Usul İncelemeleri-E1 [Uyumluluk Modu]asmo.org.tr/tablolar/genel/20151020_sunum.pdf · 2017. 4. 13. · 1. Kesin Mizanda yer alan bilanço hesaplarının borç toplamı, alacak toplamı,

MUHASEBE UYGULAMALARINDA USUL İNCELEMELERİ

Erol DemirelAntalya

20 Ekim 2015

06.10.2015

GENEL OLARAK VERGİ İNCELEMELERİ

20 Ekim 2015 3

VERGİ İNCELEMESİ SONRASINDA MÜKELLEF HAKLARI

VERGİ İNCELEMELERİ

20 Ekim 2015 4

Vergi İncelemesi :

Ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunun saptanması için, Mükelleflerin defter, belge, hesap ve kayıtlarının incelenmesidir.• VUK. Md:134


20 Ekim 2015 5

1.2 Yıllar itibari ile vergi incelemesine tabi tutulan mükellef sayısı :

2011 2012 2013 2014

16.267 46.835 73.286 65.063

NP1

Slayt 5

NP1 İnsanoğlu İki şeyden kaçamaz, birincisi ölüm, ikinci ise vergideri.Nevzat Pamukçu; 4.10.2015

20 Ekim 2015 6

65.063 Mükellef

181.561 adet Rapor

7.990.160.299 TL Vergi

16.692.996.032 TL Ceza



20 Ekim 2015 7

Vergi İncelemesine Yetkili Olanlar :

Vergi Müfettişleri, Vergi Müfettiş Yardımcıları, ilin en büyük mal memuru veya vergi dairesi müdürleri

tarafından yapılır. Gelir İdaresi Başkanlığının merkez ve taşra teşkilatında

müdür kadrolarında görev yapanlar her hal ve takdirde vergi inceleme yetkisini haizdir.• VUK. Md:135

VERGİ DENETİM KURULU TARAFINDAN İNCELENECEK MÜKELLEFLERİN SEÇİMİ

1. VDK bünyesinde oluşturulan, Risk AnalizMerkezinde (VDK-RAMER’de), Risk Analiz Sistemiiçinde (VDK- RAS) sektör, ve mükellefler esas alınarakyapılan analiz ve mukayeseler neticesinde,

2. ihbar ve şikayetler sonucunda,3. Yapılmakta olan inceleme ve denetimler sırasında

ortaya çıkan vergi inceleme talepleri sonucu

4. Kamu kurum ve kuruluşlarından intikal edenvergisel konuları içeren inceleme ve denetim taleplerisonucu

Mükelleflerin veri ambarındaki verilerdenyararlanarak istatistiksel ve matematikseldeğerlendirmeler yaparak mükelleflerin riskpuanlarını hesapladığı sistemdir.

Kurul vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi içinrisk analiz modelleri geliştirerek VDK Risk AnalizSistemi (VDK-RAS) üzerinden mükelleflerin faaliyetgrupları ve sektörleri itibarıyla analiz ederekmukayeseler yapmakta ve bu suretle risk alanlarıtespit etmektedir.

RAS

VDK‐ RAS'TAKİ VERİLER VEKAYNAKLARI

VERİLER

1. E‐ Beyanname verileri2. Bilanço, gelir tablosu verileri3. Kesin mizan verileri4. Sicil bilgileri5. Ba‐ Bs Bidirimleri6. Gümrük Beyan ve Bildirimleri7. Diğer Bildirimler8. Mal varlığı bilgileri9. Ödeme ve tahsilat bilgileri10. Denetim sonuçları11. İlişkili kişi bilgi bildirim ve beyanları12. Diğer kurum ve kurul bilgileri

1. Vergi Dairesi

2. Bankalar ( pos cihazlarıyla yapılan satışlar vb.)

3. Sosyal Güvenlik Kurumu

4. Tapu İdareleri ( gayrımenkul alım‐satımları vb.)

5. Gümrük İdaresi

BU VERİLERİN KAYNAKLARI

Risk analizi modelinde risk,mükelleflerin baz alınan temel büyüklüğünden sapma derecesiolarak tanımlanır.

RİSK ANALİZİNDE MODELLER

Mükellefler

Kendi Aralarında Büyüklüklerine,(Büyük ölçekli bir mükellefinsatışının 1 miyon TL olması ile Küçük Ölçekli bir mükellefinsatışının 1 milyon TL olması)

Sektörler Bazında Büyüklüklerine,(Hizmet sektöründe birmükellefin MDV 1 milyon TL olması ile mal üretim sektöründekibir işletmenin MDV 1 milyon TL olması)

Coğrafi Konumlarına,(İstanbul daki bir şirketin net satışlarının 1milyon TL olması ile Van daki bir şirketin net satışlarının 1 milyonTL olması)Farklı değerlendirilir.

RİSK ANALİZİNDE KULLANILAN FAKTÖRLER

1. Kesin Mizanda yer alan bilanço hesaplarının borç toplamı, alacak toplamı, kalanı, dönem içi hareketleri (Kasa-Ortaklar-MDV-Amortismanlar Vb.)2. Gelir tablosu 3. Maliyet hesapları4. Kurumlar Vergisi beyannamesindeki her bir satır5. Gelir Vergisi beyannamesindeki her bir satır6. 1 nolu KDV beyannamesinde yer alan her bir satır7. Transfer fiyatlandırması, kontrol edilen yabancı kurum kazancı ve örtülü sermayeye ilişkin form

8. Borç bilgileri (Kurumlar vergisi, gelir vergisi, kdv , ötv, geçici vergi)9. Tahakkuk- tahsilat bilgileri (Kurumlar vergisi, gelir vergisi, kdv ,ötv, geçici vergi)10. Banka bilgileri ( dönem sonu banka mevduat tutarı)11. BA- BS Formları (Toplam alışları, toplam satışları, ba-bs karşılaştırması)12. Mali yapı analizinde kullanılan oranlar ( likidite , karlılık , büyüme oranı, brüt satışlar farkı, pasif farkı vb)

Risk analiz sisteminde sözünüettiğimiz veriler kullanılarak çeşitlisenaryolar üretilmektedir.

RAS SENARYOLARI

Alacak Senetleri, Alacak Senetleri Reeskontu, Borç Senetleri, Borç Senetleri Reeskontu

Mükelleflerin alacak senetleri için reeskont hesaplamasıihtiyaridir. Ancak alacak senetleri için reeskont hesaplayan birmükellefin borç senetleri için de reeskont hesaplamasızorunludur.

Bu senaryoda alacak senetleri ve alacak senetlerireeskontu hesabını kullanan mükellefin borç senetleri hesabınıkullanıp kullanmadığına bakılır. Mükellef borç senetlerihesabını kullanıp da, borç senetleri reeskontu hesabınıkullanmamışsa riskli olarak belirlenir.

SENARYOLAR

Ortaklara Borçlar‐ Kasa

Mükelleflerin kasada yüksek miktarda paratutmaları iktisadi teknik icaplara uygun değildir.Ortaklarına borcu olan bir mükellefin kasada yüksekmiktarda para tutması riskli bir durumdur vearaştırılacaktır.

SENARYOLAR

TEBLİĞİN GETİRDİKLERİ

İLKELER KAVRAMLAR HESAP PLANI

BİLANÇOVE

GELİR TABLOSU

Sosyal sorumluluk Kişilik İşletmenin Sürekliliği Dönemsellik Parayla Ölçülme Maliyet Esası Tarafsızlık ve Belgelendirme Tutarlılık Tam Açıklamaİhtiyatlılık Önemlilik Özün Önceliği

ONDALIK SAYI SİSTEMİ

(DESİMAL)

TEKDÜZEN MUHASEBE SİSTEMİ

NAKİT ESASI YÖNTEMİNİ KALDIRARAK YERİNE TAHAKKUK ESASINI YÖNTEMİNİ GETİRMİŞTİR.

HESAP PLANINDA BOŞ OLARAK GÖRÜLEN 3'LÜ KOD DEFTERİ KEBİR (BÜYÜK DEFTER)

HESAPLARI, İSE, SERBESTÇE KULLANILABİLİR.

