This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
~ic ttrfprdugli({)e (S;tflalt btr ~!4utinif(>eu
fB4(({)ibtB. *)
~ct' mC\'fudj, bic urf~rüllnIif(;e ®eftliH ber \}5Iautil1ifd)Cll mac"d)ibcß AU crmitteln, I1JOöll bie niss. de Planti Bacchidilms...Iß ~iflorifd)e (;!infeih111ß Gcrtett fa1111, l)lit AUI.,örberfl tlon her ~ad)"
ltldfuug Iiltdauße9Cl1, bafj ltl c '0 er bcuS cl 0el1 tI id) C @) (l U) \.'I et'''~ li (t u iP bc ß l3 au ~ e11 Ei tü cf ed, wie bicfcd je~t tlorficßt,nod) ind(lcfouberc 'oic ~hlfquß(jfecnc beffcHcn burd}fif(; fcf{'fltjinUiugfid) Hi'tr unb tlcrfUiublid) ift. mcruin"ben luir feyr acrflreute ~!llbeutl1l10elt, um uniS barauG pic ®runb"laßc, auf 'ocr fid) im mcrranf beG Stii,ted bie .panb(nn3 f,·((,ft ab"fpinnt, ~Ufalltl11C1l3Ufe~cn, fo crOicbt fld)foIßcuber 3ufamllleutjang.
ben flub, auf bet mÜYl1c 11.\Cßftclclt. betrclfcll bie me l't~ ci lu ußbe r SJ.i er f1,1 U l' n, ltalUcl1trid) bcr liei'oeu Sdjltlcjtem, bereit ®lcid)~
uamigfeit einer belltridjelt Sd)eibung Im !>Olt jc'oet ßcf~rodjrtlCl1
~orte fl'~r entgegcltßl'jtatt'ocn 90t.
t
XlII' m,ul'lga'6cn !eilten für 'oie I,PcrfOnCltIHl't\lci!uIIß iub cr er jt en S ce II C g<11: uid)tl'l, mit ~hl(lllo~nn' bel' ~ot!)l"fr9cll
l1id}t dllma! fo t'ic! lIlie in bcr lC~\tell eceuc bclS EitiicrcIJ, 11lO Docl}fdt ~atncrarill(l ßACClIIS unh So Ron uutcrfdjicbrn lllirb. ~brn foroellig .püffe gc\tlä9rclI hic gCltlii9nrid)en .p1ll1bfr"9riflcll, f. 31t ßnceil.I, 1, 1. 28; baßcgen gibt 'ocr, jc~t in bet m.lficlllhl f'cfinbric{lcVeLus Cortex bCG ~amcrarillG eiltcn ~rIl9a!t, bCIl fdllcr feillcr ~)e~
bet ~ltd)j1a(IClt E Ult'o A, anr $e;eidjllllll!l beG 'Piftodcruß cinca G- natiirrirY llffcd l.li,ltt !lHer S)ano - unb j)ett~cirt ba~ @au!eI'lIfo. mon mcr(l 1 biii 4 \\led)febt E un'o A, fo bag jene aufängt;\)on 5........31 ebenfo G uuh A; 'oie erftcn !!Borte l.lon ?S. 32 fprid)tE; D!lUlt lt1t't(jfefn abCrltlll((l G uno A !lid ?S. 58, fo 'hafj ftd) m.41an 'om le(\ten styeil 'i.10U 40 O~ll1C &6tycifnna anfd)iicfjt j m. 59fprit(jt E (\uouei ed ct\\laß fih: ul1fertt ß\\lcCf @[cit(jgiiftigeß ift, b>l~
bic !!Borte nihil cst int9ümfid) Md) berfelben ~erfolt beigelegtwerben, gerabe wie I) pol nod} alt bcnc geöogcn ift); l.lOlt bCl:3\l.lcitclt .pälftc 'ort! 59 mcrf~G ncglllClt u,lieber G Ult\) A ab\\lcdjfcfnbbCIlS !!Bort, ullb bcr-OCdd;Cll E 1111'0 A l.lOll m. 68 'bid 75. SmUeodgcn flillll1tt in lßctrcff 'ocr 2C6t9cifunß ~f([c(l mit Dem stc,,:t bel'5)arrift(jelt ~U(lga(lc 1l0lt iiberein, wad Ulllllcntridj wegcn m.23, 'ocr uod) bem Wiftocferu(l ilt bell 9Jlunb gelcgt wir:O, un'o wc",gen m. 66 &11 tlCll1crfett.
mIm bi~fer ßa113en i!3caeit(jmltta13\\lclfe fittb ilt llltbern 5)llltb"fdjrifrelt nur 3ufa{(iß un\) o9nc ?tbfid}t, i.1iefllle9r burd) rcine(l rocige"I;)erflallbni~ ber ~'bfdjl'Ci(ler, j)ercilt3cHc @5~lttlCett u{'crgcgaugen, attl$benCll fidj bie (Znt~e9ttng u\1utbcrfidjer ~e(l,wtfll erffärt. 50cr bem5)cii:ci&croer \)ccurlalus an !,IHler ßleidjftc~\cltbe, biß auf 'oie 3ei"kltail91 mit 19m ftimmenbc .orftllifd)e (!obc): 'on: !l3aticaU(t gibt lE. 10
A Acavcam llL revehalm', unb !l3. 24 prohibeam. Sed. ,pimmß iltin eltlcm ß(ol:Clllinc'(, ber cille fd)ö11e ~[tlfef}rift beG gebadjten mati"c(umd ifl, probibeam.a.sed gel1lo'(ben, nnb baffC(be flanb j)or bcr~Mllr in cincr in mc1nem i!3cfili bcftnbfid)Clt ~bfd)rift jencd llfo*rcutimt(l; unb auf gfcidje !!Bcifc ift im crften lBcrfcbltG caveamaut revehalur> \1.Hld mit beiben aufe~t genannten rocff. 'ocrDecurlaLus fef6lt tl)eiU, cntflmthell. ~bcr aud) haG Et ({uid in lE.32, wat'! 11111: ber Vetus gÜ,t, ifl wIl9rfd)cinlid) llfoG ClU(l bem, bemQuill I;)orgcic~tclt 'J.lerflmeu3cid)cll E 'fjer\)OrgcOllugCIt.
lieferunfl berul)t, lUtrb an einem aubml Dde barfld~I,1lt werben.60 ill benn IlUc1j 'oie mcrt9eihm!J unfere\'! :Dia!oßG, wie fie 'ocrVetus Cam. ütiediefert, iu gc\uifjcu .\)lllu"ltPllrticll llukug(lC\r ric1jtig.311 ~c c\'! gfcic1j\uo'\if nic1jt fl,ma , wic ,1Utl 'ocr Q:rlu,lgung befrcn,WC\G bel.' 3ufilmmeu91lltß mit 9M~wen'oi!3tcit ' erfoxbert, afcrb,l!'o e1.'~
l)eUeu wirb, fo ill nur euen biefe Uetiertieferuug fl)ciftueife l.lerfii(ft9t,wie [0 mantge anbere aud). Um biefe merfiifft9un!3 na'\ier 3U Hmit"Mn, mtterfdjeibcn 11.1i1.' b,uS €lc1jwejlerupam: mit mücffid;t auf il)r~icue(ll.ler9iiftuil1, uu'o nEUnen 'ocr ~üqe l)aiuer 'oie ®eHebte DeoIDlncfifoc1juG ~ acdj i tI I, bie anbere bagegen, 'oie fc1jon in bc'( er~
ften 6eene Den SJ)ijloderu!3 tö'oert, ~ Il edj i Cl II.:{:lie ~ctradjtun!3 beginnt (Im owed'mii9igjlen' bciilt Q:nbe bel.'
