Türkiy? türkc?si Az?rbaycan türkc?si sözlükü - Copy file5. Tərcümə mətnində sözün mənasını daha dəqiq çatdırmaq üçün kursivl ...

Lüğətin quruluşu:

1. Lüğətə danışıq dilində ən çox işlənən 2500 -dən çox Azərbaycan və Türk dillərində

mənaca fərqli olan, qeyri ekvivalent sözlər seçilib daxil edilmişdir.

2. Sözlər əlifba sırası ilə düzülmüşdür.

3. Tərcümə mətnin quruluşu:

– əsas söz böyük hərflərlə verilmişdir;

– əsas sözdən sonra mötərizədə sözün tələb etdiyi müvafiq şəkilçi verilmişdir;

ASIT(-di) – Turşu

4. Əlifbaya görə eyni olan və mənaca üst-üstə düşən sözlər vergüllə ayrılmış və eyni

tərcümədə verilmişdir:

ÖZERLİK, ÖZERLİLİK (-ği) – muxtariyyət

5. Tərcümə mətnində sözün mənasını daha dəqiq çatdırmaq üçün kursivlə əlavə izahat

verilmişdir:

ADAY – namizəd; aday göstermek – namizəd göstərmək.

6. Lüğətdə omonimlər, formaca eyni, mənaca müxtəlif sözlər, rum rəqəmləri ilə

ayrılmışlar:

BEN I – mən

BEN II – xal

BEN III – tələ yemi

7. Tərcümə mətnində əsas sözün müxtəlif mənaları bir-birindən ərəb rəqəmləri ilə

ayrılmışdır:

AJAN – 1) agent, nümayəndə, müvəkkil; AJAN – 2) casus

8. Tərcümədə yaxın sinonimlər vergüllə ayrılmışdır:

ACIKLI – qəmli, qüssəli, kədərli, hüznlü, yaslı;

9. Mənası geniş oxucu kütləsinə məlum olmayan bəzi sözlərin, həmçinin sözün mənasını

bəzən daha dəqiq çatdırmaq üçün mötərizədə əlavə izahat verilmişdir:

AKDETMEK – bağlamaq, imzalamaq (müqavilə saziş və s.)

İSKONTO – 1) güzəşt; 2) mal iyyə diskont (veksellərin uçotu)

A

ABANMAK – söykənmək, dirsəklənmək

ABARTMAK – mübaliğə etmək, şişirtmək

ABLA – 1) böyük bacı; 2) bacı (xitab)

ABLUKA – mühasirə, blokada; abluka ikticadi – iqtisadi blokada

ABONE – 1) abunə; 2) abunəçi; abonman – abunəçi; abone bedeli (fiatı) – abunə qiyməti;

ABONE olmak – abunə yazılmaq

ABSTRE – abstrakt, mücərrəd

ACELE – təcili, tələsik

ACEMİ – təcrübəsiz, naşı, xam, təzə işçi; ben bu sanatın acemisiyim – mən bu işdə təzəyəm.

ACENTA, ACENTE – agentlik, agent, büro; seyahet acentesi – səyahət bürosu

ACI – acı, ağrı, əzab, əziyyət, dərd, kədər; diş acısı – diş ağrısı; acısını paylaşmak – halına

yanmaq, kədərinə şərik olmaq

ACIKLI – qəmli, qüssəli, kədərli, hüznlü, yaslı; acıklı haber – qəmli xəbər

ACIKMAK – acmaq, acımaq

ACIMA – mərhəmət, insaf

ACİL – tez, tələsik, təcili, təxirə salınmaz; acil tedbirler almak – təcili tədbirlər görmək

ACİR – icarəyə verən, kirayə verən, borc verən

AÇI – bucaq; on derece açı ile – on dərəcə bucaq altında

AÇIKÇI – birja, dəllalı

AÇIKLAMA – izah, şərh

AÇIKLAMAK – izah etmək, aydınlaşdırmaq

AÇMALIK(-ğı) – yuyucu maddə, açmalıq

ADAK(-ğı) – vəd, əhd

ADAMAK – həsr etmək

ADALE – əzələ

ADAMAKİLLİ – əsl, möhkəm, layiqli, necə lazımdır; adamakilli bir yağmur – möhkəm

yağış

ADAY – namizəd; aday göstermek – namizəd göstərmək

ADDETMEK – 1) hesab etmək, qəbul etmək, qiymətləndirmək; 2) saymaq, hesablamaq

ADESE – 1) linza, ədəsə 2) göz bülluru

ADET(-di) – ədəd

ADET(-ti) – adət

ADLI – hüquq, hüquqi; adlı tababet – tibbi ekspertiza

AF(affı, afvı) – 1) üzr, əfv; affınızı rica ederim! – üzr istəyirəm!; 2) amnistiya; genel af –

ümumi amnistiya

AFET(-ti) – fəlakət; tabii afet – təbbi fəlakət

AFFEDERSİNİZ – bağışlayın, əfv edin

AFFETMEK – əfv etmək, bağışlamaq, günahından keçmək

AFİYET(-ti) – sağlamlıq; afiyet olsun – 1) nuş olsun 2) sağlıqla; afiyetteyim – mən sağlamam

AFYON – tiryək

AĞ(ağı) – tor, şəbəkə

AĞABEY(-i, -si) – 1) böyük qardaş; 2) qardaş (xitab)

AĞAÇÇİLEĞİ(-ni) – qoruq

AĞIL(-lı) – 1) ağıl, arxac; 2) halə, şəfəq, parıltı

AĞIM – ayağın üst tərəfi

AĞIRBAŞLI – təmkinli, ciddi, ağır

AĞIRLAMAK – səmimi qarşılamaq, yaxşı qarşılamaq

AĞRANDİSMAN –böyütmə, böyütmək

AĞRANDİSÖR – böyüdücü

AĞUSTOS – avqust

AHBAP(-bı) – dost-tanış; ahbaplik – dostluq

AHDI – müqaviləli; ahdı tarife – konvension tarif; ahdı vecibeler – müqavilə öhdəlikləri

AHENGER – dəmirçi

AHİTNAME – müqavilə, konvensiya, pakt

AHŞA – daxili orqanlar, içalat

AHŞAP(-bı) – 1) taxta, taxtadan hazırlanmış; ahşap körpü – taxta körpü; 2) ağac (material)

AHTAPOT(-tu) – səkkizayaqlı ilbiz

AHUDUDU(-nu) – moruq

AİDAT(-tı) 1) – üzvülük haqqı; aidat almak – üzvülük haqqı yığmaq; 2) gəlir, mədaxil

AJAN – 1) agent, nümayəndə, müvəkkil; 2) casus, agent

AJANS – agentlik, nümayəndəlik; anadolu ajansı – anadolu xəbər agentliyi; ticaret ajansı –

ticarət agentliyi

AKAMET(-ti) – 1) sonsuzluq, qısırlıq; 2) müvəffəqiyyətsizlik, uğursuzluq; akamete uğramak

– müvəffəqiyyətsizliyə uğramaq

AKARYAKIT(-tı) – duru yanacaq; akaryakıt borusu – yanacaq borusu

AKÇAAĞAÇ(-cı) – ağcaqayın

AKÇE – sikkə, pul

AKDETMEK – bağlamaq, imzalamaq (müqavilə, saziş və s.)

AKIM kalmak – puça çıxmaq

AKIT taraflar – saziş bağlayan tərəflər, müqavilə bağlayan tərəflər

AKİDE(şekeri) – nabat (şirni)

AKLISELİM – sağlam düşüncə, aydın fikir, ağıl, kamal

AKORTÇU – kökləyici

AKRAN – yaşıdlar, hamaşlar

AKTARMAK – 1) bir şeyin yerini dəyişdirmək; 2) bir şeyin yolunu, yönünü dəyişdirmək; 3)

iqtibas etmək; 4) tərcümə etmək

AKTÜALİTE – 1) aktuallıq; 2) kinoxronika

ALA – əl-əlvan, rəngbərəng; 2) xallı, zolaqlı; ala sığın – xallı maral; 3) açıq-qəhvəyi

ALABALIK(-ğı) – qızıl, balıq

ALABİLDİĞİNE – çox, hədsiz; fırtına alabildiğine kudurmuştu – fırtına çox güclənmişdi

ALABÜMİN – zülal

ALACA – al-əlvan

ALACAKLI – kreditor, borc verən

ALAFRANGA – avropasayağı; alafranga müzik – qərb musiqisi; alafranga yemekler –

avropa mətbəxi

ALAKA – 1) əlaqə, maraq, mənafe; alaka çekmek – maraq oyatmaq; 2) münasibət, aidiyyət,

iştirak

ALAN – 1) sahə, ərazi, meydan; savaş alanı – hərb meydanı; 2) sahə, bölmə; ilim alanında –

elm sahəsində

ALARM – həyəcan siqnalı

ALAŞIM – xəlitə, ərinti

ALAY I – 1) izdiham, yığnaq, dəstə, güruh; mitingciler alayı – mitinq iştirakçılarının

izdihamı; 2) nümayiş, mərasim; cenaze alayı – matəm mərasimi; 3) alay

ALAY II – zarafat, istehza

ALAYCI – istehza edən, rişxənd edən, masqaraçı

ALBAY – polkovnik

ALÇAKGÖNÜLLÜ – təvazökar, sadə adam, iddiasız

ALÇI – gips

ALÇILAMAK – gips qoymaq

ALDATI – hiylə, saxta

ALDIRMAMAK(-gı) – əhəmiyyət verməmək, fərqinə varmamaq, qulaq ardına vurmaq, fikir

verməmək; aldırma! – fikir vermə, özünü üzmə!

ALDIRMAZ – laqeyd, etinasız

ALDIRMAZLIK(-ğı) – laqeydlik, etinasızlıq

ALENİ – açıq, aşkar; aleni mahkeme – açıq məhkəmə

ALFABE – əlifba

ALFABESİZ – savadsız

ALIKO(Y)MAK – 1) saxlamaq; yemeğe alıkoymak – nahara saxlamaq; 2) tutub saxlamaq,

qoymamaq, mane olmaq; işinden alıkoymak – işindən ayırmaq

ALINGAN, ALINGAÇ – küsəyən

ALIŞIK – adət etmiş

ALIŞTIRMA – məşq, təlim

ALIŞTIRMAK – öyrətmək, alışdırmaq

ALLAHAISMARLADIK – xudafiz

ALLAK BULLAK: kafam allak bullak oldu – başım hərlənir

ALTYAPI – bazis

AMAÇ(-cı) – 1) məqsəd, niyyət, məram; benil amaçlar – qərəzli məqsədlər; bu amaçla – bu

niyyətlə; 2) hədəf, nişan; askerı amaç – hərbi obyekt

AMATÖR – həvəskar; amatör ressam – həvəskar rəssam; amatör fotoğraf – həvəskar

fotoqraf

AMBALAJ – qab, tara

AMBALAJ YAPMAK – qablaşdırmaq

AMBERBALIĞI(-nı) – kaşalot

AMBULANS – 1) poliklinika, ambulatoriya; 2) təcili yarım maşını

AMCA – əmi; amca kızı – əmi qızı; amca oğlu – əmi oğlu

AMELE – fəhlə

AMELİ – təcrübi; ameli usul – təcrübi üsul

AMPUL(-lü) – 1) elektrik lampası; 2) ampula

ANAHTAR – açar; şifre anahtarı – şifrəli açar; ingiliz anahtarı – qayka açarı; anahtarını

bulmak – çarə qılmaq

ANARŞİ – anarxiya

ANASON – cirə

ANAYASA – konstitusiya, əsas qanun; anayasa türesi – konstitusiya hüquqları; Birleşmiş

Milletler Anayasası – Birləşmiş Millətlər təşkilatının ə sas qanunu

ANDAÇ(-cı) – yadigar, xatirə

ANGARYA – məcburi iş

ANI – xatirə; anılar – memuar

ANIT(-tı) – abidə, monument

ANITSAL – monumental, möhtəşəm, əzəmətli

ANLAM – məna

ANLAMDAŞ – sinonim, eyni mənalı

ANLAMSIZ – mənasız

ANSIZIN – gözlənilmədən, birdən-birə, qəflətən

ANTLAŞMA – müqavilə, saziş, pakt, konvensiya; barış antlaşması – sülh müqaviləsi

ANTRENMAN – məşq, təlim; antrenman uçağı – təlim təyyarəsi

ANTRENÖR – məşqçi, təlimçi; baş antrenör – baş məşqçi

APARTMAN – ev

APTAL(-lı) – abdal, səfeh, axmaq

APTES – dəstəmaz; aptes almak – dəstəmaz almaq

ARABULUCU(-ğu) – vasitəçi, münsif; arabuluculuk – vasitəçilik, münsiflik

ARAÇ(-cı) – vasitə, alət

ARALIK(-ğı) – dekabr

ARAMAK – axtarmaq

ARAPSAÇI – qıvrım saçlar

ARAPSAÇINA dönmek – dolaşmaq, dolaşıb qalmaq (işlər və s.)

ARAŞİT(-ti) – araxis, yer fındığı

ARAŞTIRMA – tədqiqat; bilimsel araştırma enstitüsü – elmi tədqiqat institutu

ARIZA – xarab yer, nöqsan, nasazlıq, zədə, qəza; arıza lanıp durmak – dayanmaq,

işləməmək; arızaya uğramak – qəzaya uğramaq

ARKADAŞ – yoldaş, dost

ARMA – gerb; devlet arması – dövlət gerbi

ARNAVUT(-du) – alban; arnavut dili – alban dili

ARSA – tikinti üçün ayrılmış torpaq sahəsi

ART(-dı) – 1) kürək; 2) arxa, arxa tərəf, arxa hissə; aralık kapı – arxa qapı; biribiri artından

– bir-birinin ardınca

ARTI – üstəgəl; iki artı üç – iki üstəgəl üç

ARTIKYIL – uzun il (365 gün)

ARTIRMA – 1) çoxaltma, artırma; 2) auksion, müzaidə, hərrac; artırma ile satmak –

auksiondan satmaq; açık artırma – açıq satış

ARZ ETMEK – 1) bildirmək, ərz etmək, nəzərinə çatdırmaq; 2) doğurmaq, yaratmaq; tehlike

arz etmek – təhlükə yaratmaq

ASALAK(-gı) – 1) parazit; asalak bilimi – parazitologiya; 2) tüfeyli, müftəxor

ASALET(-ti) – alicənablıq

ASANSÖR – lift

ASGARI – 1) minimum, ən kiçik; asgarı ücret – minimum əmək haqqı; 2) minimum

ASILSIZ – əsassız, əsaslanmamış

ASİ – qiyamçı, üsyançı

ASİT(-di) – turşu

ASSUBAY – unter zabit

ASTEĞMEN – kiçik leytenant

ASTRAGAN – qaragül dərisi; astragan kalpağı – qaragül papaq

ASTROPİKAL – subtropik; astropikal iklim – subtropik iqlim

AŞAMA – dövr, mərhələ

AŞÇI – aşpaz

AŞI – 1) peyvənd, aşı; 2) aşı, aşı masası, vaksin

AŞIRI – 1) hədsiz, çox, olduqca çox; aşırı yoksulluk – hədsiz yoxsulluq; 2) ifrat, qatı; aşırı

sağcı – ifrat sağçı; 3) aşırı, sonra; gün aşırı – gün aşırı; bizden bir ev aşırı oturuyor – bizdən

bir ev sonra yaşayır

AŞIRMA – plagiat, ədəbi oğurluq

AŞIRMACI – plagiator, ədəbi oğru

AŞIRMAK – oğurlamaq, çırpışdırmaq

AŞIRTI – israf

ATAMAK – vəzifəyə təyin etmək

ATEŞÇİ – ocaqçı, ocaq qalayan; ateşçi yeri – ocaqxana

ATKI – 1) arxac; 2) örpək, şal, şərf, kaşne; 3) balaca qayış, toqqacıq

ATLIKARINCA – karusel

ATMACA – qırğı

AVANTAJ – xeyir, mənfəət, səmərə, fayda, qazan; maddi ve manevi avantajlar – maddi və

mənəvi xeyir

AVİZE – çilçıraq, lüstr

AVLI, AVLU – həyət

AVUKAT(-tı) – vəkil

AYAKLANMA – qiyam üsyan

AYAKLANMAK – üsyan etmək, qiyam etmək

AYAR – 1) vaxt; 2) əyar 3) yoxlayın düzəltmə, nizama salma, tənzim etmə

AYARLAMAK – 1) tənzimləmək; 2) standartlaşdırmaq, kalibrləmək

AYÇA – aypara, hilal

AYÇİÇEĞİ(-ni) – günəbaxan

AYGIT(-tı) – aparat; telefon aygıtı – telefon aparatı; sindirim aygıtı – həzm orqanı; solunum

aygıtı – tənəffüs orqanı

AYIKLAMAK – bir-bir seçmək, bir-bir seçib ayırmaq, çeşidləmək

AYIRICILIK(-ğı) – separatizm

AYIRIM – ayrı-seçkilik

AYIRTMAN – ekspert, yaxşı bilən, mütəxəssis

AYIRTMANLIK(-ğı) – ekspertiza

AYKIRI – zidd

AYLAK(-ğı) – tənbəl, avara

AYRAÇ(-cı) – mötərizə

AYRICALIK(-ğı) – müstəsna hüquq, imtiyaz

AYRIM – fərq

AYRINTI – təfsilat, təfərrüat

AZAMI – 1) ən böyük, ən hündür, ən yüksək; 2) maksimum

AZARLAMAK – danlamaq, məzəmmət etmək

AZGELİŞMİŞ – zəif inkişaf etmiş

AZIK(-ğı) – ərzaq ehtiyatı, azuqə

AZIMSAMAK – az hesab etmək, kafi hesab etməmək

AZMAYİŞ – təcrübə sınaq

B

BABA – ata

BACAK(-ğı) – ayaq

BADANA – əhəng

BAĞDAŞMAK – razılığa gəlmək, uyğun gəlmək; bu teklif tüzük ile bağdaşmiyor – bu təklif

nizamnaməyə uyğun gəlmir

BAĞIL – nisbi; bağılık – nisbilik

BAĞIMLI – asılı, tabe

BAĞIMLILIK(-ğı) – asılılıq, tabeçilik

BAĞIMSIZ – müstəqil, sərbəst, azad

BAĞIMSIZLIK(-ğı) – müstəqillik, sərbəstlik, istiqlaliyyət; bağımsızlıkına kavuşmak –

müstəqilliyə nail olmaq; ekonomik bağımsızlık – iqtisadi müstəqillik

BAĞIŞ – ianə; bağış toplama – ianə toplama

BAĞIŞIK – azad edilmiş (vergidən və s.)

