Udhezuesi Për Parafillor Dhe Fillor Mars 2014

REPUBLIKA E KOSOVS/REPUBLIKA KOSOVA/ REPUBLIC OF KOSOVA QEVERIA E KOSOVS / VLADA KOSOVA /GOVERNMENT OF KOSOVA

MINISTRIA E ARSIMT, SHKENCS DHE TEKNOLOGJIS MINISTARSTVO ZA OBRAZOVANJE, NAUKU I TEHNOLOGIJU

MINISTRY OF EDUCATION, SCIENCE AND TECHNOLOGY

UDHZUES PRAKTIK PR ZBATIMIN E KURRIKULS

(pr klasn parafillore dhe arsimin fillor)

Mars, 2014

Prgatitur nga: Shqipe Gashi, zyrtare pr kurrikula n MASHT

Diana Qarkaxhija, msimdhnse - bashkpuntore pr kurrikula

Koordinuar nga: Selim Mehmeti, Instituti Pedagogjik i Kosovs

Hajrije Devetaku - Gojani, Instituti Pedagogjik i Kosovs, &

Shqipe Gashi, zyrtare pr kurrikula n MASHT

Lektor: Bekim Morina, Instituti Pedagogjik i Kosovs Botimin e mbshteti: Zyra pr trajnime n MASHT Dizajni dhe faqosja nga: Blendi, Prishtin Prishtin, mars 2014

PRMBAJTJA Shkurtesat .................................................................................................................................... 6 1. HYRJE ....................................................................................................................................... 7 2. KORNIZA E KURRIKULS S KOSOVS DHE KURRIKULA BRTHAM ZBATIMI N PRAKTIK ............................................................................................................................... .....11

2.1. Arritshmria e qllimeve t arsimit parauniversitar .............................................................11 2.2. Parimet e arsimit parauniversitar si referenca t organizimit t puns edukativo-arsimore .... .13 2.3. Kuptimi dhe funksioni i rezultateve t t nxnit ..................................................................17 2.3.1. Rezultatet e t nxnit pr shkall kompetenc (RNSH) dhe arritshmria e tyre .............17 2.3.2. Rezultatet e t nxnit pr fusha kurrikulare (RNF) dhe prmbajta msimore ...................18 2.3.3. Rezultatet e t nxnit pr klas n nivel t fushs kurrikulare apo lnds msimore (RNL) brenda shkalls kurrikulare .........................................................................................................20

3. ASPEKTET METODOLOGJIKE DHE PRAKTIKE T PLANIFIKIMIT DHE T ZBATIMIT T KURRIKULS S RE ............................................................................................................ 25

3.1. Plani msimor .....................................................................................................................25 3.2. Plani i shkalls kurrikulare ..................................................................................................27 3.3. Plani vjetor ...........................................................................................................................29 3.4. Plani dymujor .....................................................................................................................34 3.5. Plani javor ...........................................................................................................................39 3.6. Plani i ors msimore ..........................................................................................................40

3.7 shtjet ndrkurrikulare dhe korrelacioni n mes fushave kurrikulare /lndve msimore.......42 4. METODOLOGJIA E MSIMDHNIES, MATERIALET MSIMORE, VLERSIMI DHE INSTRUMENTET E SAJ ............................................................................................................. 45

4.1. Metodologjia e msimdhsnies n funksion t KKK .........................................................45 4.2. Materialet msimore (przgjedhja dhe prgatitja e tyre) ......................................................49 4.3. Aspektet metodologjike dhe praktike t vlersimit .............................................................50 4.4. Bashkpunimi i msimdhnsve si domosdoshmri pr zbatim t kurrikuls s re ............58

Shtojca ....................................................................................................................................... 59 Shtojca 1 : Disa folje vepruese pr hartimin e rezultateve t t nxnit dhe kritereve t vlersimit...........60 Shtojca 2 : Modele t planifikimeve t prgatitura nga msimdhnsit ......................................................65 Shtojca 3 : Materiale msimore t prdorura nga msimdhnsit pr msimdhnie dhe vlersim ............80 Shtojca 4 : Pakoja e instrumenteve pr planifikimin msimor ......................................................................90 Burimet dhe literatura ............................................................................................................... 98

SHKURTESAT

KKK Korniza e Kurrikuls e Arsimit Parauniversitar t Republiks s Kosovs

KB Kurrikula Brtham

FK Fush Kurrikulare

SHK Shkall Kurrikulare

RNSH Rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare Kompetenca

RNF Rezultatet e t nxnit pr fusha kurrikulare

RNL Rezultatet e t nxnit pr lnd msimore

PV Plan Vjetor

PD Plan Ditor

OM Or Msimore

POM Plani i Ors Msimore

TM Teknik Msimore

KSH Kalendari Shkollor

KV Kalendari Vjetor

MASHT Ministria e Arsimit, e Shkencs dhe e Teknologjis

IPK Instituti Pedagogjik i Kosovs

DKA Drejtoria Komunale e Arsimit

I. HYRJE

Udhzuesi pr zbatimin e Kurrikuls s re sht doracak, i cili mbshtet implementimin e filozofis s Kornizs s Kurrikuls s Kosovs n praktik. Ky udhzues sht vazhdimsi e dokumenteve kurrikulare, t cilat n mnyr hierarkike e ndihmojn dhe e bjn t zbatueshme njra-tjetrn. MASHT-i pas Kornizs s Kurrikuls s Kosovs (KKK), ka hartuar Kurrikulat Brtham (KB) pr t vazhduar m pas me hartimin e Udhzuesve praktik pr zbatimin e Kurrikuls, aktivitet t cilin e ka zhvilluar n bashkpunim me Institutin Pedagogjik t Kosovs.

Udhzuesi ofron informata pr jetsimin e qllimeve t arsimit parauniversitar, pr respektimin parimeve t kurrikuls, kuptimin e zbrthyeshmris s rezultateve t t nxnit pr shkall kurrikulare-kompetenca dhe pr fusha t kurrikuls, t shkalls s par dhe t dyt kurrikulare, n planifikime msimore. Gjithashtu, udhzuesi ofron aspekte metodologjike dhe praktike t planifikimit dhe zbatimit t kurrikuls s re, si dhe aspektet metodologjike dhe praktike t vlersimit t arritjeve t nxnsve. Aspektet metodologjike t planifikimit dhe zbatimit t kurrikuls se re dhe t vlersimit t arritshmrive t nxnsve mbshteten n praktikat e suksesshme t shkolls.

Rndsia e udhzuesit Udhzuesi mbshtet zbatueshmrin e KKK-s, respektivisht KB-ve, pr klasn

parafillore dhe arsimin fillor n shkoll. Shembujt e modeleve praktike t planifikimeve msimore, t metodologjis s msimdhnies dhe vlersimit, ndihmojn ndrlidhjen e kurrikuls me punn msimore n shkoll. Qllimi i udhzuesit

Meqense msimdhnsit jan agjentt kryesor t zbatimit t filozofis s KKK,-s udhzuesi ka pr qllim ngritjen profesionale t msimdhnsve pr t kuptuar dhe zbrthyer KKK, respektivisht KB e klass parafillore dhe arsimin fillore n planifikime msimore, n strategji e teknika t msimdhnies, t nxnit dhe t vlersim t arritshmrive t nxnsve dhe n vetvlersim t procesit msimor t organizuar nga vet msimdhnsi duke e ndihmuar zhvillimin e kompetencave t caktuara te fmijt e moshs q mbulon kurrikula brtham n fjal. Prdorimi i udhzuesit Udhzuesi n fillim prdoret si material trajnues i trajnerve pr t zhvilluar m tej aftsit profesionale t msimdhnsve n zbatimin e KKK-s, respektivisht t KB t klass parafillore dhe arsimit fillor. Kurse n t ardhmen llogaritet q ky udhzues krahas me udhzuesit pr prmirsimin e praktikave n klas (MASHT & SWAP, 2012), t`ju shrbej msimdhnsve gjat puns s pavarur n realizimin e kurrikuls s re - KB-s.

Rezultatet e pritura nga prdorimi i udhzuesit

Duka pasur parasysh shtjet q trajtohen n udhzues dhe strategjit q praktikohen gjat trajnimit, pritet q msimdhnsit t arrijn kto rezultate:

T identifikojn qasjet e arritshmris s qllimeve t arsimit; T identifikojn qasjet e respektimit t parimeve n procesin arsimor, duke prfshir

planifikimet, metodologjit dhe vlersimin; T identifikojn elementet e domosdoshme t prbrjes s planifikimeve msimore pr

zbatueshmri t KB-ve; T prgatisin modele t planifikimeve msimore n t cilat prfshihen elementet e

domosdoshme t KB-ve.

T prgatisin modele t strategjive t msimdhnies dhe t t nxnit, duke respektuar parimet e KKK-s, KB-ve;

T prgatisin dhe t shfrytzojn materialeve t ndryshme msimore; T zbatojn strategji, teknika dhe instrumente t vlersimit n pajtim me parimet e

kurrikuls; T zbatojn strategji t bashkpunimit kolegial brenda dhe jasht shkolls, si kurorzim i

suksesit t shkolls. Organizimi i udhzuesit

Udhzuesi prbhet prej katr kapitujve dhe shtojcs. N secilin kapitull elaborohen shtje q u ndihmojn msimdhnsve t kuptojn ecurin e zbrthimit t KKK-s, respektivisht t KB-ve t klass parafillore dhe arsimit fillor n praktikn shkollore dhe ti bjn ata agjent t ndryshimeve.

N kapitullin e par - Hyrje, trajtohen rndsia e udhzuesit, qllimi i udhzuesit, prdorimi dhe prdoruesit e udhzuesit, rezultatet e pritura nga prdoruesit e udhzuesit dhe organizimi i udhzuesit.

N kapitullin e dyt - Korniza e Kurrikuls s Kosovs dhe Kurrikula Brtham zbatimi n praktik, trajtohen shtje q ndihmojn jetsimin e qllimeve t arsimit parauniversitar, respektimin e parimeve t kurrikuls n procesin e arsimit n shkoll, kuptimin e zbrthyeshmris t rezultateve t t nxnit pr kompetenca dhe pr fusha kurrikulare t shkalls s par dhe t dyt kurrikulare n planifikime msimore.

N Kapitullin e tret - Aspektet metodologjike dhe praktike t planifikimit dhe zbatimit t kurrikuls s re, trajtohen shtje t planifikimeve msimore, duke integruar elemente domosdoshme t KB-s, shtjet ndrkurrikulare dhe korrelacioni ndrmjet fushave kurrikulare dhe bashkpunimi kolegial n funksion t zbatimit t KB-ve.

N kapitullin e katrt - Metodologjia e msimdhnies, materialet msimore dhe instrumentet e saj, trajtohen strategji t msimdhnies dhe t t nxnit, duke prfshir metoda, teknika t msimdhnies dhe t t nxnit t suksesshm, prgatitje dhe shfrytzim t materialeve msimore. Trajtohen metodat, teknikat dhe instrumentet e vlersimit t arritjeve t nxnsve, respektivisht kompetencat, rezultatet e t nxnit dhe nivelet e njohjes n funksion t vlersimit.

Shtojca prmban planifikime dhe materiale t msimdhnies dhe t vlersimit t punuar nga msimdhnsit.

II. KORNIZA E KURRIKULS S KOSOVS DHE KURRIKULA BRTHAM ZBATIMI N PRAKTIK

Ky kapitull prqendrohet n: Arritshmrin e qllimeve t arsimit parauniversitar; Parimet e arsimit parauniversitar, si referenca t organizimit t puns edukativo-

arsimore; Kuptimin dhe funksionin e rezultateve t t nxnit (t shkallve kurrikulare -

RNSH kompetencave, t fushave kurrikulare - RNF dhe t lndve msimore - RNL).

II. 1 Arritshmria e qllimeve t arsimit parauniversitar Qllimet e arsimit parauniversitar Kultivimi i identitetit personal, kombtar, i prkatsis shtetrore e kulturore; Promovimi i vlerave t prgjithshme kulturore dhe qytetare; Zhvillimi i prgjegjsis ndaj vetes, ndaj t tjerve, ndaj shoqris dhe ndaj mjedisit; Aftsimi pr jet dhe pr pun n kontekste t ndryshme shoqrore e kulturore; Zhvillimi i ndrmarrsis dhe prdorimi i teknologjis;dhe Aftsimi pr msim gjat gjith jets.

Qllimet e arsimit parauniversitar t paraqitura n KKK jan pjes prbrse dokumenteve t

kurrikulave brtham t t tri niveleve formale t arsimit parauniversitar. E gjith prmbajtja e ktyre dokumenteve sht n funksion t arritshmris s qllimeve t arsimit parauniversitar. Kjo do t thot q edhe rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare kompetenca (RNSH) dhe rezultatet e t nxnit t fushave kurrikulare (RNF) t secils shkall kurrikulare jan n funksion t arritjes s qllimeve t arsimit parauniversitar. Edhe e gjith puna praktike edukativo- arsimore q zhvillohet n shkoll duhet t jet n funksion t arritshmris s ktyre qllimeve. Qasjet e arritjes s qllimeve duhet tu prshtaten moshs dhe mundsive t nxnsve t secilit nivel formal, prkatsisht secils klas. Shih veorit e arsimit t klass parafillore dhe arsimit fillor n Kurrikuln Brtham (KB) pr klasn parafillore dhe arsimin fillor, f. 16 dhe 17.

