Układ nerwowy
Układ nerwowy ośrodkowy to:
• mózgowie, na które składają się:
• mózg, móżdżek, pień mózgu i rdzeń kręgowy.
Do układu nerwowego obwodowego zalicza się:
• nerwy czaszkowe (12 par) i nerwy rdzeniowe (31 par) wraz ze zwojami, splotami i nerwami układu autonomicznego, zwanego też układem wegetatywnym.
Poszczególne nerwy czaszkowe:• I - nerwy węchowe • II - nerw wzrokowy • III - nerw okoruchowy • IV - nerw bloczkowy • V - nerw trójdzielny • VI - nerw odwodzący • VII - nerw twarzowy • VIII - nerw przedsionkowo-ślimakowy • IX - nerw językowo-gardłowy • X - nerw błędny • XI - nerw dodatkowy • XII - nerw podjęzykowy
W obrębie komórki nerwowej wyróżnia się
• ciało komórki• dwa rodzaje wypustek:
wypustkę długą (akson) i liczne wypustki krótkie (dendryty).
Aksony:
• przenoszą informacje z ciała komórki do innych komórek nerwowych lub narządów wykonawczych (efektorów)
RDZEŃ KRĘGOWY
• Rdzeń kręgowy odgrywa dwie role:
• przetwarzanie informacji nerwowych,
• drogi przewodzącej bodźce nerwowe do i od mózgu.
Rdzeń kręgowy:
• Na przekroju poprzecznym rdzenia kręgowego widoczne są skupiska komórek nerwowych (istota szara), które zajmują centralną część rdzenia. Istota szara ułożona jest w kształcie litery "H", tworząc rogi tylne (grzbietowe) i rogi przednie (brzuszne).
Rogi grzbietowe
• dochodzą do nich korzenie grzbietowe, które pośredniczą w przekazywaniu pobudzeń czuciowych
Rdzeń przedłużony stanowi:
• skupienie ośrodków nerwowych dla wielu czynności odruchowych, które są związane z odchodzącymi od niego nerwami czaszkowymi.
• do odruchów odbywających się przy udziale rdzenia przedłużonego należą takie czynność jak: ssanie, żucie, połykanie, wymioty, kichanie, kaszel, mruganie powiek, ruchy oddechowe, regulacja czynności serca, rozszerzanie naczyń krwionośnych, wydzielanie potu a także regulowanie przemiany materii.
Mózgowie to:
• Mózg (kresomózgowie, międzymózgowie),
• Pień mózgu i móżdżek.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego
Rozwój Zasobów LudzkichProjekt: Kobieta pracująca w zawodzie kosmetyczki
Kora mózgu (istota szara):
• Jest świadomą częścią mózgu• Jest punktem wyjścia wielu
nieświadomych zachowań• Miejscem gromadzenia
wszystkich świadomych wrażeń zmysłowych
W korze mózgowej można wyróżnić cztery płaty zewnętrze
które pełnią funkcje:
• - płat czołowy – intelekt i kontrola ruchu,
• - płat skroniowy - percepcja i interpretacja dźwięku,
• - płat ciemieniowy – ogólna percepcja czuciowa i jego interpretacja,
• - płat potyliczny – odbiór bodźców wzrokowych i ich interpretacja.
Komory mózgowia
Układ komorowy (łac. systema ventricularis) - zbiór czterech przestrzeni wewnątrz mózgowia, w których wytwarzany jest płyn mózgowo-rdzeniowy i z których następnie wydostaje się do przestrzeni podpajęczynówkowej, gdzie krąży, otaczając cały ośrodkowy układ nerwowy. Płyn ten wytwarzany jest z osocza krwi przez splot naczyniówkowy.Wyróżnia się:dwie komory boczne (ventriculi laterales) komorę III (ventriculus tertius) komorę IV (ventriculus quartus)
PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY
• Jest to ciecz wypełniająca komory mózgu oraz przestrzenie podpajęczynówkowe mózgowia i rdzenia kręgowego. Objętość płynu u człowieka dorosłego wynosi 100-250 ml.
Płyn jest:• przejrzysty,• bezbarwny,
MÓŻDŻEK
• Jest zbudowany z dwóch półkul połączonych robakiem, z zewnątrz pokrytych korą móżdżku. Móżdżek leży z tyłu pnia mózgu i jest połączony z większą częścią mózgu i rdzeniem kręgowym przez konary móżdżku , którymi biedną drogi afferentne (dośrodkowe) i efferentne (odśrodkowe). Móżdżek ma decydujące znaczenie w kontroli ruchu.
UKŁAD NERWOWY AUTONOMICZNY
• Układ nerwowy autonomiczny (bez udziału świadomości) kontroluje czynności narządów wewnętrznych.
• Składa się z dwóch przeciwstawnych części: współczulnej (sympatycznej) i przywspółczulnej (parasympatycznej).
• w ciągu dnia, dominuje jego część współczulna - z apogeum w godzinach popołudniowych.
• w nocy kontrolę nad pracą narządów przejmuje układ przywspółczulny