TEBLİĞDE 2 HANELİ HESAP GRUPLARI EKONOMİK GELİŞMELER VE İHTİYAÇLAR PARALELİNDE MALİYE BAKANLIĞINCA

KULLANDIRILACAKTIR

TEKDÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ


GELİR TABLOSU’NUN FAALİYETLERİ

ESAS OLAĞAN OLAĞANDIŞI

TEKDÜZEN MUHASEBE SİSTEMİTEKDÜZEN MUHASEBE SİSTEMİNİN ÖZELLİKLERİ

7/A SEÇENEĞİ ZORUNLULUĞUÜRETİM VE HİZMET

AKTİF TOPLAM

2.221.800 TL


NET SATIŞLAR

4.443.400 TL


2014 YILINDA

EK MALİ TABLO YAPMA ZORUNLULUĞU

AKTİF TOPLAM

13.330.500 TL


NET SATIŞLAR

29.622.800 TL


2014 YILINDA

MUHASEBE UYGULAMALARINDA USUL İNCELEMELERİ

MUHASEBENİN OLMAZSA OLMAZIKAYITLAR BELGEYE DAYANMALI

VEYA YASAL DAYANAĞI OLMALIDIR

İLGİLİLERİN HEM İŞLETME HAKKINDA GEREKLİBİLGİLERİN SAĞLAMAK HEM DE DEVLETİN VERGİ

UYGULAMALARINI DENETLENEBİLMESİ AÇISINDAN MUHASEBE DEFTERLERİNİN TUTULMASI ZORUNLUDUR.

TTK MD 18 VE 64


VUKMD 172

MUHASEBE DEFTERLERİ

• Vergi Usul Kanunu’nda yer alan defterleri kullanacakolanların, bunları hangi zamanlarda tasdik ettirmemecburiyetleri Kanunun 221 maddesi’ndeaçıklanmıştır.

• Türk Ticaret Kanunu’na göre; Yevmiye defterininkapanış onayı, izleyen faaliyet döneminin altıncıayının sonuna kadar, yönetim kurulu karardefterinin kapanış onayı ise, izleyen faaliyetdöneminin birinci ayının sonuna kadar notereyaptırılır.

MUHASEBE DEFTERLERİMUHASEBE DEFTERLERİ

30

En önemli aşama envanter (sayma, tartma, ölçme..vd vedeğerleme işlemleri) çıkartılmasıdır.

Envanter defteri sadece stok envanteri olarakanlaşılmamalıdır. İnceleme için istendiğinde yalnızcabilanço stok envanteri yazılarak ibraz edilmemelidir..

ENVANTER DEFTERİ

31

Her hesap çeşidi için ayrı ayrı sayım yapılmalı (stoklar,sabit kıymetler, çek ve senetler, kasa, banka, dövizlihesaplar, cari hesap mutabakatları,..vd.), ve envanterlisteleri hazırlanmalı ve listelerin özet sonuçları envanterdefterine yazılmalıdır.

Envanter listeleri mutlaka sadece sayım yapan çalışantarafından değil, sayımı gerçekleştiren kişiler ve işletmeyetkililerince de imzalanmalıdır.

ENVANTER DEFTERİ

DEFTER VE BELGELERİ SAKLAMA ZORUNLULUĞU

Türk Ticaret

Kanunu’na göre 10 yıl

(TTK, m82/5).

Gelir Vergisi Kanunu’na göre

5 yıl

Vergi Usul Kanununa göre 5 yıl

(VUK, m.253)

DEFTER VE BELGELERİ SAKLAMADEFTER VE BELGELERİ SAKLAMA

DEFTER VE BELGELERİ SAKLAMADEFTER VE BELGELERİ SAKLAMA

Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde biten yılın,

Geçmiş yıllarla ilgili zararların, mahsup edildiği yılınAmortismana tabi varlıkların itfa edildiği yılın, Yatırım indirimine tabi harcamaların kurum kazancından tamamen düşüldüğü yılın,

Kurumlarda tasfiyenin sonuçlandığı yılın,izleyen takvim yılın başından itibaren başlar.

berat alınması unutulmamalıdır.

E-Defter beratı olmaksızın bilgisayarda saklanan defterin hiçbir geçerlilik hükmü olmadığından elektronik defterin onaylatılıp ve berat alınması unutulmamalıdır.

E- DEFTER

01.01 2015 31 ARALIK 2015

2015 Dönemi 2016 Dönemi

HESAP DÖNEMİ

2 • KUR DEĞERLEMESİ

1 • SAYIM VE TESELLÜM

KASA, BANKA, ÇEK VE SENETLER İLE SAYIMI YAPILABİLCEK TÜM AKTİF VE PASİF HESAPLARIN SAYIMI

YAPILMALIDIR.

DÖVİZ HESAPLARINNIN KUR DEĞERLEME İŞLEMİ YAPILMALIDIR.

HESAPLARIN İNCELENMESİ

2 • Borsa Rayici

4 •Mukayyet Değer

1 •Maliyet Bedeli

3 • Tasarruf Değeri

5 • İtibari Değer

6 • Vergi Değeri

7 • Rayiç Bedel

8 • Emsal Bedel

DEĞERLEME ÖLÇÜLER (VUK, Md.261)

BİRİNCİ SINIF TÜCCARLAR, İKİNCİ SINIF TÜCCARLAR

DEFTER TUTMAK ZORUNDA OLAN

ÇİFTÇİLER

KAZANCI BASİT USULDE TESPİT EDİLENLER

VERGİDEN MUAF ESNAFIN SERBEST MESLEK ERBABI

01.05.2004’den itibaren banka, özel finans kurumları ve Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü (PTT) aracı kılınarak yapılması ve bu kurumlarca

düzenlenen dekont veya hesap bildirim cetvelleri ile tevsiki zorunludur.

kendi aralarında yapacakları ticari işlemleri ile nihai tüketicilerden (Türkiye'de mukim olmayan yabancılar hariç) mal veya hizmet bedeli olarak

yapacakları 8.000 Türk Lirasını aşan tahsilat ve ödemelerini

KASADA 8.000 TL SINIRI

Kasa bakiyesinin çok büyük meblağlarda olması halinde bu paranın kasada olamayacağı işletmenin ilişkili olduğu kişiler ve ortaklar tarafından kullanılmış olduğu gerekçesiyle

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13/1-2 maddeleri uyarınca Transfer Fiyatlaması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı sayılabileceğinden cezalı tarhiyata muhatap olunabilir.

Vergisel bir sorunla karşılaşmamak için normalin üstündeki kasa bakiyelerine adat uygulaması yapılmalıdır.

KASADA YÜKSEK MEBLAĞ

Adat yöntemiyle faiz hesaplaması yapılırken önce işletmenin özelliğine göre günlük işlemler baz alınarak ne kadar bir azami fonun kasada bekletilmesi gerektiğine karar verilmelidir.

Bu nedenle, kasa bakiyesinin işletmenin büyüklüğüne iş hacmine ve kasa işlemlerinin yoğunluğuna diğer bir deyişle, ticari teamüllere uygun miktarda bulunması gerekmektedir.

KASADA ADAT

Tespit edilen azami para tutarının üzerinde kalan tutarlar

formülü ile adatlandırılmalıdır. 14.12.2014 tarihinden itibaren, Merkez Bankası avans

işlemlerinde uygulanan faiz oranı 10,50’dur.

KASADA ADAT

Tarih Bakiye Azami Bakiye

Fazla Tutar

Gün ADAT Faiz %10,50

31.08 Devir 63.000 01.09.2015 63.000 4.000 59.000 1 17,20

(gün x kredi tutarı x faiz oranı) / 36.000

(1 x 59.000 x 10,50) / 36.000 (619.500) / 36.000

17,20

KASADA ADAT

Tarih Bakiye Azami

Bakiye Fazla Tutar

Gün ADAT Faiz %10,50

31.08 Devir 63.000 01.09.2015 63.000 4.000 59.000 1 17,20 10.09.2015 34.000 4.000 30.000 10 87,50 22.09.2015 14.000 4.000 10.000 12 35 23.09.2015 4.000 4.000 YOK --- --- Toplam Faiz 139,70

BU DURUMDA YAPILACAK KAYIT

İşlemin Tarihi

131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 164,85 391 HESAPLANAN KDV 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR 25,15 VE KÂRLAR 139,70Kasa hesabına uygulanan adat /

KASADA ADAT

Şirketlerin çek hesaplarından verdikleri tüm çeklerin, şirket faaliyetleri ile ilgili olması gerekir.

Bu yüzden şirket hesaplarına şirket faaliyetleriyle ilgili olmayan işlemin karıştırılmaması, 8.000 TL’yi aşan faturalı işlemlerde çek tahsilât ve ödemelerin elden veya parçalı bir şekilde ödeme veya tahsilatın yapılmamasına dikkat edilmelidir.