Si arrihen qllimet?

Qllimet e arsimit, t parapara n KB-n e klass parafillore dhe arsimit fillor, arrihen kur ato bhen pjes e planifikimeve msimore t secils klas, si t planifikimeve vjetore, mujore, javore, ditore dhe pjes e procesit msimor q zhvillohet n klas dhe jasht saj. Kjo do t thot se n funksion t arritshmris s qllimeve duhet t jen kto aktivitete t udhhequra nga msimdhnsi:

Przgjedhja e rezultateve t t nxnit pr shkall - kompetenc (RNSH) q synohen t arrihen gjat periudhave t caktuara, prmes prmbajtjeve (temave dhe njsive msimore) dhe aktiviteteve brenda dhe jasht ors msimore;

Przgjedhja apo adaptimi i rezultateve t fushs apo lnds t secils klas nga planet dhe programet ekzistuese, q korrespondojn me rezultatet e t nxnit t fushave kurrikulare;

Przgjedhja e prmbajtjes msimore (temave apo njsive msimore); Przgjedhja e metodologjive t msimdhnies dhe t t nxnit; Przgjedhja e materialeve dhe burimeve msimore; Przgjedhja e metodologjive, teknikave dhe instrumenteve t vlersimit; Przgjedhja e formave t komunikimit; Krijimi i klims n klas dhe shkoll, n favor arritjes s qllimeve.

Qllimet nuk mund t kuptohen si fiksime t veanta, q arrihen secila ndaras nga njra- tjetra, por, n shumicn e rasteve, funksionojn si trsi.

Shembull i arritjes s qllimeve t arsimit parauniversitar prmes fushs kurrikulare Shoqria dhe mjedisi.

Shkalla II, kompetencat 5.8, 6.2, 6.4, 6.7. Shkalla II, fusha kurrikulare Shoqria dhe mjedisi, rezultati 1.1 Rezultati i fush kurrikulare - lnds msimore Shoqria dhe mjedisi (n kt fush

lnd msimore gjenden elementet e historis, gjeografis dhe edukats qytetare), klasa e 5-t, p.sh. rezultati, nr? Nxnsi identifikon elementet e kulturs n Kosov.

Prmbajtja msimore (Tema msimore): Veshjet kombtare. Prmbajtja msimore (Njsia msimore): Veshjet kombtare t burrave n rajonin e

Rugovs.

Qllimet e synuara mund t jen: Kultivimi i identitetit kombtar.

Por nse nxnsit angazhohen n gjetjen e pjesve t veshjes kombtare n mnyr individuale a grupore, ather:

Promovohet bashkpunimi si vler e prgjithshme kulturore dhe qytetare; Rritet prgjegjsia ndaj vetes dhe t tjerve (pr detyrn individuale brenda detyrs s

prbashkt); Rriten angazhimi dhe iniciativa si pjes e ndrmarrsis; Krijohet mundsia pr pun t pavarur.

(Kujto qllimet e arsimit parauniversitar). N kt rast, vijn n shprehje metodologjia e puns, materialet dhe burimet e

informacionit, klima pozitive. (Kujto aktivitetet q msimdhnsi i bn pr arritjen e qllimeve parauniversitare).

Aktivitet: Pasi q keni lexuar dhe analizuar informacionet/udhzimet e dhna pr arritshmeris e qllimeve t arsimit parauniversitar, diskutoni me koleg: 1. Si mund t integrohen dhe respektohet qllimet e arsimit parauniversitar konkretisht n kuadr t nj fushe t kurrikuls - n klasn parafillore dhe arsimin fillor, p.sh. klasn e par. 2. Merrni shembuj n njrn nga fushat e kurrikuls dhe n nivele t ndryshme t planifikimit dhe metodologjis s msimdhnies dhe nxnies Fusha e kurrikuls/Lnda:________________________ Klasa:________________________ Tema:__________________ Njsia msimore ____________ Rezultatet msimore: Qllimet e arsimit q synohen t arrihen dhe prshkrimi i ans praktike pr arritjen e qllimeve gjat puns me nxns: ______________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ II.2 Parimet e arsimit parauniversitar, si referenca t organizimit t puns edukativo-arsimore

Parimet Gjithprfshirja; Zhvillimi i kompetencave; Msimdhnia dhe t nxnit e integruar dhe koherent; Autonomia dhe fleksibiliteti n nivel shkolle; Prgjegjsia dhe llogaridhnia.

Parimet jan nj lloj i rregullave, t cilat e mbshtesin punn edukativo-arsimore n

arritjen e qllimeve t arsimit parauniversitar. Ato e mbshtesin punn edukativo-arsimore t msimdhnsve t klass parafillore dhe t arsimit fillor. Ato jan udhrrfyes t puns s suksesshme t msimdhnsve q reflektohen n prgatitjen e nxnsve t ktij niveli pr sfidat e tanishme n t nxn, n zgjidhje t problemeve n raport me potencialet e tyre dhe n prgatitjen pr t nxn t mtutjeshm. Msimdhnsit punn e tyre edukativo-arsimore duhet ta mbshtesin n parimet e prcaktuara n Kornizn e Kurrikuls s Kosovs (KKK), respektivisht n KB t klass parafillore dhe arsimit fillor. Kjo do t thot q edhe kurrikula brtham pr klasn parafillore dhe arsimin fillor sht ndrtuar mbi bazn e parimeve q jan prcaktuar n KKK (Shih KKK, f. 31) dhe gjithashtu edhe zbatimi praktik i saj duhet t bhet mbi bazn e tyre.

Si mund t jemi n linj t parimeve?

N linj t parimit t gjithprfshirjes jemi ather kur:

Kemi planifikuar duke diagnostikuar prvojat, dijet, kulturat, stilet e t nxnit t nxnsit-es dhe e kemi prmirsuar msimdhnien;

Kemi planifikuar duke synuar; Kemi prdorur llojllojshmri t metodave, teknikave dhe materiale t ndryshme t

msimdhnies dhe t t nxnit, detyra t diferencuara pr realizim t aktivitetit. Dhe nxnsi-sja: o Ndihet i pranuar n klas nga nxnsit-set, edhe nga msimdhnsi-sja njjt si t gjith

nxnsit, pa dallim, qoft t potencialit, gjinis, prkatsis fetare, prkatsis sociale, ekonomike, shndetsore, etnike dhe kulturore;

o Ndihet i-e respektuar sa u prket, dinjitetit, prvojs, dijeve, stileve t t nxnit dhe mnyrs s t shprehurit dhe mendimit.

Sepse kemi krijuar klim q secili-la ndihet rehat, i-e muar, kontribuues-e dhe i-e suksesshm-e.

N linj t parimit t zhvillimit t kompetencave jemi ather kur: Kemi planifikuar duke pasur parasysh rezultatet e t nxnit t shkalls kompetencs

(RNSH), rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare (RNF) t shkalls s par apo t dyt kurrikulare dhe rezultatet e fushs apo lnds pr klas (parafillore, e par,e pest) t marr dhe t adaptuar nga planet e programet ekzistuese, e nse jo i kemi hartuar vet;

Kemi aplikuar metodologji dhe mjete didaktike, t cilat kan nxit dshir, kreativitet dhe pavarsi;

Kemi prdorur teknika dhe instrumente t vlersimit, t cilat e kan ndihmuar vetvlersimin, identifikimin e sakt t shkalls s arritshmris dhe pastaj marrjen e masave pr prmirsim.

Dhe nxnsi-sja: o Identifikon, krahason, analizon dhe vlerson, ngjarje dukuri dhe zgjidh probleme n

pajtim me rezultatet e t nxnit t fushs apo lnds pr klasn parafillore, apo klasat e arsimit fillor;

o Demonstron shkathtsi t komunikimit (dgjon dhe sht konstruktiv n dhnien e mendimeve, qoft verbalisht, me shkrim apo me vizatim), t menaxhimit t detyrs, aktivitet, kohs dhe mjeteve, shfrytzimit t burimeve;

o Demonstron vlera, si toleranc, mirsjellje, solidaritet-prkrahje, respekt dhe prgjegjsi ndaj vetes, t tjerve dhe mjedisit;

o Demonstron qndrim pr dika, si pr sjellje, ngjarje a dukuri; o Demonstron iniciativa, pjesmarrje pr ndryshim; o Menaxhon emocionet e veta, nuk sht arrogant-e, konfliktuoz-e, i-e tensionuar

Dhe, kshtu zhvillojm nxns-e kompetent-e

N linj t parimit t msimdhnies s integruar dhe t t nxnit koherent jemi ather kur:

Kemi planifikuar lidhje ndrlndore brenda fushs s njjt, prmes przgjedhjes s temave t prbashkta;

Kemi planifikuar lidhje n mes t fushave kurrikulare, ashtu q t ndihmojm zhvillimin e gjuhs te shkencat, artet, jeta dhe puna, por edhe te matematika; apo ndihmojm zhvillimin e temave t shkencave, shoqris dhe mjedisit prmes matematiks, gjuhs dhe arteve (p.sh. vjeshta, tem- njsi msimore e shkencave ndihmohet t realizohet prmes eses te gjuha, prmes artit e edhe muziks; p.sh. foljet, mbiemri, emri - njsi msimore t gjuhs prmes tekniks s pesvargshit zhvillohen te shkencat natyrore, te shoqria dhe mjedisi etj.)

Kemi planifikuar module dhe projekte, ku gjenden elemente t fushave kurrikulare, p.sh. projekti Mbjellja e luleve n nj knd t oborrit t shkolls - ather kan ardhur n shprehje shkencat natyrore, duke e studiuar kohn e prshtatshme pr mbjellje..., matematika duke matur thellsin e grops t prshtatshme pr lulet, shoqria dhe mjedisi duke ditur rndsin ruajtjes dhe krijimit t nj mjedisi t kndshm, shndeti dhe mirqenia, artet etj.

Dhe, nxnsi-sja: o Analizon nj detyr, situat, ngjarje a dukuri n knde t ndryshme (p.sh t nj lloj

ushqimi, identifikon prbrjen, mnyrn e prdorimit dhe vendin e prodhimit ktu ka elemente t shkencave t natyrs, jets dhe puns, por edhe t shoqris dhe mjedisit; (p.sh. trupat gjeometrik- forma mendojm n matematik, shkenca t natyrs, arte etj).

o Identifikon ndrlidhjen dhe ndrvarsin e detyrave, ngjarjeve dhe dukurive (p.sh. bimt na ndihmojn t kemi jet t shndosh, sepse kem ajr t pastr dhe, dhe ne i ruajm, kujdesemi dhe i kultivojm ato). Dhe, kshtu zhvillojm t nxn gjithprfshirs dhe koherent

N linj t parimit t autonomis dhe fleksibilitetit jemi ather kur: Kemi prgatitur plan msimor (shprndarje t orve msimore pr fusha kurrikulare dhe

lnd msimore) dhe planifikime msimore (vjetore, mujore, ditore) n pajtim me rezultatet e t nxnit pr shkall-kompetenc (RNSH), rezultateve t t nxnit pr fush kurrikulare (RNF) pr shkall dhe rezultateve t t nxnit pr fush kurrikulare apo lnd msimore pr klas dhe n pajtim me prvojat, ritmet e stileve t t nxnit t nxnsve t cilt-at i udhheqim;

Kemi hartuar kurrikul zgjedhore n pajtim me talentin, afinitetet dhe interesat e nxnsve;

Dhe, nxnsi-sja: o Nx n baz t ritmeve individuale t t nxnit; o Nx sipas stilit individual; o Zhvillon talentin dhe nx mbi bazn e afiniteteve dhe interesave.

Dhe, kshtu zhvillojm nxns-e t suksesshm-e

N linj t parimit t prgjegjsis dhe llogaridhns jemi ather kur:

Jemi transparent pr saktsin dhe nivelin e arritjes s kompetencave dhe rezultateve pr seciln detyr, aktivitet me secilin nxns-e dhe i kemi diskutuar rrugt e arritjes;

Jemi transparent dhe n komunikim t vazhdueshm me prindr pr t arriturat e rezultateve t t nxnit pr shkall-kompetenca (RNSH) dhe rezultateve t t nxnit t fushs kurrikulare (RNF), lnds a tems msimore;

Jemi transparent me Kshillin e klass, Kshillin e msimdhnsve t shkolls dhe kshillat e tjer q funksionojn n shkoll pr nivelin e arritjes s rezultateve t kompetencave, fushave, lnds a tems pr paralelet t cilat i udhheqim.

