Top Banner
Natural science ( ILMU ALAM ) Mempelajari zat dan energi : 1. Fisika : phenomenal 2. Astronomi 3. Kimia : detail reaktif 4. Geologi 5. Biologi : implemantasi hidup Esensinya Mekanika : sebagai pemberi makna fisis (bergerak) Logika (alat komunikasi), terdiri dari : induktif ( statistik ) dan deduktif ( matematika ) Hukum laju reaksi adalah A + B P Hukum laju reaksi : V = k [A] x [B} y V = Ae -EaKbt [A] x [B} y V = c σ * e -EaKbt [A] x [B} y Untuk mencari pengaruh dari salah satu faktor, maka faktor yang lain dibuat tetap atau konstan.
66

Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Jan 16, 2016

Download

Documents

ChaLim Aaee
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Natural science ( ILMU ALAM )

Mempelajari zat dan energi :

1. Fisika : phenomenal

2. Astronomi

3. Kimia : detail reaktif

4. Geologi

5. Biologi : implemantasi hidup

Esensinya

Mekanika : sebagai pemberi makna fisis (bergerak)

Logika (alat komunikasi), terdiri dari : induktif ( statistik ) dan deduktif ( matematika )

Hukum laju reaksi adalah

A + B P

Hukum laju reaksi :

V = k [A]x [B}y

V = Ae-EaKbt [A]x [B}y

V = c σ* e-EaKbt [A]x [B}y

Untuk mencari pengaruh dari salah satu faktor, maka faktor yang lain dibuat tetap atau

konstan.

Persamaan Diferensial

1.dydx

+ sin x = 0

2.d2 ydx 2

+ y x = 0

Page 2: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

3.d2wdx 2

+ h

mEy = 0

Untuk menyelesaikan Persamaan Dasar, dapat dilakukan dengan cara :

1. Variabel terpisah ( memisahkan variabel lalu mengintegralkannya )

F1 (x) . G2(y) dx + G1(y) . F2(x) dy = 0

Maka kedua ruas dikalikan dengan 1

g2( y) f 2(x)

f 1(x )f 2(x )

dx+g1( y)g2( y)

dy=0

∫ f 1(x)f 2(x)

dx+∫ g1( y )g2( y )

dy=∫0

F(x) + G(x) = c

Contoh :

1. x3 dx+ ( y+1 )2dy=0 variabel sudah terpisah maka langsung diintegralkan

∫ x3 dx+∫ ( y+1 )2dy=∫ 0

14

x4+ 13

( y+1 )2 dy=C agar bulat maka dikali 12

3 x4+4 ( y+1 )3=12C

3 x4+4 ( y+1 )3=C

2.dx

sin5 x+ dy

(1−sinx )=0

Dikali dengan (sin5 x ) (1−sinx )

(1−sinx )dx+sin5 x dy=0

∫ (1−sinx ) dx+∫ sin5 x dy=∫0

∫ dx+∫ dcosx+∫ (sin2 y )2sin y dy=∫ 0

x+cos x+∫ (1−cos2 y )2 dcos y=C

x+cos x+∫ (1−2cos2 y+cos4 y ) d cos y=C

Konstanta yang baru

Page 3: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Konstanta yang baru

x+cos x+cos y−23

cos3 y+ 15

cos5 y=C

15 x+15 cos x+15 cos y−10 cos3 y+3 cos y=C

Contoh soal

1. (1+x ) ydx+(1− y ) x dy=0 dikali dengan 1xy

(1+x ) (1+x )x

dx+(1− y ) (1− y )y

dy=0 diintegralkan

∫ (1+x ) 1x

dx+∫ (1− y ) 1y

dy=∫ 0

∫ 1x

dx+dx+n∫ 1y

dy−dy=∫0

ln x+x+ ln y− y=C

Pembuktian :

Mendifferensialkan hasilnya

d ln x+dx+d ln y−dy=dC

1x

dx+dx+ 1y

dy−dy=0

1+ x

xdx+ 1− y

ydy=0 dikali xy

(1+x ) ydx+(1− y ) x dy = 0 (TERBUKTI)

RUMUS INTEGRAL

1. ∫ eu du=eu+C

2. ∫ au du= au

ln au+C

3. ∫undu=¿ un+1

n+1+C ¿

4. ∫ lnu du=u ln u−u+C

5. ∫ duu ln u

=ln ( lnu )+C

Page 4: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Berkurang sebesar x tiap waktu ( t )x

6. ∫ueu du=eu(¿u−1)+C ¿

7. ∫un lnudu=un+1[ ¿un+1

−1

(n+1 )2 ]+C

A P

Ketika t = 0 maka A = a

t = t maka A = ( a-x )

maka persamaan laju reaksinya adalah :

−dAdt

=dpdt

=k [ A ]1

−d (a−x )dt

=k ( a−x )

−d (a−x)(a−x )

=k dt

∫0

x −d (a−x )( a−x )

=∫0

t

k dt

−ln ( a−x )∫0

x

¿kt∫0

t

−ln ( a−x )+ln a=kt

ln a−ln ( a−x )=kt

Didapat lna

a−x=kt , maka grafiknya :

lna

a−x

Page 5: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

------------------

t

jika t=t 12 atau waktu paroh

sehingga a ~ a/2 , sehingga persamaan menjadi

lnaa2

=k t 12

ln 2=¿k t 12

¿

0,693=k t 12

t 12=0,693

k , satuan waktu sedngkan didapat dari grafik.

lna

(a−x )=kt

a(a−x )

=ekt

(a−x )=a e−kt

At = ae−kt

A = Ao e− tℷ

ℷ=konstanta peluruhan

At = peluruhan Radioaktif

Page 6: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

x

x

SOAL

1. A + B P

t = 0 A=a, B=a

t=t A=a-x , B=a-x

maka persamaan laju reaksinya adalah

−dAdt

=−dBdt

=dPdt

=k [ A ] [B]

−d (a−x)dt

=k ( a−x )(a−x )

∫−d (a−x )(a−x )2 =∫ k dt

−∫(a−x )−2 d ( a−x )=∫ k dt

−1−2+1

∫0

x

¿k t∫0

t

1(a−x )∫0

x

¿kt∫0

t

1(a−x )

−1a=kt

a−a+xa (a−x )

=kt

xa(a−x )

=kt

Page 7: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

2. A + B + C P

t=0 A=B=C=a

t=t A=B=C=a-x

maka persamaan laju reaksinya :

−dAdt

=−dBdt

=−dCdt

=k [ A ] [B ] [C ]

−d (a−x)dt

=k ( a−x ) (a−x )(a−x )

−d (a−x )dt

=k ( a−x )3

−d (a−x)(a−x)3 =k dt

∫−d (a−x )(a−x )3 =∫ k dt

−(−12

(a−x )−2)∫0

x

¿k t∫0

t

12(a−x)2∫

0

x

¿kt∫0

t

1

2(a−x)2− 1

2a2=kt

PERSAMAAN DIFERENSIAL HOMOGEN TINGKAT 1

f (x,y) = f (ƛx1 . ƛy) = ƛ f (x1.y)