BAĞIŞIKLAMA – immunizasiya

BAĞIŞIKLIK(-ğı) – immunitet

BAHARAT(-tı) – ədviyyat

BAHÇIVAN, BAHÇESİ – bağban

BAHİS – 1) danışıq, söhbət; 2) mövzu, tema; 3) mərc, bəhs

BAKAN – nazir; bakanlar kurulu – Nazirlər Soveti; devlet bakanı – dövlət naziri; baş bakan

– baş nazir; diş işleri bakanı – xarici işlər naziri

BAKANLIK(-gı) – nazirlik; adalet bakanlığı – ədliyyə nazirliyi; milli savunma bakanlığı –

milli müdafiə nazirliyi; ulaştırma bakanlığı – nəqliyyat və rabitə nazirliyi

BAKIR – mis

BAKLA – paxla

BALTALAMA – təxribat, sabotaj

BAMTELİne basmak – yaralı yerinə toxunmaq

BAND – lent (maqnitofon üçün)

BANDO – orkestr (nəfəsli)

BANMAK – batırmaq, salmaq

BANYO – 1) vanna; 2) vanna otağı; banyo almak – vanna qəbul etmək

BARAJ – 1) sədd; 2) su hövzəsi

BARDAK(-gı) – stəkan

BARINAK(-ğı) – sığınacaq, sığınaq

BARINMAK – 1) daldalanmaq, sığınacaq tapmaq; 2) yola getmək, dil tapmaq

BARIŞ – sülh

BASAMAK(-gı) – pillə

BASIM – çap, çap etmə

BASIMEVİ(-ni) – mətbəə

BASIN – mətbuat, dövri mətbuat

BASINÇ(-cı) – təzyiq

BASİRET(-ti) – bəsirət, fərasət, ağıl

BASKI – 1) təzyiq, sıxıntı; 2) ekonomik baskı – iqtisadi təzyiq; 2) tiraj; 3) nəşr, çap, cap etmə

BASMAKALIP – şablon, standart, basmaqəlib, çeynənmiş; basmakalıp sözler – şablon

ifadələr

BASTON – əl ağacı, əsa

BAŞARI – uğur, müvəffəqiyyət

BAŞARILI – uğurlu, müvəffəqiyyətli; başarılılı bir deneme – uğurlu təcrübə

BAŞBAKAN – baş nazir

BAŞDELEGE – daimi nümayəndə (BMT-də)

BAŞKAN – sədr, rəhbər, prezident; başkanlık – sədrlik, rəyasət heyəti

BAŞKENT(-ti) – paytaxt

BAŞKOMUTAN – baş komandan

BAŞVURU – müraciət

BATI – qərb; batı memleketleri – Qərb ölkələri

BATTANİYE – ədyal (yun)

BAVUL(-lu) – çamadan

BAYAĞI – 1) sadə, adi, hər günkü; bayağı gün – adi gün; 2) vulqar, bayağı

BAYAN – xanım

BAYINDIR – abad

BAYLAÇ(-cı) – gömrük rüsumu

BEBE, BEBEK(-ği) – 1) südəmər, körpə; 2) kukla

BEDAVA – pulsuz, havayı

BEDDUA – lənət

BEDEL – dəyər, qiymət; malın bedeli – malın qiyməti

BEKAR – subay

BEKÇİ – gözətçi, keşikçi, qarovulçu

BEKLEME – gözləmə; bekleme odası – gözləmə zalı

BEKLEMEK – 1) gözləmək; biraz bekle işin sonu iyi olacak – bir az gözlə işin axırı yaxşı

olacaq; 2) qorumaq, keşiyini çəkmək

BEKTAŞİÜZÜMÜ(-nü) – qarağat

BELGE – sənəd; belge filmi – sənədli film

BELİRLEMEK – təyin etmək, müəyyən etmək

BELİRLİ – müəyyən, aşkar, bəlli; belirli belirsiz – güclə seçilən, nəzərə çarpmayan

BELİRMEK – 1) görünmək, görsənmək; 2) müəyyən olmaq, aydın olmaq

BELİRSİZ – qeyri-müəyyən, naməlum

BELİRTİ – əlamət, nişanə, təzahür

BELİRTMEK – bildirmək, müəyyən etmək

BELİT(-ti) – aksioma

BELKEMİĞİ(-ni) – 1) onurğa sütunu, onurğa; 2) əsas, dayaq

BELLEK(-ği) – yaddaş, hafizə

BEN I – mən

BEN II – xal

BEN III – tələ yemi

BENCİL – xudbin, eqoist

BENCİLİK(-ği) – xudbinlik, eqoistlik

BERE – beret

BERELEMEK – 1) zədələmək, əzmək 2) cırmaqlamaq, sıyırmaq

BERRAK – şəffaf, təmiz

BERZAH – boyun, bərzək

BESBELLİ – 1) tam bəlli, tamamilə aydın; 2) aydındır, bəl lidir, məlumdur; besbelli artık

gelmiyecek – təmamilə aydındır ki, o daha gəlməyəcək

BESİN – qida, ərzaq

BESTE – musiqi

BETİM – təsvir

BETONARME – dəmir-beton

BEYEFENDİ – cənab, ağa (xitab)

BEYGİR – at, axta at

BEZ – vəzi; kalkan bezi – qalxanvari vəzi

BEZELYE – noxud, göy noxud

BIKMAK – təngə gəlmək, bezikmək, usanmaq; biktim! – cana gəldim!

BİBLO – bəzək-düzək

BİÇERDÖĞER – kombayn

BİLAKİS – əksinə, tərsinə

BİLANÇO – balans; bilanço yapmak – balans tutmaq

BİLDİRİ – məlumat, xəbər, bəyanat, kommunike, birgə rəsmi məlumat, məruzə; bildiri

özetleri – məruzənin tezisləri

BİLDİRİK(-ği) – bəyanat, deklarasiya, elan; insan hakları bildiriği – insan hüquqları

haqqında deklarasiya

BİLEMEK – itiləmək

BİLEŞİK – mürəkkəb, qarışıq

BİLGE – müdrik

BİLGELİK(-ği) – müdriklik

BİLGİ – bilik, məlumat; bilgiler elde etmek – məlumat əldə etmək

BİLGİLİ – bilikli, məlumatlı, təhsilli

BİLGİN – alim, mütəxəssis; tiyatro bilgini – teatrşünas

BİLGİSİZ – savadsız, cahil

BİLİM – elm

BİLİMSEL – elmi

BİLİNÇ(-ci) – şüur, düşüncə, ağıl, dərrakə

BİLİNÇLİ – şüurlu, düşüncəli, ağıllı, dərrakəli; bilinçli şekilde – bilə-bilə

BİLİRKİŞİ – ekspert, ixtisasçı, mütəxəssis

BİLİRKİŞİLİK(-ği) – ekspertiza

BİLİT(-ti) – afişa, reklam, elan

BİNBAŞI(-yı ) – mayor; deniz binbaşısı – 3-cü dərəcəli kapitan

BİNİCİ – atlı, atsürən

BİNİCİLİK – at çapmaq, minicilik

BİRA – pivə

BİREY – fərd, şəxs, nəfər

BİRİKMEK – toplanmaq, yığılmaq; borç birikti – borc yığıldı

BİRİKTİRMEK – yığmaq, toplamaq; para biriktirmek – pul yığmaq

BİRKAÇ(-cı) – bir neçə, bir qədər, qismən; birkaç kelime ile – bir neçə sözlə

BİRTAKIM – bir qədər, bir az, bir sıra, bir qrup, bəzi

BİSİKLET(-ti) – velosiped

BİSKÜVİ, BİSKÜVİT(-ti) – biskvit, peçenye

BİTEK – münbit

BİTEVİ(ye) – aramsız, ara vermədən, durmadan

BİTEY – flora

BİTPAZARI(-nı) – şeytanbazar, alver meydanı, köhnə şey satılan meydan

BİZZAT – özü, şəxsən, şəxsən özü

BODRUM – zirzəmi

BODUR – alçaqboy

BONBON – konfet

BONCUK(-ğu) – muncuq

BONO – bon, qəbz, talon, adi veksel

BONSERVİS – zəmanət, rəy

BORAZAN – 1) şeypur, truba ;2) şeypurçu, trubaçı

BORDRO – 1) bordero, cədvəl; maaş bordrosu – maaş cədvəli; 2) reyestr, siyahı; senelik

bordro – illik hesabat

BORNOZ, BORNUZ – hamam xalatı

BORSA – birja; iş borsası – əmək birjası

BOT(-tu) – kater, qayıq; hücum botu – hücum kateri

BOYLAM – uzunluq

BOYUNBAĞI(-nı) – qalstuk

BOYUT(-tu) – ölçü

BOZDURMAK – 1) pozdurmaq, dağıtdırmaq; 2) pulu xırdalamaq

BOZGUN – məğlubiyyət, darmadağın edilmə, darmadağın etmə

BOZKIR – 1) çöl, düz; 2) açıq boz (at haqda); bozkır antilopu – sayqak

BOZMAK – 1) pozmaq, riayət etməmək; elhapı bozmak – oyunun qaydasını pozmaq, sükutu

pozmaq; 2) xırdalamaq (pulu)

BOZUK(-ğu) – 1) xarab, nasaz, yarasız, pis; 2) xırda (pul)

BÖBREK(-ği) – böyrək

BÖĞÜRTLEN – böyürtkən

BÖLGE – 1) rayon, zona, bölgə 2) nahiyə; bel bölgesi – bel nahiyəsi

BÖN – axmaq, ağılsız, sarsaq

BÖREK(-ği) – piroq, pirojok

BRANŞ – sahə, bölmə; spor branşları – idman növləri

BRONŞ – bronx (tibb)

BUÇUK(-ğu) – yarım; dört buçuk – dörd yarım; saat iki buçuk – saat üçün yarısı

BUDALA – axmaq, səfeh, gic; budala yerine koymak – axmaq yerinə qoymaq

BUDUNBİLİM – etnologiya

BUFA – ilanbalıq

BUJİ – şam

BUKLE – zülf, tel

BULAŞIK(-ğı) – 1) yolxucu; bulaşık hastalik –yolxucu xəstəlik; 2) çirkli, bulaşıq; bulaşık

makinesi – qabyuyan maşın

BULGU – kəşf, ixtira

BULMACA – krossvord, bilməcə

BULUNMAK – 1) tapılmaq; 2) olmaq, yerləşmək; siz akşamları nerede bulunursunuz? Siz

axşamlar harada olunursunuz?

BULUNTU – tapıntı

BULUŞ – kəşf, ixtira

BULUŞMA – görüş

BULUŞMAK – görüşmək

BUNALIM – böhran; riyasada bunalım baş gösterdi – bazarda böhran başladı; para bunalımı

– valyuta böhranı

BUNALMAK – təngnəfəs olmaq, tövşümək

BURS – təqaüd

BUZDOLABI(-nı) – soyuducu

BÜNYE – 1) struktura, quruluş; sosyal bünye – ictimai-sosial quruluş; 2) qamət

BÜYÜ – cadu, sehr, tilsim, əfsun; büyücü – cadugər, sehrkar

BÜYÜLEMEK – ovsunlamaq, sehrləmək, məftun etmək

BÜYÜLEYİCİ – məftunedici, ovsunlayıcı

BÜYÜTEÇ(-ci) – böyüdücü

C

CADDE – prospekt

CAM – şüşə

CAMBAZ – akrobat, canbaz, kəndirbaz

CAMEKAN – vitrin; dükkan camekanı – mağaza vitrini

CAMİ(-ii, -si) – məscid, cümə məscidi

CAMLI – şüşəli;camlı dolap – servant; camlı kapı – şüşəli qapı

CANKURTARAN ARABASI – təcili yarım maşını

CAYMAK – boyun qaçırmaq, imtina etmək; sözündən caydı – sözündən imtina etdi

CEKET(-ti) – jaket, pencək, gödəkcə

CELPNAME – çağırış vərəqəsi

CELSE – iclas; açık celse – açıq iclas

CENGEL – cəngəllik

CERAHAT(-tı) – yara, irin

CETVEL – 1) xətkeş; 2) cədvəl

CEVHER – 1) mədən; bakır cevheri – mis mədəni; 2) cavahirat, daş-qaş

CEZVE – qəhvədan

CIMBIZ – maqqaş, pinset

CIVIK(-ğı) – sulu, sıyıq; cıvık kar – sulu qar

CİLA – lak; tırnak cilası – dırnaq lakı

CİLDİYECİ – dermatoloq

CİMRİ – xəsis; cimrilik – xəsislik

CİRİT(-di) – mızraq, cıda

CİVAR – ətraf, şəhər kənarı, civar

CİVCİV – ətcəbala, quş balası

CİVCİVLİ – səsli-küylü, hay küylü

COP(-pu) – dəyənək, kötək

CUDA – dzyudo (idman növü)

CUMARTESİ(-yi) – şənbə

CUMHURBAŞKANI(-nı) – prezident; cumhurbaşkanı yardımcısı – vitse prezident;

CUMHURİYET(-ti) – respublika

CURNAL – çuğul, danos

CÜCE – cırtdan, liliput (çox kiçik adam); cüce çam – cırtdan şam

CÜPPE – mantiya (hakimin və s. üst geyimi)

CÜRÜM(-rmü) – cinayət; cürüm delili – maddi sübut; cürüm işlemek – cinayət törətmək

CÜZDAN – 1) pulqabı, portmanet; 2) qovluq, papka; 3) vəsiqə, şəhadətnamə, kitabça;

askerlik cüzdanı – hərbi vəsiqə; hesap cüzdanı – əmanət kitabçası

Ç

ÇABA – səy, cəhd; çaba harcamak – cəhd göstərmək

ÇABALAMAK – cəhd etmək, çalşmaq, səy etmək; nafile çabalama! – boş yerə səy etmə!

ÇABUK – tez, yeyin, cəld, iti, çevik

ÇAĞANOZ – krab

ÇAĞDAŞ – müasir

ÇAĞIRMAK – 1) çağırmaq, dəvət etmək; düğüne çağırmak – toya çağırmaq; hastaya doktor

çağırmak – xəstəyə həkim çağırmaq; 2) oxumaq; türkü çağırmak – mahnı oxumaq

ÇAĞLAR, ÇAĞLAYAN – şəlalə

ÇAĞRI – 1) dəvət; çağrılı – dəvət olunmuş; 2) çağırış, müraciət; çağrıda bulunmak –

müraciət etmək

ÇAĞRILIK(-ğı) – dəvətnamə

ÇAKAR – balıq toru

ÇAKI – cib bıçağı, qatlama bıçaq

ÇAKIL – çınqıl, xırda çay daşı

ÇAKIM, ÇAKIN – ildırım

ÇAKMAK – 1) çaxmaq, vurmaq; 2) anlamaq, başa düşmək, sezmək, duymaq; işi çakmak –

işi anlamaq; 3) sırımaq, ötürmək; kalp parayı çakmak – saxta pul sırımaq

ÇALAR – zəngli; çalar saat – zəngli saat

ÇALCENE – boşboğaz, çərənçi

ÇALDIRMAK: saatını caldırdı – saatını oğurlatdı

ÇALI – kol, kolluq

ÇALIKUŞU – torağay

ÇALIM: çalım satmak – özünü çəkmək, lovğalanmaq

ÇALIMLAMAK – fənd işlətmək

ÇALIŞMA EMNİYETİ – əmək təhlükəsizliyi texnikası

ÇALIŞMA RANDIMANI – əmək məhsuldarlığı

ÇALIŞMA SÜRESİ – əmək stajı

ÇAM – şam ağacı

ÇAMUR – 1) çirkab; çamura basmak – çirkaba düşmək; 2) palçıq; çamur banyosu – palçıq

vannası

ÇAMURLU – çirkli, kirli, çamurlu, palçıqlı; yollar cok çamurlu – yollar çox çirklidir

ÇAMURLUK – krılo (avto)

ÇAN – zəng

ÇANÇİÇEĞİ(-ni) – zəngçiçəyi

ÇAP(-pı) – 1) diametr; 2) kalibr; 3) ölçü, miqyas; dünya çapında – dünya miqyasında

ÇAPA – 1) toxa, kərki, çapacaq, qiyməkeş; 2) lövbər

ÇAPKIN – 1) qadın düşkünü, arvadbaz; 2) dəcəl, nadinc, şuluq

ÇAPUL – çapovul, talan, qarət; çapulcu – talançı, çapavolçu

ÇARPI: üç çarpı iki – üç vurulsun iki

ÇARPIK – əyri; çarpık bacaklı – əyri ayaqlı

ÇARPMAK – 1) toqquşmaq, çarpmaq, çırpmaq, vurmaq, çalmaq; kapıyı çarpmak – qapını

çırpmaq; kanat çarpmak – qanad çalmaq; onu guneş çarptı – onu gün vurdu; 2) oğurlamaq,

çırpışdırmaq; 3) vurmaq (riyazi anlamda)

ÇARŞAF – mələfə

ÇARŞI – bazar, ticarət cərgələri, pasaj

ÇATAL – 1) çəngəl; 2) haça, ikili

ÇATALLANMAK – ikiləşmək, haçalanmaq; orada yol çatallanıyor – yol orada haçalanır

ÇATI – dam, dam örtüyü, taxtapuş; çatı altı – çardaq

ÇATIŞMA – 1) toqquşma; 2) ziddiyyət, ixtilaf, münaqişə; devletler arasında çatışmalar –

dövlətlər arasında ziddiyyət

ÇATIŞMAK – 1) toqquşmaq; 2) zidd olmaq, əksinə getmək

ÇATMAK – 1) üstünə düşmək, ilişmək, hirsini tökmək; 2) kök atmaq, sırımaq

ÇAVUŞ – serjant

ÇAVUŞKUŞU(-nu) – şanapipik, çovuşquşu

ÇAYLAK(-ğı) – çalağan

ÇEKECEK(-ği) – çəkəcək, dabançəkən, dabangeyindirən

ÇEKİCİ – cəlbedici, aldadıcı

ÇEKİDÜZEN – qayda, səliqə, sahman; işlere çekidüzen vermek – işləri qaydaya salmaq

ÇEKİLİR – dözülə bilən, yol verilə bilən; çekilir gibi değil – bu dözülməzdir

ÇEKİLİŞ – tiraj, oyun

ÇEKİLME – 1) istefa; 2) geri çekilme – çəkilmə, geri çəkilmə

ÇEKİLMEZ – dözülməz

ÇEKİM – 1) cazibə; 2) kino çəkiliş

ÇEKİMSER – bitərəf qalan

ÇEKİNGEN – 1) utanaq, çəkingən; 2) sirr verməyən, qapalı, ehtiyatlı

ÇEKMECE – 1) siyirtmə, siyirmə; 2) buxta

ÇELENÇ(-ci) – keçici kubok

ÇELİK(-ği) – polad; çelik kesilmek – polad kimi bərkimək

ÇELİŞKİ – ziddiyyət, təzad

ÇELME – badalaq; çelme atmak – badalaq vurmaq

ÇENĞEL – 1) qarmaqcıq, qarmaq; kapı çenğeli – qapı cəftəsi; 2) paraqraf işarəsi (§)

ÇEŞNİ – dad; çeşnisine bakmak – dadına baxmaq

ÇETE – 1) partizan dəstəsi, silahlı dəstə, çətə; 2) quldur dəstəsi, banda

ÇETECİ – partizan, qiyamçı, çətəçi

ÇETREFİL – dolaşıq, qarışıq, çətin

ÇEVİRİ – tərcümə; çevirici – tərcüməçi

ÇEVİRİM – çəkiliş; çevirim takımı – çəkiliş qrupu

ÇEVİRME – şişdə qızartma; 2) tərcümə; türkçeden çevirme bir eser – türk dilindən tərcümə

olunmuş əsər

ÇEYREK(-ği) – çərək, dörddə bir

ÇIĞ – çığ, uçqun; taş çığı – daş uçqunu

ÇIĞABALIĞI – çokə (balıq)

ÇIĞLIK(-gı) – çığırtı, qışqırıq, fəryad

ÇIKAGELMEK – görünmək, zahir olmaq, çıxmaq, peyda olmaq

ÇIKAR – maraq, mənafe; devlet çıkarları – dövlət mənafeləri

ÇIKMAZ – 1) dalan; 2) çıxılmaz vəziyyət

ÇILDIRMAK – ağlını itirmək, dəli olmaq

ÇIRAK(ğı) – kargər, usta şagirdi; marangoz çırakı – xarrat şagirdi

ÇITA – ensiz taxta, tamasa, planka

ÇİFT(-ti) – qoşa, cüt; çift kürek çekme – qoşa avar çəkmə; çift adet – cüt ədəd

ÇİFTÇİ – əkinçi, cütcü

ÇİFTLİK(-ği) – əkin yeri, mülk

ÇİKLET(-ti) – saqqız

ÇİKOLATA – şokolad

ÇİL – qarabağır

ÇİLE I – qəm, əzab; çile çekmek – qəm çəkmək

ÇİLE II – kələf, yumaq

ÇİLEK(ği) – çiyələk

ÇİNGENE – qaraçı

ÇİT(-ti) – çəpər, hasar

ÇİTKUŞU – gicitkən kəpənəyi

ÇİVİ – mismar

ÇİVİLEMEK – 1) mismarlamaq; 2) sancmaq, batırmaq, soxmaq (silahı)