Dhe, nxnsi-sja: o sht n dijeni pr nivelin e arritjes s vet n pajtim me krkesat e shtruara nga

msimdhnsi; o Prindrit jan n dijeni pr nivelin e arritjes s fmijve t tyre n pajtim me rezultatet e

t nxnit t shkalls kompetencs (RNSH), rezultateve t t nxnit t fushs kurrikulare (RNF) pr shkall, rezultateve t t nxnit t lnds (RNL) a tems msimore pr klas;

o Kshilli i klas, Kshilli msimdhnsve t shkolls dhe kshillat e tjer q funksionojn n shkoll jan n dijeni pr nivelin e arritjes s nxnsve t paraleles. Dhe, kshtu prmirsojm msimdhnien dhe rrisim t nxnit e nxnsve

Aktivitet : Pasi q keni lexuar dhe analizuar informacionet/udhzimet e dhna pr Parimet e arsimit parauniversitar referenca t organizimit t puns edukativo arsimore,, diskutoni me koleg: si mund t integrohen dhe respektohet parimet e arsimit parauniversitar konkretisht n kuadr t nj fushe t kurrikuls - n klasn parafillore dhe arsimin fillor, p.sh. klasn e par. Merrni shembuj n lndn tuaj dhe n nivele t ndryshme t planifikimit dhe metodologjis s msimdhnies dhe nxnies

Fusha e kurrikuls/Lnda:________________________ Klasa:________________________

Tema:__________________ Njsia msimore ____________ Rezultatet msimore: ____________________________

Parimet q shprbjn si piknisje dhe prshkrimi i ans praktike pr parimet qw respektohen gjat puns me nxns:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

II.3 Kuptimi dhe funksioni i rezultateve t t nxnit Rezultatet e t nxnit

Rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare kompetenc (RNSH) dhe arritshmria e tyre;

Rezultatet e t nxnit pr fusha kurrikulare (RNF) dhe prmbajta msimore; Rezultatet e t nxnit pr klas n nivel t fushs kurrikulare apo lnd msimore, brenda

shkalls kurrikulare.

II.3.1 Rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare kompetenc (RNSH) dhe arritshmria e tyre

Rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare - kompetenca (RNSH) pr shkalln e par dhe t dyt kurrikulare jan krkesa q duhet t arrihen nga t gjith nxnsit n fund t secils nga kto shkall. Ato jan njohuri, shkathtsi, qndrime, vlera dhe rutina, t cilat duhet zhvilluar te secili nxns-se prgjat klasave sa ka shkalla e par dhe shkalla e dyt kurrikulat. (Shih KB, rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare - RNSH, f. 19-29). Si zhvillohen (arrihen) kompetencat?

Zhvillimi i kompetencave, prkatsisht arritshmria e rezultateve t tyre, bhet prmes fushave kurrikulare. T gjitha fushat kurrikulare apo lndt msimore q mbahen n klasn parafillore, n klasn e par dhe n klasn e dyt, duhet t kontribuojn bashkrisht n arritjen e rezultateve t kompetencave t shkalles s par. E njjta gj duhet t ndodh edhe me fushat kurrikulare dhe klasat q ka shkalla e dyt kurrikulare.

Nuk do t thot q domosdo secila fush kurrikulare si e vetme t arrij t gjitha rezultatet e t gjitha kompetencave, por secila fush kurrikulare duhet t fiksoj rezultatet e t nxnit pr shkall - kompetenc q do ti synoj ti arrij pr seciln klas. Mund t ndodh q disa rezultate t njjta t kompetencave t jen pika synuese pr disa fusha kurrikulare, por mund t ndodh q disa t przgjedhjen nga nj fush e vetme.

P.sh. rezultati IV.2 , shkalla e par, f 21, nxnsi-sja Kontrollon mjetet/materialet dhe kohn

q ka n dispozicion gjat kryerjes s nj detyre/aktiviteti (n klas/shkoll apo jasht saj) sht rezultat q arrihet prmes t gjitha fushave kurrikulare,ose rezultati I. 9, shkalla e par, f 20 nxnsi-sja Emrton n gjuhn e huaj objekte veprime ose dukuri dhe i prkthen n gjuhn amtare fjalt q i dgjon nga gjuha e huaj, t dhna n detyr, sht rezultat q arrihet prmes fushs gjuht dhe komunikimi apo m specifike lnds msimore gjuhs angleze, por KUJDES! T gjitha rezultatet duhet t arrihen deri n fund t shkalls kurrikulare.

Rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare-kompetenca (RNSH) mund t jen t synuara n do klas sa ka shkalla, por arritshmria e tyre duhet t bhet n pajtim me moshn dhe mundsit e nxnsve.

P.sh. rezultati 1.1, shkalla e par, f 20, nxnsi-sja Lexon nj tekst t palexuar m par, s paku prej gjysm faqeje, q ka t bj me nj tem q i prshtatet moshs ndoshta nuk mund t arrihen nga t gjith nxnsit e klass s par, por mjafton q ata t jen n gjendje t lexojn fjali t palexuara me par. Arritshmria e plot e ktij rezultati duhet t arrihet deri n fund t klass s dyt.

N mnyr q rezultatet e t nxnit pr kompetenc t jen t arritshme, ato duhet t jen t pranishme pothuajse n t gjitha planifikimet msimore t secils fush kurrikulare. II.3.2 Rezultatet e t nxnit pr fusha kurrikulare (RNF) dhe prmbajta msimore

Rezultatet e t nxnit t

fushave kurrikulare (RNF) jan hartuar mbi bazn e koncepteve t prgjithshme t fushs prkatse dhe jan pika referuese n przgjedhjen e prmbajtjeve msimore.

Si e przgjedhim prmbajtjen nga RNF?

Me rastin e przgjedhjes s rezultateve t t nxnit t fushs s caktuar kurrikulare, t cilat synojm ti arrijm me nxns n klas t caktuara, s pari duhet identifikuar konceptet e fushs kurrikulare, nga t cilat dalin rezultatet e caktuara. Shih shembullin e ndrlidhjes s rezultateve t t nxnit t fushs kurrikulare (RNF) me konceptet e fushs kurrikulare. Fusha kurrikulare - Shoqria dhe mjedisi, shkalla e par kurrikulare Koncepti i fushs Qllimi i konceptit RNF Proceset shoqrore

Koncepti proceset shoqrore nnkupton zhvillimet dhe ndryshimet q ndodhin n jetn shoqrore n rrethin ku jeton: n familje, n shkoll n komunitet dhe n vend, lvizjen natyrore dhe migrimin e popullsis, duke nnkuptuar mnyrn e jetess dikur dhe sot. Kjo gjithashtu nnkupton pjesmarrje, n mnyr aktive, n proceset dhe organizimet familjare, shkollore dhe m gjer, n rrethin ku jeton. N kuadr t ktij koncepti bjn pjes edhe njohurit, qndrimet dhe vlersimet pr traditat, festat, vlerat e trashgimis kulturore dhe historike, procese shoqrore q lidhin ndryshimet n jetn e prditshme t tyre dhe n koh t ndryshme.

I Hulumton strukturn e grupeve shoqrore dhe mnyrat e pjesmarrjes apo t prfshirjes n to I.1 Tregon pr vetveten, familjen e ngusht dhe t gjer (dallon moshn dhe prejardhjen), organizimin e hapsirs s banimit dhe veprimit, lvizjet natyrore t popullsis, migrimet, vendbanimet dhe veprimtarit ekonomike.

Ndodh q disa koncepte t fushs kurrikulare t

jen t pranishme n nj rezultat t fushs kurrikulare, por sidoqoft njra nga to ndihet m fuqishm.

Konceptet e fushs kurrikulare s bashku me rezultatet e t nxnit pr fusha kurrikulare na ndihmojn n przgjedhjen e prmbajtjes msimore (temave msimore) pr fushn kurrikulare pr seciln klas sa ka shkalla kurrikulare.

Konceptet jan shtylla prmbajtjesore, rreth s cilave organizohet e gjith prmbajtja msimore e fushs kurrikulare brenda shkalls kurrikulare. Ato jan t pranishme n klasat e shkalls kurrikulare. Fuqia e prezencs s tyre n periudha t ndryshme kohore brenda nj viti shkollor t nj klase t caktuar, por edhe t klasave t ndryshme t shkalls s njjt mund t jet e larmishme.

Temat msimore jan trsi msimore,t cilat mbulojn apo prfaqsojn t gjitha lndt msimore brenda nj fushe kurrikulare, gjat periudhave t caktuara kohore t nj viti shkollor.

Shih shembullin e fushs kurrikulare Shoqria dhe mjedisi, shkalla e par, (klasa e par).

Hapi 1 hapi 2 hapi 3 Konceptet RNF Tema msimore

Proceset shoqrore

I Hulumton strukturn e grupeve shoqrore dhe mnyrat e pjesmarrjes apo t prfshirjes n to I.1 Tregon pr vetveten, familjen e ngusht dhe t gjer (dallon moshn dhe prejardhjen), organizimin e hapsirs s banimit dhe veprimit, lvizjet natyrore t popullsis, migrimet, vendbanimet dhe veprimtarit ekonomik.

Un dhe shoqria (familja, shkolla, komuniteti veprimtarit ekonomike, puna dhe profesionet, festat dhe traditat, vlerat dhe qndrimet, sjelljet).

Temat msimore jan t vlefshme pr gjitha lndt msimore sa ka fusha kurrikulare.

Por, mund t ket raste q nga disa rezultate t fushs kurrikulare t prcaktojm prmbajtjen - temn msimore, vetm pr nj lnd msimore.

P.sh. fusha gjuht dhe komunikimi, shkalla 2, rezultati I. 1 Prdor forma m komplekse

t gjuhs pr t komunikuar me t tjert pr prmbajtjen dhe qllimin e teksteve sht rezultat q anon m shum ka lnda e Gjuhs amtare, sepse nuk mund t jet i arritshm pr t gjith nxnsit prmes gjuhs s huaj, sepse gjuha e huaj nuk e ka statusin e barabart me gjuhn amtare sa u prket krkesave t arritshmris, por edhe fondit t orve.

Duke pasur parasysh parimin e msimdhnies s integruar dhe koherente, msimdhnia

prmes temave t prbashkta pr t gjitha lndt msimore do t jet n funksion t respektimit t tij. Kjo do t thot se secila lnd msimore duhet t mbrrij rezultatin e fushs prmes tems s prbashkt t fushs, por secila nga kndi i vet, me njsi msimore t lnds s vet. N shkalln e par dhe n t dytn kjo qasje vlen pr fushn Gjuht dhe komunikimi, sepse prbhet prej lndve: Gjuh amtare, Gjuh e huaj (shkalla 1) dhe Gjuhs shqipe pr komunitetin joshqiptar (shkalla 2) dhe pr fushn kurrikulare Artet, sepse prbhet prej lndve: Art figurativ dhe Art muzikor. Ndrsa fushat, shkencat natyrore, shoqria dhe mjedisi, matematika, shndeti dhe mirqenia (shih fushn shndeti dhe mirqenia f. 70-72) dhe jeta dhe puna n shkalln e par dhe t dyt jan edhe lnd msimore, edhe fusha kurrikulare.

II.3.3 Rezultatet e t nxnit pr klas n nivel t fushs kurrikulare, apo lnds msimore (RNL) brenda shkalls kurrikulare

Meqense rezultatet e t nxnit pr fusha kurrikulare n Kurrikuln Brtham t klass

parafillore dhe arsimit fillor paraqiten pr shkall e jo pr klas msimore, ather konsiderohet si nevoj hartimi i rezultateve t t nxnit pr klas msimore, respektivisht lnd msimore, sepse sigurohet kohezioni dhe mosngarkesa e njrs klas brenda nj shkalle kurrikulare.

Si hartohen rezultatet pr klas dhe lnd

msimore? Hartimi i rezultateve t t nxnit pr klasat e

shkalls s par dhe t dyt kurrikulare mund t bhet nga vet msimdhnsit, por edhe t merren nga planet dhe programet ekzistuese. Nse shfrytzohen planet dhe programet ekzistuese ather shkrimi i tyre bhet duke i krahasuar rezultat e pritshme t lndve msimore t planeve dhe programeve ekzistuese me rezultatet e t nxnit, fushs kurrikulare t kurrikuls brtham. N kt rast bhet przgjedhja e rezultateve t pritshme t planeve dhe programeve ekzistuese q jan n funksion t arritjes t secilit rezultat t t nxnit t fushs kurrikulare t kurrikuls brtham. Nse rezultatet e pritshme t przgjedhura nga planet dhe programet nuk prmbushin n trsi rezultatin e caktuar t fushs kurrikulare, ather mund t shkruhen edhe rezultate t reja. Rezultat e fushs kurrikulare apo lnds msimore pr klas msimore na ndihmojn n prcaktimin e njsive msimore, t cilat jan n funksion t tems s prbashkt t fushs kurrikulare. Shih formatin e mundshm t tabels t hartimit t rezultateve pr fush apo lnd msimore n nivel klase. Ky format duhet t zhvillohet sipas hapave t dhn n tabel.

Pr shtje praktike, rezultateve t fushs kurrikuls (RNF) marr nga Kurrikula Brtham pr klasn parafillore dhe arsimin fillor, por edhe rezultateve t planeve dhe programeve ekzistuese, sht mire q tu vendosen nga nj numr kur vendosen n kt tabel, n mnyr q t dihet sakt se cilat rezultate korrespondojn me njra-tjetrn. Nse njrit rezultat t fushs kurrikulare n nivel shkalle i keni vendosur numrin 1, ather rezultateve t planeve dhe programeve q korrespondojn me kt rezultat tu vendosen numrat p.sh 1.

