla olan atmalarnnaslhafifletmeye alm olduklarn anlatyor. Bunda kt hibirey yok, yadsyacak hibir eyimiz yok: tezlerimi tam olarak yayn-lyorum, ve bu tezlerde aka yle sylenmitir: Kurucu Meclisesnm, duraksamal kk- burjuva baylar, proletarya diktatr-lne boyun ein, yoksa devrimci yoldan sizi yeneceiz (18. ve19. tezler).

Gerekten devrimci proletarya duraksamal kk-burjuva-ziye kar her zaman byle davranmtr ve her zaman da byledavranacaktr.

Kurucu Meclis sorununda, Kautsky biimsel bir grle ye-tiniyor. Ben tezlerimde, devrim karlarnn Kurucu Meclisin resmi

* Bkz: Kurucu Meclis zerine Tezler


46/185


haklarndan nce geldiini aka syledim ve birok kez yinele-dim (16. ve 17. tezlere bakn). Salt biimsel demokratik gr,

proletarya ve proleter snf savam karlarnn nceliini kabuletmeyenburjuva demokratn grdr. Tarihi olarak Kautsky,burjuva parlamentolarn u ya da bu snfn organlar olduklarnkabul etmezlik edemezdi. Ama imdi (devrimin yadsnmas kirliiini yerine getirmek iin) marksizmi unutmas gerekiyordu; veKautsky, Kurucu Meclisin Rusyada hangisnfn organ olduusor-usunu sormuyor. Somut durumu zmlemiyor, olgular gz nn-de tutmak istemiyor, bu tezlerin yalnzca burjuva [sayfa 54] demokra-sinin snrl niteliinin teorik bir irdelemesini (tez 1-3 ), yalnzca

ekim 1917 ortasnda dzenlenen parti listelerinin 1917 aralnngerek durumuna uygun dmemeleri sonucunu veren somutkoullarn incelenmesini (tez 4-6) deil, ama ekim-aralk 1917deki

snflar savam ve i savan tarihini de (tez 7-15) ierdiklerinibildirmek iin, Alman okurlarna tek sz sylemiyor. Biz bu somuttarihten, Tm ktidar Kurucu Meclise belgisiningereklikte,Kadetlerin, Kaledin yandalarnn ve onlarn yardaklarnn belgisidurumuna gelmi olduu sonucunu kardk (tez 14).

Tarihi Kautsky buna dikkat etmiyor. Tarihi Kautsky geneloyun bazan kk-burjuva, bazan gerici ve kar-devrimci parla-mentolar verdiinin sylendiini hi iitmemi. Marksist tarihi Kau-tsky, seimlerin biiminin, bir demokrasinin biiminin bir ey, vebelli bir kurumun snfsal ieriinin bir baka ey olduunun sy-lendiini duymam. Kurucu Meclisin bu snfsal ierii sorunu be-nim tezlerimde aka konmu ve zlm bulunuyor. zmmdoru olmayabilir. Bizim iin zmlememizin dardan yaplmmarksist bir eletirisinden daha istenir hibir ey olmazd. Bole-

vizmi eletirmenin engellendiini ileri sren sama sapan tmceleryazacak yerde (Kautskyde bu tmceler pek ok), Kautsky bueletiriye giriebilirdi. Ama gerek u ki, eletiri konusunda hibirey yok. Bir yanda Sovyetlerin, ve te yanda Kurucu Meclisin snfsalbir zmlemesorununu koymuyor bile. Bundan tr Kautskyile polemik yapmak, tartmak, olanaksz; ve geriye, Kautskyninneden dnekten baka trl nitelendirilemeyeceini okurags-

termekten baka da bir ey kalmyor.Sovyetler ile Kurucu Meclis arasndaki uyumazln, snflar

savam grn benimsemeyen bir tarihinin bile bir yana bra-


47/185


kamayaca bir tarihi var. Oysa, Kautsky bu olgularn tarihesinibileyle bir incelemek istememi. Meneviklerin egemenlii al-