ÇİY – şey, şəbnəm, jalə

ÇİZME – çəkmə; çizme kalıbı – çəkmə qəlibi

ÇOCUK(-ğu) – uşaq, bala, övlad; çocuka ad koymak – körpəyə ad qoymaq; üç çocuku var –

onun üç uşağı var

ÇOĞULCULUK – plüralizm

ÇOLUK(-ğu): çoluk çocuk – ailə, arvad-uşaq, oğul-uşaq; çoluk çocuk sahibi – ailə sahibi

ÇÖZME – 1) həll; meseleyi konuşmalar yoluyle çözme – məsələnin danışıqlar yolu ilə həlli;

2) evdə toxunan kətan

ÇÖZMEK – açmaq, çözmək; atları arabadan çözmek – atları arabadan açmaq; 2)

aydınlaşdırmaq; 3) həll etmək

ÇÖZÜMLEME – təhlil

ÇUHA – mahud

ÇUHAÇİÇEĞİ(-ni) – primula

D

DADI – dayə

DAĞ BOĞAZI – dərə

DAĞCI – alpinist

DAĞILIM – paylanma, bölüşdürmə; milli gelir dağılımı – milli gəlirin bölünməsi

DAHİLİYECİ – daxili xəstəliklər üzrə mütəxəssis, terapevt

DAHILİYE KOĞUŞU – daxili xəstəliklər şöbəsi

DAKTİLO – 1) makinaçı; 2) maşında yazma; 3) yazı makinası

DAL – 1) budaq, şax; 2) sahə, bölmə; sanayi dalı – sənaye sahəsi

DALYA – georgin

DALKAVUK(-ğu) – yaltaq

AMAT(-dı) – kürəkən

DAMITIK: damıtık su – distillə olunmuş su

DAMLALIK(-ğı) – pipet, damcıtökən

DAMPERLİ: damperli kamyon – yükünü özüboşaldan maşın

DANİŞMAK – məsləhət almaq, məsləhətləşmək, müzakirə etmək, müşavirə etmək

DANİŞMAN – məsləhətçi, müşavir; cumhurbaşkanının ulusal güvenlik danişmanı –

prezidentin milli təhlükəsizlik üzrə müşaviri

DANIŞTAY – dövlət şurası

DANTEL, DANTELA – krujeva, şəbəkə, tor

DARBE – 1) zərbə (müxtəlif mənalarda); 2) çevriliş

DARGIN – incimiş, küsmüş; kendisine dargınım – incimişəm

DAVACI – iddiaçı, tələbkar, şikayətçi

DAVALI – 1) məhkəmədə olan iş, iddialı; 2) işi məhkəmədə olan; cavabdeh

DAVUL – təbil, böyük baraban

DAYANIŞIK – həmrəy, həmfikir

DAYANIŞMA – yekdillik, həmrəylik

DAZLAK – daz, dazbaş

DEBRAYAJ – qoşqu (avtomobil)

DEFANS – müdafiə; defans hattı – müdafiə xətti

DEFİLE – modaların nümayişi

DEFOL – rədd ol!, çəkil get!, çıx get!

DEĞİNMEK – toxunmaq, dəymək

DEKOVİL – dar raylı dəmiryolu, dar dəmiryolu

DELEGE – nümayəndə

DEMEÇ(-ci) – məlumat, bəyanat, müsahibə; demeçte bulunmak – bəyanat vermək

DEMET(-ti) – dəstə, buket, dərz, naçka; ot demeti – ot dərzi; çiçek demeti – gül dəstəsi; bir

demet onluk – bir parça onluq

DEMİN – bu dəqiqə, bu dəm, indicə

DEMİRBAŞ – dövlət əmlakı, inventar fond, inventar; dairenin demirbaşı – idarənin inventarı

DEMODE – dəbdən düşmüş, moddan düşmüş

DENEME – sınaq, yoxlama; deneme pilotu – sınaqçı-təyyarəçi

DENETİM, DENETLEME – nəzarət etmək

DENETLEMEK – nəzarət etmək

DENEY – tərübə; deneysel – təcrübi

DENGE – tarazlıq, müvazinət; dengesini kaybetmek – müvazinətini itirmək

DENİZANASI(-nı) – meduza

DENİZBİLİM – okeanoqrafiya

DEPAR – start

DEPAR YAPMAK – yarışa başlamaq

DEPARTMAN – idarə, müəssisə

DEPO – anbar, çən; silah deposu – silah anbarı; benzin deposu – benzin çəni

DEPREM – zəlzələ, yeraltı təkan; deprem bilimi – seysmologiya

DEREOTU(-nu) – şüyüd (tərəvəz)

DERGİ – jurnal, məcmuə

DERLEMEK – yığmaq, toplamaq

DERLİ TOPLU – səliqəli; derli toplu oda – səliqəli otaq

DERPİŞ(-ı): derpiş etmek – nəzərdə tutmaq, nəzərə almaq

DERSHANE – sinif otağı, auditoriya

DESEN – naxış, ornament (parçada)

DESTEKLEMEK – arxa olmaq, dayaq durmaq

DESTROYER – esmines (eskadra mina gəmisi)

DEVELOPE: develope etmek – aydınlaşdırmaq (foto)

DEVİNİM – hərəkət; devinmek – hərəkət etmək

DEVRİK – çevrilmiş, döndərilmiş

DEVRİMCİ – 1) inqilabçı; 2) inqilabi

DEVRİYE – patrul

DEVŞİRMEK – 1) yığmaq, toplamaq (meyvə və s.); 2) qatlamaq (xalça və s.)

DEYİM – ifadə; başka bir deyimle – başqa sözlə

DEYİRGİ – 1) biçin, yığım; 2) biçin mövsümü, yığım mövsümü

DİŞ – 1) zahiri, xarici görünüşü; 2) xarici; diş pazar – xarici bazar; diş siyaset – xarici siyasət

DİKEY – şaquli

DİLBİLGİSİ – qrammatika

DİLBİLİMCİ – dilçi, dilşünas

DİLEKÇE – ərizə

DİNÇ – sağlam, möhkəm, gümrah, canıbərk, qıvraq

DİNDİRMEK – dayandırmaq, saxlamaq, kəsmək, sakitləşdirmək (hirsi, ağrını və s.) ; ilaç diş

ağrısını dindirdi – dərman diş ağrısını kəsdi

DİNGİL – ox

DİNLENME – istirahət

DİPNOT(-tu) – haşiyə, səhifənin aşağısında, xətt altında yazılan mətn, qeyd, izahat

DİRENİŞ – tərslik etmək, inadkarlıq etmək, qarşı durmaq, müqavimət göstərmək

DİNMEK – dayanmaq, dinmək, sakitləşmək, kəsilmək; yağmur dindi – yağış kəsildi; ağrı

diniyor – ağrı sakitləşir

DİREKSİYON – sükan; direksiyon başında – sükan arxasında

DİREY – heyvanlar aləmi, fauna

DİYANET(-ti) – dindarlıq, möminlik; diyanet sahibi bir adamdır – mömin bir adamdır

DİZİ: dizi film – çoxseriyalı film

DİZGE – sistem; güneş dizgesi – günəş sistemi

DİZGİN – cilov, yedək

DİZİCİ – yığıcı

DOĞA – təbiət; doğa bilimleri – təbiət elmləri

DOĞAÇ(-cı) – improvizasiya, ekspromt, hazırlıqsız, bədahətən; – doğaçtan şiir söylemek –

bədahətən şer söyləmək

DOĞAL – təbii; doğal ayıklanma – təbii seçmə; doğal gaz – təbii qaz

DOĞAN – şahin

DOĞAY – fauna

DÖGAÜSTÜ – fövqəltəbii, qeyri təbii, xariqüladə

DOĞRAMACI – dülgər

DOĞU – şərq, şərqi; orta doğu – orta şərq; doğu anadolu – şərqi anadolu

DOKU – toxuma (biologiya)

DOKUMA – 1) parça, qumaş; 2) toxuma, toxunma; dokuma sanayii – toxuculuq sənayesi

DOKUMACI – toxucu

DOKUBİLİM(-i) – histologiya

DOKUNAKLI – 1) təsirli, həyəcanlandırıcı; dokunaklı sesle – təsirli səslə; 2) güclü, tünd,

çox təsirli; dokunaklı rüzgar – güclü külək; dokunaklı şarap – tünd şərab

DOKUNUM – lamisə, toxunma hissi

DOLANDIRICI – fırıldaqçı

DOLAY – ətraf, ətraf yerlər; Ankara dolaylarında – Ankara ətrafında

DOLAYI – buna görə, bu səbəbdən, bununla əlaqədar

DOLGU – plomb

DOLMAKALEM – avtoqələm

DOLMUŞ – marşrut, taksi

DOMATES – tomat, pomidor

DONANMAK – bəzənmək, bəzədilmək; gelin pek güzel donanmış – gəlin çox gözəl

bəzənmişdir

DONATIM – təchizat, ləvazimat, avadanlıq; teknik donatım – texniki avadanlıq

DONATMAK – 1) bəzəmək; 2) təchiz etmək; hazırlamaq

DONUK – tutqun, donuq; donukbir işıltı – tutqun işıq

DORUK(-ğu) – zirvə

DOSA – pilləkən, nərdivan, trap

DÖKME DEMİR – çuqun

DÖMİFİNAL – yarımfinal

DÖMİŞEK – kəmşirin (şərab)

DÖNEM – dövr, müddət, mərhələ; hazırlık dönemi – hazırlıq dövrü

DÖNEMEÇ(-ci) – döngə

DÖRTGEN – dördbucaqlı

DÖVİZ – 1) valyuta; serbest döviz – sərbəst valyuta; döviz rayici – valyuta kursu; 2) deviza,

veksel; 3) şüar, çağırış

DURAÇ(-cı) – turac

DURAK(-ğı) – dayanacaq; son durak – son dayanacaq

DURAKLAMA – aravermə, ayaq saxlama; 2) durğunluq; duraklama devri – durğunluq

dövrü; 3) sakitlik, atışmanın dayanması; cephede duraklama – cəbhədə sakitlikdir

DURUM – vəziyyət, şərait, hal; buhranlı durum – böhran vəziyyəti; coğrafi durum – coğrafi

şərait; hava durumu – hava şəraiti

DURUŞMA – işə baxma, məhkəmə, məhkəmə təhqiqatı

DUYARKAT – emulsiya

DÜĞÜN – toy, toy-düyün

DÜMEN – sükan

DÜRÜŞT(-tü) – sərt, qaba, kobud; dürüşt söz – kobud söz; dürüşt muamele – qaba rəftar

DÜŞ – 1) yuxu, röya, yuxu görmə; düş yormak – yuxu yozmaq; 2) xəyal, təsəvvür

DÜŞEY – şaquli; düşey izdüşüm – şaquli kəsik

DÜŞÜK(-ğü) – 1) kiçik, aşağı (qiymət, temperatur və s.); düşük faiz – kiçik faiz; düşük fiyat

– aşağı qiymət; 2) devrilmiş; 3) düşkün

DÜŞÜNÜR – mütəfəkkir

DÜZEN –1) qayda, qanun, nizam, intizam; 2) rejim, quruluş; sosyal düzen – ictimai quruluş;

3) akkord

DÜZEY – səviyyə (müxtəlif mənalarda)

DÜZME – saxta, qəlp

DÜZYAZI – nəsr

E

ECZACI – aptekçi, əczaçı

ECZANE – aptek, əczaxana

EDİNMEK – əldə etmək, sahib olmaq; dost edinmek – dost qazanmaq; meslek edinmek –

sənət sahibi olmaq

EFENDİ – 1) ağa, sahib; 2) alicənab, namuslu; efendiden bir adam – alicənab adam; 3) cənab

(xitab)

EFKAR – fikir, rəy

EGEMEN – 1) suveren; 2) hökmran, hegemon

EGEMENLİK(-ği) – 1) suverenlik, müstəqillik; milli egemenliği savunmak – milli

suverenliyi qorumaq; 2) hökmranlıq, hegemonluq, ağalıq; egemenliği altına almak – öz

hökmranlığı altına almaq

EĞE – qabırğa (anatomiya)

EĞİLİM – 1) eniş, maillik; 2) təmayül, meyl

EĞİTİM – tərbiyə, təlim, təhsil; eğitim gormek – təhsil almaq; eğitim sistemi – təhsil sistemi;

milli eğitim bakanlığı – milli təhsil nazirliyi

EĞİTMEK – tərbiyə etmək, təhsil vermək

EĞRETİ – 1) düzəltmə, süni qoyma; eğreti diş – qoyma diş; 2) saxta, qəlp, süni (daş-qaş

haqda); eğreti taş – süni daş; 3) müvəqqəti; eğreti körpü – müvəqqəti körpü

EHLİYET(-ti) – 1) bacarıq, səriştə; 2) səlahiyyət; şoför ehliyeti – sürücülük hüququ

EK(EKİ) – əlavə, üstəlik; eki sıgorta – əlavə sığorta; ekili – əlavə edilmiş, artırılmış

EKİM – oktyabr

EKİP(-bi, -pi) – 1) komanda, briqada; imdat ekipi – xilas etmə briqadası; 2) truppa; 3) dəstə

EKLEM – oynaq, bənd, buğum

EKMEK(-ği) – çörək

EKMEK FIRINI – çörəkxana

EKSELANS – zati ailələri (xitab)

EKSEN – ox (müxtəlif mənalarda)

EKSİ – minus, mənfi; eksi işareti – çıxma; beş eksi üç – beş çıx üç

EKŞİ – 1) turş; ekşi elma – turş alma; 2) qaşqabaqlı, narazı; ekşi suratlı – narazı sifətlə

EKŞİMEK – 1) turşumaq, qıcqırmaq; hamur ekşidi – xəmir qıcqırdı; 2) qaşqabaqlı olmaq,

narazı olmaq

ELBİSE – libas, geyim, paltar; bayram elbisesi – bayram libası; iş elbisesi – iş paltarı

ELÇİLİK(-ği) – səfirlik

ELDİVEN – əlcək; yün eldiven – yun əlcək

ELEBAŞI(-nı, -yı) – başçı, dəstəbaşı; çetenin elebaşısı – quldur dəstəsinin başçısı

ELEĞİMSAĞMA – göy qurşağı

ELEMAN – 1) element, ünsür (müxtəlif mənalarda); 2) kadr, personal; eleman yetiştirmek –

kadr yetişdirmək

ELEME – seçmə; eleme komisyon – seçki komissiyası

ELEŞTİRİ – 1) resenziya; 2) tənqid

ELEŞTİRME – tənqid

ELEŞTİRMECİ – tənqidçi

ELYAF – lif; suni elyaf – süni lif

EMARE – 1) nişanə, əlamət; 2) sübut, dəlil; emare ispatı – maddi sübut

EMEKLİ – təqaüdçü, istefaya çıxmış; emekliye çıkmak – təqaüdə çıxmaq, istefaya çıxmaq;

emekli aylığı – pensiya

EMEL – arzu, dilək, məqsəd; emeline ermek – məqsədə çatmaq

EMİN – 1) etibarlı; emin kaynaklardan alınan haberler – etibarlı mənbələrdən alınan

xəbərlər; 2) arxayın, əmin; ben arkadaşımdan eminim – mən dostumdan arxayınam

EMNİYET – 1) təhlükəsizlik; devlet emniyet organları – dövlət təhlükəsizlik orqanları; 2)

inam, etibar; emniyet vermek – inandırmaq, arxayın salmaq

EMPOZE: empoze etmek – zorla boynuna qoymaq

EMPRİME – naxışlı ipək parça

ENAYİ – axmaq, gic

ENDİŞE – narahatlıq, həyəcan, əndişə; endişe duymak – həyəcan keçirmək

ENFİYE – burunotu

ENGİN BİLGİ – erudisiya, hərtərəfli bilik

ENİŞTE – yeznə

ENJEKTÖR – şpris (tibb)

ENKAZ – söküntü, uçuqlar, sınıqlar

ENLEM – en dairəsi; kuzey enlemi – şimal en dairəsi

ENTERESAN – maraqlı, maraq doğuran

EPE – qılınc

EPEY, EPEYCE – olduqca, həddən ziyadə, həddən çox; epey bir adam – vacib adam

ER – 1) kişi; 2) sıravi əsgər

EREK(-ği) – məqsəd

ERDEM – ləyaqət, məziyyət

ERGEÇ – gec-tez, əvvəl-axır, haçansa

ERGİN – 1) yaşa dolmuş, buluğa çatmış; aklı ergin – kamil insan; 2) yetişmiş, dəymiş; ergin

yemiş – yetişmiş meyvələr

ERİŞİLMEZ – əlçatmaz, ünyetməz

ERİŞMEK – 1) nail olmaq, müvəffəq olmaq; yüksek bir mevkiye erişmek – yüksək mənsəbə

nail olmaq; 2) yetişmək (meyvə və s.); yemişler çabuk erişti – meyvələr tez yetişdi; 3)

çatmaq, yetişmək; bahar erişti – bahar gəldi

ERİYİK(-ği) – məhlul

ERMEK – 1) çatmaq, yetişmək, müvəffəq olmaq, nail olmaq, əldə etmək; muradına ermek –

muradına çatmaq; 2) yetişmək, dəymək; ekinler ermeden bicilmez – taxıl yetişməsə biçilməz

ESEN – sağlam; esen kalın – sağlıqla qalın

ESENLİK(-ği) – sağlamlıq, səhhət

ESINLENMEK, ESINMEK – ruhlanmaq, ilhamlanmaq

ESNEK(-ği) – elastik, əyilgən; esnek cisimler – elastik cisimlər

ESPRİ – hazır cavab, ağıllı söz, sərrast cavab, incə zarafat

EŞ – 1) tay, oxşar; eşiyok – tayı olmayan; 2) həyat yoldaşı

EŞARP(-bı) – şərf

EŞDEĞER – ekvivalent, bərabər; eşdeğer ağırlık – eyni çəki

EŞİT – eyni, bərabər; eşit haklı – bərabər hüquqlu

EŞİTLİK(-ği) – eynilik, bərabərlik

EŞİTSİZ – qeyri-bərabər

EŞİTSİZLİK(-ği) – bərabərsizlik

EŞKIYA – quldur, soyğunçu

EŞLİK(-ğı) – 1) oxşarlıq, bənzərlik, eynilik; 2) müşayiət; gitara eşliğinde – gitaranın

müşayiəti ilə

EŞSİZ – 1) tayı olmayan, çüt olmayan, tək, tənha; 2) misilsiz, tayı bərabəri olmayan, qeyri -

adi; eşsiz bir başarı – qeyri-adi müvəffəqiyyət

ETEK, ETEKLİK(-ği) – fəallıq, aktivlik

ETKİ – təsir; etki derecesi – təsir dərəcəsi; etki yapmak – təsir etmək

ETKİLİ – təsirli, effektli

ETKİN – aktiv, fəal

ETKİNLİK(-ği) – fəaliyyət

EVET – bəli

EVETLEMEK – təsdiq etmək, dəm tutmaq

EVRE – mərhələ, faza

EVREN – kainat, kosmos aləmi

EVRENSEL – 1) dünyəvi, beynəlxalq, beynəlmiləl; evrensel savaş – dünya müharibəsi; 2)

ümumi, universal; 3) sonsuz, hədsiz, ölçüsüz; evrensel mutluluk – sonsuz xoşbəxtlik

EVRİM – təkamül

EYER – yəhər

EYLEM – hərəkət, fəaliyyət, iş, əməliyyat

EYLÜL – sentyabr

EZELİ – əbədi, həmişəlik

EZGİ I – 1) melodiya, hava; 2) üsul, qayda, tərz

EZGİ II – zülm, təzyiq, əsarət; sömürge ezgisi – müstəmləkə əsarəti

EZME – paştet, püre

F

FALSO – 1) səhv; 2) yanlış

FANİLA – 1) flanel (yun); 2) fufayka, alt köynək; yün fanila – yun fufayka

FARE – siçan, siçovul; fare zeheri – siçan zəhəri

FASLI – mərakeşli

FASULYE – lobya; kuru fasulye – quru lobya

FATURA – faktura, haqq-hesab; fatura bedeli – faktura dəyəri

FAUL(-lü) – kobud oyun, qaydanın pozulması; faul yapmak – oyunun qaydasını pozmaq;

faul atışı – cərimə zərbəsi

FAVORİ – 1) bakenbard; 2) favorit

FAZLA – 1) həddən çox, artıqlaması ilə; fazla konuşuyor – o çox danışır; 2) artıq; burada

fazladır – o burada artıqdır

FECİ(-ii, -si) – faciəli, fəlakətli, müsibətli, dəhşətli; feci akibet – faciəli aqibət

FELÇ(-ci) – iflic; ekonomik felç – iqtisadi iflic

FENALAŞMAK – pisləşmək, xarabalaşmaq, fənalaşmaq, ağırlaşmaq

FENALIK(-ğı) – pislik, fənalıq

FENNİ – 1) elmi; 2) texniki

FERAGAT(-ti) – imtina etmə; haklarından feragat etmek – hüquqlarından imtina etmək

FERAH – geniş; ferah oda – geniş otaq

FERİBOT(-tu) – sal, bərə; tren feribotu – dəmiryol bərəsi

FERMUAR – zəncirbənd

FESHETMEK – 1) ləğv etmək, pozmaq (müqaviləni və s.); 2) buraxmaq (parlamenti),

fəaliyyətini dayandırmaq (cəmiyyətin və s.)

