Top Banner
OFICYNA WYDAWNICZA
20

Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Aug 14, 2015

Download

Documents

Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

OFICYNA

WYDAWNICZA

Page 2: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zdzis³aw G³owacki

Chemia

Poziom podstawowy.

Zestawy zadañ egzaminacyjnych

przygotowuj¹cych do nowej matury

z modelami oceniania i rozwi¹zaniami

Redakcja techniczna, opracowanie graficzne, ³amanie i przygotowanie do druku:

Robert Ciechanowski, RC PRO [www.rc-pro.eu]

Projekt ok³adki:

Miros³aw G³odkowski, Zdzis³aw G³owacki

Korekta

Iwona Cieœlak

© Copyright by Oficyna Wydawnicza „Tutor”

Wydanie I. Toruñ 2007 r.

Oficyna Wydawnicza „Tutor”

ul. Warszawska 14/2

87-100 Toruñ

tel./fax (0-56) 66-408-66

e-mail: [email protected]

Wysy³kowa Ksiêgarnia Internetowa: www.tutor.edu.pl

ISBN 978-83-89563-32-3

Page 3: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Spis treœci

Wstêp 4

Zestaw 1.

Arkusz egzaminacyjny I 5

Odpowiedzi 111

Zestaw 2.

Arkusz egzaminacyjny I 21

Odpowiedzi 121

Zestaw 3.

Arkusz egzaminacyjny I 39

Odpowiedzi 133

Zestaw 4.

Arkusz egzaminacyjny I 57

Odpowiedzi 147

Zestaw 5.

Arkusz egzaminacyjny I 73

Odpowiedzi 159

Zestaw 6.

Arkusz egzaminacyjny I 89

Odpowiedzi 169

Tablice chemiczne 107

Page 4: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Wstêp

Chemia. Poziom podstawowy. Zestawy zadañ egzaminacyjnych — to seriaszeœciu arkuszy egzaminacyjnych, odpowiadaj¹cych pierwszemu arkuszowi matu-ralnemu, przygotowana z myœl¹ o m³odzie¿y ucz¹cej siê chemii w szko³ach œred-nich, a zw³aszcza uczniach, którzy przygotowuj¹ siê do egzaminu maturalnego.

Kolejna publikacja bêdzie zawiera³a zestawy zadañ egzaminacyjnych przygoto-wuj¹cych do nowej matury z chemii zdawanej na poziomie rozszerzonym.

Nowy egzamin maturalny stawia przed zdaj¹cymi zmienione oraz ujednoliconewymagania. Najwa¿niejsz¹ zmian¹ w nowej maturze jest fakt, ¿e jest to egzamin ze-wnêtrzny. Nie jest ju¿ tak, ¿e ten sam nauczyciel kszta³ci swoich uczniów, a potemuk³ada maturalne zestawy egzaminacyjne i jest dla nich egzaminatorem wysta-wiaj¹cym ocenê. Oceny wiadomoœci i umiejêtnoœci maturzysty dokonuj¹ zewnêtrz-ne komisje egzaminacyjne.

Zamieszczone tu zadania zosta³y starannie dobrane i opracowane w oparciuo standardy wymagañ egzaminacyjnych z chemii obowi¹zuj¹ce na zewnêtrznej ma-turze w roku 2007 i w latach nastêpnych. Samodzielne rozwi¹zywanie zestawów eg-zaminacyjnych i ich analiza w oparciu o autorskie odpowiedzi jest doskona³ym tre-ningiem przed zewnêtrznym egzaminem maturalnym, który bêdzie jednoczeœnieegzaminem wstêpnym na wiele kierunków studiów.

Zebrane w tej ksi¹¿ce zestawy zadañ maturalnych zosta³y opracowane przez do-œwiadczonego nauczyciela, prowadz¹cego od wielu lat zajêcia przygotowuj¹ceuczniów do egzaminów zarówno maturalnych z chemii, a wczeœniej równie¿ do eg-zaminów wstêpnych na wy¿sze uczelnie.

