Ultraviolette straling - Ghent University Library

UNIVERSITEIT GENT

FACULTEIT POLITIEKE EN SOCIALE WETENSCHAPPEN

Wetenschappelijke verhandeling

LYNN LENAERS

MASTERPROEF SOCIOLOGIE

PROMOTOR: PROF. DR. PETER STEVENS

COMMISSARIS: DR. JESSY SIONGERS

ACADEMIEJAAR 2015 – 2016

Ultraviolette straling: een complexe cocktail van schoonheidsidealen, klassendistinctie & whiteness

Een exploratieve diepteanalyse naar de perceptie van UV-straling bij vrouwelijke universiteitsstudenten in België en Thailand

aantalwoorden:22504

1

AbstractUV-stralingiseencomplexbegripdattotnutoevoornamelijkbinneneenbiomedischdiscours

werd onderzocht. Daarnaast bleek dat UV als sociaal fenomeen voornamelijk via kwantitatief

geïnspireerdeonderzoeksopzetteninkaartwerdgebrachtaandehandvanhetgesteldegedrag

omtrentvoorzorgsmaatregels.HoeUV-stralingvandaagdedagpreciesgepercipieerdwordten

hoedezeperceptiezichgaatvertaleninhetuiteindelijkgesteldegedragbleekeenhiaattezijn

binnenhetsociaalwetenschappelijkveld. In functiedaarvanwordtergebruikgemaaktvaneen

theoretische steekproef van twintig vrouwelijke universiteitsstudentenmet een verschillende

cultureleensocio-economischeachtergrond.Opbasisvankwalitatievediepte-interviewsblijkt

dat de hedendaagse perceptie omtrent UV-straling voornamelijk in functie van de heersende

schoonheidsidealengeconstrueerdwordt.DezeschoonheidsidealenblijkenzowelinBelgiëalsin

Thailandgedomineerdtewordendoordeideevanwhiteness.Daarnaastgaanbeideculturende

praktijkvanhetexcessiefenopvallendmanipulerenvandeeigenhuidskleurmarginaliseren.De

specifiekeinvullingvandeschoonheidsidealenenzodusookdeperceptieenhetgedragomtrent

UV, blijkttevariërennaargelangdiversefactorenensocialisatieprocessen.Dezeverschillenin

belevingengedragomtrenthetschoonheidsideaalenUV-stralinggaaninbeidelandengebruikt

wordenalsmiddel totklassendistinctie.De ideevanwhiteness,die indecontextvanThailand

een meer kosmopolitisch karakter heeft, wordt hier schijnbaar actief door de Thaise hogere

klassealsextravormvanklassendistinctieingezet.

2

ProbleemstellingUltraviolette straling (UV-straling) is een onderwerp dat vandaag de dag voornamelijk

onderzochtwordtbinnendebiologieendemedischewereld(Siipolaetal.,2014;Sedlačkováet

al.,2014;Häderetal.,2015).OokisersprakevaneentoenameaanonderzoekoverUV-straling

binnenhetsociaalwetenschappelijkveld,voornamelijkbinnendepsychologie.Hierbijwordter

voornamelijk nagegaan welke emoties en cognities aan de basis liggen bij het nemen van

voorzorgsmaatregelen tegen UV-straling (Mahler, 2014; Walsh et al., 2014). Daarnaast is er

binnen de sociaalwetenschappelijke literatuur weinig onderzoek te vinden die polst naar de

huidigebeleving vanUV-straling.De invloedvanultraviolette stralingopdemenskent zowel

voor- als nadelen. Enerzijds brengt de blootstelling aan UV positieve gevolgenmet zichmee,

zoals de productie van vitamine D (Galkin et al., 1999; Watson, Setchell & Ross, 1991).

Anderzijds leidt overmatige blootstelling tot allerhande gezondheidsrisico’s waaronder de

meestlevensbedreigende,huidkanker(WHO,2014;Milonetal,2014).Daaromishetinteressant

omnategaanhoemensendiedualiteitpercipiërenendaarmeeomgaan.

Verschillendestudiesdedeninhetverledenreedsonderzoeknaardetoenmaligeperceptievan

UV-stralingendehistorischeevolutiedaarvan (Albert&Ostheimer,2002;Martinet al., 2009;

Changetal.,2014).Daaruitkanwordenafgeleiddatbinnendewestersewerelddeperceptieen

attitudes ten opzichte van UV-straling sterk samenhangen met de bevindingen binnen de

medische wereld en de daarmee verbonden historische context. Met de eerste vaststelling

binnendewetenschapdatUV-stralingeenpositieveinvloedheeftopdemenselijkegezondheid,

aanheteindevande19deeeuw,verandertdeperceptievandewestersebevolkingtenaanzien

vanUV.Net alsdedaarmeegepaardgaandeblootstellingeraan. Jaren later, nadevaststelling

van de negatieve gevolgen vanUV, probeertmen via bewustmakingscampagnes de bevolking

meerbewust temakenvande gevaren.Desondanks leekdiepositief gevormdeperceptie van

UV-stralinghiernietsterkdoorbeïnvloedteworden.

Een mogelijke oorzaak daarvoor zou de invloed van het heersende schoonheidsideaal zijn

(Chang et al., 2014). Na de positieve bevindingen binnen de medische wereld, lijkt ook de

westersemode-industrieUV-stralingendeblootstellingeraanteintegreren.Eenzongebruinde

huid staat symbool voor zowel gezondheid als stijl. Dat illustreert duidelijk hoe ook het

heersende schoonheidsideaal een invloed kan uitoefenen op de perceptie van UV-straling.

OnderzoekendiepolsennaardehuidigebelevingomtrentUV-stralingblijkeneentekortkoming.

3

Een van de uitzonderingen daarop is de studie van Volkov et al. (2013). Het onderzoek dat

gevoerdwerdinAustraliëtoondeeenlichteveranderingopvlakvanperceptieomtrentUVende

blootstelling daaraan. Een zongebruinde huid wordt minder gepercipieerd als zijnde een

gezondheidskenmerk. Dunstone et al. (2014) bevestigt deze bevindingen en geeft aan dat de

veelvuldige overheidsmaatregelingen in Australië omtrent UV-straling hier aan de basis van

liggen.Daarnaastgeeftdestudieaandatondankshet feitdatAustraliërseenhoogbewustzijn

hebben ontwikkeld op vlak van het gevaar omtrent UV, ze het non-intentioneel in aanraking

ermeekomennogvaakalsonschadelijkzien(Baueretal.2014;Dunstoneetal.,2014).Ondanks

het groeiend bewustzijn onder de westerse bevolking op vlak van de risico’s omtrent UV-

straling,genieteenzongebruindehuidbijmerendeelnogaltijddevoorkeur(Changetal.,2014;

Dunstoneetal.,2014).

Daarnaastblijktuitbestaandonderzoekdatsamenmethetschoonheidsideaalooksocialeklasse

een mogelijke invloed kan uitoefenen op de perceptie van UV-straling en de blootstelling

daaraan (Albert & Ostheimer, 2002; Blumer, 1969; Chang et al., 2014; Martin et al., 2009;

Simmel,1957). Dezeonderzoekengevenaandater inhetverleden, inhetWesten,binnende

hogereklasseeen tendenswasomUV-stralingzoveelmogelijkuitdeweg tegaanomeenzo

bleekmogelijkehuidteverkrijgen.DaarnaverschoofhetschoonheidsideaalinhetWestennaar

eenzongebruindehuid.Deonderzoekershalenaandatdezeevolutieinzakeschoonheidsideaal

sterk samenhangtmet de invloed van sociale structuren zoals de sociale klassewaartoemen

behoort. Hoe de hedendaagse perceptie van UV-straling gepercipieerd wordt binnen de

verschillendesocialeklassen,blijkteengroottekortbinnendebestaandeliteratuur.

Bovenstaandeinvloedvansocialestructurenalszijndeschoonheidsideaalensocialeklassezijn

ookafhankelijkvandecultuurwaarinzezichbevinden(Changetal.,2014;deSouza,2008;Liet

al.,2008).AfrikaenAziëkenneneenheelanderinvullingopvlakvanschoonheidsidealennaar

socialeklasse.VolgensLietal.(2008)enChangetal.(2014)speelterzich,integenstellingtot

depopulariteitvaneenzongebruindehuidinhetWesten,inAziëenAfrikaeenanderfenomeen

af.Daargeldtaljareneentendenswaarbijhethebbenvaneenblankehuidhetmeestbelangrijke

criteriumisinzakeschoonheid.EenblankehuidisbinnenAfrikaanseenAziatischelandenniet

enkeleentekenvanschoonheidmaarimpliceertookeenhogesocio-economischestatus(SES),

succesenprestige.

4

Alsgevolgdaarvaniserdeafgelopendecenniavolgensdeauteurssprakevaneenwareexpansie

opvlakvanproductieengebruikvanhuidbleekmiddelenbinnenAziëenAfrika.Netals inhet

Westendeovermatigeblootstelling aanUV-straling tot gezondheidsrisico’s leidt (Chang et al.,

2014;WHO,2014), zorgtookhetgebruikvanhuidbleekmiddelen inAziëenAfrika totallerlei

huidziektenen–afwijkingendiezelfsdedoodalsgevolgkunnenhebben(deSouza,2008).Die

tegenstrijdigheid met betrekking tot de voorkeur van huidskleur binnen het Westen en het

Oosten is een gegronde reden om uit te gaan van eenmogelijk verschil in perceptie van UV-

stralingendeblootstellinghieraan.

Kortom,dezepaperwil bijdragen tothetuitbouwenvanonderzoekomtrentdeperceptie van

UV-straling binnen de sociologie. Daarnaast wil dit onderzoek fungeren als aanvulling op de

reedstalrijkaanwezigestudiesdielouterpolsennaarhetuiteindelijkegedragtenopzichtevan

UVdoorookdeperceptieuitvoeriginkaarttebrengen(Bränström,Kristjansson&Ullén,2006;

Mahler,2014;Pettigrewetal.,2016;Šitumetal.,2010;Sjöbergetal.,2004).Hetdoelvandeze

paper is, via een diepgaande kwalitatieve werkwijze opzoek gaan naar de huidige beleving

omtrent UV-straling, bij respondenten met een verschillend culturele en socio-economische

achtergrond.Daarnaastwordtergeëxploreerdnaardevoorde respondent relevante factoren

encontextenbijhet tot standkomenvandezeperceptieengedragomtrentUV.Dezedatazal

verzameldworden via individuele diepte-interviews om zo het complexe karakter vanUV op

diepgaandewijzenatekunnengaan.

5

LiteratuurHeden ten dage is het binnen de wetenschap een algemeen gegeven dat UV-straling naast

positieve invloeden ook sterke negatieve gevolgen met zich mee kan brengen (Bauer, 2014;

Changetal.,2014).Zoalsreedsvermeld,wordeneral jarentalrijkebewustmakingscampagnes

binnenwesterselandengevoerdomdebevolkinghiervanopdehoogtetestellenenbewustvan

te maken. Onderzoek in Duitsland door Börner et al. (2010) toont aan dat men zich in het

algemeenredelijkbewust isvandenegatievegevolgenomtrentultraviolettestralingmaardat

het geenonderdeeluitmaaktvanhunalledaagsebekommernissen.Baueret al. (2014) toonde

ookreedsaandatdewestersemensnogsteedsnietgenoegvoorzorgsmaatregelsneemttegen

UV-straling.

Deallereersteinvloedvanbevindingenbinnendemedischewereldopdemenselijkeperceptie

vanUV-stralingdeedzichvoorrond1920(Albert&Ostheimer,2002;Martinetal.,2009).Een

belangrijkefactordiedaaraandebasisvanlag,wasdevaststellingdatUV-stralingzorgtvoorde

productie van vitamine D en de uitvinding van de fototherapie in de late 19de eeuw. Bij die

laatste wordt UV-straling gebruikt ter genezing van allerlei aandoeningen zoals huidziekten,

kankers,tuberculose,enz.UV-stralingwordtvanuitditoogpuntgepercipieerdalszijndegezond,

meteengeneeskrachtigewerking.

Een opvallende bevinding dat voorkomt uit het onderzoek is het feit dat binnen dezelfde

tijdsperiodedatdevoordelenvanUV-stralingwordenaangetoondenkeleonderzoekersookde

nadelige gevolgen vaststellen, namelijk de mogelijke ontwikkeling van huidkanker. In

tegenstellingtotdepositievewordendenegatievebevindingennietdoorallemediciaanvaard

waardoorenkeldepositievebevindingenviademediagedeeldwordenmetdebevolking(Albert

&Ostheimer,2002).Onder invloedvanallepositievebevindingenbinnendemedischewereld

en de populariteit van UV-straling bij de algemene bevolking worden er massale

overheidscampagnes gevoerd ter bevordering van de volksgezondheid. Volgens Albert en

Ostheimer (2003a)wordenvolwassenenenkinderenaangemoedigdomzoveelmogelijk inde

zontevertoeven.Dekledingstijlwordtaangepastopdatdezonzoveelmogelijkhuidoppervlakte

kanbereiken.Ookrameninhuizen,ziekenhuizenenscholenwordengemodificeerdzodatzeeen

zo hoog mogelijke hoeveelheid UV-straling doorlaten (Albert & Ostheimer, 2003a). Volgens

Albert en Ostheimer (2003a) beginnen ook privé-initiatieven hierop in te spelen met de

ontwikkelingvanaangepastecosmeticaendeproductievanUV-lampentotgevolg.

6

InhetderdedeelvanhunonderzoekhalenAlbertenOstheimer(2003b)aandatvanafdejaren

’30 de medische wereld zowel als de overheidsdienst volksgezondheid zich meer bewust

worden van de negatieve gevolgen aangaande het overmatig gebruik van UV-straling. Hieruit

volgen allerlei regelgevingen inzake de productie en verkoop van UV-lampen. Er wordt een

duidelijke boodschap gecommuniceerd naar de bevolking dat blootstelling aan ultraviolette

stralingnietzonderrisico’sverloopt.Ondankshetfeitdatdeboodschapronddejaren’40en’50

de bevolkingwel bereikt, blijkt dat de gevestigde gewoontes en attitudes inzake blootstelling

aanUV-stralingmoeilijktecorrigerenzijn.

Gezien bovenstaand beschreven dualistische karakter van UV-straling en de ambivalente

communicatiedaaromtrentnaardebevolking, ishetbelangrijkomhierookstil testaanbijde

concrete risicoperceptie. Risicowordt oorspronkelijk voornamelijk binnenhet domein vande

psychologieonderzocht(Bränström,Kristjansson,&Ullén,2006;Joffe,2003).Daarbijwordter

gekeken naar de cognitieve processen die aan risico voorafgaan. Naast een intrapersoonlijke

benaderingwijst Joffe (2003) op het belang van een interpersoonlijke benadering van risico.

Binnen het onderzoek wordt er uitgegaan van de mogelijke meerwaarde van de ‘sociale

representatietheorie’(SRT)omderisicoperceptieinkaarttebrengen.Dietheoriegaatuitvan

de veronderstelling dat de menselijke perceptie en handelingen omtrent risico niet louter

gebaseerdzijnopeenobjectieveinternalisatievankennismaarmeevormgegevenwordendoor

desocialeomgeving.Joffe(2003)kwamtotdeconstatatiedatdeperceptieomtrentrisicozeer

sterksociaalbepaaldisengezienkanwordenalseenemotieveensymbolischeentiteit.

OokBeck(1992)gaatuitvaneeninterpersoonlijkeinvalshoektenopzichtevanrisico.Hetgeen

hijvanuiteenhistorischperspectiefbenadert.Hijbeschrijfteenoorspronkelijkprimairevorm

van verwetenschappelijking die zich kenmerkt door het contrast tussen enerzijds traditie en

moderniteit, anderzijds tussen leken en experten. Aan deze laatsten wordt veel

geloofwaardigheidgehechtengenieteenhoogniveauvanautoriteit.Datsterkgeloofinexperten

endewetenschap,iseenkenmerkvandemoderniseringvandeindustriëlesamenlevinginhet

beginvande20steeeuw.Menkanditplaatstenbinnendetijdgeestdatwetenschapwordtgezien

als middel ter bevrijding en verklaring van het onbekende. De zoektocht naar de objectieve

waarheid.

7

Binnen de verdere evolutie van de wetenschap en de tijdgeest doet er zich zowel binnen de

wetenschapalsdepublieke sfeer, een tendensvan reflexiviteit voor.ZokomtBeck (1992) tot

het begrip: reflexieve verwetenschappelijking. De wetenschap ziet zijn onderzoeksgebied

verschuiven van louter extern naar intern. De wetenschap die oorspronkelijk dienst doet als

oplossing van een probleem wordt nu bekeken als mogelijke oorzaak. Samen met de

ontwikkeling van verschillende domeinen binnen de wetenschap en het gebruik van

verschillendemethodologieënleidtdittotheterogenebevindingeneninterpretaties.Dieinterne

onzekerheidbinnendewetenschapsijpeltdoornaarhaarexternerelatiesmetdelekenbinnen

de samenleving. Deze laatsten moeten en zullen hun eigen interpretatie geven aan deze

heterogenebevindingen.Hierdoorverliezendewetenschapenexpertenhungeloofwaardigheid

enautoriteitbinnendezoektochtnaar‘dewaarheid’.

BovenstaandetheoriepastvolledigbinnendebevindingenvanMartinetal.(2009)enAlberten

Ostheimer (2002). Binnen de tijdsperiode die Beck (1992) kenmerkt als de primaire

verwetenschappelijking, gedijen de voordelen van UV-straling binnen de wetenschap. Geheel

binnendevisievanBeck,datdewetenschapindietijdsperiodeeensterkeautoriteitgeniet,gaat

debevolkingof‘leken’dezevoordelenalseenwaarheidinhunleveninternaliseren.UV-straling

wordtalgemeenalszeerpositiefonderdebevolkingonthaald.Jarenlaterbijdeconstatatievan

denadelendoeterzichgeendergelijkfenomeenvoor.OokhierzoudetheorievanBeck(1992)

eenverklaringvoorkunnenbieden.Dewetenschapkomttotheterogenebevindingenenverliest

zijngeloofwaardigheid.Daardoorstellendelekenhuneigenwaarheidsamen.Metalsgevolgdat

het gevaarlijke aspect vanUV-stralingde algemenebevolkingniet zomakkelijk bereikt als de

voordelenjarenvoorheen.

Lidskogetal. (1996)biedthierookeenmogelijkeverklaringvoor.Deauteurskwamen totde

vaststellingdatervaaksprakeisvaneendiscrepantietussenhetbewustzijnvanrisico’senhet

uiteindelijkgesteldegedrag.Hierbijwerdergewezenophetbelangvaneenkwalitatieveaanpak

ter verkenning van de redenen die daar aan de basis van liggen. Een ander belangrijk aspect

binnenrisicoperceptieishetbelangvandelokaleperceptie.Hetisvolgensdeauteursbelangrijk

om een gedetailleerd beeld te krijgen van de lokale omgang omtrent specifieke

gezondheidsrisico’s.DouglasenWildavsky(1983)haleninhunonderzoekaandatrisicosociaal

geconstrueerdisendatdeperceptieervansterkcultureelensociaalbepaaldis.

8

Naastdeperceptievanrisicoishetookbelangrijkomstiltestaanbijdesocialeklassewaartoe

menbehoort endehiermeegepaardgaande (schoonheids)idealen.Bourdieu (1979)haalt aan

datuwdenkwijze,preferenties,gedragingen,enz.allensamenhangenmetdeingenomenplaats

binnen het sociale veld. Dat sociale veld is samengesteld uit zowel cultureel als economisch

kapitaal.Afhankelijkvanhettotalevolumeendeconcretesamenstellingvanzijnkapitaal,neemt

men een bepaalde positie in binnen het veld. Afhankelijk daarvan zalmen over een bepaalde

habitusbeschikken.Dezehabitusisonbewustenzalzichvoornamelijkviahetsocialisatieproces

vormen. Die habitus is actief binnen elk veld. Dat wil zeggen dat men dus aan de hand van

iemands volledige zijn en handelen kan uitmaken tot welke sociale klasse hij behoort. Elke

sociale klasse is overtuigd van zijn eigen voorkeur. Er doet zich dus een strijd voor ter

legitimatie van de juiste ‘smaak’.Waarbij volgens Bourdieu (1979) de sociale klassemet het

meestekapitaal zijnvoorkeurmeerkandoordrukkenengelegitimeerdzien.Hierdoorkunnen

we die differentiatie omtrent preferentiële huidskleur tussen de verschillende sociale klassen

onderkaderen.Mensengaanzichviadezehabitusvananderenonderscheidenenereenoordeel

overvormen.Dehogereklasse ishierdoor instaathaar (schoonheids)idealengelegitimeerd te

zien.

AlsmenviabovenstaandegedachtegangdetekstvanMartinetal.(2009)enAlbert&Ostheimer

(2002) analyseert, kanmen het volgende concluderen. Voor de jaren 1920 was er een sterk

verschil inbelevingvanhuidskleur.Dehogeresocialeklassewerdgekenmerktdooreenbleke

huidendelagereklassedooreenzongebruindehuid.Dielaatstedoorhetfeitdatmensenuitde

lagereklasseookvakerbuitenwerktenintegenstellingtotdehogeresocialeklasse.Huidskleur

wordteenmanieromuteonderscheidenvananderen.Eenblankehuidwerdgelegitimeerdals

zijndebeterdaneenzongebruindehuid.

Hierbij kunnenweookde theorievanGoffman (1959)betrekken.Hij gaatuit vanhet feitdat

elke persoon een performance opvoert. Deze performancewordt gekenmerkt door zowel een

settingalseenpersoonlijkefaçade.Dieeersteisveranderlijkmaardielaatsteneemtmenbinnen

elkecontextensettingmetzichmee.Depersoonlijkefaçadekanmennogeensonderverdelenin

‘appearance’en‘manner’.Bij‘appearance’haaltGoffmanexpliciethuidskleuraanalseenvande

belangrijkste onderdelen. Huidskleur is een consistent kenmerk van performance. Het is deel

vanhetmaskerdatmenopzetinhetdagdagelijkseleven.Hetiszodusdeelvanderoldiemen

aanneemtbinnendesamenleving.

9

Samen met de socio-economische status bleek ook het schoonheidsideaal en cultuur een

belangrijkeinvloeduitteoefenenopdeperceptievanUV.Simmel(1957)beschrijfthoemodeen

dedaarmeegepaardgaandeschoonheidsidealenvoortkomenvanuitdehogereklasse,personen

die gekenmerkt worden door een hoge graad van prestige. De hogere klasse gebruikt deze

uiterlijkekenmerkenalseenmiddel totdistinctie.Dezepreferentiesijpeltdoornaarde lagere

klassenenwordtdoorhen,binnenhetmogelijke,overgenomen.Alsreactiezaldehogereklasse

dezeschoonheidsidealendanweeraanpassenomzichtelkenstekunnenblijvenonderscheiden

vandeandereklassen.Datprincipewordtookwelde“trickle-downtheorie”genoemd(Sproles,

1981). Blumer (1969) werkt verder op het idee van mode en schoonheidsidealen maar

nuanceertdeinvloedvandeelite.Hijverklaartdathetschoonheidsideaalnietvoortkomtuitde

hogereklassemaardatdezezicherweltoe leentomdeprestigevandeelitetebenadrukken.