Soal

(x2 +y2) dx = 2xy dy

x ƛ

[ ƛ x2 + ƛ y2] dx = 2xy dy

Page 8: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

[(ƛx)2 + (ƛy)2] dx = 2 (ƛx) (ƛy) dy

[ƛ2 x2 + ƛ2y2] dx = 2 (ƛ2 xy) dy

ƛ2 (x2 + y2) dx = ƛ2 2xy dy

(x2 + y2) dx = 2xy dy

: x2

(1 + y2/ x2) dx = 2y/x dy

Misal : y = u x dy = u dx + x du

u = y/x

(1 + u2) dx = 2u (u dx + x du)

(1 + u2) dx = 2u2 dx + 2 ux du

(1 + u2 ) dx - 2u2 dx - 2 ux du = 0

(1 + u2 - 2u2) dx – 2 ux du = 0

[(1 - u2 ) dx - 2 ux du] = 0 ditukar

dx / x – 2u / 1-u2 du = 0

ʃ dx / x - ʃ 2u / 1-u2 du = 0

ln x + ln (1 - u2 ) = ln C

ln x (1 - u2 ) = ln C

x (1 - u2 ) = C

x (1- (y/x)2) = C

{x( 1- y2/x2) = C} : x2

x / x2 (x2 - y2) = C

[x2 - y2 / x] = C dikali x

Page 9: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

x2 - y2 = C x

Contoh Soal

1. (x3 + y3) dx – 3xy2 dy = 0

[(x3 + y3) dx = 3xy2 dy] : x3

(1 + y3 / x3 ) dx = 3 y2 / x2 dy

Misal :

y = u x ; dy = u dx + x du

u =y /x

(1 + u3) dx = 3 u2 (u dx + x du)

(1 + u3) dx = 3 u3 dx + 2 u2 x du

(1 + u3) dx - 3 u3 dx - 3 u2 x du = 0

(1 + u3 - 3 u3) dx - 3 u2 x du = 0

[(1-2u3) dx – 3u2x du = 0] ditukar

dx/x – 3u2 / (1-2u3) du = 0

ʃ dx / x -ʃ 3u2 / (1-2u3) du = ʃ 0

ln x + ½ ln (1-2u3) = ln C

2 ln x + ln (1-2u3) = ln C

ln x2 (1-2u3) = ln C

x2 (1-2u3) = C

x2 (1-2 (y/ x)3 ) =C

{ x2 (1-2 y3/ x3 ) = C} dibagi x3

x2 / x3 (x3 – 2y3) = cx3

[ 1/x (x3 – 2y3) = C] dikali x

Page 10: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

x3 – 2y3 = Cx

2. (2x + 3y) dx + (y – x) dy = 0

[ (2x + 3y) dx = - (y – x) dy ] dibagi x

(2 + 3y / x) dx = -y /x + 1 dy

Misal :

y = ux ; dy = u dx + x du

u = y/x

(2 + 3u) dx = -u +1 (u dx + x du )

(2 + 3u) dx = -u +1 (u dx + x du )

(2 + 3u) dx = -u2 dx – u x du + u dx + x du

(2 + 3u) dx + u2 dx + u x du - u dx - x du = 0

(2 + 3u + u2 – u) dx + (ux – x) du = 0

dx / ux – x + du / 2+3u+u2 = 0

ʃ dx / ux-x + ʃ du / 2+3u+u2 = ʃ 0

PERSAMAAN DIFFERENSIAL LINEAR TINGKAT 1

dydx

+P (x) y=g(x )

ye∫p ( x ) dx → y = U.V

dy = U.dV + V.dUdydx

e∫ p ( x ) dx = y.de∫p ( x ) dx + e∫ p ( x ) dx dy

dx

Page 11: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

= y p(x)e∫ p ( x ) dx + e∫ p ( x ) dx dydx

= e∫ p ( x ) dx [ y p ( x )+ dydx ]

= e∫ p ( x ) dx [ dydx

+ p(x ) y ]= e∫ p ( x ) dx

Q(x )

= Q ( x ) . e∫ p ( x ) dxdx

∫ dye∫p ( x )dx = ∫Q( x)e∫ p ( x ) dx

dx

y e∫p ( x ) dx = ∫Q( x)e∫ p ( x ) dx

dx+c

Contoh soal :dydx

− y=2ex

y. e∫ p ( x ) dx = ∫Q ( x ) e∫ p (x ) dxdx+c

ye−∫ dx=∫2ex . e

−∫dxdx+c

ye∫−x=∫2ex . e− xdx+c

ye− x = ∫ dx+c

ye− x=2x+c

y=2x ex+c ex

dydx

=2 [x ex+ex ]+ c ex

dydx

− y=2ex

2 ( x ex+ex)+C ex−(2 x ex+C ex )=2e x

Page 12: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

2 xex+2ex−2 x ex−C ex=2e x

2ex = 2ex

Soal

1.dydx

+ 3x2y = x . e− x3

Jawab :

1.dydx

+ 3x2y = x . e− x3

y . e∫p ( x ) dx = ∫Q( x) . e∫ p ( x ) dxdx + C

y . e∫3 x2dx = ∫ x . e−x 3 . e∫

3 x2dxdx+C

y . ex 3 = ∫ x . e−x 3 . ex 3 dx+C

y . ex 3 = 12

x2 + C

y = 12

x2 . e− x3+C .e− x3

PERSAMAAN DIFFERENSIAL BERNOULLI

dydx

+ p ( x ) y=Q(x ) ynmisal :

y−n dydx

+ p ( x ) y(−n+1)=Q(x ) u= y(−n+1)

1(−n+1)

dydx

+p (x ) u=p (x) dudx

= (-n+1)y−n dy

dx

Page 13: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

y−n dydx

= 1(−n+1)

dydx

contoh :

dydx

− y=x y5

Jawab :

dydx

− y=x y5

y−n dydx

− y−4=x

misal

y−4=u

-4dudx

−u=xdudx

=−4 y−5 dydx

dudx

+4u=−4 x -4dudx

= y−5 dydx

u . e∫4dx = ∫−4 x . e∫

4dx. dx+c

u . e4x=∫−4.e4x dx+c

u . e4x=−∫ x d e4x+c

¿ [x e4x−∫ e4x dx ]+c

u . e4x=−[ xe4 x−14

e4 x]+c

:e4 x

u=−x+ 14+c . e−4 x

Page 14: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

y−4=−x+ 14+c . e−4 x

Pembuktian:

dy−4=d(−x+ 14+c .e−4 x)

−4 y−5 dy=(−1−4 c . e−4 x ) dx

−4 y−5 dydx

=(−1−4 c . e−4 x )

: -4

y−5 dydx

=( 14+c . e−4 x)

( 14+c . e−4 x)— x+( 1

4+c . e−4x )=x

x=x (Terbukti)

Soal

1.dydx

+xy=x3 y3

2. Sin y dydx

=cos y (1−xcos y )

