1 Pagina MOZAÏEK BRABANT Tilburg MOZAÏEKBRABANT Het wandtapijt: the making of Pagina 3 #2 Herenboerderij Boxtel Pagina 4 Ruimte voor de stedeling met groene vingers Pagina 5 www.mozaiekbrabant.com november 2014 Deze krant geeft een impressie van de ideeën die we tijdens de expositie MozaïekBrabant ophalen. Het geeft een beeld van de activiteiten uit de expositie, interes- sante projecten die nu in Brabant plaatsvinden en korte blogs door onze coolhunters, een groep enthousiaste Brabanders die schrijven over vernieuwende ontwikke- lingen binnen en buiten Brabant. De blogs zijn gerela- teerd aan de vier thema’s van MozaiekBrabant: water, wonen, energie en voedsel. Van 9 oktober 2014 tot en met 28 februari 2015 reist een imposant wandtapijt van 12 bij 3 meter door Bra- bant met daarop een (toekomst)beeld van de provin- cie. De expositie, met werkateliers, debatten en diverse andere activiteiten over de vernieuwing van de ruimte- lijke inrichting van Brabant, trekt rond onder de naam #mozaiekbrabant. Samenwerkende partijen Province Noord-Brabant, bkkc, gemeenten ‘s-Hertogenbosch, Breda, Eindhoven, Helmond en Tilburg, IABR, Architectuurcentrum Eindhoven, BAI, CAST, Groen4life, Designhuis, Cacaofabriek, Willem II Fabriek, Stadskantoor Breda, de Brabantse waterschappen, LOLA Landscape Architects, Floris Alkemade Architects en Architecture Workroom Brussels
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1Pagina
MOZAÏEKBRABANT
Tilburg
MOZAÏEKBRABANT
Het wandtapijt:the making of Pagina 3
#2
Herenboerderij Boxtel Pagina 4
Ruimte voor de stedeling met groene vingers Pagina 5
www.mozaiekbrabant.com
november 2014
Deze krant geeft een impressie van de ideeën die we tijdens de expositie MozaïekBrabant ophalen. Het geeft een beeld van de activiteiten uit de expositie, interes-sante projecten die nu in Brabant plaatsvinden en korte blogs door onze coolhunters, een groep enthousiaste Brabanders die schrijven over vernieuwende ontwikke-lingen binnen en buiten Brabant. De blogs zijn gerela-teerd aan de vier thema’s van MozaiekBrabant: water, wonen, energie en voedsel.
Van 9 oktober 2014 tot en met 28 februari 2015 reist een imposant wandtapijt van 12 bij 3 meter door Bra-bant met daarop een (toekomst)beeld van de provin-cie. De expositie, met werkateliers, debatten en diverse andere activiteiten over de vernieuwing van de ruimte-lijke inrichting van Brabant, trekt rond onder de naam #mozaiekbrabant.
Samenwerkende partijen
Province Noord-Brabant, bkkc, gemeenten ‘s-Hertogenbosch, Breda, Eindhoven, Helmond en Tilburg, IABR, Architectuurcentrum Eindhoven, BAI,
CAST, Groen4life, Designhuis, Cacaofabriek, Willem II Fabriek, Stadskantoor Breda, de Brabantse waterschappen, LOLA Landscape Architects,
Floris Alkemade Architects en Architecture Workroom Brussels
2Pagina MozaïekBrabant
Brabant is een mozaïek van vele steden en dorpen, intensieve land-bouw en veel kleine industrie, en met veel natuur en water. Een divers landschap met uitdagingen voor de toekomst. Nieuwe, cre-atieve ideeën zijn nodig om wonen, waterhuishouding, energie en voedselvoorzieningen met elkaar te verbinden in een nieuw ruim-telijk beleid. Bijna 20.000 bezoekers hebben inmiddels het Brabant tapijt van twaalf bij drie meter bezocht en ideeën en tips gegeven voor Brabant over de thema’s water, wonen, energie en voedsel! Denk je met ons mee? Kom dan langs tijdens één van de activitei-ten en bezoek de expositie. Kijk op www.mozaiekbrabant.com voor actuele informatie. Wij zijn ook te vinden op Facebook(MozaïekBrabant) en Twitter (@mozaiekbrabant).
RONdlEidiNg ExpOSiTiE TWiCE
vAN JOhAN ClAASSEN EN dORiEN MEliS
Datum 4 december 2014, 15:30 – 16:30 uur
5-7 december 13:00-14:00 uur
Locatie de Cacaofabriek, Cacaokade 1, helmond
Info www.kunstinitiatiefdecacaofabriek.nl
Voorafgaand aan de opening van MozaïekBrabant
op 4 december en daarna op 5 en 7 december geeft
Ageeth Boermans een rondleiding door de expositie
TWICE.