Rezultatet e t nxnit jan deklarata, t cilat duhet t hartohen n mnyr t strukturuar. Struktura e rezultatit t t nxnit pr lnd prmban katr pjes kryesore: Veprimi (V), Qllimi(Q), Kushti (Ku) dhe Kriteri (K) Shembull jo i drejt i shkrimit t rezultatit Nxnsi: - T dij (veprim) t modeloj nj objekt (qllim) me plastelin (kusht). Shembull i drejt i shkrimit t rezultatit Nxnsi: -Modelon (veprim) shkronjn A (qllim) me plastelin me ngjyr t kuqe(kusht). -Prdor (veprim) saktsisht (Kriteri/Krkesa) Teoremn e Pitagors (qllim) pr t gjetur gjatsin e diagonales s nj katrori, duke e bazuar n vlerat e perimetrit (kusht).

Pasi t keni shkruar rezultatet e t nxnit pr lnd msimore (RNL), ather mund t bni ndrlidhjen e tyre me rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare - kompetenca (RNSH). Shih shembullin m posht.

Shembull i ndrlidhjes se RNSH me RNF dhe RNL n klasn e par (shkalla e par) Hapi 1 hapi 2 Hapi 3 RNSH (kompetenca) RNF- gjuh dhe komunikim RNL I. Komunikues efektiv 1.1 Lexon me z nj tekst t palexuar me par, s paku prej nj gjysm faqeje, q ka t bj me nj tem q i prshtatet.

I.2.1 Prdor strategji pr t lexuar me knaqsi tekste t thjeshta, mson fjal t reja, dallon fjaln, fjalin, si dhe elementet e prdorimit t gjuhs.

1. Lexon fjal dhe fjali qart dhe sakt q kan n prbrje shkronjat e msuara (P.sh. shkronjn Rr) . 2. Shpjegon domethnien e fjalve dhe fjalive t lexuara nga teksti i dhn si detyr (p.sh. q kan n prbrje shkronjn rr).

Aktivitetet: Prgatitni nj shembull t ndrlidhjes se RNSH me RNF dhe RNL n klasn e par (shkalla e par) Hapi 1 hapi 2 Hapi 3 RNSH (kompetenca) RNF- Shoqria dhe mjedisi RNL Kompetenca qytetare qytetar i prgjegjshm

MENDO! Ky rezultat n fjal i kompetencs sht i synuar, por jo domosdo i arritur n klasn e par. N kt klas mund t jen tekste edhe m t shkurtra prej disa fjalve e fjalive.

Lista e rezultateve t t nxnit pr lnd, duhet t bhet nga nj proces krahasimi i rezultateve t pritshme t planeve dhe programeve ekzistuese me rezultatet e fushave kurrikulare n KB, p.sh. fusha kurrikulare: Gjuht dhe komunikimi. Nga procesi krahasues plotsohet tabela n vijim, e cila rezulton me rezultatet e prpunuara prfundimtare q duhet t vendosen n planet dhe programet e lndve msimore. Udhzimet pr hapat e krahasimit t rezultateve jan dhn n shtojsen nr.1 t ktij udhzuesi.

Aktivitet: Pasi q keni lexuar dhe analizuar informacionet e dhna pr kuptimin dhe funksionin e rezultateve t t nxnit, udhzimet se si vijm deri te rezultatet e t nxnit pr klas/lnd msimore, hartoni me koleg rezultatet e t nxnit pr nj fush t kurrikuls, pr klasn parafillore, klasn e par dhe klasn e dyt:

1. Vendosni rezultatet e pritshme t planeve dhe programeve ekzistuese t lndve msimore q korrespondojn me RNF t KB

2. Vendosni rezultate t pritshme q duhet t shtohen n planet dhe programet e lndve msimore me qllim t arritjes s rezultateve t fushs/ave s kurrikuls

3. Vendosni rezultatet e prpunuara prfundimtare q duhet t vendosen n planet dhe programet e fushs s kurrikuls/lndve msimore (RNL)

Krahasimi i rezultateve t pritshme t planeve dhe programeve ekzistuese me rezultatet e fushave kurrikulare Gjuht dhe komunikimi t kurrikuls brtham (KB)

Shkalla 1 Rezultatet e t nxnit t fushs Gjuh dhe komunikim (RNF) marr nga KB.

Rezultatet e pritshme t planeve dhe programeve ekzistuese t lndve msimore q korrespondojn me RNF t KB.

Rezultatet pritshme q duhet t shtohen n planet dhe programet e lndve msimore.

Rezultatet e prpunuara prfundimtare q duhet t vendosen n planet dhe programet e lndve msimore (RNL).

L

nda

Klasat Klasat Klasat Parafillore

E par E dyt Parafillore

E par E dyt Parafillore

E par E dyt

Gju

h a

mta

re

-shq

ipe

Gju

h

angl

eze

Nga ajo q u prshkrua m lart lidhur me hierarkin e ndrlidhjes s RNSH dhe RNF me nivelet tjera t planifikimit q zhvillohen n nivel shkolle, prezantohet figura n vijim, e cila orienton msimdhnsit dhe aktert tjer n shkoll se si ti qasen planifikimit msimor dhe gjithashtu tregon se me arritjen e planifikimit msimor n nivelin e caktuar si ndikojm n arritjen e RNSH dhe RNF t vendosura n Kurrikuln Brtham.

Korniza e Kurrikul s e Arsim it P arauniversitar t R epubliks s Kosov s

Q llim et e arsim it

paraunive rsit ar

Kom pete ncat krye sore dhe rezulta tet e t nx nit

P ar im e t e K KK

Kurri kula B rtham pr klas n paraf illore d he

arsim in fil lor

K ur rikula Brth am p r arsim in e m esm

t u lt

K ur rikula Br th am p r arsim in e me s m

t lar t

R ez ultatet e t nxnit t kom petenca ve pr shka ll t kurrikuls

(RN SH )

Rezultatet e t nxnit t fushs s kurriku ls

pr shka ll (RN F)

Kon cep tet krye sore t fush s

s kurrikuls

P la ni m sim or p r fu sh a d h e shkall t kurr ikuls

P lani vje tor p r fu sh a t kurr ikuls

Plani dym ujor p r fu sh a t ku rriku l s

Plani javor p r fu sha t kurr ikuls

P lani d itor

Hartoh en n ga m sim d h n sit e fush s/fu sh ave t

kurr ikuls

H arto het nga m sim dhns i i f ushs/l nd s msim ore

K urrikula brtham e sec ili t n ivel t arsim it p rm ban tri shtje k ryeso re q jan b az pr planif ik im m sim o r

III. ASPEKTE METODOLOGJIKE DHE PRAKTIKE T PLANIFIKIMIT DHE T ZBATIMIT T KURRIKULS S RE

Ky kapitull prqendrohet n procesin e planifikimit msimor, si:

Planin msimor; Planin e shkalls kurrikulare; Planin vjetor; Planin dymujor; Planin javor; Planin e ors msimore; shtjet ndrkurrikulare dhe korrelacioni ndrmjet fushave kurrikulare.

III.1 Plani msimor

Fusha kurrikulare /lnd msimore; Or msimore.

Si prgatitet plani msimor n nivel shkolle? Para se t bhet plani m i detajuar i procesit msimor pr nj vit shkollor (plani vjetor

dhe dymujor), s pari duhet prcaktuar sakt planin msimor pr klasn, prkatsisht vitin shkollor (msimor). N Kurrikuln Brtham t klass parafillore dhe arsimit fillor ekziston nj mas lirie n organizimin e planit msimor, shih KB, f 90 dhe 91. Kjo do t thot se mund t lviz numri i orve brenda fushs s njjt t shkalls kurrikulare nga klasa n klas apo nga gjysmvjetori n gjysmvjetor. Mund t bhet ndarja e orve msimore n mes t lndve t ndryshme msimore brenda fushs s njjt kurrikulare gjat nj viti shkollor, apo pr gjitha klasat sa ka shkalla kurrikulare. Por, kujdes!, nuk duhet tejkaluar totali i fondit javor q sht caktuar me Kurrikuln Brtham pr seciln klas.

P.sh., n fushn kurrikulare Gjuht dhe komunikimi, n planin msimor n Kurrikuln

Brtham (KB) pr shkall e par pr tri vite shkollore si total i orve msimore jepen 21 or pr nj gjenerat. Kjo fush kurrikulare n shkalln e par prbhet prej lnds Gjuh amtare dhe lnds Gjuh e huaj (angleze). Gjuha amtare sht lnd q domosdo duhet filluar nga klasa parafillore dhe duhet t jet e pranishme n t gjitha klasat sa ka shkalla e par. Gjuhs s huaj prej 21 orve i takojn 3 or msimi pr tri vite shkollore (msimi). Ather msimdhnsi-sja vendos, n bashkpunim me drejtorin-en e shkolls dhe prindrit se kur do t fillohet me msimin e gjuhn angleze, prkatsisht n ciln klas dhe me sa or msimi n jav. Por, n momentin kur fillon gjuha angleze ajo nuk duhet ndrprer, sepse humbet kontuiniteti.

Pr t arritur deri te nj marrveshje, se me cilat lnd do t fillohet dhe si do t bhet ndarja e orve, duhet pasur parasysh edhe disa kritere q jan prcaktuar n Kurrikuln Brtham t klass parafillore dhe arsimit fillor, si:

Duhet lexuar me kujdes rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare Gjuht dhe

komunikimi, se cils gjuh i jepet prparsi n shkalln e par.

Duhet lexuar me kujdes rezultatet e t nxnit pr shkall-kompetenca, e sidomos kompetencs Komunikues efektiv, se cili duhet t jet niveli i arritjes s gjuhs amtare. Se cili mund t jet niveli i arritjes s gjuhs s huaj nga nxnsit e ksaj moshe shih rezultatin I. 9 (shkalla e par, f 20).

Duhet pasur parasysh kriterin se msimi i gjuhs do kontinuitet, jo nj vit t msohet e

nj vit t mos msohet, pastaj prap t fillohet.

Duhet pasur parasysh prgatitjen e kuadrit arsimor. A sht n gjendje msuesja e klass ta mbaj vet msimin e gjuhs angleze, apo duhet kuadr i ri? Ndrsa, sa i prket msimit t gjuhs amtare, se sa or msimore duhet ti ket secila

klas e shkalls s par apo t dyt, sht mir q t bhet diagnostikimi i prgatitjes dhe prvojs s nxnsve.

P.sh., msimi i shkronjave, nse n baz t analizs s testimit q kemi br gjat

regjistrimit t fmijve n klasn e par konsiderojm se nxnsit nuk i njohin shumicn e shkronjave, mund t vendosim q n gjysmvjetorin e par t klass s par apo gjat tr klass s par t ket numr m t madh t orve msimore t gjuhs amtare n klasn e par sesa n klasn parafillore dhe klasn e dyt.

T drejtn e fleksibilitetit t organizimit t orve msimore e gzojn edhe fushat e tjera

kurrikulare, por duhet pasur parasysh doher mostejkalimin e numrit t orve si total t fushs kurrikulare dhe si total t prgjithshm t t gjitha fushave kurrikulare pr jav. Gjithashtu, duhet pasur parasysh prioritetin q u japin rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare lnds msimore dhe kritere t tjera q jan prcaktuar n Kurrikuln Brtham pr klasn parafillore dhe arsimin fillor, n faqen 91.

Planin msimor msimdhnsit-t e shkolls fillore mund ta bjn n bashkpunim me

kolegt e klass s njjt, por t paraleleve t ndryshme. Gjithashtu, mund ta bjn edhe n mnyr t pavarur, sepse nj msimdhns-se sht prgjegjse vetm pr nj paralele. Mirpo, bashkpunimi gjithher sht m produktiv!

Aktivitet: Pasi q keni lexuar, diskutuar dhe analizuar udhzimet e dhna pr planin msimor, diskutoni me koleg dhe prgatitni nj plan msimor pr t dy shkallt e nivelit t par t arsimit, shkalln 1 (klasa parafillore, klasat 1 dhe 2) dhe shkalln 2 ( klasat 3, 4 dhe 5) dhe prgatitni nj arsyetim pr ndarjen e orve n vite .

III.2 Plani i shkalls kurrikulare

Rezultate t t nxnit pr shkall - kompetenca (RNSH); Rezultate t t nxnit pr fusha kurrikulare (RNF). Plani orientues pr klas

Planifikimi n nivel shkalle kurrikulare (n kt rast t shkalls s par dhe t dyt),

ndihmon n prcaktimin orientues t procesit msimor t secils klas sa ka shkalla kurrikulare. Gjithashtu, sigurohet kontinuitet nga klasa n klas dhe bhet evitimi i prsritjeve t paplanifikuara.

Si mund t bhet planifikimi pr shkall kurrikulare?