3.dydx

+ y tg x= y3 sec6 x

4.dydx

+ yctg x= y2 cos2 x

Jawaban

1.dydx

+xy=x3 y3

y−3 dy

dx + xy−2 =x3

Misal :

y−2 = u

dudx

= -2 y−3 dy

dx

Page 15: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

−du2dx

+ xu = x3

dudx

−2 xu=−2x3

u x ∫−2 xdx= ∫−2 x3e ∫−2x3 dx

ue− x2= ∫ −2 x3e− x2 dx + c

= ∫ −2 x2 x e−x 2 dx + c

=∫x2 de− x2 + c

=x2 e−x 2− ∫ e− x2 dx2

=x2 e−x 2− ∫ 2 x . e−x 2 dx

= x2 e−x 2+ ∫ de−x 2

= x2 e−x 2+e−x 2 + c

U = x2+ 1 + cex 2

y−3 = x2 + 1 + cex 2

PERSAMAAN DIFFERENSIAL EKSAK

F(x,y) = C

dF(x,y) = (∂F∂ x

)y dx + (∂F∂ y

)x dy

0 = (∂F∂ x

)y dx + (∂F∂ y

)x dy

(∂F∂ x

)y = M(x,y) (∂F∂ y

)x = N(x,y)

Page 16: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

(∂F∂ x

)y dx + (∂F∂ y

)x dy = 0

M(x,y) dx + N(x,y) dy = 0

(∂ M∂ y

)x = (∂N∂ x

)y

(∂F∂ x

)y = M(x,y)

∫ dF = ∫M (x,y) dx + h(y)

F(x,y) = ∫M (x,y) dx + h(y)

(∂F∂ x

) = ∂

∂ y ∫M (x,y) dx + d

h( y )dy

N(x,y)= ∂

∂ y ∫M (x,y) dx +

dh( y )dy

dh(y) = [N(x,y) - ∂

∂ y ∫M (x,y)dx]dy

h(y) = ∫¿¿N(x,y) - ∂dy∫M(x,y)dx]dy

F(x,y) = ∫M (x,y)dx + ∫N(x,y) - ∂

∂ y ∫M (x,y)dx]dy

nRV

dT - nRTV 2

dV = 0

M(T,V) = nRV

N(T,V) = - nRTV 2

(∂ M∂V

)T = - nRV 2

(∂N∂T

)V = -nRV 2

(∂ M∂V

)T = (∂N∂T

)V

(∂F∂T

)V = M(T,V)

Page 17: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

∫ dF = ∫ nRV

dT + h(V)

F(T,V) = nRTV

+ h(V)

N(T,V)

(∂ F∂V

)T = - nRTV 2

+ dh (V )

dV

- nRTV 2

= - nRTV 2

+ dh (V )

dV

0 = dh (V )

dV = h(V) = 0

F(T,V)= nRTV

+ 0

P = nRTV

→ PV = nRT

SOAL

1. (3e3xy-2x)dx + e3xdy = 0

2. (y2exy2 + 4x3)dx + (2xyexy2 – 3y2)dy = 0

JAWABAN

1. (3e3xy-2x)dx + e3xdy = 0

M(x,y) = 3e3xy-2x N(x,y) = e3x

(∂ M∂ y

)x = 3e3x (∂N∂ x

)y = 3e3x

(∂ M∂ y

)x = (∂N∂ x

)y

(∂F∂ x

)y = M(x,y) (∂F∂ y

)x = M(x,y)

∫ dF = ∫M (x,y)dx + h(y)

∫ dF = ∫¿¿3e3xy-2x)dx + h(y)

F(x,y) = 3/3e3xy-x2 + h(y)

F(x,y) = e3xy-x2 + h(y)

Page 18: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Mencari nilai h(y) dengan cara mendiferensial secara parsial

persamaan tersebut terhadap x :

(∂F∂ y

)x = e3x + dh( y )

dy

e3x = e3x + dh( y )

dy

0 = dh( y )

dy

h(y) = 0

Jadi, hasilnya adalah....

F(x,y) = e3xy-x2 + h(y)

F(x,y) = e3xy-x2

2. (y2exy2 + 4x3)dx + (2xyexy2 – 3y2)dy = 0

M(x,y) = y2exy2 + 4x3 N(x,y) = 2xyexy2 – 3y2

= UdV + VdU = UdV + VdU

= y2.2xyexy2 + 2y.exy2 = 2xy.y2exy2 + 2y.exy2

= 2xy3exy2 + 2yexy2 = 2xy3exy2 + 2yexy2

(∂ M∂ y

)x = 2xy3exy2 + 2yexy2 (∂N∂ x

)y = 2xy3exy2 + 2yexy2

(∂ M∂ y

)x = (∂N∂ x

)y

(∂F∂ x

)y = M(x,y) (∂F∂ y

) = N(x,y)

∫ dF = ∫M (x,y)dx + h(y)

∫ dF = ∫¿¿2exy2 + 4x3)dx + h(y)

F(x,y) = y2.1/y2exy2 + x4 + h(y)

Page 19: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Mencari nilai h(y) dengan cara mendiferensialkan secara parsial

persamaan tersebut terhadap y menjadi...

[∂F∂ y

]x = 2xyexy2 + dh( y )

dy

N(x,y) = 2xyexy2 + dh( y )

dy

2xyexy2 – 3y2 = 2xyexy + dh( y )

dy

– 3y2 = dh( y )

dy

dh(y) = -3y2dy

h(y) = ∫−3y2dy

h(y) = -3.1/3y3

h(y) = -y3

maka hasilnya adalah..

F(x,y) = exy2 + x4 + h(y)

F(x,y) = exy2 + x4 – y3

Pembuktian

Dengan mendiferensialkan hasil secara parsial terhadap x dan y....

F(x,y) = exy2 + x4 – y3

[∂F∂ x

]y = y2exy2 + 4x3

[∂F∂ y

]x = 2xexy2 – 3y2

dF(x,y) = [∂F∂ x

]y dx + [∂F∂ y

]x dy = 0

dF(x,y) = (y2exy2 + 4x3)dx + (2xyexy2 – 3y2)dy

Page 20: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

PERSAMAAN DIFFERENSIAL TIDAK EKSAK

Bentuk Umum Persamaan Differensial Tidak Eksak:

m ( x , y ) dx+N ( x , y ) dy=0

( ∂m∂ y )x ≠( ∂ N

∂ x ) y

( ∂m∂ y )x−( ∂ N

∂ x ) y≠ 0

Maka untuk menyelesaikannya harus diubah terlebih dahulu menjadi Persamaan

Differensial Eksak dengan cara mengalikannya dengan faktor integral dari persamaan

tersebut.

Beberapa faktor integral diantaranya:

Jika:

1. ( ∂m∂ y

−∂ N∂ x

N )=f ( x ) ,maka faktor integralnya fi=e∫ f (x)dx

2. ( ∂m∂ y

−∂ N∂ x

m )=f ( y ) ,maka faktor integralnya fi=e−∫ f ( y)dy

3. mx+Ny ≠ 0 ,maka faktor integralnya fi= 1mx+Ny

4. y f ( x , y ) dx+x g ( x , y )dy=0

f ( x , y )≠ g ( x , y ) ,maka faktor integralnya fi= 1mx−Ny

5. Dll

Contoh :

Page 21: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

1. (x¿¿2+ y2+x)dx+xy dy=0¿

Jawab :

(x¿¿2+ y2+x)dx+xy dy=0¿

m ( x , y )= x2+ y2+x N ( x , y )= xy

(∂ M∂ y

¿ x = 2 y (∂N∂ x

¿ y = y

∂ M∂ y

≠∂ N∂ x

persamaan diferensial tidak eksaks.