3R MARKT (REduCE, RE-uSE, RECyClE)
Datum 7 december, 12:00-16:30 uur
Locatie SMO Zorgtuinderij de Bundertjes,
Bosselaan 2, helmond
Info facebook.com/3Rmarkt
Helmond kent een lange traditie op het gebied van
markten. Vanaf december organiseert duurzaam-
heidscentrum Groen4Life elke eerste zondag van
de maand een nieuwe duurzaamheidsmarkt, met de
naam 3R Markt: Reduce, Re-use, Recycle. Het doel
van de markt is om een breed publiek op een laag-
drempelige manier kennis te laten maken met duur-
zame producten, activiteiten en ideeën.
SAMEN ETEN = SAMEN dElEN
Datum op werkdagen, 5 december–9 januari,
17:00-18:30 uur
Locatie Ando’s Slow Food Corner, groen4life,
Stationsplein 15-21, helmond
Info facebook.com/andoslowfoodcorner
De decembermaand is de maand bij uitstek voor
gezellig samen zijn en het leren kennen van nieuwe
mensen met het initiatief: Samen Eten = Samen
Delen. Ando´s Slow Food Corner koppelt kok en
gast(en). Koks geven aan wat zij gaan maken en eters
kunnen daar vooraf op inschrijven. Tijdens de maaltij-
den worden sprekers uitgenodigd rondom verschil-
lende duurzame onderwerpen uit de regio.
gO NuTS! iNduSTRiëlE lANdBOuW MAAKT
lANdSChAp vOOR NuT EN gENOEgEN
Datum 11 december, 19:00-21:00 uur
Locatie de Cacaofabriek, Cacaokade 1, helmond
Info bkkc.nl
Hoe gaan we om met ruimtelijke én maatschappelijke
vraagstukken op het gebied van industriële land-
bouw? Een transformatie van mono en uitputten naar
multi en benutten. We gaan de grootschaligheid en
impact van deze industrie niet ontkennen of wegstop-
pen. Maar zoeken naar de mogelijkheden van een
nieuw multifunctioneel landschap.
METROpOOl OF MEER pEEl?
Datum 16 december, 19:00-22:00 uur
Locatie groen4life, Stationsplein 15-21,
helmond
Debatavond over de ruimtelijke toekomst van Hel-
mond. Zoekt Helmond aansluiting bij Brainport Eind-
hoven en BrabantStad, of richten we ons op de Peel?
Op interactieve wijze worden reacties op de Mozaiek-
Brabant tentoonstelling opgehaald en worden ideeën
en meningen over het nieuwste Brabant besproken.
FilMAvONd: KOyAANiSqATSi
Datum 27 december 2014, 20:30 uur
Locatie de Cacaofabriek, Cacaokade 1, helmond
Info www.cacaofabriek.nl/film
Koyaanisqatsi is een film over het natuurgebied van de
Hopi-indianen, afgezet tegen de leefstijl in de huidige
metropool. Een prachtige film met kritische onder-
toon die je eens in je leven gezien moet hebben.
Activiteitenkalender MozaïekBrabantDecember
Strategieën voor het stadslandschap
Architect Joachim Declerck van Architecture Workroom Brussels vindt dat het gebied rondom Tilburg massaal aan de sierboomteelt dient te gaan. Op die manier komt het watersysteem weer op peil. Op 20 november organiseerde het Centrum voor Architectuur en Stedebouw Tilburg (CAST) een bijeenkomst. Declerck sprak daar over nieuwe ruimtelijke strategieën voor het stadslandschap.
gedeelde oplossingen
Omdat stad en land zo sterk met elkaar vervlochten
zijn geraakt, is het in de provincie Noord-Brabant
niet langer mogelijk om afzonderlijk beleid te maken
voor enerzijds het stedelijk en anderzijds het lande-
lijk gebied. Waar in de Randstad stedelijkheid over-
heerst en in het oosten van het land het groen, is dit in
Brabant redelijk in balans. Dit vraagt om ander beleid
en nieuwe ontwikkelingsstrategieën. Er zijn gedeelde
oplossingen nodig die de verschillende elementen
zoals voedsel, stad, natuur en water in zich verenigen.
grond consumeren
Lange tijd gold slechts één ontwikkelingsprincipe:
wanneer de stad ruimte nodig heeft, gaat dit ten koste
van de landbouw en wanneer de landbouw ruimte
nodig heeft, gaat dit ten koste van de natuur. “Dit
proces van ‘grond consumeren’ bestaat nog steeds,
maar het onderliggende systeem slaat terug,” aldus
Declerck. Zo dreigen bepaalde gebieden te verdro-
gen terwijl andere gebieden juist overstromen. De
opgave is om daarin een nieuw evenwicht te vinden.
Sierboomteelt
De drie architectenbureaus hebben naar een alterna-
tieve manier gezocht. Door voor gebieden met ver-
gelijkbare problemen één ontwikkelingsprincipe te
formuleren, kan met een beperkt aantal strategieën
een groot gebied worden aanpakt. Eén van de ont-
wikkelingsprincipes is uitgedacht voor een gebied
rondom Tilburg en stelt de sierboomteelt centraal.