ÇEKLER

Çeklerin hangilerinin tahsil edilip edilemediği araştırılmalıdır.

Bu araştırma sırasında eğer karşılıksız çekler varsa, bu çeklerin durumları konusunda işletmenin avukatından o döneme ait lehte veya aleyhte açılmış tüm davalara ait bir yazı alınmalıdır.

Davalar konusu olan tutarlar sadece çek hesapları değil, senetli ve senetsiz tüm alacakları da ilgilendirmektedir.

ALINAN ÇEKLER

Maliye Bakanlığı’nın Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 30.04.2013 tarihinde VUK-64/2013-9/ Vadeli Çeklerde Reeskont Uygulaması-2 sayısı ile yayımladığı, Vergi Usul Kanunu Sirküler/64 ‘de;

İleri düzenleme tarihli çeklerin değerleme gününde vadesi gelmemiş senetlere bağlı olarak reeskont uygulamasından yararlanabileceği duyurulmuştur.

Alınan çeklere reeskont uygulaması yapılınca, verilen çeklere de reeskont uygulamalıdır.

ÇEKLERDE REESKONT

Ticari işletmelerin bankada bulunan vadeli mevduat hesaplarının dönem sonu değerlemesinde; hesabın açıldığı tarihten bilanço düzenleme tarihine kadar olan kıst döneme ait faiz gelirleri, hesaplanmalıdır.

31/12/2015

181 GELİR TAHAKKUKLARI XXX 642 FAİZ GELİRLERİ XXX

/

BANKALAR HESABI

Vadeli mevduat hesabının bitiş tarihi, beyanname verilmeden önce ise ,

faizin tamamı tahsil edilir ve gelir vergisi kesintileri 2015 yılı gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde mahsup edilebilecektir.

31/12/2015

181 GELİR TAHAKKUKLARI XXX193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR XXX 642 FAİZ GELİRLERİ XXX /

Kıst Faiz uygulaması REPO işlemleri içinde geçerlidir.

BANKALAR HESABI

İşlemin Tarihi

108 DİĞER HAZIR DEĞERLER XXX 108.03 Kredi Kartı Slipleri 600 YURT İÇİ SATIŞLAR XXX 391 HESAPLANAN KDV XXKredi kartı ile satış /

Paranın hesaba geçmesi çok kısa bir sürede gerçekleşecekse bu hesap, kredi kartları için doğru kullanılmıştır. Bu paranın hesaba yatma süresi uzun ise, bu para hazır değer olmamakta ve bir ticari alacak niteliğine dönüşmektedir.

Bu gibi durumlarda, 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı yerine 127 Diğer Ticari Alacaklar Hesabı’nın kullanılması daha doğru olacaktır.

KREDİ KARTLARI

ALICILAR

İşletmeler, hem mal aldığı hem de mal sattığı şirketlerin cari hesabını genelde tek bir hesapta izleyebilmektedirler.

Bu durumda Tekdüzen Muhasebe Hesap Planına uyulmadığı gerekçesiyle usulsüzlük cezası kesilebilir. Bu yüzden, hesapları tek bir hesapta değil ayrı ayrı 120 Alıcılar ve 320 Satıcılar Hesaplarında izlemesi daha doğrudur.

Ancak, her iki şirketin kendi aralarında yapacağı cari hesap sözleşmesi bu cezanın önüne geçilebilir.

ALICILAR

Aynı alıcıdan olup farklı alt hesaplarda takip edilen tutarların birleştirilmelidir, Uzunca bir süre hareket etmeyen (uyuyan)

hesapların gözden geçirilmesi, Avans olarak alındığı halde bu hesaplara yanlışlıkla kayıt yapılan tahsilatların, avans hesaplarına aktarılmalıdır, Şüpheli, değersiz ve vazgeçilen alacakların 120 Alıcılar Hesabı’ndan çıkartılarak ilgili hesaplara aktarılmalıdır,

DEĞERSİZ ALACAKLAR

Değersiz alacaklar VUK 322’inci maddesine göre iki şartla zarar yazılabilmektedir. Bunlar:

1) Kazai hüküm 2) Kanaat verici vesika Örnek) İşletmenin 20.000 TL senetli, 5.000 TL’de senetsiz alacağının tahsil

edilmesinin olanaksız hale gelmiş olduğunun mahkeme kararı ile tespit edilmiştir.

/

689 DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR 25.000 689.20 Değersiz alacaklar 120 ALICILAR 5.000 121 ALACAK SENETLERİ 20.000Alıcı firmanın hem senetli hem de senetsiz alacağının değersiz hale gelmesi

/

ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR

Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi veya idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla; VUK’nın 323’üncü maddesinde

1) Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar; 2) Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan

fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar;

şüpheli hale geleceği belirtilmiştir.

ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞILIĞI UYGULAMALARI

Örnek) İşletme tahsil edemediği 50.000 TL’lik senetsiz bir alacağı için dava açmıştır. Dönem sonunda da dava konusu olan tutarın tamamı için karşılık ayrılmıştır.

/

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 50.000 120 ALICILAR 50.000Senetsiz ticari bir alacağın şüpheli hale gelmesi

/

Şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir (VUK, md.323/2).

/

654 KARŞILIK GİDERLERİ 50.000 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 50.000Şüpheli hale gelmiş alacak için karşılık ayrılması

/


Örnek) 2015 yılında 50.000 TL’lik şüpheli hale gelen ve tamamı için karşılık ayrılan ticari alacağın davası sonuçlanmıştır. Kazanılan davaya konu olan paranın 30.000 TL’lik kısmı tahsil edilmiş geriye kalan 20.000 TL’lik tutar ise kesinlikle tahsil edilemeyecektir.

/

102 BANKALAR 30.000129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI 50.000 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 50.000 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 30.000Davanın sonuçlanması

/

102 Bankalar Hesabı 128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı ile 129 Şüpheli Ticari Alacaklar Hesabı da 644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı ile çalışır.


Örnek) Kazanılan fakat belli bir kısmı kesinlikle tahsil edilemeyen ve tahsili mümkün olmadığı için hesaplardan düşülen 20.000 TL’lik ticari alacak, 2016 yılında ilgili alıcı tarafından işletmenin banka hesabına yatırılmıştır.

../../2016

102 BANKALAR 20.000 671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KÂRLARI 20.000

Dava bittikten sonra dava ile ilgili paranın tahsili /

ORTAKLARDAN ALACAKLAR

Bilançoda 131 Ortaklardan Alacaklar Hesabı’nda bir tutar yer alması durumunda, işletmenin parasının ortaklara kullandırılmış olması söz konusu olacağından adat uygulaması hem TL hemde döviz bazında yapılmalıdır.

Kasa hesabında yapıldığı gibi azami bir tutarın üzerindeki miktara faiz hesaplanması söz konusu değildir.

Ortaklara finansman hizmeti de sağlanmış olacağından faiz geliri üzerinden % 18 oranında katma değer vergisi hesaplanmalıdır.

TİCARİ MALLAR

MALİYET BEDELİ

ile değerlenir

(VUK 262)

YURT İÇİNDEN SATIN ALINAN TİCARİ MALLARIN MALİYET BEDELİ

+ Alış Bedeli

+ Nakliye ve Hammaliye Giderleri

+ Sigorta Giderleri

+ Komisyon Giderleri

+ Firma Dışı Depolama Giderleri

+ Ekspertiz Raporu Giderleri

Malın satın alınıp işletme stoklarına girdiği tarihe kadar oluşan kur farklarının maliyete intikal ettirilmesi zorunludur. Krediler için ödenen faiz ve komisyon giderleri doğrudan gider olarak veya istenirse stokta bulunan emtiaya isabet eden kısmı maliyete dahil edilebilir

TİCARİ MALLAR

Gerek geçici vergi ve gerekse yıl sonu envanter işlemlerinde;

Dönem Başı Stok + Dönem İçi Net Alışlar = Dönem İçi Net Satışlar + Dönem Sonu Stok eşitliği mutlaka sağlanmalıdır.

Bir yıldan daha fazla sürede elden çıkarılacağı veya kullanılacağı düşünülen stoklar ise, 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı’nda izlenebilir.

Çeşitli nedenlerle işletmede kullanılma veya satış olanaklarını yitiren stoklar ise, 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı’na aktarılabilir.