tnda, yani 1917 ubat sonlarndan ekimine dein bile, Sovyetlerindevlet (yani burjuva) kurumlar ile uyumazlk iinde olduklaryolundaki (bugn yalnzca en kt [sayfa 55] meneviklerin gizledik-leri) o herkese bilinen olguyu Alman okurlarndan saklyor. Ger-ekte, Kautsky proletarya ile burjuvazinin uzlama, anlama ve ibirliinden yanadr; o buna kar kendini bo yere savunuyor, amabu gr onun grnn ta kendisidir, ve tm bror de bunugsteriyor. Kurucu Meclisi datmamak gerekiyordu demek, burju-

vaziye kar savam sonuna dein gtrmemek gerekiyordu, pro-

letaryann burjuvazi ile uyumas gerekiyordu demektir.Peki, Kautsky, 1917 ubatndan ekimine dein, meneviklerinkendilerini bu pek de yz aartc olmayan ie verdiklerini ve hi-bir sonu elde edemediklerini neden gizlemi? Eer burjuvaziyiproletarya ile uzlatrmak olanakl idiyse, peki neden meneviklerinegemenlii altnda uzlama baar salamad, neden burjuvazi ken-dini Sovyetlerden uzak tuttu, neden Sovyetler (menevikler tarafn-

dan) devrimci demokrasi, ve burjuvazi de vergi vererek seimhakkn kazanm eler (elements censitaires) olarak adlandrl-d?

Egemenlikleri anda (ubat-ekim 1917), SovyetIeri dev-rimci demokrasi olarak nitelendirerek,bylece onlarn btn brkurumlar zerindeki stnlklerini kabul eden kimselerin,meneviklerin ta kendileri olduklarn Alman okurlarndan gizlemi.Sovyetlerin burjuvazi ile uzlamazlnn bir tarihi olmad; bu uzla-mazln birdenbire, anszn, nedensiz, boleviklerin kt davran

yznden ortaya kt izlenimini, tarihi Kautsky ancak bu olguyugizleyerek verebiliyor. Oysa gereklikte, alt aydan ok sren (birdevrim iin ok uzun bir sre) proletarya ile burjuvaziyi bartrmagiriimleri, menevik uzlatrmadeneyinin ta kendisi, halk bu giri-imlerin bouna olduuna inandrm ve proletaryay menevikler-den uzaklatrmtr.

Kautsky, Sovyetlerin proletaryann grkemli bir sava rgt,byk bir gelecee aday bir rgt olduklarn kabul ediyor. Bund-an dolay, Kautskynin tm konumu iskambilden bir ato, ya daproletaryann burjuvaziye kar keskin savamnn nlenmesiniisteyen bir kk [sayfa 56] burjuvann d gibi kyor. nk her


48/185


devrim srekli ve stelik amansz bir savamdr; ve proletarya dabtn ezilenlerin nc snf, her kategori ve her snftan ezilenlerin

btn kurtulu zlemlerinin oda ve merkezidir. Sovyetler , -ezilenynlarn savam organlar -, bu ynlarn anlaylarn ve dncedeiikliklerini, baka herhangi bir kurumdan elbette son derecedaha hzl bir biimde, ok daha byk bir btnlk ve ballk ile

yanstm ve dile getirmilerdir (Sovyet demokrasisini daha yksekbir demokrasi tipi durumuna getiren nedenlerden biri de, ite bu).

28 ubattan 25 ekim 1917ye dein (eski takvim), Sovyetler,ile, kent, eyalet ve blge bakmndan birok yerel kongreyi bir

yana brakalm, Rusya nfusunun engin ounluunun, btn ii

ve askerlerin, kylln onda yedi ya da sekizinin,iki

ulusal kon-gresini toplayabilmilerdir. Bu dnem boyunca, burjuvazi (fkedenzvanadan kard proletaryaya gerek bir hakaret olan, dpedzdzmece Demokratik Konferans dnda) ounluu temsil edenbir tek kurum toplayamad. Kurucu Meclis, ynlarn Rusya Sov-