De natuur is hier verdroogd, omdat het regenwater
voor de huidige landbouw snel moet worden afge-
voerd. De oplossing hiervoor is het transformeren
van de landbouwactiviteit naar sierboomteelt en dit
te combineren met waterinfiltratie. Sierboomteelt is
een opkomende landbouwactiviteit waarbij regenwa-
ter rustig in de bodem kan zakken zonder dat kweke-
rij daar last van heeft. Door het laten infiltreren van
regenwater worden ondergrondse waterstromen
weer op gang gebracht. Deze strategie kan op meer-
dere plaatsen in Brabant worden toegepast.
#INNOVATIE
Door Frank vloet
De laatste jaren worden er meer vraagtekens gezet bij
ruimtelijke ordeningstaken van de provincie. Daarom
heeft BrabantStad, het verbond van de steden Eind-
hoven, ‘s-Hertogenbosch, Breda, Tilburg en Helmond
samen met de Brabantse waterschappen drie archi-
tectenbureaus de opdracht gegeven om ‘ontwikkel-
modellen’ op te stellen. Die moeten dienen als alter-
natief voor de plannen zoals die tot voor kort werden
gemaakt. Het gaat om de bureaus Architecture Wor-
kroom Brussels, Floris Alkemade Architect en LOLA
Landscape Architects. De visie van de stedenbou-
wers draait om samenhang tussen steden, dorpen,
beken, rivieren, kanalen, landbouw en natuurgebie-
den. Deze werd via de ontwikkelmodellen op 18 juni
2014 tijdens de Brabantdag gepresenteerd aan zo’n
200 genodigden en waren als eerste zichtbaar tijdens
de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam
2014.
Het enorme wandtapijt van twaalf bij drie meter is het stralend middelpunt van de expositie MozaïekBrabant. Maar hoe is dit tapijt van 36 vierkante meter gemaakt? Hebe Verstappen, Hoofd TextielLab, en Judith Peskens, Product-ontwikkelaar weven bij TextielLab, gaven ant-woord op deze vraag tijdens de expositie in Til-burg.
Door Frank vloet
Naar goed Tilburgs gebruik houdt het TextielLab zich bezig
met het maken van unieke textielproducties. Daarbij staat
onderzoek naar materialen en nieuwe prototypes cen-
traal. Zij vertalen het traditionele ambacht, de beproefde
technieken en originele verfrecepturen in Tilburg naar
het heden. Met de ambitie om een internationaal kennis-
en expertisecentrum rondom textiel te worden, werkt het
TextielLab vol overgave aan opdrachten met ruimte voor
onderzoek en experiment. Daarom vroeg de provincie het
TextielLab om het piece de resistance van het MozaïekBra-
bant-festival te fabriceren.
een wandkleed komen van drie bij twaalf meter. Daarom
zijn er acht banen gemaakt die twee aan twee aan elkaar
zijn gezet. Zo heeft het tapijt uiteindelijk vier panelen van
drie bij drie meter. Het aan elkaar stikken van de banen is
met de hand gedaan, omdat de figuren naadloos op elkaar
moeten aansluiten. Hier is een specialist twee weken mee
bezig geweest.
#MOZAÏEKBRABANT
Het wandtapijt:the making of
Experimenten
BrabantStad, het verbond van de steden Eindhoven,
‘s-Hertogenbosch, Breda, Tilburg en Helmond, hebben
samen met de Brabantse waterschappen drie architecten-
bureaus opdracht gegeven om nieuwe ontwikkelmodellen
te ontwerpen. De wens was om deze te vertalen in een
tapijt. Bij het TextielLab werd meteen duidelijk dat het een
kleurrijk tapijt moest worden, met aandacht voor structuur
en details. Experimenten met verschillende kleuren, struc-
turen en ontwerpen volgden. Per stap kwamen meerdere
teststalen aan bod. Uiteindelijk koos men voor een tapijt
van katoen. Het gladde garen laat de structuur duidelijk
naar voren komen en het materiaal leent zich goed voor
felle kleuren. Details, bijvoorbeeld de cijfers, zijn uitge-
werkt in zwarte wol, omdat hiermee extra accent kan wor-
den gelegd.
Met de hand
Het tapijt is geweven met een digitaal gestuurde jaquard-
machine. Dit weefgetouw kan de negen inslagdraden
apart aansturen en alle mogelijke verbindingen maken. De
weefbreedte van de machine is 1,70 meter, maar er moest
Wist je dat:
• hetkleed3x12meteris.
• er9inslageninzittenwaarvan8katoenen1wol.
• hettapijt28,7kiloweegt:3kilowolvande
inslagen, 21 kilo katoen van de inslag en 4,7 kilo
katoen van de ketting.
• Er222336inslageninhetkleedzitten.
• deontwikkelingvanhetkleed8dagenduurde.
• deproductievanhetkleed18,5uurduurde.
Tilburg 3Pagina
4 MozaïekBrabant Pagina
De Winkelwagen brengt het ouderwetse SRV- gevoel binnenkort weer terug in de straten van Waalwijk en omstreken.