FESİH(-shi) – 1) ləğv, ləğv etmə, pozma, pozulma; nikah fesihi – nigahın pozulması; 2)

buraxılma, bağlanma; parlamentonun fesihi – parlamentin buraxılması

FIÇI – boçka, çəllək

FIKRA – 1) felyeton, lətifə; 2) paraqraf, parça (mətndən), bənd, maddə (qanun)

FIRIN – 1) peç, soba; elektrik fırını – elektrik peçi; atom fırını – atom (nüvə) reaktoru; 2)

çörəkxana

FIRINCI – çörəkbişirən, şatır, çörəkçi

FIRLATMAK – 1) atmaq, tullamaq, tolazlamaq; bir kenara fırlatmak – kənara tullamaq; 2)

buraxmaq; 1) bir roket fırlatmak – raket buraxmaq

FISILDAMAK – pıçıldamaq, pıçıltı ilə danışmaq; kulağına fısıldamak – qulağına pıçıldamaq

FISILAŞMAK – pıçıldaşmaq

FISILTI – pıçıltı; fısıltıyle – pıçıltı ilə

FISKIYE – fəvvarə

FİDE – şitil; fidelik – şitillik

FİİL – 1) hərəkət, iş, əməl; 2) fel

FİİLEN – həqiqətən, əslində, faktiki

FİKSTÜR – təqvim (oyunların təqvimi)

FİLE – 1) saç üçün tor; 2) tor zənbil; 3) tor (futbol qapısının)

FİLİKA – avarlı, qayıq

FİLO – donanma, flot, eskadra, flotiliya, eskadrilya; ticaret filosu – ticarət donanması

FİRAR – fərarilik, dezertirlik

FİRAVUNFARESİ(-ni) – manqusta

FİRKATEYN – freqat (keşikçi hərbi gəmi)

FİRKETE – sancaq (saç üçün)

FİSKE – 1) çırtma, şıqqıltı; fiske ile – şıqqıltı ilə; 2) çimdik; bir fiske tuz – bir çimdik duz

FİŞ – 1) payacıq; 2) yarlık, nişan; 3) jeton, talon; 4) kontakt, ştepsel; dişi fiş – rozetka, ştepsel

yuvası; erkek fiş – ştepsel çəngəli

FİYAT(-tı) – qiymət, dəyər, məzənnə; fiyat biçmek – qiymət qoymaq

FİYAT LİSTESİ – preyskurant

FLÖRE – rapira (məşq qılıncı)

FLÜT(-tü) – fleyta; flüt çalmak – fleyta çalmaq

FOK(-ku) – suiti

FON – 1) fon; 2) fond; para fonu – pul fondu

FONT(-tu) – çuqun

FOR – hücumçu; forlar – hücumçular

FORMALİTE: gümrük formaliteleri – gömrük müamilələri

FORVET(-ti) – 1) hücum; forvet hattı – hücum xətti; 2) hücumçu

FREN – əyləc, tormoz

FRENGİ – sifilis

FRENKÜZÜMÜ(-nü) – qırmızı qarağat; siyah frenküzümü – qara qarağat

FRENLEMEK – tormozlamaq, əyləmək, ləngitmək; işi frenlemek – işi ləngitmək

FRİGORİFİK(-ği): frigorifik gemi – refrijerator

FRİJİDER – soyuducu qurğu, refrijerator

FRİKİK(-ki) – sərbəst (zərbə)

FUAR – yarmarka; İzmir fuar – İzmir yarmarkası

FÜME – hisə verilmiş, hisdə qurudulmuş, füme balık – hisə verilmiş balıq

FÜZE – raket, reaktiv mərmi

G

GAGA – dimdik; gagasına yem vermek – dimdiyindən yem vermək

GAİLE – qayğı, əziyyət, çətinlik; ev gailesi – ev qayğıları

GALAKSİ – qalaktika

GALİBA – ehtimal ki, güman ki, yəqin ki; galiba yağmur yağacak – yəqin ki yağış yağacaq

GAR – vağzal

GARDENPARTİ – qəbul (bağda, təmiz havada)

GAYBUBET(-ti) – iştirak etmək

GAYET(-ti) – çox, olduqca çox; gayet elverişli şartlar – olduqca əlverişli şərtlər

GAYRET(-ti) – cəhd, səy; gayreti batıla – mənasız cəhdlər

GAYRİREŞİT(-di) – həddi buluğa çatmamış

GAYRİSAFI – 1) ümumi; gayrisafı gelir – ümumi gəlir; 2) brutto (malın tara ilə birlikdə

çəkisi)

GAYRİSIHHİ – səhiyyə tələblərinə uyğun olmayan, natəmiz, çirkli

GAZOZ – qazlı su (butulkalarda)

GAZYAĞI(-nı) – neft, ağ neft; gazyağı ocağı – pilətə, maşınka

GEBE – hamilə

GECELİK(-ği) – gecə köynəyi

GEÇİCİ – 1) müvəqqəti; geçici hükümet – müvəqqəti hökumət; 2) yoluxucu, keçici

GEÇİM – 1) yaşayış üçün vəsait, güzəran, dolanışıq; 2) həyat, varlıq

GEÇİT PARMAKLIĞI – şlaqbaum

GELENEK(-ği) – ənənə; geleneke göre – ənənəyə görə

GELENEKSEL – ənənəvi; geleneksel düzen – ənənəvi qayda

GELİNCİK(-ği) – 1) lalə; 2) gəlincik

GELİŞME – artım, inkişaf; gelişme seviyesi – inkişaf səviyyəsi

GELİŞMİŞ – inkişaf etmiş

GELİŞTİRMEK – inkişaf etdirmək, mükəmməlləşdirmək, təkmilləşdirmək; etraflıca

geliştirmek – hərtərəfli inkişaf etdirmək

GENEL – 1) ümumi; genel eğitim – ümumi təhsil; 2) əsas, baş; genel kurmay – baş qərargah

GENELLİKLE – ümumiyyətlə

GENSORU – sorğu (parlamentdə)

GERDANLIK(-ğı) – boyunbağı, həmail

GEREÇ(-ci) – 1) material; ateşe dayanıklı gereç – odadavamlı material; yapı gereçleri –

inşaat materialları; 2) ləvazimat, vəsait; okul gereçleri – məktəb ləvazimatı

GEREKÇE – əsas, dəlil, sübut

GEREKMEK – lazım olmaq, gərək olmaq

GEREKSİNMEK – ehtiyac duymaq

GERİCİ – irticaçı, mürtəce

GERİCİLİK(-ği) – irtica, mürtəcelik

GERİLLA – partizan hərəkatı, partizan müharibəsi

GERİLLACI – partizan

GERİNMEK – gərnəşmək

GEVEZE – çərənçi, boşboğaz, naqqal, gəvəzə

GEVŞEK(-ği) – 1) zəif, boş, lax; gevşek dügüm – zəif bənd; 2) iradəsiz, mütərəddid, zəif;

gevşek adam – iradəsiz adam; 3) üzgün, süst, halsız

GEVŞEME – zəifləmə, boşalma; distiplinin gevşemesi – intizamın zəiflədilməsi

GEYİK(-ği) – maral, xallı maral

GEZEGEN – planet

GEZEGENLERARASI – planetlərarası

GİBİ – kimi; aslan gibi – aslan kimi

GİDER – xərc, məxaric, məsrəf; bütçenin gider kısmı – büdcənin məxarici

GİDERMEK – 1) aradan qaldırmaq, yox etmək, kənar etmək; 2) təmizləmək

GİŞE – siyirtmə pəncərə, kassa

GİYSİ – libas, paltar

GÖÇEBE – köçəri

GÖÇMEN – köçkün, qaçqın, mühacir, emiqrant; göçmen kuşlar – köçəri quşlar

GÖGÜS(-ğsü) – 1) döş, döş qəfəsi, sinə; 2) üst deka (musiqi)

GÖKBİLİMİ(-ni) – astronomiya

GÖMLEK(-ği) – 1) köynək; iç gömlek – alt köynəyi; 2) örtük, üzlük

GÖRENEK(-ği) – adət, vərdiş; görenekle – vərdişlə

GÖREV – 1) vəzifə, xidməti borc, iş; 2) rol, funksiya; ne ile görevlidir – onun rolu nədir?

GÖEVDEN ALMAK – vəzifədən çıxartmaq, işdən qovmaq

GÖREVLİ OLMAK – vəzifə sahibi olmaq

GÖRGÜ – təcrübə, həyat təcrübəsi, səriştə

GÖRGÜLÜ – təcrübəli, səriştəli

GÖRGÜSÜZ – təcrübəsiz, səriştəsiz

GÖSTERGE – əqrəb, göstərici

GÖSTERİ – 1) baxış, nümayiş; 2) proyeksiya (ekrana şəkillər salma)

GÖSTERİMCI – kinomexanik

GÖZDE – istəkli, əziz, sevimli; gözde plaklar – sevimli vallar; mevsimin gözde rengi –

mövsümün dəbdə olan rəngi

GÖZETLEMEK – izləmək, güdmək

GÖZLEM – müşahidə; bilimsel gözlemler – elmi müşahidələr; yabancı gözlemler – xarici

müşahidələr

GÖZLEMCİ – müşahidəçi

GÖZLEMEVİ(-ni) – rəsədxana

GÖZÜKMEK – görsənmək, görünmək

GÖZÜPEK – cəsur, qorxmaz

GREKOROMEN – klassik güləş

GREV – tətil; greve girmek – tətilə başlamaq

GREVCİ – tətilçi, tətil edən

GRİ – boz; koyu gri – tünd boz

GUGUK(-ğu) – ququ quşu

GÜCENDİRMEK – incitmək, xətrə dəymək, küsdürmək, acıqlandırmaq, hirsləndirmək,

əsəbiləşdirmək

GÜCENMEK – incimək, küsmək, acıqlanmaq, hirslənmək

GÜÇ(-cü) – çətin, ağır; güç bir duruma düşmek – çətin vəziyyətə düşmək

GÜÇLEŞMEK – çətinləşmək, mürəkkəbləşmək, ağırlaşmaq, dolaşığa düş mək

GÜÇLÜK(-ğü) – çətinlik, əzab, əziyyət; güçlük cekmek – çətinlik çəkmək; binbir güçlükle –

min bir əziyyətlə

GÜDERİ – zamşa, sığın dərisi, maral dərisi; güderi eldiven – zamşa əlcək

GÜDÜMLÜ – idarə oluna bilən, istiqamətlənə bilən; güdümlü ekonomi – planlı iqtisadiyyat;

güdümlü füze – idarə olunan raket

GÜL – qızılgül

GÜNCEL – aktual

GÜNDEM – gündəlik; gündeme almak – gündəliyə daxil etmək

GÜREŞ – güləş; güreş meydanı – güləş meydanı

GÜTMEK – 1) sürmək, sürüb aparmaq, otarmaq; bu çoban hayvanları iyi guduyor – bu

çoban heyvanları yaxşı otarır; 2) güdmək; başka bir gaye gütmek – başqa məqsəd güdmək

GÜVEN – 1) etimad; güvene layık olmak – etimada layiq olmaq; 2) əmin, arxayın; güvenle

bakmak – arxayınlıqla baxmaq

GÜVENCE – zəmanət

GÜVENİLİR – etibarlı, mötəbər; bir güvenilir müttefik – etibarlı müttəfiq

GÜVENLİK(-ği) – 1) təhlükəsizlik; güvenlik garantisi – təhlükəsizlik zəmanəti

GÜVENSİZ – mütərəddid, etibarsız, qətiyyətsiz, inamsız

GÜVENSİZLİK(-ği) – inamsızlıq, etimadsızlıq; güvensizlik oyu – etimadsızlıq rəyi

GÜVERTE – göyərtə

GÜVEY, GÜVEYİ – 1) adaxlı, nişanlı; 2) kürəkən

GÜZ – payı; güz guneşi – payız günəşi

GÜZERGAH – yol, trassa

GÜZLÜK – payızlıq; güzlük ekim – payız əkini

GÜZÜN – payızda

H

HABBE: habbe yi kubbe yapmak – milçəkdən fil düzəltmək

HABİS: habis tümör – bədxassəli şiş

HAD – kəskin, çətin; had apandisti – kəskin apendisit

HAF – yarımmüdafiəçi

HAFİF – 1) yüngül; hafif bir bavul – yüngül çamadan; hafif bir baş ağrısı – yüngül baş

ağrısı; 2) yüngülxasiyyət, ciddi olmayan, dəmdəməki

HAFİF HARAKET – düşünülməmiş hərəkət

HAFİF SİKLET – yüngül çəki

HAFTAYM – taym (idman)

HAİZ – malik olan, sahib olan; böyle büyük bir kudreti haizdir – belə böyük bir qüdrət

sahibidir

HAKETMEK – layiq olmaq, qazanmaq; cezayi haketti – o cəzaya layiqdir

HAKEM – arbitr, münsif

HALA – bibi

HALAT – kanat, buraz, tros

HALEN I – hal hazırda, indi, bu an, hələ ki

HALEN II: halen ve kalen – sözdə və əməldə

HALKOYU(-nu) – referendum, ictimai rəy

HAMMADDE – xammal

HAMUR – 1) xəmir; 2) kütlə (taxta, kağız və s.)

HANEDAN – sülalə

HANTAL – 1) biçimsiz, kobud, yöndəmsiz; 2) ağır, ləng

HARCAMA – xərc, çıxar, məxaric, məsarif

HARCIALEM – 1) ucuz, əlverişli; 2) adi, bayağı, çeynənmiş, şablon

HAREKAT(-tı) – əməliyyat (hərbi)

HARİCİYECİ – xarici işlər nazirliyinin əməkdaşı

HARP(-pı), HARPA – arfa

HASAR – zərər, ziyan, itki; hasara uğramak – ziyana düşmək

HASAT(-dı) – biçin, yığım

HASIM(-smı) – rəqib, düşmən

HAŞLAMA – sudabişmiş, qaynadılmış, pörtülmüş, buğda bişirilmiş

HAŞLAMAK – qaynatmaq, pörtmək; yumurta haşlamak – yumurta qaynatmaq

HAVADİS – yenilik, təzə xəbərlər, sensasiya; havadis konusu – sensasiya mövzusu

HAVALANMAK – 1) havasını dəyişmək; 2) uçmaq, havaya qalxmaq; 3) yellənmək,

dalğalanmaq

HAVALE – 1) tapşırma, həvalə etmə; 2) göndərmə, yollama (pul); posta havalesi – poçtla

göndərmə

HAVAN – 1) həvəngdəstə; 2) minomyot

HAVLU – dəsmal, məhrəba, xovlu

HAVRA – sinaqoq (yəhudi məbədi)

HAVUÇ(-cu) – kök (botanika)

HAVYAR – kürü, ikra; siyah havyar – qara kürü

HAYAL KIRIKLIĞI – ümidi kəsilmə, ümidi boşa çıxma, xəyalı puç olma

HAYDUT(-du) – quldur, soyğunçu; deniz haydutu – dəniz qulduru, pirat

HAYDUTLUK(-ğu) – quldurluq, soyğunçuluq

HAZIRLOP(-pu) – 1) qaynadılmış yumurta; 2) yüngülcə, asanca, zəhmətsiz, əziyyətsiz

HAZİRAN – iyun

HELA – tualet, ayaqyolu

HELEZON – 1) spiral; 2) ilbiz, balıqqulağı, mərcan qulu; 3) qulaq seyvanı

HELİKOPTER – vertolyot

HEP – 1) hamı, bütün, hər şey; hepiniz – siz hamınız; hepsini biliyor o – hər şeyi bilir; 2)

həmişə; sen hep geç kalırsın! – sən həmişə gecikirsən

HEZİMET – məğlubiyyət

HIRÇIN – 1) tez özündən çıxan, tündməcaz, tündxasiyyət, əsəbi, davakar, cəncəl; 2) coşan

(dəniz)

HIRS – 1) tamahkarlıq, acgözlük, hərislik; fazla kar hırsı – varlanmaq hərisliyi; 2) hirs, acıq

HIRSIZ – oğru

HISIM(-smı) – qohum, qohum-əqrəba

HISIMLIK(-ğı) – qohumluq; hısımlık bağı – qohumluq əlaqəsi

HIZ – sürət; gelişme hızı – inkişaf sürəti; fırtına hızını aldı – fırtına yavaşıdı; 2) güc; hız

vermek – gücləndirmək

HIZGÖSTERGESİ – spidometr

HIZLANMAK – sürət götürmək, sürətlənmək, sürət artırmaq; rüzgar hızlanmaklandı – külək

gücləndi

HIZLI – 1) sürətli, cəld; 2) güclü, möhkəm, bərk; hızlı konuşmak – bərkdən danışmaq

HİPERMETROP(-pu) – uzaqgörən

HISSE SENEDİ – aksiya; hısse senedi sermayesi – aksiyaya qoyulmuş kapital

HİSSEDAR – payçı, ortaq, şərik, kompanyon, auksioner, səhmdar

HİSSEDARAN MECLİSİ – səhmdarlar məclisi, auksionerlər məclisi

HİZA – səviyyə; hizaya getirmek – tarazlaşdırmaq

HİZMET(-ti) – xidmət, qulluq; yurda hizmet – vətənə xidmət

HİZMETÇİ – xidmətçi, xadimə

HOCA – 1) müəllim, mürəbbi, tərbiyəçi; 2) xoca

HOKKA: mürekkep hokkası – mürəkkəb qabı; şeker hokkası – qənd qabı

HORAPLÖR – səsucaldan, reproduktor

HOSTES – stüardessa, bort baxıcısı

HOŞNUT – razı, məmnun, xeşnud

HOŞNUTLULUK(-ğu) – razılıq, məmnunluq, xoşnudluq

HOŞNUTSUZLUK(-ğu) – narazılıq; hoşnutsuzluk yaratmak – narazılıq yaratmaq

HUBABAT(-tı) – dənli bitkilər, taxıl bitkiləri

HUMMA – qızdırma, titrəmə-qızdırma

HUNHARCA – vəhşicəsinə, vəhşiliklə

HUSUS – iş, məsələ, hadisə, vəziyyət; bu hususta ne düşünüyorsunuz? – siz bu məsələ

barədə nə düşünürsünüz?