Schoonheidsidealenwordendusbeïnvloeddoordehogereklassemaarwordenhiernietdoor

gecontroleerd.

DaarnaastdeedJones(2008)ookonderzoeknaarschoonheidsidealenmaaropeenmeerglobale

schaal.Hijkwamtotdevaststellingdatdezeidealennietvolledighomogeenzijnmaarweleen

aantal homogene kenmerken bevatten. Deze kenmerken waren ook voornamelijk van

toepassingopdevrouw.Hierbijwashetopvallenddathethebbenvaneenblankehuideenvan

die globale schoonheidskenmerkenwas. Ook onderzoek vanDarling-Wolf (2004) komt tot de

conclusiedatondankshet feitdatAziatischevrouwenzichbewust zijnvande invloedvande

westerse, kapitalistische media-invloed inzake schoonheid, ze hier toch onbewust door

beïnvloedworden.DatzouderesultatenverklarenvandeSouza(2008)enChangetal.(2014),

waaruit bleekdatbinnenAzië enAfrika eenduidelijkepreferentiebestaatmetbetrekking tot

hethebbenvaneenblekehuid.Eenblekehuidwordtdaarnietenkelgepercipieerdals zijnde

mooimaarissterkvervlochtenmethethebbenvaneenhogesocialestatus,succes,prestigeen

eenhogerekansommeteenwelgesteldepartnertehuwen.Hetgeenschijnbaarincontraststaat

met het westerse schoonheidsideaal, de preferentie van een zongebruinde huid (Albert &

Ostheimer,2002;Changetal.,2014;Martinetal.,2009).

Daarnaastkwamookbinnenmeerdereonderzoekenaanhetlichtdaterhistorischgezienhogere

eisengesteldwordenaanvrouwenopvlakvan schoonheidsidealen,waarondergeprefereerde

huidskleur. Hetgeen impliceert dat vrouwen op een meer bewuste manier omgaan met het

manipuleren van de huidskleur via blootstelling aan of onthouding van UV-straling in functie

van de heersende schoonheidsidealen (Chang et al.,2014; Darling-Wolf, 2004; Hunter, 2002;

Hunter,2011;Jones,2008;Krishenetal.,2014;Lietal.,2008;Martinetal.,2009).

10

GlobalisatieendeinvloedvanhetWestenopderestvandewereld, iseenonderwerpdatook

doorWallerstein (2004) omschrevenwerd binnen zijn ‘wereldsysteem theorie’. Deze theorie

verklaart het fenomeen van globalisering. Hij beschrijft de wereldrevolutie in 1968 als een

keerpunt. Voor deze periode werd het moderne wereldsysteem, al vanaf zijn ontstaan,

gekenmerktdoorracisme.Deverheerlijkingvandeblankenendeonderdrukkingvanmensen

met eendonkerehuidskleur.De evolutie vanhet kapitalismeenhetdaarmeegepaardgaande

wereldsysteemdatoorspronkelijkontstondvanuithetWestenkaneenverklaringbiedenvoor

de tendens binnen cultuur zoals hierboven reeds omschreven.Namelijk de verheerlijking van

eenblankehuiddathedentendagenogsterkmerkbaarisbinnenniet-westerselanden(Chang

etal.,2014;deSouza,2008;Darling-Wolf,2004;Hunter,2002;Jones,2008;Krishenetal.,2014;

Li et al., 2008). Hetgeen een rol zal spelen op vlak van de perceptie en omgang omtrent UV-

stralingbinnenverschillendeculturenenwerelddelen.

Daarnaast gaat Hunter (2011) verder op de bovenvermelde denkwijze van Bourdieu,

Wallersteinendegeprefereerdeblankehuidbinnenniet-westerse landen.Zespreektoverhet

ontstaanvanraciaalkapitaal.Hethebbenvaneen lichterehuidzoueen invloeduitoefenenop

zoweluwsociaalkapitaal,demogelijkheidomtenetwerkenensocialerelatiesaantegaan,als

uwsymbolischkapitaalbeïnvloeden.Hetgeeninhoudtdateenlichterehuidgeassocieerdwordt

met status en prestige. Daarnaast spreekt de auteur ook van een invloed op het economisch

kapitaal.Mensenmeteen lichterehuidzijn in staatomviahun raciaalkapitaalhoogbetaalde

functiesintenemenensnellerpromotietemaken.Dezeinvloedspeeltzeerwaarschijnlijkeen

rol omtrent de perceptie en omgang met UV-straling. Men gaat de huidskleur proberen

manipulerenomzobeterekansentecreërenvoorzichzelfbinnendesamenleving.

Belangrijk is hier ook om stil te staan bij theorieën omtrent ‘whiteness’ en ‘white privilege’

(Anderson,2003;Croll,Gerteis&Hartmann,2009;Hughey,2010).Dezegaanuitvanhetfeitdat

deblankeideologiebinneneensamenlevingsterkdomineert.Onderzoekershalenaandatdeze

ideologiezelfseengeïnstitutionaliseerdengenormaliseerdkarakterheeft.Blankecultuurisniet

gelijk aan een specifiek etnische cultuur, zoals bijvoorbeeld Aziatische cultuur, maar wordt

gezienals ‘de’cultuur.Deze tendensheeftertoegeleiddatblanke ideologiebestempeldwordt

als zijnde kleurenblind. Hetgeen impliceert dat blanken zich totaal onbewust zijn van hun

privilegesendominantepositiebinnendemaatschappij.

11

Op basis van bovenstaande literatuurstudie kan men concluderen dat UV-straling een sterk

duaalbegripisdatzowelpositievealsnegatieveinvloedenheeftopdemens.Deperceptieervan

kentdoordejarenheeneenverschillendeinvulling.Daarnaastkwamaanboddatvoornamelijk

schoonheidsideaal, cultuur, gender en socio-economische status, medische wereld en

overheidscampagnes daar een mogelijke invloed op uitoefenen. Hoe het gesteld is met de

hedendaagseperceptieinzakeUV-stralingenhoeditzichverhoudttothetuiteindelijkgestelde

gedragiseentekortbinnendeliteratuurdatdezestudiezichvoorhoudtinkaarttebrengen.

Onderzoeksvragen&-design

1. HoewordtUV-stralingvandaagdedaggepercipieerd?

2. HoeuitdezeperceptiezichintermenvanuiteindelijkgesteldgedragnaarUV?

3. Welkefactoren/contextenliggendaaraandegrondslagvan?

Bovenstaande onderzoeksvragen werden geformuleerd in overeenstemming met de

omschreven probleemstelling, literatuurstudie en de kwalitatieve, constructivistische

onderzoeksmethode. Dat houdt in dat de onderzoeker en respondent samen een realiteit

opbouwdenennauwmet elkaarverbondenwaren.Hetwashierbelangrijkomkritischom te

springenmetdeeigenrolalsonderzoekerbinnenhetvormgevenvandesocialecontext(Corbin

& Strauss, 1990). Daarnaast werd ook rekening gehouden met het doel van deze paper: het

leveren van verkennend onderzoek met reden het uitbouwen van wetenschappelijke kennis

voor sociaal-wetenschappelijk publiek. Er werd gekozen voor een kwalitatieve

constructivistischeinsteekomdatuitdeliteratuurafgeleidkonwordendaterdaaraannogeen

groottekortis.

Vanuitdeliteratuurwerdenreedsverschillende‘sensitizingconcepts’geformuleerd.Detheorie

geeftnamelijkaandathetschoonheidsideaal,socio-economischestatus,cultuurengendereen

mogelijkerolspelenbijdeperceptievanendeomgangmetUV-straling.Dezevoorkenniswerd

tijdensdedataverzamelingbuitenbeschouwinggelaten,omuiteindelijkbijhetuitschrijvenvan

de analyse naar terug te koppelen. Die handelingwas noodzakelijk om bewust te zijn van de

eigenvoorkennistenopzichtevanhetonderwerpenhiernietdoorgestuurdteworden(Corbin

&Strauss,1990).

12

Daarnaastweesdeliteratuurduidelijkophetreedstalrijkaanwezigeonderzoeknaarattitudes

omtrentUV-stralingvanuiteenkwantitatiefperspectief.Specifiekonderzoeknaardeperceptie

van UV-straling op kwalitatieve wijze werd nog niet naar behoren gedaan en was een waar

tekortbinnendeliteratuur.

De datawerd verzameld via kwalitatieve diepte-interviews.Dezemethode ontleende zich het

bestmetbetrekkingtothetformulerenvaneenantwoordopdegesteldeonderzoeksvragen.Het

isdebedoelingom indediepte te tredenenopzoek tegaannaardebetekenisgevingomtrent

UV-straling. Hierdoor leek het meer aangewezen om een intieme band te creëren met de

respondentenzodemeestbetrouwbaregegevenstebekomenviaindividuelediepte-interviews.

Deinterviewsduurdentussende45en90minuten.

De analysemethode die binnen deze paper gehanteerd werd, was ‘Grounded Theory’. Geheel

vanuit de theorie van Corbin en Strauss (1990) werd hier zodus niet a priori vanuit een

specifieketheorievertrokkenmaarwerddezealshetwareopcyclischewijzegedestilleerduit

de data. Deze data werd op verschillende tijdstippen binnen België als op verschillende

tijdstippenbinnenThailandverzameld.Bijelkeverzamelingsperiodewerddenieuwverkregen

data continu vergeleken met de reeds verzamelde. Hetgeen zo tot een consistente

theorieopbouw heeft geleid. Er vonden in totaal vier dataverzamelingsrondes plaats, twee in

BelgiëentweeinThailand.

Netalstijdensdedataverzamelingsperiode,werderookbijhetverwerkenvandedatagewerkt

op cyclischewijze.Tijdensdeeerste fasevandedataverwerking,hetopencoderen (Corbin&

Strauss,1990),werderbinnendezepapergebruikgemaaktvandesoftwareNvivo11.Erwerd

hiergekozenomtijdensdeeerstefasecodestoetekennendiesterkaanleundenbijdedata.Op

dezewijze konden de codes als het ware opborrelen uit de data en ging er geen belangrijke

betekenisverloren.AlstweedestapwerdermetbehulpvanNvivo11nagegaanwelkeaspecten

het frequentst werden aangehaald en het meest relevant bleken in functie van de

onderzoeksvragen. Daarna werd er op basis van deze informatie meer algemeen

overkoepelendecodesofcategorieënopgestelddieopalleinterviewswerdtoegepast.

Devolgendestapinhetverwerkingsproceswashetaxiaalcoderenvandeverschillendelabelsof

codes (Corbin & Strauss, 1990). Hierbij werden de verschillende labels aan elkaar gelinkt en

omgevormdtoteengeheel.Dedatawordthierdusweerterugopgebouwd.Hierbijwerderook

gebruikgemaaktvaneengrafischevoorstellingomzoinkaarttebrengenhoedecodesnujuist

samenhingen.

13

Hetgeen ook meer duidelijkheid gaf omtrent welke code hier centraal stond, namelijk de

perceptie omtrent UV. Deze bleek de belangrijkste code waarrond de overige codes mee

samenhingen.Ditproceswordtookselectiefcoderengenoemd(Corbin&Strauss,1990).Hierbij

werderookgebruikgemaaktvandesoftwareExcelomeenvergelijkendematrixoptestellen.

Hetgeen hier een visueel overzicht gaf omtrent overeenkomsten of contrasten binnen de

antwoorden van de respondenten samen met het opgestelde pijlenschema. Daarnaast werd

binnendezefasededataookopverhalendewijzeuitgeschreven,vertrekkendevanafdecentrale

code:perceptievanUV-straling.

Geziendekwalitatieveinsteekvandepaperhanteertmenhiereentheoretischesteekproef.Het

gaat hier niet over een generalisatie naar een bepaalde populatie toe maar eerder over

theoretische veralgemening (Corbin & Strauss, 1990). De steekproef vertoont een sterk

doelgerichtkarakter.Respondentenwerdengeselecteerdopbasisvanhunbetekenisvolheidin

functievandeonderzoeksvragen.Aangeziendezepapereenmasterproefisbinnendeopleiding

sociologiemoet er rekening gehoudenwordenmet eengelimiteerd aspect van tijd enbudget.

Hierdoorkondegeprefereerdeanalytischeinductie,waarbijdedataverzameldwerdtotmentot

volledige theoretische verzadiging komt, niet geheel gegarandeerd worden. Er werd op

voorhand een keuze gemaakt in functie van een haalbaar maximum aantal en verdeling van

respondenten.Hetgeenmogelijkseeninvloedkanhebbenuitgeoefendopdetotstandgekomen

theorievorming(Corbin&Strauss,1990).

Binnenditonderzoekwerdergekozenvooreenmaximumaantalvantwintigrespondenten.Het

aantaltwintiglijkteengoedecompromistebiedentussendenodigebetekenisvollecasesende

limitaties inzake tijd en budget. De verdere verdeling kan worden opgedeeld in: tien

respondenten uit België en tien uit Thailand. Deze indeling wordt gelegitimeerd via de

literatuurstudie,dieweergafdatergegronderedenenwarenomuittegaanvaneenverschilin

perceptie omtrent UV-straling tussen het Westen en het Oosten. Via het selecteren van

respondenten uit België en Thailand kon de betekenisgeving van de verschillende Thaise en

Belgischecasesmetelkaarvergelekenworden.Beidenlandenwerdengekozenomwillevanhun

centraleliggingbinnenhetWestenenhetOosten.

Derespondentenzullengeselecteerdwordenopbasisvanhunsocio-demografischekenmerken

ensocio-economischestatus.Erwordtbinnendezepapergeopteerdomenkeltoetespitzenop

vrouwelijkerespondenten,gezienweuitdeliteratuurkunnenafleidendatvrouwenopeenmeer

bewustemanieromgaanmetUV-straling(Changetal.,2014;Darling-Wolf,2004;Hunter,2002;

Hunter,2011;Jones,2008;Krishenetal.,2014;Lietal.,2008;Martinetal.,2009).Daaromzou

het net interessant zijn om dieper in te gaan op de perceptie van vrouwen omtrent UV.

14

Daarnaastwerderookrekeninggehoudenmetdeleeftijdvanderespondenten.Datnetomeen

mogelijke invloed van vroegere gevormde associaties tegen te gaan. Daarom werd er hier

gekozen om enkel toe te spitsen op jongvolwassenen. Erwordt hier zodus gekozen voor een

steekproefvanvrouwelijkeuniversiteitsstudententussende18en25jaar.Hetdoelishierook

om tot een zo homogeen mogelijke steekproef te komen en zodus mogelijk sneller tot

theoretischesaturatietekomen.Dezesocio-demografischekenmerkenkomenookovereenmet

die vandeonderzoekerhetgeenmogelijk extra vertrouwenen intimiteit heeft kunnenbieden

tijdensdeinterviews.

Naastbovenstaandesocio-demografischekenmerkenzalerookrekeninggehoudenwordenmet

hun socio-economische status. Er wordt hier geanticipeerd op het feit dat dit kenmerk zeer

moeilijkmet zekerheid op voorhandvast te stellen is.Daaromwordt er hier gekozenomeen

onderscheid te maken tussen beursgerechtigde en niet-beursgerechtigde studenten. Via dat

onderscheidismeninstaatomeenverschil inbetekenisnategaanbijstudentenmethogeen

lagesocio-economischestatus.Gezienhetfeitdatmeneenbeursuitreiktaanstudentenuiteen

socio-economisch lagermilieukanermetzekerheidgesteldwordendatdezerespondenten in

zowelBelgiëalsThailanduiteensocio-economischmoeilijkerepositiekomen.Opdezemanier

wordenookmogelijksverschillentussenBelgiëenThailand, inzakedecriteria inverbandmet

het behoren tot eenhoge of lage socio-economische klasse, overbrugt. Welmoet er rekening

gehoudenwordenmethetfeitdatmenhierwerktmetuniversiteitsstudenten,hetgeenookeen

invloed zal uitoefenen op hun SES. Die toenemen zal, door het volgen van hoger onderwijs.

Daarnaastbleekookdatdeopvoorhandopgesteldeverdeling tussenvijfbeursgerechtigdeen

vijf niet-beursgerechtigde studenten, niet zo haalbaar was in Thailand als in België. Waar in

België respondenten heel open waren omtrent hun beursgerechtigde status bleek dat in

Thailand niet het geval. Een aantal respondenten die volgens Thammasat University

beursstudentenwaren,gaventijdenshetinterviewaanditniettezijn.Nacontrolemetdeschool

bleekdaterverschillendesoortenbeursstudentenzijndieeengedeeltelijkebeursontvangenen

datditonderwerpnietgraagopenlijkwordttoegegeven.Hetgeendedataverzamelingergheeft

bemoeilijkt. Er werd hier gekozen om de mening van de respondent te volgen waardoor er

slechtsdrie respondentenbevraagdwerdendie openlijk toegavenvolledigbeursgerechtigd te

zijn.Eenschematischoverzichtvanalledeelgenomenrespondentenenhunsocio-economische

endemografischeachtergrondisterugtevindenindebijlagesectie(zieBijlage1).

15

Beursgerechtigd Niet-beursgerechtigd

België 5 5

Thailand 3 7

Tabel1:steekproefmatrixvangeselecteerdesteekproef,rekeninggehoudenmetnationaliteitenSES.

Aangezien er hier gewerkt wordt met buitenlandse respondenten werden de interviews in

Thailand inhetEngelsafgenomen.Hetgeen impliceertdatdeuitgekozenThaise respondenten

overvoldoendeEngelsmoestenbeschikkenomhetinterviewtoteengoedeindetebrengen.Dat

bleekookeentweedemoeilijkpuntdatoverigensbleeksamentehangenmetderespondenten

hun SES. Door hier met universiteitsstudenten te werken, werd er gedacht makkelijk aan

respondententekomendiehetEngelsgoedbeheersten.Hetgeenniethetgevalbleektezijn.Veel

ThaiseuniversiteitsstudentensprakennietgenoegEngelsomaaneendiepte-interviewdeel te

kunnennemen.Hierdoorwerderuitnoodzaakeerderrespondentengeselecteerddiespecifiek

eenEngelstaligerichtingvolgdenen/ofWestersetalen.Engelswerdnamelijknietstandaardop

school aangeboden enbleek een aspect dat vaak via privéles en zodus op eigenhoutjemoest

aangeleerdworden.Dit bleek zodus ook samen te hangenmet hun socio-economische status.

Hetgeenookinrekenschapwerdgebrachttijdensdebeslissingomhiertewerkenmetdriein

plaatsvanvijfbeursgerechtigdeThaisestudenten.Metdezeaspectenwerdookalertomgegaan

eninhetachterhoofdmeegenomentijdensdeanalysevandedata.

De Thaise studenten werden gerekruteerd uit Thammasat University, een universiteit in

Bangkok.Deze universiteit heeft een samenwerkingsverbandmet deUniversiteit Gent via het

uitwisselingsprogramma‘LotusPlus’.Geheelvanuithetkaraktervandegelegenheidssteekproef,

zullen deze universiteit en studenten uitgekozenworden. Binnen België zalmen binnen deze

studieomdiezelfderedenenstudentenrekruterenvanuitdeUniversiteitGent.

Debetreffenderespondentenwerdenviadegelegenheidssteekproef indebuurtvandeUGent

geselecteerdendaarnawerderviadezepersonennaarnieuwerespondentengezocht,hetgeen

een sneeuwbalmethode inhoudt (Mortelmans, 2013). In Thailand werd er door de taal- en

cultuurbarrière voornamelijk gewerkt via de universiteit in functie van de selectie van de

respondenten.Erwerdhiereenbriefopgesteld in functievanhetonderhandelenvan toegang

(zieBijlage2).Daarnawerdhierookgebruikgemaaktvandesneeuwbalmethodeomdeoverige

relevante respondenten te selecteren. Erwerd hier ook nadrukkelijk rekening gehouden niet

enkel een netwerk te bevragen door respondenten uit verschillende klasgroepen te gaan

bevragenenvandaaruitverdertezoeken.Hetcontactmetderespondenteninverbandmetde

praktischeomstandighedenverliepaltijdviasmsen/ofsocialemedia.

16

EthiekVolgens Corbin en Strauss (2014) is ethiek een belangrijk onderdeel binnen sociaal-

wetenschappelijkonderzoek.Voornamelijkbijkwalitatiefonderzoekneemtethiekeencruciaal

positie in,aangezienermeer intiemerelatieswordengevormdenermeer indedieptewordt

gewerkt.Erzijndrievormenvanethiekwaarmeeerindezepaperrekeninggehoudenwordt,nl.

procedurele,situationeleenrelationeleethiek.

Procedurele ethiek houdt alle algemene regels in, vastgelegd door professionele organisaties

(Tracy, 2010). Een eerste belangrijke procedurele regel die binnen deze paper gewaarborgd

werd, is ‘informedconsent’.Elkerespondentwerdvoldoendeopdehoogtegesteld inverband

methetonderwerpvanhetonderzoekennamuitvrijewildeelaanhetonderzoek.Daarnaast

werderookvoorgezorgddatdeprivacyvanderespondentengewaarborgdbleventijdensde

deelnameaanditonderzoek.Opgeenenkelemanierzaldeidentiteitvanderespondentmetzijn

antwoorden in verband gebracht kunnen worden. Daarnaast werd er met vertrouwen

omgesprongenmetdeaangereikteinformatie.

Ook werd er hier rekening gehouden met situationele ethiek (Tracy, 2010). De onderzoeker

hield rekening met het feit dat er zich altijd niet-geanticipeerde ethische dilemma’s kunnen

voordoen.VerschillendeThaiserespondentengaventijdensdeinterviewsaaninhetverledenof

heden temaken tekrijgenmetpesterijen endiscriminatie.Hetgeeneenonderwerpwaswaar

vanuitde literatuurstudiegeendirecteaanleidingvoor leek tezijn.Ditwerd tijdensdeThaise

interviews een extra aandachtspunt om de respondent zo goedmogelijk te ondersteunen en

hemgeenschadeteberokkenen.

Relationeleethiek ishierookvanbelang(Tracy,2010).Vaakheefteenrespondentgeenbesef

vandeimplicatiesvankeuzesdiehijtijdenshetinterviewmaakt.Binnenditonderzoekwerder

dan ook gebruikgemaakt van ‘process-informed consent’, waarbij de respondent doorlopend

tijdenshetinterviewgevraagdwerdwathijvindtkunnenenwatniet.Omwillevandezereden

zal binnen deze onderzoekspaper enkel gewerktwordenmet pseudoniemen en nooitmet de

officiële benaming van de respondent, zelfs al had de respondent daar initieel geen bezwaar

tegen.

