UNIVERSITEIT GENT Psychiatrie & Medische Psychologie Urgentiepsychiatrie: Geweld Behandelingsstrategieën bij agressie Prof. Dr. K. Audenaert UZ Gent – Universitaire Dienst Psychiatrie Ugent - Vakgroep Psychiatrie en Medische Psychologie
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Behandelingsstrategieën bij agressie
Prof. Dr. K. Audenaert
UZ Gent – Universitaire Dienst PsychiatrieUgent - Vakgroep Psychiatrie en Medische Psychologie
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Voorbeschouwing
Tijd nemen: gedragsstoornis is een urgentie!
• niet veroordelend• beslistheid, geen heroiek• continue uitleg geven: waarom noodzakelijk• zo mogelijk familie of vrienden bij betrekken• niet: alleen laten en laten afkoelen
Teamwerk
• een iemand geeft instructies• duidelijk afgelijnde verantwoordelijkheid• belang van een protocol
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Voorbeschouwing
Geschiedenis van geweld = beste predictor voor geweld
– in de vorige ziekte-episodes: dossier– in de huidige episode: cave! geboeide patiënt– belang van de info bij de verwijzende instantie: politie,
huisarts en familie
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Diagnostiek
!! is geen prioriteit
prioriteit = behandelen van urgente symptomen
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Kader: veiligheid
Aandacht voor veiligheid-van de patiënt-van de andere patiënten -van behandelaar en teamleden
. voldoende mensen op de achtergrond
. stoel dichtst bij de deur
. afstand houden
. personenalarm
·
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Stappenprotocol
• elke stap obligaat doorlopen• tijdsduur van de stap is zeer wisselend• flexibiliteit voor overstap tussen deel-protocollen
• houvast in crisissituatie• houvast voor assistent-in-opleiding• eensgezinde houding in mobiel team,
spoedopname en psychiatrische afdelingen • medicolegaal• instrument voor debriefing• instrument voor evaluatie van functioneren
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Melding aan het team
• kan door ieder teamlid gebeuren• subjectieve ervaring van agressie• doel van deze formulering: veiligheidsgevoel
• Preventie van:– stress– burnout– post-traumatic stress disorder– secundaire victimisatie
• centrale melding• verantwoorderlijke persoon aan te duiden• team dient gewaarschuwd te worden• team beschouwd agressie als een URGENTIE
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Informatie verzameling
• Bronnen van informatie• huisarts• familie• dossier: beschikbaarheid !• politie• patiënt
• Informatieverzameling kan parallel gebeuren
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Preventie Protocol
1..Poging tot contact
2. Houding van luisterbereidheid
3. Benoemen van gedrag
4. Hulp zonder agressie
5. Definitie van probleem
6. Suggestie van controle
7. Uitleg over behandeling
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Preventie Protocol
1. Poging tot contact
- Vriendelijke kennismaking
Mr. Janssen, ik ben Dr. Peeters, spoedarts in dit ziekenhuis
- Functie als helper
Misschien heeft U hulp nodig en kan ik u helpen
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Preventie Protocol
2. Houding van luisterbereidheid
- Interesse tonen: patiënt herhaaldelijk aanspreken
Mr. Janssen
- Het probleem (vaag) definiëren
U bent net binnengebracht door de 100 omdat …
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Preventie Protocol
3. Benoemen van gedrag
- Aantonen dat het affect van de patiënt door de hulpverlener wordt begrepen
Ik merk dat u boos bent
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Preventie Protocol
• 4. Hulp zonder agressie
- Als agressief gedrag verminderd is, kan hulp aangeboden worden
Misschien kunnen we u helpen als ik rustig naar u kan luisteren
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Preventie Protocol
5. Definitie van probleem
- Vage omschrijving van het probleem, parafraseren