TİCARİ MALLAR

CİRO PRİMİ Ayni Ciro Primi

İşlemin Tarihi

320 SATICILAR XXX 602 DİĞER GELİRLER XXX 391 HESAPLANAN KDV XXCiro priminin kaydı

İşlemin Tarihi

153 TİCARİ MALLAR XXX191 İNDİRİLECEK KDV XX 320 SATICILAR XXXCiro primine ait bedelsiz mal alımı

/

Ciro primine nakdi veya aynı olsun bu tutar gelir kaydedilmelidir. Ciro

primine karşılık bedelsiz mal gönderilmesi halinde ciro primi yine gelir olarak kaydedilirken, bu tutar aynı zamanda bedelsiz alınan malın, alış bedeli olarak da kaydedilir. Söz konusu mallar işletme aktifinde bu bedelle gösterilir.

TEKDÜZEN MUHASEBE SİSTEMİZAYİ MALLAR

KDV KANUNU

30/C KAPSAMIDAHİLİNDE

KDV KANUNU

30/C KAPSAMIHARİCİNDE

DEĞERİ DÜŞEN

MALLAR

deprem, selfelaketi ve

yangın (M.B.)

Kaza ve Yangın

T.K.Raporu

OrtalamaEsas veya T.K.Raporu

TİCARİ MALLAR

ÇALINAN MALLARÖrnek) 10.000 TL +%18 KDV ile peşin ödenerek alınan mal çalınmıştır. Bu

mal için Polis karakolu raporu vardır. İşlemin Tarihi

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 11.800 689.10 Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler 600 YUTİÇİ SATIŞLAR 10.000 391 HESAPLANAN KDV 1.800 391 İlave Edilecek KDV Çalınan ve karakol raporu olan malın kaydı /

TİCARİ MALLAR

ÇALINAN MALLAR

Örnek) 10.000 TL +%18 KDV ile peşin ödenerek alınan mal çalınmıştır. Bu mal için Polis karakolu raporu yoktur.

Çalınmasaydı bu mal 12.000 TL’ye satılacakdı. İşlemin Tarihi

131 ORTAKLAR ALACAKLAR 14.160 600 YUTİÇİ SATIŞLAR 12.000 391 HESAPLANAN KDV 2.160Çalınan ve karakol raporu olmayan malın kaydı /

EMSAL BEDELİ

ile değerlenir

(VUK 267)

1. Ortalama Fiyat Esası

2. Maliyet Esası

3. Takdir Esası

Bu esaslara göre değer düşüklüğü tespit edilmediği zaman ilgili gider Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olur.

STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI

Örnek) İşletmenin elinde bulunan ve maliyeti 10.000 TL bir malın değeri Tespit Komisyonu Raporuna göre %60 düşmüştür.

İşlemin Tarihi

157 DİĞER STOKLAR 10.000 157.01 Değeri Düşen Mallar 153 TİCARİ MALLAR 10.000Değeri düşen malın ilgili hesaba devri

İşlemin Tarihi

654 KARŞILIK GİDERLERİ 6.000 654.03 Değeri Düşen Mallar 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 6.000Mal değer düşüklüğü karşılığının gidere kaydı /


Örnek) 10.000 TL maliyetli ve 6.000 TL karşılık ayrılmış değeri düşen bir mal 8.000 TL ve %18 KDV ile satılmış bedeli havale yolu ile alınmıştır.

İşlemin Tarihi

102 BANKALAR 9.440 600YURTİÇİ SATIŞLAR 8.000 391 HESAPLANAN KDV 1.440Değeri düşen malın satışı /


DEĞERİ DÜŞEN MALIN SATIŞI

SATIŞ SONRASI İSE AŞAĞIDAKİ GİBİ BİR KAYIT HATALIDIR.

İşlemin Tarihi

623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ 4.000158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 6.000 157 DİĞER STOKLAR 10.000 157.01 Değeri Düşen Mallar Değeri düşen malın satışı sonrası maliyet kaydı

/

ÇÜNKÜ, Bütün satışlar, gelir ve kârlar ile maliyet, gider ve zararlar brüt tutarları üzerinden gösterilirler ve hiç bir satış, gelir ve kâr kalemi bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen veya kısmen karşılaştırılmak suretiyle gelir tablosu kapsamından çıkarılamaz.


DEĞERİ DÜŞEN MALIN SATIŞI

İşlemin Tarihi

623 DİĞER SATIŞLARIN MALİYETİ 10.000 157 DİĞER STOKLAR 10.000 157.01 Değeri Düşen Mallar Değeri düşen malın satışı sonrası maliyet kaydı İşlemin Tarihi

158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 6.000 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 6.000Değeri düşen mal için ayrılan karşılığın kapatılması /


DEĞERİ DÜŞEN MALIN SATIŞ SATIŞ SONRASI İSE

Örnek) İşletme 01.10.2015 yılında KDV dahil 23.600 TL ödeyerek satın aldığı yakıtı bir gider hesabında kayıt altına almıştır. Envanter günü yapılan sayımda alınan yakıtın 6.000 TL kısmının kullanıldığı anlaşılmıştır.

01/10/2015

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 20.000191 İNDİRİLECEK KDV 3.600 102 BANKALAR 23.600Yakıt alınması /

6.000 TL’nin cari dönemde kullanıldığı yani, 14.000 TL’lik yakıtın 2015 yılında kullanılmadığı için bu tutarın 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı’nda yer alması gerekecektir. İlgili kayıt aşağıda verilmiştir.

31/12/2015

180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER 14.000 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 14.000Kalan yakıtın ilgili hesaba devri /

GELECEK AYLARA AİT GİDERLER

• Aralık ayına ait beyannamede devren KDV tutarı ile mizanda 190Devreden KDV Hesabın mutabık olup olmadığı, beyannamedeödenecek KDV varsa, bunun mizandaki 360 Ödenecek Vergi veFonlar Hesabı ile uyumuna bakılmalıdır,

İNDİRİLECEK KDV

• Gelir Tablosuna yansıyan KDV’ne tabi gelirler toplamı ile KDVbeyannamelerindeki teslim ve hizmet toplamının uyumuna dikkatedilmelidir

• Ciro primleri ve dönem sonunda yapılan iskontolarnedeniyle KDV ilk teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte buişlem için geçerli olan KDV oranı uygulanmak suretiyleyapılmalıdır,

• Kur farklarında KDV hesap dönemi sonunda değilborcun/alacağın kapatıldığı (fiilen ödendiği) dönemdeyapılmalıdır,

İNDİRİLECEK KDV

• Binek otomobillerine ait KDV indirilemeyecektir.

• KDV tevkifatına tabi işlemlerin kontrolü yapılmalıdır.

• Önceki yıla ait faturalardaki KDV izleyen yılın beyannamesindeindirilemez.

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR, UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR VE

ÖZKAYNAKLAR

20.10.2015 72

Değerleme Gününe Kadar Faiz Gideri Hesaplanmalıdır.Örnek (1)

ABC Ltd 01.10.2015’te yıllık %15 faizle bir yıl vadeli, vadesonunda faiz ödemeli 100.000 TL kredi kullanmıştır. Bunagöre değerleme günü olan 31.12.2015 tarihindeki faizhesaplanıp tahakkuk işlemi yapılması gerekir.100.000*(0,15/365)*92 gün = 3.780,82 TL 2015 dönemineisabet eden faiz gideridir.

1 31/12/2015

780 FİNANSMAN GİDERLERİ 3.780,82

381 GİDER TAHAKKUKLARI 3.780,82

Dönem düşen faiz gideri tahakkuku kaydı

20.10.2015 73

Örnek 2 (1)

Bankadan 01.11.2015 ‘te 2 yıl vadeli, yıllık %20 faizli, anapara ve faiz ödemesi vade sonunda yapılmak üzere 120.000 TL kredi sağlanmış ve kredi tutarı banka mevduat hesabına aktarılmıştır. İşletme yıl sonlarında bilanço düzenlemektedir.

1 1/11/2015

102 BANKALAR 120.000

400 BANKA KREDİLERİ 120.000

Bankadan uzun vadeli kredi çekilmesi

20.10.2015 74

Örnek 2’nin devamı (2)

20.10.2015 75

2 31/12/2015

780 FİNANSMAN GİDERLERİ 4.000

481 GİDER TAHAKKUKLARI 4.000Dönem düşen faiz gideri tahakkuku kaydı

31.12.2015’te işleyen faize ilişkin yandaki kayıt yapılacaktır. 01.11.2015‐31.12.2015 arası faiz süresi 2 ay Bu durumda 2015 faizi; 120.000*20*2/1200 = 4000 TL

Reeskont Hesaplaması

ABC AŞ’nin 31.12.2015 tarihi itibariyle ticari alacak ve borç bilgileri aşağıdaki gibidir:

Alacak/Borç Türü Defter değeri Iskonto edilmiş tutarSenetli Alacak 150.000 142.500Senetsiz Alacak 20.000 19.000Senetli borç 100.000 97.500Senetsiz Borç 13.000 12.650

NOT: Vadeli çek olması halinde senetler gibi reeskonta tabi tutulacaktır.