17

InterviewvragenDaarnaastwerden er ook interviewvragen geformuleerd in lijnmet de onderzoeksvragen. De

eerste versie interviewvragen werden opgesteld in functie van de oorspronkelijke

onderzoeksvragen. Dezen waren in vergelijking met de huidige onderzoeksvragen iets

specifieker van aard, nl. ‘Hoe varieert de perceptie omtrent UV tussen beurs en niet-

beursstudentenentussenBelgischeenThaiserespondenten?’.Hetgeenookeeninvloedhadop

devraagstelling (zieBijlage3). Dezewerd tijdensdepilootstudieuitgetestenbeoordeeld.De

vraagvolgorde die hier werd gehanteerd, is de aangewezen structuur volgens Mortelmans

(2013). Het interview startte zodus met een drop-off die de achtergrondkenmerken van de

respondentinkaartbracht.Daarnawerderovergegaantoteeninleidendevraagdieexploreerde

naar hetgeen UV bij de respondent oproept. Vervolgens werd er overgegaan tot een reeks

transistievragen die nagingen hoe de respondent dacht dat er binnen de samenleving wordt

omgegaanmetUV-stralingomzohetonderwerpmeerbinnendepersoonlijkeleefwereldvande

respondent te brengen. Daarna werd er gebruikgemaakt van sleutelvragen die rechtstreeks

polsennaardevisievanderespondentomtrentUV.Daarnaastwerderhierookgeëxploreerd

naar hoe de respondenten kekennaar andere culturele opvattingen omtrentUV.Ooknaar de

visievanfamilieledenenvriendenwerdhiergepolst.Alsafsluiterwerderhiergebruikgemaakt

vaneenoverzichtsvraag.

Na de pilootstudie bleek dat bepaalde vragen niet erg interessante data opleverden of in een

inefficiënte volgorde werden bevraagd. De aangeraden interviewstructuur van Mortelmans

(2013)werdhiergrotendeelsbehouden,louterwatgeoptimaliseerd(zieBijlage4).Erwerdhier

gekozen om op meer indirecte wijze de respondenten te bevragen. Hetgeen inhoudt dat de

vragen die rechtstreeks polsten naar de mening van de respondent op vlak van specifieke

contexten:zoalsfamilie,vriendenenculturelegewoonteninAfrikaenAziëwerdenweggelaten.

De drop-off werd uitgebreid met het huidtype classificatieschema van Fitzpatrick (1988).

Hetgeenopbasisvanpersoonlijkheidskenmerken,reactievandehuidopUVsamenmetbruin-

enbeschermingsgewoonten respondenten indeelt in verschillende categorieën.Deze gaanvan

eentotenmetzes.Eenzijndeeenextreemgevoeligehuiddienietofbijnanietbruint.Diegenen

dietotdetweedecategoriebehorenbeschikkenovereenlichtehuiddielichtzalbruinenmaar

nog altijd een lichte gevoeligheid omtrent de zon inhoudt. Tot type drie behorenmensen die

makkelijkbruinenenookergbruinwordenbijblootstellingaandezon.Typevierimpliceerteen

olijfkleurigehuiddiereedsvannatureuitbruin/geligvankleuris.Typevijfbeschiktvannature

uitovereendonkerbruinehuidskleur.Delaatstecategorie,nummerzes,zalovereenzwartvan

naturehuidskleurbeschikken.Hetgeen een eersteweergave geeft overhet gestelde gedrag in

functievandezonalsovereenmeerstandvastigbeeldomtrenthethuidtypevanderespondent.

18

Daarnaastwerdde inleidingsvraaguitdepilootstudiehierbehoudenomwillevandedaarmee

gepaardegaandekwalitatiefrelevanteantwoorden.Erwerdhierookgekozenomdevraag‘Stel

dathetmogelijkwasomoverelkmogelijkehuidskleur teschikken.Welkezou jedankiezen?’

van de sleutelvragensectie naar de inleidingsvragen te plaatsen. Aangezien dit meer op

algemenewijze indirect polst naar de huidskleurpreferenties van de respondentenmaar toch

ooknogvergenoegwegstaatvanderespondentdoorhetonrealistischekaraktervandevraag.

Daarnabijdetransistievragenwerdereennieuwevraagtoegevoegddienaarrelevantesociale

contextenexploreertzonderderespondenthierineenrichtingteduwen,nl:‘Hoewordterinje

naasteomgevingomgegaanmetUV-stralingendezon?’.Bijsleutelvragenwerderhiereenzelfde

veranderingdoorgevoerdomderespondentniettesturennaarspecifiekecontextenvantijdof

plaats:‘Zijnerspecifiekemomentendatjehierandersmeeomgaat?’zoja‘Opwelkemaniergaje

hierandersmeeom?’.Opvlakvanbesluitendevragenwerdergeenwijzigingdoorgevoerd.

Daarnaast werd er tijdens de interviews ook ingespeeld en doorgevraagd op relevante

conceptendiedoorderespondentenwerdenaangehaald.Bijzogoedalsallerespondentenbleek

het schoonheidsideaal erg van belang te zijn waardoor er hier dieper op in werd gegaan.

Daarnaast waren er ook verschillen in doorvragen naar gelang Thaise of Belgische

respondenten. Binnen de Belgische interviews werd er door de respondenten meer omtrent

artificiële UV en gezondheid doorgevraagd terwijl dit bij de Thaise interviews meer op het

gebruik van huidbleekmiddelen en discriminatie. Deze nuances werden tijdens tussentijdse

vergelijkingen vastgesteld en in rekenschap gebracht bij de daarop volgende

dataverzamelingsperiode. Tegen het einde van de dataverzameling werd op basis van de

beschikbaredatabeslotenomeenaanpassingdoortevoerenaandeonderzoeksvragenendeze

meerbreedenindirectteformulerengeziendedatazichhiertoeleektelenen.

.

19

TijdsplanningDe afname van de diepte-interviews gebeurde op vier verschillende tijdstippen. Vanaf

september2015werdendeeersterespondentengezochtengecontacteerd.Tijdensdezemaand

werdookhetveldwerkvoorbereid.Dathoudt indatdeeersteversie interviewvragenwerden

vastgelegd.Ronddieperiodewordterookeenpilootstudieuitgevoerd,tervoorbereidingvande

officiële interviews en toetsing van de interviewvragen. Op basis daarvan werden zoals

hierbovenvermelddeinterviewvragenaangepastvoordeeersteofficiëlerespondent.

Innovember gingde eerstedataverzamelingsrondevan start samenmet een reflectieperiode.

De tweede ronde vond plaats in december. In Januari werd de eerste echte analyseperiode

doorgevoerd. In Februariwerden de Thaise respondenten gezocht en gecontacteerd. Hetgeen

nietzomakkelijkverliepalsaanvankelijkgedacht.Inmaartwerderverdergezochtenwerdde

hulp van de universiteit in Thailand ingeschakeld. In April vond de eerste Thaise

dataverzameling plaats en in mei de tweede. Hetgeen volgens hetzelfde stramien als de

Belgische verliep. Tijdens de maand juni werden de Thaise interviews voor eerst officieel

gecodeerdenin juliwerdenbeidedatavergeleken.Tijdensdezemaandenheteerstedeelvan

augustuswerddeanalyseuitgeschreven(zieBijlage5).

20

3.AnalyseBinnen het eerste deel van de analyse wordt er nagegaan hoe Thaise en Belgische

universiteitsstudentenUV-stralingvandaagdedagalgemeenpercipiërenenhoedezeperceptie

zich verhoudt tot hun perceptie van de zon, de voornaamste bron vanUV-straling. Daarnaast

wordt er weergegeven hoe deze perceptie zich gaat uiten in het, door de respondenten

omschreven,algemeengesteldegedragtenopzichtevanUV.Tijdenshetderdeonderdeelvande

analysewordende factorenenprocessendiedezeperceptieengedragomtrentdezonenUV

gaansturenverdergeëxploreerdengeanalyseerd.

3.1AlgemeneperceptieomtrentUV-straling

Onderzoeker:“WatisheteerstedatbijunaarbovenkomtbijhethorenvanUV-straling?”

Francine:“IkvindUV-stralingklinktaltijdheelnegatiefomdatikdazoeennegatieveeum

ondertoonvindhebbenmaarikweetooknietjuistwatdaallemaalismaaralsikdenkaan

dezonzelfdaarlinkikheelpositieveredingenaan:warmte,bruinworden,eumgewordt

daargewoongelukkigervanzelfsalsdaindewinterismaarUV-stralingvindikaltijdzo

eennegatieveondertoonhebben”(Belg,beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Researcher:“Whatkindofconnotationdoesthetermuvradiationhaveforyou?”

Prem:“IthinkfrommyexperienceIthinkradioaction,donegativeaffecttoourskinandI

thinkmost girls inThailandhave to use the sunscreen lotion or other products thatwill

ensurethatourbodyisprotectedfromradioactivityandsunburning”

Researcher: “okay you said radioactivity is bad for the skin.Butwhat do youassociate

withthesun?”

Prem: “(UV) I think it’spartof the sun.The sunhas someeffect.Or Idon’tknowhow to

explainbut I think thesun is thecauseof theradioactivitysowehave toprotectourself

fromthesunsowedon’tgetanyeffectfromtheradioactivity”(Thai,beursstudent)

Geheel volgens de verwachtingendie vanuit de literatuurstudie geformuleerdwerden,was er

sprake van een verschil in beleving op vlak van UV en zon tussen de Thaise en Belgische

respondenten (Albert & Ostheimer, 2002; Chang et al., 2014; de Souza, 2008; Li et al., 2008;

Martin et al., 2009). Hetgeen de twee bovenstaande citaten van Prem en Francine duidelijk

illustreren. DeThaise studenten categoriseerdenUV samenmetde zonals eenoverheersend

negatieffenomeen.

21

Zowel beurs- als niet-beursstudenten associeerden UV met huidkanker, hogere pigmentatie,

huidveroudering, verbranden, enz. De zon werd hier, zoals letterlijk omschreven door Prem,

gezien als “oorzaak”1of bron van UV en werd simultaan negatief beoordeeld. Hoewel alle

respondentenbewustwarenvanhetfeitdatdezonenUVtweeaparteconceptenzijn,gavende

Thaiserespondentenaandezeconceptenalseenenhetzelfdetebeschouwen.Positievegevolgen

metbetrekkingtotdezonenUVwerdennauwelijksaangehaalddoordeThaiserespondenten.

Hetgeen in tegenstelling stond met de Belgische studenten. Dezen maakten een duidelijk

onderscheid tussen UV en de zon. De term UV-straling beschikt volgens de Belgische

respondenteninisolementovereensterknegatieveconnotatie.GeenenkeleBelgischestudente

gaf aandatUVookpositieveelementenbevat.AllepositievegevolgenvanUVzoalsproductie

vanvitamineDen“goedhumeur”werden,wanneervermeldt,toegeschrevenaandezon.Hetis

een“wetenschappelijkbegrip”waarinhetalledaagseleven,vervatindezon,derespondenten

nauwelijksaandachtaanbesteden.

DaarnaastbleekookdatdeBelgischerespondenteneenanalytischonderscheidmaaktentussen

“natuurlijke”en“artificiële”UV.NatuurlijkeUValselementdatdoordezonwordtuitgestraald,

bleekeenmindernegatieveperceptieoptewekkendanartificiëleUV.Ditomdatdezevormvan

UV hier slechts een klein onderdeel uitmaakt van het overheersend positief en natuurlijk

fenomeen, de zon. Waar natuurlijke UV rechtstreeks met de zon werd geassocieerd, bleek

artificiëleUVeendubbelenegatieveconnotatie teomvatten.Hetartificiëlekarakterbleekhier

dereedsaanwezigenegatieveperceptievanUVteversterken.

ArtificiëleUVindevormvansolariawerdookbijdeThaiserespondentennegatiefbeoordeeld.

Eensolariumals“vreemd”en“onnodig”concept.BijnaalleThaiserespondentengavenzelfsaan

daargeenconcretevoorkennisovertehebben.GeenenkeleThaisestudentewasooitdirect in

aanraking gekomenmet een zonnebank of solarium.Hetmerendeelwas er zelfs rotsvast van

overtuigd dat deze “machines” in Thailand niet bestonden. De zonnebank als concept uit

“westerse films” die enkel door “farangs”, blankewesterlingen,worden gebruikt. Ondanks de

minieme voorkennis van solaria en de negatieve perceptie omtrent natuurlijkeUV, gaven alle

Thaisestudentenaandatdezesolariainhunogennogveelongezonderwarendandezonzelf.

Ondanks het feit dat Belgische studenten, net als Thaise, bewust waren van de mogelijke

schadelijkegevolgenvanUV-straling,bleekdatBelgischestudenten,integenstellingtotThaise,

dezonoverhetalgemeennogaltijdopeensterkpositievemaniergingendefiniëren.Francine

haalde binnen voorgaande quote duidelijk aan dat het specifiek de zon is die volgens haar

verantwoordelijkisvoorhetbruinenvandehuid.

1Snippets,letterlijkovergenomenwoordenuitdeinterviews,wordenbinnendezepapermetbehulpvanaanhalingstekensaangegeven.

22

DezeperceptieomtrentUVenzonbleekinbeidelandenzeernauwinverbandtestaanmetde

heersende schoonheidsidealen. Waar de Thaise respondenten het bruinen van de huid als

negatiefgevolgomschrevenvanUVenzon,blekendeBelgischeditgevolgals zeerpositief en

wenselijk te beschouwen. Het merendeel van deze laatsten gaven namelijk aan dat een

gebruindehuidnogaltijdeenbelangrijkkenmerkisopvlakvanschoonheidinBelgië,waarmee

zehetzelfookunaniemeenswaren.DezegafvolgensdeBelgischerespondentende indruk in

goedegezondheid teverkeren.HetgeenhetonderzoekvanVolkovetal. (2013)resoluutblijkt

tegen te spreken en eerder in lijn ligt met de resultaten van Chang et al. (2014). Bijna alle

respondenten gaven aan dat het verwerven van een bruine huidskleur een aspect is dat

maatschappelijk verwacht wordt en voornamelijk alomtegenwoordig is binnen de

zomermaanden. Het hebben van een bruine kleur wordt geassocieerd met “een toffe tijd

hebben”,terwijlerbleekbijlopenvaakgepercipieerdwordtalser“ziekelijk”,“moe”of“schraal”

uitzien. Dit bleek in strijd met het heersende Thaise schoonheidsideaal. Het hebben van een

bleke huid werd volgens de Thaise respondenten gezien als het meest prominente

schoonheidsideaalbinnendeThaise samenleving.Hetmerendeel vandeThaise respondenten

haaldenaandatditeenideaaliswaarhethelejaardooropwordtgefocust.Eenblekehuidwerd

volgenshetmerendeelvandeThaiserespondentenbinnendesamenlevinggeassocieerdmetde

hogereklasseenbetekende“hetgoedhebben”, “meerkansenkrijgen”en“superieur”zijn.Een

bruinehuiddaarentegenwerdvolgensdeThaiserespondentenoverhetalgemeengeassocieerd

met “onverzorgd”, “ongezond” en de “lagere klasse”. Hoewel het bleke schoonheidsideaal een

sterkdominantepositieinneemtbinnendeThaisesamenleving,verklaardeneenaantalThaise

respondentendaterooksprakeisvaneenkleinschaligopkomendnieuwetrend.Hethebbenvan

eengebruindehuidisvolgensenkelerespondenteneenbeginnendnieuwehypeinThailand.Het

“tijdelijk” beschikken over een gebruinde huid bleek “uniek” en “cool” te worden bevonden,

medeomdathetzosterkincontraststaatmethetalgemeengeldendblekeschoonheidsideaal.

OndanksduidelijkcontrasterendeelementenbinnendeThaiseenBelgischeschoonheidsidealen,

bleekerookeenovereenkomstigheidmerkbaar.Uitbeideschoonheidsidealenkannamelijkeen

tendens worden teruggevonden van hetgeen Anderson (2003), Croll, Gerteis & Hartmann

(2009) enHughey (2010) alswhiteness enwhite privilege omschrijven. Het beschikken over

een bleke huid als dé norm binnen de samenleving. Waar dit binnen het Thaise bleke

schoonheidsideaalrechtstreeksendirectmerkbaaris,blijktditbijhetBelgischemeerindirectte

zijn.BijhetBelgischeschoonheidsideaalblijkthetverworvenkaraktervaneengebruindehuid

deel van het ideaal te zijn. Bijna alle Belgische respondenten haalden aan graag over een iets

bruinereversievandeeigenhuidtebeschikken.Hoeweleenvannatureheeldonkerehuiddoor

hetmerendeelwerdaangehaaldalsonwenselijk.

23

HetgeenhiervollediginovereenstemmingismetdebevindingenvanSahayenPiran(1997)die

in het verleden reeds exploreerden naar huidskleurpreferenties bij Canadase

universiteitsstudenten. Natacha verklaart hier duidelijk hoe een “echt donkere huid” geen

onderdeel uitmaakt van haar “identiteit” en “mentaliteit”. Daarnaast haalde Pan ook letterlijk

aanbinnenonderstaandcitaatdatondanksersprakeisvaneenbruinehuidskleuralshetideaal,

ditenkelgeldigisincombinatiemethetbeschikkenovereenblankeetniciteit.

Onderzoeker:“GeenAfrikaansehuidzegje?”

Natacha: “nja eum.. omdat dat danweer ni bijmijn persoon past, ik blijf nog altijd een

blank persoon. Allé da klinkt nu misschien raar ma da zou dan ook weer ni bij mijn

identiteitpasse,hoeikmijzelfpercipieer.IkvindAfrikaansemensenkunneookheelmooi

zijn,mensendiezoeenkruisingzijnzo,maikvindzwartzwartdanmisschienjapasop,ik

denkmisschienookweldamensenmeeenheeldonkerehuidwelgoetegedezonkunneen

gezonder zijn. Ik ben allé een blank persoon dus ik zou nu ni allé, het heeft ookmeer te

makemetwaardenennormendanmetschoonheid.Ikhebeenwestersementaliteitdushet

zouraarzijnenikdenkookweldahetlevenietsmoeilijkeris.Allégehebternogwelaltij

temakenhebtmetmensedieheelbevooroordelendzijn”(Belg,niet-beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------Pan: “Jamaar ikvinddatbinnenonze samenlevingblankzijnalsetniciteitnogaltijdals

ideaalwordtaangezien.Modellenzijnvaakblank.Maardanmoetgewelindezonliggen

wanteenblankegebruindehuidisenkelhetschoonheidsideaal.”(Belg,niet-beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------Ninny:“Thaipeopledon’tliketohavedarkerskin,theywillprefertobewhite.“(Thai,niet-

beursstudent)

Bovenstaand citaat van Ninny illustreert ook duidelijk het directe karakter omtrent bleek als

schoonheidsideaal.ElkeThaiserespondentgafaandateenblekehuidhebbenunaniembinnen

desamenlevinggeprefereerdwordt.Opvlakvandenieuweopkomende“gebruindehuidtrend”

bleekdatwhitenessookhiernogaltijdsterkmeespeelt.Datomwillevanhetfeitdatdebruine

tintslechtsvooreentijdelijkeperiodegewenstis.GeenenkeleThaiserespondentgafaanvoor

langereperiodeovereendonkerehuidskleurtewillenbeschikken.

24

Whiteness bleek wel verschillend ingevuld te worden naargelang België en Thailand. Uit de

Belgischeinterviewsbleekdatwhitenesshiersamenhangtmetdeeigen,blanke,etniciteit.Ditin

tegenstelling tot de Thaise waaruit bleek dat whiteness eerder puur met huidskleurtint

samenhangtenzichzodusnietlouterbinneneenformatvanetniciteitvoordoet.Eenbelangrijke

implicatie hierbij is dat alle Belgische respondenten over een permanent “blanke etniciteit”

beschikken en zodus altijd als blank zullen blijven worden gepercipieerd, ongeacht het

bruingehaltevandehuid.HetgeenincontraststaatmetThailand,waaretnischThaisemensen

met een donkere huidskleur op dezelfde wijze gepercipieerd blijken te worden als andere

etnieënmeteendonkerehuidskleur.

3.2AlgemeengesteldegedragomtrentUV-straling

Het gestelde gedrag omtrent UV bleek over het algemeen in overeenstemming te zijnmet de

hierboven omschreven algemene perceptie. Waar deze perceptie nauw samenhing met het

gepercipieerde schoonheidsideaal inzake huidskleur, bleken de respondenten ook hun gedrag

daarinfunctievantestellen.ErkanhierzodusgesteldwordendathetgedragomtrentUV,net

als de perceptie, erg verschilt tussen de Thaise en Belgische respondenten. Bijna alle Thaise

respondentengavenaandehuidveelvuldigenconsistenttebeschermentegenzonenUV.Het

zorgdragen van de huid alsmiddel tot conformeren aan het schoonheidsideaal. Dit gebeurde

voornamelijkdoormiddelvanhetmijdenvanblootstellingaandezon.Onderstaandequotevan

Jay geeft duidelijk het normatieve karakter van hetmijden van de zonweer en de frustratie

wanneer daar niet aan voldaan kan worden. Daarnaast geeft het ook weer hoe het gestelde

gedragenperceptiesamenhangenmethetblekeschoonheidsideaal.

Jay: “Thereisatraditional football it isreally famous.Wehavetositonastandandyou

cannotmoveanywheresowewherelike,omgit’shotbutyoudon’ttalkaboutskin.Okaywe

talkaboutohI’mgonnagetdarkerandIdon’twanttogetdarkerthatkindofstuffbutnot

abouthealthandthecancer.Soweweresweatyandcomplaining.”(Thai,beursstudent)

25

Hetvermijdenvandezonbleekopverschillendemanierentotuitingtekomen.Derespondenten

omschreven een genormaliseerd fenomeen waarbij er schaduw wordt opgezocht, attributen

zoalsparaplu’swordenbovengehaaldeneenUV-beschermendecrèmewordtaangebracht.Deze

zonnecrèmehadminstens factor vijftig quabeschermingsniveau enwerddoorhetmerendeel

van de respondenten ook meermaals per dag aangebracht. Dit op zowel gezicht als lichaam.

Naast het gebruik van zonnecrème, bleek ook huidbleekmiddelen een alomtegenwoordig

fenomeen.Eenrespondentverklaardedatzogoedalselkhuidbeschermingsproduct“whitening”

vermeld of bevat. Het gebruik van huidbleekcrèmes als extra beschermingselement tegen de

negatievegevolgenvandezon:eendonkerehuidkrijgen.BijnaalleThaiserespondentengaven

aaneenofanderevormvanhuidbleekmiddelentegebruikenofooittehebbengebruikt.