€leenc. :{:lic maedji(l, 'oie m. 70 faßt: tibi nune opel'am dabo delVlnesilocho, 801.'01', ut hic aceipias potius aurum, quam ltinceas Cl!fi1 lllilite, ift nalüriic1j bie be!3 S}.'ijloderu\'!. -t>iernad} befHmmt~d) fogfetc1j mit €5idjerl)eit bM Ueuriße 'biCl 3um €ld)fllfj (\!(i eÜtfMljfOdfd)reitcu'oe ®edjfdrcbe. ~o!glidj ill laut lE. 73, befreit ~rnf(\1l9
maec1ji(l n fpridjt, bie dIen erft in ~tgen an!3efOllllllene, iScl}\lJujler'oie $acdjitl I; 'oiefe fpric1jt a!fo auc1j 'oie ~\3orte, bene mcd accipis advenientem, mea so1'o1' in m. 68, [0 \ute bell 69 ~er\'!.
~ud bemfef6en @runbe i~ aoer im ®egcntycit m. 61 ego sororimcae eOcnam hodie dare volo viaticam 'ocr mactf)ill U 3u3ut\Jci~
leu, fo ba~ fie cd ifl, bie \.hllt lB. 60 tiid 67 utlltntcrfirorPen b(\1S@efpriic1j mit 'JJifllldertld fÜ9rt. :{:laff llUII bicfe!uc oie e{l(m fo rUß\.ler[lUltDeUCll merfc 56-60 fpred)c t ta~t fidj mit glclc9cm ~rfll(g
\.Ion m. 60 riicfl1,Järt(i, luie l,)Olt m. 56 ano l)!)rll,1,'il.'t(l fd)HeUett; bCltltiIle quidem haue abrIucet vcöic9t fid) ja anf Die ®clicMe beGWluc[itoc1jud. (tin !Jfcicfj euger I feille Llllte~rlrec1jullg bUCoell\>er ,3u"fmUlllelt911ug fin'oet ferner auc1j 3111ifdjeu m. 56 uub offen l.lllr(lcrge9cnDcu tiilS 42 ine!. ftatt; auc1j fie ßeIJ~relt baIJer 'ocr mactVid ll.
@c9cn ltlir je~t mit eillem <Sprullge bill m. 32 öltrü,t, fo illil1i"t>erullt UIl31l.1eifc!9aft, bil~ oie ))J3ode quid ab hac meluis bCf
foubern ig\'c (5c1jlucrter I bie bell 'jHjlortmlG 3lt gell!illttClt fUcYt UUDberen mcrfii9run9 biefet fÜrcYta. :Die l!lltV~forgcllOClt, f1ll3C1l 2lnt-
\\'ortClt, mit ~enClt 'oie Q.icbcnffid;fdten belS ~iflocrerltG ('efd)lt1id)tigt\1.'etten forcen, paffcn uun (llt fid) für bie eiuc €5d)\ueftet fo gut \\liefi'tl: bic altbm; un'oeltf('ar 1\1,1re cIS 11if!)t, bClß mit tepide Illemo!'HS, I,llm 'ood) 111cnig flh'itcr mit ahnimium fertls es ~a'cd)iß n\tlicber einfiele. 2lffcin ,. aUcG ül'erreM, mu\} ea feUram erfd)einell f.
\t'CllIt ~5(lcd;i~ I, Mf!)'oCl1l fie elnlUll{ bad !!Bott gCltOnUl1Cn, nitt ?I"ucr cill~ißclt (S't'agc, au bie fid) gar fein <!'rforg fniiVft, in baß ®e"flm'id) ciugdffc, belt merfud), auf 'Pi~Qcfent(l eil'Ou\uirfeu, augcn'&lirt"rif!) l1>icber faftm Iic~e, 1mb natl) ein 'Paar 3\11ifd)eult1orten beretl)\\)c~er lIut a{lcrmafß bC11 Ea~ cquidem Ubi do bane operam
~in fÜr ah nimium ferus es 1mb malacissandus es bie mert~ci"
{unß eil1ißerl11l1~elt ~reitig (,rciuen 9at nur im IDhlll'oC ber ~ac..
d)is i \t1a9r911fte ~e*r;llno. :VQ~ bic ~ac!\)i(j 11 ben SJ}ifloclerU(lfÜr fid) 31t oeltliullClt fui\jt, i'9Ht fdbft \tlegcu fid) um i911 bc"müt't, l:<a(i ift nid)t liur lal1g11 frat, fOl1bcrn ill ja gcra'oe bM, \\laG.er fÜrl'9tct. ::Diefe ßurl'9t 3U \)crfd)eud}en fagt eben 'oie an\me, badequidcm mit llarrcln ®cocl1fa~ 1Ierllorljeueub: uii\jt bet Ed}tucflcr\tlcncn foUjl bu UIl6 Ijinein forgclt, fon'Detn mit 3U ®efalIen, Ult~
micg, 'i'ic ®cfiebtc beinc6 ~retllibcß, 311 fd)iI~en. 5;liingt \:liefc !Re\:le,lllic af(cr'Dingd Itlaf]rfd)ciltWf), mit malacissal1dus es im !munbe'llcrfrlucn ~5erfon 3llfammctl, fo ijl bieG eine dnfadje uno natürHd)c,(5}cbantcnt1ervin'Dung.
:Va~ ii{lriucl1ß 11 i er bel' in bell 5;lallbfd)tiftettbQ~t'ert \)orlom"ll1Cll'oe merd Apilgc a I11C u. f. 11.1. not!}lt1enoig fei, nid)t ttadj m.30, bllrfte \)Olt bfalln Anal. crit. €5. 200 nid)t tie3lt1eifeU Il)crben.<!'r~lidj fdjcil1t bic har'in (icf\cltbc 6tcigmtnO beß !!BiberjlrcheitO be(J,'t1ijl,ldcruß bcm fpMetlt IDhHllcntc al1acmeffencr ald bcm friir;crn;erfl aIß er fief) bic ®cf.tf)r' m. ted)t auooemnH 9at, \\lir'oc:3 i~m ß.nll~ , bnV er fii\j 3llfammenraffcn ul1b mit ljcröyaftcmG'ntfd)[uij metfllC9ltlt9 \)011 fldj l\1dfClt tuiiffe. .3lt'cih'tlß lt'ärc"vcr alld) 'oie .3lt1cibcutißfcit (lroF, \1.\C!tll ben re~tell !!Bodelt.t>.'ß 1)(~odml1.'l srorllllfl pro SCHio accubet fii\j ulimitM6ar (ltl"fd)löffe t>ie mehc ber filii do hallc opel'am,
tt1~f)l'cnb bllt'dj ein tl.onUIGl\egl1iigcncß nilllium ferus es ullll mahl-
359
G1SSllßdas es du 9<lt13 an'oereG ®e'oallfettl.\cr~Ci!tlti~ I.\cnnittdt lt\ir'o.~lt 'ocr frii~crlt 6tcfk enbiid) ijl 'ocr frogiid)e merG ltl feilter ®cifenöt~i!J; näd)bcm \}.\i~ocferu(l m. 28 ff. bil'olid) gefprod)clt llli'o feilte~c'oeltfcn nur mit einer aUgemeinen 2fn'ccufuug 'ocr ®cfa9r 1l10ti~,
\,)irt 9at (istaec 28), fragtlBaed)is 1 foglcid): quid: ab hac metuis? iu bem 6inlte: \\1aG ift eG 'oenlt eigentlid) fpecieU, ",aG 'on'oabei ffird)tejl ~ uub in bicfcm 6inlle (Int",ortd 'j)iftocfenl13 41Ud).