¯yczymy wszystkim uczniom wytrwa³oœci w przygotowaniach i zadowalaj¹cychwyników na maturze.

www.szkolna.pl

Page 5: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

www.szkolna.pl

PESEL ZDAJ¥CEGO KOD ZDAJ¥CEGO

PUNKTÓW

PROCENT

(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)

Miejsce na naklejkê z kodem

dysleksja

MF-W1A1-051

Arkusz I

Twój wynik:

Arkusz I

Za rozwi¹zanie

wszystkich zadañ

mo¿na otrzymaæ

³¹cznie

60punktów

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

Czas pracy: 120 minut

Zestaw 1.

Instrukcja dla zdaj¹cego

1. SprawdŸ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron. Ewentualnybrak zg³oœ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin.

2. Mo¿esz korzystaæ z wybranych tablic chemicznych do³¹czonychdo arkusza (w tej ksi¹¿ce znajduj¹ siê na koñcu).

3. Rozwi¹zania i odpowiedzi przy ka¿dym zadaniu zapisz czytelnie,w miejscu na to przeznaczonym.

4. W rozwi¹zaniach zadañ rachunkowych przedstaw tok rozumowa-nia prowadz¹cy do ostatecznego wyniku oraz pamiêtaj o podaniujednostek obliczanych wielkoœci. Uwaga! W miejscu przeznaczo-nym na rozwi¹zanie nie musisz zapisywaæ wszystkich obliczeñ —wystarczy, ¿e przedstawisz poœrednie i koñcowe wyniki.

5. W trakcie obliczeñ mo¿esz korzystaæ z kalkulatora.

6. Pisz czytelnie. U¿ywaj d³ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atra-mentem. Nie pisz o³ówkiem.

7. Nie u¿ywaj korektora.

8. B³êdne zapisy wyraŸnie przekreœl.

9. Pamiêtaj, ¿e zapisy w brudnopisie nie podlegaj¹ ocenie.

10. Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów,któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie.

¯yczymy powodzenia!

Page 6: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zestaw 1. Poziom podstawowy

Zadanie 1.

1

W poni¿szym schemacie przedstawiaj¹cym równania reakcji chemicznych:

a b c d b d+ ® ¾ ®¾ ¾ ®¾ + ®H O octan etyluO O2

[ ] [ ]

litery a i b oznaczaj¹:

a b

A. etan etanol

B. eten etanol

C. etanol kwas octowy

D. etyn kwas octowy

Zadanie 2.

3

Wyznacz wspó³czynniki stechiometryczne x, y i z dla reakcji:

y x z x z yMnO NO NO H O Mn4 2 3 222- - - +

+ + ® + +.....

Wpisz je do tabeli oraz ustal œrodowisko, w którym zachodzi ta reakcja chemicznapoprzez uzupe³nienie lewej strony równania o jony H+ lub OH-, podaj wzór i nazwê:reduktora i utleniacza.

x y z œrodowisko

utleniacz:

reduktor:

www.szkolna.pl

Page 7: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zadanie 3.

3

W produktach przemian promieniotwórczych stwierdzono wystêpowanie dwóchizotopów pierwiastka o liczbie atomowej 84. Nastêpnie wyznaczono ich zawartoœæprocentow¹. L¿ejszego izotopu o liczbie masowej 212 by³o 75%, resztê stanowi³ ciê-¿szy izotop posiadaj¹cy w j¹drze o 4 neutrony wiêcej od l¿ejszego izotopu. Na pod-stawie podanych zawartoœci izotopów oblicz œredni¹ masê atomow¹ dla tego pier-wiastka. Podaj nazwê tego pierwiastka oraz uzupe³nij poni¿sz¹ tabelê.

izotop l¿ejszy izotop ciê¿szy

liczba atomowa

liczba masowa

zawartoœæ procentowa w próbce

liczba protonów w j¹drze

liczba neutronów w j¹drze

Zadanie 4.

3

a) Uzupe³nij tabelê, wpisuj¹c jaki rodzaj wi¹zania ³¹czy atomy w cz¹steczce, oraz po-daj, jaka jest krotnoœæ wi¹zania.