HUY – xasiyyət, xarakter

HUZUR – 1) sakitlik, rahatlıq; 2) iştirak; huzur unuzda – sizin iştirakınızla

HUZURSUZLUK(-ğu) – narahatlıq, həyəcan

HÜMAYUN – sultan; sarayı hümayun – sultan sarayı

HÜR(-rrü) – azad, müstəqil

HÜSNÜKABUL(-lü) – mehriban qəbul, səmimi görüş

HÜRRİYET(-ti) – azadlıq; gerçek hürriyet – əsl azadlıq; basın hürriyeti – mətbuat azadlığı

HÜVİYET(-ti) – 1) şəxsiyyət; 2) şəxsi vərəqə, pasport

I

IHLAMUR – çökə, çökə ağacı

ILICA – mineral bulaq

IRMAK(-ğı) – çay

IRZ – namus; ırına geçmek – namusuna toxunmaq

ISIRIK(-ği) – dişlək yeri

ISIRGAN – 1) gicitkən; 2) dişləyən, qapağan heyvan

ISIRMAK – dişləmək

ISKARTA – brak edilmiş

ISKAT(-tı) – devirmə, yıxma, ləğv etmə, məhrum etmə

ISKONTO – 1) güzəşt; 2) diskont (veksellərin uçotu)

ISLIK(-ğı) – fit

ISMARLAMA – 1) sifariş, tapşırıq; 2) sifarişli, buyurtma; ısmarlama ayakkabı – ayaqqabı

sifarişi

ISMARLAMAK – 1) sifariş etmək; akşam yemeği ısmarlamak istiyorum – şam yeməyi

sifariş etmək istəyirəm; 2) tapşırmaq, həvalə etmək, ismarlamaq

ISSIZ – kimsə yaşamayan, məskun olmayan, adamsız, ölgün

ISTAKOZ – omar (zoologiya)

ISTOK(-ku) – 1) ehtiyat mal; 2) qalıb xarab olmuş, brak eilmiş

IŞILDAK(-ğı) – projektor

IŞIN – şüa; ışın hastalığı – şüa xəstəliyi

IŞINIM – şüalanma, radiasiya

IZGARA – 1) raşper; 2) raşperdə qızardılmış (ət, balıq)

İ

İADE – qaytarma; iade etmek – qaytarmaq

İBRAZ – təqdim etmə, göstərmə

İBRE – əqrəb (cihazlarda, saatda və s.)

İCAP(-bı) – lüzum, hacət, zərurət, tələbat

İÇGÜDÜ – 1) instinkt; 2) intuisiya, duyğu, duyma qabiliyyəti

İÇERLEMEK – hirslənmək, acıqlanmaq (büruzə vermədən)

İÇİŞLERİ(-ni) – daxili işlər; içişlerine karışma – daxili işlərinə qarışma

İÇLİ – 1) həssas, ürəyi yuxa; 2) qüssəli, kədərli, qəmgin

İÇTEN – səmimi, ürəkdən, qəlbdən

İÇTENLİK(-ği) – səmimiyyət, istiqanlılıq, mehribanlıq

İÇYÜZ – mahiyyət, məğz; meselenin içyüzünü meydana çıkarmak – məsələnin mahiyyətini

açmaq

İDARELİ – qənaətcil, ehtiyatlı, sərhesab

İFRİT: ifrit kesilmek – azğınlaşmaq, özündən çıxmaq

İGFAL: igfal etmek – aldatmaq, yoldan çıxartmaq, tovlamaq

İHANET(-ti) – xəyanət

İHBAR – 1) xəbərdarlıq, bildiriş, avizo; 2) xəbər

İHBARNAME – 1) bildiriş vərəqəsi, avizo, çağırış vərəqəsi; 2) raport, yazılı məlumat

İHLAL(-li) – pozma, pozulma; ihlal etmek – qanunu pozmaq

İHMAL – ehtiyatsızlıq, diqqətsizlik, səhlənkarlıq, başı soyuqluq

İHTAR – xəbərdarlıq, xatırlatma

İHTİMAM – qayğı; ihtimamla bakmak – qayğı ilə əhatə etmək

İHTİMAMKAR – qayğıkeş, diqqətli

İHTİVA: ihtiva etmek – əhatə etmək, bürümək

İHYA: ihya etmek – canlandırmaq, diriltmək

İKAMET: ikamet etmek – yaşamaq

İKAZ – xəbərdarlıq; ikaz işareti – xəbərdarlıq siqnalı

İKMAL(-li) – 1) tamamlama, başa çatdırma; 2) təchiz etmə, təmin etmə

İKNA(-ai) – inam, əminlik, arxayınlıq; ikna etmek – əmin etmək

İKRAM – 1) qonaqlıq; 2) güzəşt

İKRAMİYE – 1) pul mükafatı; 2) uduş; ikramiyeli istikraz – uduşlu istiqraz

İL – il (Türkiyə inzibati ərazi vahidi); vilayət

İLAÇ(-cı) – 1) dava, dərman, çarə, əlac; 2) kimyəvi preparat, insektisid

İLAÇLAMAK – kimyəvi emal etmək, dezinfeksiya etmək, dərmanlamaq, mumiyalamaq

İLÇE – ilçə (Türkiyədə inzibati ərazi vahidi); qəza

İLERİCİ – mütərəqqi, qabaqcıl, tərəqqipərvər

İLGİ – 1) əlaqə, münasibət; bununla hiç ilgisi yok – bununla heç bir əlaqəsi yoxdur; 2)

maraq, hər şeyi bilmək həvəsi

İLGİLENDİRMEK – 1) aid olmaq, dəxli olmaq; 2) maraq oyatmaq, həvəs oyatmaq

İLGİLENMEK – maraqlanmaq

İLGİLİ – 1) bağlı, aid olan, əlaqədar; 2) marağı olan, maraqlanan

İLGİNÇ – maraqlı; ilginç bir kitap – maraqlı kitab

İLHAK(-kı) – 1) birləşdirmə; 2) ilhaq, qəsb etmə, zəbt etmə

İLİKLEMEK – düymələmək

İLİŞKİ – münasibət, əlaqə; uluslararası ilişkiler – beynəlxalq əlaqələr

İLKE – əsas, prinsip; temel ilkeler – əsas müddəalar

İLKÖNCE – ən əvvəl, öncə

İLTİCA – sığınacaq

İMA – işarə, eyham; ince ima – incə eyham; üstü kapalı ima – üstü örtülü işarə; ima etmek –

eyham vurmaq, işarə etmək

İMALAT(-tı) – 1) istehsal; imalat fiyatı – maya dəyəri; 2) məmulat

İMAR – abadlıq, abadanlıq

İMDAT FRENİ – 1) ehtiyac, əyləc; 2) həyəcan siqnalı

İMHA – məhv etmə

İMRENDİRMEK – qibtə oyatmaq

İMRENMEK – qibtə etmək

İN – yuva; ayı ini – ayı yuvası

İNANCA – zəmanət

İNANÇ(-cı) – inam, etibar

İNCELEMEK – öyrənmək, tədqiq etmək, araşdırmaq

İNÇ – düym

İNDİFA(-aı) – püskürmə (vulkan)

İNDİRİM – ucuzlaşdırma, güzəşt; indirim tarife – güzəştli tarif

İNFİLAK(-kı) – partlayış

İNİŞ TAKIMI – şassi

İNME – 1) enmə, azalma; 2) iflic, apopleksiya; kendisine inme indi – onu iflic vurdu; işi indi

– işi azaldı

İNSANÜSTÜ – fövqəlbəşəri, insan qüvvəsi xaricində olan

İNTİKAL(-li) – keçid; intikal devresi – keçid mərhələsi

İPTAL(-li) – ləğv, ləğv etmə

İRİYARI – iri, yekə, böyük ölçülü

İRKİLMEK – diksinmək, qorxmaq, səksənmək

İRTİBAT(-tı) – əlaqə, ünsiyyət rabitə; irtibatla irtibata geçmek – əlaqə yaratmaq

İSABET(-ti) –1) hədəfə dəymə, nişanı vurma; 2) dəqiq, düzgün (söz, hərəkət); sözündə isabet

var – siz düz deyirsiniz

İSABETLİ – dəqiq, düzgün, uğurlu, münasib; isabetli karar – düzgün qərar

İSFENDAN – ağcaqayın

İSKAMBİL – oyun kartı, qumar kağızı

İSKARPİN – tufli; ökçeli iskarpinler – dabanlı tufli; rugan iskarpin – laklı tufli

İSKELE – 1) körpü (gəmilərin yan alması üçün); 2) trap, pilləkən, nərdivan

İSKEMLE – kətil, taburet, stul

İSKONTO – 1) güzəşt; iskonto yapmak – güzəşt etmək; 2) diskont; ikinci iskonto – yenidən

uçota almaq

İSTAVRİT(-di, -ti) – stavrida

İSTEKA – kiy, bilyard ağacı

İSTEP(-pı) – çöl, düz, bozqır

İSTİKRAR – möhkəm, davamlı

İSTİKRARSIZ – mütərəddid, qərarsız, dayanıqsız

İSTİNDAM – məşğulluq

İSTİRİDYE – istridyə; inci istiridye – mirvari molyusku

İSTİŞARE – müşavirə

İSTİVA HATTI – ekvator xətti

İŞBİRLİĞİ(-ni) – əməkdaşlıq; iktisadi işbirliği – iqtisadi əməkdaşlıq

İŞKEMBE – içalat, bağırsaq

İŞLEK – izdihamlı, gur; işlek cadde – izdihamlı prospekt

İŞLEM – əməliyyat, proses; banka işlemleri – bank əməliyyatları

İŞTE – bax gör, budur; işte bu kadar – bax elə bu qədər

İTFAİYE – yanğınsöndürən dəstə

İTFAİYECİ – yanğınsöndürən

İTİBARİ – şərti, nominal; itibari kiymet – nominal dəyər

İTİDAL(-li) – 1) sakitlik; 2) mötədillik, təmkin, toxtaqlıq

İTİMATNAME – vəkalətnamə, zəmanət məktubu, etimadnamə

İTMEK – itələmək; arabayı arkadan itmek – maşını arxadan itələmək

İYİ – 1) yaxşı, əla; 2) sağlam, gümrah

İYİLEŞMEK – 1) yaxşılaşmaq; 2) sağalmaq; hasta biraz iyileşti – xəstə bir az yaxşılaşdı

İYİLİK(-ği) – 1) rifah, yaxşı vəziyyət, yaxşı xüsusiyyət; 2) yaxşılıq, xeyirxahlıq

İYİMSER – nikbin, optimist

İYİMSERLİK(-ği) – nikbinlik, optimizm

İZCİ – ləpirçi, iztanıyan, kəşfiyyatçı

İZLENİM – təəssürat

İZLENİMCİLİK(-ği) – impressionizm

İZMARİT(-ti, -di) – papiros qırıntısı, papiros kötüyü

J

JAMBON – bud, qaxac edilmiş bud, vetçina

JARTİYER – sarıma

JET(-ti): jet uçağı – reaktiv təyyarə

JİLET(-ti) – zərərsiz ülgüc, xətərsiz ülgüc

K

KABA – kobud, qaba

KABLO – kabel

KAÇ(-ğı) – neçə, nə qədər; kaça – neçəyə; saat kaçata – saat neçədə; kaç kişi – neçə nəfər;

ona kaç defa söyledim – ona neçə dəfə dedim

KAÇAMAK(-ğı) – bəhanə

KAÇAMAKLI – 1) qeyri-müəyyən, ikimənalı, qeyri-səmimi; 2) gizli, gizlicə; bir kaçamaklı

işi yapmak – işi gizlicə görmək

KAÇAR – neçə-neçə, nə qədər; – kaçar ruble aldılar? – hərəsi nə qədər aldı?

KAÇIK(-ğı) – anormal, ağıldan kəm

KAÇINCI – neçənci, hansı; kaçıncı katta – neçənci mərtəbədə

KAÇINILMAZ – labüd, qaçılmaz

KAÇINMAK – qaçınmaq, yayınmaq, çəkinmək

KADİFE – məxmər

KADRAN – 1) siferblat, şkala (ölçü cihazlarında); 2) telefon diski

KADRO – kadr, şəxsi heyət, ştat

KAFA – 1) baş, kəllə; 2) ağıl, dərrakə

KAFALI – ağıllı, dərrakəli

KAFATASI(-nı) – kəllə, kəllə sümüyü

KAFİLE – 1) qrun, dəstə (turistlərin, ziyarətçilərin və s.); 2) partiya; kitapların ilk kafilesi –

kitabların ilk partiyası

KAĞIT(-dı) – 1) kağız; kağıt para – kağız pul; 2) oyun kartı, qumar kağızı

KAHROLMAK – qəhr olmaq, devrilmək

KAHVALTI(-yı) – səhər yeməyi

KAİDE – 1) qayda; ahlak kaideleri – əxlaq qaydaları; 2) özül, əsas, pyedestal

KAKINÇ(-cı) – məzəmmət

KAKMA – zərb olunmuş, naxışla işlənmiş, oyulmuş, həkk edilmiş; kakma gümüş tepsi –

naxışla işlənmiş gümüş podnos

KALABALIK(-ğı) – 1) izdiham, güruh; 2) qələbəlik, tünlük, basabas

KALÇA – omba, bud

KALDIRIM – 1) döşəmə, döşənmiş yol; 2) səki

KALECİ – qapıçı (idman)

KALFA – usta köməkçisi, şagird

KALIT(-tı) – irs

KALITÇI – vərəsə, varis

KALITIM – 1) varislik; 2) irsiyyət

KALITSAL – irs

KALİFYE – ixtisaslaşdırılmış, ixtisaslı, təcrübəli

KALİTE – keyfiyyət, növ

KALİTESİZ – keyfiyyətsiz

KALKINDIRMAK – inkişaf etdirmək, qaldırmaq

KALKINMA – qalxma, yüksəlmə, inkişaf

KALKINMAK – qalxmaq, yüksəlmək, inkişaf etmək

KALORİFER – mərkəzi isitmə sistemi

KAMARA – 1) kayut; 2) palata (parlamentdə); Lordlar kamarası – Lordlar palatası

KAMAROT(-tu) – 1) stüard; 2) nömrəyə xidmət edən işçi (mehmanxanada)

KAMBİYO – mübadilə, dəyişmə (valyuta); kambiyo muameleleri – valyuta əməliyyatları

KAMBUR – donqar, qozbel

KAMERİYE – köşk, çardaq

KAMP – düşərgə (müxtəlif mənalarda); askeri kamp – hərbi düşərgə; turizm kampı – turist

düşərgəsi, çən

KAMPANA – zəng

KAMU – 1) bütün, tamam, hamı; 2) cəmiyyət; dünya kamuoyu – dünya ictimai rəyi

KAMUOYU(-nu) – ictimai rəy

KAMYON – yük maşını

KAMYONET(-ti) – pikap, kiçik yük maşını

KANAPE – divan, kanape, taxt

KANCA – qarmaq, çəngəl

KANDAŞ – qanbir, atabir ana ayrı (övlad)

KANDIRMAK – 1) tovlamaq, aldatmaq, şirnikdirmək; 2) inandırmaq, qane etmək, yola

gətirmək

KANGAL – kələf, yumaq

KANI – fikir, əqidə; kanımca – mənim fikrimcə; buna kanıyım – mən buna əminəm

KANIKSAMAK – 1) vərdiş etmək, alışmaq; 2) təngə gətirmək, usandırmaq, çiyrəndirmək;

ete kanıksamak – ətdən çiyrənmək

KANIT(-tı) – dəlil, sübut, arqument

KANMAK – inanmaq

KANSER – xərçəng (tibb)

KANTAR: kantara çekmek – götür qoy etmək, ölçüb-biçmək

KANTİN – bufet, yeməkxana (zavodda və s.)

KAPAMA – buğda bişirilmiş ət

KAPAN – tələ; kapana düşmek – tələyə düşmək

KAPARO – beh; kaparo vermek – beh vermək

KAPASİTE – tutum, güc, qabiliyyət; imalat kapasitesi – istehsal gücü

KAPATMAK – 1) örtmək, bağlamaq 2) bağlamaq (hesabı)

KAPLAMA – üz, örtük

KAPLAMAK – 1) örtmək, bürümək; 2) üzləmək, üz çəkmək; 3) dövrəyə almaq, mühasirəyə

almaq

KAPLAN – pələng

KAPLICA – örtülü qaynar mədən bulağı, kurort

KAPLUMBAĞA – tısbağa

KAPSAMAK – əhatə etmək, bürümək; plan bütün endüstri branslarını kapısyor – plan

sənayenin bütün sahələrini əhatə edir

KAPURTA – kapot (avtomobildə)

KAPUSKA – pörtülmüş kələmlə ətdən hazırlanmış yemək

KAPUT(-tu) – şinel

KAR – gəlir, qazanc, mənfəət, xeyir, fayda; kar gətirmek – gəlir gətirmək; kar hırsı –

varlanmaq hərisliyi

KARA – quru, torpaq; kara kuvvetleri – quru qoşunları; karaya ayak basmak – sahilə

(quruya) çıxmaq

KARABET(-ti) – qohumluq; karabet derecesi – qohumluq dərəcəsi

KARABUĞDAY – qarabaşaq

KARAKOL – 1) polis məntəqəsi; 2) gözətçi, patrul

KARAYOLU(-nu) – şose yolu, şose

KARBON KAĞIDI – kopirka (surət çıxaran kağız)

KARDELEN – xəccəgülü, novruzgülü, qargülü

KARE – kvadrat

KARELİ – damalı, dama-dama

KARI – 1) arvad, həyat yoldaşı; 2) qadın

KARINCA – qarışqa

KARİDES – krevet

KARMA – 1) qarışıq (komissiya və s.); 2) yığma; karma futbol takımı – yığma futbol

komandası

KARMAŞIK – çətin, mürəkkəb; karmaşık bir sorun – çətin məsələ

KARNABAHAR, KARNABIT(-ti) – gül kələm

KARNE – 1) gündəlik (məktəbli); 2) kitabça (talonların və s.); ekmek karnesi – çörək

kartoçkası

KAROSERİ(i) – kuzov (avtomobil və s.)

KART(tı) – köhnə, çox yetişmiş, qart; (tərəvəz və s.)