®cn'oen ",ir tlUG 61lre~t 311m erjlclt '.t.9cii bel' Eiecne, fo ift09ue ®eitmG einicud)teu'v, b\l~ 1.\01t m. 7 biG 20 ml13fd)fie~fid)
~aed)iG 11 ben :iD'iaÜ>!l mit 'j)iftoderuG fii~rt, ",omit fte i9tt bl'rcit~
Il>it'fig 3lt mad)en fud)t, 'ocr 6d)lucfter gegclt ben IDliieG be(;ufte1len.~ltd) m. 23 lllltg i9r nod) altge\lörett, wcH cr mit apud me bfcunmitM6!lre (frillibctllllO auf ilIectum lu u m metuo. 9iH. Billeifd9after 'oaßcgcu ift baß Urt9eii Über 'oic merfe 24-28. (fß fd)eintfe~r na"ge ölt liegen, eiu Sed ego, Itlcid)CG auf 'oaG egomet c1nco\,)I,wauftcyeuben ea~c(j foißt, im ®cgeufar,c 3Ultt I.\orioen Eubjcft 6Ufaffeu, alfl)· 'ocr fiClCd)il.l I hci1uicgclt. ~ltd) ift CG gC\1,)i~ biefe V1iiitfid)t auf ben 6illn 'ocr (fntgcgmmg, ben man iu sed f\lll'o, Om1cfCll, 'oie in ben .\)altbfdjriftell baß 'j)erfOItClwid)cll BACClIIS \)or Dem24 merfe ger\);,)nief. ®fcid)ll,)olll yal\elt ber otte 641rOCCltU~, 'ocrfeilt ulter~c6fid)eG ~cr'i)icl'lft mit rid;tißcrc ~fltYelitlllg 90t, 11U'o fies
roal'ou~ 9led)t, \t1eUll 11e Die mcrfc Egomet - Ult'o Sed ego eineruno bcrfd:bctt':)5el'foll ~llwicfcll. ~clm ;uerft ßibt fdjolt 'oie 6tcffulllJh II i e 111 ih i qu e hl1ud faciet (Juis(juam inilll'iam eiltcn ~iltocr.
ödO, 'oa~ ~aed;i(l 11 f1Jrid)t, il,)cil cd natiidid) ijl, ba~ 'oie .\)nuptfl1d)c tlOnlllfteljt, iu Il!bfid)t bel' l;!J,\m 9Jli{eG 3lt crll.wtenDcll royClt~cl)an'oiullg aber ~ncd;i(l I 'oie .\)au)ltpcrfon ijl, alfl,l fc(Xl ft 911ttemihi huicfJllC F10cu mitlfcu, i1)re iSd;\l,)c~er bagcßen Dilfd)1l116 ll1t"
tcroeor'ollct erfd)cillt. 0:Üen fo gc\tli~ falln oller lB. 27 et ille ad~
veniens tuam llIed esse amiealll suspicalJilm: fein 1l\eb4111fe fein,bett 'oie ®efiebtß beG €!J?lIcf!iod;Uö andf\ldc{Jt. ~n i~rc EcYll)e~Cr
l.,iclme9r fon ~\i~odcru;j fid) \lcrficot ftdft'lt IHlCl) ?E. 42: simulaloIlIC (llllare, fic fl)[( cr UllhH'ltIC1l nad) lB. 43: milcs qllom lIueadvcniat, le volo me lUllplexnri. ~rudj ttifft fpMer mit lli(1)tclt
beu 1\il1oc(nuu, fOllbcl"lI ß\l115 ri4Jti!J bell Wlllcfifl.)d)u,;l 'ocr ~h:tlll)J,)Yll
360
:cej <.HcJ;l!na!Vuu, IV, 8, 1 ~ lTICl:lmlle hic Mnesilochus NicobuIi:filius per vim ut retineut Illulierem? ~icrl1i'l!V yat aLfo Sed egoim IDlllltbc 'Ocr 5Bac41iß 11 eine ga113 attbere 5Bcaie!)unu, uitb ber ßuf'1I11lnCIl9<111Ll ift, l.\of{~&nbi[J ct9.1lt3t, bicfct; bafiir \Um id) fQ)on fOt.<gCIt, b,1V tll bir teine tl1l3iemlid]tcit Lei l1Iir crfillt'bft l 0<1113 uub Billllic9t ir!) 'i;>ic \.Ion bil' gCl1lllt9lttaUtc ~loft41t iluf bi41, fonbernbe ß f, il f [, 11,iinfd)tc in} bid} \1t'i mir 3u 9CfOCll, b.mtit u. f. ttl.
~ie mcrtyei(uug bcl' lUnfano13\.1crfc Imfmr Scme ergiot fi41nun I.\on fdurt ~1tt ~Ittercffc ber 5Bilc41id I foU S).l ijtodem13 geI1H,ln"ncu \l' crbclt. ~ie lBer9\lltbTtUIO mit iYllt fÜ"9rt, l1iie tuir gefcycu 9".<'beu, fa~ affcllt 5Bac41id 1I. strcffrid) ftimmt yierau bcr crfte !Beru,lt.'CItIl i911 .?ßac41iß 11 fpl'idjt: quid, si hic polis esl ut lu luccas,ego IOrIUH!'? 1:hll1 ~cltlanb feilte eigene bl1tdjfid}t, ift iu bet't:rbltl!U!J Imi) !Jar tti41tG 5BcfoltbeteG; a'ber, lI'ie 111iit' eß, faßt euen1:>ic 11lI~m Edj\l,leftct, {ümcn U,lit nidjt \.Iicrrci41t ocffcl' 311m ßiet f
I\lC\tlt DU mir jeN i)ie ßiiytul1ß beine! <fideßl'lt!}eit ii6etfiefjeft, uu'iilbidj fcHlft Tcibenb ba6ei t'lcriJieftert? §!Semt fie gteidjttl09L 9Üt3Ufiigt:
mir ja 'oie Q;r~l1bul1g l'lUdjel)el1 3ul' Ucl1mebl111ß bed iJlijlo?cictad! fo fptinge 'ou mir lIei - , fo Clttfptidjt audj biefet, l1iel1u?
11 mit bene ullb miscrius nihil cst qumn umHer bad @e.<fpr'1c~ auljcot, uirfJt erjl mit IB. 8.
:vie 5Bc3eidjltltlllJ beG V(lLus eod. 9at atru 9au3 medjt iu i.lier11.lC'ientfic6clt jhlllftCII: bt1fj fie bie 5Bacdjid 11 (= A) bic S)auptto!fein kc om13cu Scelle fpiefen, bafj fie lB, 32 'oie 5Bacdjiß I E).inlrctclt TIlgt, baV fie!B, 401mb 41 ni d} t trellut, tttl'o bafj fietell GrV[lIf;! uad}bcllt l1i~ecfertlU fdielt a&[jettetelt, ri41tig 3\llifdjcltE unb A nCl'fljrift. :vagcgl'lt Unmut ljat fie ill '!.liet attbem sp"nf",h'l1: in bell! nilM Hlllllli,11i41clt, akr gäu3 Ulilltotil.lirtcu Q;illttctent'l'r I mir ?LI, 59: quid e:,t quo<! mclllHs, It\(>3u l1ii"~r9
HlJiiiU::J ble lBcrßfcic9l1U13 mit 32; quid ab har meluh; 'l:!r~,'
ber ~hutinifd)elt ~aedjibc(l. 361
fii~rt 9at; fl.'\:>alln in ber $crtaufqlllll!3 l,lOU E unb A im ~ltfaltgc
'oer <!3eene, ,11)(113 eine reine merll1l'dJiffllUn auß mcrfc~cn feiu mag;\\leiter 'ilarln, 'oI1F E Ulldj m. 32 fog{cidj ruic'oer bel A ~la~ madjtnub Ilidjt biß 41 fortfiiyrt; cllbtidj, 11>al'! Jm ®runbe hamit ~u
fllmmenfäcrt, ba~ jk c(l üller9all~lt für lIlögri~ (jäH, iu m. 41 unb42 fömte biefeIVe ~aeeflil'l fprecyclt. ~icrüber uodj eilt ~aar ~ortc.