Lp. cz¹steczka rodzaj wi¹zania chemicznego krotnoœæ wi¹zania

1. H2 kowalencyjne pojedyncze

www.szkolna.pl

Zestaw 1. Poziom podstawowy 7

Page 8: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Lp. cz¹steczka rodzaj wi¹zania chemicznego krotnoœæ wi¹zania

2. O2

3. N2

4. HBr

5. NaCl

b) Uzupe³nij tekst.

Wi¹zanie pojedyncze pomiêdzy dwoma atomami jest zawsze typu

. Wi¹zanie podwójne jest zbudowane z jednego wi¹zania typu

oraz z jednego wi¹zania typu .

W sk³ad wi¹zania potrójnego wchodz¹: jedno wi¹zanie typu

oraz dwa wi¹zania typu . W przypadku dwóch wi¹zañ typu

gêstoœæ elektronowa skupiona jest w p³aszczyznach prosto-

pad³ych do siebie — przenikaj¹cych siê wzd³u¿ osi ³¹cz¹cej oba atomy. Z uwagi

na rozmieszczenie ³adunku poza t¹ osi¹ wi¹zania typu s¹

s³absze i powoduj¹, ¿e cz¹steczki zawieraj¹ce je s¹ podatne na reakcje chemiczne.

Zadanie 5.

1

W uk³adzie okresowym w miarê wzrostu liczby atomowej elektroujemnoœæ pier-wiastków:

A. w grupach roœnie, w okresach maleje

B. w grupach i okresach maleje

C. w grupach i okresach roœnie

D. w grupach maleje, w okresach roœnie

www.szkolna.pl

8 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Page 9: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

www.szkolna.pl

PESEL ZDAJ¥CEGO KOD ZDAJ¥CEGO

PUNKTÓW

PROCENT

(Wpisuje zdaj¹cy przed rozpoczêciem pracy)

Miejsce na naklejkê z kodem

dysleksja

MF-W1A1-051

Arkusz I

Twój wynik:

Arkusz I

Za rozwi¹zanie

wszystkich zadañ

mo¿na otrzymaæ

³¹cznie

60punktów

EGZAMIN MATURALNY Z CHEMII

Czas pracy: 120 minut

Zestaw 4.

Instrukcja dla zdaj¹cego

1. SprawdŸ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 16 stron. Ewentualnybrak zg³oœ przewodnicz¹cemu zespo³u nadzoruj¹cego egzamin.

2. Mo¿esz korzystaæ z wybranych tablic chemicznych do³¹czonychdo arkusza (w tej ksi¹¿ce znajduj¹ siê na koñcu).

3. Rozwi¹zania i odpowiedzi przy ka¿dym zadaniu zapisz czytelnie,w miejscu na to przeznaczonym.

4. W rozwi¹zaniach zadañ rachunkowych przedstaw tok rozumowa-nia prowadz¹cy do ostatecznego wyniku oraz pamiêtaj o podaniujednostek obliczanych wielkoœci. Uwaga! W miejscu przeznaczo-nym na rozwi¹zanie nie musisz zapisywaæ wszystkich obliczeñ —wystarczy, ¿e przedstawisz poœrednie i koñcowe wyniki.

5. W trakcie obliczeñ mo¿esz korzystaæ z kalkulatora.

6. Pisz czytelnie. U¿ywaj d³ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atra-mentem. Nie pisz o³ówkiem.

7. Nie u¿ywaj korektora.

8. B³êdne zapisy wyraŸnie przekreœl.

9. Pamiêtaj, ¿e zapisy w brudnopisie nie podlegaj¹ ocenie.

10. Obok ka¿dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów,któr¹ mo¿na uzyskaæ za jego poprawne rozwi¹zanie.

¯yczymy powodzenia!

Page 10: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zestaw 4. Poziom podstawowy

Zadanie 1.

2

Podane nuklidy mog¹ tworzyæ ró¿ne grupy izotopów i izobarów (nuklidy posia-daj¹ce jednakow¹ liczbê nukleonów w j¹drze). Poni¿ej wypisz tylko te nuklidy, któ-re tworz¹ najwiêkszy zbiór izotopów i najwiêkszy zbiór izobarów.