Door dirk hens
Ken je de SRV-wagen nog? Wat was het eigenlijk een leuk
ding, zo’n rijdende supermarkt door de straat. Als je zestig-
plussers erover spreekt, zullen ze zelfs nog een stapje ver-
der gaan en vertellen over de melkboer die met paard en
wagen langskwam. Maar de tijden zijn veranderd. Efficiën-
tie, wetgeving en prijsstelling hebben de ambachten ver-
drongen uit het straatbeeld. We hebben er supermarkten
voor terug gekregen. Maar steeds vaker leggen we onze
bomvolle winkelwagens onder de loep. Vind ik het wel oké
dat mijn tilapiafiletje helemaal uit Vietnam komt? Hoe kan
het eigenlijk dat die kipkluifjes zo goedkoop zijn? Zijn de
broden die ik koop wel écht voedzaam? Een nieuw initia-
tief genaamd De Winkelwagen brengt het SRV-gevoel bin-
nenkort weer terug in de straten. In Waalwijk en omstreken
gaat De Winkelwagen het gevecht aan met de supermarkt
onder het motto “de boer in jouw straat”.
SRv uit 21e eeuw
Initiatiefnemers Ron, Ilse en Joris zijn echte Bourgondiërs.
Na puzzelen op het ondernemingsplan zetten de drie afge-
lopen zomer de voeten in de klei en zijn ze gaan polsen
bij boeren en andere ambachtslui of hun idee voor een 21
eeuwse SRV haalbaar was. Dat bleek zo te zijn: de allereer-
ste Winkelwagen gaat binnenkort door de straten rijden in
Waalwijk. De wagen biedt een veelzijdig assortiment van
producten van achttien boeren uit de streek, met zuivere
smaken en zonder kunstmatige middelen. Makkelijk, toe-
gankelijk, milieuvriendelijk. En direct afkomstig van de pro-
ducent.
Nederland veroveren
Voor de ontwikkeling van het concept hebben de oprich-
ters de hulp ingeroepen van crowdfunding-platform one-
planetcrowd.nl. Inmiddels staat de teller op een kleine €
8.000,-. De eerste Winkelwagen is aangeschaft en inge-
richt, en er worden momenteel een app en een website
ontwikkeld. De plannen worden zo goed ontvangen dat de
initiatiefnemers ook al zijn gestart met het gereedmaken
van nieuwe rijdende supermarkten. Hun doel: heel Neder-
land veroveren met De Winkelwagen!
Meer info dewinkelwagen.com #VOEDSEL
Burgers nemen steeds vaker het heft in eigen handen door hun voedsel en energie op lokaal niveau zelf te produceren. Zij experimenteren met nieuwe samenwerkingen in de voedselke-ten.
Door Fabiënne van grunsven
Lokale voedselinitiatieven komen vaak tot stand in de vorm
van burgercoöperaties, die ook wel bekend als voko’s
(voedselkollektieven). Coöperatieve samenwerkingen van
deze soort zijn al in veel Nederlandse steden te vinden en
hun aantal blijft groeien. Ze bieden consumenten groen-
ten en fruit van lokale boeren, waardoor er sprake is van
ketenverkorting en we met z’n allen kunnen genieten van
topproducten voor een lage prijs.
veel nieuwe initiatieven
Ook in de provincie Noord-Brabant neemt het aantal nieu-
werwetse coöperaties toe. Zo is in de zomer van 2014 een
voedselcollectief in Eindhoven gestart, wordt in Boekel
een Voko opgezet en maakt Boxtel binnenkort kennis met
een zelfvoorzienend collectief genaamd Herenboeren.
vraag en aanbod
Op de (toekomstige) herenboerderij in Boxtel kunnen
leden van de coöperatie terecht voor groenten, aardappe-
len, fruit, eieren, rund-, varkens- en kippenvlees. Een erva-
ren boer(in) die in loondienst is van de coöperatie, verricht
het werk. Productie is op basis van vraag en aanbod. Ieder-
een is van harte welkom om lid te worden van de voedsel-
coöperatie. De leden kiezen een bestuur dat de dagelijkse
gang van zaken beheert. Daarnaast mogen leden er zelf
voor kiezen om mee te werken op de boerderij, maar zijn zij
tot niets verplicht.
hoe werkt het?
Huishoudens die lid willen worden van de coöperatie beta-
len eenmalig tweeduizend euro, waarmee ze voor 1/200ste
deel eigenaar worden van de boerderij voor onbepaalde
tijd. Dat geeft je het recht om het hele jaar door voor onge-
veer 25 euro per week producten af te nemen. Er bestaan
nog veel onopgeloste problemen rondom voedsel waar we
als maatschappij mee te kampen krijgen. Lokale initiatie-
ven zoals Herenboeren bieden perspectief op een samen-
leving waarin we bewuster om gaan met wat de natuur ons
biedt.
Kunststof vloer en borstelrobot:blije koeien en meer biogasBrabant kent een aantal plekken waar de omge-ving problemen heeft met intensieve veehou-derij, bijvoorbeeld rondom mestverwerking. De Koeientuin in Groenlo draagt oplossingen aan door ‘binnen’ en ‘buiten’ met minimalistisch design en een knap staaltje techniek te verbin-den.