Daarnaast bleek ook dat er een duidelijk onderscheid terug te vinden was, binnen de

verschillende soorten “whitening”. De Thaise respondenten leken een onderscheid te maken

tussen gewone huidbleekcrèmes en de “meer gevaarlijke” injecties enmedicijnvormen.Waar

huidbleekcrèmes erg normaal werden bevonden, werden de overige huidbleekmiddelen

unaniem negatief bekeken door de respondenten. Injecties en medicinale vormen van

“whitening”werden“gevaarlijk”,“onbetrouwbaar”en“ongezond”genoemd.

Hetgeen in tegenstelling stond tot het gestelde gedrag van de Belgische respondenten. Dezen

gavenaanzichinhetalledaagselevenzoveelmogelijkindezonteproberenbegeven.Waarde

Thaise respondenten aangaven altijd een schaduwplek op te zoeken, bleekdat hetmerendeel

vandeBelgischerespondentennetactiefopzoekgingnaareenplek“pal indezon”.Daarnaast

bleek ook dat, tijdens deze blootstelling, de Belgische studenten op bewuste wijze extra

kledingstukken gingen verwijderen om zoveel mogelijk huidoppervlakte hieraan te kunnen

onderwerpen. Een respondent omschreef hierbij hoe ze op een terras of in het park haar

broekspijpenzovermogelijkgingomplooienomzoookhaarbenentekunnenlaten“bruinen”.

Daarnaast omschrevendeBelgische respondentenook een fenomeen genaamd “zonnebaden”.

Daarbijwordtdeblootstellingaandezonmetvoorbedachtenradegeplandenmeerdoelbewust

uitgevoerd. Hierbij wordt er op voorhand nagedacht over demeest ideale locatie en gepaste

kledij.Hetverschil tussenzoveelmogelijkzon“meepikken” tijdensalledaagsebezighedenen

effectief“bruinen”of“zonnebaden”bleekvoornamelijkte liggeninsoortkledijendeduurvan

de blootstelling. Uit de Belgische interviews kon afgeleid worden dat zonnebaden synoniem

staatvoorzichalliggendinbikinivooreenlangereperiodebloottestellenaandezonmethet

oogopbruinworden.

26

Daarnaast bleek op vakantie gaan ook een belangrijk gedrag dat gesteld werd inzake het

verkrijgen van een “bruin kleurtje”. Het merendeel van de Belgische studenten gaf aan

doelbewust op vakantie te gaan naar landen waar er meer kans is op stralend weer. Het

terugkomen vanop vakantiemet een bruin kleurtje is een fenomeen dat binnen de Belgische

samenlevingwordtverwacht.Denieuwverkregenzongebruindehuiddientalsbewijseenfijne

vakantietehebbengehad.HetgeenonderstaandequotevanClarahierduidelijkweergeeft.

Clara:“Denkdadameestalwelisdaeenschoonbruinkleurekedadawelbelangrijkiswel

zeker,ikdenkzekerbijvakantie.Dawordtookechtwelgezegdvanechtamaaiopvakantie

geweest, zon zeker ni geschenen?Want ge hebt geen kleureke opgedaan en dawordt zo

gelinktvanhebgehetniplezantgehad.Wantdawordtwelgelinktmeschoonweerenja

chillen id zon en allé ik denk da da zo ne link is da mensen insinueren van ist ni leuk

geweest want ge hebt geen kleureke gepakt. Heeft de zon ni geschenen, hebt ge u ni

geamuseerd?”(Belg,niet-beursstudent)

OpvlakvanbeschermingtegendezonbleekdatdeBelgischerespondentenzich,invergelijking

metdeThaise,veelminderadequaatbeschermen.Belgenblekenveelmindergebruiktemaken

van attributen zoals paraplu’s en hoofddeksels. Daarnaast gebruiken deze respondenten ook

minder consistent zonnecrème.Deze zonnecrèmebleek ook een lagere beschermingsfactor te

hebben dan die van de Thaise respondenten.Waar Thaise studenten gemiddeld factor 50 of

hogergebruiken,blijktdatbijdeBelgischeslechtsgemiddeldfactor15tezijn.Daarnaastbleek

ookdathet frequenterenvan solaria en zonnebankeneenhandelingwasdie sommigeBelgen

steldenomtrenthetverkrijgenvaneenbruinkleurtje.Ondanksdealgemeengedeeldenegatieve

perceptieomtrentartificiëleUV-straling,bleekdatbijnaallerespondententochooit“onderde

zonnebank”warengeweest.

3.3Invloedrijkefactoren&processenBovenstaandealgemeneperceptieengesteldegedragomtrentUV-straling,blekenooksamente

hangen met volgende invloedrijke factoren en processen: klimaat, socio-economische status,

gendernormen,media,discriminatie,gepercipieerdehuidskleur,gevoeligheidvandehuidvoor

UVensocialisatieprocessenbinnenhetgezin,peergroepenschoolcontext.

27

Klimaat

Belgischerespondentenomschrevendezonunaniemalseenuiterstpositief fenomeen.Dezon

als “iets essentieel” en “speciaal in België” dat “mensen naar buiten lokt”. Hetgeen duidelijk

terugslaatophetklimaatendeeerderschaarsemomentenvanstralendweerinBelgië.Dezon

werdhierdoor rechtstreeks geassocieerdmet “de zomer”, “buitendingendoen” en “vakantie”.

In tegenstelling tot het Thaise klimaat, waar de zon doorheen alle seizoenen in overvloed

aanwezigbleek tezijneneerderalseen “ongemak”werdbeschouwd. EenThaiserespondent

gafzelfsaandatereenbekendgezegdebestaatinverbandmethetwarmeklimaat.Daarinwordt

gestelddatThailandslechtsovertweeseizoenenbeschikt,namelijk:“heetensnikheet”.Dezon

wektebijdeThaiserespondenteneen tegengesteldereactieopdanbijdeBelgische,namelijk:

aversie,hetdrijftmensennaarbinnen.

WaarinThailandhetblekeschoonheidsideaalhethelejaardooreenprominenteplaatsinneemt,

bleekdathetgebruindeschoonheidsideaalinBelgiëvoornamelijktijdensdezomerperiodevan

krachtgaat.DezonalsconstanteaanwezigheidinThailandversusdezonalssporadischlente-

enzomerfenomeen inBelgië.Tijdensdewinterperiodewashetvolgenshetmerendeelvande

Belgische respondenten “begrijpelijk” en “logisch” dat de huid niet zo gebruind is zoals in de

zomer. Daardoor zal er tijdens dewinterperiode niet zo’n sterke focus gelegdworden op het

bruingehaltevandehuidinBelgië.Hetgeenhierduidelijkookhetnormatieve,tijdelijkekarakter

vanhetgebruindeschoonheidsideaalaangeeft.Saraswati(2010)kwamopbasisvandeanalyse

vanAmerikaanse zelfbruineradvertentiesook reeds totde conclusiedatdezegebruindehuid

idealenschijnbaarenkelbinnencontextvandezomerbleken te floreren.Onderstaandequote

geeftdit“natuurlijk”schouwspelvangebruindterugnaarbleekduidelijkweer.

Laura:“Ikvindindewinteralsiksuperbleekzievindikdaookniergmaikvindwelinde

zomeraangenaamombruintezienmaarikhebniecht, ietsvandawilkechtni, ikwilni

superwitziendahebikni,ikvindgewoonbijmezelfomdaikdanimeergewoonbendaik

er dan sneller moe uitzie of eum ja wa ongezond. Maja dan denk ik van ja tis winter

iedereenzienuwit(lacht).”(Belg,niet-beursstudent)

Laura omschrijft hier naast het tijdelijke ook het dominante whiteness karakter van het

Belgischeschoonheidsideaal.Hetbleekzijnindewinterperiodewordthierduidelijkgezienals

denatuurlijkeenevidentetoestandvandehuid.Hetextreemgefocustzijnophetbruinenvande

huidtijdensdewinterperiodewerddangepercipieerdalszijnde“overdreven”en“onnozel”.Dit

netomdathetverkrijgenvaneenbruinehuidtijdensdeBelgischewinterenkelop“artificiële”

wijze mogelijk is. Enkel wanneer deze bruine kleur het gevolg bleek van een reis naar een

warmebestemmingwerdditgezienalsnormaalenacceptabeltijdensdewinter.

28

Wanneer dit het gevolg is van het frequenteren van een solarium werd dit als “achterlijk”

bestempeld. Dit omdat de zonnebank binnen de Belgische samenleving unaniem als zeer

schadelijkvoordegezondheidwordtbeschouwdenrechtstreeksinverbandgebrachtwordtmet

huidkanker.Daarnaastbleekookhetgesteldegedragomtrent zonenUV inBelgië tevariëren

naargelang de seizoenen en de daarmee gepaard gaande weeromstandigheden. De Belgische

respondenten bleken zich enkel te beschermen tegen zon enUV op zonnige enwarmedagen

tijdensde lente-enzomerperiode.Dit,zoalsreedsomschreven,hoofdzakelijkdoormiddelvan

zonnecrème met een gematigde factor. Opvallend hierbij bleek wel dat dit smeergedrag ook

varieerdenaargelanglenteofzomer.Delentealsvoorbereidingsfasevoordezomer.Dezeeerste

brengt namelijk de eerste “echte” zonnestralen van het jaar met zich mee en is zodus een

periode waarbij de nog bleke huid extra beschermd moet wordt. Eens de huid wat meer

gebruind iszaldezevolgensdeBelgischerespondentenmindersnelverbrandenenwordthet

smeergedrag afgebouwd. Hetgeen ook gelegitimeerdwerd aan de hand van de redenatie hoe

vakermenzonnecrèmesmeert,hoemindersnelmenbruinwordt.Eensdehuideenlichtbruine

kleurheeft,wordtdebeschermingafgebouwdomhetprocesinzakebruinenteoptimaliseren.

SESBovenstaandeuiteenzettinggeeftduidelijkweerhoedezoninBelgiëalseenschaarsgoedenin

Thailand als een constante aanwezigheid wordt gepercipieerd. Deze nuance bleek duidelijk

aanwezigtezijnbinnendeheersendeschoonheidsidealen.Daarnaastbleekookdatdeperceptie

en het gedrag omtrent deze schoonheidsidealen varieerden naargelang de socio-economische

status van de respondenten. Thaise niet-beursstudenten beaamden het algemene bleke

schoonheidsideaalmaarblekenhet“extreem”en“artificieel”bleekzijnaftekeuren.Hetgeenin

hunogengepaardgingmethetexcessief gebruikvandegevaarlijke soorthuidbleekmiddelen.

Het onderwerp van huidbleekmiddelen bleek voornamelijk bij de niet-beursstudenten een

ongemakkelijk onderwerp te zijn. Het merendeel gaf aan daar geen gebruik van te maken.

Huidbleekcrèmes,de“ongevaarlijke”soort,blekenhierwelgebruikttewordenmaarblekenbij

het merendeel van de niet-beursrespondenten niet als huidbleekmiddel te worden

gecategoriseerd. De effectief bleek makende werking van de huidbleekcrèmes werd hier

resoluut in vraag gesteld en het product leek eerder als huidbeschermingsmiddel te worden

gecategoriseerd. Huidbleekcrème als louter een minimale extra bescherming om de reeds

natuurlijk aanwezige bleke huidskleur te gaan benadrukken in tegenstelling tot de meer

“gevaarlijke”echtehuidbleekmiddelendiewordengebruiktomvaneendonkereeenlichtehuid

te maken. Huidbleekmiddelen als een concept dat eerder wordt gerelateerd aan de lagere

klassen.

29

Daarnaast bleek ook dat de Thaise niet-beursstudenten de algemeen gangbare gedachtegang

inzake ‘bleekstaatgelijkaandehogereklasse’gingennuanceren.Eenblekehuidalskenmerk

vandehogereklassebleekhierdoorniet-beursstudententewordenontkend.Opvallendbleek

hier ook dat het net deze studenten waren die voorstander bleken te zijn van de nieuwe

gebruinde huid trend. Hetgeen zou kunnen wijzen op de “trickle-down theorie” van Sproles

(1981)endistinctievanSimmel(1957).Diegenenmeteenblekerehuidskleurproberenzichop

een andere manier te onderscheiden nu het bleke schoonheidsideaal alomtegenwoordig is.

Bereidwilligeendonkerehuidskleurcreërenkanhierdooreenopvallendemanierzijnomzich

vananderenteonderscheiden.

Ondanks de gedreven en uitgesproken mening van deze respondenten inzake de “bruine

huidskleur hype”, bleek het effectief verdonkeren van de eigen huidskleur nog altijd een

controversieelonderwerptezijn.DeThaisestudentenverklaardennooitpermanenthuneigen

huidtewillenverdonkerenenenkelgebruiktemakenvantijdelijkezelfbruiner.Daarnaastwerd

aangehaald dat de participanten ook altijd aan hun sociale omgeving laten merken dat de

nieuwedonkerekleurniethetgevolgisvan“nonchalanteblootstelling”aandezonmaarwelvan

het bewust aanbrengen van zelfbruiner. De hogere klasse gaat zich hier duidelijk ook

onderscheiden van de lagere klasse en hun donkere huid door het tijdelijke, artificiële en

doelbewustekaraktervanzelfbruiner.

Het merendeel van de Thaise respondenten, zowel beurs- als niet-beursgerechtigd, gaven

namelijkaandatmensenuitdelagereklassezogoedalsaltijdovereendonkerderehuidskleur

beschikken.Ditomdat zeniet ‘in staat zijn’ omzichvoldoende tegende zonenUV-straling te

beschermen.Datonvermogenbleekvoornamelijktewijtenaan“gebrekkigekennis”omtrentde

specifieke gevaren van UV en gebrek aan “financiële middelen” om beschermingsproducten

zoalszonnecrèmetekunnenaanschaffen.

Hetgeenaansluit bij dehabitus theorie vanBourdieu (1979), dehogereklasse legitimeerthet

superieurekaraktervanhunvisieenschoonheidsidealen.Daarnaastkwamookalsbelangrijke

oorzaak, de specifieke aard van de job naar boven. De Thaise respondenten stelden dat

arbeiderszichvaaknoodgedwongen langdurigbuitenshuisbevinden,waardoorzedezonniet

actief kunnen vermijden zoals de rest van bevolking. Door bovenstaand aangereikte factoren

konden en/of wouden de arbeiders in de ogen van de respondenten zodus niet langer

‘zorgdragen’voorhunhuidengezondheid.Hetnietzorgdragenvandehuidfungeerthieralseen

opvallend afwijkende eigenschap die meestal aan mensen uit de lagere klasse wordt

toegeschreven. Hetgeen hier duidelijk weergeeft hoe schoonheidsidealen in Thailand sterk

klassengebondenzijnenalsvormvandistinctiewordenaangewend.

30

Waar het uit de weggaan van de constante en dreigende aanwezigheid van de zon als een

privilege van de Thaise hogere klasse wordt bekeken, blijkt net de mogelijkheid om zich

veelvuldigaandezon tekunnenblootstellen inBelgiëeenprivilege tezijn.Ditprivilegebleek

ook inBelgiëgeassocieerdtewordenmetsocialestatus.Verschillendhierbijwasweldatdeze

associatieeerderopindirectewijzetotstandkwam.Hetbeschikkenovereen“mooigebruinde”

huid werd, zoals reeds aangehaald, rechtstreeks gelinkt aan “toffe dingen” doen, in goede

gezondheid verkeren en op reis te zijn geweest. Het impliceert hier een specifieke levensstijl

waarnietiedereentoegangtotheeft.

Hoewel er sprakewas van een verschil in beleving omtrent het schoonheidsideaal bij Thaise

beursenniet-beursstudenten,bleekditniethetgevaltezijnbijdeBelgische.Hetgeeninstrijd

lijktmetdetrickle-downtheorievanSproles(1981). Bijnaallerespondenten,ongeachtsocio-

economischeachtergrond,gavenaandatbruinzijntijdensdezomermaandeneenzeergewenst

aspect isdat inBelgiëookmaatschappelijkverwachtwordt.Hetnormatievekaraktervaneen

“kleureke” dat niet gebonden is aan socio-economische achtergrond van de respondenten is

duidelijkafteleidenuitonderstaandequotevanClaraenSigrid.

Clara:“Ikdenkdamensendaaronbewustmeebezigzijnenmisschienzelfsbewustzovan

gohikmoettochweleenkleurekehebbenalsikterugben, ikbenopvakantiegeweesten

danwordtdaeenbekeverwacht zo.En late ziendak schoonweerhebgehadendakhet

leukhebgehad.Njanee(eenkleurtje)daseigenlijkaltijdwelleuk,dasookeffectiefmooier

vindikze.Zometeenkleurtjezietgedergezonderuit,gezietgewoondathetzomerisdan

ook.Wavoormijsowiesodeleukstetijdvantjaarisook.“(Belg,niet-beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------Sigrid: “Ik vind dawelmooi bruin zijn. Ik vind dat ge der altijd beter uitziet als gewa

bruiner in uwgezicht zijt danals ge bruiner zijt. Komt veel gezonder ook over.Want ze

vragenmijsoms:zijtgeziek?Endanzegikneeikbenniziekikhebgewoonnoggeenkleur

gehad.”(Belg,beursstudent)

31

DaarnaastbleekweldatersprakewasvaneenverschilingesteldegedragtenopzichtevanUV

enhetschoonheidsideaal.Ondankshetfeitdatzowelbeursalsniet-beursstudentenaangavenop

reis te gaan, bleek toch dat er hier verschillen merkbaar waren. Ten eerste gaven een paar

beursstudentenaandoorfinanciëleredenenmindervaakopreistekunnengaaninvergelijking

metdeniet-beursstudenten.Tentweedebleekdathetgrootsteverschilvoornamelijklagaanhet

soortvakantiedatderespondentenondernemen.Beursstudentengingenvakeropzonvakantie

terwijl niet-beursstudenten eerder culturele reizen ondernamen. Daarnaast gingen

beursstudenten vaker onder de zonnebank en gebruikten over het algemeen minder vaak

zonnecrème dan niet-beursstudenten. Deze studenten bleken zich meer te focussen op het

schoonheidsideaal“bruinzijn”danopdemogelijkeschadelijkegevolgendaarvan.Hetgeenook

verklaartwaarom deze beursgerechtigde respondenten, ondanks op de hoogte te zijn van de

gevaren, vaker solaria frequenteren en zichminder beschermen. Het doel heiligt hier als het

waredemiddelen.

Er is hier namelijk sprake van een conflict tussenhun interne gevoelens ende gedeelde visie

daaromtrent binnen de samenleving. Deze respondenten willen namelijk op elk mogelijke

manier,ongeachtdegevolgenvoorhungezondheid,zosnelmogelijkbruinzijn.Hetgeenbinnen

deBelgischesamenlevingnegatiefwordtbekeken.Evageeftdezespanningtussenhetsnelbruin

enmaatschappelijkaanvaardwillenzijnduidelijkweerinonderstaandequote:

Eva: “Ja ik begrijp dat en ik begrijp de redeneringmaar ja en ik respecteer hunmening

maarikzelfneemtoch,blijfhetrisiconemenomdantochnaardezonnebanktegaanenik

weetwel da da ni helemaal positief iswant als ik buiten komuit de zonnebank, denk ik

somsvangohalsdemensenmijhiernuzienbuitenkomenwagaanzedandenken?Dusik

weetweldamensendaechtafkeurenmaar ikdoehettoch, ikkieservooromhettochte

doen.”(Belg,beursstudent)

32

HetgeenincontraststondmetdeBelgischeniet-beursstudentendienaasthetverkrijgenvaneen

“bruin kleurtje” ook ergmet hun gezondheid begaanbleken te zijn.Dit alles zorgt ervoor dat

dezerespondentenvaakeeninnerlijkestijdvoerenombruinmaarookgezondtezijn.Hetgeen

volgens de respondenten zeker niet hand in hand gaat. Net als de beursstudenten zijn deze

ervan overtuigd dat het gebruik van zonnecrème het proces van bruinen tegenhoudt of

vertraagd. Het verschil is hier dat niet-beursstudenten aangaven zich desondanks toch in te

smerenennietbewustrisico’stenemenomeenbruinekleurtegaanverkrijgen.Netalsbijde

ThaiseblijktookdeBelgischehogereklassezichteonderscheidenvandelagere.Hetgeenhier

door middel van het gestelde gedrag ten opzichte van UV en schoonheidsidealen bleek te

gebeuren. Belgische niet-beursstudenten onderscheiden zich van de beursstudenten via het

soortvakantiedatzeondernemenendoorartificiëleenrisicovollemanierenvanbruinenafte

gaanwijzen.

Ondanks de hierboven omschreven verschillen tussen de Belgische en Thaise cultuur op vlak

van invulling vande schoonheidsidealen enhet specifiek gestelde gedragblijkt er ook sprake

van een onderliggende gemeenschappelijkheid. Er kan hier namelijk gesteld worden dat het

reeds omschreven fenomeen van whiteness en white privilege bij beide culturen ook aan de

hogereklassekanwordengerelateerd.Binnenbeideculturenblijktersprakevaneennormdie

hetopzichtigenexcessiefmanipulerenvandeeigenhuidskleurafkeurt.Dezenormkanduidelijk

herkent worden onder het mom van het afkeuren van het gebruik van “echte”

huidbleekmiddeleninThailandenhetgebruikvande“artificiële” zonnebankinBelgië.Thaise

beursstudenten gaven aan dat ondanks het vermijden van de zon in Thailand een

genormaliseerd fenomeenblijkt te zijn,wordthet extreemvermijdenervanookals afwijkend

beschouwd.Datwerdnamelijkgezienalssnobismeenzichbeterwillenvoordoen.Hetgeenhier

duidelijkomschrevenwordtdoorJay:

Jay:“Thaipeoplehavetheseaspecttowardspeoplewhoextremelydon’twanttogointhe

sun.Likeastheyareactinglikeupperclasspeople.Sosometimespeoplewillsay“ohwhy

yousosensitive?”andthosekindofstuff”(Thai,beursstudent)

Hetgeenhetdoelbewustwillenaanpassenvandeeigenhuidskleur impliceert, inplaatsvande

natuurzijngewonegangtelatengaan.DeBelgischeniet-beursstudentenomschrijvenschijnbaar

opnatuurlijkewijzetijdensdezomerbruintewordendoor“leukedingen”tegaandoenenop

culturele,avontuurlijkereizentegaan.Het“bruinworden”wordthierduidelijkvoorgesteldals

zijndeloutereengewenstebijkomendheidofgevolg.