1633

1737

1632

1836

1936

1632

1840

1Ax, Bx, Cx, Dx, Ex, Fx, Gx, 634

1736Hx, Ix

izotopy

izobary

Zadanie 2.

1

W czterech s³oikach bez etykietek znajduj¹ siê sole: BaCl2, SrCl2, NaCl i CaCl2. Po-daj prosty sposób zidentyfikowania tych soli.

Zadanie 3.

1

W kwadraty obok symboli pierwiastków wpisz, ile elektronów walencyjnych zawie-ra dany atom:

Na Si Al

Br Be O

www.szkolna.pl

Page 11: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Pełną ofertę znajdziesz na www.tutor.edu.pl

CHEMIA. Ćwiczenia dla licealistówZdzisław Głowacki

Ćwiczenia i zadania z chemii zawarte w kolejnych częściach tejserii wydawniczej zostały opracowane zgodnie z podstawąkształcenia ogólnego dla szkół ponadgimnazjalnych. Mogąbyć one pomocne podczas realizacji dowolnego programunauczania chemii dopuszczonego do użytku szkolnego.Niektóre zadania zawierają treści interdyscyplinarne – pro-blemy typowo chemiczne połączone są z fizyką, biologią czyz matematyką. Ma to na celu rozszerzenie i uzupełnienie wie-dzy, która jest przedstawiana w podręcznikach szkolnych.Zróżnicowane, w formie i w treści, ćwiczenia uczą rozwią

Chemia. Ćwiczenia dla licealistów zywania problemów chemicznych, krótkiego definiowaniastosowanych pojęć, wyszukiwania informacji, opracowywaniai graficznego przedstawiania danych, wyciągania wnioskówz opisów przemian chemicznych, analizowania tekstów popu-larnonaukowych itp. Stopień trudności ćwiczeń jest zróżni-cowany – nauczyciel będzie mógł je wykorzystywać w pracyz uczniami liceum a także przygotowując gimnazjalistów doudziału w konkursach chemicznych.

Do każdej części ćwiczeń został opracowany poradnik dla nau-czyciela, który zawiera rozwiązania zadań i problemów orazkomentarze do zagadnień będących treścią pytań.

Wszystkie części ćwiczeńwraz z poradnikami sądoskonałą pomocą dlauczniów samodzielnieprzygotowujących się dozmagań konkursowychw gimnazjum i dla licea-listów powtarzającychzagadnienia z chemiiprzed sprawdzianami i doegzaminu maturalnego.

Część 1

1. Budowa atomu2. Układ okresowy pierwiastków chemicznych3. Mol, masa molowa i objętość molowa gazów4. Wiązania chemiczne5. Właściwości wybranych metali i niemetali6. Systematyka związków nieorganicznych7. Chemia w Internecie

Część 2b – Chemia organiczna

1. Alkany

2. Węglowodory nienasycone (alkeny, alkiny,dieny i cykloalkeny)

3. Węglowodory aromatyczne i związkiheterocykliczne

4. Fluorowcopochodne (halogenopochodne)węglowodorów

5. Alkohole i fenole

6. Aldehydy i ketony

7. Kwasy karboksylowe, estry i tłuszcze

8. Związki organiczne zawierające azot

9. Cukry

10. Chemia na co dzień

Część 2a – zakres podstawowy i rozszerzony

1. Reakcje chemiczne

2. Podstawy obliczeń chemicznych

3. Roztwory i mieszaniny

4. Reakcje w roztworach wodnych elektrolitów

Treści zestawów ćwiczeń

Zdzisław Głowacki

! ! !

ucz

nió

w a

mbitnyc

hka

ndyd

atów

na

studia

med

yczn

eucz

estn

ików

konku

rsów

chem

iczn

ych

Ćw

icze

nia

z c

hem

ii r

eko

mendow

ane d

la:

Page 12: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zadanie 4.

5

W tabeli podano w procentach masowych zawartoœci wybranych pierwiastków

w skorupie ziemskiej.