20.10.2015 76


20.10.2015 77

1 31/12/2015

657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 7.500

122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 7.500

Alacak senetlerine ilişkin reeskont kaydı

2 31/12/2015

322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU 2.500

647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 2.500

Borç senetlerine ilişkin reeskont kaydı


Gerek alacak senetleri için gerekse de borç senetleri için dönem sonunda yapılmış olan reeskont kayıtları izleyen dönemin hemen başında ters kayıtla iptal edilir.

20.10.2015 78

3 1/1/2016

657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 2.500322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU 2.500

Borç senetlerine ilişkin reeskont kaydı

4 1/1/2016

122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU 7.500647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ

7.500Alacak senetlerine ilişkin reeskont kaydı

Örtülü Sermaye(1)

(X) Kurumunun 2015 yılına ait hesap dönemi başındaki öz sermayesi 100 TL olup anılan hesap dönemine ilişkin olarak yaptığı borçlanmalar aşağıda verilmektedir. Ortak ‐ ‐ (A)’dan doğrudan alınan 200 TL, hesaplanan faiz 10 TL • Ortak (B)’nin aktifine kayıtlı bir arsanın teminat gösterilmesi

suretiyle Bay (Z)’den alınan 300 TL,• Ortak (C)’den doğrudan alınan 250 TL, hesaplanan faiz 25 TL• Ortak (D) Bankasından alınan 2000 TL,• Kurumun iştiraki durumunda bulunan (T) A.Ş.’nin (E)

Bankasından temin ederek aynı şartlarla kullandırdığı 500 TL. Hesaplanan faiz 50 TL

20.10.2015 79


Aynı bilgilere göre ortak B ile ortak T A.Ş.’den alınan borç örtülü sermaye kapsamına girmemektedir. Ortak D bankasından alınan borç ise ilişkili kişi banka olduğundan yarısı dikkate alınacaktır. ( KVK Mad. 12) Buna göre, örtülü sermayenin tespitinde dikkate alınacak toplam borçlanma tutarı;Borçlanılan kişi Alınan borçOrtak A : 200 TLOrtak C : 250 TLOrtak D bankası : 1.000 TLKurumun hesap dönemi başındaki öz sermayesi 100 TL olduğundan, örtülü sermaye, öz sermayenin üç katının yani (3x100=) 300 TL üzerindeki tutar olan 1.150 TL olacaktır.

20.10.2015 80


Örtülü sermayenin borç verenler açısından dağılımı:Ortak A: (200/1.450)x1.150 = 158 TLOrtak B: (250/1.450)x1.150 = 198 TLOrtak C: (1.000/1.450)x1.150 = 794 TL

Toplam= 1.150 TLOrtaklardan alınan borçlar KVK 12’ye göre örtülü sermaye açısından irdelenmesi gerekir. Çünkü örtülü sermayeye isabet eden faiz, yıl sonu itibariyle dağıtılmış kar payı sayılacağından gider yazılamaz. Aşağıda KKEG olacak faiz gideri hesaplanmıştırToplam Faiz = 10 + 25 + 50 = 85 TLKKEG = (1.150 /1.450)x 85 TL = 67 TL

20.10.2015 81

Örtülü Sermaye (4)Bu kayıttan anlaşılacağı üzere toplam faiz tutarı olan 85 TL’nin 67 TL’si örtülü sermayeye isabet eden faiz olduğundan ve kurumlar vergisi açısından yıl sonu itibariyle dağıtılmış kar payı sayılacağından KKEG olarak dikkate alınması gerekir

20.10.2015 82

1 31/12/2015

780 FİNANSMAN GİDERLERİ 85331 ORTAKLARA BORÇLAR 85

Örtülü sermayeye isabet eden faiz

2 31/12/2015

950 BORÇLU NAZIM HESAP‐ KKEG

67

951 ALACAKLI NAZIM HESAP‐ Matraha Eklenecek Tutarlar

67

Örtülü sermayeye isabet eden faizin nazım hesaplarda takibi


Y işletmesi 01.10.2015 yılında kullanmadığı bir deposunu bir başka şirkete kiraya vermiş ve bir yıllık kira bedeli olan 12.000 TL + %18 KDV’yi kiracısından peşin olarak tahsil etmiştir.

20.10.2015 83

1 1/10/2015

102 BANKALAR 14.160

380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER 11.000391 HESAPLANAN KDV 2.160649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR 1.000

Kira sözleşmesine istinaden 12 aylık kira bedelinin peşin tahsil edilmesi

Örnek 8

20.10.2015 84

ABC Limited şirketi 31.12.2015 tarihinde mevcut personeli için 26.000 TL kıdem tazminatı karşılığı ayırmıştır.

1 31/12/2015

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 26.000472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 26.000

Kıdem tazminatı kaydı

2 31/12/2015


26.000

951 ALACAKLI HAZIM HESAP- Matraha Eklenecek Tutarlar

26.000

Kıdem tazminatının nazım hesaplarda takibi

Örnek 9 (1)

ABC Limited şirketi, emeklilik nedeniyle ayrılan bir personeli için daha önce ayırmış olduğu 26.000 TL kıdem tazminatını ödeyecektir.

20.10.2015 85

1372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 26.000

472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI

26.000

Kıdem tazminatının kısa vadeli hale gelmesi

Örnek 9’un devamı (2)

20.10.2015 86

ABC Limited şirketi emekliye ayrılan personeli için 26.000 TL kıdem tazminatını fiilen ödediğinde aşağıdaki kayıtları yapar:

2372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI 26.000

102 BANKALAR 26.000Kıdem tazminatının fiilen ödenmesi kaydı

3951 ALACAKLI HAZIM HESAP- Matraha Eklenecek Tutarlar

26.000


26.000

Fiilen ödenen kıdem tazminatının nazım hesaplardan çıkarılması

Örnek 11’ in devamı (2)

Kar payı avansı aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır:

20.10.2015 87

Örnek 11’ in devamı (3)

Kar payı avansı dağıtım kaydı aşağıdaki şekilde olacaktır:

20.10.2015 88

Örnek 11’in devamı (4)

Kar payı avansı banka kanalıyla söz konusu ortaklara fiilen ödendiğinde aşağıdaki kayıt yapılır:

20.10.2015 89

Örnek 11’ in devamı (5)Birinci Varsayım (1)

BİRİNCİ VARSAYIM: Dönem sonu net karının kar payı avansını karşılayamaması üzerine karşılanmayan kısmın tamamının serbest yedeklerden karşılanması durumuABC A.Ş.’nin 01.07.2015 – 31.12.2015 ikinci yarıyılı dönem sonu itibarıya 650.000 TL zararla sonuçlandığı varsayılsın. Bu durumda işletmenin 01.01.2015 – 31.12.2015 dönemi kümülatif olarak 150.000 TL karla kapanmış olacaktır.

Dönem sonu karı 150.000 TL, kanunen kabul edilmeyen giderler 50.000 TL olduğuna göre kurumlar vergisi matrahı 200.000 TL, dolayısıyla kurumlar vergisi de 200.000x%20=40.000 TL olarak bulunacak ve aşağıdaki kurumlar vergisi karşılığı ayırma kaydı yapılacaktır:

20.10.2015 90

Örnek 11’in devamı (6)Birinci Varsayım (2)

Döneme ilişkin kurumlar vergisi karşılığı ayırma kaydı aşağıdaki gibi yapılacaktır:

20.10.2015 91


Kurumlar vergisi karşılığı ayrıldıktan sonra dönem karının netleştirilmesi (vergiden sonraki kar) için aşağıdaki kayıt yapılacaktır:

20.10.2015 92


2015 döneminde son olarak dönem net karı gelir tablosu hesabından bilanço hesabına aktarılacaktır:

20.10.2015 93


İzleyen dönemin başında 590 Dönem Net Karı hesabındaki tutar 570 Geçmiş Yıllar Karları hesabına aktarılarak sıfır kalan verecek şekilde tamamen kapatılır:

20.10.2015 94


Aşağıda dönem sonu karı üzerinden bazı hesaplamalara yer verilmiştir:

20.10.2015 95


İşletmenin önceki dönemlerde ayrılmış 100.000 TL olağanüstü yedek akçesi bulunduğu için kar payı avansının mahsubunda öncelikle bu tutar mahsup edilecektir

20.10.2015 96

MADDİ DURAN VARLIKLAR- Edinme ve Kayda Alma

Satın alma fiyatıveya

Üretim maliyeti

MALİYET BEDELİ

Diğer harcamalar

250 ARAZİ VE ARSALAR251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ252 BİNALAR253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR254 TAŞITLAR255 DEMİRBAŞLAR256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR259 VERİLEN AVANSLAR

AMORTİSMAN BAŞLANGICIVUK: AKTİFE GİRDİĞİ İLK YIL??