mOll bell! @ell\id)i beG equidem ifl: feflon gcfprodjclt; l"t~ llh:?r,tro~ einiger fdjeinbl'll'Clt lltuge{lrod)enycit, mit bell ~orten simulalolIla 3mare~:ßaed;il'l n elnflifH, ci(lefH fc9l1lt barllllü, 'oap im eutgegcllgffeNen ~ane gitr nieflt al\3ufl'9cn \\läre, \tl 0 macdjil'l Il fc9iefrieflcr ~Beifc lt1iebcr alt bie mcilie rommen foUte. Si c ift cabod), \)ie mit fort9cfe~tcn {lol'tllngcn bcn 3ihtgfing fo lange oefdjmcidjdt, (liG er m. 59 filf> erßiUt. Unb ranu cl'! bcuu ber mac"lf>iü I, 'oie 3119feic9 iu einem freiltliCfioen meitjärtltip öllm IDlneftlo<lf>1I\!, unb einem 9C311.111ngeneu 3um ~lcomalf>U(l fte~t, im <:frn\l in'oen Siltlt tOll1ntelt, ben ~ifl:ocrerlld .an. Um~rmllnß ltufönfotbern,ilalltit fie ilet CEolbllt fo cr'6fid'e (43)? :t)a(l ifl: »ie!meyr bic Iltbftlf>tbel' ml1clf>iß n UClc9 m, 27. IltllOel''ocnt muffelt cd, 1\le1Ht m. 42cille ~ortrc~lIlt!J l.lOlt 41 ltH'ire, not9ltlcttbig ~eifielt IR e amarc silIIulalo, im ®cßenfaß all si Soron'll1 non vis. ~lucr si mu la t 0me amare faßt ~acd)i(j Il llalf> Dellt fdjcinutll: ftnlf>t!ofen 3urebeniyrcr Sc9lvcfter in bc ltl CEinllc: llUIt ltlCltlt 'oU burlf>l1lti3 uidjt mein~ie(19I1bcr fe i n lUiflfi, fu fieree bid) ltlcitigfl:clll~ fo.
Q:i3 flf>cint Ililf>t iibcrflüffi1l' bie mefllrtllte bierer tlntcrflllf>IlIlßbllrd; 9Jiitt(ldfullg Der gon,icn <Zeelle 3l! l.lcrbcutfidjcn, 3llßldd) mit~Itlfn119me bcttcnißell mcr'6cffcnlllgelt im Ci!illöcbtfll, bic ein lritifd)cr~1l9ang ölt rCc\Jtfcrtigcll fnd)Cll \tlirb.
BACCRlS II.
Quid si hoc polis esl, iIl tu laceas, eg'o 10(IUar?BAGGIlIS I.
Lepide, lieet.R~CGlllS ll.
Vbi lIIe lilgiet memoria, ibi lu fadlO ut subvenias, 501'01'.n.~GCllrS I.
Pol mag!:> ml'luo, Illi iu 11lOllcnuo nc defucril monilio.
BACCR1, n.Pol (luin metuo, lusciniolae ne defuerit cantio.
() Sequcre bae.P181'0 CLER'1'5.
Quid agunt duae germanae mcretrices cognolIlines~
BA CClllS 1I.
ll'liscrius nihil est quam mulier.PISTOCLERVS•.
Quid esse dicis dignius?'Quid in concilio eonsuluistis?
B."CCIUS 11.
Bene.PISl'OCLER VS.
Pol baat meretriciUlust•.
BAGGlns Il.
Uaae ita me oral, sibi qui eaveat, aliquem ut hominemreperiam,
Ab istoe milite: ut, ubi cmeritum sibi sit, se ut reve....
hat domum.10 Icl, amabo te, huic caveas.
PlSTOCLEIWS.
Quid isti eavcmn?
BA.cGUIS n.Vt revehalur' domum,
Vbi ci dederit operas: ne lJane iIIe babeat pro ancilla sibi.Nam si baee lUlbeat aurum, quod iIli renumeret, faeiat
lubens.PISTOCLERVS.
Vbi nune is hOlllost?
BAGcms I!.
lam hic, credo, aderit. set hoc idom aput nos recliusPolel'is agerc: al(luc ibi sedens, dum is vcuial, oppcl'ibere.
15 Eadelll bilJcl'is, c'adcm derlero Ubi, ubi Ijibcris, saviwfl.
PlSTOf:LEI1 \'5.
Viscus mcrus vost1'usL IJlandilia.
~ et ~ { Cl uti u i fdj en 53 Cl Cdj ib etl.
BA.CCHlS H.
Quid iam?
J;ISTOCLER VS.
363
Quia enim intellego:{>uae iam unum expetitis palumbem: prope arundo alas
verberat.Non ego mi isluc facinus, llmlie1', cOliducibiIe esse a1'
bitror.
Qui amabo?
PISTOCLERVS.
QUia, Bacchis, Bacchas metuo et Bacchanal luum.BACCRIS H.
2Q Quid est quod metuis? ne tibi lectus malitiam aput mesuadeat?
PISTOCLERVS.
l\1agis illecium iuum quam lectum metuo: mala tu's bestia.
~am huie aetati non conducit, muliet, lateht,osus locus.BACCH1S H.
Egomet, aput me si quid stulte facere cupias, prohibeamSet ego aput me te esse ob eam rcm, milcs quom vc
niat, volo,25 Quia, quom tu aderis, buice mihique haut faciet quisquam
iniuriam.Tu prohibcbis, cl eadem opera tuo sodali ope1'am dabis,Et ille adveniens' tuam med esse amicam suspieabitur.Quid, amabo, oblicuisli?
PISTOCLERVS.
Quia islaec lepida sunt memol'atui:Eadem in usu alque ubi periclum facias, aculeata sunt,
:;W Animum fodicant, bona distimulant, facta ct farnam sauciant.
BACCIlIS I.
~.2 Quirl ab hac metuis?
PlSl'OCLERVS.
Quill ego lIletuum, rugitas? adulesccns homo
364
Penetral'e huiusmodi in palaestl'am, ubi damnis desudascitur,
Vbi pro disco damnum capiam, pro cursura dedecus.RO\CClllS I.
35 Lepide memoras.PISTOCLERVS.
Vbi ego capiam pro machaera tUl'turem,Vbiqlle impol1at in lllal111m aHus milli pro cestu cantharum :Pro galea scapllium, Pl'O insigni sit corolla pleclilis,PI'O hasta talus: pro loden 1l1l:1laClim capiam pallium,Vbique pro equo lectlls detur, scortum pro sculo accubet.
40 Apage a me, apage.BACCIU;; I.
Ah nimium fams es.P,s'rocLERvS.
Milli sumoBACCIUS I.
Malacissandus es:Equidem tibi do bane operam.
PISTOCLERVS.
At nimiulll pretiosa's operaria.BACCIlIS H.
Simulato me amare.PISTOCLEIlVS.
Vtrum ego iOCOll id simulem an sedo?BACCRIS n.
Eia, hoc agere meliust: miles quol11 hue advel1iat, La voloMe amplexari.
P,STOCLE.Il.VS.
Quid co mi opus est?B11cell[S 11.
Vt ille te videat, volo.45 SeiD ego quirl ago.
PISTOCLERVS.
Et ego pol seio quid metuo. scL quirl ais?
365
BAccnlS H.
Quid est?PI STOCLEllVS.
Quid'/ si aput te evenat desubito prandium aut polatioForle ant coena, nt solet in istis neri conciliabulis,Vbi ego turn accubem?
