Top Banner

Click here to load reader

TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN GIANG · Web view四 角 號 碼 do Vương Vân Ngũ 王 雲 五 phát minh (thí dụ quyển Từ Vị của Đài Loan có dùng....

Mar 30, 2018

Download

Documents

duongdiep
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript

TRNG I HC AN GIANG

Ti liu hc tp Hc phn Vn bn Hn vn Vit Nam

Li ni u

cng chi tit hc phn Vn bn Hn vn Vit Nam

Mc lc...1PHN I. KIN THC C BN V CH HN..3I. Qui tc vit ch Hn...3II. Kt cu ch Hn........3III. Cch tra t in........4IV. Tng quan v ch Hn .......6

1. S lc qu trnh pht trin........6

2. Lc s h phin m Pinyin......8

3. S lc ch gin th........10

4. Lc s ch gin th........16

V. 214 b th ch Hn ........20

VI. Tm tt ng php Hn ng c i......25

1. Tng quan........252. Cu trc c bn........36

PHN II. PHIN M, CH THCH, DCH NGHA CC VN BN HN VN VIT NAM TIU BIU........45

I. Vn bn Hn vn tiu biu thi L Trn: ....45

1. Nam Quc sn h L Thng Kit..51

2. Thut hoi Phm Ng Lo...54

3. Thin chiu L Thi T...55

4. p quc vng quc t chi vn - Php Thun..58

5. Co tt th chng Thin s Mn Gic...58

6. Quy hng - Nguyn Trung Ngn...59

7. D ch t tng hch vn Trn Hng o...61

8. Bch ng giang ph Trng Hn Siu.71

II. Vn bn Hn vn tiu biu thi L: ...76

1. Dc Thy sn Nguyn Tri ....76

2. Bnh Ng i co Nguyn Tri..78

3. Hin ti l nguyn kh quc gia Thn Nhn Trung.88

4. Khu tnh Nguyn Bnh Khim..92

III. Vn bn Hn vn tiu biu thi Nguyn: .....94

1. c Tiu Thanh k Nguyn Du..94

2. Long Thnh cm gi ca Nguyn Du...97

3. Sa hnh on ca Cao B Qut..100

4. Chiu cu hin Ng Th Nhm.....104

IV. Vn bn Hn Vn ca H Ch Minh: ..106

1. M - H Ch Minh.......106

2. Vng nguyt H Ch Minh....106

3. To gii H Ch Minh...107

PHN III. BI TP.........108

PHN IV. PH LC........112

I. Tam thin t - Son gi on Trung Cn...112

II. Tam t kinh (trch c) Vng ng Ln:.....114

III. Cm hoi ng Dung.....118

IV. Lon thi(Trch Chinh ph ngm) ng Trn Cn....118

V. Mi quan h gia tn vn, ph v bin vn trong h thng th loi vn hc Trung Quc. .....120

VI. Ch Vn v nhng nt ngha......123

PHN V. TI LIU THAM KHO.....128

PHN I. KIN THC C BN V CH HNMC TIU CN T

Hc xong phn ny, Sinh vin c kh nng:

- Nhn ra kt cu ca mi ch Hn, vit ng ch Hn theo quy tc bt thun.

- Bit s dng t in, t in tra cu ch Hn.

- V s v gii thiu mt cch ngn gn lch s hnh thnh v pht trin ca ch Hn; gii thiu h phin m Pinyin; tm tt lch s ch gin th, nguyn tc gin ha v hn ch ca ch gin th.- Nhn ra tn gi v ngha 50 b th thng dng nht, bit xc nh cc b th trong ch Hn.

- Nm c mt s im ng php quan trng trong vn bn Hn vn c.

I. QUI TC VIT CH HNTr vi ngoi l, qui tc chung l t tri qua phi; t trn xung di; t ngoi vo trong.1. Ngang trc s sau:,,,,,.2. Pht () trc, mc () sau:,,,.3. T tri qua phi:,,,,,,,.4. T trn xung di:,,,,,.5. T ngoi vo trong:,,,,,,.6. Bvvit sau cng:,,,,,.7. Gia trc; tri ri phi:,,,,,.8. Vo nh, ng ca:,,,,,.

II. KT CU CH HN

1. Tri phi:,,,,,,.,,.2. Trn di:,,,,,,,,.3. Ngoi trong:,,,,,,,,.4. Tri gia phi:,,,,,,,.5. Trn gia di:,,,,,,,.6. Trn phi trn phi di:,,,,,.7. Trn di tri di phi:,,,,,.8. Trn tri trn phi di:,,,,,,.9. Gc di tri gc trn phi:,,,,,.10. Lin th:,,,,,,,,.