KARYOLA – çarpayı

KAS – əzələ, müskul; kas ağrısı – əzələ ağrısı

KASIM – noyabr

KASKET(-ti) – kepka, furajka

KASTETMEK – 1) nəzərdə tutmaq, fikrində olmaq, düşünmək; 2) qəsd etmək

KAŞKOL – kaşne, şərf

KAT(-tı) – 1) mərtəbə; alt kat – aşağı mərtəbə; 2) qat; 3) dəst; 4) dəfə

KATEDRAL(-li) – kafedral kilsə, yepiskop kilsəsi

KATLİAM – soyqırımı

KAVAK(-ği) – qovaq ağacı

KAVANOZ – banka (şüşə)

KAVGA – mübahisə, dava-dalaş

KAVRAM – anlayış, təsəvvür

KAYAK(-ğı) – xizək; kayak sporu – xizək yarışı

KAYAKÇI – xizəkçi, xizək sürən

KAYBETMEK – 1) itirmək (müxtəlif mənalarda); gözden kaybetmek – gözdən itirmək; 2)

uduzmaq

KAYINVALİDE – qaynana

KAYINTAVUĞU – tetra quşu

KAYIN – fıstıq

KAYIP(-ybı) – 1) itki; acı bir kayıp – ağır itki; can kayıpı – insan tələfatı; 2) itmiş, itkin

düşmüş

KAYIRMAK – himayə etmək, havadarlıq etmək

KAYIT(-ydı) – 1) qeyd, yazı; 2) şərt

KAYMAK – 1) sürüşmək; ayağım kaydı – ayağım sürüşdü; 2) sürünmək; 3) meyl etmək,

keçmək; düşmanların tarafına kaymak – düşmənlərin tərəfinə keçmək

KAZICI – həkkak, oyucu, oymaçı

KAZIK(-gı) – paya

KEÇİYEMİŞİ – qaragilə mərcanı

KEDİ – pişik

KEL – keçəl, daz

KELEBEK(-ği) – 1) kəpənək; 2) batterfley (üzmə növü)

KELEPÇE – əl qandalı

KEMİK(-ği) – sümük; kemike işlemek – sümüyünədək işləmək

KENDİ – özü; kendim – özüm; kendi kitabı – onun öz kitabı

KENDİLİĞİNDEN – öz-özünə, özbaşına, öz arzusuyla; kendiliğinden anlaşılır – öz-özünə

aydındır

KENETLENME – birləşmə (kosmik gəmilərin)

KEPÇE – 1) parç, tayqulp, çömçə; 2) əl toru (uçan cücüləri və balıq tutmaq üçün)

KEPTAL(-li) – kintal, sentner

KERESTE – 1) taxta-şalban; 2) pinəçi ləvazimatı; 3) heyvərə, öküz, qanmaz, yonulmamış

(söyüş)

KEREVİDES, KEREVİT – xərçəng

KERMEN – qala

KESAFET(-ti) – sıxlıq; nüfus kesafeti – əhalinin sıxlığı

KESİF – qatı; kesif sis – qatı duman

KESİM – rayon, zona, qurşaq

KESİN – 1) qəti, kəskin; kesin tedbirler – qatı tədbirlər; 2) dəqiq, müəyyən; kesin bilgiler –

dəqiq məlumatlar

KESİNLİK(-ği) – 1) qətiyyətlilik; 2) dəqiqlik, müəyyənlik

KESTANE – şabalıd; kestane saç – şabalıdı saç

KEZ – dəfə; bir kez daha sor – bir də soruş

KEZA, KEZALIK – həm, həmçinin, həm də

KİÇ(-çi) – gəminin dal tərəfi

KİL – tük, yun; ölmesine kil kalıyordu – onun həyatı tükdən asılı idi

KILAVUZ – 1) bələdçi, gid; 2) losman; 3) turistlər üçün soraq kitabçası

KILIÇBALIĞI(-nı) – qılınc balığı

KILIF – çexol

KILIK(-ğı) – 1) xarici görünüş, görkəm; 2) libas, geyim; kılıkını değiştirmek – libasını

dəyişdirmək

KIR I – çal, boz

KIR II – çöl, düz

KIR BEKÇİSİ – tarla gözətçisi

KIR ÇİCEĞİ – tarla çiçəyi

KIR LOKANTASI – şəhərkənarı restoran

KIR NÜFUSU – kənd əhli

KİRGİNLİK(-ğı) – inciklik, küsü, dilxorluq

KIRITMAK – əzilib-büzülmək, qır vermək, naz etmək

KIRLANGİÇ(-ci) – qaranquş

KIRMALI – büzməli, qırçınlı; kırmalı etek – büzməli ətək

KIRTASİYE – yazı ləvazimatı, dəftərxana ləvazimatı

KISIK – xırıltılı, batıq

KISITLAMAK – məhdudlaşdırmaq

KIŞKIRTI – təhrikçilik, qızışdırıcılıq

KIŞLA – kazarma; kışlaya yerleştirmek – kazarmalara yerləşdirmək

KIVAM – konsistensiya, qatılıq

KIVANÇ(-cı) – iftixar, fəxr

KIVANMAK – fəxr etmək

KIVIRMA – qıvrımsaç, buruqsaç

KIVRANMAK – 1) qovrulmaq, qıvrılmaq, qıc olmaq; 2) əzab çəkmək, əziyyət çəkmək

KIYAS – müqayisə, tutuşdurmaq; kıyasla – nisbətən

KIYASİYA – amansızcasına, rəhmsizcəsinə, insafsızcasına

KIYASLAMAK(ile) – tutuşdurmaq, müqayisə etmək

KIYI – sahil

KIZAMIK(-ğı) – qızılca (tibbi)

KIZAMIÇIK – məxmərək (tibbi)

KIZGIN – 1) hirsli, qeyzli, acıqlı; 2) qızmış, bərk qızdırılmış; kızgın yağ – ərinmiş yağ

KIZGINLIK – acıq, hirs, qəzəb

KIZILAY: kızılay kurumu – Qırmızı Aypara Cəmiyyəti

KIZILCIK(-ğı) – zoğal

KIZKARDEŞ – bacı

KIZMAK – 1) qızmaq, közərmək; 2) qəzəblənmək, hirslənmək, acıqlanmaq

KİBİR(-bri) – qürur, təşəxxüs, təkəbbür, kibr

KİBİRSİZ – təvazökar, sadə

KİLO VERMEK – arıqlamaq

KİMLİK(-ği) – şəxsiyyət; kimlik belgesi – şəxsi vəsiqə

KİRAZ – gilas

KİRLOZ – pinti, natəmiz

KİŞİ – adam, nəfər, şəxs; üç kişi icin – üç nəfər üçün

KİŞİLİK(-gı) – nəfərlik; iki kişilik kamara – iki nəfərlik kayuta

KLİMA CİHAZI – kondisioner

KOCA I – ər, həyat yoldaşı

KOCA II – 1) nəhəng, böyük, iri; koca memleket – böyük ölkə; 2) qoca

KOCASIZ – ərsiz qadın, ərə getməmiş

KOF – boş; kof ceviz – içi boş qoz; kof kafalı – başıboş

KOFLUK – boşluq

KOĞUŞ – palata (xəstəxana); kamera (həbsxana)

KOKARCA – skuns (zoologiya)

KOKLAMA(A) – iybilmə; koklama siniri – iybilmə siniri

KOKMUŞ – iyimiş (ət, balıq və s.)

KOKU – 1) iy, qoxu; 2) ətir

KOKULU – ətirli, rayihəli

KOLA – 1) kraxmal, nişasta;) çiriş, yapışqan

KOLALAMAK – nişastalamaq, kraxmallamaq

KOLALI – nişastalı, nişastalanmış, kraxmallanmış; kolalı yaka – kraxmallı yaxa

KOLAY – asan, yüngül; kolay bir iş – asan iş

KOLAYLIK(-ğı) – asanlıq; kolaylıkla – asanlıqla

KOLİ – bağlama (poçt), banderol; değerli koli – qiymətli bağlama

KOLLAMAK – 1) gözləmək; fırsat kollamak – fürsət gözləmək; 2) qayğısına qalmaq,

qeydinə qalmaq

KOLONYA – odekolon

KOLORDU(-nu) – korpus (hərbi)

KOLTUK(-ğu) – 1) qoltuq, qoltuqaltı çuxur; 2) kreslo, qoltuqlu kürsü

KOMODİN – tumba, dolabça

KOMPARTIMAN – kupe; radyo kompartımanı – radio-rubka

KOMPLO – suiq-qəsd; bir komplo kurmak – sui-qəsd təşkil etmək

KOMPLOCU – sui-qəsdçi

KOMPOSTO – 1) kompot; 2) kompost (üzvi gübrə)

KOMPRİME – həb

KOMUT(-tu) – komanda, əmr

KOMUTAN – komandir

KONAK(-ğı) – 1) imarət, ev; 2) qonaq evi; konaklamak – gecələmək; 3) ordugah

KONFEKSİYON – don, tikili paltar

KONFOR – komfort, rahatlıq

KONFORLU – komfortlu, rahat; konforlu bir hayat sürmek – firavan həyat sürmək

KONKURHİPİK(-ği) – cıdır yarışı

KONSEY – şura; Dünya Barış Konseyi – Dünya Sülh Şurası

KONTRPLAK(-kı) – faner

KONU – mövzu, süjet; bir tablonun konusu – rəsmin mövzusu

KONUK(-ğu) – qonaq

KONUŞMA – 1) danışıq, söhbət; konuşma dili – danışıq dili; 2) məruzə

KONUŞMACI – natiq, çıxış edən, mühazirəçi

KONUŞMAK – 1) danışmaq, söhbət etmək; 2) müzakirə etmək

KONUT(-tu) – məskən, mənzil, ev

KOPÇA – qarmaqcıq; dişi kopça – ilgək; erkek kopça – qarmaqcıq

KORDELE – lent (ipək)

KORDİPLOMATİK(-ği) – diplomatik korpus

KORDON – 1) qaytan, bağ, şnur; 2) saat zənciri; 3) haşiyə, köbə; 4) kordon, mühasirəyə

alma

KORKULUK(-ğu) – 1) hasar, məhəccər, sürahi; 2) müqəvva, qorxuluq; bostan korkuluku –

bostan müqəvvası

KORNER – korner, küncdən zərbə

KORO – xor

KORO ŞEFİ – xormeyster

KORSAN – pirat, dəniz qulduru

KOŞMAK – 1) yüyürmək, qaçmaq; 2) qoşmaq; atları arabaya koşmak – atları arabaya

qoşmaq

KOŞU – qaçma üzrə yarış, qaçış; koşu yolu – qaçış yolu; at koşusu – cıdır

KOŞUL – şərt; ekonomik koşullar – iqtisadi şərtlər

KOŞUT – paralel

KOTA – norma, hədd, hissə, faiz, ölçü

KOVA – vedrə; bir kova su – bir vedrə su

KOVALAMA – təqib, izləmə

KOVALAMAK – təqib etmək, izləmək

KOVAN – 1) arı pətəyi; 2) giliz

KOVUK(-ğu) – oyuq, koğuş

KOY – buxta, kiçik körfəz

KOYU – 1) qatı; koyu bal – qatı bal; 2) tünd; koyu yeşil – tünd yaşıl; koyu çay – tünd çay; 3)

əsil, həqiqi, qatı; koyu devrimci – əsil inqilabçı

KOYULMAK – başlamaq, girişmək; işe koyulmak – işə başlamaq

KOZALAK(-ğı) – qoza; çam kozalakı – şam qozası

KÖLELEŞTİRMEK – kölələşdirmək, qul etmək, əsarət, əsarət altına almaq

KÖRELMEK – 1) sönmək; 2) qurumaq (bulaq); 3) həyat qabiliyyətini itirmək

KÖRLEŞMEK – kütləşmək, korşalmaq; bıçak körleşti – bıçaq kütləşdi

KÖSELE – gön, dəri; kösele çanta – dəri çanta

KÖSTEK(-ği) – 1) buxov, cidar; köstek olmak – buxov olmaq; 2) zəncir; saat köstepi – saat

zənciri

KÖŞE – künc, tin; köşe başında – küçənin tinində

KÖŞK(-kü) – villa, yay sarayı

KÖTÜ – axmaq, pis; kötü niyet – pis niyyət; kötü kadın – yüngül əxlaqlı qadın

KÖTÜLEŞMEK – pisləşmək, ağırlaşmaq, xarablaşmaq; hasta kötüleşmiş – xəstənin

vəziyyəti ağırlaşmışdır

KÖTÜLÜK(-ğü) – pislik

KÖTÜMSER – bədbin, pessimist

KÖTÜMSERLİK(-ği) – bədbinlik, pessimizm

KÖY – kənd; köy okulu – kənd məktəbi

KÖYDEŞ – həmkəndli

KÖYLÜ – kəndli

KRAMP(-pı) – qıc, cəng

KRAVAT(-tı) – qalstuk

KREDİ – 1) kredit; 2) nüfuz, avtoritet

KREŞ – körpələr evi, yasli

KRİZ – böhran, krizis

KRUVAZER – ikibortlu (pencək və s.)

KRUVAZÖR – kreyser

KULAÇ(-cı) – sajın

KULLANILMIŞ – nimdaş, geyilmiş, işlənmiş, köhnə; kullanılmış elbise – nişdaş geyim

KULLANIŞLI – rahat, münasib, əlverişli; kullanışlı bir ev – rahat ev

KULLANIŞSIZ – narahat, əlverişsiz, münasib olmayan

KULLANMAK – 1) istifadə etmək, işlətmək; güç kullanmak – güc işlətmək; 2) idarə etmək

(maşını); arabanı kullanmak kullanırmısın? – maşını sürərsənmi?

KULUKÇKA – qırt toyuq, kült toyuq

KULÜBE – daxma, koma, dəyə, budka; bahçıvan kulübesi – bağbanın daxması; bekçi

kulübesi – gözətçi butkası

KULVAR – cığır (stadionda, hovuzda)

KUMAŞ – parça, qumaş, arşınmalı

KUNDAKÇI – təhrikçi, qızışdırıcı

KUNDURA – ayaqqabı, başmaq

KUPA – kubok (idman)

KUR I – məzənnə; borsa kuru – birja məzənnəsi

KUR II – eşqbazlıq, mazaqlaşma

KURA – püşk; kura çekmek – püşk çəkmək

KURAL(lı) – qayda-qanun, nizam, norma

KURAM – nəzəriyyə; bilimsel kuramlar – elmi nəzəriyyələr

KURAMSAL – nəzəri

KURDELA – lent; kurdela kesmek – lenti kəsmək (təntənəli açılış zamanı)

KURİYE – diplomatik kuryer

KURMAY – ştab, qərargah; harp kurmayı – sahə qərargahı

KURNAZ – hiyləgər

KURNAZLIK(-ğı) – hiyləgərlik

KURON – 1) koronka; 2) krona (pul vahidi)

KURŞUN – 1) qurğuşun; kurşun eritme ocağı – qurğuşun əritmə peçi; 2) güllə

KURŞUNKALEM – karandaş

KURŞUNLAMAK – plomblamaq, gülləyə basmaq, atəşə tutmaq

KURTARICI – xilasedici, xilaskar

KURTMASALI(-nı): kurtmasalı okumak – uydurmaq, nağıl söyləmək

KURUL – 1) şura, sovet; bakanlar kurulu – nazirlər soveti; 2) komissiya; seçim kurulu –

seçki komissiyası

KURUM – liqa, təşkilat, cəmiyyət; hayır kurumu – xeyriyyə cəmiyyəti; öğretim kurumu –

tədris müəssisəsi

KUŞAK(-ğı) – 1) qurşaq (müxtəlif mənalarda); 2) nəsil; genç kuşak – gənc nəsil

KUŞKİRAZI(-nı) – meşə gilası

KUŞKU – həyəcan, təlaş, təşviş, qorxu; kuşkuyla – narahatlıqla; kuşkuya düşmek – qorxuya

düşmək

KUTLAMAK – 1) təbrik etmək; bayramınızı kutlarım – bayramınızı təbrik edirəm; 2)

bayram etmək, qeyd etmək

KUTLU – xoşbəxt, sevincli, şən; kutlu gün – xoşbəxt gün

KUTSAL – müqəddəs

KUTUR(-tru) – diametr

KUVAFÜR – darama, daranma, saç darama forması

KUYRUKLU PİYANO – royal

KUYTU – xəlvət, gizli, tənha

KUYUMCU – zərgər

KUZGUNKILICI – qarğasoğanı

KÜFÜR(-frü) – söyüş

KÜLAH – 1) papaq; 2) torba

KÜLFETLİ – çətin, ağır

KÜLOT(-tu) – 1) qalife, brici; 2) triko (qadın üçün)

KÜLTÜRFİZİK(-ği) – bədən tərbiyəsi

KÜMES – toyuq hini, quş damı, quşxana

KÜPE – sırğa

KÜR – müalicə; kür şehri – kurort şəhəri

KÜRDAN – diş qurdalayan

KÜREKÇİ – avarçı

KÜSTAH – kobud, qaba, ədəbsiz

KÜSTAHÇA – ədəbsizcəsinə, kobudcasına, qaba tərzdə

KÜSUR – 1) artıq, əlavə; buna yüz küsur lira harcadım – buna yüz lirədən artıq xərclədim;

2) pay, hissə; by paranın küsurundan vaz geçtim – pulların mənə düşən payından imtina

etdim

L

LACİVERT – tünd göy, lacivərd

LAF – 1) söz, söhbət, danışıq; 2) laf, boş danışıq, boşboğazlıq, cəfəngiyat

LAHANA – bostan kələmi

LAHİT(-hti) – sərdabə, məqbərə

LAHZA, LAHZE – an, ləhzə

LAİK – dünyəviləşdirilmiş, dünyəvi

LAPA – 1) sıyıq; 2) təpitmə, məlhəm

LASTİK(-ği) – 1) rezin, kauçuk; 2) lastik, rezin pozan; 3) şin

LAUBALİ – ədəbsiz, nəzakətsiz, hörmət gözləməyən, təklifsiz

LAVABO – əl-üz yuyan

LENF(A) – limfa

LEVREK(-ği) – xanı balığı

LEYLAK(-ğı) – yasəmən

LİKEN – 1) dəmrov; 2) şibyə

LİNYİT(-ti) – liqnit (boz daş kömür)

LİSAN – dil; lisan bilen – xarici dilləri bilən

LİSANS – 1) ali təhsil haqqında diplom; 2) lisenziya; ihracat lisansı – ixracat lisenziyası

LİSE – lisey, orta ixtisas məktəbi

LİSTE – siyahı, cədvəl; fiyat listesi – preyskurant; yemek listesi – menyu

LOBUT(-tu) – gürz (idman)

LODOS – cənub küləyi

LOKANTA – restoran, yeməkxana

LOMBOZ – illüminator

LOP: lop yumurta – qaynanmamış yumurta

LOTA – nalim

LUTR – 1) susamuru; 2) susamuru xəzi; 3) susamuru dərisindən hazırlanmış

M

MABET(-di) – məbəd, ibadətxana, səcdəgah

MACERA – 1) macəra; 2) avantüra, fırıldaq; maceracı – fırıldaqçı

MACUN – 1) pasta; diş macunu – diş pastası; 2) zamazka, sürtgü; kayak macunu – xizək

sürtgüsü

MADALYA – medal

MADEN – 1) metal; maden alaşımı – metal ərintisi; maden kap – metal qab; 2) filiz, mineral,

külçə

MAHCUP(-bu) – utancaq, abırlı, həyalı; mahcup etmek – utandırmaq

MAHFİL – 1) iclas yeri, klub; 2) cəmiyyət, dairə; hükümet mahfilleri – rəsmi dairələr

MAHREK(-ki) – orbit (astronomiya)

MAHSUS – 1) xas, məxsus; 2) xüsusi olaraq, məxsusən; 3) qəsdən, bilə-bilə, bilərəkdən

MAKARNA – makaron

MAKAS – 1) qayçı; bahçıvan makası – bağ qayçısı; 2) kəlbətin, qısqac, maşa

MAKASTAR – biçici

MAKBUZ – 1) alınmış, götürülmüş, qəbul edilmiş; yüz lira makbuzum olmuştur – mən yüz

lirə aldım; 2) qəbz

MAKTU – müəyyən, qəti, son; maktu fiyat – son qiymət

MAKUL – 1) aydın, başa düşülən, ağıla batan, məntiqə uyğun; 2) fərasətli, bacarıqlı, işgüzar

MALUL(-lü) – əlil, şikəst

MALZEME – material, ləvazimat; fotoğraf malzemesi – fotoləvazimat; inşaat malzemesi –

inşaat materialı

MAMUL(-lü) – məmulat, mal, məhsul

MAMUR – abad

MANAV – meyvə-tərəvəz satan, göyərti satan, səbzəvatçı; manav dükkanı – meyvə-tərəvəz

dükanı

MANDA I – kəl

MANDA II – mandat

MANŞET(-di) böyük sərlövhə, başlıq

MANŞON – mufta (qadınlar üçün)