BAccnIs H.
Apnt me, mi anime, ut lepidus cum lepida acellbet.Locus bie aput nos, quamvis subito venias, semper \iber est.
50 Vbi voles tu esse tibi lepide, maa rosa, mihi dicito.Da, qui bene sit: ego, ubi bene sit, tibi locum lepidum dabo.
PISTOCLERVS.
Rapidus fluvius est bie, non hae temara transiri potest:BAcelHs H.
Quia istoc iIIecebrosills55 Fieri nil potest: 'oox, muHer, vinum, homini adulescantulo.
BACCllIS H.
Aga igitur: eqllidem pol nihili facio, oisi causa lua.Ille quidem hane abducet: nullus tu affueris, si non luuet.
PlSTOCLERVS.
Sumue autem nibm, qui nequeam ingenio moderari meo '/R<l.CClIlS H.
Quid est quod metuas?
PISTOCLERVS.
Nihil ast: l1ugae. mlilier, tibi me emancupo:60 TUlls sum, tibi dedo operam.
BACCHlS n.Lepidu's. mme ego tc faeere hoc volo.
366
Ego sOrori moae cocnam hodie dara volo viatiClltl1.Ergo argentum tibi iubcbo iam inlus ecferri foms:Tu facito obsonatum nobis sit opulentum obsoniutl1.
PI5'l'OCLERVS.
Obsonabo ego: nam id flagitium meum sit, mea te gratia65 Et operam dare mi ct ad eam operam facere sumptum
de tuo.BACCJlIS n.
At ego nol0 dare te quicquam.PISTOCLERVS
Sine.R!GCliIS 11.
Sino equidem, si lubet.Propcru, amabo.
PISTOCLERVS.
Prius hic adero, quam te amare desinam.BAccHIs I.
Bene med accipis advenientem, mea soror.BAceRIs H.
Quid Ha, obsecro?B.~CCRIS 1.
Quia pisaatus meo fluidem animo tibi hodie evonit bonus.HAceRls H.
70 l\leus iIle quidemst. tibi nune operam dabo de Mnesilocho,soror,
Hia ut potius aurum accipias, quam hine eas eummUitc.BACCIUS I.
Cupio.BACCIIlS I I.
Dabilur opera. aqua calet: eamns bine intro, nt laves.Nam uf in navi vecla's, Cl'cdo, timida's.
BACCHlS I.
Aliquantum, soro1'.Simul huic neseio fluid tnrbarulllst, qui bue it. deeedamus
hine.
BACClIIS H.
75 Sequere hac ma igitur intro lotllm, llt sedes lassitudinem.
bild}, ltlie fid} 3eigen wirb, fo unucjlimmt geyntteue mCl: !} ii H ni ~ber m II cd} hJ I 3um ID1 il ea lH eoma d} uä. :iOcr medrllO, 'oet3\lJifd}en beibeu belle!}t r ijl am ~oUjldnbigjlen AU entueymeu lluaben $odeu beG 9licobuiuiJ V, 1, 10 ff.
Ua mHes memoral meretricem, qUllm ille uxoremesse aiebat:
Omniaqlle, ut quidqllC act!lmst, memorat : si b i ca In
hUlle annlIm eonductam;ReHelln In i d aUf i ta etn 111, quod ego ci stultissll~
mus homo promisscm. 2)
!Bon ltleid}cr m:tt ber mienjl ltlllr, 3u bellt fie crreont!ld}uiJ oentid~ct,
d}UiJ: tibi non emt mCl>etricum aliarum Athenis copia,qnibuscum llaberes rem? C50ujl ltlilre ja !lud} 'oie ~l1gjl bedalten 9licoliuiu6 gauouUl.'erjl&nbtid}, lliä i9u IV, 8, 10 ff. cr9r~fa~
luß glauben mad)t, fie fei beG 60ibaten ~1)efrau; ullb '(laG UU3\tlci~
bcutigjle .eid}t ü{lcr i1)rcn fe1bjlßcltlii9Uelt meruf fpcu'oet l,)1l'Ueu'od bie6~hl~fcene beß 6tiicfß. :iDen einAigen befd)dbencu21ufprud} ltlad}tQ:leo!tlad)u(l au fie f bie er IV, 8 f 1 meam mulierem neunt f ba~
fie ni~t tgue I ",aß er igr !B. 22 3ur ~aft regt: quae corpuspub I i ca 1 v0 Ig 0 Sllllm: AU lue1d)em volgus er fid}, bell <!:iu~
adlteu, in @egcnfaß jleut. Unflar aller ogue Q:diärunß bleibt re Ii-
2) Itlie mulgClle JllOl'etl'jccm esse fllwm quidfluid llctum est me-ßlO1'ovit Clllll sibi - pl'omisisscl11, meijl \'011 ,tltrllll1t1lt llerl1elfnt. essegillf llitl @!I)!frm 1i(\11l lleullidJer llie 1.1011 een !iltern .ltritiferu nidlt 111lgelllerNcG'rllleilcnmg im Vel, cud. 3U erfeuueu: esse Clun Cjlllllll. m, 11 !illf llic_felbe ,tlbf, Omnia nt quidqlle (uidlt quillqnid), unI> 11111' UIlI1 ueuerer ,[)I1UO
eiu CI 3111ifdlelt bie beioeu erfteu 'lBol'te j'lbcrgefdjriebcu, .ltllfllleftifdlC mn'feHub mir lllllhrfd)eiulidler 111i\ gemifdjtc.
368
c U Uln, tJic ~QrQcl:Uttg bcl'l \)Jlilcq, Qie fo oft im 6tiitfe ltlieber~
(legCeite, IV, 2, 7:Vel ut ducentos Philippos red da t aureos,Vel ut bine in Elatiam hodie eat secum simul.
IV, t, 2 =
Vtrum aurum I' e dda t' anne eat seeum simul.I, 1, 70:
Vt bie aceipias potins aurum, quam hine eas cum milite.IDgI. fib: bie :iDroyung 'ocr aEegfii9rul1ß I, 1, 57; We quidcm hanoaUducet, un'o ebett fo IV, 3, 23; fitr bie ducenti Philil)pi IV,4, 69, unh l)Qlt ba an öfter, :!Bie cd nun bott nid)t dare, fonbemredd e re Jieipt, fo !lud) IV, 2, 27:
Neque nummus uUust, qui re cl d a tu l' milili,IV, 8, 27:
NUlle nisi clucenti. PhiIippi reddllnLur mihi -,un'o ßIcid}erntafien I, 1, 12;
Nam si haee habeat aurum, quod ilIi renumeret -,~ß 9at aIro ~reOntlld}UG ltlie l>icl, l\lirt> Ullq nid)t gefagt 3)
3) 3e~eufnUll He eil eiuc uerIJiiHlIi6miifiig fel)r lletriid/llid)e 6l1utlne. 311~cr !llt1nnrin llctömmt mrg~ril.\lJUll (uu~ ellen fo und) i:JCUl l1id)t nur ~(Ilf,füf)$
fe(l ~craU(isa9{c, unt fid) ~on iym IO(l3ufaufclt. !lIber mie g\1lts'tid) \)crfdjicbcl1 ift 'oal'l I ",aG bafür in 'ocr crften Scene fubllituittmirb f m. 8 ~ei~t e(l im 9)(un'oe 'ocr ~acd}i(l 1[:
Haee ila me oral, sibi (jui eavea!, aliquem ut homim'mreperiam,
Ab istoe mi/Ue: ul, ubi emeritum sibi sit, se ut revehatdomum.
Unh lB. 10:uL revehafur domum,
Vbi ci dederit operas : ne hane ilIe ,habent pro ancillasihi.