yetlerinin hazirandaki Birinci Kongresinde yansyan ayn anlayn,ayn siyasal kmelenmeleri yanstyordu. Kurucu Meclisin top-lanmas srasnda (ocak 1918), Sovyetlerin, her ikisi de ynlarnsola dndklerini, devrimci anlayn etkisi altna girdiklerini, bol-eviklerden yana gemek zere menevikler ve devrimci-sosyalist-lerden ayrldklarn,yani kk-burjuva ynetime, onun burjuvaziile uzlama dlerine srt evirdiklerini, ve burjuvazinin alaa edil-mesi iin devrimci savama katldklarnen ak bir biimde gste-

ren ikinci (ekim 1917) ve nc (ocak 1918) kongreleri topland.yleyse tek bana Sovyetlerin tarihesi, Kurucu Meclisin

gerici ve datlmasnn da kanlmaz olduunu gsteriyor. Genede Kautsky kendi belgisine sk skya sarlyor: Devrim batp gitsin,burjuvazi proletaryann stesinden gelsin, yeter ki ar demokrasil l ldasn:iat justitia, Pereat mundus!* [sayfa 57]

te Rusya Sovyetleri kongrelerinin Rus devrimi iindekibileiminin genel bir izelgesi:

* Dnya batsa da, adalet yerine gelsin! -Ed.


49/185


Rusya Delege Bolevik BoleviklerinSovyetleri Kongreleri says says % oran

Birinci (3 haziran 1917) 790 103 13kinci (25 ekim 1917) 675 343 51nc (10 ocak 1918) 710 434 61Drdnc (14 mart 1918) 1.232 795 64Beinci (4 temmuz 1918) 1.164 773 66

Kurucu Meclisten yana kantlarn ve -Kautsky gibi- bolevik-lerin nfusun ounluunu temsil etmediklerini ileri sren kimse-lerin sylemlerinin (discours) lkemizde neden glmeden bakabir eye yol amadklarn anlamak iin bu rakamlara bir gz atmak

yeter.

SOVYET ANAYASASI

DAHA nce de belirttiim gibi, burjuvazinin seim haklarn-dan yoksun braklma olgusu proletarya diktatrlnn zorunlu

ve vazgeilmez bir gstergesi deildir. Rusyada bile ekimden okzaman nce bu diktatrlk belgisini ilan etmi olan bolevikler,nceden smrcleri seim haklarndan yoksun brakmaktan sz

etmemilerdi. Diktatrlnbu btnleyen esi bir partinin pla-nna gre ortaya kmad; savam iinde kendiliindenbeliriver-

di. Hi kuku yok, tarihi Kautsky buna dikkat etmemi. Daha Sov-yetlerde (burjuvazi ile uzlamadan yana olan) meneviklerinegemenlii altnda, burjuvazinin Sovyetlerden kendisinin ayrld-n, Sovyetleri boykot ettiini, onlara kar ktn, onlara karentrikalar evirdiini anlamam Kautsky. Sovyetler hibir anayasaolmakszn ortaya ktlar vebir yoldan ok bir zaman boyunca(1917 ilkyazndan 1918 yazna dein) varlklarn herhangi bir ana-

yasa dnda srdrdler. Burjuvazinin ezilenlerin bamsz ve (ge-nel olduu iin) son derece gl rgtlenmesine kar fkesi;burjuvazinin Sovyetlere kar -en yzsz, karc ve iren- savam;ensonu [sayfa 58] (Kadetlerden sa devrimci-sosyalistlere, Milyukovdan Kerenskiye dein) burjuvazinin Komilov darbesine23 akkatlm): te burjuvazinin Sovyetlerden kesin dtalanmasnhazr-

layan eyler.Kautsky Komilov darbesinden sz edildiini duymu, ama


50/185


diktatrlnbiimlerini belirleyen tarihsel olgularn, savamgelime ve biimlerinin grkemle iine tkryor: gerekte, ar

demokrasi sz konusu olduuna gre, olgularn bu ile ne ilgisivar? te bu yzden de Kautskynin burjuvazinin seim haklarnnkaldrlmasna kar eletirisi,... bir ocukta grlse duygulandrcolabilecek, ama henz resmen geri zekal olarak tannmam birkiiden geldii iin, tiksinti uyandran iyilik taslayc bir bnlklekendini gsteriyor.

...Eer, ge

V. İ. Lenin - Proleterya Devrimi ve Dönek Kautsky

Documents