Door Anne Reijnders
De Koeientuin is een nieuw stalconcept dat voor koeien zo
natuurlijk mogelijk aandoet, met bomen en buitenlucht, en
zonder ligboxen of betonnen ondergrond. Het hoogtepunt
van de stal is echter de weidevloer die als mestscheider fun-
geert. Deze kunststof vloer bestaat uit verschillende lagen
die doorlaatbaar zijn voor urine, maar niet voor mest. De
urine wordt afgevoerd naar een tank en verwerkt tot stik-
stofmeststof die in het voorjaar goed van pas komt op het
land. Een robot borstelt de dikke mest driemaal daags van
de vloer en stort het in een opslag voor bewerking. Dankzij
het nieuwe systeem kan mestscheiding op bedrijfsniveau
plaatsvinden, zijn voedingsstoffen beter te benutten en
vermindert de uitstoot van stoffen die (mogelijk) schadelijk
zijn voor het milieu met dertig procent.
Comfortabel
Het ontwerp van de weidevloer is door de veerkrachtig-
heid enorm comfortabel voor koeien en vergelijkbaar met
een grasweide. Bovenop dit alles blijven de koeien naar
verwachting gezonder, omdat ze niet in hun eigen uitwerp-
selen hoeven te staan.
uniek in Europa
De vloer is uniek in Europa en pas sinds een maand in
gebruik. Zicht op slijtvastheid, werkbaarheid en kosten is
er nog niet volledig, maar dat de ontwikkeling van de Koei-
entuin en weidevloer interesse opwekt, is zeker. Nieuws-
gierig geworden? Meer info koeientuin.nl #VOEDSEL
De Winkelwagenbrengt de boerterug in de straat
Foto
’s: Ko
eientuin
Foto
’s: H
ans S
chui
ling
Herenboerderij Boxtel: een initiatief voor én door burgers
Meer info herenboeren.nl #VOEDSEL
Tilburg
De vergeten geit
Door Edwin en louis van Onna
Met duurzaamheid hoog in het vaandel,
ging de gemeente Bergeijk over tot actie.
Wethouder Frank van der Meijden: “Bewo-
ners kwamen naar me toe met foto’s van
ondergelopen straten en ik vond dat we
dit echt moesten oplossen. Ik heb des-
kundigen gevraagd hoe we dit buiten de
reguliere paden konden oplossen met de
boodschap: ‘denk breed en duurzaam’.
Dus niet de klassieke investering van meer
en grotere rioolpijpen. De oplossing bleek
het aanleggen van poreuze straatgoten.”
in de bodem zakken
Weebosch bleek met haar zanderige grond
en hoge ligging uitermate geschikt om
regenwater te laten infiltreren. De doorla-
tendheid van de grond is hoog en de water-
stand laag. De duizenden liters regenwater
stromen nu niet meer rechtstreeks weg in
het riool, maar worden opgevangen in een
infiltratiesleuf met steenslag, waarna het in
de bodem kan zakken.
Afkoppelen
“Daarnaast hebben we de mensen gesti-
muleerd om zelf iets te doen,” vervolgt
Van der Meijden. “Ik heb het Waterschap
gevraagd om mee te denken en die heb-
ben gezorgd voor een kleine tegemoet-
koming. Particulieren kregen een premie
om hun daken van het riool af te koppe-
len. Voortaan zakt een groot deel van het
regenwater weg in de tuin, vijver of regen-
ton. Er werden de meest creatieve oplos-
singen bedacht!”
Minder water pompen
In totaal werd tweehonderd hectare ver-
hard oppervlak (wegen, daken en erf)
losgekoppeld van het vuilwaterriool. Bij-
komend voordeel is dat het regenwater
langer in het gebied blijft waar het valt,
waardoor verdroging wordt tegengegaan.
Agrariërs in de omgeving hoeven nu min-
der water op te pompen.
Nominatie
Dat je met lokale ambities hoge ogen
kunt gooien, bewijst de nominatie van het
project voor De Peilstok 2014; een onder-
scheiding van het ministerie van Infrastruc-
tuur en Milieu voor projecten die anderen
inspireren om klimaatbestendig en water-
robuust te denken en handelen. Op 28
november vond de prijsuitreiking plaats
tijdens de manifestatie Hitte in de Delta in
Amsterdam.
Pagina 5
Meer info ruimtelijkeadaptatie.nl #WATER
Weebosch hoog en droog bij klimaat-veranderingDe kwaliteit van onze leefomgeving staat onder druk door heviger regen, langduriger droogte en meer warme dagen. In het dorp Weebosch ken-nen ze de gevolgen: laaggelegen delen lopen regelmatig onder water. Gemeente en dorpsbewoners sloegen de handen ineen om de overlast te beperken en het milieu te ontzien. Met het waterbeheerproject Natte Voe-ten wordt voortaan schoon regenwater gescheiden van vuil afvalwater.
Velen smullen van geitenkaas, geitenyoghurt en geitenmelk. Maar wat we niet weten, is dat hiervoor vele geitenbokjes sneuvelen. Zes euro betalen boeren om hun geitenbokjes te laten opfokken voor consumptie in Zuid-Europa, waar geitenlam een delicatesse is. Onlangs bedachten drie enthousiastelingen een plan om het vlees ook hier te promoten.