O 46,1% Na 2,4%

Si 28,2% Mg 2,3%

Al 8,2% K 2,1%

Fe 5,6% H 0,14%

Ca 4,2% P 0,11%

a) Dla pierwiastków wymienionych w tabeli (z wyj¹tkiem tlenu, krzemu i wodoru)

wpisz odpowiednio do tabeli wzór jego tlenku, w którym pierwiastek wystêpuje

na swoim najwy¿szym stopniu utlenienia.

tlenki kwasowe

tlenki zasadowe

tlenki amfoteryczne

b) Jaki jest stosunek masy tlenu do masy wodoru w skorupie ziemskiej?

c) Oblicz, ile atomów tlenu przypada w skorupie ziemskiej na dziesiêæ atomów wo-

doru. Wynik podaj w zaokr¹gleniu z dok³adnoœci¹ do jednego atomu.

www.szkolna.pl

Zestaw 4. Poziom podstawowy 59

Page 13: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

d) Za³ó¿my, ¿e krzem zawarty w skorupie ziemskiej wystêpuje tylko w postaci krze-

mionki SiO2. Oblicz, jak¹ masê mia³aby krzemionka oraz jaka by³aby masa

zwi¹zanego z krzemem tlenu znajduj¹ca siê w 1 tonie skorupy ziemskiej.

Zadanie 5.

3

Wpisz w odpowiednie prostok¹ty wzory chemiczne dwóch przyk³adowych cz¹ste-

czek dwuatomowych, w których wystêpuj¹ typowe wi¹zania.

jonowe

I. II.

kowalencyjne

I. II.

kowalencyjne spolaryzowane

I. II.

Zadanie 6.

2

Wyznacz wspó³czynniki stechiometryczne dla podanej reakcji:

a b c d e fS O Br SO Br H O4 62

2 42

2- - -

+ + + +...... �

www.szkolna.pl

60 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Page 14: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Wpisz je do tabeli oraz ustal œrodowisko, w którym zachodzi ta reakcja chemiczna,

poprzez uzupe³nienie lewej strony równania o jony H+ lub OH-. Podaj wzory: reduk-

tora i utleniacza.

a b c d e f œrodowisko reduktor utleniacz

Zadanie 7.

2

a) Podaj pe³n¹ konfiguracjê elektronow¹ (rozmieszczenie elektronów na poszczegól-

nych orbitalach) dla atomu chloru oraz dla jego prostego jonu. Elektrony walencyj-

ne przedstaw w zapisie klatkowym.

b) Wpisz do tabeli, na którym stopniu utleniania wystêpuje atom chloru w podanych

zwi¹zkach chemicznych.

zwi¹zek

chemicznyHCl AlCl3 Mg(ClO3)2 NaClO2 HClO

stopieñ utlenienia

chloru

Zadanie 8.

3

a) Wska¿ grupê soli, która zawiera tylko sole nieulegaj¹ce hydrolizie.

A. NaCl, CH3COONa, K2CO3 B. K2SO4, LiNO3, CaCl2

C. FeCl3, K2S, KCl D. NaNO3, K2SO4, Na2CO3

www.szkolna.pl

Zestaw 4. Poziom podstawowy 61

Page 15: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

b) Spoœród podanych wy¿ej soli wybierz jedn¹ sól, tak¹ która hydrolizuje zasadowo,

i zapisz dla niej cz¹steczkowo i jonowo równania reakcji hydrolizy.

Zadanie 9.

3

a) W roztworze kwasu fluorowodorowego znajduje siê 0,4 mola jonów H+ i 1,6 mola

cz¹steczek niezdysocjowanych HF. Ile procent wynosi w tych warunkach stopieñ

dysocjacji tego kwasu?

b) Aby zwiêkszyæ stopieñ dysocjacji tego elektrolitu nale¿y:

A. dodaæ stê¿onego HF do roztworu

B. zmniejszyæ stê¿enie roztworu

C. obni¿yæ temperaturê roztworu

D. odparowaæ wodê

Zadanie 10.