MALİYEKULLANIMA HAZIR HALE

GELME

DANIŞTAYENVANTERE KAYDETME

MADDİ DURAN VARLIKLAR- Edinme ve Kayda Alma

AŞAMALI GERÇEKLEŞEN MAKİNE YATIRIMI

Satın alma: 1 Aralık 2015Montaj: 10 Ocak 2016

MALİYE2016 YILI

(Kullanıma hazır hale gelme)

DANIŞTAY2015 YILI

(Envantere kaydetme)

AMORTİSMAN BAŞLANGICI

258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIM

Amortisman ayırmak ihtiyari midir? VUK (madde 320) TDMS

Boş arazi ve arsalar? Tarım arazileri? Belirli bir tutarın (880 TL) altındaki demirbaşlar

İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük Amortisman yönteminin seçimi Amortismanların muhasebeleştirilmesi

MADDİ DURAN VARLIKLAR- Amortisman Konusunda Özellikli Durumlar

31/12/2015

151 YARI MAMULLER ÜRETİM XXX680 ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI XXX

731 GENEL ÜRETİM GİD. YANSITMA XXXÜretim maliyetlerinin yansıtılması

/

Satış fiyatı Defter değeri

ZARAR689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar

MADDİ DURAN VARLIKLAR- Satış İşlemi

Satış fiyatı Defterdeğeri

KAR679 Diğer Olağandışı Gelir ve KarlarYenileme amacıyla satışta kar549 Özel Fonlar

Bilanço usulüne göre defter tutulmalıdır. Yenileme fonuna konu varlık, amortismana tabi

olmalıdır. Aynı türden maddi duran varlık satın alınmalıdır. Yenileme yapılacağına dair yönetim kurulu kararı

alınarak, yenileme niyeti belgelendirilmelidir.

Yeni varlığın amortismanı 549 Özel Fonlar hesabından düşülür.

MADDİ DURAN VARLIKLAR- Özel Fonlar

31/12/2015

730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ XXX549 ÖZEL FONLAR XXX

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXXYeni makinenin amortismanı

/

Yeni varlığın amortismanı 549 Özel Fonlar hesabından düşülür.Maliyet ve Yönetim Muhasebesi amaçlı olarak bu kayıtlar da yapılabilir:


31/12/2015

730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ XXX257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX

Yeni makinenin amortismanı

/

31/12/2015

151 YARI MAMULLER-ÜRETİM XXX

731 GENEL ÜRETİM GİD.YANSITMA XXXne amortismanının

/

3 mali yıl boyunca yenileme yapılmazsa. 2015 yılı içinde yenileme amacıyla satılan makine:


MALİYE31.12.2017

DANIŞTAY31.12.2018

3 MALİ YIL

31/12/….

549 ÖZEL FONLAR XXX671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VEKARLARI XXX

Yenileme fonunun gelir kaydedilmesi

/

MADDİ DURAN VARLIKLAR- Zayi Olma- Fevkalade Amortisman Uygulaması

VUK’nun 317. maddesi;yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde

değerini tamamen veya kısmen kaybeden; yeni icatlar dolayısıyla teknik verim ve kıymetleri

düşerek tamamen veya kısmen kullanılmaz birhale gelen;cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden

fazla aşınma ve yıpranmaya maruz kalan maddiduran varlıkların kalan defter değerleri, MaliyeBakanlığı’na müracaat edilerek giderleştirilebilir


KDV Kanunu madde 30;KDV Kanunu’nun 30. maddesine göre, deprem, sel ve

Maliye Bakanlığı’nca mücbir sebep ilan edilen yangınlarnedeniyle zayi olan MALLAR haricindekiler için yüklenilenkatma değer indirim konusu yapılamamaktadır.

MALİYE Maddi Duran Varlıklara da uygulanır.

../../…

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR XXX257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX

253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR XXXFevkalade amortisman başvurusuyla makinenin kayıtlardançıkarılması

/


../../…

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR XXX391 HESAPLANAN KDV

02. İlave Edilecek KDV XXX

İndirilemeyecek KDV

/

MADDİ DURAN VARLIKLAR- Zayi Olan Maddi Duran Varlıklar için Sigortadan Alınan Tazminatlar

VUK madde 329;Yangın, deprem, sel, su basması gibi afetler yüzünden

tamamen veya kısmen zayi olan amortismana tabi iktisadikıymetler için alınan sigorta tazminatı, bunların defterdeğerinden fazla veya eksik olması halinde, fark kar veyazarar hesabına geçirilir.

../../…

136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX

253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR XXX679 DİĞER OLAĞANDIŞIGELİR VE KARLAR

Sigortalı makinenin zayi olması

/

Satın alma bedeli

MALİYET BEDELİ

Diğer harcamalar

MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR

260 HAKLAR261 ŞEREFİYE262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ264 ÖZEL MALİYETLER267 DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

Kira sözleşmesi süresince amortisman Sözleşmede süre belli değilse, amortisman süresi 5 yıldır Her yıl yenilenen sözleşmede amortisman süresi 5 yıldır

Özel maliyet bedelinin amortismanı

MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR- Özel Maliyetler

../../…

689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX

264 ÖZEL MALİYETLER XXXÖzel maliyet bedelinin terk edilmesi

/

Kiralanan işyerinin sözleşme sona ermeden terk edilmesi

../../…

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ XXX268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX

Özel maliyet bedelinin amortismanı

/

(İşletmenin aktifine kayıtlı amortismana tabiiktisadi kıymetlerin, finansal kiralama şirketinesatıldıktan sonra tekrar geri kiralanması işlemidir.Kiralama süresinin sonunda satılan mallar tekrarkiracıya devredilir.Bu şekilde işlem yapılmasının sağlayacağı faydalarşunlardır:1. İşletme aktifinde kayıtlı, yıllar itibarıyla gerçek

değerini yansıtmaktan uzaklaşmış ATİK’lerini(örneğin; gayrimenkullerini) güncel bedeli ilefinansal kiralama şirketine satmak suretiylebir nevi kredi almış olmaktadır.

2. Aynı ATİK güncel bedeli ile finansal kiralamaşirketi tarafından işletmeye geri satılmaksuretiyle aktifteki kayıtlı değeri V.U.K.’namuhalefet etmeden düzeltilebilecektir.

SAT, KİRALA VE GERİ AL MODELİ

(İşletmenin aktifine kayıtlı amortismana tabiiktisadi kıymetlerin, finansal kiralama şirketinesatıldıktan sonra tekrar geri kiralanması işlemidir.Kiralama süresinin sonunda satılan mallar tekrarkiracıya devredilir.Bu şekilde işlem yapılmasının sağlayacağı faydalarşunlardır:1. İşletme aktifinde kayıtlı, yıllar itibarıyla gerçek

değerini yansıtmaktan uzaklaşmış ATİK’lerini(örneğin; gayrimenkullerini) güncel bedeli ilefinansal kiralama şirketine satmak suretiylebir nevi kredi almış olmaktadır.

2. Aynı ATİK güncel bedeli ile finansal kiralamaşirketi tarafından işletmeye geri satılmaksuretiyle aktifteki kayıtlı değeri V.U.K.’namuhalefet etmeden düzeltilebilecektir.

SAT, KİRALA VE GERİ AL MODELİ

Taşınmazların 6361 sayılı Finansal Kiralama,Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunukapsamında,geri kiralama amacıyla ve sözleşme sonunda gerialınması şartıyla,finansal kiralama şirketlerine satışı ve varlıkkiralama ile finansal kiralama şirketlerincetaşınmazın devralındığı kuruma satışından doğankazançlar için gayrimenkul satış kazancı istisnası%100 olarak uygulanır. ( KVK 5/1‐e)

Bu taşınmazlar için en az iki tam yıl aktiftebulunma şartı aranmaz.