Nam si lIaee habeat aurum, quod illi renumerel, faciatlubens.
.pier ift feine !l1ebe \)Olt etlter ~oßfl'luful1g \) 0 r atige!aufener :JDienjl"acH, \)or mcld)er 'ocr Solbat im !l1ed)te, baa Wläbdjen im Uutcdjtemäre; ctma6 galta !lIn'oercd ",irb yicr \'lfd ®cgenjl\'lub ber ~llrd}t
lIe3eidjnet, bap ndmHdj na d) at'gc!aufcltcr :JDicujl3eit (Heotltl'ldjnä fiemi'ocrrcdjtfid)cr aBcife lIei fidj ",erbe bC9!lrtcu ",oUen, ft!ltt fic ",ieber in 'oie S.;>cimatf) 3ieYClt AU raffen. aBte fon aller 'ocr Bufdjaner,'ocr pdj beim ~e9inn 'oeo €>tücfo bi efe morftcUung angceignet 9at,fväter1}itt ftdj auf einmal in 'oie anben ftnben ~ .stönnen bodj fdbftmir I 'bei \)orgiiugißer .stetttttni~ biefer anbern, unb bei gemäd}!idjerIDlu~e 3um.Wle'citireu, ed laum 'ourdj Q:"omoination, un'o !ludj fonur aund~erutt9dmcife.
Dffcnoar nämri~, mitffen mir fd)rieffcn, riegt cd in her ~6ftd}t
ber €>d)mejlern, bem ~i~oereruo, bett fie in iyl' ®al'n 3icgel1 ",0['
fen, bie !$ag1'9clt ~nf!lttßl;l au ~crgeimfidjcn, uub bie Eladje in fof.djem ~idjtc baraufleUen, baff feine ~geiru!lyme für ~aed)il;l I araeine 'bebrCingte Unfdjulb rcge ",erbe. :JDa~ elj bie nidjtig~cn mor"m&nbe fiub, mit benen fte a~f i'{m 3u ",irreu fud}eu, ge9t aUG mie"rem gerMr, unb fte fanQen ftdj fogar mit i9ren eigenen aBorten:~ifloderuG mcrft'G nur in feiner anfdnglidjeu Unbefangengeit unbnadjfo!genben ~efanßen1}cit nid)t. IDli(co, ljei~t ed lB. 13, merbegfeidj ba fein, uub biß AU feiner ~nfunft möge bod} '3'iflocferuß oeii~nen briu warten, tun fie bann geßen bed Q:"leomadjuG ct",aige Un.
l)er '}:\lautinifd)cn IBactf}ibctI. 3il
oeUii9r (iniuria m. 25) iu 6d)u~ Alt nc9mcn. ~nllU ~attcll ftc allcr\)or~cr ben ~iftocferutl um ~eijl(lu'o gebeten fii r '0' en ~ aH, bal1nad) abgelaufener :Dieujlacit (ubi emerilum sibi sit, ubi ci d cder it operas) l,[fcom<lcljuG fle nid)t wUr bc frei laffen \Uoffcn.:Diefc 3rit ifi ja aber noclj uid)t 'oa, ttut> Don elnef @efayr in je.nem 6iuue fOll(ldj gar feine ffle'oe: \Ua(l foll affo fc~t ')}ifloc1cru;Jbrln, un'o ltldcljc iniuria iit bel1tbar ~ ~ItC~ elltfdjh'ivft i9lten eine~(llbeuiulla ber \Ua}fcll IBewaubtni~ ftf}Oll mit bCll m39ttCll m. 57:ille quidem ha ne a bd11 C et; am \)m5t9crifcljjlclt auer bafiir,b<l~ cd i9llCll mit 'oem angcgebenen @fun'oc nitf}t ~fnlt ilt, ift 'ocrleßte mcrd: NlIm si haec habcat aurum u. f. \U. ~rfi: ift ed um:ble allocbfid)e ~fJwet}r eincr m3lbcrred)tfid)leit, bic fie \Uünfd)Cll;bicfer m3ll1tfd) fduft ift m. 8 unb 9 fo \)crfdjriinft au{\ge'oriicft, 'oafj')}ijloclcrul'l fragen tuu~, \U(l{\ fle cigeutticlj roo((cn; mlletf}id Il luie.bert}ort cß 'oeutlitf}er, unb roirft \Uic im morbclget}en, ll'ber \Uie ci\Uaß, \Uoran leiber gar nldjt au beutcn fci, beu Stofjfcufaer 9in:"freilltf} ltlenn fie @ctll t}ätte,. möcljtc fic notf} Hellcr ftclj gleitf} fe~t
unb 6C1tt3 !)on bem 60fbatcn lOGmad)enJI Um ®el'o l)ont ~illoclcruß
ij1:'ß i9uen aber gerabc oU tflun. - 6Vdter, follalb 'oie ®d)ltlellet1l1tlieber uuter fttf} finb, er\UQ9nrn fie bcltlt autf} baG mer~äftni~ ouml,[leomaclju6 gana iu Ue'bercinfHmmnug mit ber \UCl~ren 6atf}!ngc:m, 71. !lBrnn aber ')}illoderuG 11, 2, 45 mit ben m3odelt: quide amittcnda ßacchide aurum hic exiget cbrnfll(((l benritf}tigeu @efid)tGpunft inne ~at I fo !lat er ellen bic m3ayt'flctt un·tcrbeji \:Irin bei ben 6cljroc~crn erfat}ren.
II en I bafi r I.' llitf}t betannter mit ben roidllcljen mer"flältnlffcn bel'Qjclicbten feilleG ~rrtmbcßi~; abcr (lud) fe ine Unfeuntuiji angenom"meu, begreift man nicljt I luarum fi e uidjt mr~r mcdranen AU bemmertrauteu beß ffilnefifocljud 9l'i&eu un'o t9U mit afletlei m3intetaiigenbel' merj1:et'futlg irre feiten, patt burd} \)ic \Udt lJerocget1'om !traftbcr reiuen, un\)Ct"fleylten m3n9rgeit baß ~reuubeßtntercffe alt t9ätiger
:P2
S,;li\!fc autöuforbml. .3eigen fie bodj llCldj~er, bajj fie biefe~ 3nter~
