TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM SİSTEMİ

2

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM SİSTEMİ

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. (TEİAŞ)

TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİTÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ

TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ TEİAŞ TARAFINDAN İŞLETİLMEKTEDİR (SİSTEM OPERATÖRÜ)

TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş

TEİAŞ

EÜAŞEÜAŞ

ELEKTRİK ÜRETİM ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş VE BAĞLI A.Ş VE BAĞLI ORTAKLIKLARIORTAKLIKLARI

23468 MW23468 MW

Yİ,YİD,İHD ve MOBİLYİ,YİD,İHD ve MOBİLSANTRALLARSANTRALLAR

1023610236 MW MW

OTOPRODÜKTÖR OTOPRODÜKTÖR OTOP.GRUPLARIOTOP.GRUPLARI

3483 MW3483 MW

SERBEST ÜRETİM SERBEST ÜRETİM ŞİRK.ŞİRK.

3590 MW 3590 MW

TO

PL

AM

: T

OP

LA

M:

4077

7 M

W40

777

MW

TEDAŞTEDAŞ

TÜRKİYE ELEKTRİK TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM A.ŞDAĞITIM A.Ş VE BAĞLI VE BAĞLI ORTAKLIKLARIORTAKLIKLARI

KAYSERİ VE CİVARI KAYSERİ VE CİVARI ELEKTRİK ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.DAĞITIM A.Ş.

TİCARETTİCARET-TETAŞ,TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE -TETAŞ,TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. TAAHHÜT A.Ş. - ÖZEL SEKTÖR TOPTAN SATIŞ ŞİRKETLERİ- ÖZEL SEKTÖR TOPTAN SATIŞ ŞİRKETLERİ- PERAKENDE SATIŞ ŞİRKETLERİ - PERAKENDE SATIŞ ŞİRKETLERİ

ÜRETİMÜRETİM DAĞITIMDAĞITIM

İLETİMİLETİM

DİĞER DİĞER MÜŞTERİLERMÜŞTERİLER

İTHALAT VEİTHALAT VEİHRACATİHRACAT

TEİAŞ’IN GÖREV VE SORUMLULUKLARI

• İletim Sisteminin mülkiyet sahibi • İletim Sistemi işletmecisi(sistem operatörü)• Piyasa operatörü• İletim sisteminin planlanması ve tesisi• Üretim kapasite Projeksiyonunun hazırlanması • Bağlantı ve Sistem kullanım anlaşmalarının yapılması • Yan Hizmet anlaşmalarının yapılması • Uluslararası enterkonneksiyon faaliyetlerinin yürütücüsü

5

Üretim & Talep (2007)

• Kurulu Güç 40777 MW– Hidrolik+Yenilenebilir 32,67 %– Termik 67,33 %

• Yıllık Tüketim 189 TWh – 8,4 % (artış miktarı)

• Puant Talep 29,5 GW

6

Yük Tahmini (2008-2010)

YılPuant Güç Talebi Tüketim

GW TWh

2008 33 206

2009 36 223

2010 39 242

7

Türkiye Elektrik İletim Sistemi

8

İletim Sistemi (2007)

• İletim Gerilim Seviyeleri 400, 154 & 66 kV • Enerji İletim Hatları Toplam Uzunluğu

46.000 km.

• İletim Sistemindeki TM sayısı 534

• Toplam Trafo Kapasitesi 81.000 MVA

9

İLETİM TESİSLERİNİN İŞLETME, BAKIM İLETİM TESİSLERİNİN İŞLETME, BAKIM VE TESİSİVE TESİSİ

İletim Hatları ve Trafo Merkezlerinin işletme, bakım ve tesisi Merkez teşkilatı ile birlikte 20 adet İletim Tesis ve İşletme Grup Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir

10

Türkiye Elektrik Sisteminin İşletilmesi

• Türkiye Elektrik Sisteminin kontrol ve kumandası, Ankara-Gölbaşı’nda bulunan Milli Yük Tevzi Merkezi ile İstanbul, Ankara, İzmir, Adapazarı, Samsun, Keban, Adana ve Erzurum Bölgesel Yük Tevzi Merkezleri tarafından yürütülmektedir

11

Elektrik Sisteminin İşletilmesi

Arz Güvenliği ve KalitesiArz-Talep Dengesi Frekans

Sistemin nominal frekansı 49.8-50.2 (Hz) aralığında kontrol edilmektedir.

Normal sistem işletmesi için hedef sistem frekansı 49.95-50.05 Hz arasındadır (UCTE).

Gerilim 380 kV iletim sistemi; 340-420 kV aralığında154 kV iletim sistemi; 140-170 kV aralığında66 kV ve altındaki iletim sistemi için gerilim değişimi ± %10’dur.