III. CCH TRA T IN

Cc cch tra ch:

1.Tra theo m Hn-Vit:

Cc T in Hn ng (sch) c th sp xp thng cc mc t ch Hn theo m Hn-Vit (nhHn-Vitt inca o Duy Anh,Hn-Vitt inca Nguyn Vn Khn, Hn-Vit tn t inca Nguyn Quc Hng, v.v...); nu sp theo b th th cng c bng tra theo m Hn-Vit v m pinyin (th d T in Hn-Vit ca Trn Vn Chnh). Trong s cc T Hn- Vit hin nay, b ca Nguyn Quc Hng c u im l phin phit chnh xc m Hn-Vit ng thi ghi ch thm cch c sai ph thng.

2.Tra theo b th(th d Khang Hi t in, T Hi, T Nguyn, v.v...):

B th l mt yu t quan trng ca Hn t, gip vic tra cu Hn t tng i d dng v nhiu ch c gom thnh nhm c chung mt b th. T i Hn, Ha Thnphn loi ch Hn thnh 540 nhm hay cn gi l 540 b. Th d, nhng ch,,u lin quan ti ngn ng, li ni, m lun v.v... nn c xp chung vo mt b, ly b phn(ngn)lm b th (cng gi lthin bng). n i Minh,Mai ng Txp gn li cn 214 b th v c dng lm tiu chun cho n nay. Phn ln cc b th ca 214 b u l ch tng hnh v hu nh dng lm b phn ch ngha trong cc ch theo cu to hnh thanh (hay hi thanh). Mi ch hnh thanh gm b phn ch ngha (hay ngha ph) v b phn ch m (hay m ph). a s Hn t l ch hnh thanh, nn tinh thng b th l mt iu kin thun li tm hiuhnh-m-nghaca Hn t.Hai bc thao tc:

(a)Trc ht ta xc nh b th ca ch Hn m ta cn tra; xem b th y trang my.

(b) Ri m xem s nt cn li. Trong phn b th y, ta d tm ch c s nt cn li tng ng.

VD: chthuc bngn; s nt cn li l 8; ni (bngn+ 8 nt) ta s gp ch.

Xc nh b th khng phi l vic d dng.T khi xut hin T ch gin th th b th tr thnh vn rc ri. Th d chin phn th thuc bv; nhng ch gin th ca n l thTn Hoa T incho vo bt, cnT Hi(b mi) th cho vo bvit, cnHin i Hn Ng T inth cho vo bin.

3.Tra theo m pinyin v tng s nt bt: gii quyt vn rc ri ca b th, a sT in Hn ng ca Trung Quc hin nay sp cc mc t theo m pinyin; bn cnh h nh km cc bng tra theo tng s nt v b th. Nu khng bit m pinyin ca ch cn tra th ta c th tra theo tng s nt bt. Cc ch Hn c cng tng s nt bt c xp vo mt nhm. Trong nhm chng li c sp theo nt bt u tin. Nt bt u tin thuc v mt trong 5 dng sau (gi lng bt): .

-Nhm nt : cc ch c nt u tin l nt ngang, th d: , , , , , ...

-Nhmnt: cc ch c nt u tin l nt s, th d: , , , , , ...

- Nhmnt: cc ch c nt u tin l nt phy, th d: , , , , , ...

-Nhmnt: cc ch c nt u tin lnt chm, th d: , , , , , ...

-Nhmnt : cc ch c nt u tin l nt gy, th d: , , , , , ...

phng m nhm tng s nt ca mt ch Hn, ta phi tnh sai s1.

4. Cn mt cch tra ch Hn na, gi lt gic hiu m do Vng Vn Ng pht minh (th d quynT Vca i Loan c dng cch tra ny). Cch tra ch ny cng rt hay, nhng ngy nay rt t dng trong cc T Hn ng ca Trung Quc.

IV. TNG QUAN V CH HN

1. S LC QU TRNH PHT TRIN

Hn ng l mt ngn ng thuc ng tc Hn-Tng (Sino-Tibetan). Ng tc ny cn bao gm hai nhnh ln: Tng-Min (Tibeto-Burman) v Hn. Ng tc Hn Tng cn bao gm cc ngn ng Thi v N-pal (Nepalese).Cnc mt thuyt khc: Hn ng l ngn ng c lp trong i ng tc Indo-Sinitic. Ng tc ny cn bao gm cc ngn ng: Thi, Ty Tng, Min in (Burmese), Mo (Miao), Lolo, v cc ngn ng nhm Mon-Khmer.

Tuy Hn ng ni ting l mt trong ccngnng cao nin nht, nhng cha ai tr li c Hn ng c bao nhiu tui, v cu hi ln hn v ngun gc ca dn tc ny vn cha gii p ni.