N kt planifikim bhet identifikimi i rezultateve t t nxnit pr shkall (kompetencave - RNSH) dhe t fushave kurrikulare (RNF) t shkalls prkatse, se cilat do t jen n fokus t arritjes pr seciln klas, me qllim q mos t bhet mbingarkim i njrs nga klasat e shkalls kurrikulare. Gjithashtu krijohet nj pasqyr e prfshirjes s t gjitha rezultateve t t nxnit pr kompetenca dhe fusha kurrikulare brenda shkalls kurrikulare.

Msimdhnsit n kt planifikim, nse e shohin t arsyeshme, mund t parashohin edhe

elemente t tjera, p.sh. konceptet e fushs, temat msimore. Mbi bazn e koncepteve dhe rezultateve t identifikuara mund t prcaktohen temat msimore (TM) pr seciln klas. Kto tema mund t jen si pika orientuese pr planifikim vjetor. Gjithashtu, m pas, kur bhet planifikimi vjetor, nse shihet e arsyeshme, mund t bhen ndryshime.

Rezultatet e t nxnit t shkallve kurrikulare - kompetencave, konceptet dhe rezultatet e

fushave kurrikulare npr klas, vendosen n origjinal, si jan n Kurrikuln Brtham. Mund t ndodh q rezultatet t barten nga klasa n klas, por jan temat msimore q i bjn t dallueshme. Pr shtje praktike, rezultatet t shkruhen me numra dhe t jen n nj rend me temn e prcaktuar q sht n funksion t tyre. Shih shembullin m posht n tabel. N t njjtn tabel mund t bhet planifikimi edhe i fushave t tjera kurrikulare, n mnyr q t shihet prezenca e rezultateve t t nxnit pr shkall kurrikulare - kompetenca n t gjitha klasat sa ka shkalla prkatse.

Shembuj t tabelave t mundshme t planit pr shkall kurrikulare: Tab.1 Shkalla e par Klasa e parafillore Klasa e par Klasa e dyt

RNSH- kompetenc

Konceptet

RNF..... Shoqria dhe mjedisi

Tema msimore

RNSH- kompetenc

Konceptet

RNF.....

Tema msimore

RNSH- kompetenc

Konceptet

RNF....

Tema msimore

I.4, I.6

Proceset shoqrore

1.1, 1.2 Un dhe familja

RNF... gj. komu

RNF....

RNF

Tab 2. Shkalla e par Shembull i planit pr shkall vetm me rezultate t t nxnit pr shkall kurrikulare-

kompetenca dhe pr fusha kurrikulare. Fusha kurrikulare Rezultatet Klasa parafillore Klasa I Klasa IIGjuha dhe komunikimi

Rezultatet e t nxnit t shkalls/kompetencave p.sh shkalla IV

p.sh rezultati I.1, II.5,III.5 (i njjt)

psh. II.1, III.4, III.5 (i njjt)

Psh. I.2, III.4 (i njjt), V.4

Rezultatet e t nxnit t fushs

p.sh. rezultatet II.1 IV.1, II.3

I.2, IV.2 II.3,IV.1

2.1 5.1,V.1

Matematika

II.5,...

Gjat ktij planifikimi mund t shohim se cilat rezultate mendojm ti synojm

(prsrisim) npr klas. N kt tabel rezultatet e t nxnit jan vetm shembuj, ndrlidhja nuk sht e sakt. Qllimi sht vetm t kuptohet ideja se disa rezultate t t nxnit, nse shihen t arsyeshme, mund t barten npr klas, e disa jo. Gjithashtu, rezultatet e njjta mund t synohen edhe nga fushat e tjera kurrikulare. Rezultatet e kompetencave, edhe pse barten nga klasa n klas, n kuadr t fushs s njjt kurrikulare, mund t ndrlidhen me rezultate t t nxnit t njjta apo t ndryshme t fushs kurrikulare.

Sidoqoft, far lloj planifikimi t bj pr shkall kurrikulare mund t vendos vet msimdhnsi, duke pasur parasysh funksionin e tij t mvonshm n planifikimet vjetore pr klasat e shkalls s caktuar kurrikulare. Aktivitet: Pasi q keni lexuar, diskutuar dhe analizuar udhzimet e dhna pr planifikimin e shkalls kurrikulare, diskutoni me koleg t fushs s kurrikuls dhe prgatitni nj planifikim pr shkall kurrikulare n fushn Gjuht dhe komunikimi.

Niveli I, shkalla e par (klasa parafillore, klasa 1 dhe 2)

Fusha kurrikulare

Konceptet e prgjithshme

t fushs

Rezultatet Klasa parafillore

Klasa e par

Klasa e dyt

Gjuht dhe komunikimi

Rezultatet e t nxnit t shkalls/kompetencave p.sh shkalla I

Rezultatet e t nxnit t fushs Gjuht dhe komunikimi

III. 3 Plani vjetor

Planifikimi vjetor sht dokument, i cili e orienton zhvillimin e msimit pr nj vit

shkollor (msimor), duke i prmbushur krkesat e shkalls kurrikulare dhe duke i ndar apo duke i thjeshtuar pr klasn e caktuar. Ai hartohet pr seciln fush kurrikulare dhe ka pr qllim identifikimin e rezultateve t t nxnit t kompetencave, t cilat mund t jen si synim arritjeje gjat nj viti shkollor (msimor), identifikimin e koncepteve dhe rezultateve t t nxnit t fushave kurrikulare nga t cilat do t prcaktohen prmbajtjet msimore. Ky planifikim mbshtetet n planifikimin pr shkall kurrikulare, por edhe krkon konsult t vazhdueshme t KB-s, respektivisht t shkalls s caktuar kurrikulare. Si bhet planifikimi vjetor?

Shembull, hapat q duhet ndjekur pr planifikim vjetor, klasa e par.

Hapi 1 hapi 2 hapi 3 Hapi 4 Konceptet RNF Tema msimore RNSH kompetencat Proceset shoqrore

I Hulumton strukturn e grupeve shoqrore dhe mnyrat e pjesmarrjes apo t prfshirjes n to I.1 Tregon pr vetveten, familjen e ngusht dhe t gjer (dallon moshn dhe prejardhjen), organizimin e hapsirs s banimit dhe veprimit, lvizjet natyrore t popullsis, migrimet, vendbanimet dhe veprimtarit ekonomike.

Un dhe shoqria (familja, shkolla, komuniteti veprimtarit ekonomike, puna dhe profesionet, festat dhe traditat, vlerat dhe qndrimet, sjelljet).

I.1, I.3, ...,...V.5, VI.1, ... .

Kjo i mbetet msimdhnsit-set t vendos se me far hapa t bj planifikimin. Ata-ato

mund t planifikojn duke i ndjekur hapat si n tabeln m lart, por edhe mund t vendosin q hapin e 4 ta vendosin t parin e pastaj pr t vijuar me hapat 1, 2 dhe 3 (RNSH-kompetenca, koncepte, RNF dhe tema msimore).

Prmbajtja msimore duhet t jet n funksion t msimdhnies se integruar brenda

fushs kurrikulare, por edhe t fushave t tjera kurrikulare. Puna me tema t prbashkta msimore brenda fushs kurrikulare dhe lidhshmria me temat msimore t fushave t tjera kurrikulare jan n linj t msimdhnies dhe t nxnies s integruar.

Plani vjetor prmban kto elemente: o Konceptet e fushs kurrikulare marr nga KB pr shkalln e caktuar; o Rezultatet e t nxnit pr shkalln e caktuar - kompetencat, marr nga KB; o Rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare marr nga KB pr shkalln e caktuar; o Temat msimore q trajtohen gjat nj viti msimor. Temat shprndahen (organizohen)

n 5 cikle dymujore.

Temat msimore jan trsi msimore, t cilat mbulojn apo prfaqsojn t gjitha lndt

msimor brenda nj fushe kurrikulare. Gjat identifikimit t rezultateve t t nxnit te fushat kurrikulare Gjuht dhe komunikimi

dhe Artet msimdhnsit mund t hasin n rezultate q anojn te nj lnd msimore dhe n kt rast ndonj tem msimore mund ti dedikohet vetm nj lnde msimore. Por, sht qasje e KKK drejt msimdhnies dhe nxnies s integruar, andaj duhet synuar prcaktim t temave msimore, t cilat jan reprezentative pr t gjitha lndt msimore brenda fushs kurrikulare.

Temat msimore mund t jen prezent disa muaj gjat vitit shkollor (msimor), por mund t ket raste q t jen prezent edhe gjat tr vitit shkollor. Kjo varet nga nevojat e nxnsve dhe nga rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare. Shih shembullin n fushn kurrikulare Gjuht dhe komunikimi, respektivisht gjuhn amtare n klasn e par.

Shembull: Shprndarja e temave msimore gjat dy muajve

Shprndarja e tems msimore gjat tr vitit msimor

Koncepti RNF Tema IX -X

XI-XII I-II III-IV V-VI

Tekstet letrare dhe joletrare

I.1,I.3,II.2,III.1,V.1, VI.1 KB FQ 35-37

Prpunimi i shkronjave

Me rastin e przgjedhjes t temave msimore duhet pasur parasysh prvojat, interesat dhe mundsit e nxnsve.

Koncepti RN Tema IX-X Gjuha figurative dhe jofigurative; Sistemi i gjuhs; F 34 KB

1,1.1,1.2, 3.1, 4.1 KB FQ 35-37

Periudha paraprgatitore e abetares

Shembull, edhe pse fusha e kurrikuls Gjuht dhe komunikimi prbhet prej dy lndve msimore, Gjuhs amtare dhe Gjuhs s huaj, tem e prbashkt mund t jet Kultura e komunikimit, dallimi n klas t par sht se n gjuhn amtare msohen shkronjat fjal, fjali dhe krijohen tekste t shkurtra, ndrsa n gjuhn e huaj msohen fjal t thjeshta, duke mos msuar shkrim-lexim.

Shembull, n klasn parafillore n shkencat shoqrore fillohet me tema q jan m t afrta me nxns-e, tema t cilat lidhen me prditshmrin e jets s tyre dhe aktualitetin shoqror, si temat Un dhe familja, Shkolla ime, pr t vazhduar m pas me Mjedisin shoqror. Apo p.sh. n matematik n klasn e katrt t mos startohet me pjestim, sepse konsiderojm se ende duhet forcuar shumzimi si veprim matematikor.

Pr seciln tem msimore duhet caktuar edhe rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare (kompetenc), q synohen t arrihen nga tema n fjal. Rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare kompetenc, mund t shnohen me numra rendor, ashtu si jan n KB - pr shkalln prkatse. Pr shtje praktike edhe rezultateve t t nxnit t fushs kurrikulare, po ashtu edhe t tems msimore, mund tu vendoset nga nj numr rendor. Numrat rendor t jen t njjt pr rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare dhe tems msimore q korrespondojn me njri-tjetrin.

Me rastin e planifikimit vjetor mund t shfrytzojm burime t ndryshme q na ndihmojn n identifikimin e nivelit shkencor t temave msimore t przgjedhura, por edhe t nivelit pedagogjik n raport me moshn e nxnsve. Gjithashtu, identifikimin e burimeve baz pr nxns q jan n funksion t arritshmris s kompetencave dhe rezultateve t fushave kurrikulare. Burime t shkruara dhe elektronike - TEMAT Suksesi

Temat msimore pas przgjedhjes shprndahen n ciklet dymujore t planifikimit vjetor. Shih tabeln e planifikimit vjetor t procesit msimor. Tabela e plani vjetor t procesit msimor Viti shkollor: ............. Klasa: ............

Fusha e kurrikuls

Konceptet e fushs kurrikulare marr nga KB

Rezultatet e t nxnit t

fushs kurrikulare marr nga

KB

Temat msimor

e q trajtohen gjat nj

viti msimor

pr seciln fush

kurrikulare

Temat msimore t shprndara gjat muajve

Rezultatet e t nxnit

pr shkall kurrikulare

-kompetenca, marr nga

KB

Shtator-tetor

Nntor dhjetor

Janar- shkurt

Mars-prill

Maj qershor

Gjuht dhe komunikimi

-Rezultatet e shkalls - Rezultatet e fushs - Rezultatet e lnds

Preferohet q n tabeln e planifikimit vjetor t vendosen t gjitha fushat kurrikulare, n mnyr q lidhshmria ndrfushore t jet sa m e pranishme dhe gjithashtu kontrollimi i prfshirjes s rezultateve t t nxnit pr shkall kurrikulare (kompetenca). Kjo na mundson t kemi nj pasqyr t sakt t rezultateve t t nxnit t shkallve kurrikulare (kompetencave). Udhzime pr plotsim t tabels

Ky format i tabels s planit vjetor prdoret pr t hartuar planin pr seciln klas; Plani pr t gjitha fushat kurrikulare t jet i shkurtr dhe i qart. Kjo form e planifikimit u

mundson t gjitha fushave kurrikulare t ken qasje te njra-tjetra dhe hetohet q n shikim t par.

Me rastin e hartimit t temave msimore merren pr baz konceptet e fushs kurrikulare dhe rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare (RNF). Ato merren nga Kurrikula Brtham pr shkall. Konceptet e fushs kurrikulare jan t vlefshme pr gjith shkalln, prkatsisht pr gjith arsimin parauniversitar (shih KB - fushat e kurrikuls), por msuesi mbi bazn e ktyre koncepteve duhet t seleksionoj temat pr seciln klas, sa ka shkalla.