33

DitbleekintegenstellingtezijntotdeBelgischebeursstudentenwaarbijhetbruinwordeneen

meerdoelgericht karakter lijkt aan te nemen.Hetgeenmogelijk blijk geeft van eenpoging tot

status compensatie. Het tijdelijke aspect omtrent de gebruinde huid zal samen met het niet

centraalmogenstellenvanhetprocesdatdaarbijkomtkijken,indirecthetbelangvandeblanke

huidversterken.Deze isnamelijkhiernogaltijddeconstanteenmagnietdoelbewustworden

aangepast. Hetgeen ook bij de Thaise hogere klasse konworden teruggevonden. Door eerder

gebruiktemakenvanhuidbeschermingdanhuidskleurcorrectie,wektdehogereklassehierde

illusie van in se, echt aangeboren bleek te zijn. De populariteit van zelfbruiner bij de Thaise

hogereklassegaatditooknogeensbevestigen.Dezegebruindekleurdiehiernetals inBelgië

eentijdelijkkaraktervertoont,wordtbewustaangebrachtenkanookopelkmomentverwijderd

worden.Daardoorbenadruktdehogereklassedathuneigenlijkehuidnogaltijdwitvankleuris.

HetgeenhierduidelijkbinnenzoweldeBelgischealsThaise cultuurdeaanwezigedominantie

vanwhitenessillustreert.

VerschillendishierweldatdeBelgischehogereklasseechtovergaattothet,tijdelijk,echtbruin

makenvandehuidintegenstellingtotdeThaise.Ditlijktookweerterugteslaanophetverschil

inwhitenessbijbeide culturen.Waarwhiteness inBelgiëvasthangtaanetniciteit, blijktdit in

Thailandmeerpuurophuidskleur tewordenbepaald.Hetgeenhierverklarenkanwaaromde

Thaise hogere klasse voornamelijk gebruik gaat maken van zelfbruiner en zich niet zo snel

effectiefzalblootstellenaandezonenUV.

GenderHetnietwillenblootstellenaandezoninThailandstondookinverbandmetdegendernormen

waaraan Thaise vrouwen moeten voldoen. Dit in tegenstelling tot de Belgische niet-

beursrespondenten,dietijdensdebesprekingvanzonenUVnietexplicietnaargendernormen

lekenteverwijzen.EenBelgischebeursstudentverweeswelnaarhetfrequenterenvansolaria,

artificiëleUV,datnogminderaanvaardzouzijnvoormannen.Dezenwarenindewachtruimte

meestal in de minderheid en voelden zich volgens de respondent zichtbaar “ongemakkelijk”.

Daarnaastwerdhetmannelijkgedragineensolariumgekenmerktdoordatzezosnelmogelijk

“weer buiten wilden zijn”. Eva gaat hier duidelijk het verschil in gedrag tussen mannen en

vrouweninzakehetgebruikvansolariaomschrijven.

Eva:“jaikweetni,vrouwenkomendaar(solarium)niechtgegeneertbinnenmaaralser

een man binnenkomt en die ziet da er veel vrouwen staan dan wordt die ook wel wa

bekekenomdahetgekisbijmanneneenbeetje.Dievoelenzichwelongemakkelijkbijhet

feitdazenaardezonnebankkomenmaartochblijvenzehetookdoendus”

Onderzoeker: “ge zegt die voelen zich ongemakkelijker, hoe ziet ge da dan aan die

mensen?”

34

Eva:“gohjaaanhungedraggewoonendazeuniaankijkenenzosnelsneldakottekein

ensnelsnelterugnaarbuiten.Ikvinddadieopeenanderemanierkomen.Terwijlvrouwen

daarbinnentochwelkomenparadereneneenklapkeslaanenzowauitlegvragenenveel

actiever naar de zonnebank komen en mannen gaan zo binnen en buiten alsof ze ni

opgemerkt willen worden da ze da doen. Vind ik als ik daar heb gezeten al.” (Belg,

beursstudent)

Eengebruindehuidalsvrouwelijkschoonheidskenmerk,bleekvoornamelijkbijtweeBelgische

beursstudenteneenextreemfocuspunt tezijn.Beidestudentengavenaandat “bruinzijn”een

belangrijkeplaatsinneemtbinnenhunalledaagseleven,zowelinBelgiëalsopvakantie.Hetgeen

hiermogelijkrefereertnaardedrangomdeeigengepercipieerdestatustegaancompenseren.

Hetisvoordezerespondentenergbelangrijkombinnensocialecontextalsgebruindteworden

gepercipieerd.OnderstaandequotevanSigridgeeftditduidelijkaan.Daarnaastkandaarookuit

afgeleidwordenhoederespondentditooktegelijkertijdgaattoetsenaandemaatschappelijke

perceptieendangaatafkeurenenontkennen.

Sigrid:“Ikganubinnenkortnaardietrouwenikwildaartocheffemijnkleurtjehebbenen

mensendanookja..alshetja..kweetniofpffofdaechtderedenisvoorsocialebevestiging.

Needaweetiknima...Needazaltochwelnizijn…”(Belg,beursstudent)

Dit kan in verband gebracht worden met de performance theorie van Goffman (1959). Een

bruinehuidlijktbijdezerespondentennaasteenactiefonderdeelvanhunperformancedat in

elke context lijkt meegenomen te worden, ook een onderdeel van hun identiteit. Een bruine

kleur verkrijgen en deze zo lang mogelijk behouden, zijn handelingen die “als vrouw” erg

nauwgezet werden gepland en uitgevoerd. Hetgeen in vergelijking met de andere Belgische

respondentenextremerevormenaanneemt.Beiderespondentenverklaardendatzetijdenshet

bruinen indezonhelemaalnietbezigzijnmetUV-stralingofdemogelijkenegatievegevolgen

daarvan. De enige focus ligt dan op de zon, een positief element, en het positieve gevolg dat

daaruitvoortvloeit,namelijk “bruinworden”. In theoriezijnbeiderespondentenopdehoogte

van de aanwezigheid van UV-straling en demogelijke negatieve impact daarvan. Desondanks

zorgtdepositieveassociatiediezehebbenmetdezonenhet“mooibruin”zijnervoordatinde

praktijkdenegatieveassociatievanUVgeminimaliseerdofzelfshelemaaltenietwordtgedaan.

35

DeoverigeBelgischebeursstudentenassocieerdenhetschoonheidsideaalookmetdeheersende

gendernormenbinnendesamenleving.Hetverschilhierisdatditopeenietwatindirectewijze

gebeurde in tegenstelling tot de meer directe verwijzing van de twee eerder besproken

Belgischebeursstudenten.UitdeantwoordenvandeoverigedrieBelgischebeursstudentenkon

zodus ook afgeleid worden dat het schoonheidsideaal “bruin zijn” voornamelijk geldt voor

vrouwen in de samenleving. Hetgeen in tegenstelling stond met die van de Belgische niet-

beursrespondenten. Het verschil daarbij kon geïdentificeerd worden binnen de specifieke

woordkeuze en gebruik van verwijswoorden. Waar beursstudenten vaak spraken over “de

vrouw”en“haar”,gingenniet-beursstudenteneerdergebruikmakenvandealgemeneterm“de

mensen”inrelatietothetbekomenvaneen“bruinkleurtje”.

DereactievandeThaisestudentenwasinlijnmetdievandeBelgischebeursstudenten,albleek

dieeerstewatmeerextreemenuniformvanaard.DeThaiserespondentengingennamelijkook

tijdensdebesprekingvandeheersende schoonheidsidealenautomatischdenadruk leggenop

degesteldevrouwelijkeverwachtingenbinnendesamenleving.Alsvrouwhoorje‘verzorgt’en

‘mooi’voordedagtekomenwaarbijdenadrukvooralgelegdwordtopdehuid.Huidverzorging

werd door de meeste Thaise respondenten aangehaald als ‘erg belangrijk’ en een geregeld

bezoekaaneendermatoloogofschoonheidskliniekwerdalsevidentbeschouwd.Eenvrouwmet

een gebruinde en zodus onverzorgde huidwerd over het algemeen zeer negatief beoordeeld

binnendeThaisesamenleving.HetgeenhierdoorNinnyenPremwordtbevestigd.

Ninny:“(Girls)Theylovebeauty.Idon’tknowhowtosay,likenormaltypeofgirltheylovetokeeptheirskininabeautifulway,fortheirskin.Sotheycaremuchaboutprotectionfrom

thesun.(Thai,niet-beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Prem: “Mostof thepeopleprefer tohavewhite skin.So like if they sawagirlwithwhite

skintheywillsayoohthat’saprettygirl,shehasaprettyskin,Iwanttobelikeher.Butifa

tanorblackgirlcomesby(appallingfacialexpression).”(Thai,beursstudent)

Huidverzorging als meest prominente en centrale begrip binnen het Thaise vrouwelijke

schoonheidsideaal. Dat als voornaamste vijand de zon en UV-straling bleek te hebben. Een

“bleke”huidalsbelangrijkstekenmerkvaneen“gezonde”en“verzorgde”huid.Eenrespondent

haalde aan dat een gemiddelde Thaise vrouw veel geld besteedt aan schoonheids- en

beschermingsproducten.

36

De effecten van deze producten zouden helemaal te niet worden gedaan bij uitvoerige

blootstelling aan de zon. Het was volgens de respondent zodus “onlogisch” voor een Thaise

vrouwomzich“bereidwillig”aandezonbloottestellen.DegevolgenvanzonenUVwerdenhier

gezienalsactiefstorendeelementeninhetbereikenvanhetvrouwelijkeschoonheidsideaal.

WaarhetThaiseschoonheidsideaalvoornamelijkrondbeschermingenverzorgingvandehuid

ging, draaide het Belgische schoonheidsideaal eerder rond het bereiken van een directe

esthetiek. Hetgeen het verkrijgen van een tijdelijk bruingekleurde huid inhield. Dit in

tegenstellingtotdeThaiserespondentenwaarhetbeschikkenovereenblekehuidalsvoornaam

kenmerk wordt gezien inzake zorgdragen voor zichzelf. Een bleke huid als puur esthetisch

kenmerkleekzichenkelvoortedoeninrelatietotkledij.BijnaalleThaiserespondentengaven

aan dat enkel een vrouw met een bleke huid weg kon komen met het dragen van “mooie

kleurrijke”kledij.Hetgeenintegenstellingstondtotde“onfortuinlijke”Thaisemeisjesmeteen

meer donkere huidskleur. Dezen bleken volgens het merendeel van de Thaise respondenten

absoluutgeenkledijtekunnendrageninhetrood,witofoverigehevigekleurenomdatditniet

meteendonkerehuidskleur“past”.BijnaalleThaiserespondentengavenaandathetmoeilijkis

vooriemandmeteendonkerderehuidskleuromklerentevindendie“mooipassen”.Daarnaast

gavendeze respondentenookaandatwanneer iemandmeteendonkerderehuid tochbesluit

een van deze kleuren te dragen, dit collectief en openlijk wordt afgekeurd en op wordt

neergekeken. Kleurrijke kledij kan hier dus gezien worden als middel tot bestiging en zelfs

versterkingvandevrouwelijkesocialestatus.

MediaDaarnaast haalden alle respondenten aan dat media een grote rol speelt bij het creëren en

bevestigenvanhetschoonheidsideaalenUV-perceptie.HetgeeninThailandopzoweldirecteals

indirectewijzegebeurde.Erwerdopindirectewijzeverwezennaarhetblekeschoonheidsideaal

doormiddel vande alomtegenwoordigheid vanbekendhedenmet eenbleke huid. Alle Thaise

respondentengavenaandatbijnaelkepersoondieoptvofintijdschriftenweergegevenwordt,

overeenextreemblekehuidbeschikt.DaarnaastgavendestudentenaandatKoreaanseseries

enmuziekookergpopulairzijnbinnendeThaisemediaenbijdebevolking.DeKoreanenstaan

volgensderespondenteneromgekendovereenheelblekehuidtebeschikkenenhierookheel

veel aandacht aan te besteden. Het Koreaanse schoonheidsideaal sluit erg aan bij die van de

ThaisewaardoorhetThaiseschoonheidsideaalhierwordtbevestigdenzelfsversterkt.Hetgeen

de idee vanDarling-Wolf (2004) dat het bleke schoonheidsideaal voornamelijk onder invloed

staat vanhetWestenduidelijk tegenspreekt. Premomschrijft hierduidelijkhoedeKoreaanse

cultuurverheerlijktwordtbinnenThaisesamenlevingenmedia.

37

Prem: “Korean culture is so popular in Thailand. We watch Korean movie, advertising,

music, I’m a big fan of Korean music, I’m inspired by those kinds of cultures and their

attitude.Likeboyslikecutewhitegirlinsteadofblacktangirl.Ithinkit’sallaboutattitude

ofThaipeoplethatconvincethegirltohavewhiteskin.”(Thai,beursstudent)

Daarnaast versterkt de media ook reeds beschreven genderverwachtingen die samenhangen

methet schoonheidsideaal.KoreaanseenThaise tv-programma’senseriescreërenvolgensde

Thaise respondenten vaak een stereotiep beeld van de vrouw. Hetgeen het gedragmaar ook

voornamelijk het voorkomen van de vrouw stipuleert. De vrouw die zich “verlegen” hoort te

gedragenener“schattig”en“bleek”hoortuit tezien.Hetgeenook inrelatie totmannenwerd

gebracht.Vooralderespondentendiehunhuidtedonkervonden,gavenaandatmannenenkel

vrouwen met een blekere huidskleur aantrekkelijk vinden. De vrouw als zorgzaam en

bescheidenindividudatdoordemanindewattengelegdhoortteworden,bleekeenbelangrijk

aspect binnen populaire films en tv-programma’s. Een aspect dat volgens de Thaise

respondenten totaal ontbrak binnen westerse films. De Koreaanse ideologie sluit volgens de

studentenergnauwaanmetdievandeThaisewaardoorKoreaansefilms,seriesenadvertenties

erggegeerdzijnonderdeThaisebevolking.

DemediabevestigthetvrouwelijkeschoonheidsideaalinThailandnietenkelviabovenstaande

meer indirecte maar ook via directe wijze in de vorm van reclame en advertenties. Deze

reclameboodschappenverwijzenrechtstreeksnaarhetsuperieurekaraktervaneenblekehuid.

Volgens de respondenten zijn deze boodschappen alomtegenwoordig en prijzen ze allerlei

producten aan die beloven een bleke huid teweeg te brengen. De aard van deze producten

varieert van enkel UV-bescherming, een combinatie van UV-bescherming en “whitening” tot

pure “whitening producten”. Bijna alle Thaise respondenten gaven aan dat gewone

huidbleekcrèmes een erg genormaliseerd karakter hebben binnen de Thaise samenleving. De

studenten gaven aandat het vaakmoeilijk is om schoonheids- en/of verzorgingsproducten te

vindenwaarnietsvan“whitening”interugtevindenis.

Deze gedachtegangbleekook tewordenversterkt doorde talrijke “whitening” reclamespots.

HuidbleekcrèmesbelovendehuidtebeschermentegenexterneinvloedvanUVendezon.Deze

laatstenwordenbinnendereclameboodschappenookopenlijkalsgevaarlijkvoordehuidenhet

voorkomenvandevrouwafgestempeld.VolgensdeThaisestudentenwordtervaakverwezen

naarUV-beschermingtijdensdereclamesvanhuidbleekcrèmes,waardoordezetweemetelkaar

inverbandwordengebracht.

38

Whitening is zo alomtegenwoordig binnen huidverzorgingsproducten dat het als een extra

verzorgingenbeschermingwordtbeschouwd.Onderstaandequotegeeftduidelijkweerhoede

respondent ondanks zichzelf niet als “whitening” gebruiker te beschouwen, toch altijd

productenzouaanschaffenwaar“whitening”opvermeldstaat.Enkelomdathetgezienwordtals

eenextrabeschermingvandehuidtegenUVendezon.

Researcher: “What if you had the choice between 2 of the same products, one has a bit

whiteninginitandtheotherdoesnot,whichonewouldyouchoose?”

Chadam:“Ithinktheonewiththewhiteninginit”

Researcher:“Whywouldyouchoosethatone?”

Chadam:(laughs)“BecauseI’musedtouseit,youknow.Idon’tcareaboutmyskin(color),

IcanuseanyproductbutforthatcaseIthinkinmyopinion,ifthereissomewhiteninginit,

youcan,itcanprotectyourskinfromthesun.”(Thai,beursstudent)

Dit stond in contrastmet hetgeen de Belgische respondenten aangaven. Daaruit kon afgeleid

worden dat de Belgischemedia, in tegenstelling tot de Thaise, opminder expliciete en enkel

indirecte wijze refereert naar het schoonheidsideaal. Het merendeel van de Belgische

respondenten verklaarden dat actrices en overige bekendheden meestal over een mooi

gebruinde huid beschikken. Een Belgische studente gaf aan dat het, reeds omschreven,

whiteness karakter van het Belgische schoonheidsideaal ook binnen hetmediaveld tot uiting

kwam.HetmerendeelvandeBelgischemediafigurenbeschiktnamelijk,ondankseengebruinde

huid,nogaltijdovereenblankeetniciteit.Daarnaastgaveneenaantalrespondentenaandatde

zon ook positief en indirect aan bod komt tijdens tv-programma’s. Naast deze indirecte

verwijzingen naar het schoonheidsideaal, bleek de media eerder een directe invloed uit te

oefenen op de visie omtrent UV van de Belgische respondenten. Bijna alle Belgische

respondenten gaven aan dat er recentelijk binnen demediameer aandacht is voor UV en de

daarmeegepaardegaandeschadelijkegevolgen.Dit, in tegenstelling tot reclameboodschappen

inThailand,gebeurdevolgensdeBelgischerespondentenvianieuwsuitzendingofoverigemeer

“serieuze” nieuwsgeving zoals documentaires en het weerbericht. Hetgeen UV, al dan niet

tijdelijk, een relevant en zichtbaar karakter gaf en in tegenstelling leek te plaatsen met het

schoonheidsideaaldatookdoordemedia indirectverkondigdwordt.Deze tegenstellingbleek

voornamelijkbenadrukttewordendoorniet-beursgerechtigderespondenten.

39

HetgeenonderstaandequotevanClaraduidelijkgaatillustreren.

Clara:“Ikdenkweldatdelaatsejaren,demediaveelmeereumberichtoverdenegatieve

effectenalléikdenkdatzedebevolkingechtwelproberenmeerbewusttemaken.Alsikhet

goedbegrepenhebzijnerookveelmeergevallenvanhuidkankerbijjongemensenendaze

ookwellinkenaan,aanonsschoonheidsideaalhéewabruineruitzien.Enhetgebruikvan

zonnebankenook.Datdaarookmee samenhangtnatuurlijk. Ik vindwel echtdat er veel

meer berichtgeving is die ons op de gevarenwijstmaar langs de andere kant als ge een

modelindemagazinesziet,merendeelvandetijdhebbendieookweleenschoonkleureke

hé.”(Belg,niet-beursstudent)

NaasttelevisiebleekuitdeThaiseinterviewsooksocialemediaeenbelangrijkeroltespelenbij

de bevestiging van het Thaise schoonheidsideaal. Centraal daarbij bleek het fenomeen “net

idols” te zijn. Dit zijn jonge vrouwen met een extreem bleke huidskleur die door bedrijven

worden betaald om het uithangbord te spelen van specifieke “whitening” producten. Deze

meisjes hebben een groot aantal volgers op socialemedia en prijzen deze producten aan als

zijnde verantwoordelijk voor hun bleke kleur en bevoorrechte levensstijl. Bijna alle Thaise

respondentenhaaldenaandat jongemeisjeshiervaaknaaropkijken.Het zijn internet idolen,

vandaar de term “net idols”. Een Thaise beursstudente gaf aan dat dit een onrealistische

vertoning is. De “net idols” zijn vaak al erg bleek voor ze reclamemaken voor een specifiek

“whitening”product.De respondenthaaldeaandatomechtpopulair te zijnop socialemedia,

men sowieso al bleek hoort te zijn. Daarnaast beschikten de “net idols” en personages in de

reclamespotsvolgensdeThaiserespondentenaltijdovereen“extreem”enzelfs“onnatuurlijk”

bleke huid. Deze beelden waren vaak bewerkt en bleken geen accurate weergave van de

realiteit.

Hetgeen hier insinueert dat de media verantwoordelijk is voor het creëren van een

hyperrealiteit (Baudrillard,2008).Deafbeeldingenvandezevrouwenenmeisjesmetextreem

blekehuidrefererenhiertotaalnietmeernaarderealiteit.Zekunnengezienwordenalslouter

simulaties van henzelf. Net als bij Baudrillard (2008), kon uit de Thaise interviews worden

afgeleid dat de massamedia hier verantwoordelijk is voor het creëren van een hyperreële

wereld. Hetgeen heeft geleid tot onrealistische verwachtingen en schoonheidsidealen die niet

enkeldemediamaarvaakookjongevrouwenaanzichzelfopleggen.

40

Ondanks deze hier boven omschreven dwingende invloed van de media op vlak van

schoonheidsidealen en –routines, gaf een beursstudente aan dat er op socialemedia ook een

platform bestaat dat hier tegenwicht tegenwil bieden. Dezewebsite, genaamd “Pantip”, was

volgens de studente een forum waar voornamelijk vrouwen zich verenigen om allerlei

wantoestanden binnen de samenleving aan de kaak te stellen. Naast meer politieke ideeën

worden hier ook mediaberichtgeving, reclame en schoonheidsidealen bediscussieerd. Jay

omschrijft hier duidelijk hoe schoonheidsproducten, zoals huidbleekcrèmes, hier worden

beoordeeldenbecommentarieerd.

Jay:“Thereisalotofasasaypantip,youshouldnowthiswebsite.It’slikethemostfamous

website right now. It’s a website where people will talk about health and problems and

beautyandeverything.Thereare tonsofpeople saying thatwhyare thenet idols taking

pictures?Dothey,sheisusingthiscreamandintheothersheisusingothercreamandthe

whole country knows, but people still follow them and trust that they use it. Everyone

knowsthey’refake”(Thai,beursstudent)

DiscriminatieDaarnaast bleek uit de Thaise interviews dat de Thaisemedia door een sterk discriminerend

karakter wordt gekenmerkt. Niet enkel werden mensen met een bleke huidskleur binnen

reclameboodschappen en tv-programma’s verheerlijktmaar ookmensenmet een donkerdere

huidskleurwerdenhiergemarginaliseerdennegatiefbekeken.EenThaisestudentehaaldeaan

dat een bepaalde “whitening” reclameboodschap zo discriminerend was dat het onder

internationale druk verboden moest worden door de overheid. De reclameboodschappen

verklarendatmensenmeteendonkerderehuideenmoeilijkerlevenleidenennooitverkunnen

gerakenzonderovereenblekehuidtebeschikken.Demediaprobeerthieractiefenopenlijkeen

beeld van raciaal kapitaal te schetsen en communiceren (Hunter; 2011). In de zin van: het

hebbenvaneenblekehuidzaloptalvanmaniereneenverrijkingbiedenaandelevenskwaliteit

vandeconsument.