C theo truyn thuyt th Phc Hi(mt ng vua truyn thuyt) khong 3000 nm trc CngNguyn(=tcn) v chng kin nhng k hiu huyn b trn lng con long m xut hin ni sng Hong H nn truyn mt v i quan tn l Thng Hit to ra ch vit.Cng theo truyn thuyt, Phc Hi v ra bt qui, coi nh tin thn ca ch vit. CnThng Hit l hu s quan ca Hong (cng l ng vua truyn thuyt) ch khng phi ca Phc Hi.Li c mt thuyt khc, gi lThng Hit tc th(Thng Hit sng tc ch vit): Thng Hit quan st cc hin tng thin nhin v bt chc cc du vt ca ng vt, cy c, chim chc, tinh t m to ra ch Hn. Thng thng ngi ta ch nhc n Thng Hit m b st Tr Tng, t s quan ca Hong . T inT Higing ni mc t Tr Tng rng: Thi ca Hong , Tr Tng l quan t s, Thng Hit l quan hu s, cng to ra vn t; nhng i nay nhiu ngi bit c Thng Hit m t ngi bit c Tr Tng. (Hong thi Tr Tng vi t s, Thng Hit vi hu s, ng tc vn t; n kim th a tri hu Thng Hit, tin tri hu Tr Tng , , ; , ).T inT Hicntrch dnT Th Th Thca V Hng rng: Tr Tng l s quan ca Hong , l ngi u tin to ra th kh, qun l vn s. (Tr Tng, Hong s, thu tc th kh, k cng vn s , , , ).

Vn t Trung Quc l mt thnh tu vn ho quan trng n ni tng truyn rng khi h vn t ny hon thnh th ban m thn su qu khc, sm chp ni dy, v ng cc trn tri xung nh ma. Tt nhin ngy nay rt him ngi tin vo iu , nhng s thn b ho thnh tu ny chng qua l cao tnh cht quan trng ca n. Vn t l thnh tu quan trng, bi v ch vit v cc dng c ghi chp dao khc, bt, sn, mc, la, th tre (trc gin), th g (mc gin), giy gip con ngi ghi nh s vic trong lao ng v sinh hot, nhng quan trng hn c l h c th ghi chp c qu kh ca mnh cng nh lu gi cc kin thc v kinh nghim truyn li cho hu nhn. Nh m con ngi c lch s thnh vn. Nhng bi hc lch s v kin thc cng nh s minh trit ca c nhn bao ngn nm qua ci thin con ngi hoang d ca hm qua thnh ngi vn minh ca hm nay. Gi s khng c vn t con ngi hn khng bit qu kh dng dc bao ngn nm ca mnh. Mt khi sau lng ch l bng ti, th trc mt hn khng c trin vng g.

Cc nh ng hc Trung Quc hin nay bc b thuyt Thng Hit tc thy.H cho rngThng Hit chng qua ch l h thng li cc ch Hn c sn m thi. Nhng khai qut kho c cho thy ch Hn c xa nht lGip Ct Vnc khc trn mai ra v xng th (gip =quy gip:mai ra; ct =th ct:xng th), xut hin t i Thng(1766-1122 tcn).i Chu(1122-221 tcn) s dng ch i Trin. i Tn(221-206 tcn), Tn Thy Hong thng nht su nc, tha tng L Tthng nht vn t, ch Tiu Trinv ch Lc s dng. Cc ch Khi, Hnh, Thoc pht trin t i Hn(206 tcn-221 cn) n i Tn(265-420). Nm 1949, ng Cng Sn Trung Quc cm quyn, ch trng gin ha vn t v ch gin th c ph bin cho n nay ti Hoa Lc.

2. LC S H PHIN M PINYIN

Vic phin m Hn t c t bao gi? Trc ht phi k t cc tha sai dng Tn (Jesuit missionaries) xut hin Trung Quc cui th k XVI. H hc thng tho Hn ng ti khu vc hi cng ca Macao vi li phin m Latin do chnh h sng ch. H rt c trng vng triu nh Bc Kinh. Ngi Trung Quc du c nh gi cao cch phin m Latin y nhng cng kh vn dng c v tht s cch phin m ny ch thch hp cho ngi Ty phng hc Hn ng. Sau , cc mc s Tin Lnh c nhiu ci tin hn trong vic dy dn chng vng duyn hi hc Hn ng bng cch phin m Latin. Nhng bn thn ngi Trung Quc vn cha n lc ci cch cc phng thc phin m y bin i ci vn t biu (ideographic characters) truyn thng ca h thnh mt vn t biu m (phonetic script).

Hai th k sau , cuc cch mng k ngh Ty phng buc ngi Trung Quc ngh n vic hin i ha, mt vic m Nht Bn t nguyn tin hnh v thnh cng. Ci cch vn t cng tr nn bc thit trc nhng tin ch nh in tn, my nh ch, my in hin i, cng nh trc nhu cu ging dy khoa hc t nhin cho hc sinh. Trong khi ngi Trung Quc lng tng vi vn t biu ca mnh th ngi Nht t lu ngh ra cch dng h thng k m gi lKana(Gi danh: gmPhin gi danh[katakana]vBnh gi danh[Hiragana]song hnh viKanji(tc l nhng Hn t vay mn ca Trung Quc c theo m Nh