Door Joam de Stoppelaar en Bärbel van Zanten
Jeanette van de Ven, lid van ZLTO (organisatie voor boe-
ren en tuinders in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelder-
land), werkt samen met Design Thinkers Marieke van Dijk
en Tim Schuurman om een ander levensdoel voor de gei-
tenbokjes te onderzoeken. Onder de noemer “onbekend
maakt onbemind” werken zij samen aan een concept om
het jonge geitenbokjesvlees nieuw aanzien te geven.
No goats, no glory
Tijdens de Dutch Design Week kon men een Farm:Lab-ses-
sie volgen onder de ietwat ludieke slogan “no goats, no
glory”. Verschillende creatievelingen brainstormden over
het op een duurzame manier vermarkten van geitenlams-
vlees. Ze bedachten hiervoor een aantal concrete concep-
ten die nog dit jaar worden getest.
Zoeken naar samenwerking
Eén van de genoemde oplossingen is om het jonge geiten-
bokjesvlees aan te bieden als luxe product in de zorg. Gei-
tenbokjesvlees is hiervoor zeer geschikt, omdat het vetarm
is en rijk is aan eiwitten, waardoor het in kleine hoeveelhe-
den toch voldoende voedingsstoffen levert. De komende
maanden zoeken de drie onderzoekers naar samenwer-
kingsverbanden om het koken met zelfstandig wonende
senioren vorm te geven.
Opbrengst naar goed doel
Een ander plan zit er inmiddels al op. Op 22 november
werd er aan honderdvijftig personen ‘Curry in a Hurry’
geserveerd, waarbij de opbrengst naar 3FM Serious
Request ging. Op deze manier komt de geit op een posi-
tieve manier in de media.
Meer info agrimeetsdesign.nl #AGRIMEETSDESIGN
#VOEDSEL
Foto: L. van Onna
MozaïekBrabant 6Pagina
COOLHuNTING IN BRABANTIn MozaïekBrabant kijken we verder dan de traditionele ruimtelijke discussie. Op zoek naar inspiratie en verfris-sende invalshoeken. Terwijl het tapijt van oktober 2014 tot en met februari 2015 door de vijf grote steden in Brabant trekt, zoekt een groep enthousiaste Braban-ders — ofwel coolhunters — naar nieuwe ideeën, trends en ontwikkelingen voor hoe we Brabant in de toekomst kunnen inrichten.
Al mijn pogingen om een kruiden-tuin op mijn keukentafel aan te leggen, zijn op miserabele wijze geflopt. Gelukkig zijn er steeds meer stedelingen die wél groene vingers hebben. De organisa-tie urbanTastin lanceert daarom supertijdelijke boerderijen die ineens in de stad kunnen opduiken.
Door Anne lennartz
De aandacht voor het produceren van voed-
sel binnen de muren van stad groeit. En dus
zijn er ook in Noord-Brabant steeds meer
stadsboeren die het stenige stadsland-
schap transformeren tot vruchtbare onder-
grond voor hyper-lokaal geproduceerde
groenten en fruit.
Als de hectiek van de stad even te veel wordt, kan niets zo verfrissend zijn als de natuur ingaan. Dat dit goed voor ons is, is al volop bewezen. Maar dat natuur ook een rol kan hebben bij het reduceren van gezondheidsklachten, is een nieuwe invalshoek. Het landschap als medicatie? Brabant experimenteert ermee. Door Niels hansen
Zo worden in het Vitura Vitaliteitscentrum in Biezenmortel te midden van
een prachtig landschap mensen met stressklachten geholpen. In Tilburg
en Oisterwijk zijn voor dementerende patiënten zogenoemde ‘belevings-
tuinen’ aangelegd als hulpmiddel bij de verzorging. De tuinen zijn een idee
van Nature Assisted Health Foundation (NAHF), een stichting die nieuwe
concepten ontwikkelt waarin zorg, vrije tijd en natuur elkaar versterken.
Kosten omlaag, kwaliteit omhoog
Volgens NAHF kunnen we de kosten voor de zorg verlagen door natuur in
te zetten bij verschillende soorten aandoeningen. Daarnaast gaat de kwali-
teit van de zorg omhoog. Het zijn nieuwe kansen en een nieuwe rol voor
landschap en natuur in de provincie. NAHF ontwikkelt niet alleen nieuwe
concepten, maar combineert dat met wetenschappelijk onderzoek naar de
rol van natuur als zorginstrument. Daarbij werkt de organisatie samen met
onder meer de Universiteit van Tilburg, de Universiteit van Amsterdam en
het programma MijnMooiBrabant.
Meer info nahf.nl #LANDSCHAP
Belevings-tuinen tegen stress enburn-out
Door Nelien van der Ben
Dat die Bibliotheek van de Toekomst er
anders uit zal zien dan de huidige biblio-
theek, mag duidelijk zijn met de continue
verandering om ons heen. In plaats van
boeken (daarvoor moet je voorlopig echt
nog naar de bibliotheek op het Konings-
plein) vind je in de Kennismakerij ruimte
om kennis te delen, overleggen, studeren,
experimenteren, debatteren en presen-
teren. Er worden regelmatig activiteiten
georganiseerd om kennis te maken met
de nieuwe bibliotheek en je uit te nodigen
hierover mee te denken.