MANTAR – 1) göbələk; 2) probka, mantar; mantar agacı – mantar ağacı

MARANGOZ – xarrat

MARATON – marafon qaçışı

MARİFET(-ti) – ustalıq, çeviklik, bacarıq, məharət

MARŞANDİZ – yük qatarı

MARTI – qağayı

MARUL – kahı

MASAL – nağıl, əfsanə

MAŞRAPA – krujka, parç, tayqulp

MATİNE – səhər tamaşası, səhər seansı

MAVUNA – barja

MAYDANOZ – cəfəri (botanika)

MAYIN – mina (hərbi)

MAYIS – may

MAYO – 1) çimərlik kostyumu, ülgücü tumanı; 2) triko, mayka

MAZERET(-ti) – üzr, üzrlü səbəb; mazeret beyan etmek – üzr ismətəm; sağlık mazereti –

xəstəlik haqqında arayış, bülleten

MAZHAR: mazhar olmak – nail olmaq

MAZİ – keçmiş, ötmüş; mazide – keçmişdə

MAZUR – 1) bağışlanılmış, günahından keçilmiş; 2) üzrlü, məzur, bağışlana bilən; mazur

görmek – üzrlü hesab etmək

MEBUS – deputat, vəkil

MELEZ I – 1) metis, mələz, mulat; 2) hibrid

MELEZ II – şam ağacı

MEMURİYET(-ti) – xidməti tapşırıq, ezamiyyət

MENDİL – cib dəsmalı

MENEKŞE – 1) bənövşə; 2) bənövşəyi

MENSUP: basın mensupları – mətbuat nümayəndələri

MERCEK(-ği) – linza (fizika)

MERAK ETMEK – 1) maraqlanmaq; 2) narahat olmaq, həyəcan keçirmək

MERCİ(-ii) – instansiya, pillə, mərhələ

MERHABA – salam, salaməleyküm, xoş gördük

MERSİNBALIĞI(-nı) – nərə, nərə balığı

MESAİ – zəhmət, əmək, iş; mesai birliği – əməkdaşlıq; mesai arkadaşı – iş yoldaşı

MESAJ(-ji) – müraciətnamə, məktub; tebrik mesajı – təbrik məktubu

MESLEK(-ki) – sənət, peşə; meslek hastalıkları – peşə xəstəlikləri

MEŞALE – məşəl, işıq, nur; hayat meşalesi – həyat məşəli

MEŞE – 1) palıd ağacı; meşe ormanı – palıd meşəsi; 2) palıddan hazırlanmış

MEŞRU – haqlı, düz, qanuni; meşru haklar – qanuni hüquqlar

METABOLİZMA – maddələr mübadiləsi

MEVDUAT(-tı) – kapital qoyuluşu, əmanət, təminat pulları, depozit; mevduat sahibi –

əmanət sahibi

MEVKİ(-ii) – 1) dərəcə, sinif; birinci mevki kamara – birinci dərəcəli kayut; 2) mövqe, yer

MEVKUF – həbs olunmuş, tutulmuş

MEVZİ(-ii) – döyüş meydanı

MEZE – çərəz, məzə

MIKNATIS – 1) maqnit; 2) maqneto

MINTAKA – 1) rayon, zona; 2) zona, qurşaq

MISIR – qarğıdalı

MİĞFER – dəbilqə, şlem, taskulah, dəmir papaq

MİLİS – 1) yığma qoşun; 2) milis

MİNDER – 1) idman döşəyi; 2) nimdar, döşəkçə

MİNİBÜS – mikroavtobus

MİNİK – kiçicik, bambalaca

MİNK – su samuru

MİSAFİR – qonaq, müsafir; misafir salonu – qonaq otağı

MİSAFİRPERVER – qonaqpərvər, qonaqsevər

MİSAK(-kı) – xartiya, pakt

MİTOLOJİ – mifologiya

MİYOP – yaxından görən, uzağı görməyən

MİZAH – yumor, məzhəkə

MİZAHÇI – yumorist, məzhəkəçi

MOBİLYA – mebel; mobilya fabrikası – mebel fabriki

MOLA – tənəffüs, fasilə, dinclik, əylənmə, dayanma, nəfəsini dərmə

MOR – bənövşəyi

MORARMAK – göyərmək; soguktan morarmak – soyuqdan göyərmək

MORINA – treska (zoologiya)

MOTORBOT(-tu) – motorlu qayıq

MUAMELE – 1) rəftar, münasibət; 2) əməliyyat; 3) qanuniləşdirmə, rəsmiləşdirmə

MUAZZAM – qüvvətli, güclü, əhəmiyyətli, mühüm; muazzam silahlı kuvvetler – güclü

silahlı qüvvələr

MUHABİR – müxbir, reportyor; foto muhabiri – fotomüxbir

MUHAFIZ – keşikçi

MUHAKKAK – 1) etibarlı, mötəbər, səhih, dəqiq; 2) hökmən, şübhəsiz, mütləq, yəqin

MUHTEMEL – mümkün olan, ola bilən, ehtimal edilən; kuvvetle muhtemel – çox ehtimal

edilən

MUHTEVİYAT(-ti) – məzmun, mahiyyət

MUHTIRA – 1) qeyd, yaddaş; 2) yaddaş dəftərcəsi; 3) memorandum

MUKABELE – 1) cavab; 2) əvəzini vermə, əvəzini çıxartma, ödəmə; 3) qarşıqoyma,

müqayisə etmə, tutuşdurma

MUKAVVA – karton

MUM – şam

MURABAHA – sələmçilik, müamiləçilik

MUSLUK(-ğu) – kran; su musluku – su kranı

MUTABAKAT(-ti) –1) razılıq, uyğunluq, müvafiqlik, mütabiqlik; maksada mutabakat –

məqsədə uyğunluq; 2) eynilik, bərabərlik (riyaziyyat)

MUTABIK – razı; mutabık kalmak – razı qalmaq

MUTLU – məsud, xoşbəxt, bəxtəvər

MUVAFAKAT(-ti) – icazə, razılıq; muvafakat etmek – razı olmaq, icazə vermək

MUVAZENE, MUVAZENET(-ti) – 1) müvazinət, tarazlıq, dayanıqlılıq; 2) balans; ödeme

muvazenesi – ödəmə balansı

MUZ – banan

MÜCADELE – 1) mübarizə; mücadelede bulunmak – mübarizə aparmaq; 2) qovğa, dava

MÜCEVHER – daş-qaş, cəvahirat

MÜDAHALE – müdaxilə; müdahaleden masun – toxunulmaz

MÜFREZE – dəstə (hərbi); ihraç müfrezesi – desant dəstəsi

MÜFRİT – qatı, sərt, ekstremist

MÜHİMSEMEK – mühüm hesab etmək, əhəmiyyət vermək, vacib saymaq

MÜKELLEF – 1) təmtəraqlı, dəbdəbəli; 2) mükəlləfiyyətli, borclu

MÜNEVVER – 1) işıqlı, aydın; 2) ziyalı, oxunmuş, mədəni, aydın fikirli, elmli, bilikli;

münevver bir adam – ziyalı adam

MÜNFERİT(-di) – ayrı, xüsusi. tək; münferit emir – xüsusi əmr

MÜPHEM – aydın olmayan, dumanlı, qeyri-müəyyən

MÜSABIK – yarış iştirakçısı

MÜSAİT – 1) əlverişli, münasib, yararlı; 2) mümkün olan, yol verilən

MÜSAVAT(-tı) – bərabərlik

MÜSAVİ – 1) bərabər, eyni; müsavi olmak – bərabər olmaq; 2) bərabərlik işarəsi (riyaziyyat)

MÜSHİL – işlətmə dərmanı

MÜSTACEL – təxirəsalınmaz, təcili

MÜSTAHZAR – hazır dərman

MÜSTAKBEL – gələcək, qarşıda gözlənilən

MÜSTEŞAR – müşavir, məsləhətçi, məşvərətçi; elçilik müsteşarı – səfirliyin müşaviri

MÜŞTEŞRİK(-ki) – şərqşünas

MÜSVEDDE – 1) qaralama; 2) parodiya

MÜTAREKE – barışıq, sülh; mütareke etmek – sülh bağlamaq; mütareke teklifi – barışıq

təklifi

MÜTECAVİZ – 1) təcavüzkar; 2) həddini aşan

MÜTEHARRİK MERDİVEN – eskalator

MÜTEVAZİ – təvazökar, sadə

MÜZMİN – xronik, uzunsürən, çox davam edən, kök salmış; müzmin hastalık – xronik

xəstəlik

N

NAFİLE – nahaq, boş, əbəs, mənasız

NAKIL(-kli) – 1) nağıl etmə, nəql etmə; 2) danışma, aparma, ötürmə, vermə; 3) köçürmə

(tibb); 4) tərcümə

NALIN – taxta səndəl (hamam üçün)

NAMLU – 1) lülə (silahda); 2) tiyə (qılıncın və s.)

NASIL – necə; bu nasıl bir adam? – bu necə adamdır? nasıl geldiniz? – necə gəldiniz?

NASIR – qabar, döyənək

NAVLUN – 1) fraxt; mesafe navlunu – uzaq məsafə fraxtı; 2) gəmidə getmə haqqı

NAZİ – nasist

NEBAT(-tı) – bitki, nəbatat; nebat bahçesi – nəbatat bağı; nebat mahşeri – sıx meşəlik,

cəngəllik

NEHIR(-hri) – çay; nehır kolu – çayın qolu

NERE – hara; nereniz ağrıyor? – haranız ağrıyır?; nere bulundunuz? – harada oldunuz?

NEREDE – harada

NERELİ – haralı; siz nerelisiniz – siz haralısınız

NET – aydın, təmiz, dürüst, dəqiq; ayda net beş yüz lira – ayda beş yüz lirə qalır

NEZLE – zökəm, tumov

NİCELİK(-ği) – kəmiyyət, miqdar; nicelik zarfı – kəmiyyət zərfi

NİHAİ – son, qəti

NİSAN – aprel

NİTEKİM – həmçinin, həm də

NİTEL – keyfiyyət; nitel analiz – keyfiyyət analizi

NİTELEMEK – xarakterizə etmək, səciyyələndirmək

NİTELİK(-ği) – keyfiyyət, səciyyə, xassə, xüsusiyyət

NOEL – milad (bayramı)

NOT(-tu) – 1) qeyd, işarə; 2) qiymət, bal, dərəcə; iyi not – yaxşı qiymət; tam not – ən yüksək

bal

NOTER – notarius

NÖBET(-ti) – 1) növbə; 2) keşik, qarovul (hərbi), növbətçilik; 3) tutma (xəstəl iyin)

NUTUK(-tku) – nitq, çıxış

NÜFUS – 1) əhali, xalq; nüfusun artması – əhali artımı; 2) adam, sakin; burada beş nüfus var

– burada beş adam var

NÜKLEER – nüvə; nükleer denemeler – nüvə sınaqları

O

OCAK – yanvar

ODA – 1) otaq; 2) nömrə (mehmanxanada); 3) palata

ODAK(-ğı) – fokus (fizika); odak uzaklığı – fokus məsafəsi

OFİS – ofis, idarə, müəssisə, şöbə, departament; ticaret ofisi – ticarət idarəsi

OJE – lak (dırnaq üçün)

OKUL – məktəb, təhsil ocağı; özel okul – xüsusi məktəb

OKULÖNCESİ – məktəbəqədər; okulöncesi eğitim – məktəbəqədər tərbiyə

OKUNAKLI – aydın, səlist (xətt)

OKUR – oxucu

OKURYAZAR – savadlı

OKYANUS – okean; okyanus bilgisi – okeanoqrafiya

OLACAK(-gı) – əlverişli, yararlı, münasib; olacak bir fiyat söyle – münasib bir qiymət de

OLAĞAN – adi, adət edilmiş

OLAĞANÜSTÜ – qeydi-adi, fövqəladə

OLANAK(-ği) – imkan

OLANAKLI – mümkün

OLANAKSIZ – mümkün olmayan

OLANCA – bütün; olanca gücüyle – var gücüylə

OLASILIK(-ğı) – ehtimal

OLAY – hadisə, əhvalat

OLGUN – 1) yetişmiş, dəymiş (meyvə və s.); 2) yetk in, kamil (insan); 3) təkmilləşmiş,

təcrübəli

OLMUŞ – yetişmiş, dəymiş; bu karpuz fazla olmuş – bu qarpız çox yetişib

OLTA – tilov

OLUK(-ğu) – növ, novalça

OLUMLU – müsbət; olumlu karşılamak – müsbət qarşılamaq

OLUMSUZ – inkar, mənfi; olumsuz cevap – mənfi cavabı; olumsuz cümle – inkar cümləsi

OLUŞMAK – yaranmaq, əmələ gəlmək, törəmək, düzəlmək

OLUŞTURMAK – təşkil etmək, yaratmaq, düzəltmək, tərtib etmək

OMUR – onurğa; omur kemiği – onurğa sümüyü

OMUZ – çiyin

OMUZLUK(-ğu) – paqon, epolet

ONAMAK – bəyənmək təqdir etmək, təsdiq etmək

ONARIM – təmir

ONARMAK – təmir etmək, düzəltmək

ONAYLAMAK – təsdiq etmək

ONUR – 1) mənlik, qürur; onuruna yedirememek – mənliyinə sığışdıra bilməmək; 2) ləyaqət,

heysiyyət; 3) şərəf; onur üyesi – fəxri üzv

OPERATÖR – 1) cərrah; 2) operator; telsiz operatörü – radiooperator, radist

ORAN – nisbət, faiz; doğum oranı – doğum faizi; oranla – nisbətən

ORG(-gu) – orqan (musiqi)

ORTAM – mühit, şərait; bu ortamda calışılmaz – bu şəraitdə işləmək olmaz

ORTODOKS – pravoslav; ortodoks kilisesi – pravoslav kilsəsi

OTOPSI – yarma (tibbi), yarılma (meyiti)

OTORİTE – avtoritet

OTURUM – 1) iclas; 2) daimi yaşayış yeri

OVA – düzənlik, düzəngah

OY – 1) rəy, fikir, mülahizə; 2) səs, səs vermə hüququ; oy birliği ile – bir səslə

OYALAMAK – 1) fikrini dağıtmaq, başını qarışdırmaq; 2) başını tovlamaq, aldatmaq, kələk

gəlmək

OYLAMA – səs vermə; açık oylama – açıq səsvermə; gizli oylama – gizli səsvermə

Ö

ÖBEK(-ği) – qrup, dəstə, yığın

ÖÇ(ÖCÜ) – intiqam, qisas; öç alma – intiqam alma

ÖDEM – şiş (tibbi)

ÖDENEK(-ği) – ayrılmış məbləğ, təxsisat

ÖDEV – borc, vəzifə; ödevini yapmak – borcunu yerinə yetirmək

ÖDLEK(-ği) – qorxaq

ÖDÜL – mükafat, priz

ÖDÜNÇ(-cü) – borc (pul); ödünç almak – borc almaq

ÖFKE – acıq, hirs, qəzəb; ofkeden – acığından; öfke ile – hirslə

ÖFKECİ – hirsli, acıqlı, qəzəbli

ÖFKELENMEK – acıqlanmaq, hirslənmək, qəzəblənmək

ÖĞLE – günorta; öğle paydosu – nahar fasiləsi

ÖĞRENCİ – şagird, tələbə

ÖĞRENİM – təhsil, öyrənmə, təlim

ÖĞRETİCİ – 1) tədris; öğretici filmi – tədris filmi; 2) ibrətamiz, faydalı

ÖĞRETİM – dərs, tədris, təhsil

ÖĞRETMEN – müəllim

ÖKALİPTÜS – evkalipt

ÖKÇE – daban

ÖKSÜZ – yetim

ÖNAYAK: önayak olmak – təşəbbüs göstərmək, başçılıq etmək

ÖNCE – əvvəl, qabaq, hər şeydən, əvvəl

ÖNCEDEN – əvvəlki, qabaqkı

ÖNCEL – sələf

ÖNCELİK – 1) birincilik, qabaqcıllıq; 2) beh, təminat

ÖNCÜ – avanqard

ÖNDER – lider, rəhbər, başçı

ÖNEM – məna, əhəmiyyət

ÖNEMLİ – əhəmiyyətli, mühüm, vacib, qiymətli; önemli bir rol oynamak – mühüm rol

oynamaq

ÖNERGE – təklif

ÖNERMEK – təklif etmək

ÖNGÖREN – uzaqgörən, tədbirli

ÖNGÖRMEK – nəzərə almaq, qabaqcadan fikirdə tutmaq

ÖNGÖRÜ – ehtiyatlılıq, tədbirlilik, uzaqgörənlilik

ÖNGÖRÜLÜ – ehtiyatlı, tədbirli, uzaqgörən

ÖNLEMEK – qarşısını almaq, mane olmaq; dünya harbini önlemek – dünya müharibəsinin

qarşısı almaq

ÖNSEZİ – ürəyə damma, qabaqcadan hiss etmə, duyma

ÖRGÜT(-tü) – təşkilat

ÖRGÜTÇÜ – təşkilatçı

ÖRGÜTLEMEK – təşkil etmək

ÖRNEĞİN – məsələn, misal üçün

ÖTE – 1) o biri tərəf, o tərəf; dağın ötesi – dağın o tərəfi; 2) yerdə qalan, qalan hissə

ÖTEBERİ – xırda-para, cürbəcür; öteberi almağa çıktım – xırda-para almağa çıxdım

ÖTEKİ(-ni) – o, o biri; öteki dünya – o dünya

ÖTÜCÜ – cəh-cəh vuran, oxuyan quşlar

ÖVGÜ – 1) tərif, mədh; 2) mədhiyyə, mədhnamə

ÖVMEK – mədh etmək, tərifləmək

ÖVÜCÜ – mədhedici, tərifləyici

ÖYKÜ – hekayə, novella; hayat öyküsü – tərcümeyi-hal

ÖZDEKÇİLİK(-ği) – materializm

ÖZEL – şəxsi, xüsusi, özünün; özel araba – şəxsi maşın; derginin özel sayısı – jurnalın

xüsusi nömrəsi

ÖZELLİK(-ği) – xüsusiyyət, özünə məxsusluq

ÖZEN – 1) səy, cəhd, çalışqanlılıq; 2) səliqə, diqqət

ÖZENSİZ – səthi, ötəri, başdansovma, səliqəsiz

ÖZERKLİK, ÖZERKLİLİK(-ği) – muxtariyyət

ÖZET(-ti) qısa, məzmun, rezyume, xülasə, nəticə; haberlerden özet – xəbərlərdən xülasə;

özetini çıxarmak – nəticə çıxarmaq

ÖZETLEMEK – xülasə çıxarmaq, nəticə çıxarmaq, yekunlaşdırmaq

ÖZGÜ – 1) xas olan, xarakterik, səciyyəvi; 2) ayrılmış, nəzərdə tutulmuş, məxsus; bu bahçe

çocuklara özgüdü – bu bağça uşaqlara məxsusdur

ÖZGÜN – orijinal, xüsusi

ÖZGÜR – sərbəst, azad, müstəqil

ÖZGÜRLÜK(-ğü) – azadlıq, müstəqillik, istiqlaliyyət; özgürlüke kavuşmak – azadlığa

çıxmaq

ÖZLEM – həsrət, qüssə, xiffət

ÖZVERİ – fədakarlıq, candan keçmə

P

PAÇA – balaq (şalvarda)

PAKETLEMEK – qablaşdırmaq, yığıb bağlamaq

PALAMUT(-du) – palıd qozası

PALET – 1) tırtıl; paletli traktör – tırtıllı traktor; 2) palitra

PALYAÇO – kloun, məzhəkəçi, təlxək

PANAYIR – yarmarka

PANCAR – çuğundur, pazı; şeker pancarı – şəkər çuğunduru

PANCUR – jalyuzi (nazik taxtadan, metaldan düzəldilən pəncərə, pərdə və s.)