Yürürlük Tarihi: 02.08.2013

KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASIK.V.K. (Md. 5/1-e)

Bu satış karının istisnadan yararlanan kısmınınsatışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonunakadar pasifte özel bir fon hesabında tutulmasıgerekmektedir.

Fona alınan tutardan, beş yıl içinde sermayeyeilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesabanakledilen veya işletmeden çekilen ya da darmükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısımiçin uygulanan istisna dolayısıyla zamanındatahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramışsayılacaktır.

Aynı süre içinde işletmenin tasfiyesi (devir vebölünmeler hariç) halinde de bu hükümuygulanacaktır.

KURUMLAR VERGİSİ İSTİSNASIK.V.K. (Md. 5/1-e)

Finansal kiralama şirketlerince bizzat kiracıdansatın alınıp geriye kiralanan taşınmazlarauygulanmak üzere ve kiralamaya konu taşınmazınmülkiyetinin sözleşme süresi sonunda kiracıyadevredilecek olması koşulu ile,

1. kiralanmaya konu taşınmazların kiralayanasatılması,

2. bu taşınmazların satan kişilere kiralanması ve

3. kira süresinin sonunda kiracıya yani satan kişiyedevri işlemlerinin her biri KDV’den istisnadır.

KDV İSTİSNASIKDVK (Md. 17/4-y)

Bu istisna 17/4‐r maddesinde yer alan istisna ilekarıştırılmamalıdır.

Buna göre;‐ İki yıldan daha az süreyle elde tutulan taşınmazlarınsatışı ve geri kiralanması,

‐ Gelir Vergisi mükellefleri ya da adi ortaklıklar veşahıs firmaları tarafından yapılacak taşınmaz satışları vegeri kiralanması,

‐ Taşınmaz ticareti ile uğraşanların bu amaçla eldetuttukları da dahil olmak üzere yapacakları taşınmazsatış ve geri kiralama işlemleri de,

Finansal kiralama sözleşmesinde, kira süresininsonunda bu taşınmazların mülkiyetinin kiracıyadevredilecek olduğuna ilişkin hüküm bulunması şartıyla,anılan istisnadan yararlanabilecektir.

KDV İSTİSNASIKDVK (Md. 17/4-y)

Finansal kiralama sözleşmeleri ve busözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkinkağıtlar ile bunların teminatı amacıyladüzenlenen kağıtlar damga vergisinden,bu kağıtlarla ilgili yapılacak işlemlerharçtan müstesnadır.

DAMGA VERGİSİ İSTİSNASI (6361/37.Md.)

TAŞINMAZIN FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİNE SATIŞINDAKİ TAPU HARCISatıp geri kiralama yöntemi ile gerçekleştirilen

kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracıtarafından sözleşme süresi sonunda geri alınmakkaydıyla kiralanan taşınmazların kiralayana satışısırasında devredenden binde 4,55 tapu harcı alınır.

Ödenen bu harç Kurumlar Vergisi açısındanKKEG sayılır.

Not: Gayrimenkullerin bu model haricindedevir ve iktisabında tapuda binde 20 oranındaharç alınmaktadır.

TAPU HARCI (HARÇLAR KANUNU-4 SAYILI ARİFE/20-g)

TAŞINMAZIN FİNANSAL KİRALAMA ŞİRKETİ TARAFINDAN SATIŞINDA TAPU

HARCI

Satıp geri kiralama yöntemi ile yapılankiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanantaşınmazların,

sözleşme süresi sonunda kiracı adına tapuyatescili tapu harcından müstesnadır.

TAPU HARCI İSTİSNASI (6361/37.Md.)

KVD Kanunu’ndaki 17/4‐y maddesinde yeralan istisna kısmi istisna mahiyetinde olduğundanve bu konuda aksi yönde bir düzenlemeyapılmadığı için; KDV Kanunu’un 30/a maddesinegöre, Finansal kiralama şirketine satılantaşınmazın iktisabında yüklenilen KDV’nindüzeltilmesi gerekir.

KDV Genel Uygulama Tebliğinde yer alan buhüküm, düzenlemenin getiriliş amacı ile bir çelişkiiçerisindedir.

KDV GENEL UYGULAMA TEBLİĞİ F/4.21

Örnek: İşini büyütmek isteyen ve nakite ihtiyacı bulunanbir şirket, aktifinde kayıtlı değeri 500.000,00 TL. olan fakatpiyasa değeri 10.000.000,00 TL. olan şirket binasını sat, kiralave geri al modeli ile değerlendirmek istemektedir.1. Bina bir finansal kiralama şirketine 10.000.000,00 TL.bedelle satılır.2. 10.000.000,00 TL. tahsil edilir ve şirketin finansman sorunuçözülür. (KVK 5/1‐e’ye göre iki yıl içerisinde tahsil şartıgerçekleşir.)3. Satıştan doğan kazancın %100’ü Kurumlar Vergisindenistisnadır. (KVK 5/1‐e)4. Satış işlemi KDV’den istisnadır. (KDVK 17/4‐y)5. Satış işleminde binde 20 yerine binde 4,55 tapu harcı alınır.(Harçlar Kanunu‐4 Sayılı Tarife/20‐g)6. Satış işleminin ardından, finansal kiralama şirketi ilesözleşme yapılarak taşınmaz kiralanır. (Finansal KiralamaSözleşmesi)7. Kiralama işlemleri KDV’den istisnadır

SİSTEMİN ÇALIŞMA ŞEKLİ

8. Finansal Kiralama şirketine ödenen faizler KVK veyaGVK yönünden gider yazılır.

9. Bilançonun dönen varlıklar bölümüne10.000.000,00 TL. giriş olurken, 549 Özel Fonlarbölümünde 9.500.000,00 TL. artış gerçekleşir. Buartış aynı zamanda Özkaynakları da yükseltir.

10. Bu tablo, Kamu İhalelerinde şirketin rasyolarınıolumlu yönde etkiler.

11. Kiralama süresinin bitiminde taşınmaz geri alınır.Bu aşamada herhangi bir para ödemesi yapılmaz.

12. Finansal Kiralama şirketi tarafından taşınmazınşirkete devri KDV’den istisnadır. (KDVK 17/4‐y)

13. Finansal Kiralama şirketi tarafından taşınmazınşirkete devri tapu harcından istisnadır. (6361Finansal Kiralama Kanunu Md.37)

SİSTEMİN ÇALIŞMA ŞEKLİ

Geçici vergi dönemlerinde yapılanhatalar.Bazı şirketler geçici vergi dönemlerinde

amortismanlarını hesaplarken yıllık olarakhesaplanan amortisman tutarlarını bir geçici vergidöneminde indirim konusu yapabilmektedirler.

Amortisman hesaplamalarında yapılan hatalar.

Azalan bakiyeler yöntemine görehesaplanan amortismanlarda yapılanhatalar.

Amortisman oranı % 50’yi geçmemek üzerenormal amortisman oranının iki katıdır.

Faydalı ömrü 3 yıl olan bir varlığın azalanbakiyeler yöntemine göre 1. yıl 2. yıl ve 3. yılamortismanlar hesaplanması




Yıllar Tutar Yıllık Amor.Tutarı

Birikmiş Amortisman

2013 10.000 6.666 6.666

2014 3.334 2.222 8.888

2015 1.112 1.112 10.000



Yıllar Tutar Yıllık Amor.Tutarı

Birikmiş Amortisman

2013 10.000 5.000 5.000

2014 5.000 2.500 7.500

2015 2.500 2.500 10.000

Maddi olmayan duran varlıklardaAzalan bakiyeler yöntemi ile amortismanhesaplanması;

VUK Herhangi bir kısıtlama olmamasınarağmen, MSUGT’deki açıklamalarla göresadece normal amortisman yöntemi ileitfa edileceği açıklanmıştır.


Satın alındığı halde henüz işletmeyeulaşmayan sabit kıymetlerde amortismankonusundaki hatalar.

VUK’a göre bir iktisadi kıymetinamortismana tabi tutulabilmesi için fiilidurumun değil hukuki duruma bakmakgerekmektedir.İktisadi kıymetin nerede bulunduğununkıymeti yoktur. Malın mülkiyeti 31.12’dekime aitse o varlık üzerinden kullanılmayahazır olmak şartı ile amortismanayrılabilir.


Finansal kiralama işlemi birkiralamadan ziyade kira süresininsonunda malın mülkiyetinin alıcıya geçtiğibir satış işlemidir.