N kolonn e emrtuar Konceptet e fushs kurrikulare; Shnohen vetm ato koncepte, t cilat trajtohen n klasn e caktuar, por t gjitha ato

domosdoshmrisht duhet trajtuar gjat shkalls kurrikulare. Konceptet merren nga KB, f. 34; N kolonn e emrtuar Rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare vendosen rezultatet e t

nxnit t fushs kurrikulare, vetm ato q reflektohen n tem msimore, pra vetm ato nga te cilat dalin temat msimore - origjinale marr nga KB;

N kolonn e emrtuar Temat msimore q trajtohen gjat nj viti msimor pr secilin fush kurrikulare shnohen t gjitha temat msime q do t trajtohen brenda nj viti shkollor (msimor). Temat msimore prbhen prej disa njsive msimore. N kt tabel shkruhen vetm temat, e jo njsit msimore. Temat msimore jan t vlefshme pr t gjitha lndt q i ka nj fush. Njsit msimore jan ato q i bjn t dallojn lndt brenda fushs s njjt kurrikulare. Njsit msimore, edhe pse jan t ndryshme nga lnda n lnd, brenda fushs kurrikulare synojn temn e prbashkt, secila prej kndit t lnds s vet.

N kolonn e emrtuar Temat msimore t shprndara gjat muajve bhet shprndarja e temave t przgjedhura pr nj vit msimor npr muaj.

N shtrirjen dymujore temat zbrthen me m pak fjal se far do t trajtohet brenda tyre (shum shkurt - ndoshta n form t nntemave, me disa sqarime, por n form t pyetjeve-aktiviteteve).

P.sh., shih konceptet e fushs kurrikulare Shoqria dhe mjedisi, tema msimore e mundshme Un dhe shoqria, ndrsa nntema Un dhe familja, Un dhe shkolla,...sepse pjes e shoqris jam un, sht familja. Ne mund t mendojm edhe n at se si sht organizuar familja e ngusht e gjer? far rregulla ka n familje? far prgjegjsi - t drejta, ka secili antar i familjes dhe un? Si merren vendimet? Mjedisi k ka komshi, cilat institucione jan afr, prejardhja e familjes (vendi i prejardhjes)? etj.

Brenda dy muajsh mund t jen disa tema msimore, 1, 2 tema apo m shum, varsisht sa msuesi mendon se jan t nevojshme t trajtohen brenda muajve (preferohet numri i vogl i temave). Disa

tema mund t jen prezente edhe n muajt e tjer, kuptohet me njsi t reja msimore. Renditja e temave npr muaj sugjerohet t bhet sipas nj rendi logjik.

N kolonn rezultatet e t nxnit pr shkall kurrikulare kompetenca shkruhen vetm rezultatet pr kompetenca q mendohet se duhet t arrihen prmes temave pr seciln fush. Kto rezultate mund ti gjeni te rezultatet e t nxnit t shkallve kurrikulare.

N kt kolon rezultatet i shnoni me numra rendor, ashtu origjinale, si jan n KB.

Msuesi i prcakton se cilat kompetenca rezultate t t nxnit pr shkall - kompetenca synon ti arrij prmes fushs kurrikulare gjat nj viti msimor, respektivisht prmes tems msimore.

Bashkrisht t gjitha fushat kurrikulare pr sa klas q ka shkalla duhet synuar t arrijn t gjitha rezultatet e kompetencave, d.m.th. nse shkalla i ka tri klas ather pr tri vite shkollore-msimore nj gjenerat q i takon shkalls s caktuar duhet ti arrij t gjitha rezultatet e kompetencave t parapara pr shkalln e caktuar n Kurrikuln Brtham.

Msimdhnsit duhet t vendosin se cilat nga rezultatet e t nxnit pr shkall t par - kompetenc do ti synoj ti arrij n klasn parafillore, cilat n klasn e par dhe cilat n klasn e dyt.

Ka raste kur nj rezultat i ndonj kompetence mund t synohet t arrihet n dy klas apo tri radhazi, kjo i mbetet msimdhnsit t vendos. Kujdes, rezultatet duhet t arrihen nga secili nxns.

Procedurat e nevojshme pr plotsim t tabels N shkalln e par dhe t dyt t klass parafillore dhe arsimit fillor punojn t gjith

msimdhnsit-et e paraleleve sa i ka klasa e caktuar (Kshilli i klass). N kt grup duhet t kontribuojn prfaqsuesit e secils fush kurrikulare t shkolls s mesme t ult.

Pasi q t bhet planifikimi vjetor pr seciln fush kurrikulare pr klasn e caktuar, ather msimdhnsit-et e klass s caktuar bashkrisht duhet t diskutojn lidhshmrit e fushave kurrikulare me njra-tjetrn dhe m pas ti vendosin n formatin e prbashkt t tabels t gjitha planifikimet vjetore t fushave kurrikulare.

Pra, diskutimet duhet t jen n lidhshmrin e fushave kurrikulare, respektivisht prmbajtjeve - temave msimore dhe rezultateve t t nxnit pr shkall kurrikulare -kompetenca q synojn ti arrij secila fush kurrikulare.

Aktivitet: Pasi q keni lexuar, diskutuar dhe analizuar udhzimet e dhna pr PLANIFIKIMIN VJETOR , diskutoni me t Kshillit t klasave dhe prgatitni nj plan vjetor pr nj fush t kurrikuls, finalizoni at dhe vazhdoni me planifikimin vjetor n fushat tjera t kurrikuls.

III.4 Plani dymujor

Planifikimi dymujor prmban kto elemente: Temat msimore, RNSH (kompetenca), RNF, korrelacionin dhe shtjet ndrkurrikulare, lndn msimore, RNL, njsit msimore, kohn e nevojshme, metodologjit e msimdhnies, vlersimit dhe burimet.

Si bhet planifikimi dymujor?

Plani dymujor sht vazhdimsi e plani vjetor t procesit msimor dhe si trsi e ktyre

planifikimeve ka formatin e nj programi msimor. Gjat nj viti shkollor (msimor) bhen pes planifikime dymujore. Ky planifikim hartohet pr dy muaj dhe vetm pr nj tem msimore. Kjo do t thot nse n planifikim vjetor sht parapar q brenda dy muajve t trajtohen dy tema msimore, ather duhet br dy planifikime dymujore pr muajt e njjt. Planifikimi mund t bhet n t njjtin formular- tabel, vetm me vazhdime.

Plani dymujor ka pr qllim zbrthimin e temave msimore t fushs s prbashkt

kurrikulare n njsi msimore nga lndt msimore. Njsit msimore bashkrisht duhet t ken pr synim arritjen e rezultateve t identifikuara t t nxnit t shkalls kurrikulare (kompetencave) dhe t fushs kurrikulare t synuara t arrihen nga tema e caktuar msimore. Gjithashtu, planifikimi dymujor ka pr qllim identifikimin e rrugve (metodologjis), mjeteve (materialeve) dhe burimeve pr arritjen dhe vlersimin e nivelit t arritjes s ktyre rezultateve. Elementet e planifikimit dymujor shihi n tabeln e emrtuar Plani dymujor i procesit msimor.

Tema msimore e przgjedhur mund t ket lidhshmri edhe me temat msimore t fushave t tjera kurrikulare. Kt lidhshmri duhet shikuar n planifikimin e prbashkt vjetor me fushat e tjera kurrikulare, me qllim q t bhet pjes e planifikimit dymujor dhe kshtu t mundsohet msimdhnia dhe t nxnit e integruar.

Po ashtu, pjes e planifikimit mund t jen shtjet ndrkurrikulare, si t drejtat e njeriut,

shtjet gjinore..., t cilat mund t korrespondojn me temn e przgjedhur. Shih pjesn shtjet ndrkurrikulare n KB - n prmbajtjen e secils fush kurrikulare.

P.sh., tema msimore Mjedisi (orientimi n hapsir) e shkencave natyrore mund t ndrlidhet me fushn e Matematiks, prkatsisht me temn msimore Kahet e lvizjes (q trajton elementet para, mbrapa, lart, posht, majtas, djathtas) me fushn e Shndetit dhe mirqenies, me temn Ecja dhe me fusha t tjera kurrikulare.

P.sh., nse pr tem msimore n fushn kurrikulare Shoqria dhe mjedisi pr dy muaj trajtojm familjen, ather mund t ndrlidhemi me shtjet gjinore sa u prket prgjegjsive n familje. Dika t till mund t bjm edhe n fushat e tjera, e pse jo edhe n matematik.

Planifikimi dymujor i tems msimore u mundson lndve msimore t nj fushe kurrikulare, prmes njsive msimore, arritjen e prbashkt t rezultateve t kompetencave dhe t fushs kurrikulare, por secils nga kndi i vet.

Zbrthimit t tems msimore n njsi msimore duhet ti paraprij zbrthimi i rezultateve t fushs kurrikulare n rezultate t t nxnit pr lnd msimore pr klasn e caktuar, aty ku fusha kurrikulare realizohet prmes lndve msimore (shih fushat Gjuht dhe komunikimi dhe Artet). Ndrsa, te fushat kurrikulare t cilat e kan statusin edhe t fushs kurrikulare edhe t lnds msimore zbrthimi i rezultateve t t nxnit bhet pr klas.

Msimdhnsija gjat zbrthimit t rezultatit t fushs n rezultatet e t nxnit pr lnd klas, mund t shfrytzoj planet dhe programet ekzistuese apo rezultatet prfundimtare marr nga tabela krahasuese e rezultateve t fushs kurrikulare t KB-ve me rezultatet e pritshme t planeve dhe programeve ekzistuese pr shkalln e par, apo t dyt, t ciln e ka krahasuar vet (shih materialin m lart, pjesn II. 3.3, rezultatet e t nxnit pr klas n nivel t fushs kurrikulare apo lnds msimore RNL, brenda shkalls kurrikulare). Nga kjo tabel mund t zgjidhen vetm ato rezultate q jan n funksion t rezultatit t fushs nga i cili sht dal tema msimore. N t kundrtn, msimdhnsi-ja mund edhe ti hartoj vet. Pas shkrimit t rezultateve t lnds msimore (fushs kurrikulare) pr klas prcaktohen njsit msimore.

Shih skemn e zbrthimit t rezultateve t fushs kurrikulare (RNF) n rezultate t t

nxnit pr lnd pr klas (RNL), nga t cilat dalin temat msimore (TM) dhe njsit msimore (NJM) dhe shembullin e procesit t prcaktimit t njsive msimore.

RNF TM

RNL NJM

Shembull: Procesi i prcaktimit t njsive msimore

Przgjedhja e njsive msimore dhe temat msimore duhet t jen n pajtim me prvojat,

mundsit, interesat e nxnsve, t ndrlidhura me jetn dhe t jen aktuale. Tabela e planit dymujor t procesit msimor

Fusha: .............................. Klasa: .............................. Muajt: shtator - tetor Tema msimore:.......................................... Rezultatet e kompetencave q synohen t arrihen prmes tems: Rezultatet e fushs kurrikulare q synohen t arrihen prmes tems: Korrelacioni me fushat kurrikulare dhe shtjet ndrkurrikulare:

Fusha apo

Lndt msimore

Rezultatet e t nxnit t lnds

Njsit

msimore

Koha e

nevojshme

Metodologjia

e msimdhnies

Metodologjia e vlersimit

Burimet

Hapi 1 hapi 2 hapi 3 Hapi 4 Hapi 5 RNSH (kompetenca)

RNF- gjuh dhe komunikim

Tema msimore

RNL Njsia msimore

I. Komunikues efektiv 1.1 Lexon me z nj tekst t palexuar me par, s paku prej nj gjysm faqeje, q ka t bj me nj tem q i prshtatet moshs.

I, I.2, Flet disa fjal apo fjali, bn pyetje dhe prgjigjet duke prdorur fraza apo fjali t thjeshta, t prsritura. I,2.1 Prdor strategji pr t lexuar me knaqsi tekste t thjeshta, mson fjal t reja, dallon fjaln, fjalin si dhe elementet e prdorimit t gjuhs.

Kultura e komunikimit elementet ( tingujt shkronjat )

1. Lexon fjal dhe fjali qart dhe sakt q kan n prbrje shkronjat e msuara p.sh. Rr . 2. Shpjegon domethnien e fjalve dhe fjalive t lexuara n tekstin e dhn si detyr, p.sh. q kan n prbrje shkronjn Rr.

Tingulli dhe shkronja Rr e shtypit dhe e dors (Lexim fjalsh dhe fjalish).

Udhzime pr plotsim t pjess narrative dhe tabels Pjesa narrative Planifikimi

Plani dymujor, sipas ktij formulari, bhet pr nj tem msimore. Nse brenda dy muajve n planifikim vjetor jan parapar dy apo m shum tema, ather duhet pr seciln tem t bhet planifikimi. Planifikimi mund t bhet n t njjtin formular (tabel), me vazhdime.