elfe af(etOiuglS\)l.mtlllSfe~elt uno barauf rciVnelt: m. 26 cl eadcmopera tu 0 so da Ii opel'am dabis, unb m. 56 equidem polnihili facio nisi ca II S CI lu a. Q;ine fe9!tteffeube 'lEerlllllt91llt9,oblvlf(i! Iveltigf'tclla beUl .3l1fdjauer niiVt gar ferne riegeltb, \Viire cCl,ben @runb ber mer(icimfiiVllng et\Va barin bll fucf)cl1, ba~ WelleftfodjulS \)OU bellt mcrgärtl1ij3 bUlll W1ifelS nidjtlS \Virfe unb t-ie ll3aecl)iöfiir bell Karrber G:,ttbedung feiucn 30m füriVte. :Del1n \t'ie jencGmrrgäftnif3 in 11, 2, <'14 ff. beln el'en anfOlllll1enben @:(it9fafuCl offen{'ar \)of[follllllcn berannt i~, (fouft \'\lürbe er bod) \tlciter fragcll:)fo fe~\en CG bie m30l'tC belS 9Jllleftfodj'uö iu 1lI, 2, 8 f. ~H1fdj\'\lci
Ocub I.loraull, unb gier fo \'\lenig ara IV, 4 I 69 (Milili nunnnisducentis iam USlJS est pro Bacchide) äuped er bie Ulinbe~e
Ue{lerrajd)uu9 obcr Ult;ufriebcn9cit.9Jlit beUl m er '9 Ci {t u i 13 be r 58 ae dj i~ ~nlll ID1ifeß ill bad
au 1lt Wln cfH 0dj'u lS, \vie balS 3u r (5 l'9 itlC j1 er fo l.lictfal'9 !.lerfniipft, bap fil'9 in allen biefcn meMegungen Ofdl'9liliiVig bie empftnbUl'9~C1t S1l1ällgeL ber (f):pofition 9craulSllellell. G:ä gäufen fil'9 9ierbw Kragcn, aut bie bem .3ufdjauer bie ~ut\'\lort fegft. m30 unb\NlUlt~) fernte W1nefHodjuG bie maed)id fennen ~ auf (5amod? in(fpgeful3 ~ Unb \'\lar fie 3u bcr 3dt fiVon im :Dienfte beG @:[eolllal'9uß ~ ober, \venn uidjt, \t1aG 11öf(iigte fie babu, unb it\aru1l1 gil1brrtcCG W1nefifodjuG nidjt, bcllt ja baß @efb beG (flJ(ieftfc!)cn <SdjllrbnerlS,bea ~riVibel11ibcß, 311 ®c{l~te ffanb ~ m3upte (E[eOl11aqll!G uttt 'oie.\1cibCllfdjaft beG 1))lllCfifl1qlltG? [ßarullt cigcntCiiV fi\9rtc er fie !.lOU(flJgefuG fort? [Bk erfu!)r \))l11eftfoiVulS, ba~ er fie nadj ~t~cn ge"bradjt ~ :Derg(eidjcn Ul1llliillbe 3ur überficljtlidjell ~clll1tlliB bet 3u"
4) !Die €SteHe 1II, 2, 4;Num ut in E(lhesum hinc abii (hoc factllll1st fcrme ubhinc biennium):Ex Epheso hnc nd Pistoclcrum meum sodnlcm litterasmisi, amiClUll ut mi in\'cnirct Bncchidem
entT)dU bC}jrcijiidjer ®cife, Da DllO ut einell! Po,tcluam g{cidj~er)t, eine fulocHe ßcitbcllillll1lnnß, \)a~ aUe !lllößlidjtciten I)incini'ajfen. €Sc \1id il1 gc,\tli~, Dll~ Da<} !.Ilbfcr,inen 'ocll Qldefcß Iludj nidjt ein ~<lf)r !Jcr feiu fmlll;Denn fo lange il1 'oie lBacdjill nod) nidjt im !Dienl1e beli !.Wileß, Illlb crftalß bicfer ~c mit fid) lWdj !.Iltljcn nimmt, lJ~ne ba~ Cß !JRlte~h'djnß Oll f)iltDetn l1Jci~, r)llt Ic~tercr !.llul\lO ;n Dem !.Ilnftr<l\Je 11I~ 1j.lijtudel'llll.
folge 'ocr Snmia lIid}1 311t lIulel'[djci'oUIIII bel' ,IJ,hlCd)iG I t'l'lI ber,m'cetll ilielltll f'lnll, [0 [l1Illl \llld) !j,1ifioeletllG '"IT bie l)'tllge bea ~H)rl)[<1lll(l11, 2, 22: Eho, ml invenisti Hacchidcm? uili)t autlt'ottcll: Sflmil1lll fluidem, :.DenIl iliere13 quidam belltet I1lIT eillell (\t'wigfiell13 nCbIlO}tclI) (,Slc\ICIl~f'l~\ \.Ion Samiam, bel'ßleid)ell lIid)! eripid, '~,; 1\' i1'0 l)ei~cl1 milifcll: J>:tlcillmiam quidem , IlJl1l3 Die .\lNft I)"I! bell frußCIlDell @i,tt\ !lid)! bll,\} im~llft1nlJcillC!l, [Ql1bem im ~illöcl!lCll ~u etl: "llub !1elll1ll itvceci\!:~imlllcl'lb mit bem 1I1Ilil1"1:jC beG IDllle u(l, bie t'lltl @iomoß;'ET fiel IHld) Hilf leid}! ßCIlIIiJ >lllG,
374 :;Oie Utfl'tüuß!id)e @eftaIt
~ortcn beß Warafiten IV, 1, 3. 6) IV, 2, 7 (pauels me misitmiles ad eall! Clcomachus) ~er\)or.
QOd n'urbe fcQJ;lu aufmerlfllm gemacQt auf bad rouubcrfid)c ~c~
nc~lltcn bed Wi~oderud in bet ~ngercßen~dt feincß lJrcuu'ol'd, 'oiei~Ut fa~ ullbrfannt au fdu, aud) I\}enig al1t j)erbcn alt ricgelt fd}eint.Unb bod} 111U~ er bie ~acd)iß fd)on gefunben, felb~ gefl'rocQclt ~a~
ben. mJelllt irgenb dl\}ad fral' iji, fo iji eß bic~, ba~ I\}ir ~icr inbie IDWte einer €5cel1c ~ineil1ncrfe~t I\}er'lleu. ®teid) bie erften mJottebel' ~acd;i(l II (Quid si hoc Jlotis est ut tu taceas, {'go loquar)fin'o un\)crlennb\n~ eine lJortfeßultß; 91iemaub ~neir, I\}eber I\} I) \) 0U
fie fvre d)en, nod) I\}artjm gerabc fie fprcd)en I\}ill. IDlan \)erßcgeu..\l)iirtige fiel) ferner bie €5ituatlon, in wetd)et 'oie agircubel1 Werfoncn{lei (fl'ölfuuuo belS €5tü!fd 3u beuten ttiiiren. QOut\l)ebcr erbti!fcn \l)irgIeicQ 3u ~l1fang brei Werfonel1, \)on benen aocr bWci für fid) aneinfprcd;eu, ble brittc (spij1oclerud) abocfol1bert ttiie ein, \)ertorenerSJ'l)jlen jle9t, Weber fVrid)t nod) 9ört, unb nönig ultht9eiHgt iji.
Tu dlldum, puere, euro iIIac usque isti simul :Qual: hal'um sunt aedcs, pulta, adi actutlilu ad [ures.