De respondenten verklaarden dat dit niet enkel een goedkope marketingtruc is. Alle

respondentengeloofden,ondankshunsterkeafkeur,dathethebbenvaneenblekehuideffectief

eenkapitaalsvorm isbinnendeThaisesamenleving.Dezewerdvolgenshetmerendeelvande

Thaise respondenten openlijk gekenmerkt door een hoge discriminatiegraad. Een belangrijke

vaststellingbleekhierdatmenschijnbaarongeachtetniciteitmensendiscrimineertopbasisvan

huidskleur.

41

HetmerendeelvandeThaiserespondentengafaanzelfooitgediscrimineerdtezijnopbasisvan

een te donkere huidskleur oftewel iemand te kennen die voor deze reden gediscrimineerd of

uitgesloten werd. Een respondent die zelf ooit gediscrimineerd werd, gaf aan dat binnen de

Thaise samenleving het een veelvoorkomende praktijk is om mensen met een donkerdere

huidskleuropenlijkhieropaantespreken.Ditzelfsmeerderekerenperdag.Eenpersoonmet

een donkerdere huidskleur dan de rest wordt “dam dam” genoemd. Hetgeen letterlijk zwart

betekend in het Thai en een zeer negatieve bijklank heeft. Rung en Mary omschrijven hier

duidelijkhoemensenmeteendonkerehuidskleurinaanrakingkomenmetdiscriminatie.

Rung:“IusedtobedarkerthanthisandIusedtobebulliedbymyfriendsaswell.Interms

of Idon’tknowwhy(laughs)theywouldcallmeblack!Black!AndIwas like, thanwhat?

Youknow.Maybetheywouldliketopickonsomeonewhotheyseeasdifferent.”(Thai,niet-

beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Mary:“WhereIstudiedinhighschooltherewasoneboy,actuallyheisnotAfricanatall,he

isThaibutheissoblacklikeanAfrican.Andeumtheotherclassmatesalsoinsulthimand

trytousetheotherwords,thebadwordstocallhim.”(Thai,niet-beursstudent)

DeThaiserespondentenbeschrevenhierduidelijkeenopenlijkevormvandiscriminatiebinnen

desamenleving.Demediableekhieropintespelenenprobeerdehierzogoedmogelijkmuntuit

teslaan.ErzouzelfsgesteldkunnenwordendatdemediaendeThaisesamenlevinghuidskleur

alshetwaremedicaliseren.Eendonkerehuidskleur als afwijkingvandenormdat via allerlei

medischemanierenzoalscrèmes,pillenofinjectieskanwordenopgelost.Dezesituatiesluitaan

bij de theorie van Clarke et al. (2005) omtrent biomedicalisering. Media en “whitening”

fabrikanten spelen in op de verdeeldheid binnen de samenleving en versterken deze. Er is

sprake van een gestratificeerde medicalisering doordat de focus daarbij voornamelijk op de

Thaise vrouw gelegd wordt. Daarnaast bleek ook dat er gesteld kan worden dat er

gestratificeerdwordtnaargelangsocialeafkomst.VoornamelijkdeThaiselagereklassedieinse

beschikt over een donkere huid die volgens de media als het ware genezen moet worden.

Hetgeennietdoordehogereklassewordtaanvaardenmet“medelijden”opditsoortpraktijken

gaatneergekeken.Daarnaastgaveneenaantalrespondentenookduidelijkaandathethuneigen

verantwoordelijkheidwasomvoorzichzelfzorgtedragen.Hetgeeninovereenstemmingismet

hetgeenClarkeetal.(2005)moreleverantwoordelijkheidnoemt.Demediadieaanstuurtophet

feitdatdeconsumentdebesteversievanzichzelfkanenmoetzijn.HetgeenvolgensdeThaise

mediaeengezondeblekehuidinhoudt.

42

Prem:“YouknowI’mbornwithtanskin.SoIdon’tknowifusingthisproducthelpstohave

betterskinornotbuteumit’shardtotelladifference.Butinmyopinionmyskinstilltan.

It’s, the product didn’t help to have better or brighter skin. It at the very least help to

protectmyskinfromthesunandnotbecomedarker.That’stheresultofthecreams.”

Researcher:“Whydidyoubuythewhiteningproducts?“

Prem:” Eum I think at first I want my skin to become lighter but to be honest I now

graduallyrealizethatitwillnothelpmyskin.SothebestwayIcandothatthatcreamwill

effectmeistopreventmyskinfromgoingdarker”(Thai,beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Researcher:“okaysoyousaidthatyouweredarkerthannow,howcome?”

Rung:“Eumi’mtakingtheswimminglessonsandthanI’mplayingsports,eumbackinthat

time back in that time i don’t care about the skin colors that I have and never put on

sunscreensothat’swhy.”

Researcher:“andhowcomeyouchangedthat?”

Rung: “It’s like i’m taking care more about myself. I tend to realize that I should do

somethingforlike.IshoulddosomethingtoprotectmefromasIknowthatbeinginthesun

foralongtimeisdangerous,itcreatesskincancers.Iwaslike,ifIlovemylifethanIhaveto

takeofmyskin.”(Thai,niet-beursstudent)

Bovenstaande quotes van Rung en Prem geven hier duidelijk het verschil in redenatie weer

tussenbeurs-enniet-beursstudent.WaarzowelPremalsRunginhetverledenmetdiscriminatie

omtrent een te donkere huidskleur werden geconfronteerd gaan de respondenten hier toch

andersmeeomgaan.WaarPremechtaangaatgevenovereendonkerehuidinsetebeschikken

en deze te proberen te manipuleren door huidbleekmiddelen, gaat Rung hier duidelijk

insinueren in se over een bleke huid te beschikken en deze door louter bescherming tegen

negatieve externe aspecten (UV en de zon) makkelijk terug te bekomen. De media zal hier

rechtstreeks op in gaan spelen door deze discriminerende hiërarchie te gaan versterken en

verschillendesoortenhuidbleekmiddelentegaanaanbieden.

Dit alles stond in tegenstelling met hetgeen de Belgische respondenten verklaarden. Dezen

blekenbijhetvormenvaneenperceptieengedragomtrentUVtotaalnietbezigtezijnmeteen

mogelijksdiscriminerendgevolg.ErvarendiscriminatiekwamingeenenkelBelgischinterview

aanbod.WaargepercipieerdehuidskleurinThailandeenonderscheidendeendiscriminerende

factor bleek te zijn, bleken de Belgische respondenten hierbij als nadelige maar zeker niet

discriminerendefactor,degevoeligheidvandehuidtenopzichtevanzonenUVteomschrijven.

43

Gepercipieerdehuidskleur&gevoeligheidvandehuidt.o.v.UVDezemanierwaaropdeThaiserespondentendeeigenhuidskleurgingenpercipiërenendemate

waarindeBelgischerespondentenovereenUV-gevoeligehuidbeschikten,bleekookvanbelang

bijhetvormenvandeperceptieengedragomtrentUV.Bijaanvangvanhet interviewwerder

namelijkpolshoogtegenomenvanhetspecifiekehuidtypevanderespondent,viadeFitzpatrick

schaal (Fitzpatrick, 1988). Een opvallende bevinding hier was het feit dat de Belgische

respondenten, ondanks zelf niet op de hoogte te zijn van hun specifieke huidtype, een

overeenstemmend verhaal vertelden. De Belgische respondenten die aanhaalden over een

gevoeligehuidtebeschikken,blekenookeffectiefvolgensdeFitzpatrickschaal(1988)onderde

categorie een tot enmet twee teworden geplaatst.Deze tweeBelgische studenten gaven aan

zich meer bewust te zijn van de schadelijke gevolgen van de zon. Dit door middel van hun

verhoogde gevoeligheid. In vergelijking met de overige Belgische respondenten die over

huidtypedrieofvierbeschikten,haddendezerespondenteneenietsminderpositieveperceptie

van de zon en een iets hogere negatieve perceptie van UV. Daarnaast bleken de Belgische

respondentenmet huidtype twee ookmeer beschermingsmaatregels te nemen tegen de zon.

Deze respondenten gingen sneller en vaker over tot het gebruik van zonnecrème. Deze

zonnecrèmebleekookovereenhogerefactortebeschikken,namelijkfactor30inplaatsvanhet

meer gemiddelde 15 dat door de Belgische respondenten met een hogere Fitzpatrick werd

gebruikt. Deze laatsten gaven aan minder snel ongemakken te ondervinden aan de zon en

daarom blij te zijn met hun huidtype. Een gevoelige en heel bleke huid leek voor deze

respondenten een “last” dat hun ervan zou weerhouden “optimaal” van de zon te kunnen

genieten.Voornamelijkdebeursstudentmeteengevoeligehuidbleekditeenjammerlijkezaak

tevinden.OnderstaandequotevanSavannahgeeftduidelijkweerhoehaargevoeligehuidhaar

ervanweerhoudtomeensociaalverwachtgedragtestellen.

Savannah:“Indezomerkrijgikaltijdsnapsvanmijnvriendinnenomtetonenhoeveelze

algebruindzijnenvoorhunisdagelijkeenwedstrijdomgebruindtezijnendanhebikzo

ietsvanjadanvoelikmijsomszowatbuitengesloten.”(Belg,beursstudent)

Een opvallende bevinding bij de Thaise respondenten was het feit dat er hier minder

overeenstemming bleek te zijn tussen hun Fitzpatrick huidtype en de eigen gepercipieerde

huidtype.Uitde interviewskonafgeleidwordendathuidtypebijdeThaise respondenteneen

meer veranderlijk en maakbaar karakter had dan bij de Belgische. Huidtype werd door de

Thaisestudentenheelsterkbepaalddoordesocialeomgevingwaarinzezichbevinden.

44

DeThaiserespondentendieaangavenhunhuidalsrelatiefbleektepercipiëren invergelijking

met vrienden en familie, bleken op vlak van schoonheidsidealen en UV, meer de nadruk te

leggenophetlichtelijkverzorgenenbeschermenvandehuid.Hetgeenverschillendwasvande

Thaise studenten die hun huid als zijnde donkerder percipieerden.Deze laatsten bekekenUV

ook op negatieve wijze maar bleken een proces te omschrijven waarbij er grotere focus en

opvallendere handelingen gesteld. Dit omdat het niet voldoen aan het gestipuleerde

schoonheidsideaal,doorderespondentenookinrelatiewerdgebrachttothunmaatschappelijk

gepercipieerdestatusenmogelijkhedenbinnendesamenleving.

Socialisatie(school,peergroep&familie)Daarnaastkoneruitde interviewsookafgeleidwordendatdezeperceptieengedragomtrent

UV en de zon ook varieerde doorheen de levensloop van de respondenten. Daarbij bleken er

voornamelijkverschillendesocialisatieprocessenaandebasisteliggen.

De eerste socialisatievorming bleek te gebeuren binnen context van het gezin tijdens de

kinderperiode. Tijdens deze fase gaven de Thaise respondenten te kennen geen aandacht te

bestedenaanUVofzon.Destudentenverklaardentijdensdezeperiodegraagbuitentespelen

en zichniet bewust te zijn vande implicatiesdie gepaard gaanmetUVende zon.Een aantal

respondentengavenwelaandathunoudershensporadischopdroegenomnietteveelindezon

rond te lopen en de minderheid werd ook af en toe ingesmeerd. Hetgeen impliceert dat de

Thaiserespondententijdensdekindertijdenkelsporadischviacontextvanhetgezinmetdezon

ofUVwerdengeconfronteerd.

Hetgeen in overeenstemming bleekmet de Belgische respondenten. Deze gaven namelijk aan

datzenetalsdeThaisezichnietbewustwarenvandeaanwezigheidvanUV-straling.Defocus

lag hier enkel op graag buiten spelen. Net als bij de Thaise respondenten, komt de enige

verwijzing naar zon en UV vanuit de context van het gezin. Zowel Thaise als Belgische

respondentenwerdenzoduslouteropindirectewijzegeconfronteerdmetdezonenUV. Bijna

alle Belgische respondenten gaven aan dat hun ouders tijdens de kindertijd geregeld voor

beschermingtegendezonzorgden.DeBelgischestudentengavenaan“hoedjes”,“zonnecrème”,

“T-shirtjes”en“zonnebrillen”vanhunouderstemoetendragen.Hetgeeninvergelijkingmetde

Thaise respondenten opmeer excessieve en regelmatige wijze bleek te gebeuren. Een aantal

Belgischerespondentenhaaldenaandataldezebeschermingsproductenenattributenalskind

vaakgezienwerdenalszijnde “irritant”.UV-beschermendemaatregelingenals storende factor

tijdenshet“spelen”datlouteropgelegdwordtbinnenhetgezin.

45

Daarnaast gaf het merendeel van de Thaise respondenten aan dat hun ouders, in

overeenstemmingmethunadvies,dezonookactiefgingenvermijden.Hetgeenincontraststond

met hetgeen de Belgische respondenten omschreven. Dezen verklaarden namelijk dat hun

ouders de kinderen wel insmeerden maar zelf bijna geen beschermingsmaatregels bleken te

nemen.Thaiserespondentenblekenbinnendezeperiodevandeoudersmee tekrijgendatde

zon een negatief fenomeen is waar op gelet moet worden. Hetgeen verschillend lijkt van de

Belgischerespondentendievanhunoudersmeekregendatzongeennegatief fenomeen isdat

ontweken moet worden maar dat er gefocust moet worden op het niet verbranden en

beschermenvandehuid.Ditverschilkanheelduidelijkherkentwordenbinnenonderstaande

quotevanEva.Dezebeursstudentverklaartnamelijkhoeerbinnenhetgezinalreedsopjonge

leeftijdgehamerdwerdophetdoelbewustblootstellenaandezoninfunctievanbruinworden.

Eva:“Eum…ikherinnermijwijgingenelkjaarnaardezeenaarhetstrandenikherinner

mijweldaikalskleinkindingesmeerdwerdaltijdendaalsgroterkindze(familie)zeiden

vansmeeruinandersverbrandgemaardahetmijneigenverantwoordelijkheidwerden

daerkerenzijngeweestdaikhetnietdeedendaterookniksmeerovergezegdwerden

eensikbruinerwasennimeerverbrandedanwerderniksmeerovergezegd.Twasvooral

om mezelf ni te late verbranden ene keer ik al een beetje bruin was en ni meer snel

verbrandedanmaaktehetnimeeruit.Wantmijnmamavondhetmooieralsikbruinwas

danalsikwitwas(lacht).”

Onderzoeker:“Hoemaaktezedadanduidelijkdazedamooiervond?”

Eva:“Jadatzeizeletterlijkwantikweetookdaalskleinerkindikhetnizotofvondinde

zonzittenendat ikaltijdmetmijnehanddoekovermijnerugzatendazijdeopmerking

gaf:doediehanddoekronduuitwantzoblijftgewit.Dusja..”(Belg,beursstudent)

Bovenstaande quote van Eva gaat hier duidelijk weergeven hoe de moeder haar kind gaat

socialisereninzakeschoonheidsidealenengedragomtrentUV.Ditsocialisatieproceswaarbijhet

kindreedsopjongeleeftijderspecifiekopwordtgewezendatbruinzijneenbelangrijkaspectis,

bleek zich voornamelijk voor te doen bij beursstudenten. Daarnaast kan er uit bovenstaande

quoteookafgeleidwordendatmetouderworden,hetkindzelfverantwoordelijkwordtvoorde

matewaarinhetzichgaatbeschermentegendezon.

46

UitdeinterviewsvanzowelThaisealsBelgischerespondentenbleekertijdensdeomschreven

tienerperiode meer aandacht te worden gegeven aan de mening van de peergroep inzake

schoonheidsidealenenomgangmetUV.Hetgeeninovereenstemmingblijktmetdetheorievan

Berndt (1979) die stipuleert dat tijdens de adolescentieperiode jongeren langzaam aanmeer

waardegaanhechtenaandemeningvanhunvriendentenkostevandievanhunouders.Ende

meer extremere focus van Parsons (1942) die aangeeft dat jongeren enkel de visie van de

peergroep tot zich gaan nemen en dat de mening of wil van de ouders daar machteloos

tegenoverstaat.

De Belgische respondenten omschreven deze fase als het moment waarop de zon op meer

bewuste wijze opgezocht ging worden binnen context van hun vriendenkring. Er bleek hier

sprakevaneentoenemendebewustwordingomtrenthetsporadischeen“unieke”karaktervan

de zon.Datbleek zich samenmethet toenemendebewustzijnomtrenthet schoonheidsideaal,

“mooi bruin” zijn, voor te doen. Daarnaast doet tijdens deze fase ook een nieuw concept zijn

intredebij deBelgen,namelijk “zonnen”.Eenaantal vandezeBelgische respondentengaf aan

tijdensdetienerjarenzoweldoelbewustalspassiefmetvriendenafentoetegaanzonnebaden.

UV als concept dat geen deel uitmaakt van de persoonlijke leefwereld van de Belgische

respondenten.Dezondaarentegenwerdmeerenmeerbewustoppositievewijzegepercipieerd.

Daarnaast omschreven niet-beursstudenten vaker op “citytrips” te trekkenmet hun vrienden

tijdens de zomerperiode. Terwijl beursstudenten aangaven eerder met vrienden op

strandvakanties tevertrekkenofactief tegaanzonnebadenen samensolaria te frequenteren.

Hetgeenhierookinhetlichtvaneenmogelijkbegininklassendistinctiekanwordengeplaatst.

Bovenstaand fenomeenbleekzichopgelijkewijzemaarmeteenverschillende invullingbijde

Thaise respondenten voor te doen. De Thaise studenten verklaarden tijdens de adolescentie-

periode zich meer bewust te worden van de heersende schoonheidsidealen en de nodige

handelingen die daar in functie van gesteld moeten worden. De perceptie dat een bleke

huidskleureenverkieslijkeeigenschap is,werdhiergevormd.Daarnaastbleekookdatbinnen

dezefasehetmerendeelvanderespondentenovergingtothetgebruikenvanhuidbleekcrèmes.

Hetgeen ze toeschrevenaandealomtegenwoordigheidvan “whitening” reclameboodschappen

engepercipieerdegroepsdrukbinnencontextvanhunvriendenkring.

47

DezeperiodewasvoorhetmerendeelvandeThaiserespondentenookdeeerstekeerdatzein

contact kwamen met (zonne)crème. Hetgeen vaak ook als een twee in één formule met

“whitening”werdaangeschaft.DezeperiodewerdvolgensdeThaiserespondentengekenmerkt

alseenwareobsessie inzakehetverkrijgenvaneenblekehuiddiegeassocieerdwerdmethet

zorgdragenenbeschermenvandehuid.OnderstaandequotevanPremgeefthierduidelijkaan

dat het gedrag van haar vriendenkring omtrent schoonheidsidealen en de zon haar gaat

aanzetten tot het gebruik van huidbleekmiddelen. Hetgeen ze legitimeert onder mom van

zorgdragenvoorzichzelf.

Researcher:“Howcomeyoudecidedtopurchasethesewhiteningcreams?”

Prem: “You know eumwhen you’re growing up and you see your friends taking care of

themselves,wehavethe feelingweneedto followthem.Soweprotectourselves fromthe

sun. I just followmy friend at first, and than it becomesmy own. I have to do it.” (Thai,

beursstudent)

DaarnaastbleekookdatbovenomschrevengedragvoornamelijkgesteldwerddoordeThaise

beursstudenten. Thaise niet-beursstudenten gingen minder over tot het gebruik van

huidbleekmiddelenomdatzeofwelaangavendaarnietgefocustoptezijnofwelreedsovereen

“goede”,blekehuidtebeschikken.HetgeendetheorievanParsons(1942)enBerndt(1979)hier

enigszins leek tegen te spreken. Een niet-beursstudente, Kate, haalde namelijk aan dat haar

moederzichrechtstreeksginguitsprekenomtrentgeprefereerdehuidskleur.Daarnaastkaner

uitdetweedequotevanKateookafgeleidwordendat zeeffectiefmeerrekeninggaathouden

met de mening van haar moeder en niet die van haar vrienden tijdens het ouder worden.

Hetgeen hier mogelijk aangeeft dat niet-beursstudenten zich vanaf deze fase bewust gaan

worden van hun positie binnen de samenleving en de specifieke perceptie en gedragingen

omtrentschoonheidsidealendiedaarmeegepaardgaan.

Kate:“Mymom,shesaidthat,Idon’tknow,shesaidthatourskincolorisgood.Wearenot

likeweareinthemiddle,wearenotbeingverywhiteandnotbeingdark.It’sinthemiddle

soit’sgood.”(Thai,niet-beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Kate:“WhenIwasyoungerIdon’t listentomymomoftencausewhenyougrowupthan

parentswillteachyoubutwhenyouareachildyoudon’tunderstandthereason.Somaybe

ImightsowhenIgrowupIunderstandandlearnmore,Iknowmoreandtrustmyparents

moreandIfollowtheirsteps.”(Thai,niet-beursstudent)

48

Daarnaast kon ook uit de interviews van de Thaise beursstudenten afgeleid worden dat het

gevormdeideaalomtrenteenblekehuidskleurondersteundwerddoordevisievandeouders.

Het merendeel van deze studenten gaf aan dat hun ouders het beschikken over een bleke

huidskleur ook als wenselijk percipieerden en die ook graag bij hun kinderen te willen zien.

Onderstaande quote van Chadam geeft aan hoe haar ouders zelf de zon gaan mijden en

rechtstreeksaanhalendatzehetvermijdenvaneendonkerehuidskleurcentraalmoetstellen.

Chadam:“Whenwetookatrip,eumwenttothebeachtheydon’twanttojoinmebecause

theysaylikewaituntilthesunsets,goesdown.Andtheyjustreallyafraidofthesun.They

saylikeyoushouldbeafraidofgettingdarker!”(Thai,beursstudent)

Bovenstaande voorbeelden illustreren duidelijk de directe invloed die de ouders tijdens de

adolescentieperiodeuitoefenenopdeperceptie engedragingenvande respondentenomtrent

de zon en schoonheidsidealen. Daarnaast wijst de theorie van Brown, Mounts, Lamborn &

Steinberg(1993)eropdatdeinvloedvandeoudersopdeperceptieengedragvanadolescenten

ookopindirectewijzekangebeuren.HetgeenbijdeThaiserespondentenaanbodleektekomen

viahetsoortschooldatderespondentenfrequenteerden.Datopzijnbeurtooksamenhingmet

de dynamiek en peergroep op school. Deze laatste bleek erg van belang bij de Thaise

respondenten.Dezenschetsteneensituatiewaarbij jongerenmeteendonkerehuidskleurniet

alleen als minder “mooi” worden beschouwd maar ook gepest en gediscrimineerd worden

binnen de klasgroep. Hetgeen de druk om bleek te zijn enkel gaat versterken. Niet-

beursstudentenblekenhiermindermeeinaanrakingtekomendanbeursstudenten.Hoeweleen

niet-beursstudent, zoals reedsaangehaaldbij debesprekingvandiscriminatie, hierook inhet

verledenmeewerd geconfronteerd.Hoewel tijdens de eerdere bespreking het duidelijkwerd

datdezerespondenteenandereinterpretatieenhandelingengingstellendaneenbeursstudent,

blijkthiercontextvanschoolendedaarmeegepaardgaandeindirecteinvloedvanhetgezinook

mogelijkvanbelangtezijn.Derespondentverklaardenamelijkenkelgepesttewordenopeen

lokaleThaiseschool.

