Uvod u Istoriju Arhitekture

8/18/2019 Uvod u Istoriju Arhitekture

1/24


2/24


3/24

Gra!evinska tehnika

Glavne grane gra,evinske tehnike su arhitektura i gra,evinarstvo.

Arhitektura je delatnost koja se bavi projektovanjem i umetni)kim oblikovanjem, kreiranjemgra,eviski objekata i prostora. Arhitekti projektuju zgrade, mostove, naselja i gradove, unutra*njuopremu stanova, poslovnih zgrada i dr.

Gra,evinarstvo je delatnost koja se uz pomo- tehni)kih sredstava bavi gradnjom onoga *to su

arhitekti zamislili i projektovali.

Arhitektura i gra,evinarstvo )ine jednu celinu.

U davnoj pro*losti )ovek je najvi*e razmi*ljao kako da do,e do dobrog oru,a za rad, do oru. ja zalov i ribolov i naravno da na,e *to bolje skrovi*te od neprijatelja i nevremena. Prva skrovi*ta sumu bile pe-ine, a kasnije je po)eo da pravi skloni*ta i stani*ta kao *to su zemunice, sojenice itd.Borba za opstanak i te.nja za boljim .ivotom )oveka je naterala da pravi *to bolje uslove za .ivot.Zato je graditeljstvo jedna od najzna)ajnijih i najstarijh ljudskih delatnosti. U na*oj Zemljigra,evinarstvo je veoma razvijeno.


4/24


5/24

Stilovi gradnje

Stil gradnje je na)in oblikovanja grada karakteristi)an za jednu epohu. Najpoznatiji stilovi gradnjesu: egipatski, mesopotamski, gr )ki, rimski, barokni, renesansni, gotski, vizantijski, moderni i dr.

Odlika svi starih stilova kao *to su egipatski, mesopotamski, gr )ki je u tome *to su svi objekti kojisu bili gra,eni posve-eni njihovim bogovima jer su verovali u zagrobni .ivot.

Najpoznatiji stilovi gradnje su: egipatski, mesopotamski, gr )ki, rimski, barokni, renesansni, gotski,

vizantijski, moderni i dr.


6/24

Stari Egipat

Zajedno sa Mesopotamijom smatra se centrom arhitekture. Kamen je bio osnovni gra,evinskimaterijal. Najvi*e su se gradili hramovi u )ast egipatskih bo.anstava i grobnice u obliku piramida.


7/24

Egipatska arhitektura


8/24

Mesopotamija

Mesopotamija je podru) je izme,u Tigra i Eufrata u dana*njem Iraku i smatra se kolevkom ljudskecivilizacije. Glavni doprinos Mesopotamije svetskoj arhitekturi je pronalazak konstrukcije luka,

svoda i kupole. Jedini gra,evinski materijal koji su koristili je zemlja, aod koje su pravili -erpi) iliopeku. Tu su nastali veliki gradovi Ur i Vavilon. Navi*e su se pravili hramovi i kraljevske palate.


9/24

Gr"ki stil gradnje

Arhitektura anti)ke Gr )ke je izrasla iz starijih kultura (maloazijske i mikenske) i razvijala se od 7.do 5. veka p. n. e. Gr )ki hram je najva.niji i najrasprostranjeniji tip zgrade u gr )koj arhitekturi.

Hram je postao glavni nosilac stilsog procesa. Hram je gra,evina podignuta u )ast nekog bo.anstvaodnosno za kultne svrhe posve-ene tom bo.anstvu za obi)no stvarne ili kultne .rtve. Gr )ki hramnije slu.io kao sastajali*te za vernike i vi*e je postao skulptura nego stvarna arhitektura koja je primerena )oveku za razliku od umetnosti u rimskoj i hri*-anskoj arhitekturi u )ijim se hramovimasastaju vernici Unutar hrama su se nalazili skulpture i votivni pokloni. Temelji su se pravili od

kamena a sama zgrada je od nepe)ene opeke i drva i oblo.ena slikama dekorisanim plo)ama iz pe)ene gline. U po)etku se upotrebljavao drveni gra,evinski materijal a kasnije kamen u prvomredu kre)njak jer je a i mermer koji je dopreman i bilo je te*ko dopremiti velike komade mermera brodovima. Hram ima naos- svetili*te i pronaos- pretprostor ponekad i opsidonom.


10/24


11/24

Najva.niji deo hrama je stub. Postoje razlike u izgledu stuba, naro)ito kapitela, a zatim arhitrava,epistila i rasporeda dekoracije. Po tim stubovima se razlikuju odre,eni podstilovi gr )ke arhitekture:dorski, jonski i korintski stil gradnje.

Dorski stil preovla,uje u kontinentalnoj Gr )koj, Velikoj Gr )koj i na Siciliji. On je

karakterisan stubom u ovoj arhitekturi sa odgovaraju-im kapitelom. On je oslonjen na stilobad,di.e se )vrst i sna.an i u.i je pri vrhu nego u osnovi sa )istim .ljebovima- kanelurama kojim jeizbrazdan. Zavr *ava se kapitelom koji se sastoji od ehinusa- u vidu nekog lastu)i-a i abakusa nakojem le.e pravougaone arhitravne grede )iji sastavi se nalaze u osnovi stupova. Iznad arhitrava jefriz na kojem se nalaze ukrasi od triglifa i metopa koji se smenjuju i iznad njih se nalazi venac.