Maka harus mencari faktor integralnya dulu:

∂ M∂ y

−∂N∂ x

N=

2 y− yxy

¿ yxy

¿1x f ( x )

fi¿e∫ 1

xdx

= e ln x

fi = x

Untuk dijadikan persamaan eksaks, maka dikalikan dengan faktor integralnya :

x [(x¿¿2+ y2+x)dx+xy dy¿=0

( x3+x y2+x2 ) dx+ x2 y dy=0

m ( x , y )= x3+x y2+x2 N ( x , y ) = x2 y

( ∂ M∂ y )x=2xy ( ∂ N

∂ x ) y=2 xy

∂ M∂ y

=∂ N∂ x

eksaks.

(∂F∂ x

¿ y = m ( x , y ) ; (∂F∂ y

¿ x = N ( x , y )

Page 22: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

dF=m ( x , y ) dx

∫ df =∫ ( x3+x y2+x2 ) dx+h( y )

F ( x,y ) = 14

x4+ 12

x2 y2+ 13

x3+h( y )

Selanjutnya mencari nilai h(y) dengan cara mendifferensialkan fungsi diatas secara

parsial terhadap y:

(∂F∂ y

¿ x = x2 y + dh( y )

dy

x2 y = x2 y + dh( y )

dy

dh( y ) = 0 dy

h ( y ) = 0

Maka hasilnya menjadi:

F ( x,y ) = 14

x4+ 12

x2 y2+ 13

x3+h( y )

= 14

x4+ 12

x2 y2+ 13

x3+0

= 14

x4+ 12

x2 y2+ 13

x3

Pembuktian :

Dibuktikan dengan cara mendifferensialkan hasilnya secara parsial terhadap x

maupun y:

14

x4+ 12

x2 y2+ 13

x3 = F ( x,y )

(∂F∂ x

¿ y = ( x3 + xy2 + x2 ) ; (∂F∂ y

¿ x = x2y

d F ( x , y )=( ∂ F∂x ) y dx+( ∂ F

∂ y ) xdy=0

= ( x 3 + xy 2 ) dx + x 2 y dy = 0 : x

Page 23: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

= (x2 + y2 + x ) dx + xy dy = 0 terbukti

Soal :

1. (2 x y 4 . e y+2 x y3+ y ) dx+( x2 y 4 .e y−x2 y2−3 x ) dy=0

f. Integral = f(y)

2. (2 x3 y2+4 x2 y+2 x y2+x y 4+2 y ) dx+2 ( y3+x2 y+x ) dy=0 f. Integral = f(x)

3. ( x4+ y 4 ) dx−x y3dy=0 f. Integral = 1

mx+Ny

Jawab :

1. (2 x y 4 . e y+2 x y3+ y ) dx+( x2 y 4 .e y−x2 y2−3 x ) dy=0

m ( x , y )=2 x y 4 .e y+2 x y3+ y

N ( x , y )=x2 y4 . e y−x2 y2−3 x

( ∂m∂ y )x=8 x y3 . ey+e y 2x y4+6 x y2+1

( ∂ N∂ x ) y=2 x y 4 . e y−2 x y2−3

( ∂m∂ y )x ≠( ∂ N

∂ x ) y

maka harus mencari faktor integralnya :

∂m∂ y

−∂N∂ x

m=

8 x y3 . e y+ey 2x y4+6 x y2+1−(2x y4 . e y−2x y2−3)2 x y4 . ey+2 x y3+ y

¿ 8 x y3 e y+8 x y2+42x y4 e y+2x y3+ y

¿4(2 x y3 . e y+2x y2+1)y (2x y3 .e y+2 x y2+1)

¿ 4y

¿4 y−1

Page 24: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

maka fi=e−∫ f ( y ) dy

¿e−∫ 4 y−1 dy

¿e−4 ln y

¿e ln y−4

fi= 1

y4

sehingga :

1

y4 [(2 x y 4 . e y+2 x y3+ y ) dx+( x2 y 4 .e y−x2 y2−3 x ) dy=0 ]

¿ (2 xe y+2 x y−1+ y−3 ) dx+( x2 e y−x2 y−2−3 x y−4 ) dy=0

m ( x , y )=2 x ey+2 x y−1+ y−3

N ( x , y )=x2 e y−x2 y−2−3x y−4

( ∂m∂ y )x=2x e y−2 x y−2−3 y−4

( ∂ N∂ x ) y=2 xe y−2 x y−2−3 y−4

( ∂m∂ y )x=( ∂ N

∂ x ) y pers. Differensial eksaks.

(∂F∂ x

¿ y = m ( x , y ) ; (∂F∂ y

¿ x = N ( x , y )

( ∂ F∂ x ) y=2x e y+2x y−1+ y−3

dF=2 x e y+2 x y−1+ y−3 dx

∫ dF=∫ (2x e y+2x y−1+ y−3 ) dx+h( y)

F ( x , y )=x2e y+x2 y−1+ y−3+h( y )

persamaan inididifferensialkan secara parsial terhadap y

( ∂ F∂ y )x=x2 e y+(−x2 y−2 )−3x y−4+

d h( y)dy

N ( x , y )=x2 e y−x2 y−2−3xy−4+d h( y )

dy

Page 25: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

x2 ey−x2 y−2−3 x y−4= x2 e y−x2 y−2−3 x y−4+dh( y)

dy

0=dh ( y)

dy

h ( y )=0

maka persamaannya menjadi :

F ( x , y )=x2e y+x2 y−1+ y−3+h( y )

¿ x2e y+x2 y−1+ y−3+0

¿ x2e y+x2 y−1+ y−3

Pembuktian :

Dengan cara mendifferensialkan hasil diatas secara parsial terhadap x

maupun terhadap y:

F ( x , y )=x2e y+x2 y−1+ y−3

( ∂ F∂ x ) y=2x e y+2x y−1+ y−3

( ∂ F∂ y )x=x2 e y−x2 y−2−3x y−4

d F ( x , y )=( ∂ F∂x ) y dx+( ∂ F

∂ y ) xdy=0

¿ (2 xe y+2 x y−1+ y−3 ) dx+( x2 e y−x2 y−2−3 x y− 4 ) dy=0

terbukti

2. (2 x3 y2+4 x2 y+2 x y2+x y 4+2 y ) dx+2 ( y3+x2 y+x ) dy=0

m ( x , y )=2 x3 y2+4 x2 y+2 x y2+x y4+2 y

N ( x , y )=2 y3+2 x2 y+2 x

( ∂m∂ y )x=4 x3 y+4 x2+4 xy+4 x y3+2

( ∂ N∂ x ) y=4 xy+2

Page 26: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

( ∂m∂ y )x ≠( ∂ N

∂ x ) y pers. Diff. Tidak eksak

maka harus mencari fi nya:

∂m∂ y

−∂N∂ x

m=

4 x3 y+4 x2+4 xy+4 x y3+2−(4 xy+2)2 y3+2 x2 y+2 x

¿ 4 x3 y+4 x2+4 x y3

2 y3+2 x2 y+2 x

¿2x (2 y3+2x2 y+2x )(2 y3+2x2 y+2x )

f ( x )=2x

maka fi=e∫f ( x ) dx

¿e∫2x dx

fi=ex2

maka persamaan awaldikalikan dengan fi nya :

ex2

[ (2 x3 y2+4 x2 y+2x y2+x y4+2 y ) dx+2 ( y3+x2 y+x ) dy=0]

¿ (2 x3 y2 ex2

+4 x2 y ex2

+2 x y2ex2

+x y 4 ex2

+2 y ex2 )dx+(2 y3 ex2

+2 x2 y ex2

+2 xex2 )dy=0

m ( x , y )=2 x3 y2 ex2

+4 x2 y ex2

+2 x y2 ex2

+x y 4 ex2

+2 y ex2

N ( x , y )=2 y3 ex2

+2x2 y ex2

+2 x ex2

( ∂m∂ y )x=4 x3 y ex2

+4 x2e x2

+4 xy ex2

+4 x y3ex2

+2ex2

( ∂ N∂ x ) y=2 x .2 y3 ex2

+4 xy ex2

+2xe x2

2x2 y+2ex2

+2 xex2

2 x

¿4 x y3 ex2

+4 xy ex2

+4 x3 y ex2

+2e x2

+4 x2ex2

( ∂m∂ y )x=( ∂ N

∂ x ) y pers. Differensial eksaks.

( ∂ F∂ x ) y=m(x , y ) ; ( ∂ F

∂ y )x=N ( x , y )

u v u v

Page 27: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

( ∂ F∂ y )x=2 y3 ex2

+2x2 ye x2

+2 xe x2

¿ (2 y3+2x2 y+2x ) . ex2

dF=( 2 y3+2 x2 y+2 x ) .e x2

dy

∫ dF=∫ (2 y3+2x2 y+2 x ) . ex2

dy+h (x)

F ( x , y )=( 12

y4

+x2 y2+2 xy) . ex2

+h(x )

Lalu mencari nilai h(x) dengan cara mendifferensialkan persamaan

diatas secara parsial terhadap x :

( ∂ F∂ x ) y=(2x y2+2 y ). ex2

+2 xex2( 12

y4

+ x2 y2+2xy )+ dh(x )dx

m ( x , y )=2 x y2 ex2

+2 ye x2

+x y4 ex2

+2x3 y2e x2

+4 x2 y ex2

+dh(x)

dx

2 x3 y2 ex2

+4 x2 yex2

+2 x y2 ex2

+ x y4 e x2

+2 y ex2

=2x3 y2 ex2

+4 x2 y ex2

+2x y2 ex2

+x y4 ex2

+2 y ex2

+dh(x )

dx

0=dh(x)

dx

h(x) = 0

maka hasilnya adalah :

F ( x , y )=( 12

y4

+x2 y2+2 xy) . ex2

+h(x )

¿( 12

y4

+x2 y2+2 xy) . ex2

+0

F ( x , y )=( 12

y4

+x2 y2+2 xy) . ex2

Pembuktian :

F ( x , y )=( 12

y4

+x2 y2+2 xy) . ex2

u v

u

v

Page 28: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

( ∂ F∂ x ) y=(2x y2+2 y ). ex2

+2 xex2( 12

y4

+ x2 y2+2xy ) ¿2 x y2 ex2

+2 y ex2

+x y 4 ex2

+2 x3 y2 ex2

+4 x2 y ex2

( ∂ F∂ y )x=( 2 y3+2 x2 y+2 x ). ex2

¿2 y3 ex2

+2 x2 y ex2

+2x ex2

dF ( x , y )=( ∂F∂ x ) y dx+( ∂ F

∂ y )x dy=0

¿ (2 x y2 ex2

+2 ye x2

+x y4 ex2

+2x3 y2e x2

+4 x2 y ex2 )dx+(2 y3 ex2

+2 x2 y ex2

+2 xex2 )dy=0

terbukti.

3. ( x4+ y 4 ) dx−x y3dy=0

m ( x , y )=x4+ y4 ; N ( x , y )=− x y3

( ∂m∂ y )x=4 y3 ; ( ∂ N

∂ x ) y=− y3

( ∂m∂ y )x ≠( ∂ N

∂ x ) y pers.diff. tidak eksak

maka harus mencari fi nya:

fi= 1mx+Ny

¿ 1

( x4+ y4 ) x+(−x y3 ) y

¿ 1

x5+x y4−x y4

fi= 1

x5

selanjutnya persamaanawal dikalikandengan fi nya :

1

x5[ ( x4+ y4 ) dx−x y3 dy=0]

Page 29: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

↔ ( x−1+ x−5 y4 ) dx−x−4 y3 dy=0

m ( x , y )=x−1+x−5 y4 ; N ( x , y )=− x−4 y3

( ∂m∂ y )x=( ∂ N

∂ x ) y pers. Differensial eksaks.

( ∂ F∂ x ) y=m(x , y ) ; ( ∂ F

∂ y )x=N ( x , y )

( ∂ F∂ x ) y=x−1+x−5 y4

dF=x−1+x−5 y4 dx

∫ dF=∫(x−1+x−5 y4)dx+h( y )

F ( x , y )=ln x−14

x−4 y4+h( y )

Lalu mencari h(y) dengan cara mendifferensialkan persamaan

tersebut secara parsial terhadap y :

( ∂ F∂ y )x=−x−4 y3+

d h( y )dy

−x−4 y3=− x−4 y3+d h( y)

dy

0=dh ( y)

dy

h ( y )=0

maka hasilnya adalah :

F ( x , y )=ln x−14

x−4 y4+h( y )

¿ ln x−14

x−4 y4+0

F ( x , y )=ln x−14

x−4 y4

Pembuktian :

Page 30: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Dengan cara mendifferensialkan hasil tersebut secara parsial terhadap x

maupun y:

F ( x , y )=ln x−14

x−4 y4

( ∂ F∂ x ) y=1

x+x−5 y4

( ∂ F∂ y )x=−x−4 y3

d F ( x , y )=( ∂ F∂x ) y dx+( ∂ F

∂ y ) xdy=0

¿(x¿¿−1+x−5 y4)dx+ (−x−4 y3 ) dy=0¿

¿(x¿¿−1+x−5 y4)dx−x−4 y3 dy=0¿ terbukti.