Bij het veranderen van school naar een internationaal gericht onderwijs, bleek dat de

multiculturele setting zorgde voor een pestvrije omgeving voor de respondent. De vroegere

klasgenotenwerdendoordestudenteinvergelijkingmetdenieuweals“bekrompenvangeest”

bestempeldendefocusomextreembleektezijnwerdafgedaanalszijnde“stom”.Hetgeenhier

duidelijk ook de indirecte invloed van de ouders inzake schoolkeuzeweergeeft. De Belgische

respondenten leken binnen context van het soort school en de samenstelling daarvan geen

relevant socialisatieproces te omschrijven op vlak van schoonheidsidealen en gedrag omtrent

UV.

49

Daarnaastbleekookdatdehuidige,gemeenschappelijkeThaiseschool,ThammasatUniversity,

eenbelangrijkevormvansocialisatieinhield.DeThammasatuniversiteitsstudentenverklaarden

dat de schoolwordt gekenmerkt door haar vooruitstrevende gedachtegoed en idealen. Dezen

bleken democratie, vooruitgang, gelijkheid en verdraagzaamheid te stipuleren. Hetgeen de

studenten heeft beïnvloed inzake zienswijze omtrent de media en schoonheidsideaal. Het

merendeelvandeThaiserespondentengavenaandatzeopdeuniversiteiteencorrecterbeeld

haddengevormd inzakedewerkingvande samenleving.DaarnaastbleekdatThammasatook

kritische reflectiemomenten aanmoedigt waarbij de studenten actief leren

reclameboodschappen en overige mediaberichtgeving analyseren. Hetgeen volgens de Thaise

respondenten ertoe leidde dat het schoonheidsideaal in een ander daglicht kwam te staan.

Huidbleekmiddelen en de gedachtegang dat bleek zijn superieur is, werden nu bekeken als

discriminerende en oneerlijke praktijk. Hetgeenmogelijk ook kan verklarenwaarom de niet-

beursstudentenerergopgebrandwarenomhuidskleuralsklassendistinctietegaanontkennen

ennuanceren.

Binnen de context van school, bleek ook het fenomeen “op uitwisseling gaan” een belangrijk

socialisatieprocestezijninzakeperceptievanschoonheidsidealenengedragomtrentUV.Hierbij

bleekdatopuitwisselinggaanbijzoweldeThaisealsBelgischerespondentenvoornamelijkeen

fenomeen was van de niet-beursstudenten. De Belgische niet-beursstudenten bleken op

uitwisseling te gaan naar cultureel exotische bestemmingen die in lijn lagen met het soort

vakanties die normaal geplandworden.Aangehaaldebestemmingen varieerden van Suriname

tot India.Hetgeen,netalshetsoortvakantie,verschildevansoortbestemmingenwaarvoorde

beursstudenten leken te kiezen. Uitwisseling als vorm van vakantie, waarbij niet-

beursstudentenzichgaanonderscheidenvanbeursstudenten.Deuitwisselingsperiodeleekhier

nietechteenveranderingingesteldegedragtenopzichtevanUVteweegtebrengen,loutereen

verhoogdbewustzijn vanhet cultureel specifiekekarakter vanhet schoonheidsideaal omtrent

geprefereerde huidskleur. Hetgeen in contrast stond met de omschrijvingen van de Thaise

respondenten. De Thaise niet-beursgerechtigde respondenten bleken allen op uitwisseling te

zijn geweest naar het Westen. Het merendeel van deze respondenten gaven aan dat deze

ervaring hen, net als de Belgen, had doen inzien dat schoonheidsidealen en het gedrag

daaromtrentcultureelbepaaldzijn.

50

Het verschil hierbij bleek dat waar de Belgen daar schijnbaar hun initiële opvattingen en

gedragingennietnaargingenaanpassen,ditbijdeThaiseuitwisselingsstudentenwelhetgeval

was. Deze omschreven een fenomeen dat hen schijnbaar leek te fascineren, namelijk het

dynamische karakter van de geprefereerde huidskleur in het westen onder invloed van de

wisselende seizoenen.Dezewesterlingenwarenvolgensdeuitwisselingsstudenten instaat om

hun huidskleur te laten variëren zonder opvallende maatschappelijke en sociale nadelen

daaraan te ondervinden. Er zou zodus gesteld kunnen worden dat de Thaise niet-

beursstudentenhetvooralfascinerendvondendatdezeetnischwesterlingenondankstijdelijke

variatie in huidskleur hun whiteness en privilege in stand konden houden. De onderstaande

quotesvanNinnyenPeargevenduidelijkhunfascinatievoorhetdynamischekaraktervande

westersehuidskleurweer.

Ninny:“BecauseAsianandIthinkformeyellowwhenwegetunderthesunoryouknow

getexposedtothelight,it’snotthateasyturninginthecolorsfromonetotheotherbutif

you got like European skins, it’s easy to turn into the other colours and this can be seen

easily.IcanchangefromonetotheotherwheneverIwantto.”(Thai,niet-beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Pear:“Butactuallymyhostfamilyabroad,itjustwantmetohavetannedskin.Theythink

it’sbeautifulfortheiropinion.”

Researcher:“Howdidyourespond?”

Pear:”Iwentoutside,Ididn’trejectbutIthinkit’salsocoolifyouhavetannedskin.SoI’m

notreallywhiteskinisbetterthantannedskin.Icanhaveboth.“(Thai,niet-beursstudent)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Researcher:“Yousaidyouexposedyourselfmoreinthesunbecauseyourhostfamilysaid

gooutsideyouneedatan.SowhenyougotbackinThailandhowdidtheyreact?”

Pear:“Whyareyoudarkerandhavedarkerskin?Youlooklikeforeigner,buttheynotlike

toavoidmebecauseIhavetannedskin.Theyjustsayitjokingly.“

Researcher:“Howdiditmakeyoufeelwhentheysaythosethings?”

Pear:“IthinkIfeel, indifferent.Ithinkyoucanhavetannedskinoneday,Ijusttoldthem

tannedskincanalsobebeautiful.”(Thai,niet-beursstudent)

Bovenstaandequotesgevenduidelijkweerhoederespondentenonderinvloedvanhetwesters

referentiekader hun visie omtrent schoonheidsidealen en gedrag gaan aanpassen. De

respondenten omschrijven hoe westerlingen in hun ogen schijnbaar makkelijk overgaan van

gebruind naar wit. Een fenomeen dat in Thailand, via enkel natuurlijke wijze, een meer

standvastigkarakterkent.

51

DeThaise niet-beursrespondenten gaven aan daar ook graagmee te kunnen experimenteren.

Desondanks gaf geen enkeleThaise uitwisselingsstudent aan graag oppermanente basis over

gebruinde huid te beschikken. Deze buitenlandse ervaringen zouden hier mogelijk kunnen

verklaren hoe de Thaise hogere klasse op het idee van distinctie op basis van een tijdelijke

veranderinginkleurzijngekomen.Omwillevandediepgeworteldenegatieveperceptieomtrent

zonenUVinThailandsamenmetdeschijnbarewhitenessviahuidskleur,ennietviaetniciteit

zoals in hetWesten, gaan deze respondenten gebruikmaken van zelfbruiner. Dit om zo die

schijnbaarmakkelijkeovergangvanwitnaargebruindtekunnenuitoefenenzonderaanstatus

ofprivilege temoetenverliezen.Deze tendensomtrentwhitenessonafhankelijkvanetniciteit,

lijkt in overeenkomst met hetgeen het onderzoek van Sarawati (2010) lijkt aan te wijzen.

Saraswati(2010)insinueert,opbasisvaneenuitvoerigvergelijkendeanalysevanadvertenties

omtrent huidbleekmiddelen in Indonesië en zelfbruiner in Amerika, dat de idee achter het

‘bleek’vanhuidwillenzijn,losstaatvanhet‘blank’willenzijn.Hijspreekovereencosmopolitan

whiteness.Hetgeengeenetnischmaareenglobaalenmobielkarakterbelichaamd.Hoewelhier

schijnbaar aansluiting gevonden wordt voor een cosmopolitan whiteness in Thailand, blijkt

whitenessinBelgiënogaltijdsterketnischgebondentezijn.HetgeendedoorSarawati(2010)

omschreven alomtegenwoordigheid van het cosmopolitan whiteness enigszins blijkt te

nuanceren.Daarnaastkanerinditlichtookgesteldwordendatdeoriginevanwhitenessende

sterkefocusombleektezijninThailandnietzomaartereducerenvalttothetdirectovernemen

van een westerse ideologie zoals de theorie van Wallerstein (2004) in dit opzicht zou

impliceren.HoeweldeThaisehogereklassegeïntrigeerdlijktdoordewestersewereldenhaar

gebruiken,blijktzijindepraktijktocheenmeercosmopolitanwhitenessteformuleren,indezin

vangraagbleekmaardaaromnietblanktewillenzijn.Hetgeeneenmeerindirecteinvloedvan

hetwereldsysteem theorie vanWallerstein (2004) zou kunnen impliceren. Daarnaast is er in

Thailandooksprakevaneennuanceinbelevingvanengedragnaarcosmopolitanwhitenessop

vlak van sociale klasse. Een dimensie die Saraswati (2010) in zijn omschrijving van

cosmopolitanwhitenessniet aanhaalt.Hetbleek zijn inThailandals een schijnbaarmaakbaar

karakter dat globale mogelijkheden en opportuniteiten schept maar in de praktijk door de

Thaise hogere klasse onder het mom van ‘intrinsiek natuurlijk aanwezig’ gaat worden

toegeëigend.

52

Bespreking&conclusie

Binnen deze paperwordt er op kwalitatievewijze geëxploreerd naar de huidige perceptie en

gedragingenomtrentUV-stralinginThailandenBelgiëviadiepte-interviewsbijzowelThaiseals

Belgische universiteitsstudenten. Daarnaast wordt er nagegaan welke factoren en processen

daar aandebasis van liggen enhoedezebijdragen tot overeenkomsten en verschillen, zowel

binnen als tussen beide culturen. Deze studie heeft tot doel het beperkte wetenschappelijke

onderzoekomtrentUV-stralingalseensociaalconceptuittebreiden.Ditdoormiddelvanhetop

kwalitatievewijzeinkaartbrengenvandehedendaagsebelevingenomgangmetUV,rekening

houdendmetdebelangrijkstesociologischeensociaalpsychologischetheorieëninditveld.

DebekomenresultatensuggerereneensterkeovereenkomsttussendeUV-perceptievormingen

de heersende schoonheidsidealen. De respondenten gaan bij het formuleren van hun

persoonlijkeperceptieenvisieomtrentUV-stralingexplicietrekeninghoudenmetdealgemeen

geldendeschoonheidsidealenbinnenhuncultureleomgeving.Ditbleekzichook tevertalen in

hetdoorde respondentenomschrevenalgemeengesteldegedragomtrentUV.Dezegevormde

perceptie en gedragingen bleken aanvankelijk homogeen binnen de eigen cultuur en sterk

heterogeentussendetweeverschillendeculturentezijn. Belgischerespondentenomschreven

eengebruindehuidalsdeelvaneenschoonheidsideaalendezonalseenpositieffenomeendat

daarvan de oorzaak is. Daarnaast werd UV eerder als een wetenschappelijk, afstandelijk

fenomeen beschouwd. De Thaise respondenten gingen daarentegen het beschikken over een

bleke huid als het ultieme schoonheidsideaal formuleren. De zon en UV waren vanuit hun

perspectiefeenoverkoepelendnegatieffenomeen, eenobstakelophunwegnaarhetbereiken

vanhetschoonheidsideaal.

OndanksdezeschijnbaarsterkcontrasterendeinvullingvanhetschoonheidsideaalinBelgiëen

Thailand, bleek er hier ook een opvallende overeenkomst te zijn. Bij beide culturen blijkt

whiteness (Anderson, 2003; Croll, Gerteis & Hartmann, 2009; Hughey, 2010) het discours

omtrent schoonheidsidealen sterk te gaan domineren. Gelijkaardig is hier ook het aspect dat

zowel in Thailand als in België openlijke en excessieve manipulatie van de eigen huidskleur

sterkwordtafgekeurd.

Daarnaast ging dit onderzoek ook na welke factoren en processen deze percepties en

gedragingen omtrent schoonheidsidealen en UV richting gaven. De analyses suggereren het

belang van het heersende klimaat, de socio-economische status,media, gender, discriminatie,

gepercipieerdehuidskleurinThailandengevoeligheidvandehuidtenopzichtevanUVinBelgië

tezijn.DaarnaastomschrevenderespondentennogrelevantesocialisatieprocessenomtrentUV

binnendecontextenschool,peergroepenfamilie.

53

Daaruit bleek ook dat de algemeen gevormde perceptie en gedragingen naargelang deze

processen en factoren binnen de eigen cultuur gingen variëren. Deze variatie binnen de

algemeen heersende perceptie en gedragingen omtrent UV en de schoonheidsidealen bleek

binnenzoweldeThaisealsBelgischecultuur,voornamelijkdoordehogereklassen teworden

gebruikt om zich te onderscheiden van de lagere klassen (als indirecte vorm van

klassendistinctie).DaarnaastbleekbinnendeThaisecultuurdatdehogereklassehierookhet

reedsaangehaaldeconceptwhitenessalsmiddeltotdistinctieginggebruiken.Dehogereklasse

insinueert in tegenstelling tot de lagere klasse, louter via het gebruik van

huidbeschermingsmiddelen de gewenste bleke kleur te verkrijgen. Hetgeen hier ook tot de

conclusie heeft geleid dat er sprake is van een verschil in soort karakter van het concept

whitenesstussenBelgiëenThailand.Waarwhiteness inBelgiëonlosmakelijkverbondenblijkt

te zijnmet etniciteit, nl. ‘blank zijn’, blijkt dit in Thailand louter verbondenmet de effectieve

huidskleurtint ‘bleek’.BinnenBelgiëwasdezeblankewhitenesseeninherentevoorwaardeom

deeltekunnennemenaanhetschoonheidsideaaldathettijdelijkbeschikkenovereengebruinde

huidomvatte.HetgeenintegenstellingstaattothetThaiseschoonheidsideaalwaarbijwhiteness

een eerder direct wenselijk karakter omslaat. De Thaise hogere klasse wil zich hier gaan

onderscheidendoorteinsinuerenreedsovereennatuurlijkblekerehuidskleurtebeschikkenen

uit vrije wil en keuze af en toe de huid te willen gaan bruinen via zelfbruiner. Ondanks de

schijnbaar dominantie van hetgeen Saraswati (2010) als cosmopolitan whiteness omschrijft,

blijkt hier toch een variatiemerkbaar naargelang sociale klasse.Desondanks kon er hier toch

gesteldwordendatwhiteness inThailandoverhetalgemeentochnogaltijd losstondvaneen

specifiekeetniciteiteneeneerderkosmopolitischkarakterlijktteomvatten.

Alles in overweging genomen blijkt dat de hedendaagse perceptie en het daarin resulterende

gedrag omtrent UV-straling op complexe wijze en onder invloed van diverse factoren en

processentotstandkwam.Daarbijwerderbinnendezepapergebruikgemaaktvaneen‘bottom-

up’insteekdieopeenmeerinductievemaniergingexplorerennaardeaardvandezefactoren.

Een bijkomend, innovatief kenmerk van deze thesis betreft de theoretische relevantie van de

steekproef en het cyclische verloop van het dataverzamelings- en dataverwerkingsproces. De

datawerdnamelijkopvierverschillendemomentenenbinnentweeverschillendewerelddelen

afgenomen,vanrespondentenmeteenverschillendsocialeklassenprofiel,omzoopdiepgaande

wijze te exploreren naar culturele verschillen binnen deze UV-perceptievorming. Daarnaast

vindtdezepaperaansluitingbijtheorieënomtrentklassendistinctieenhet‘trickle-down’proces

enroepthetoptothet invraagstellen,optimaliserenofnuancerenvanbepaaldetheorieënen

concepten in relatie tot UV en het schoonheidsideaal: whiteness, cosmopolitan whiteness &

wereldsysteemtheorie.

54

Delimitatiesbinnenditonderzoeksituerenzichvoornamelijkincontextvanhetcrossculturele

onderzoeksopzet.BijhetselectieprocesvandeThaiserespondentenwashetEngelstaligzijneen

noodzakelijk kenmerk omaanhet interview te kunnendeelnemen.Dit heeft ongetwijfeld een

sturende invloed inzakevertrouwdheidmethetWesten (engerelateerde schoonheidsidealen)

en de socio-economische positie van de respondent. Daarnaast zal het feit dat de Thaise

respondenten niet in hun moedertaal bevraagd werden mogelijk ook een verlies in

betekenisoverdrachthebbenteweeggebracht.OokhetfeitdaterzowelinBelgiëalsinThailand

gewerktwerdmetuniversiteitsstudentenzalervoorzorgendaternietuitelkesocialelaagvan

debevolkingrespondentenwerdengeselecteerd.Hetgeenzoveelmogelijkinrekeninggebracht

werd tijdens het hele onderzoeksproces. Daarnaast werd er gekozen voor een homogene

samenstelling van respondenten om sneller tot theoretische saturatie te komen. Om toch een

consistent onderscheid te kunnen maken naargelang sociale klasse, ondanks de gestelde

beperkingenvanhetonderzoek,werderhiergekozenommetbeursenniet-beursstudentente

werken om zo eventuele variaties in perceptievorming naar sociale klasse te kunnen

identificeren.

Binnen de context van verder onderzoek zou het interessant zijn om ook mannelijke

respondentenbijhetonderzoeksopzettebetrekken.Ditomnategaanofdeperceptievorming

omtrentUVzichopdezelfdewijzealsdievandevrouwenbinnenditonderzoekgaatverhouden

tot de heersende schoonheidsidealen. Daarnaast kon uit de analyse afgeleid worden dat

sommige factoren bepaalde respondenten ervan verhinderden te voldoen aan het

maatschappelijkverwachtteschoonheidsideaal.Hetzouhierinteressantzijnomindetoekomst

verder te exploreren naar de specifieke handelingen en copingmechanismen die deze

respondenten in functiedaarvangaanstellen.Ookkwambinnendezepaperderelevantievan

socio-economische status uitvoerig aan bod. Toekomstig onderzoek zou hier nog meer in de

diepteopinkunnengaan,zowelincontextvanThailandalsBelgië.DitomdevariatienaarSES

endeschijnbarerelatietothetconceptvanwhitenessencosmopolitanwhitenessnogbeteruit

de doeken te kunnen doen. Daarnaast zou het ook interessant zijn om op grootschalig

kwantitatievewijzenategaaninwelkematederelevantefactoren,diebinnendezepapernaar

bovenkwamen,zichgaanmanifestereninrelatietotdeperceptieengedragomtrentUValsook

hoedezezichjuisttenopzichtevanelkaargaanverhouden.

55

ReferentielijstAlbert,M.R.,&Ostheimer,K.G.(2002).Theevolutionofcurrentmedicalandpopularattitudes

towardultravioletlightexposure:part1.JAmAcadDermatol,47(6),930-937.doi:10.1067/mjd.2002.127254

Albert,M.R.,&Ostheimer,K.G.(2003a).Theevolutionofcurrentmedicalandpopularattitudestowardultravioletlightexposure:part2.JAmAcadDermatol,48(6),909-918.doi:10.1067/mjd.2003.272

Albert,M.R.,&Ostheimer,K.G.(2003b).Theevolutionofcurrentmedicalandpopularattitudestowardultravioletlightexposure:part3.JAmAcadDermatol,49(6),1096-1106.doi:10.1016/S0190-9622(03)00021-5

Andersen,M.L.(2003).Whitewashingrace:Acriticalperspectiveonwhiteness.Whiteout:Thecontinuingsignificanceofracism,21-34.

Baudrillard,J.(2008).Simulacraandsimulations.InS.Seidman&J.C.Alexander(Eds.),TheNewSocialTheoryReader(2ndEdition)(pp.230-234).London:Routledge.

Bauer,A.,Rönsch,H.,Hault,K.,Püschel,A.,Knuschke,P.,&Beissert,S.(2014).SunExposure–PerceptionsandBehaviorsinOutdoorWorkers.BritishJournalofDermatology.doi:10.1111/bjd.13149

Beck,U.(1992).Risksociety:Towardsanewmodernity(Vol.17):Sage.Berndt,T.J.(1979).Developmentalchangesinconformitytopeersandparents.Developmental

psychology,15(6),608.Blumer,H.(1969).Fashion:Fromclassdifferentiationtocollectiveselection.TheSociological

Quarterly,10(3),275-291.Börner,F.,Greinert,R.,Schütz,H.,&Wiedemann,P.(2010).UVriskperceptionbythegeneral

public:resultsofarepresentativequestionnaireinGermany.Gesundheitswesen(BundesverbandderArztedesOffentlichenGesundheitsdienstes(Germany)),72(12),89-97.doi:10.1055/s-0029-1242792

Bourdieu,P.(1979).LaDistinction:Critiquesocialedujugement.Paris:LesEditionsdeMinuit.Bränström,R.,Kristjansson,S.,&Ullén,H.(2006).Riskperception,optimisticbias,andreadiness

tochangesunrelatedbehaviour.TheEuropeanJournalofPublicHealth,16(5),492-497.doi:10.1093/eurpub/cki193

Brown,B.B.,Mounts,N.,Lamborn,S.D.,&Steinberg,L.(1993).Parentingpracticesandpeergroupaffiliationinadolescence.Childdevelopment,64(2),467-482.

Chang,C.,Murzaku,E.C.,Penn,L.,Abbasi,N.R.,Davis,P.D.,Berwick,M.,&Polsky,D.(2014).MoreSkin,MoreSun,MoreTan,MoreMelanoma.Americanjournalofpublichealth,104(11),92-99.doi:10.2105/AJPH.2014.302185

Clarke,A.E.,Shim,J.K.,Mamo,L.,Fosket,J.R.,&Fishman,J.R.(2003).Biomedicalization:TechnoscientificTransformationsofHealth,Illness,andU.S.Biomedicine.AmericanSociologicalReview,68(2),161-194.

Corbin,J.,&Strauss,A.(2014).Basicsofqualitativeresearch:Techniquesandproceduresfordevelopinggroundedtheory.California:Sagepublications.