Knipoog naar boekencollectie
En dat niet alleen ‘kennis geschikt is voor
hergebruik’ blijkt uit het interieurontwerp
van Suzy Chong. De ontworpen construc-
tie van soms metershoge balen gerecy-
cled papier (beschikbaar gesteld door het
Tilburgse bedrijf CVB Ecologistics) vor-
men de basis van de inrichting en zijn een
knipoog naar de boekencollectie van een
bibliotheek. Een bewuste keuze voor duur-
zaamheid, want wanneer de Kennismakerij
ophoudt te bestaan of als er gekozen wordt
voor een andere inrichting gaan de papier-
balen terug en worden ze hergebruikt.
Half september 2014 opende de Bibliotheek Midden-Brabant een tijde-lijke ‘Proeftuinbibliotheek’ in de Tilburgse Spoorzone. Op deze plek, de Kennismakerij genaamd, zoeken en ontdekken inwoners en samenwer-kingspartners van de stad samen naar hoe ‘de Bibliotheek van de Toe-komst’ er voor Tilburg uit zal moeten komen te zien.
De bibliotheek van de toekomst is er een zonder boeken
urban Farm Area
De zogeheten ’Urban Farm Area’ laat grote
groepen Tilburgers op een aantrekkelijke
wijze kennismaken met het zelf verbou-
wen van voedsel. Volgens initiatiefnemer
Bram Reiniers van UrbanTastin beoogt zijn
pop-up-boerderij de band tussen de ste-
deling en de natuur te versterken. Hierdoor
vervagen langzaam de grenzen tussen stad
en platteland en ook die tussen producent
en consument. De stad is niet langer een
plaats waar je je voedsel al verwerkt en
verpakt aantreft: je loopt er tegenwoordig
zomaar tegen een onvervalste pompoen of
courgette aan.
Meer info Urbantastin.nl #VOEDSEL
Ruimte voor de stedeling met groene vingers
Meer info bibliotheekmb.nl/dekennismakerij-spz.html #INNOVATIE
Ook buiten Brabant zijn lokale overheden, ondernemers en burgers op zoek naar nieuwe manieren om het land-schap intact te houden en op een goede wijze te gebrui-ken. We kijken in deze rubriek over de grenzen van de provincie heen.
Van waterzuivering naar overdekt parkIstvan Kenyeres is creatief ecoloog bij Biopolus, een waterzuiverings-
bedrijf in Boedapest. Van de buitenkant zou je niet zeggen dat het
een waterzuiveringsbedrijf is, want je waant je in een prachtige bota-
nische tuin.
Door Nick van den Broek
Het speciaal ontwikkelde ecologische zuiveringssysteem is gehuis-
vest in een vierhonderd vierkante meter grote kas en levert schoon
water aan meer dan tienduizend huishoudens. Het bedrijf verspreidt,
in tegenstelling tot zijn ‘concurrenten’, geen smerige lucht en kon dus
veel dichter bij de stad gebouwd worden. Kosten in energie en trans-
port van vuil water dalen hierdoor. Ideaal voor sterk verstedelijkte
regio’s. De wortels van de planten in de kas vormen het onderkomen
van duizenden micro-organismen die het vuil in het water afbreken.
Wat overblijft zijn het zuivere water en planten die volop groeien op
de weggespoelde resten van de stad. Het laboratorium dat bij de
waterzuiveringsinstallatie hoort, experimenteert voortdurend met
verschillende soorten planten en verschillende gradaties van ver-
vuild water.
Naast een ecologische manier van waterzuivering kent het indoor-
park ook andere gebruikersmogelijkheden. Je kunt er terecht voor
recreatie zoals lunchbijeenkomsten en evenementen, en er zijn plan-
nen om sportmogelijkheden neer te zetten. Een mooi voorbeeld
sterk verstedelijkte regio’s welke kansen er allemaal liggen.
Meer info biopolus.org #WATER
Buiten Brabant
Onzichtbareenergie zichtbaartijdens Glow
Door Edwin en louis van Onna
Een half jaar werkten studenten Industrial Design en Bouwkunde aan het
project voordat ze op Strijp-S in Eindhoven de juiste locatie vonden om
hun installatie te tonen: de Black Box bij ontwerpstudio Yksi. Bij binnen-
komst van deze geheel zwarte ruimte ervaren we een werveling van witte
stipjes tegen het plafond; aangelicht door verborgen lichtspots. Maar dan
— zodra het ritme van de elektronische muziek het begeeft — wisselt het
lichteffect en veranderen de losse witte stipjes in kleurrijke cirkelpatronen
van licht. Je waant je in een oneindigheid van zwevende energiebanen, dat
een sterk kosmisch gevoel oproept.
Ogen en hersenen werken niet altijd goed samen als we snel bewegende objecten waarnemen. Feitelijk kijken we met ons brein, dat soms verwarring schept. Om ons van dit idee bewust te maken, ontwikkelden vijf studenten van de Tu/e voor Glow Next de lichtinstallatie ‘RIGID MOTION’ waarmee onzichtbare energiestromen zichtbaar werden.