Secila lnd e fushs duhet t pasqyrohet n tabeln e prbashkt pr temn e prbashkt. Temat msimore Tema msimore merret nga tabela e planifikimit vjetor t temave pr fusha t kurrikuls sipas planifikimeve pr dy muaj. Rezultatet e t nxnit pr shkall - t kompetencave Nga kompetencat q jan parapar t arrihen te planifikimi vjetor - marr nga KB, barten vetm ato rezultatet t t nxnit pr shkall - kompetenca q synohen t arrihen prmes tems msimore - prmes lnds msimore. Tani rezultatet shkruhen me numra rendor dhe me narracion, si jan n KB. Mund t jen nj, dy apo m shum rezultate. Rezultatet e fushs kurrikulare Shnohen vetm ato rezultate t t nxnit t fushs kurrikulare q synohen t arrihen prmes tems s caktuar msimore nga lnda msimore e fushs s caktuar. Rezultatet duhet t merren nga planifikimi vjetor q jan marr nga KB - shkalla e caktuar kurrikulare. Mund t jen nj, dy apo m shum rezultate. sht mir q pr shtje praktike edhe rezultateve t fushave kurrikulare tu vendosen numrat rendor t njjt, ashtu si u kemi vendosur n planifikimin vjetor. Gjithashtu, tu shkruhet edhe narracioni, si jan n KB. Korrelacioni dhe shtjet ndrkurrikulare Korrelacioni bhet mbi bazn e planifikimit vjetor t fushave kurrikulare. Me pak fjal prshkruani korrelacionin e tems q planifikohet me temat e fushave t tjera. Duhet t bhet ndrlidhja e tems msimore me shtjet ndrkurrikulare, si t drejtat e njeriut, toleranca,... shih KB - shtjet ndrkurrikulare. Plotsimi i tabels Lndt msimore Shnohen lndt msimore q jan n kuadr t fushs kurrikulare dhe q trajtojn temn e prbashkt, por secila nga kndi i vet. Rezultatet e t nxnit t lnds msimore Msimdhnsi-sja i shkruan rezultatet e t nxnit t lnds msimore nga t cilat dalin njsit msimore. N kt rast mund ti konsultoj - marr nga tabela e krahasimit t planeve dhe programeve ekzistuese me KB. Mund t jen nj, dy, apo m shum rezultate. Por, edhe mund ti hartoj vet. Nj rezultat i t nxnit t lndes msimore, mund t shrbej pr nj apo m shum njsi msimore, e gjitha varet nga prshkrimi i rezultatit t t nxnit dhe nga elementet prbrs t rezultatit. Secilit rezultatet t t nxnit t lnds ti vendoset nj numr rendor. Njsit msimore Njsit msimore shnohen pr lnd msimore. Msimdhnsi-ja prcaktohet pr ato njsi msimore q dalin nga rezultatet t nxnit t lnds msimore pr klas dhe q jan n funksion t arritjes s rezultateve t t nxnit t fushs dhe kompetencave t caktuara pr temn e prbashkt t fushs kurrikulare. Koha e nevojshme Msuesi duhet t konsultoj planin msimor q e ka zbrthyer nga KB pr klas. Ai vendos sa koh (or msimore) i nevojitet, prmes njsive msimore, t arrihen rezultatet e t nxnit t lnds msimore, zhvillimit t kompetencave t caktuara te nxnsit (arritshmrin e rezultateve t t nxnit t fushs kurrikulare dhe kompetencave).

Metodologjia T shkruhet n form t aktiviteteve, duke i prmendur metodat dhe teknikat e msimdhnies dhe t t nxnit, jo shum t detajuara, sepse kjo bhet n planin e ors msimore. Vlersimi Vlersimi t paraqitet n form t aktiviteteve dhe me far instrumente bhet ai. P.sh. test, ese, list kontrolli, pyetsor etj. Burimet T shkruhen burimet q msimdhnsi dhe nxnsit i shfrytzojn pr arritjen e rezultateve t caktuara. Ato mund t jen t ndryshme (burimet e shkruara, elektronike, njerzore etj.). Burimet e shkruara mund t jen tekste msimore, gazeta, revista, dokumente dhe materiale t ndryshme. Burimet elektronike, interneti, ueb-faqja, TV-kanali-emisioni, radio. Burimet njerzore mund t jen njerzit q jan pjes e nj historie, ngjarje, pune etj. Sugjerim Nj planifikim i mir krkon bashkpunim brenda aktiveve profesionale, Kshillit t klass!

Shembull i plotsimit t tabels s planit dymujor

Lndt msim

ore

Rezultatet e t nxnit t lnds

Njsit msimore

Koha e

nevojshme

Metodologji

a e msimdhnie

s

Metodologjia e

vlersimit

Burimet

Gjuh shqipe

1. Lexon fjal dhe fjali qart dhe sakt q kan n prbrje shkronjat e msuara p.sh. Rr . 2. Shpjegon domethnien e fjalve dhe fjalive t lexuara n tekstin e dhn si detyr , p.sh. q kan n prbrje shkronjn Rr.

Tingulli dhe shkronja Rr (grafiku i shtypit)

3 or Bashkbiseduese, Demonstruese Audiovizuele, vizuele

Ngjyrat e semaforit....,....

Abetarja, fletore pune,video incizim, fletat me ngjyra

Gjuh angleze

Aktivitet: Pasi q keni lexuar dhe analizuar udhzimet e dhna pr PLANIFIKIMIN DYMUJOR, diskutoni me koleg t kshillit t klass dhe prgatitni nj plan dymujor sipas fushave t kurrikuls.

Kto dy kolona, e msimdhnies dhe e vlersimit, sht mir t shoqrohen me aktivitete praktike. Nse nuk bhen ktu, ather t planifikohen n planin e ors msimore.

III.5 Plani javor

Meqense plani dymujor nuk sht i ndar n jav, plani javor mundson prcaktimin e njsive msimore, t cilat do t realizohen gjat javs pr seciln lnd msimore (fush kurrikulare) n klasn e caktuar. Njsit msimore merren nga planifikimi dymujor.

Planifikimi javor ka pr qllim lidhshmrin e njsive msimore t lndve t ndryshme msimore n kontekst t kuptimit t situatave, problemave, dukurive dhe ngjarjeve, si shtje t ndrlidhura e jo t ndara. Si bhet planifikimi javor?

Msuesit e klass parafillore dhe arsimit fillor planifikimin javor mund ta bjn n form

tabelare, ngjashm si faqja e ditarit (librit t klass) q e ka secila klas, ku shnohen ort msimore pr do dit, sipas orarit.

Tabela nuk ka nevoj t ngarkohet me elemente t tjera, sepse kto ve jan prgatitur n planin dymujor dhe m pas zbrthehen n planin e ors msimore.

Shembull i nj formati t mundshm t planifikimit javor (klasa e par) Tema piknisse: Udhtimet dhe aventurat

Dita

Njsit msimore n jav

E hn

1. Gjuh

dhe komunikim

2. Gjuh

dhe komuniki

m

3. Matematik

4. Artet |

Ed. figurativ

e

Gjat ksaj jave do t diskutohet pr udhtimet dhe aventurat, p.sh. n fushn Shoqria dhe mjedisi, e cila do t jet pik referimi i fushave t tjera kurrikulare si: Matematik Gjat puns me libr kemi ilustrime t trenit, zhytsit. Numrimi i vagonve t trenit,.. Gjuh dhe komunikim: Zhvillimi i shkronjs dhe tingullit H dhe T (hna,treni,helikopteri) Shkencat e natyrs Gjat ors mund t diskutojm pr mjetet e udhtimit se kur lvizin pr sa mund t lvizin prej nj vendi n vendin tjetr etj Jeta dhe puna

Lexim n abetare f. 45

Paraqitja e tingullit dhe shkronjs H,h. Grafiku I shtypit f. 46

Mbledhja dhe zbritja e numrave deri n 9 F. pune f .36

Vizatojm:Trenin, topin, hnn

E mart

1. Matematik 2. Gjuh dhe komunikim 3. Gjuh dhe komunikim

4. Shoqria dhe mjedisi

Zbatime t mbledhjes dhe zbritjes me problem f. 54

Shkronja e madhe dhe e vogl H,h (grafiku I dors ) f. 47

Anglisht Mjetet e udhtimit

E mrkur

1. Matematik 2. Artet | Ed. muzikore 3. Gjuh dhe komunikim

4. Zgjedhore-Lexim shkrimi

Numri 10 f. 57

Msohet knga Tapshin tapshin

Plotsim n Abetare pune f .36

Diktim

E enjte 1. Gjuh dhe 2. Matematik 3. Shkencat e natyrs 4. Shndeti dhe

Aktivitet: Pasi q keni lexuar dhe analizuar udhzimet e dhna pr PLANIFIKIMIN JAVOR diskutoni me koleg t kshillit t klass dhe prgatitni nj plan javor sipas fushave t kurrikuls.

III.6 Plani i ors msimore

Plan i ors msimore ka pr qllim q t gjitha planifikimet e procesit msimor ti bj t zbatueshme n punn e drejtprdrejt me nxnsit-et n klas, por edhe jasht saj brenda nj ore msimore. far duhet t prmbaj plani i ors msimore? N kt planifikim msimdhnsi-ja prcakton: Njsin msimore, t ciln do ta realizoj (njsia msimore merret nga planifikimin

dymujor, prkatsisht planifikimin javor); Rezultatet e t nxnit t synuara pr shkall-kompetenca (t cilat i ka prcaktuar n

planifikimin dymujor t tems msimore); Rezultatet e t nxnit t synuara t fushs kurrikulare (mund t vendosen vetm rezultatet e

lnds msimore q korrespondojn me rezultatet e t nxnit t fushs kurrikulare - edhe kto merren nga planifikimi dymujor);

Kriteret e suksesit, t cilat duhet t caktohen n bashkpunim me nxnsit n fillim t ors. T gjitha rezultatet e kompetencave, t fushave kurrikulare dhe t lndve msimore,

duhet t shnohen me numra rendor t njjt, si jan n planifikimin vjetor, e m pas n planifikimin dymujor, n mnyr q t kemi nj pasqyr t sakt t realizimit, prkatsisht arritshmris s tyre.

Mbi bazn e rezultateve t kompetencave dhe t fushs kurrikulare, msimdhnsi-ja e elaboron orn msimore, duke prcaktuar edhe elemente t tjera, t cilat i sheh t nevojshme. Mnyra organizative e ors msimore - metodologjia e msimdhnies dhe e vlersimit, metodat, teknikat, mjetet dhe burimet q shfrytzohen pr realizim t njsis msimore duhet t jen n funksion t rezultateve t t nxnit, t planifikuara pr arritje.

komunikim mirqenia Diskutojm pr rregullat n trafik t mjeteve t udhtimit ( rregulla t thjeshta) Shndeti dhe mirqenia : Luajm lojn Treni, ku fmijt imitojn zhurmn e trenit dhe renditen si lokomotivat.

Lexim dhe plotsim n abetare f .47

Numrat prej 1 10 f .58

Matja e kohs:ora,dita,nata Loja e trenit

E premte

1. Gjuh dhe komunikim 2. Matematik 3. Jeta dhe puna

4. Shndeti dhe mirqenia

Paraqitja e tingullit dhe shkronjs T,t. Grafiku I shtypit f .48

Mbledhja dhe zbritja e numrave deri n 10

Trafiku f. 13 (pundore) Orientimi n natyr

Msimdhnsi mund t prdor formate t ndryshme t planifikimit t ors msimore, por doher duhet pasur parasysh rezultatet e t nxnit t kompetencave dhe t fushave kurrikulare. Shih format e mundshm t planit msimor. Shembull: Plan i ors msimore ASPEKTET E PRGJITHSHME T PLANIT T ORS MSIMORE

Fusha kurrikulare: / Lnda: Shkalla e kurrikuls: / Klasa:

Koncepti baz i fushs s kurrikuls:

Tema / njsia msimore:

Kontributi n rezultatet e kompetencave kryesore pr shkalln ___:

Kontributi n rezultatet e fushs s kurrikuls pr shkalln ____:

ASPEKTET SPECIFIKE T PLANIT T ORS MSIMORE

Fjalt kye:

Rezultatet e t nxnit:

Kriteret e suksesit:

Mjetet e konkretizimit dhe materialet msimore :

Prdorimi i TIK:

shtjet e ndrlidhura:

PRSHKRIMI I METODOLOGJIS DHE RRJEDHS S PLANIT T ORS MSIMORE

Pjesa hyrse:

Pjesa kryesore:

Pjesa prfundimtare dhe vlersimi i t nxnit:

Vetvlersim i ors msimore nga msimdhnsi

M posht, te pjesa e metodologjis s msimdhnies, shih shembullin e planit t ors msimore i plotsuar, por me disa elemente m ndryshe nga modeli i planit msimor m lart.

Aktivitet: Pasi q keni lexuar dhe analizuar udhzimet e dhna pr PLANIN E ORS MSIMORE diskutoni me koleg t kshillit t klass dhe prgatitni 2-3 plane t njsis msimore, n fusha t ndryshme t kurrikuls.