Page 31: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

PERSAMAAN DIFERENSIAL LINIER TINGKAT n

podn ydxn + p1

dn−1 ydxn−1 + p2

dn−2 ydxn−2 +…+ pn−1

dydx

+ pn y=p ( x )

Penyelesaian persamaan diferensial ada 2:1. Penyelesaian komplementer (yc)

2. Penyelesaian khusus (yp)

Sehingga y= yc+ y p

Penyelesaian komplementer dapat dicari dengan operator (D), D= ddx

[ po Dn+ p1 Dn−1+ p2 Dn−2+…+ pn−1 D+ pn ] y=p(x )

yc=( p0 D n+ p1 Dn−1+p2 Dn−2+…+ pn−1 D+ pn=0)( D−m1) ( D−m2 ) ( D−m3 ) … ( D−mn )=0

Akar-akar persamaan m1, m2, m3, . . . , mn

yc=c1 em1 x+c2em2 x+c3 em3 x+…+cn emn x

Penyelesaian khusus, dari persamaan:

( D−m1) ( D−m2 ) ( D−m3 ) … ( D−mn )=Q(x)

y p=Q(x )

( D−m1) ( D−m2 ) ( D−m3 ) … ( D−mn )

misal :U=Q (x )

( D−m1 )( D−m1) U=Q (x )dudx

−m1U=Q ( x )

U e∫m1 xdx=Q ( x ) e∫m1 xdx

dx

U=U (x )

y p=U ( x )

( D−m2) ( D−m3 ) … ( D−mn )

misal : Z=U ( x )

( D−m2 )( D−m2) Z=U ( x )

dzdx

m2 Z=U ( x )

Page 32: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Ze∫−m2 dx=U ( x ) e∫−m2 dx

dx

Z=Z ( x )

y p

Z (x )( D−m3 ) … ( D−mn )

Contoh:

1.d2 ydx2 −3

dydx

+2 y=ex

[ D2−3 D+2 ] y=ex

( D−2 ) ( D−1 ) y=ex

( D−2 ) ( D−1 )=0m1=2m2=1

yc=c1 e2x+c2ex

y p=ex

( D−2 ) ( D−1 )

misal :U= ex

( D−2 )( D−2 )U=eX

dudx

−2U=ex

U e∫−2 xdx=∫ ex e∫

−2xdxdx

U e−2x=∫ ex e−2x dx

U e−2x=∫ e−x dx

U E−2 X=−e−X

U=−ex

sehingga, y p=−ex

( D−1 )

misal : Z= −e x

(D−1 )( D−1 ) Z=−ex

dzdx

−Z=−ex

Ze∫−dx=∫−exe∫

−dxdx

Ze− x=−∫ex e−x dx

Ze− x=−∫dx

Ze− x=−x

Z=−x ex

sehingga, y p−x ex

maka : y= yc+ y p

y=c1 e2x+c2 ex−xex

Page 33: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Pembuktian:y = yc + yp

y=c1 e2x+c2 ex−xex

dydx

=2c1 e2x+c2 ex−[ xe x+e x ]

d2 ydx2 =4c1 e2 x+c2 ex−[ x ex+ex ]−ex

maka :d2 ydx2 −3

dydx

+2 y=ex

4 c1e2x+c2 ex−x ex−ex−e x−3 [2c1 e2x+c2e

x− xex−ex ]+2 [ c1e2x+c2 ex−xe x]=ex

4 c1e2x+c2 ex−x ex−2ex−6c1 e2 x−3c2e

x+3 x ex+3e x+2c1 e2 x+2c2 ex−2x ex=ex

−2ex+3ex=e x

ex=ex

Jikadijumpai :

( D−m1) ( D−m1 ) ( D−m1 ) ( D−m2 )=0

D=m1=m1=m1

yc=( C1+C2+C3 ) em1x+C4 em2x

Jikadijumpai :

D2=−1D=±√−1=± i

yc=C1 eix+C2 e−ix

e ix=cos x+ isin x

e−ix=cos x−i sin x

yc=C1¿¿ (C1+C2 ) cos x+(C1−C2) i sin x

A B¿ A cos x+Bi sin x

Soal :

1.d3 ydx3 +3

d2 ydx2 −4 y=xe−2 x

Jawaban :

d3 ydx3 +3

d2 ydx2 −4 y=x e−2x

[ d3

dx3 +3d2

dx2 −4] y=x e−2x

Page 34: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

[ D3+3 D2−4 ] y=x e−2x

Akar−akarnya :1 3 0 -4

2 2 2 -41 1 -2 0

2 2 -21 -1 0

-1 -11 0

( D−1 ) ( D+2 ) ( D+2 ) y=x e−2x

( D−1 ) ( D+2 ) ( D+2 )=0

m1=1 ,m2=−2 ,m3=−2

yc=C1 ex+( C2+C3 ) e−2x

( D−1 ) ( D+2 ) ( D+2 ) y=x e−2x

yp= x e−2x

( D−1 ) ( D+2 ) (D+2 )

u= x e−2x

( D−1 )

( D−1 )u=xe−2 x

dudx

- u = x e−2x→u.e∫−dx=∫ xe−2x . e∫

−dxdx

ue− x=∫ x e−2x . e−x dx

ue− x=∫ x e−3x dx

u dv

dv=e−3x dx

v=−13

e−3x

Page 35: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

ue− x=−13

x e−3x —13

e−3 x dx

¿−13

xe−3 x−19

e−3x

MATRIKS

Matriks adalah bilangan atau fungsi yang penulisannya dipisahkan garis

A = 14 B = ex 2 x2

23 sin x cos x

Sub matriks adalah bagian dari matriks induk yang bisa berbentuk kolom atau

mendatar

Sub matriks dari A = [a,j], C = [i,4], D = 4

3

Operasi Matriks

1. Penjumlahan

A = 1 4 , B= 6 2

2 3 1 -5

A + B = 1 4 + 6 2 = 7 6

2 3 1 -5 3 -2

A + B = B + A

2. Pengurangan

A – B= 1 4 - 6 2 = -5 2

Page 36: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

2 3 1 -5 1 8

A + B ≠ B + A

3. Perkalian

A . B = 1 4 . 6 2

2 3 1 -5

A . B ≠ B . A

A . C = 1 4 . 2

2 3 4

= 1.2 + 4.4

2.2 + 3.4

= 18

16

A = m x n

B = n x r

A . B = m x r

Page 37: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Metode Transpose

A = 1 4 , AT= 1 2 AT = A

2 3 4 3

Mencari AT dari A

A = 3 2 1 , C = 12 6 -16 , CT = 12 4 12

1 6 3 4 2 16 6 2 -10

2 -4 0 12 10 16 -16 16 1 6

A . CT = 3 2 -1 . 12 4 12

1 6 3 6 2 -10

2 -4 0 -16 16 16

= 64 0 0

0 64 0

0 0 64

A-1 = CT / det A

MATRIKS IDENTITAS

I3 = 1 0 00 1 00 0 1

HCl H2 Cl2

Page 38: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

H 1 2 0

Cl 1 0 2

0 0 1

1 2 01 0 20 0 1

1 0 00 1 00 0 1

I A-1

1 0 00 1 00 0 1

1 2 01 0 20 0 1

1 0 00 1 00 0 1

+

1 2 00 −2 20 0 1

1 0 0

−1 1 00 0 1

+

1 2 00 −2 00 0 1

1 0 0

−1 1 −20 0 1

X1

1 0 00 −2 00 0 1

1 1 −2

−1 1 −20 0 1

: -2

I A-1

1 0 00 1 00 0 1

1 1 −212

−12

1

0 0 1

A-1 =

1 1 −212

−12

1

0 0 1

-2HCl + 1H2 + 1Cl2 = 0

H2 + Cl2 2HCl

PEMBUKTIAN

A . A-1 = I

X(-1)