Tilburg 7Pagina
Goei Eete is een initiatief dat lokaal geprodu-ceerd voedsel bij de Tilburgers thuis wil bren-gen.
Door Michelle vleugels
#healthyfood, #superfood, #instafood: je ziet het regelma-
tig voorbij komen op sociale netwerken als Facebook en
Instagram. Het is hip om bewuster met je eten om te gaan.
Het burgerinitiatief Goei Eete in Tilburg kijkt op een andere
manier naar gezond en bewust eten. Het platform levert
lokaal geproduceerde producten rechtstreeks van boeren
rondom Tilburg tegen vergelijkbare prijzen van de super-
markt.
De initiatiefnemers van Goei Eete vinden het belangrijk dat
voedsel minder kilometers aflegt voordat het op ons bord
komt. Hierdoor wordt de route van boerderij naar keuken-
tafel milieuvriendelijker en bovenal efficiënter. Klanten van
Goei Eete bestellen de producten online en kunnen ze ver-
volgens komen ophalen op een van de locaties in de stad.
Dat is pas #superfood!
Meer info goeieete.nl #VOEDSEL
Da’spasgoeieete
Flikkerende stipjes
Willem Zwagers, deelnemende student: “De cirkelbanen zijn bewegingen
die je met het blote oog kunt zien. Zodra je het gewone licht uitzet en er
stroboscopisch licht opzet, ervaar je slechts fragmenten daarvan. We kij-
ken dus eigenlijk naar een constante beweging van ronddraaiende objec-
ten, die door verandering van lichtfrequenties en pulslengtes tijdelijk tot
flikkerende stipjes wordt verkleind.”
Meer dan beleving
Het doel van het project is meer dan alleen een mooie beleving neerzet-
ten. “Het gaat dieper,” vertelt Zwagers. “In drie minuten tijd maken we het
publiek ervan bewust dat onze ogen niet in staat zijn alles waar te nemen.
De mens kan dertig beelden per seconde zien, waarvan onze hersenen
een vloeiende beweging maken. In hoeverre is dat wat we zien wel de wer-
kelijkheid?”
Meer info openlight.nl #ENERGIE
8Pagina MozaïekBrabant Colofon
Redactie
Jeroen Beekmans
Joop de Boer
Coolhunters
Nelien van der Ben
Nick van den Broek
Lieke Dols
Fabiënne van Grunsven
Niels Hansen
Dirk Hens
Anne Lennartz
Edwin van Onna
Louisiana van Onna
Anne de Rooij
Joam de Stoppelaar
Michelle Vleugels
Frank Vloet
Barbel van Zanten
Ontwerp
HOAX
druk
Kampert-Nauta
MOZAÏEKBRABANT
www.mozaiekbrabant.com
Spelenderwijs werken, winkelen en wonen? Steeds vaker willen we in ons volwassen bestaan teruggrijpen op de onbe-vangenheid uit onze jeugd. Terwijl een bedrijf als Google glijbanen introduceert voor haar werknemers, verschijnen op Strijp-S in Eindhoven steeds meer schommels.
Door Edwin en louis van Onna
In de ‘voortuin’ van de Ontdekfabriek hangen diverse mandschommels
gedragen door gevleugelde fantasiewezens in bonte kleuren. Even ver-
derop bij de entree van ‘gebouw Anton’ kon je lange tijd een schommel
‘adopteren’ met je eigen advertentie erop, een interactieve vorm van
reclame.
Ook bedrijven stimuleren hun werknemers om in beweging te blijven. Dan
doelen we niet op een partijtje snooker of tafeltennis tijdens de pauze of
na het werk, maar over een ‘speelkantoor’. Bij Strijp-CS, de ontmoetings-
Strijp-Sschommelt
plek voor flexwerkers, kun je bijvoorbeeld je lunch of vergadering gewoon
zwierend doorbrengen. Een geweldig initiatief, want zittend werken blijkt
volgens bewegingswetenschappers bijzonder slecht voor je lichaam. Een
half uur sporten na het werk is geen oplossing, variabel werken wel.
Strijp-S zorgt letterlijk voor beweging en meer plezier in het werk.
Meer info op strijp-s.nl #WERKEN
Tilburgse woningen worden artiesten-hotel voor één week “Rauw en Do It Yourself (DIY), dat is waar Til-burg voor staat,” zegt wethouder Mario Jacobs tijdens de opening van MozaïekBrabant in Til-burg begin november. Even daarvoor hield Incubate-oprichter Vincent Koreman een plei-dooi over de kracht van gewoon dingen doen. Een instelling die ook in de ruimtelijke ontwik-keling steeds meer weerklank krijgt. Door Joop de Boer
Koreman gelooft daarbij in de kracht van het DIY-principe,
maar nóg meer in Do It Together (DIT). Dit illustreert hij met
de manier waarop hij tijdens het Incubate-festival de uit-
genodigde bands een onderkomen biedt. “Niet in hotels,
want die zijn er onvoldoende in Tilburg, maar gewoon bij