~ar.1l1l1, bau bcr !pat\1llt tll'l·.llll!fc~t, bcr .ll'llabc, (lfll fidcr lBenIelter 'Der~(lcd)id felt Hingcnr Beit (dudum;, mliffc H,rc !!llol)nllllß iu ~tl,ell felmCH,l'l:le ct\ 11l11)e hU fd)liclieu, lBacd,id I Ilcrlt\Cilc fcI,.,u I.111ger in ~(f{jCll. :D(Iball llllll (tbcl' allclI IlillI)crlgCll G'tmlltclllllßeu 'bircH IIIiberh'tidj1 , fo Illirbbi c .;Jlllen'rcl,1ti.,u clllhclCll lllliffell, bClfl bel' !l.1.1tI1fit mit Uc(lcrh
'rillgllll\1
dncll ~Jcb"UfCllt\ meillc: "l)Il, fd)l'n in @:.11l1Ll!) H)r ,l(G i}3cgleitcr beigencbcllfomit lId ifJrcr !,liufullft ~II ~[tflCll in if)rer lllllllittclb,lrCu ill,u)e - mlliit
J(t l1'ificlI, Iv., fic ciuQefd)d ift." 3~r ~eibbiener, 'Dcr l)icl' offenbar mit bcm~,'l'(lftlcu (tufomml, 111\11' Cllfl) \.1011 H)l' forll,cfd)icft ober H,r t'llllt IDllfeG flC.lIQllllllW IVl'l'i:'m, «llI fic ftdj ~llr €djll\cfier beß\lb; 'ocr !j.\\1tafit Clver beiil,rec ~lufllllfillid)t &lIgCßCll !}Cll\efen. (§l!cldjil'ol)( fClilll blcfcr bic mcrf).mlliifc,bcnn er f"\ll h II l' U m lIcdes. ~ft bCIll aller Itlfl', 11l.ltllnt Ilerfellflllet et bieliIV, 2 6 1I1lb 111111tlll\'Ict Delll !j.lijioclmlG allf 'oie \yCO\IC utrlllll el'go '! mitnil nisi ßacchidcm -, /lütt elllll1 ~u fl1ßell quae hudie advenit cxSllmo, .U)uIidJ feincn eigcncn mlOtlcll IV, 1, 2? :Die ~tlll"I)mc, D'lU cdaud ;tro~ ßefd)d,c, um bcm !}.liftocfcl'ud llidjt tt'clter illcbc 3u fteI)cu, \viUlIidjt rcdjt (l!H3rcid)ell, - G'd fci {)ier, UIII 'oie lBeltleit\flil)l'tlIlß bed :tcrlet\uid)t ~Il nutcrl1rcd)en, uod, eiu anberer \llufloU nud biefer ~lc!\cnb bCG €5t1icfcl3cr\l.liif)ut, 3n IV, 2, 11 cröffnet 31unr !pijiodcl'lll3 bcm !j.(ar.,~tcn: aliulll iIlaamat, non i1JUIIl, ncunt jcl:i\IU) Dm !.l1:amcn bCG IDlncftlou)11I3 lIidjt. !IDo'l)erltleiU ilin Dcun IV, 8, 1 119. 28. [,8l (ii;{col!lattIlG ,,{fe? IDcl'111cid)cu :r~egt
uufer :Did)tcr fl'll~ fe!Jr It'ofJf fÜr bie Slljr!Jl11ltr ÖU motl\.1iwt,
375
menn et'~ mit m. 4 (Seiluere haa) treten klie }8ac~i'oelJ, bie inblefem 'iJalle, na~ not9wenbiger moraU(lfe~un9, AU einem ge~einten
@efpräd} 3ur €ieite getreten fein ntii~tclt, Wiebcr 3um ,sifj:ocleru99crlln unb nimmt cr ';tyei( alt 'ocr -Pllltb!uug. ?mcr ailer wirb ein€itii~ (t1io oeginnen faffen'! ?mer aud} nur eine €icene ~ - wenne(l nid}t etit'a ein €iffll!) ift, obcr 'oie 2ll>ftd}t einer >23e90rd}ungft.lttfmbet unb i.'orYer angebeutet War• .ober aoer: man eroU~t nUr'oie oei'ocn >23acd}t'oe(l auf 'oer >23ii9ne; fte 9altcn ein @efpräd} »0 U
l) icr me r fe n iioer einen @egenjlanb f \)on bellt man uid}tG wei~;
~acd}io fagt 3ur €idjit'ejler sequere hao, 09ue baj man fte9t it'0"~in; auf einmal ift ~ijtoclcrn(l 'ca unb fprid}t mit; fie 9aoen i9nnid}t (lnfommeu fe9cn, er re'oet fie gegen ant €iitte 09ne 'oie min..'oejle >23eorü~nn9 an - bod} nein! biefer 'iJaff, biefe Ungefd}ittt9eitbeG IDi~tCtt~ ift gar 3u unbcnfbar I tro~ 'ocr fd}einb.aren ~ffßemein ..~eit 'ocr 'iJragc Quid agunt dune gel'manae mereh'ioes oogno_mines, wofür man, Wenn ~ifloderul'! nnr auf einen 2htgcnblitt '\)onben feitW&dl'! tretcnbcn €idjluejlcrn tler!affen Worben wlh:e f nubje~t eine frii~ere Untertebung Wiebel' anfttiipfte, l;lidm.~r ermattenwiirbe ~ Quid egislis? - Unb fo ge'9t el3 weiter'§in fort, mit lautet~oraußfeßlmgen, 'ourd,l bie ba(l ~llffun!3ßi)ermögen unb 'oie @cbulbneß ßufd}aum~ nur mer&wci~unu gebradjt it'ernen miiffcn. Ab ist 0 C
luefen, ~i~oderu6 rennt i'9n fdjon, ober ed ift ulloeßreitTid,l, ba~
er nid}t fragt, quis istio est? fonbern nur' <Iuid isti cavcam unbubi nun c is homost?
IDa(l «(fo wäre 'oie bramaturgifd.!e 'iJeiltyeit (artifioium), bie11.1ir «In 2lnfange 'ocr 'iJ}Iautinifdjen ~acd,libel'! mit 'iJ. :!ll.t 'f. »loftÜ. niss, da Bacchid, §. 5) ölt !'cit'ltnbern '9iitten - I '0 a l'! aifo~ieue ben .3ufd}auer inmediam rem fÜ9ren! ?mic im ~rauntc
uic1me1jr muu i9m pu IDluf'ge fein, wie einem, bel mit tlerbuu'oeuclt~ugen in rine @efc((fd,lllft oefii'9rt wiirbe, "on ber i9m .ort, ~cr",
fonen, .3U.lctt unb 2lntaJj fremb wilren. Unb ellen fo, l!.lie in unfcrm€itiitt, fo(( co ~r~tttnlS in 'oer 2l~ltaria, ber <fa~nll, ber <fiftcUllrillacmad)t 9(i&en'? IDlan it'eife und bQd,l in beu ~ilt!3aIt6dfcel1clt biefer€itütte eine eln3ioe €itcUe ulld.!, benn fad)rid}e ~e~ie9Ultg nid}t Durd}
376 UrfprungHd;e @eftalt bu 5Bllcd)ibe\'l.
fid) fd~ft flar luiirc ober cd burd) bie ~ntfanung bel'l X>ia!ogl3 angenvlictrid) luurbe, Unh Itlenn ItlMlid) in <raftna Ul1b <rifteUarict baG@eßent~ei! ber ~a!! lviire, fommt nid)t 'bem erllen Stücf ein ftaUlid)er \prolog, bcm anbern bie nbfefige CiJ:pofitiol1 ber Lena uubbeä AuxiliulII an StaUen ~ ~m af!erltlenigflel1 aber bcn:f man geneigt fein, bei einem in ~bfid)t ber bramatifd)en Cintltlictelm:tß \)oraüglid)en @ltücte, Itlie geraDe 'oie ~acd)ibed flub, bem :iDid)ter einenfo l1ad)riiffigen uub t)erfe~!teu ~nfan9 bUbuh:alten. ~enn iBern~arb~
®rul1br. bel möm. l!itt. S. 192 in eiltel auffart'enben $Uaffi~c,dion
unb ~ofdjiißu119 ber lJI{autil1ifd)en R'llltlöbien bie ~acd)ibe(l au benenred)nct, bie flniebrig in Im: ~lnragell feien, fo mag unter bem engen ®eftd}täpunfte ber Ci~r&adeit biefem Urt~ei!e feine fd)ltler au»etfennel1be :ma~r~cit ungefd)mii(ed &leiben; rüctf!d}tlid) 'oer fii nft"1er ifd) en l2l: ur 11 ß e gel)ören 'oie ~acd)('oed au ben am feinfien!lelcd}neten unb mitterä treffCid) in einanber grdfcl1'ocr @lcencu 11mgriictfid}j'tcn au\!gefü!irteu @ltücten belS :iDid}tcrd. :iDcnfdbcn Ciin'bruct,ber pd) ul1fc§ltlcr lcd)tfertißcu rieve, fc§eint [ß. ~. iBecter Quaest.oe com. Hom: Fab. @l. 95 empfunben 61t l)aueu, uu'b b1uar, ltlaGuno [ßun'bcr nC9men mu~ I 09nc an 'ber mlttlgcIl)afteu ~nf"t1g\!fcene
einen ~l1jlo~ au {tuben, bie fooal @l, 88 nid)t llltbeuttid} gero"6tItlirb.