X(-2)

+

A.A-1 = I Cara membuktikan

Page 39: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

1 2 01 0 20 0 1

1 1 −212

−12

1

0 0 1

1.0+2.1

2+0.01 .−1 .0 −2+2 .0

0+0+0 1+0+0 −2+0+20+0+0 0+0+0 0+0+1

= 1 0 00 1 00 0 1

= I

Cl2 HCl H2

Cl 1 2 0

H 1 0 2

0 0 1

A I

2 1 00 1 20 0 1

1 0 00 1 00 0 1

+

2 1 00 1 20 0 1

1 0 00 1 −20 0 1

x (-1)

2 0 00 1 00 0 1

1 0 20 1 −20 0 1

I A-1

1 0 00 1 00 0 1

12

0 1

0 1 −20 0 1

A-1 =

12

0 1

0 1 −20 0 1

1Cl2 - 2 HCl + H2 = 0

Cl2 + H2 2 HCl

X(-2)

+

: 2

Jika : Fe3+ e Fe2+ Fe 1 0 1e 0 1 0 Muatan 3 -1 2

Tidak perlu ditambah I karena sudah 3 baris

Page 40: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

SOAL

1. N2O5 O2 N2

N 2 0 2O 5 2 0

2. O2 N2O5 N2

N 2 5 2O 0 2 0

JAWABANI A-1

1.

2 0 01 −2 00 0 1

1 0 00 −2 00 0 1

A . A-1 = I

=

-1 N2O5 + 5/2 O2 + 1N2 = 0

5/2 O2 + 1N2 N2O5

+

X(-2)

X(-2)(-)

: 2(-)

: 2

: 2

Page 41: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

2. A = A-1

Bukti : A . A-1 = I

=

5/2 O2 – 1 N2O5 + 1N2 = 0

5/2 O2 + 1N2 N2O5

X(-2)+

: 2

(-)

X 5

: 2

Page 42: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

Determinat

|A| = det (A) = ∑i

j

aijc ij

a ij = elemen matrik baris ke i kolom ke j

c ij = cofaktor dari elemen matrik baris ke i kolom ke j

c ij = (−1 )i+ j M ij

M ij = minor matrik baris ke i kolom ke j

A = [1 23 4] = [a b

c d ]|A| = 1 . 4 – 2 . 3

= -2

|A| = (−1)1+1 .1 . (4 )+(−1)1+2 .2.(3)

= (−1 )2 . ( 4 )+(−1 )3 . (6 )

= 4 – 6

= -2

Page 43: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

|A| = (−1)1+2 .2 . (3) + (−1)2+2 . 4 . 1

= -1 . 6 + 4

= -2

A = [1 2 34 5 67 8 9]

|A| = (−1)1+1.1 .|5 68 9|+(−1)1+2 .2 .|4 6

7 9|+(−1)1+3 .3 .|4 57 8|

= 1 .1 (-3) + 2 . 6 + 3 . (-3)

= -3 + 12 + (-9)

= 0

A = [3 2 −11 6 32 −4 0 ]

C = [C11 C12 C13

C21 C22 C23

C31 C32 C33]

C ij = (−1)i+ j M ij

C11 = (−1)1+1 | 6 3−4 0|

= 1 . 12 = 12

C12 = (−1)1+2 |1 32 0|

= (−1)3 . (-6)

= (-1) . (-6)

= 6

C13 = (−1)1+3 |1 62 −4|

= 1 . (-4 - 12)

= -16

Page 44: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

C21 = (−1)2+1 | 2 −1−4 0 |

= -1 . (-4)

= 4

C22 = (−1)2+2 |3 −12 0 |

= 1 . (0 – (-2))

= 2

C23 = (−1)2+3 |3 22 −4|

= -1 . (-12 - 4)

= -1 . -16

= 16

C31 = (−1)3+1 |2 −16 3 |

= 1 . (6 – (-6))

= 1 . 12

= 12

C32 = (−1)3+2 |3 −11 3 |

= -1 . (9 – (-1))

= -1 . 10

= -10

C33 = (−1)3+3 |3 21 6|

= 1 . (18 - 2)

= 16

C = [C11 C12 C13

C21 C22 C23

C31 C32 C33] = [12 6 −16

4 2 1612 −10 16 ]

Page 45: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

CT = [ 12 4 126 2 −10

−16 16 16 ]A . CT= [3 2 −1

1 6 32 −4 0 ] [ 12 4 12

6 2 −10−16 16 16 ]

= [64 0 00 64 00 0 64]

|A| = (−1)1+1.3 .| 6 3−4 0|+(−1)1+2 .2 .|1 3

2 0|+(−1)1+3 .−1.|1 62 −4|

= 1 . 3 . (0-(-12)) + -1 . 2 . (0 - 6) + 1 . -1 .(-4 - 12)

= 36 + 12 + 16

= 64

A . CT = [det (A ) 0 00 det ( A) 00 0 det (A )]

A . CT = det ( A) [1 0 00 1 00 0 1 ]

A . CT = det ( A) . I

A . CT = det ( A) . A . A−1

CT = det ( A) . A−1

A−1 = CT

det (A )

A−1 = adj( A)det ( A)

Soal :

Penerapan dalam kimia

UV

Page 46: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

log ¿Io

=ECtx=A

λ1 = 3x + 2y + 5z = 9

λ2 = x + 3y + 2z = 18

λ3 = 2x + y + 4z = 12

A = [3 2 51 3 22 1 4 ] B = [ xyz ] C = [ 9

812]

|A| = (-1)1+1 3 |3 21 4| + (-1)1+2 (2) |1 2

2 4| + (-1)1+3|3 32 1| = 5

A-1 = ? C = [ 10 0 −5−3 2 1−11 −1 7 ]

-logI t

I0 = ∑C t = A

λ1 => 3x + 2y + 5z = 9

x + 3y + 2z = 8 2x + y + 4z = 12

A = [3 2 51 3 22 1 4 ] B = [ xyz ] C = [ 9

812]

C = [C11 C12 C13

C21 C22 C23

C31 C32 C33]

I0 It

x,y,z

λ

A

λ1

y

λ

A

λ2

y

λ

A

λ3

y

Page 47: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

C11 = (−1)1+1 |3 21 4|

= 1 . (12 – 2)

= 10

C12 = (−1)1+2 |1 22 4|

= -1 . (4 - 4)

= (-1) . 0

= 0

C13 = (−1)1+3 |1 32 1|

= 1 . (1 - 6)

= -5

C21 = (−1)2+1 |2 51 4|

= -1 . (8 - 5)

= -3

C22 = (−1)2+2 |3 52 4|

= 1 . (12 – 10)

= 2

C23 = (−1)2+3 |3 22 1|

= -1 . (3 - 4)

= -1 . -1

= 1

C31 = (−1)3+1 |2 53 2|

= 1 . (4 – 15)

Page 48: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

= 1 . -11

= -11

C32 = (−1)3+2 |3 51 2|

= -1 . (6 – 5)

= -1. 1

= -1

C33 = (−1)3+3 |3 21 3|

= 1 . (9 - 2)

