Magsasaka “Magtanim ay di biro Maghapong nakayuko Di naman makayuko Di na rin makaupo.” Aso “Ako’y may alaga Asong mataba Buntot ay mahaba Makinis ang mukha.” VII
Magsasaka“Magtanim ay di biro
Maghapong nakayuko Di naman makayuko Di na rin makaupo.”
Aso“Ako’y may alaga
Asong mataba Buntot ay mahaba
Makinis ang mukha.”
VII
TULA
Tula: Depinisyon
•Ang Tula ay isang anyo ng sining o panitikan na
naglalayong maipahayag ang damdamin sa malayang
pagsusulat.
•Binubuo ito ng mga mahahalagang elemento na
makakatulong para paunlarin ang pananalita.
Mga anyo ng tula
Tradisyunal-
mayroong tugma at sukat at piling-pili ang mga salita’t
talinghaga.
Blangkong berso-
Mayroong sukat ngunit walang tugma
Malayang taludturan-
walang tugma at sukat. Itinuturing
na pinakamodernong anyo ng panullang
Filipino.
Elemento ng Tula
Tugma
Pagkakapare-pareho ng dulong tunog ng dalawa o higit pang
taludtod sa isang saknong ng tula.
Dalawang uri ng Tugma
Tugmaang PatinigUri ng tugma na kung saan ang mga
huling salita sa bawat taludtod ay nagtatapos sa patinig.
Slide 1
Tugmaang Katinig
Uri ng tugma na kung saan ang huling letra ng mga salita sa bawat taludtod
ay nagtatapos sa katinig.
Ay! Sayang na sayang, sayang na pag-ibig,
Sayang na singsing kong nahulog sa tubig:
Kung ikaw rin lamang ang makasasagip,
Mahanga’y hintiin kong kumati ang tubig.”
13
Sukat
Pagkakapare-pareho ng bilang ng pantig ng dalawa o higit pang taludtod sa isang saknong ng
tula.
Kaurian ng Sukat
Wawaluhin
Wawaluhin- Mayroong walong (8) bilang ng pantig sa bawat taludtod.
- Tinatawag din siyang dalit at korido.
Hindi tayo nabubuhayng ukol sa sarili lang,bahagi ka ng lipunan,na ating kinaaniban.
- Paglalakbay sa Buhay ni Ado Garces
Lalabindalawahin
-Mayroong labindalawang (12) bilang ng pantig sa
bawat taludtod.
- Isang halimbawa rito ay “awit”
Saknong
- Grupo o lupon ng mga salita na naglalaman ng
dalawa o higit pang taludtod.
Talinghaga
Tumutukoy sa paggamit ng mga matatalinghagang salita. Ang
nagpapaganda sa isang tula ay ang tinatawag nating mga
tayutay.
Para sa Gawain…..
Panuto: Basahin ang mga sumusunod na mga saknong ng tula. Tukuyin ito kung anong uri ito ng tugma at ang sukat nito.
Hal: Ang pera niya’y tinipid,Sa guro ay di sumipsip.
Markang mataas, nakamit:Tagumpay nga ang kapalit.
-Zoren Mercurio
1.Ang sugat ay kung tinanggapDi daramdamin ang antak
Ang aayaw at di mayagGalos lamang magnanaknak
2. Ang tamuneneng ko’y lumuha sa bundok.
Kasabay ang taghoy ng luha’t himutok;Luha’y naging dagat along sumasalpok,
Ang tamuneneng ko’y sadyang napalaot.
3. Ang salita nati’y huwad din sa iba,Na may alpabeto at sariling letra.
Na kaya nawala’y dinatnan ng sigwa,Ang lunday sa lawa noong dakong una.
- Sa Aking Mga Kababata ni Jose Rizal
4. Ang Prinsesa’y nanahimiksa malungkot niyang silid
si Don Pedro ay umalisna may sugat sa dibdib
- Saknong 856 ng Ibong Adarna
5. O akasyang nalulungkot sa lansangan
Parang taong nagdarasal tuwing hapon
Kung umaga’y nakalahad iyang palad
At kung gabi’y nakatungo’t namamanglaw
- Ang akasya ni Jose Corazon De Jesus
6. Ako ay dinilim sa aking paglakadAt di ko malaman kung saan
tatawag;Ang lahat ng baga, may asong
marahas,At sa pagsama ko ang sagot ay
layas.- Ang Matanda ni Benigno Ramos
7. Sa edad kong labing-apatTest paper ko ay panggulat
Ay! Sero ang nakasulatLukutin na’t gawing kalat- Bagsak ni John Anthony Teodosio
8. Ngayo’y namamanglaw sa pangungulilaAng ginagawa kong pang-aliw sa dusa
Nagdaang panaho’y inaalaalaSa iyong larawa’y ninitang ginhawa.
- Kay Selya (Florante at Laura) ni Fransisco Balagtas
9. Narito po’t tingnan ninyoKapirasong barong ito ,
May padala’y ErmitanyongSa aki’y nagpaparito
- Saknong 889 ng Ibong Adarna
10. “O, Birheng kaibig-ibig, Ina naming nasa langit, liwanagan yaring isip
nang sa layo’y di malihis.”
- Unang saknong ng Bernardo Carpio
Tulang Pasalaysay
Tulang Liriko
Tulang Patnigan Tulang
Pantanghalan/Dula
Apat na uri ng tula
Tulang Pasalaysay
Isang uri ng tula na nagsasalaysay gamit ang mga elemento ng tula at mayroong balangkas na pangyayari.
Mga halimbawa ng tulang pasalaysay: Epiko, Awit at Korido, Karaniwang tulang pasalaysay.
XXI
Tulang Liriko
tulad ng isang soneto o ng isang oda, na ipinapahayag ang mga saloobin at damdamin ng makata. Ang kataga ng tulang liriko ay ngayon karaniwang tinutukoy bilang ang mga salita sa isang kanta.
Halimbawa ng tulang liriko: Awit, Soneto, Oda, Elehiya, dalit, Pasyon
XXI
Tulang Patnigan (Joustic Poetry) Uri ng tula na kung saan
naglalaban ang magkabilang panig sa pamamagitan ng pagtula.
halimbawa ng tulang patnigan: karagatan, duplo, balagtasan.
XXI
Tulang Dula
Karaniwang itinatanghal sa theatro.Ito ay patulang ibinibigkas na kung minsan ay sinasabayan ng ritmo o melodiya ng isang awitin.
Naglalarawan ito ng mga tagpong lubhang madula na maaaring makatulad ng, o dili kaya’y naiiba sa nagaganap sa pang-araw-araw na buhay.