Finansal kiralama ile alınan binekotomobillere ait faturalarda yer alan KDVindirim konusu yapılamaz.

Finansal kiralama ile alınan binek otomobillerde KDV konusundaki hatalar.

Şirketlerin kredi ağırlıklı bilançodan öz kaynakağırlıklı bilanço yapısına geçebilmeleri için; nakitsermaye konulmasını teşvik edecek,

Ortaklar açısından ise nakit sermayeninalternatif maliyetini karşılayacak bir düzenlemeyapılması amacıyla;

07.04.2015 tarih 6637 sayılı Bazı Kanun veKanun Hükmünde Kararnamelerde DeğişiklikYapılmasına Dair Kanun ile sermaye şirketlerininnakit sermaye ödemelerine faizindirimi getirilerek, sermaye şirketlerinin nakitsermaye artırımları teşvik edilmiş, BakanlarKurulu'na da ilgili düzenlemede % 50 olarakbelirlenen indirim oranlarını farklılaştırma,artırma ve azaltma yetkisi verilmiştir.

Nakit Sermaye Artışı Yapan Şirketlere Getirilen Faiz İndirimi

Bakanlar Kurulu da, bu yetkisini 30.06.2015tarih ve 29402 sayılı Resmi Gazetede yayımladığı2015/7910 sayılı Kararname ile kullanarak,şirketlerin hukuki durumları ve çeşitli kriterleriesas alarak kanuni indirim oranını farklılaştırmaksuretiyle yeniden belirlemiş bulunmaktadır.

Faiz indirimi teşvik uygulamasından;‐Finans, bankacılık ve sigortacılıksektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar,‐Kamu iktisadi teşebbüslerihariç olmak üzere, sermaye şirketivasfındaki şirketler yararlanacaktır.


Faiz indirimi teşviki kapsamına,‐ Sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi

içinde, ödenmiş veya çıkarılmış sermayelerindekinakdi artışlar,

‐ Yeni kurulan sermaye şirketlerindeödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmıgirmektedir.

Nakit sermaye artışından kasıt, 6102 sayılıTTK hükümlerine göre bankaya bloke yapılarakyapılan artırımlardır.


a) Genel İndirim Oranı: %50

b) Payları Borsada İşlem Gören Halka AçıkŞirketlerde İndirim Oranı:halka açıklık oranı;‐ % 50’den az olanlar için % 75,‐ % 50’nin üzerinde olanlar için % 100

c) Nakit Olarak Artırılan Sermayeyi, Yatırım TeşvikBelgeli Üretim ve Sanayi Tesisleri İle Bu TesislereAit Makine ve Teçhizat Yatırımlarında ve/veya BuYatırımların İnşasına Tahsis Edilen Arsa ve AraziYatırımlarında Kullanan Şirketlerde İndirim Oranı:% 75


İndirim Oranının Sıfır Olarak UygulanacağıŞirketler ve Durumlar:‐ Gelirlerinin % 25 veya fazlası, faiz, kâr payı, kira, lisansücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikligelirlerden oluşan sermaye şirketleri,‐ Aktif toplamının % 50 veya daha fazlası bağlı menkulkıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşansermaye şirketleri,‐ Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermayeolarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmı,‐ Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsave arazi yatırımına tekabül eden kısım,‐ 09.03.2015 tarihinden 01.07.2015 tarihine kadar olandönemde, sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde,01.07.2015 tarihinden sonra artırılan sermaye tutarınınazaltılan sermaye tutarına tekabül eden kısmı.


İndirime Esas Faiz Tutarı Nasıl Hesaplanacak?

KV Matrahından İndirilecek Tutar = (Nakit ArtırılanSermaye Tutarı x Bankalarca Açılan TL CinsindenTicari Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Yıllık OrtalamaFaiz Oranı) x Süre (Ay) x İndirim oranı

Hesaplanacak indirim tutarı, sermayeartırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluşaşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesapdöneminden itibaren başlamak üzere izleyen herbir dönem için ayrı ayrı, nakdi sermayeninödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesapdöneminin kalan ay süresi kadar hesaplanacaktır.İndirim uygulamasından yararlanmak için,sermayenin artırılması yeterli olmayıp, ödemeninfiilen yapılmış olması gerekmektedir.


Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgilidönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar,sonraki hesap dönemlerine devredilebilecektir.

Kanuni düzenlemede herhangi bir hükümbulunmadığından, matrah yetersizliği halindesonraki döneme/dönemlere devredecek indirimtutarının enflasyon oranı veya herhangi başka birkatsayıyla endekslenmesi mümkünbulunmamaktadır. Ayrıca, sonraki dönemedevreden indirim tutarı için hak düşürücü birzamanaşımı süresi de söz konusu değildir.


Örnek;XYZ Ltd.Şti. 20.07.2015 tarihindesermayesini 50.000, TL’den 300.000, TL’yeçıkartmaya karar vermiş olup, sermayetaahhüdünü 25.07.2015 tarihindegerçekleştirmiştir. Sermaye artışının tescili02.08.2015 tarihinde yapılacaktır.


Örnek;XYZ Ltd.Şti. 20.07.2015 tarihindesermayesini 50.000, TL’den 300.000, TL’yeçıkartmaya karar vermiş olup, sermayetaahhüdünü 25.07.2015 tarihindegerçekleştirmiştir. Sermaye artışının tescili02.08.2015 tarihinde yapılacaktır.KV Matrahından İndirilecek Tutar=250.000, x % 11,14 x % 50=13.925,6.Ay için 6.962,50 TL


Örnek; Bir VİR’da 360.000,TL belgesizsatışlardan kazanç olduğu tespitedilmiştir. Vergi ve vergi ziyaı cezasıkesilmiş, Yapılan Tarhiyat ÖncesiUzlaşmasında 70.000, TL KV, 2.500 TLVergi ziyaı cezası kesilmiş, Vergi dairesincebu tarhiyata ilişkin ihbarname 08.07.2015tarihinde mükellefe tebliğ edilmiş, ayrıca60.000 TL’de gecikme faizi hesaplanmıştır.

VİR belgesiz satışların muhasebeleştirilmesi

08.07.2015131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 360.000,770 GEN YÖ.GİD. 62.500,

368 VADESİ GEÇMİŞ ERT. VER. 70.000,369 ÖDENECEK DİĞ. YÜK. 62.500,671 ÖNCEKİ DÖN. GELİR VE KA 290.000,

VİR belgesiz satışların muhasebeleştirilmesi

Örnek; Bir VİR’da 2013 yılında amortismana tabibir makine için 100.000,TL fazladan amortismanayrıldığı tespit edilmiş olsun.Tarh edilecek vergi: 100.000 x 0.20 = 20.000,‐Kesilen vergi ziyaı cezası 20.000,‐Gecikme faizi yaklaşık 600,‐

VİR Fazladan Amortisman Ayırmanın Muhasebeleştirilmesi

08.07.2015257 BİRİKMİŞ AMAORTİSMANLAR 100.000,770 GEN YÖ.GİD. (KKEG) 20.600,


../../2015368 VADESİ GEÇMİŞ ERT. VER. 20.000,369 ÖDENECEK DİĞ. YÜK. 20.600,

102 BANKA 40.600

VİR Fazladan Amortisman Ayırmanın Muhasebeleştirilmesi

Örnek; Bir VİR’da 2014 yılında stoklarda 120.000TL fark olduğunu, bu farkın satılan ticari mallarınmaliyetine atıldığını tespit edilmiş olsun. Tarhiyatöncesi uzlaşma sonucu 24.000 TL KV, 1.000 TLVergi ziyaı cezası 700 TL de Gecikme cezasıkesinleşmiş olsun.Tarh edilecek vergi: 120.000 x 0.20 = 24.000,‐Kesilen vergi ziyaı cezası 2.000,‐Gecikme faizi yaklaşık 700,‐

VİR Kaydı Envanterin Muhasebeleştirilmesi

08.07.2015153 TİCARİ MALLAR 120.000,770 GEN YÖ.GİD. (KKEG) 2.700,


../../2015368 VADESİ GEÇMİŞ ERT. VER. 24.000,369 ÖDENECEK DİĞ. YÜK. 2.700,

102 BANKA 26.700

VİR Kaydı Envanterin Muhasebeleştirilmesi

Usul İncelemeleri-E1 [Uyumluluk Modu]asmo.org.tr/tablolar/genel/20151020_sunum.pdf · 2017. 4. 13. · 1. Kesin Mizanda yer alan bilanço hesaplarının borç toplamı, alacak toplamı,

Documents