12

Türkiye’nin Enterkonneksiyon Hatları

Bulgaristan

Gürcistan

Ermenistan

Iran

Suriye Irak

250 MW

0

100 MW

150 MW

450 MW

350 MW

1000 MW

2000 MW

1000 MW

TÜRKİYE

400 kV Mevcut

220 kV Mevcut154 kV Mevcut

13

Türkiye-UCTE Enterkonneksiyon Projesi

Fizibilite çalışmaları tamamlanmış olup;Türkiye İletim Sistemindeki Frekans performansının iyileştirilmesi için yapılan çalışmaların 2008 yılı sonunda tamamlanması hedeflenmektedir. Bu çalışmanın tamamlanması ile birlikte 2009 yılı başında UCTE ile deneme işletmesine geçilmesi planlanmaktadır.

14

TEİAŞ TARAFINDAN HAZIRLANAN YÖNETMELİKLER VE TEBLİĞLER:YÖNETMELİKLER VE TEBLİĞLER:

• - Şebeke Yönetmeliği• - Arz Güvenliği ve Kalitesine İlişkin Yönetmelik• - Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği • - Piyasa Mali Uzlaştırma Tebliği• - İletim Tarifesi Metodolojisi • - Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşmaları • - Zorunlu Yan Hizmet Anlaşmaları• - İletim Kontrol Anlaşması

Organize Sanayi Bölgeleri Yönetmeliği

• EPDK tarafından hazırlanan ve 29. 12.2006 tarihinde yayınlanan OSB’lerin elektrik piyasası faaliyetlerine ilişkin yönetmelik temel olarak; OSB’lere

• Dağıtım Lisansı, • Üretim lisansı,sahibi olma yetkisini vermektedir.

15

OSB Yönetmeliğinde yapılan değişiklik

• 10.10.2007 tarihinde yapılan yönetmelik değişikliği ile OSB’lerin Dağıtım lisansı alması için 31.12.2007 tarihine kadar EPDK’na başvurması zorunlu hale getirilmiştir.

16

Dağıtım Lisansının getirdiği yenilikler

• Kurulu gücü 50 MVA’nın altında olan OSB’lerin TEDAŞ ile bağlantı ve sistem kullanım anlaşması yapması gerekirken ;

• OSB’ler artık OG veya YG seviyesinden iletim sistemi kullanıcısı olabilmektedir.

17

Dağıtım Lisansının getirdiği yenilikler

• Daha önce indirici merkezlerde OSB fiderleri için TEDAŞ müşterilerinden ayrı OG bara tahsis edilmesi gerekirken;

• Artık aynı OG baradan TEDAŞ ve OSB müşterileri beslenebilmektedir. Çünkü birden fazla dağıtım şirketi TEİAŞ’a ait bir barada bulunabilmektedir.

18

Örnek Manevra Şeması

19

ADAPAZARI(KİMYA OSB) DİLİSKELESİ COLAKOĞLU-1

BARA-1

BARA-2

TR-1 TR-2

154/33 KV 154/33 KV

100MVA 100MVA

33 KV METAL CLAD

SER.TR.

Şimdiye kadar OSB’ler ile yapılan bağlantı anlaşmaları

(*) OSB’ler dağıtım lisansı almadan önce yönlendirilmiştir.

20

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ İÇİNTOPLAM GÜCÜ

(MW)

ANLAŞMA ADEDİ

BAĞLANTI ANLAŞMASI İÇİN BAŞVURANLAR - 40

BAĞLANTI ANLAŞMASI YAPILANLAR 1445 19

BAĞLANTI ANLAŞMASI İŞLEMLERİ DEVAM EDENLER - 18

BAĞLANTI ANLAŞMASI İÇİN TEDAŞ'a YÖNLENDİRİLENLER (*)

- 3

OSB’ler ile yıllara göre yapılan bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları

YILLARA GÖRE YAPILAN OSB ANLAŞMALARIANLAŞMA

ADEDİTOPLAM

GÜCÜ (MW)

2003 YILI 1 72

2004 YILI 1 200

2005 YILI 3 287

2006 YILI 3 300

2007 YILI 11 587

TOPLAM 19 1445

21

SORUNLAR

• OSB’ler içinde kurulu bulunan farklı tüzel kişiliklere ait otoprodüktör gruplarının ve üretim şirketlerinin OSB’lerin kullanımında olan tüketim barasına bağlanamamaları;

• Anılan üretim şirketleri için ayrı bağlantı noktası tahsis edilmesi, farklı tüzel kişiliklere ait üretim ve tüketimin aynı barada olmaması kriteri iletim yatırımlarını önemli ölçüde artırmakla birlikte teknik açıdan tamamen gereksiz ilave yatırımlara sebep olmaktadır.

22

Teşekkür ederim