Mund t shkruhen rezultatet e synuara me numr dhe shum shkurt elementet e ksaj njsie apo aktivitet brenda ors q kontribuojn n arritshmrin e rezultateve t synuara

III.7 shtjet ndrkurrikulare (shtjet ndrlndore) dhe korrelacioni ndrmjet fushave kurrikulare

shtjet ndrkurrikulare paraqesin prmbajtje t rndsishme kurrikulare, t cilat nuk i takojn ekskluzivisht vetm nj lnde. Ato realizohen prmes lndve t ndryshme kurrikulare (msimore) dhe jan n funksion t zhvillimit t kompetencave, respektivisht t arritshmris s rezultateve t t nxnit pr shkall kurrikulare. Prmbajtjet e tyre dalin nga edukimit pr paqe, t drejta e njeriut, edukimi ndkulturor, shkathtsit e komunikimit, shtjet gjinore dhe edukimi qytetar, duke prfshir edhe ndrgjegjsimin pr ruajtjen dhe kujdesin e mjedisit dhe edukimin pr karrier.

Si realizohen shtjet ndrkurrikulare (shtjet ndrlndore)?

shtjet ndrkurrikulare mund t integrohen n kurrikul nprmjet njsive tematike dhe

njsive msimore, nprmjet aktiviteteve praktike n klas, por edhe projekteve t prbashkta q ndrlidhin fushat kurrikulare.

Kshtu, me rastin e przgjedhjes s prmbajtjeve msimore n fusha t caktuara kurrikulare kto shtje duhet t merren parasysh. Shih planin msimor te pjesa e IV.1 Metodologjia e msimdhnies, kur flitet pr Bimt te fusha kurrikulare Shkencat e natyrs. Njsia msimore e przgjedhur pr bimt mund t jet edhe n funksion t ndrgjegjsimit pr mjedisin, duke kontribuar n ruajtjen dhe kultivimin e tyre. N kt rast ndihmojm nxnsit n arritjen e kompetencs kontribuues produktiv, respektivisht t rezultatit IV.6 t shkalls s par kurrikulare.

Gjithashtu, gjat planifikimit preferohet q ktyre temave tu jepet hapsir e veant n data t caktuara, si p.sh. Dits s toks, Dits s drejtave t fmijve, etj.

Realizimi i shtjeve ndrkurrikulare mund t bhet edhe prmes projekteve hulumtuese

dhe projekteve t natyrave t ndryshme, p.sh. projekteve promovuese (t vlerave shoqrore, produkteve), projekteve parandaluese etj. Pr realizimin e ktyre projekteve mund t kontribuojn disa fusha kurrikulare, p.sh. n hulumtimin e shkeljes s t drejtave t fmijve mund t kontribuojn fushat kurrikulare: Gjuht dhe komunikimi prmes mnyrs s shkrimit dhe prezantimit t hulumtimit; Matematika prmes analizave matematikore t t dhnave; Shkencat e natyrs prmes trajtimit t materialeve t dmshme, si kimikalet gjat punve q bjn fmijt n kopsht; Shndeti dhe mirqenia prmes trajtimit t shndetit fizik dhe emocional; Shoqria dhe mjedisi prmes analizs s konventave t fmijve; Jeta dhe puna prmes trajtimit t rreziqeve n pun, pastaj prdorimi i teknologjis elektronike pr hulumtim dhe prezantim dhe gjithashtu rreziqet nga prdorimi i teknologjis elektronike (Facebook-ut).

Si realizohet korrelacioni ndrmjet fushave kurrikulare?

Suksesi i gjith zbatimit t KB qndron n trajtimin e integruar t temave msimore nga knde t ndryshme t fushave kurrikulare. Kjo iu mundson nxnsve t kuptojn funksionimin e jets gjithnj e m shum t ndrlidhur.

Realizimi i korrelacionit bhet n t gjitha planifikimet msimore, p.sh. n planifikimin pr shkall, n mnyr studiuese bjm shprndarjen e RNSH dhe RNF pr seciln klas. N planifikimin vjetor prcaktojm tema msimore q jan n funksion t t gjitha lndve msimore sa ka fusha kurrikulare. Gjithashtu, krkohet q planifikimet vjetore t t gjithave fushave kurrikulare t vendosen n formatin e njjt, me qllim t funksionimit t korrelacionit n mes tyre. N planifikimet vjetore vetm krkohet t shkruhet korrelacioni dhe kshtu vijm te planifikimi javor, i cili pr qllim ka pikrisht korrelacionin ndrmjet fushave kurrikulare, prkatsisht lndve msimore (shih m lart udhzuesin, pjesn III. 5 Plani javor). Kjo ndrlidhje m pas reflektohet edhe n orn msimore, shih shembujt n vijim: Ndrlidhja e Gjuhs shqipe me fushat e tjera kurrikulare Lnda: Gjuh shqipe Klasa: I Njsia msimore: Prpunim i shkronjs Ndrlidhja kurrikulare me Matematikn (elementet e bashksis - mund t jen fjal, objekte q fillojn me shkronjn ), me artet (ilustrimi ekiit, kng pr shkronjn ), Jetn dhe punn (mson rndsin e veglave t puns).

IV. METODOLOGJIA E MSIMDHNIES, MATERIALET MSIMORE, VLERSIMI DHE INSTRUMENTET E SAJ

Metodologjia e msimdhnies

Materialet msimore

Metodologjia e vlersimit

Bashkpunimi i msimdhnsve

IV.1 Metodologjia e msimdhnies n funksion t zbatimit t KKK-KB Pasi q kem br planifikimin me koh dhe t thukt t KB-ve, duke e zbrthyer at pr

nevojat dhe mundsit e nxnsve, ather ve fillojm realizimin praktik t saj. Kjo do t thot se ne kem br planifikimin pr shkall kurrikulare, planifikimin vjetor dhe dymujor t procesit msimore, planifikimin javor dhe t ors msimore dhe i kemi ndrlidhur ato n mnyr logjike dhe kshtu jemi gati pr zbatim praktik, qoft brenda ors msimore, por edhe jasht saj, si n realizimin e aktiviteteve brenda ors msimore, n dhnien e detyrave t shtpis, n aktivitetet ekstrakurrikulare, po ashtu edhe n aktivitetet jashtkurrikulare. N kt rast, na mbetet vetm t zbatojm metodologjit e msimdhnies t planifikuar.

Si mund t przgjidhet metodologjia e msimdhnies n funksion t kompetencave?

Rezultatet e t nxnit pr shkall - kompetenc (RNSH) dhe rezultatet e t nxnit pr fusha kurrikulare (RNF), pos q jan pika referuese t przgjedhjes s prmbajtjes msimore, temave msimore, respektivisht njsive msimore n planifikimet e procesit msimor, na ndihmojn edhe n przgjedhjen e metodologjis s msimdhnies dhe t t nxnit nw pajtim me filozofin dhe parimet e KKK-s. (shih me lart dokumentin n pjesn II.2 Parimet e arsimit parauniversitar si referenca t organizimit t puns edukativo-arsimore dhe pjesn e planifikimit - modelet e planifikimeve msimore).

Shembull t ndrlidhjes s metodave dhe teknikave msimore n funksion t rezultateve t kompetencave, respektivisht t parimeve t KKK-s n planin msimor t punuar nga nj msimdhnse e klass s dyt.

Plan i ors msimore Lnda: Njeriu dhe natyraKlasa: II Tema: Bimt/ Njsia: Pjest e bimve dhe zhvillimi i tyreMjetet e puns: fleta t bardha, ngjyra, lapsa, fletoreQllimi: T njihen me zhvillimin e bims dhe llojet e sajRezultatet e kompetencs: I.3,II.6,VI.3,VI.6Prdorimi i teknologjis informative: Bim-projektorLidhja me lndt e tjera: Art, Matematik, Gjuh shqipeFjalt kye: trungu, krcelli, gjethet, rrnjt, Rezultatet e t nxnit Pas hulumtimit t bims n oborr t shkolls, nxnsi do t jet n gjendje t:

1. Hulumtoj tiparet themelore t ndrtimit t bims mbi bazn e kritereve t hulumtimit; 2. Tregoj procesin e zhvillimit t bims sipas rendit t caktuar; 3. Dalloj bimt pr nga lloji, duke u bazuar n formn e tyre.

Kriteret e suksesit Nxnsi:

1. Hulumton bimt sipas kritereve t caktuara; 2. Shnon s paku 5 karakteristika t nj bime; 3. Gjen s paku 3 dallime dhe ngjashmri me bimt e grupeve t tjera.

Pjesa hyrse: 7-10 minutaLuhet loja e lules Nxnsit ndahen n ifte (A & B). A-t e luajn rolin e fars, rrin t ulur n pozit t krrusur. B-t me an t lvizjeve e ujisin dhe e bjn farn t ndihet mir. A-t pasi fillojn t ndihen mir fillojn t ngrihen duke simbolizuar rritjen e lules. (kompetenca V.2) Nxnsit dhe msimdhnsja ulen n rreth dhe fillon biseda ku secili nxns tregon ka di pr bimt.(kompetenca I.3) Msimdhnsja i shnon kto n tabel.

Pjesa kryesore- 25 minutaPastaj msimdhnsja u tregon se do t dalin n oborr t shkolls pr t hulumtuar bimt, t cilat gjenden n oborr t shkolls. Nxnsit ndahen n grupe prej 5 vetash. Ajo u prezanton edhe kriteret pr hulumtim: -sa sht gjatsia e bims matni gjatsin e bims; -sa deg ka numroni degt e bims; -sa gjethe ka n nj deg numroni gjethet e secils deg; -far forme kan gjethet prshkruani formn e gjethes; -far ngjyre kan gjethet prshkruani dhe dalloni ngjyrat e gjetheve; -trashsia e gjetheve matni dhe prshkruani trashsin e gjetheve; Grupet i zgjedhin pikat/bimt dhe secili grup e hulumton bimn q e ka zgjedh dhe i shnojn karakteristikat kryesore q i kan vrejtur. Pasi kthehen n klas secili grup e bn nj vizatim t prbashkt pr bimn q kan hulumtuar dhe i shnojn karakteristikat kryesore. Pason prezantimi i punimeve dhe diskutohen ngjashmrit dhe dallimet n mes t bimve t ndryshme.

Kompetenca II.6, VI.3,VI.6

Rezultatet e kompetencs pr temn Bimt jan planifikuar me koh n planifikimin vjetor

dhe m pas jan klasifikuar n planifikimin dymujor vetm ato q mund ti arrijm prmes njsis msimore Pjest e bimve dhe zhvillimi i tyre. Po ashtu, edhe metodat dhe teknikat e msimdhnies jan n funksion t tyre.

Rezultatet e t nxnit pr shkall (kompetenca) t przgjedhura dhe arritshmria e tyre prmes metodave t przgjedhura n kt plan msimor jan si n vijim:

I.1 Paraqet t paktn nj mendim pr nj tem t caktuar gjat diskutimit n grup, n kohzgjatje 3-5

minuta. N kt rast synojm t arrijm kompetencn Komunikues efektiv dhe gjithashtu jem n

funksion t parimit t gjithprfshirjes sepse secilit nxnsi i jepet shansi t tregoj dika pr bimt

II. 6 Gjen dhe ndan n grup veorit e prbashkta ndrmjet gjallesave, ndrmjet..., shkruan pr to t

paktn n nj gjysm faqeje t fletores (rreth 250 fjal) apo i paraqet n njrn nga format shprehse . N kt rast synojm t arrijm kompetencn Mendimtar kreativ, sepse nxnsi hulumton,

identifikon, krahason dhe prezanton gjetjet... dhe gjithashtu jemi n funksion t parimit t msimdhnies s integruar dhe t nxnies koherente, sepse po bjm msimdhnie t ndrlidhur me natyrn dhe po msojm gjra nga m t thjeshta pr bimt, duke ln vend m pas n klasat e tjera pr analiza m t hollsishme pr to.

V. 2 Merr pjes n aktivitete fizike... N kt rast synojm kompetencn Individ i shndosh sepse nxnsit duke demonstruar pozitn e

bims dhe punn q duhet br pr prkujdesjen pr to, bjn lvizje fizike dhe kshtu ndihmohet shndeti.

VI .3 Arsyeton rregullat e zbatimit n loj... dhe paraqet pasojat e moszbatimit t ndonj rregulle n

shembullin e caktuar. VI. 6 Shpreh mendimin duke krkuar paraprakisht leje nga grupi, respekton mendimin e secilit

antar..., vendos duke bashkpunuar me t gjith antart q ojn drejt prfundimi t nj aktiviteti t caktuar.

N kt rast jem nw funksion t kompetencs qytetar i prgjegjshm, sepse organizimi i puns n grup dhe funksionimi i mirfillt krkon domosdo respektim t rregullave.

(Rezultatet e planifikuara n planin e ors msimore jan pjes prbrse e planifikimeve vjetore dhe dymujore t hartuara m par).

Ekzistojn shembuj e shembuj t planifikime n t cilt mund t identifikojm metoda e teknika q jan n funksion t arritjes s RNSH (kompetenca) dhe t RNF, respektivisht t qllimeve dhe parimeve t KB.

N shembullin m lart, por edhe n shembujt e mundshm t praktiks

Udhezuesi Për Parafillor Dhe Fillor Mars 2014

Documents