Zoals u mij vertelt, stel ik vast dat u kwaad en verdrietig bent omwille van de spanningen thuis
- Geen concrete onmiddellijke strategieën voorstellen
Misschien is het goed dat we daar morgen met uw partner samen over praten
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Preventie Protocol
6. Suggestie van controle
- Checken van zelfcontrole en affecten
Er is veel gebeurd; heeft u het gevoel dat u het wat onder controle heeft
Evtl: Kunt u het goed vinden dat wij u helpen om de situatie wat onder controle te houden
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Preventie Protocol
7. Uitleg over de verdere behandeling
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Management protocol
1. Benadering van patiënt
2. Voorstel tot medicatie
3. Organisatie van fixatie
4. Uitvoering van fixatie
5. Toediening van medicatie
6. Uitvoering van noodzakelijke onderzoeken
7. Observatie van patiënt
8. Organisatie van registratie
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Management protocol
1. Benadering van patiënt
• minimum 4+1 aanwezig• aanwezigheid maar ruimte latend• behandelaar nadert tot 2X reikwijdte• continu uitleg geven over veranderingen
2. Voorstel tot medicatie
“ ik zou u willen vragen deze medicatie te aanvaarden. Dit kan helpen om rustig te worden”
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Management protocol
3. Organisatie van fixatie- 4 ledematen en hoofd voor behandelaar
4. Uitvoering van fixatie- oefenen op voorhand !- Boeien en banden- vlotheid bij gebruik: te oefenen- opletten voor neurovasculaire compressie
Management: Overname van de controle!!!! Patiënt steeds continu uitleg geven
·
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Management protocol
5. Toediening van medicatie• kies een u best gekend produkt !!• Benzodiazepines
– vb. lorazepam 1-2.5 mg PO of IM, om de 30’ herhaalbaar; max. 4 X
• Neuroleptica– vb. DHBP, Etumine IM als sederende neuroleptica– vb. Haldol IM, Clopixol acutard IM als incisieve
neuroleptica– vb. ?? rol voor de atypische neuroleptica (Risperdal,
Zyprexa)
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Management protocol
6. Uitvoering van noodzakelijke onderzoeken
7. Observatie van patiënt• duidelijke indicatie-stelling• vraagt nauwlettend toezicht• steeds sedatie te geven• registratie• medicolegaal (?? Gedwongen opname)
8. Organisatie van registratie
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Onderzoek
Lichamelijk onderzoek (KORT ! in deze fase)
-trauma capitis-drugsgebruik: vb. pupillen, naaldsporen- bloeddruk: vb. Speed- epileptisch fenomeen
vb. postictaal, temporale epilepsievb. hyperplasie tandvlees ~diphantoinevb. tongbeet
- stigmata van langdurig alcoholmisbruik
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Aanvullende onderzoeken
• intern onderzoek (evtl. RX, ECHO)• bloedonderzoek: elektrolieten, glycemie, lever- en
nierfunctie, schildklier• toxico screening (amfetamines,...)• neurologisch onderzoek (meningisme)• bloeding (CT)• epileptische status (<<) (EEG)• encephalitis (LP)
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Evaluatie van de mentale status
Intellectuele functie- oriëntatie, aandacht, geheugen- executieve functies
Stoornis in waarnemen en denken- wanen en hallucineren (navragen!!)- gecontroleerd worden (paranoia)
Stemmingsstoornis- tekens vitale depressie (suicidaliteit!!)- tekens manie (slaap, aankoop)
Persoonlijkheidsstoornissen- agressie bij frustratie- vb. antisocial PD- morbide achterdocht--vb. paranoïde PD- impulsieve overreactie-- vb. borderline PD of
hysterisch PD
UNIVERSITEIT GENT
Psychiatrie
&
Medische Psychologie
Urg
entiep
sychiatrie: G
eweld
Verdere behandeling
– interventie door spoedopname is de eerste stap in de behandeling van de patiënt
– tendens in psychiatrische gezondheidszorg tot deïnstitutionalisering
– tendens in juridisch systeem tot opgelegde behandeling in plaats van opsluiting
!! opdracht voor psychiater: geven van feedback over het verder verloop van behandeling van de patiënt