= 7

C = [C11 C12 C13

C21 C22 C23

C31 C32 C33] = [ 10 0 −5

−3 2 1−11 −1 7 ]

CT = [ 10 −3 −110 2 −1

−5 1 7 ] A−1 =

15 [ 10 −3 −11

0 2 −1−5 1 7 ]

A−1 . D=[ 2−35

−115

025

−15

−115

75

] [ 9812]

A−1 . D=[ 18−24

5−11

5

0+16

5−12

5

−9+85

+845

]

Page 49: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

A−1 . D=[−66

545475

]Pembuktian :

λ1=3 x+2 y+5 z=9

λ1=3(−665 )+2

45+5

475

=9

λ1=−198

5+ 8

5+235

5=9

λ1=9=9 terbukti

λ2=x+3 y+2 z=8

λ2=(−665 )+3

45+2

475

=8

λ2=−66

5+ 12

5+ 94

5=8

λ2=8=8 terbukti

λ3=2x+ y+4 z=12

λ3=2(−665 )+ 4

5+4

475

=12

λ3=−132

5+ 4

5+ 188

5=12

λ3=12=12 terbukti

B=[ xyz ]=[−66

545475

]

Page 50: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

C = CΠ

σ jiH

H

H

H

A1=[ 9 2 58 3 212 1 4 ]

|A1|=(−1 )2 .9|3 21 4|+(−1 )3 2| 8 2

12 4|+ (−1 )4 5| 8 312 1|

|A1|=9 (12−2 )+(−2 ) (32−24 )+5 (8−36 )

|A1|=90−16−140=−66

A2=[3 9 51 8 22 12 4 ]

|A2|=(−1 )2 .3| 8 212 4|+(−1 )3 9|1 2

2 4|+ (−1 )4 5|1 82 12|

|A2|=3 (32−24 )+(−9 ) (4−4 )+5 (12−16 )

|A2|=24+0−20=4

A3=[3 2 91 3 82 1 12]

|A3|=(−1 )2 .3|3 81 12|+(−1 )3 2|1 8

2 12|+(−1 ) 4 9|1 32 1|

|A3|=3 (36−8 )+(−2 ) (12−16 )+9(1−6)

|A3|=84+8−45=47

A−1 . D=[ xyz ]=[|A1||A||A2||A||A3||A|

]Terapan dalam ikatan kimia

Page 51: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

C = CΠ

σ jiH

H

H

H

H ij=∫ψ1 Ĥ ψ jdτ

apabila i = j α

apabila i ≠ j (ada ikatan langsung) β

apabila i ≠ j (tidak ada ikatan langsung) 0

Sij=∫ψ1ψ j dτ

Jika i = j 1

Jika i ≠ j 0 , [terhadap dirinya sendiri (1,1) atau (2,2 ),dll]

H ij−E .S ij=0

C11 ;α−E .1=0

C12; β−E .0=0

C21; β−E .0=0

C22;α−E .1=0

[α−E ββ α−E]=0 dibagi dengan β

[ α−Eβ

1

1α−E

β]=0

Misal α−E

β=x

[ x 11 x ]=0

|x 11 x|=x2−1=0

X2 = 1

X1 = -1

Page 52: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

E

α

α+β

α -β

C = C – C = C

C = C – C = C

X2 = 1

α−Eβ

=−1

α−E=−β

E=α+ β

α−Eβ

=1

α−E=β

E=α−β

Nilai β ˂ 0

Gambar :

Soal

1. 1,3 butadiena

2. Benzena

Jawaban

1.

C11 ;α−E .1=0

C12; β−E .0=0

C13;0−E .0=0

C14;0−E .0=0

C21; β−E .0=0

C22;α−E .1=0

C23; β−E .0=0

C24;0−E .0=0

C31;0−E .0=0

C32; β−E .0=0

Page 53: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

C33;α−E .1=0

C34; β−E .0=0

C41;0−E .0=0

C42;0−E .0=0

C43; β−E .0=0

C44 ;α−E .1=0

[α−E β 0 0β α−E β 000

β0

α−Eβ

βα−E

]=0

[α−E

β1 0 0

1α−E

β1 0

00

10

α−Eβ1

1α−E

β]=0

Misal : α−E

β=x

[ x 1 0 01 x 1 000

10

x1

1x]=0

|x 1 0 01 x 1 000

10

x1

1x|=x4−3x2+1

x=±( 12

(1+√5 ))=±1,618

x=±( 12

(√5−1 ))=± 0,618

1.α−E

β=1,618

α−E=1,618 βE=α−1,618 β

2.α−E

β=−1,618

α−E=−1,618 βE=α+1,618 β

3.α−E

β=0,618

α−E=0,618 βE=α−0,618 β

4.α−E

β=−0,618

α−E=−0,618 β

Page 54: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

α - 1,618 β

α - 0,618 β

α + 0,618 β

α + 1,618 β

E

α

E=α+0,618 β

Gambar :

2.Benzena

C11 ;α−E .1=0

C12; β−E .0=0

C13;0−E .0=0

C14;0−E .0=0

C15;0−E .0=0

C16; β−E .0=0

C21; β−E .0=0

C22;α−E .1=0

C23; β−E .0=0

C24;0−E .0=0

C25;0−E .0=0

C26;0−E .0=0

C31;0−E .0=0

C32; β−E .0=0

C33;α−E .1=0

C34; β−E .0=0

C35;0−E .0=0

C36;0−E .0=0

C41;0−E .0=0

C42;0−E .0=0

C43; β−E .0=0

C44 ;α−E .1=0

C45; β−E .0=0

C46;0−E .0=0

C51;0−E .0=0

C52;0−E .0=0

C53;0−E .0=0

C54; β−E .0=0

C55;α−E .1=0

C56; β−E .0=0

Page 55: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

C61; β−E .0=0

C62;0−E .0=0

C63;0−E .0=0

C64;0−E .0=0

C65; β−E .0=0

C66;α−E .1=0

[α−E β 0 0 0 β

β α−E β 0 0 0000β

β000

α−Eβ00

βα−E

β0

α−Eβ

00β

α−E] dibagi β

[α−E

β1 0 0 0 1

1α−E

β1 0 0 0

0001

1000

α−Eβ100

1α−E

β10

01

α−Eβ1

001

α−Eβ

]Misal

α−Eβ

=x

[x 1 0 0 0 11 x 1 0 0 00001

1000

x100

1x10

01x1

001x]

|x 1 0 0 0 11 x 1 0 0 00001

1000

x100

1x10

01x1

001x|=x6−6 x4+9 x2−4

x=± 2x=± 1

1.α−E

β=2

α−E=2 βE=α−2 β

2.α−E

β=−2

α−E=−2 β

E=α+2β

3.α−E

β=1

α−E=βE=α−β

4.α−E

β=−1

Page 56: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

α−E=−β

Page 57: Tugas Matkim secara keseluruhan.docx

E=α+ β

Cahaya Εn=4 ❑α−1,6 β Melepas e

En=3 ❑α−0,6 β

α ------------------------------

En=2 ↑↓α+0,6 β

En=1 ↑↓α+1,6 β