Zabat je ukra)en timpanonom- trouglastim elementom koji je ispunjen skulpturalnim prikazima.

dorski stil


12/24

Jonski stil preovladava u Joniji u isto)nom delu Egejskog mora i donekle je redak na zapaduGr )ke. Stub jonskog stila le.i na ukra*enoj okrugloj stopi, vitkiji je od dorskog stupa i ima 24kanelure, nosi kapitel koji ima fasciju sa simetri)nim volutama i ehinus jajastu kimu. Stubovi nosearhitravne grede i friz ukra*en triglifima i metopama.

jonski stil

Korintski stil je u stvari jedna varijanta jonskog reda i baza mu je kao u jonskog stuba a kapitel je

sastavljen od stiliziranog li*-a biljke akantusa i voluta na svakom uglu kapitela Najpoznatijisu Olimpejon u Ateni, hram Lambrandi u Maloj Aziji i hramovi kru.nog oblika uDelfima i Epidaurusu


13/24

korintski stil

http://ucimotehnicko.files.wordpress.com/2012/10/korintski.jpg


14/24

Rimski stil gradnje

Rimski stil gradnje se odlikuje velikim lukovima, stubovima, svodovima i ukrasima. Zna)ajna delarimskog graditeljstva su: terme, hramovi, pozori*ta, trijumfalni lukovi, rimske bazilike, mostovi,akvadukti, viadukti, tvr ,ave, ulice. +to se ti)e arhitekture u Rimskoj umetnosti, pojavljuje se jednodruga)ije shvatanje prostora i konstrukcije. Od 2. veka p. n. e. u rimskoj arhitekturi se upotrebljava beton. U beton se mo.e ume*ati kamen i lak *e ga je oblikovati. Tako su izgra,eni mnogi objekti, aelementi luka i kupola koje on omogu-ava su postali karakteristika rimske arhitekture. Zidovi su

konstruktivni elementi, dok se stubovi nalaze upu*teni u zidove u vidu pilastera i u kupoli. Podsna.nim uticajam Gr )ke upotrebljavali su se i stilski stubovi i oni su bili samo dodani elementimazidnih konstrukcija, koji su se gradili kao nose-i elementi. Zgrade su ogromnih dimenzija, gradilesu se od opeka u malteru, a na povr *ini se upotrebljava kamen koji se donosi iz Azije i Afrike.Po*to su bili zaljubljeni u sjaj i rasko*, to se ogledalo u unutra*njem prostoru .

Koloseum


15/24


16/24


17/24

Gotski stil gradnje

Gotska arhitektura se razvila u prvoj polovini 12. veka do 16.-tog veka u severnoj

Evropi. Karakteristika gotike je skeletna konstrukcija i vitkost formi koje je ona omogu-ila i kojese kre-u prema vertikali- na gore. Karakteristi)ni znak za gotiku je bio izlomljeni luk koji je zarazliku od kru.nog luka koji se do tada upotrebljavao u romanici, bio mnogo stati)kiji odnosnostati)ki pravilnije re*enje. Ovaj luk se upotrebljavao na prozorskim otvorima (biforama ilitriforama), portalima i prilikom re*avanja svodova. U gotskom stilu su se gradili sakralni

arhitektonski objekti, katedrale, profane zgrade, dvorci, mostovi i drugo.

Milanska skala


18/24


19/24

Kapetan Mi*ino zdanje


20/24

Arhitektura u baroku je krajnje dinam)na, bogata stubovima, lukovima, ni*ama, volutama.Prepoznatljivi elementi su oval (elipsa), konkavnost i konveksnost, te op*ta razigranost zidnihmasa i prostora

Barok je stil sa kitnjastim fasadama, obimnom dekoracijom unutra*njosti i spolja*njosti.

Versaj

Patrijar *ijski dvor u Sremskim Karlovcima


21/24

Bogoslovija u Sremskim Karlovcima


22/24

Vizantijaska arhitektura

Vizantijska arhitektura je nastala na podru) ju koje se nalazi na teritoriji Isto)nog rimskog carstva(Vizantija) i vezana je za Carigrad iako nema ta)ne demarkacione linije njenog odeljivanja odhri*-anske umetnosti mo.e se smatrati da je nastala u po)etku 5. veka .

Ranohri*-anska i vizantijska arhitektura Vizantijske crkve u osnovi imaju oblik krsta kod koga susvi kraci jednake du.ine. Prostor u sredini krsta kao i sva )etiri bo)na prostora presvojavaju sekupolama. Grupisanje polukupola oko centralne kupole je karakteristi)no za ovu arhitekturu.

Iz arhitekture hri*-anskog istoka - Vizantije usavr *en je oblik upisanog krsta , koji se javlja u vi*evarijanti:

- razvijeni upisani krst (sa jednom ili pet kupola),

- sa.eti upisani krst sa jednom kupolom,

- razvijeni upisani krst sa obimnim brodom (jedna ili pet kupola),

- upisani krst sa su.enim kracima,

- kombinovani sa elementima upisanog krsta

manastir Hilandar

manastir Gra)anica


23/24

Moderna arhitektura

Moderna arhitektura se uglavnom odlikuje jednostavnim formama, izostankom ukrasa i stvaranjem

lepih oblika samim konstrukcijskim elementima.

Savremena arhitektura po)inje u 20. veku i odlikuje se upotrebom novih materijala kao *to sumetal, beton, armirani beton, izolacioni materijali, materijali za oblaganje itd.

Notre Dame du Haut u Ronchampu

muzej Gugenhajm u Njujorku


24/24

Najpoznatije gra!evine iz pro#losti

Od praistorije pa na ovamo iako je tehnika bila slabo razvijena, )ovek je gradio veli)ansvenegra,evine, a neke od njih su sa)uvane i do dana*njih vremena, a to su: piramide iz Gize, Stounhen)u +kotskoj, Koloseum u Rimu, Akropolj u Atini, Jupiterov hram u Balbeku, Kineski zid, manastiriStudenica, Ravanica, Manasija i mnogi drugi.

Uvod u Istoriju Arhitekture

Documents