Darling-Wolf,F.(2004).Sitesofattractiveness:Japanesewomenandwesternizedrepresentationsoffemininebeauty.CriticalStudiesinMediaCommunication,21(4),325-345.doi:10.1080/0739318042000245354

deSouza,M.M.(2008).TheconceptofskinbleachinginAfricaanditsdevastatinghealthimplications.Clinicsindermatology,26(1),27-29.doi:10.1016/j.clindermatol.2007.10.005

Douglas,M.,&Wildavsky,A.(1983).Riskandculture:Anessayontheselectionoftechnologicalandenvironmentaldangers.California:UnivofCaliforniaPress.

Dunstone,K.,Makin,J.,Sinclair,C.,&Dobbinson,S.(2014).Tanningandsolaria.Collingwood:CSIROPublishing.

Fitzpatrick,T.B.(1988).Thevalidityandpracticalityofsun-reactiveskintypesIthroughVI.Archivesofdermatology,124(6),869-871.

56

Galkin,O.N.,&Terenetskaya,I.P.(1999).'VitaminD'biodosimeter:basiccharacteristicsandpotentialapplications.JPhotochemPhotobiolB,53(1-3),12-19.doi:10.1016/S1011-1344(99)00115-3

Goffman,E.(1959).Thepresentationofselfineverydaylife.NewYork:Doubleday.Häder,D.-P.,Williamson,C.E.,Wängberg,S.-Å.,Rautio,M.,Rose,K.C.,Gao,K.,...Worrest,R.

(2015).EffectsofUVradiationonaquaticecosystemsandinteractionswithotherenvironmentalfactors.Photochemical&PhotobiologicalSciences.doi:10.1039/C4PP90035A

Hartmann,D.,Gerteis,J.,&Croll,P.R.(2009).Anempiricalassessmentofwhitenesstheory:Hiddenfromhowmany?SocialProblems,56(3),403-424.

Hughey,M.W.(2010).The(dis)similaritiesofwhiteracialidentities:Theconceptualframeworkof‘hegemonicwhiteness’.EthnicandRacialStudies,33(8),1289-1309.

Hunter,M.L.(2002).“IfYou'reLightYou'reAlright”LightSkinColorasSocialCapitalforWomenofColor.Gender&Society,16(2),175-193.doi:10.1177/08912430222104895

Hunter,M.L.(2011).Buyingracialcapital:Skin-bleachingandcosmeticsurgeryinaglobalizedworld.JournalofPanAfricanStudies,4(4),142-162.

Joffe,H.(2003).Risk:FromPerceptiontoSocialRepresentation.BritishJournalofSocialPsychology,42(1),55-73.doi:10.1348/014466603763276126

Jones,G.(2008).Blondeandblue-eyed?Globalizingbeauty,c.1945–c.19801.TheEconomicHistoryReview,61(1),125-154.

Krishen,A.S.,LaTour,M.S.,&Alishah,E.J.(2014).AsianFemalesinanAdvertisingContext:ExploringSkinToneTension.JournalofCurrentIssues&ResearchinAdvertising,35(1),71-85.doi:10.1080/10641734.2014.866851

Li,E.P.,Min,H.J.,Belk,R.W.,Kimura,J.,&Bahl,S.(2008).SkinlighteningandbeautyinfourAsiancultures.Advancesinconsumerresearch,35,444-449.

Lidskog,R.(1996).Insciencewetrust?Ontherelationbetweenscientificknowledge,riskconsciousnessandpublictrust.Actasociologica,39(1),31-56.doi:10.1177/000169939603900103

Mahler,H.I.(2014).TheroleofemotionsinUVprotectionintentionsandbehaviors.Psychology,health&medicine,19(3),344-354.doi:10.1080/13548506.2013.802359

Martin,J.M.,Ghaferi,J.M.,Cummins,D.L.,Mamelak,A.J.,Schmults,C.D.,Parikh,M.,...Stein,D.(2009).Changesinskintanningattitudesfashionarticlesandadvertisementsintheearly20thcentury.Americanjournalofpublichealth,99(12),2140.doi:10.2105/AJPH.2008.144352

Milon,A.,Bulliard,J.L.,Vuilleumier,L.,Danuser,B.,&Vernez,D.(2014).Estimatingthecontributionofoccupationalsolarultravioletexposuretoskincancer.BritishJournalofDermatology,170(1),157-164.doi:10.1111/bjd.12604

Mortelmans,D.(2013).Handboekkwalitatieveonderzoeksmethoden.Leuven:Acco.Organization,W.H.(2014).UltravioletradiationandtheIntersunProgramme.Retrievedfrom

http://www.who.int/uv/uv_and_health/en/Parsons,T.(1942).AgeandsexinthesocialstructureoftheUnitedStates.AmericanSociological

Review,604-616.Pettigrew,S.,Jongenelis,M.,Strickland,M.,Minto,C.,Slevin,T.,Jalleh,G.,&Lin,C.(2016).

PredictorsofsunprotectionbehavioursandsunburnamongAustralianadolescents.BMCPublicHealth,16(1),1.

Sahay,S.,&Piran,N.(1997).Skin-colorpreferencesandbodysatisfactionamongSouthAsian-CanadianandEuropean-Canadianfemaleuniversitystudents.TheJournalofsocialpsychology,137(2),161-171.

Saraswati,L.A.(2010).Cosmopolitanwhiteness:Theeffectsandaffectsofskin-whiteningadvertisementsinatransnationalwomen'smagazineinIndonesia.Meridians:feminism,race,transnationalism,10(2),15-41.

57

Sedlackova,E.,Babelova,A.,Kozics,K.,Selc,M.,Srancikova,A.,Frecer,V.,&Gabelova,A.(2014).UltravioletAradiationpotentiatesthecytotoxicandgenotoxiceffectsof7H-dibenzo[c,g]carbazoleanditsmethylderivatives.EnvironMolMutagen.doi:10.1002/em.21927

Siipola,S.M.,Kotilainen,T.,Sipari,N.,Morales,L.O.,Lindfors,A.V.,Robsen,T.,&Aphalo,P.J.(2014).EpidermalUV-Aabsorbanceandwhole-leafflavonoidcompositioninpearespondmoretosolarbluelightthantosolarUVradiation.Plant,cell&environment.doi:10.1111/pce.12403

Simmel,G.(1957).Fashion.Americanjournalofsociology,541-558.Šitum,M.,VurnekŽivković,M.,Dediol,I.,ZeljkoPenavić,J.,&Šimić,D.(2010).Knowledgeand

attitudestowardssunprotectioninCroatia.Collegiumantropologicum,34(1),141-146.Sjöberg,L.,Holm,L.-E.,Ullén,H.,&Brandberg,Y.(2004).Tanningandriskperceptionin

adolescents.Health,risk&society,6(1),81-94.doi:10.1080/1369857042000193020Sproles,G.B.(1981).Analyzingfashionlifecycles:principlesandperspectives.TheJournalof

Marketing,116-124.Strauss,A.,&Corbin,J.M.(1990).Basicsofqualitativeresearch:Groundedtheoryproceduresand

techniques.California:SagePublications,Inc.Tracy,S.J.(2010).Qualitativequality:Eight“big-tent”criteriaforexcellentqualitativeresearch.

Qualitativeinquiry,16(10),837-851.doi:10.1177/1077800410383121Volkov,A.,Dobbinson,S.,Wakefield,M.,&Slevin,T.(2013).Seven-yeartrendsinsunprotection

andsunburnamongAustralianadolescentsandadults.AustralianandNewZealandjournalofpublichealth,37(1),63-69.doi:10.1111/1753-6405.12012

Wallerstein,I.M.(2004).World-systemsanalysis:Anintroduction.NorthCarolina:DukeUniversityPress.

Walsh,L.A.,Stock,M.L.,Peterson,L.M.,&Gerrard,M.(2014).Women’ssunprotectioncognitionsinresponsetoUVphotography:theroleofage,cognition,andaffect.Journalofbehavioralmedicine,37(3),553-563.doi:10.1007/s10865-013-9512-y

Watson,D.,Setchell,K.D.,&Ross,R.(1991).AnalysisofvitaminDanditsmetabolitesusingthermosprayliquidchromatography/massspectrometry.BiomedChromatogr,5(4),153-160.doi:10.1002/bmc.1130050404

58

Bijlagen

1.Thaise&BelgischerespondentenlijstPseudoniem Nationaliteit Beursgerechtigd

Huidigeopleiding Leeftijd

(jaren)

Fitzpatrickhuidtype

Jay

Thai Ja UndergradEnglish 20 3

Chadam Thai Ja UndergradFrench 22 3

Prem Thai Ja UndergradGobal

Studies

20 4

Kate Thai Nee UndergradGobal

Studies

20 4

Lin Thai Nee Master

Education

25 4

Mary Thai Nee Undergrad

French

21 3

Ninny Thai Nee UndergradEnglish 20 4

Pear Thai Nee UndergradGlobal

Studies

20 3

Rung Thai Nee Undergradglobal

studies

20 3

Saimui Thai Nee MasterGlobal

Studies

21 4

59

Pseudoniem Nationaliteit Beursgerechtigd

Huidigeopleiding Leeftijd

(jaren)

Fitzpatrickhuidtype

Emma Belg Ja Master

Geschiedenis

22 3

Eva Belg Ja Master

Pedagogie

23 3

Francine Belg Ja Master

Psychologie

23 4

Sigrid Belg Ja Master

Communicatie-

wetenschappen

24 3

Savannah Belg Ja Bachelor

Communicatie-

wetenschappen

23 2

Laura Belg Nee Master

Psychologie

23 3

Clara Belg Nee Master

Psychologie

24 3

Natacha Belg Nee Master

psychologie

23 3

Pan Belg Nee Master

Orthopedagogiek

23 2

Pinda Belg Nee BachelorPolitieke

Wetenschappen

23 3

60

2.BriefonderhandelentoegangDearDr.MarcVanderPutten,directorofMPHprogramatThammasatUniversityMynameisLynnLenaers.IamagraduatestudentofGhentUniversity,departmentofSociology.CurrentlyI’mdoinganexchangeprogram,masterof‘GlobalHealth’,atthe“SchoolofGlobalStudies”.FormymasterinSociology,IamdoingresearchabouttheperceptionofUVradiationwithwomenbetweentheagesof18‘till25.TobepreciseI’dliketointerview10femalestudentsofThammasatformyresearchpaperduringthemonthsMarch,AprilandMay2016.I’mflexibleabouttheprecisedateoftheinterviewandwillingtoadjustfullytothewilloftherespondent.MygoalistodiscovertheirdefinitionofUV-radiationandhowitdiffersbetweenBelgianandThaistudents.FurthermoreI’dliketoseehowtheperceptionofUVvariesbetweenstudentswithhighandlowsocio-economicstatus.Iaminneedof5femalestudentswhostudyatThammasatwithascholarshipand5femalestudentsthatdon’t.Iwaswonderingwhetheryouwouldbeabletohelpmegetintouchwiththem?I’dliketostressthatalltheinformationgivenduringtheinterviewwillbeprivateandfullyconfidential.Itwouldonlytakemaximumonehouroftheirtimeandallrespondentswillberewardedfortakingthetimetoparticipate.ItwouldbeafirstthattheperceptionofUV-radiationwithfemaleuniversitystudentsinBelgiumandThailandwouldberesearchedinaqualitative,in-depth,way.ThismeansauniqueopportunityforThammasatUniversitytoparticipateandfacilitatethisresearch.IwouldalsobehappytodeliverasynopsisoftheresearchinEnglish.Isincerelyhopeyouareinterestedinafuturecollaborationintermsofthisresearch.Ifyouhaveanyquestions,don’thesitatetocontactme.Iwouldalsoliketomakeanappointmentsowecandiscussfurtherdetailsinperson.Reallylookingforwardtoyourreply.Bestregards,LynnLenaersGraduatestudentSociology,GhentUniversity/GlobalHealth,[email protected]

61

3.Eersteinterviewvragen(pilootstudie)

IkbenmasterstudentsociologieaandeuniversiteitGenteninhetkadervanmijnthesis,doeikonderzoeknaardeperceptievanUV-stralingbijvrouwelijkestudentenvan18totenmet25jaar.Metditinterviewwiliknagaanofdezeperceptievarieerttussenstudentenuiteenverschillendesocio-economischeachtergrond.DaarnaastzalikookhetzelfdeinterviewafnemeninThailandomzoookmogelijksculturelevariatiesoptesporen.Deantwoordenuitditinterviewzijnstriktpersoonlijkenzullennietopenbaargemaaktworden.Zezullenenkelgebruiktwordenbijdeanalyseenverwerkingvanhetonderzoek.Voorafaanonsinterviewwilikvragenofuerbezwaartegenheeftdatikditinterviewopneem,ditiscruciaalvooronzegegevens.Zodatikachterafbijdeverwerkingzekerweetdatikdejuistegegevensnoteer.

Schuilnaam:…………………………………………………………………………

Geboortedatum:……………………………………………………………………………….

Geboorteplaats:…………………………………………………………………………………

Woonplaats:…………………………………………………………………………………

Nationaliteit:…………………………………………………………………………………….

Geloofsovertuiging:………………………………………....................................

Hoogstvoltooideopleiding(opleidingwaarvoorueendiplomabehaalde):

……………………………………………………………

Huidigeopleiding?......................................................

Vrijetijdsbesteding/interesses:…………………………………………………………………………

Nationaliteitvader:…………………………….…………………………………………………

Welkeopleidingvolgdehij?.........................................................................

Watis/washetberoepvanjevader?...................................................................

Nationaliteitmoeder:…………………………….…………………………………………………

Welkeopleidingvolgdezij?............................................................................

Watishetberoepvanjemoeder?...................................................................Watisjehuidtype(indiengeweten)?...........................................

62

1. WatisheteerstedaterinjeopkomtbijhethorenvanUV-straling?

2. HoedenkjedaterbinnenonzesamenlevingomgegaanwordtmetUV-stralingendezon?

àwaaromdenkjedat?Kanjeeenvoorbeeldgevenuitjenaasteomgeving?

3. OpwelkemaniergajezelfommetUV-straling?

àzijnermomenteninhetjaardatjehierandersmeeomgaat?Jaàwanneer?Enhoekomtdit?àHoegajeommetUVopvakantie?NeeàEnwanneerjejeineenanderlandbevindt,waardeUV-stralinghogerligtdanhier,hoegajedaarmeeom?

4. Artikelaustralie(http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2197003)

àwatwordterjuistinhetartikelgezegd?àwatisjouwmeningdaarover?

5. Benjeooitzelfonderdezonnebankgeweest?

jaàwatwasderedenhiertoe?Neeàwatisderedenhiertoe?

6. Onderdezonnebankgaaniseenheelbewustemanieromjehuidskleurteproberen

manipuleren.Alsjeinjenaasteomgevingkijkt,zijnernoganderemiddelendiemensengebruikenomdittedoen?àHoedenkjijdaarover?

7. Vroegerwasereenheelduidelijkverschilinhuidskleurpreferentietussendehogereen

lagereklasse:dearmenhaddenvakereendonkerderehuidskleurenrijkenhaddeneenduidelijkepreferentievooreenblekehuidskleur.Hoedenkjedatdatvandaagdedaggesteldis?

8. InAziëenAfrikaismenerergopgesteldomeenzobleekmogelijkhuidskleurte

verkrijgen.Hethebbenvaneenblankehuidisdaareenwaarschoonheidsideaal.Watisjouwmeninghierover?(Mengaathierbijookovertothetgebruikenvanchemischehuidbleekmiddelen…)

9. Steldathetmogelijkwasomoverelkmogelijkehuidskleurtebeschikken.Welkezouje

dankiezen?Welkezoujenietgraagoverbeschikken?Waaromnetdezehuidskleurwelenniet?

10. HoegaatjefamilieommetUV-stralingendezon?àkanjehiereenvoorbeeldvangeven?àEnjevrienden?

11. Denkjedatdehoudingdiemenvandaagaanneemtt.o.v.UV,verschiltmetpakweg50

jaargeleden?àwaaromdenkjedat?

63

12. TijdensditonderzoekkwamenzowelpositievealsnegatieveaspectenvanUVaanbod,alsjenumoestkiezen,welkeaspectvanUVweegtvoorjouhetsterkstdoor?

13. Dusalsikhetgoedbegrijp….?

14. IsernogietsdatweoverhethoofdhebbengezienomtrentUV-stralingbinnendit

interview,datjetochgraagnoghadmeegedeeld?

4.Tweedereeksinterviewvragen

IkbenLynnLenaers,masterstudentsociologieaandeuniversiteitGenteninhetkadervanmijnthesis,doeikonderzoeknaardehoudingtenopzichtevanUV-stralingbijvrouwelijkestudentenvan18totenmet25jaar.Deantwoordenuitditinterviewzijnstriktpersoonlijkenzullennietopenbaargemaaktworden.Zezullenenkelgebruiktwordenbijdeanalyseenverwerkingvanhetonderzoek.Voorafaanonsinterviewwilikvragenofuerbezwaartegenheeftdatikditinterviewopneem,ditiscruciaalvooronzegegevens.Zodatikachterafbijdeverwerkingzekerweetdatikdejuistegegevensnoteer.Ikwiluookeveneraanherinnerendatuvrijbentomopelkeogenbliktijdenshetinterviewaantegevendatunietmeerwenstdeeltenemen.

Schuilnaam:…………………………………………………………………………

Leeftijd:……………………………………………………………………………….

Geboorteplaats:…………………………………………………………………………………

Woonplaats:…………………………………………………………………………………

Nationaliteit:…………………………………………………………………………………….

Geloofsovertuiging:………………………………………....................................

Hoogstvoltooideopleiding(opleidingwaarvoorueendiplomabehaalde):

……………………………………………………………

Huidigeopleiding:......................................................

Vrijetijdsbesteding/interesses:…………………………………………………………………………

Geboortelandgrootmoederlangsmoederszijde:………………………………………………

Nationaliteitvader:…………………………….…………………………………………………

Welkeopleidingvolgdehij?.........................................................................

Watis/washetberoepvanjevader?...................................................................

Nationaliteitmoeder:…………………………….…………………………………………………

64

Welkeopleidingvolgdezij?............................................................................

Watis/washetberoepvanjemoeder?...................................................................Watisjehuidtype(indiengeweten)?...........................................Benjeeenbeursstudent?........................................Omcirkeldevolgendeantwoordmogelijkhedendievoorjouvantoepassingzijn:Genetischekenmerken:score 0 1 2 3 4Welkekleurhebbenjeogen?

Lichtblauw,

lichtgrijsof

lichtgroen

Blauw,grijsofgroen

Lichtbruinof

hazelbruin

Donkerbruin

Bruin/zwart

Watisjenatuurlijkhaarkleur?

Roodoflichtblond

Blond Donkerblondof

lichtbruin

Donkerbruin

Zwart

Watisjenatuurlijkehuidskleur(voorblootstellingaandezon)?

Ivoorwit Bleekoflicht Beigeofmeteengoudeondertoon

Olijf-oflichtbruin

Donkerbruinofzwart

Hoeveelsproetenhebje(voorblootstellingaandezon)?

veel meerdere Eenpaar Zeerweinig geen

Reactievandehuidnablootstellingaandezon:score 0 1 2 3 4Hoereageertjehuidopdezon?

Verbrandtaltijd,blarenenvervellen

Verbrandtvaak,blarenenvervellen

Verbrandtmatig

Verbrandtzeerzelden,bijnanooit

Verbrandtnooit

Wordtjehuidbruinindezon?

Nooit,ikverbrandaltijd

Zelden Soms Vaak Altijd

Hoebruinwordtjehuidindezon?

Nietofzeerweinig

Lichtbruin Matigbruin Diepbruin Donkervannature

Hoegevoeligisjegezichtindezon?

Zeergevoelig

Gevoelig Normaal Ongevoelig Zeerongevoelig

65

Bruingewoontes:score 0 1 2 3 4Wanneerhebjejelichaamlaatstblootgesteldaandezon(ofzonnebank/zelfbruiner)?

Meerdan3

maandengeleden

2tot3maandengeleden

1tot2maandengeleden

Minderdaneenmaandgeleden

Minderdan2wekengeleden

Ontblootjejehuidomblootgesteldtewordenaandezon?

Nooit

Zelden Soms Vaak Altijd

Voorzorgsmaatregels:Probeerjedemiddagzonzoveelmogelijktevermijden?

Nooit Zelden Soms Vaak altijd

ZoekjehetniveauvanUV-stralingop,alvorensjeindezontebegeven?

Nooit Zelden Soms Vaak altijd

Maakjegebruikvanbv.eenparasol,boom,parapluenz.omschaduwtecreërenindezon?

Nooit Zelden Soms Vaak altijd

Draagjezonwerendekledijindezon?Zoalsbv.zonnebril,hoed,strakgewevenenloszittendekledij.

Nooit Zelden Soms Vaak altijd

Gebruikjezonnecrèmewanneerjeblootgesteldwordtaandezon?

Nooit Zelden Soms Vaak altijd

VermijdjeactiefUV-lampenensolaria? Nooit Zelden Soms Vaak altijd

1. WatisheteerstedaterinjeopkomtbijhethorenvanUV-straling?à(indienzowelpositievealsnegatieveelementen,welkvande2aspectenweegtervoorjouhetsterkstdoor?)

2. Steldathetmogelijkwasomoverelkmogelijkehuidskleurteschikken.Welkezoujedankiezen?àwelkezoujenietgraagoverbeschikken?Waaromdiekleurwelendeandereniet?

3. ArtikelAustralië(http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/buitenland/1.2197003)àwatwordterjuistinhetartikelgezegd?àwatisjouwmeningdaarover?

4. HoedenkjedaterbinnenonzesamenlevingomgegaanwordtmetUV-stralingendezon?àKanjehiereenvoorbeeldvangeven?

5. HoewordterinjenaasteomgevingomgegaanmetUV-stralingendezon?àKanjehiereenvoorbeeldvangeven?

6. OpwelkemaniergajezelfommetUV-straling?

66

7. Zijnerspecifiekemomentendatjehierandersmeeomgaat?àzoja:Wanneergajehierandersmeeom?(tijd,plaats,….) Opwelkemaniergajehierandersmeeom?àzonee:WanneerjejeineenanderlandbevindtwaarvandeUV-stralinghogerligtdanhier.Hoegajedaarmeeom?

8. Dusalsikhetgoedbegrijp…?

9. IsernogietsdatweoverhethoofdhebbengezienomtrentUV-stralingbinnenditinterview,datjetochnoggraaghadmeegedeeld?

5.Tijdsplanning

J F M A M J J+A S O N D

2015 BE

con-

tact

Piloot-

studie

Dataver-

zameling

1+

reflectie

Dataver-

zameling

2+

reflectie

2016

Analyse

BE

TH

con-

tact

Dataver-

zameling3

+reflectie

Dataver-

zameling4

+reflectie

Ana-

lyse

Thai

Verge-

lijking

+uit-

schrijven

analyse