2

W trakcie æwiczeñ na lekcji chemii uczniowie badali wskaŸnikami kwasowo-zasado-

wymi odczyny wody destylowanej i roztworów wodnych ró¿nych substancji:

HCl, KCl, NH4Cl, CH3COONa, CH3COOH, K2CO3, etanolu oraz wody

z myd³em i soku jab³kowego.

www.szkolna.pl

62 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Page 16: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Badane substancje przedstawiono na rysunku.

Wpisz do tabeli numery kolb sto¿kowych z substancjami zgodnie z wartoœciami pH,

które zmierzyli uczniowie.

pH > 7 pH = 7 pH < 7

Zadanie 11.

2

Oblicz, jak¹ objêtoœæ bêdzie mia³ w warunkach normalnych gaz, który powstanie

podczas dzia³ania wod¹ na 8,5 g stopu zawieraj¹cego 54,1% sodu oraz 45,9% pota-

su. Zapisz równania chemiczne zachodz¹cych reakcji.

www.szkolna.pl

Zestaw 4. Poziom podstawowy 63

I

VI

II

VII

5% HCl

5% K CO2 3

III

VIII

5% KCl

etanol

IV

IX

5% NH Cl4

woda z myd³em

V

X

5% CH COONa3

sok jab³kowy

wodadestylowana

5% CH COOH3

Page 17: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zadanie 12.

2

Ustal, jakie zwi¹zki mog¹ byæ substratem A w reakcji addycji zapisanej poni¿szym

schematem. Podaj wzory i nazwy co najmniej dwóch wêglowodorów, z których

w tej reakcji mo¿na otrzymaæ zapisany produkt.

Zadanie 13.

2

Jakie kolejno reakcje nale¿y przeprowadziæ, ¿eby z benzenu otrzymaæ produkt

przedstawiony wzorem pó³strukturalnym? Narysuj schemat przemian chemicz-

nych, podaj¹c wzory pó³strukturalne reagentów.

www.szkolna.pl

64 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Br

HBrA + ® CH CHCH2

CH3

CH3

CH3

Page 18: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

Zadanie 14.

1

Dokoñcz zdanie, wpisuj¹c nazwê grupy zwi¹zków naturalnych.

Naturalne estry kwasów t³uszczowych z alkoholami jednowodorotlenowymi

o d³ugich ³añcuchach wêglowych to .

Zadanie 15.

2

Uczniowie analizowali przebieg reakcji chemicznej, opisanej poni¿szym równa-

niem, zachodz¹cej w fazie gazowej w zamkniêtym reaktorze ciœnieniowym.

CO + Cl2 ® COCl2 DrH = -109 kJ

Ka¿dy z nich poda³ swoje wnioski dotycz¹ce przebiegu tej reakcji w ró¿nych warun-

kach. Wnioski przedstawili w postaci 10 punktów. Nie byli jednak zgodni co do pra-

wid³owoœci podanych stwierdzeñ. Wpisz do zestawienia numery prawid³owych

wniosków.

1. Reakcja jest endotermiczna.

2. Sta³a równowagi tej reakcji roœnie ze wzrostem temperatury.

3. Sta³a równowagi tej reakcji nie zmieni siê po podwy¿szeniu ciœnienia w reak-

torze.

4. Energia w formie ciep³a jest przekazywana z uk³adu do otoczenia.

5. Wzrost temperatury powoduje przesuniêcie równowagi w lewo.

6. Wzrost temperatury powoduje wzrost wydajnoœci tej przemiany.

www.szkolna.pl

Zestaw 4. Poziom podstawowy 65

NH2NH2

NO2

O N2+

Page 19: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

7. Obni¿enie ciœnienia powoduje wzrost wydajnoœci tej przemiany.

8. Zwiêkszenie ciœnienia chloru spowoduje wzrost wydajnoœci tej reakcji.

9. Zmiana ciœnienia w reaktorze nie ma wp³ywu na przebieg reakcji.

10. Wzrost ciœnienia powoduje przesuniêcie równowagi w lewo.

Prawdziwe s¹ zdania oznaczone numerami:

Zadanie 16.

2

W wyniku hydrolizy pewnego estru o masie cz¹steczkowej 116 u powsta³ kwas kar-

boksylowy oraz alkohol. Po utlenieniu alkoholu otrzymano ten sam kwas, który po-

wsta³ w procesie hydrolizy. Zapisz za pomoc¹ wzorów pó³strukturalnych przebieg

hydrolizy tego estru.

Zadanie 17.

2

Tlenek wêgla(II), nazywany popularnie czadem, jest gazem palnym. Zapisz równa-

nie reakcji spalania czadu. Oblicz, jaka objêtoœæ powietrza jest niezbêdna do ca³ko-

witego spalenia 20 dm3 czadu.

www.szkolna.pl

66 Arkusze egzaminacyjne z chemii

Page 20: Tutor Chemia arkusze maturalne Zdzisław Głowacki fragm

www.szkolna.pl www.tutor.torun.pl

Magiczna chemia. Zagadnienia z chemii nie tylko

dla olimpijczyków – gimnazjalistów

i licealistów – to obszerny wybór zagad-

nień i zadań dla uczniów zamierzających

szerzej poznać chemię. Intencją autora

było wypełnienie luki występującej po-

między chemią szkolną a wiedzą chemi-

czną niezbędną do udziału w konkursach

i w olimpiadzie chemicznej oraz do podjęcia

studiów obejmujących przedmioty przy-

rodnicze, takie jak: chemia, biochemia, far-

macja czy medycyna.

W kolejnych rozdziałach można znaleźć

zagadnienia i zadania obejmujące takie tematy,

jak: powstawanie pierwiastków we Wszech-

świecie, izomeria i analiza konformacyjna,

aktywność optyczna związków chemicznych i ich

biomolekularna homochiralność czy aromaty-

czność węglowodorów. W odrębnym rozdziale

przedstawiono osiągnięcia chemików uhonoro-

wane nagrodami Nobla. Są tu też zadania, których

treść jest oparta na historycznie ważnych odkry-

ciach chemicznych. Uczeń znajdzie tu różne teorie

budowy i działania kwasów i zasad oraz soli i roztwo-

rów buforowych. Całość książki zamyka kilka anegdot

o chemikach. Do większości pytań, zadań i problemów

dołączono odpowiedzi i komentarze. Na końcu autor

zamieścił zestawienie książek, po które powinien sięg-

nąć każdy ciekawy otaczającego go świata uczeń, nie

tylko ten interesujący się chemią.

Autor książek – – jest doktorem nauk chemicznych,

absolwentem Politechniki Gdańskiej. Studiował fizykę i chemię. W la-

tach 1982-93 pracował w Katedrze Chemii Organicznej PG. Był

nauczycielem i wykładowcą w Medycznym Studium Zawodowym

w Toruniu oraz adiunktem na Wydziale Chemii UMK. Od 1991 roku jest

dyrektorem Studium Oświatowego „Tutor” w Toruniu – m.in. prowadzi

zajęcia dla licealistów przygotowujących się do egzaminów na studia

medyczne. W 1993 roku założył Oficynę Wydawniczą „Tutor” –

wydawnictwo o profilu edukacyjnym, nakładem którego ukazało się

kilkadziesiąt tytułów.

Zdzisław Głowacki

OficynaWydawnicza

Jest autorem kilkunastu prac

naukowych z zakresu zastosowań NMR do

oznaczania składu enancjomerycznego związków organicznych

oraz książek, m.in.

oraz

i cyklu zbiorów zadań

. Jest współautorem książek:

i .

Interesuje się szeroko pojętymi dyscyplinami matematyczno-

-przyrodniczymi. Wypoczywa w wiejskim domku – pracując w ogro-

dzie. Jego hobby to geograficzne i historyczne wędrówki śladami

przodków.

Po naszej stronie lustra. Złamana symetria Wszech-świata Chemiczna dialektyka. Testy egzaminacyjne z chemii dlagimnazjalistów Chemia. Ćwiczenia dla licealis-tów Odlotowa matematyka. Zadania dlanajmłodszych olimpijczyków – uczniów szkół podstawowych i gim-nazjów Pewniaki. Próbne egzaminy gimnazjalne

ul. Warszawska 14/2, 87-100 Toruń, tel./fax 56 65-999-55, tel. kom. 603-929-227