PANKART(-tı) – plakat, transparant

PANSIMAN – sarğı (tibbi)

PAPAĞAN – tutuquşu

PAPATYA – çobanyastığı

PAPAZ – 1) keşiş; 2) korol (kart kağızlarında tuzdan sonra ən böyük kart)

PARA – 1) pul; para bozmak – pul xırdalamaq; 2) parça, tikə, hissə, bir tikə, bir parça, dilim

PARADİ – qalereya (teatr)

PARANTEZ – mötərizə

PARASIZ – pulsuz, havayı

PARDÖSÜ – nazik palto

PARFÜM – ətir

PARS – bəbir

PASKALYA – pasxa

PASTA – pirojna, peçenye

PASTA(H)ANE – qənnadı mağazası, şirniyyat mağazası

PATATES – kartof

PATEN – 1) konki; 2) rolik, ayaq diyircəyi

PATIRTI – səs-küy, hay-küy

PATİKA – cığır

PATİNAJ – konkidə gəzmə

PATİNAJCI – konki sürən

PATLICAN – badımcan

PATRON – sahib, ağa

PAYDOS – 1) tənəffüs, fasilə; yemek paydosu – nahar fasiləsi; 2) bəsdir!, yetər!, bitdi!,

kifayətdir!

PAYLAMAK – danlamaq, məzəmmət etmək

PAYTAK(-ği) – 1) piyada (şahmatda); 2) əyriayaq

PEÇETE – salfet, əlsilən

PEK – olduqca, çox

PEKALA – 1) gözəl, yaraşıqlı, qəşəng; 2) çox gözəl, əcəb, yaxşı

PEKİ – çox yaxşı, çox gözəl, yaxşı, olsun

PEKİŞMEK – bərkimək, möhkəmlənmək

PEKİŞTİRMEK – bərkitmək, möhkəmləndirmək

PEKSİMET(-ti) – suxarı, qalet

PELTE – jele, marmelad

PEMBE – çəhrayı

PERKİ – xanı balığı

PERŞEMBE – cümə axşamı

PERTAVSIZ – böyüdücü şüşə, lupa, zərrəbin

PERUKA – parik, qoyma saç, süni saç

PERVANE – 1) pərvanə; 2) propeller, pər; 3) nazimçarx, yay; saat pervanesi – saat yayı

PEŞİN – 1) əvvəldən, qabaqcadan, əvvəlcə; peşin cevap – hazır cavab; 2) nağd; peşin para

ile satış – nağd pulla satış

PEŞKİR – salfet, əl dəsmalı

PEŞTAMAL – önlük, döşlük, qənşərlik

PETROL(-lü) – benzin, neft

PEYKE – taxta skamya

PİRASA – kəvər

PIRLANTA – brilyant; pırlanta küpe – brilyant sırğa

PİDE – kökə

PİL – batareya, qalvanik element; elektrik pili – elektrik batareyası

PİLAV – plov

PİLİÇ(-ci) – cücə

PİNEKLEMEK – mürgüləmək, mürgü döymək

PİPO – tənbəki çubuğu, müştük; pipo içmek – tənbəki çubuğu çəkmək

PİRİNÇ(-ci) – düyü, çəltik

PİRZOLA – döyülmüş ət, kotlet

PİSKOPES – yepiskop

PİST(-ti) – qaçış zolağı (idman); iniş pisti – enmə zolağı (aviasiya); 2) meydança; dans pisti –

rəqs meydançası

PİŞKİN – 1) bişmiş; 2) yetişmiş, yetkin; 3) ədəbsiz, nəzakətsiz; 4) təcrübəli, dünyagörmüş;

pişkin bir tavırla – dünyagörmüş adam kimi

PİTORESK(-ki) – mənzərəli, səfalı; pitoresk bir köy – mənzərəli kənd

PİYANGO – lotereya; piyango bileti – lotereya bileti

PİYASA – 1) bazar; piyasa ekonomisi – bazar iqtisadiyyatı; 2) bazar qiyməti

PLAK(-ğı) – 1) val, qramafon valı; 2) fotoplastinka

PLAKA – nömrə nişanı (maşının)

POLİÇE – 1) veksel; poliçe farkı – veksel məzənnəsi; 2) polis (sığorta vəsiqəsi)

POMPA – nasos

POMPALAMAK – nasosla doldurmaq

PORSELEN – farfor, çini; porselen fincan – çini fincan

PORTMANTO – paltarasan

POST(-tu) – dəri, gön; ayı postu – ayı dərisi

POSTA – 1) poçta; 2) qrup, komanda; 3) reys; otobus oraya günde üç posta yapar – avtobus

ora gündə üç reys edir; 4) növbə; gece postası – gecə növbəsi

PRİM – 1) sığorta haqqı; 2) mükafat, priz; prim vermek – mükafat vermək

PRİZ – ştepsel, rozetka (elektrik)

PROJE – layihə

PROPAGANDA – təbliğat

PUL – 1) marka; posta pulu – poçt markası; 2) axça, pul (balıqda)

PULCU – 1) marka satan; 2) marka kolleksioneri; filatelist

PULLUK(-ğu) – kotan

PUNTO – şrift

PURO – siqar

PUSULA I – kompas, bussol

PUSULAII – 1) sərəncam kağızı, əmrnamə, order, çağırış vərəqəsi; 2) bülleten (seçki)

PUTREL – tir (dəmir)

PUVAN – xal (idman); puvan hesabı yle yenmek – xal hesabı ilə udmaq

PÜNEZ – knopka, pünez (dəftərxana)

PÜRÜZ – 1) əyri-üyrü, kələ-kötür; 2) çatışmamazlıq, qüsur; 3) maneə, çətinlik

PÜRÜZSÜZ – 1) hamar, düz; 2) qüsursuz, nöqsansız; 3) sadə, asan

PÜSKÜRTEÇ(-ci), PÜSKÜREN – pulverizator, püskürdücü, tozlandırıcı

PÜSKÜRTMEK – geriyə oturtmaq (hərbi), dəf etmək; düşmanı geriye püskürtmek – düşməni

geriyə oturtmaq; 2) çiləmək, püskürtmək, tozlandırmaq

R

RAFADAN: rafadan yumurta – ilıq bişmiş yumurta

RAFİNERİ – neftayırma zavodu

RAĞMEN – baxmayaraq, əksinə olaraq; bütün ricalamarıma rağmen – bütün xahişlərimə

baxmayaraq

RAKI – rakı, araq

RAKIM – dəniz səviyyəsindən hündürlük

RAMPA – eniş

RANDEVU – görüş; randevu vermek – görüş təyin etmək

RANDIMAN – 1) məhsuldarlıq, səmərəlik; çalışma randımanı – əməyin səmərəliyi; 2)

faydalı iş əmsalı

RANDIMANLI – məhsuldar, səmərəli

RAPOR – 1) məruzə, hesabat, raport; 2) məlumat ; hava raporu – hava haqqında məlumat; 3)

arayış, xəstəlik vərəqəsi

RAPTİYE – sancaq, qısqac; raptiye ignesi – dəftərxana sancağı

RASGELE – 1) təsadüfi; 2) necə gəldi, təsadüfən, bəxtəbəxt

RAY – rels; raydan çıkmak – relsdən çıxmaq; rayına girmek – yoluna düşmək (işlər)

REÇEL – mürəbbə

REÇETE – resept; reçete yazmamak – fikir verməmək

REFAKAT(-tı) – 1) müşayiət (hərbi) 2) akkompanement; müşayiət; piano refakat ile –

pianonun müşayiəti ilə; 3) mühafizə dəstəsi, svita, məiyyət (böyük bir şəxsin müşayiətçiləri);

refakat etmek – müşayiət etmək

REHBER – 1) bələdçi, gid; 2) soraq kitabçası

REHİN(-hni) – girov; rehin bırakmak – girov qoymaq

REİS(RESİ) – rəhbər, başçı, rəis, sədr; aile reisi – ailə başçısı; mahkeme reisi – məhkəmənin

sədri

REKOLTA, REKOLTE – məhsul, kənd təsərrüfatı məhsulları

REKUN – yenot (zoologiya)

REN, RENGEYİĞİ – şimal maralı

RESEPSİON – 1) qəbul; 2) qeyd şöbəsi; resepsion şefi – növbətçi adminstrator

RESEPTÖR – 1) radioqəbuledici, qəbuledici aparat; 2) telefon dəstəyi

RESİTAL(-li) – konsert, solo konserti

RESTORE, RESTORASYON – bərpa

REVELATOR – aydınlaşdırıcı preparat (foto); revelator banyosu yapmak – şəkli

aydınlaşdırmaq

REVİR – tibb məntəqəsi, lazaret

RIHTIM – sahil, dənizkənarı, çay qırağı

RİCAL(-li): devlet ricali – dövlət xadimləri; ricali siyasi – siyasi xadimlər

RİCAT(-tı) – geri çəkilmə (hərbi)

RİMEL – kirpik üçün tuş

RİNGA – siyənək (zoologiya)

ROTA – yol, səmt, istiqamət; rotasından çıkmak – yolundan çıxmaq

ROZET(-ti) – döş nişanı

RÖMORK(-ku) – qoşqu (nəqliyyat vasitəsi)

RUGAN – 1) lak, parıltı; 2) lak çəkilmiş, laklı; rugan iskarpin – laklı tufli

RUHSAT TEZKERESİ – vəqisə

RUJ – pomada (dodaq üçün kosmetik yağ)

RULMAN – podşipnik; bilyalı rulman – diyircəkli podşipnik

RÜZGAR – külək; rüzgar çıktı – külək qalxdı

RÜZGARLI – küləkli

S

SABAHLIK(-ğı) – qadın xalatı

SABAN – kotan; kara saban – xış, cüt

SAÇMA – 1) axmaq, səfeh; 2) boş söz, mənasız fikir, cəfəngiyat

SAÇMALAMAK – boş-boş danışmaq, mənasız danışmaq

SAFHA – faza, mərhələ, dövr, etap; hazırlık safhası – hazırlıq mərhələsi

SAFİ – təmiz, saf, xalis; safi kar – təmiz gəlir

SAĞANAK(-ğı) – şiddətli yağış, sel, tufan

SAĞDUYU(-nu) – sağlam fikir, sağlam düşüncə

SAĞIR – kar; sağır edici – qulaq batırıcı

SAĞLAMAK – 1) təmin etmək, təchiz etmək; 2) nail olmaq, müvəffəq olmaq; başarı

sağlamak – müvəffəqiyyətə nail olmaq

SAĞLIK MEMURU – feldşer

SAHANDA YUMURTA – qayğanaq

SAKAT(-tı) – 1) zədəli, qüsurlu, xarab; 2) şikəst, ə lil

SAKATLAMAK – 1) şikəst etmək, eybəcər hala salmaq; 2) zədələmək, xarab etmək,

korlamaq

SAKATLIK(-ğı) – 1) şikəstlik, əlillik; sakatlık emekli aylığı – əlilliyə görə pensiya; 2)

nöqsan, zədə, qüsur

SAKIN – ehtiyatlı ol, gözlə, bax

SAKINMAK – qorunmaq, yayınmaq, özünü gözləmək; soğuktan sakınmak – soyuqdan

özünü gözləmək

SAKLANMAK – 1) gizlənmək, daldalanmaq; 2) qorunmaq, saxlanmaq

SAKLI – 1) saxlanılmış, qorunmuş; 2) gizlədilmiş, gizli, gizlin; saklı mevzi – gizli mövqe

SALAM – səlyami (bərk kolbasa növü)

SALAMURA – 1) duzlu su, şoraba suyu; 2) şoraba; duza qoyulmuş; balık salamurası – duzlu

balıq

SALÇA – 1) sous, xörək şirəsi; 2) tomat pastası

SALDIRGAN – təcavüzkar

SALDIRI – hücum, basqın, təcavüz; saldırıya uğramak – hücuma məruz qalmaq

SALDIRMAK – cummaq, hücum etmək, təcavüz etmək

SALGIN – 1) epidemiya; 2) hücum, axın, basqın; çekirge salğını – çəyirtkə basqını

SALI – çərşənbə axşamı

SALIK: salık vermek – məsləhət görmək, tövsiyə etmək

SALIVERMEK – azadlığa buraxmaq, azad etmək

SALINCAK(-ğı) – yelləncək

SALLAMAK – bulamaq, yelləmək; başını sallamak – başını bulamaq

SALLANTI – 1) yellənmə, yırğalanma, silkələnmə, titrəyiş; 2) etinasızlıq, laqeydlik,

saymazlıq, diqqətsizlik

SALT(-tı) – təkcə, yalnız; bu iş salt kendisini ilgilendirmez – bu iş təkcə ona aid deyil

SALTÇILIK(-ğı) – mütləqiyyət

SALVO – yaylım atəşi, salyut

SANATORYUM – vərəm sanatoriyası

SANCAK(-ğı) – bayraq

SANDAL – qayıq

SANDALYE – 1) stul, kürsü, oturacaq; koltuklu sandalye – qoltuqlu kürsü; 2) vəzifə, stol;

sandalye kavgası – vəzifə davası

SANIK(-ğı) – müttəhim, müqəssir; öldürmekten sanık – adam öldürməkdə müqəssir sayılan

SANSAR – daş dələsi

SANTRFOR – mərkəz hücumçusu

SANTRHAF – mərkəz yarımmüdafiəçisi

SANTRAL(-lı) – 1) mərkəzi stansiya; elektrik santralı – elektrik stansiyası; 2) kommutator

SAPMAK – 1) çevirmək, döndərmək; sokağa sapmak – küçəyə döndərmək; 2) əl çəkmək,

uzaqlaşmaq; amacından sapmak – məqsədindən uzaqlaşmaq, yoludan çıxmaq

SAPTAMAK – 1) bərkitmək, möhkəmlətmək, bənd etmək; 2) müəyyən etmək, təyin etmək;

bu olayın sorumlularının saptanmasını istedi – bu hadisənin günahkarlarının müəyyən

olunmasını tələb etdi

SARFİYAT(-ti) – xərc, məsrəf, məsarif; sarfiyat ve varidat – məxaric və mədaxil

SARKMAK – sallanmaq

SARNIÇ(-cı) – 1) nohur, hovuz; 2) sistern

SARP(-pı) – 1) sıldırım, yalçın, dik; sarp bir dağ – sıldırım dağ; 2) çətin, ağır

SATICI TEZĞAHI – piştaxta

SATRANÇ(-cı) – şahmat; satranç tahtası – şahmat taxtası

SATRANÇCI – şahmatçı

SATRANÇLI – dama-dama, xana-xana, göz-göz

SAVCI – prokuror; baş savcı – baş prokuror

SAVMAK – qovmaq, qovub çıxartmaq

SAVRUK – nizamsız, qeyri-mütəşəkkil, intizamsız

SAVUNMA – müdafiə; savunma hattı – müdafiə xətti; milli savunma – mili müdafiə

SAVUNMAK –müdafiə etmək, qorumaq

SAYDAM – şəffaf; cam saydamdır – şüşə şəffafdır

SAYGI – hörmət, ehtiram

SAYGISIZ – hörmətsiz, ehtiramsız, sayğısız

SAYILI – 1) sayılmış, sayılı; 2) nadir, qeyri-adi

SAYIN – hörmətli, möhtərəm; sayın beyim – möhtərəm cənab

SEBATSIZ – qətiyyətsiz, hərdəmxəyal, mütərəddid

SEÇİM – 1) ayırma, seçmə, seleksiya; 2) seçki; seçim çevresi – seçki dairəsi

SEÇMEN – seçici

SEDİR – sədr ağacı (botanika)

SEDYE – xərək (sanitar)

SEFAHAT, SEFAHET(-ti) – əxlaqsızlıq, pozğunluq

SEHPA – 1) ştativ (foto); 2) molbert; 3) dar ağacı

SEK – tünd (spirtli içkilər)

SEMİZ – kökəldilmiş (heyvan, quş)

SENDİKA – həmkarlar ittifaqı

SENE – il; senelerce – illərlə; sene başı – yeni il

SENELİK(-ği) – illik, birillik; senelik gelir – illik gəlir

SERİ(-i) I – cəld, çevik, tez, sürətlə; makinede seri yazmak – makinada sürətlə yazmaq

SERİ II – seriya, seriyalı; seri imalat – seriyalı istehsal

SERÜVEN – macəra, sərgüzəşt

SERVİS – xidmət, qulluq, servis; casus arama servisi – əks kəşfiyyat xidməti

SESBİLİM – fonetika

SEVKETMEK – 1) göndərmək, yola salmaq, yollamaq; tekaüde sevketmek – təqaüdə yola

salmaq; 2) istiqamətləndirmək (hərbi), yönəltmək; 3) toplanmaq, cəmləmək, yığmaq

(qoşunu); 4) vadar etmək, sövq etmək, təhrik etmək

SEYİR(-yri) – gediş, inkişaf; hadiselerin seyiri – hadisələrin gedişi

SEYİRCİ – tamaşaçı; beyaz perde seyircisi – kinotamaşaçısı

SEYYARE – planet, səyyarə

SEZGİ – duyma, hiss etmə, intuisiya

SICAK(ğı) – 1) isti; qaynar; sıcak yemek – isti yemək; 2) istilik; 3) hərarətli, coşqun, qızğın;

sıcak istek – coşqun həvəs

SICAKLIK(-ğı) – istilik, hərarət, temperatur

SIĞ(-ğı) – dayaz; sığ nehir – dayaz çay

SİĞİRTMAÇ(-cı) – çoban (iri buynuzlu heyvanları otaran)

SİHHİ – 1) sanitar, gigiyenik; 2) cana faydalı, cana xeyirli

SIKI – 1) sıx, dar, ensiz; yaka sıkıdır – yaxası ensizdir; 2) qəti, kəsin, ciddi; sıkı tedbirler –

ciddi tədbirlər

SIKILGAN – utancaq, həyalı , abırlı; sıkılgan bir eda ile – utancaq bir tərzdə

SİKİYÖNETİM – hərbi vəziyyət; şehirde sikiyönetim ilan edildi – şəhərdə hərbi vəziyyət

elan olundu

SIKLET(-ti) – çəki, ağırlıq; sıklet merkezi – ağırlıq mərkəzi; atom sıkleti –atom çəkisi

SINAV – imtahan, sınaq; bitirme sınavı – buraxılış imtahanı; giriş sınavları – qəbul

imtahanları

SINIR – sərhəd, hüdud, hədd; sınır direği – sərhəd dirəyi; sınır eri – sərhədçi; tahammülün

sınırına gelmişlerdi – onların hövsələsi son həddə çatıb

SINIRLAMAK – 1) məhdudlaşdırmaq, sərhəd qoymaq, hədd qoymaq; 2) çərçivəyə salmaq,

haşiyə çəkmək

SINIRLI – məhdud, sərhəddi olan, məhdud edilmiş

SIRIK(-ğı) – şüvül, uzun ağac

SIRT(-tı) – arxa, kürək

SITMA – malyariya (tibbi), qızdırma, isitmə

SİLECEK(-ği) – qətfə

SİLO – anbar; buğday silosu – buğda anbarı, elevator

SİMGE – simvol, nişan

SİMİT(-di) – 1) bublik; 2) avtomobilin sükan çarxı

SİNDİRİM – həzm, həzm prosesi; sindirim aygıtı – həzm orqanı

SİNEK(-ği) – 1) milçək; 2) tref, xaç (xallı qumar kağızları)

SİNİRBİLİM – nevrologiya

SİNİRLİ – əsəbi

SİNLİK(-ği) – qəbristan

SİNMEK – 1) gizlənmək, sinmək; 2) canına hopmaq, canına çəkmək

SİNSİ – xain, xəyanətkar, namərd

SİNYAL – işarə, siqnal; sinyal vermek – siqnal vermək, işarə etmək

SİTE – şəhərcik; basın sitesi – mətbuat mərkəzi; öğrenci sitesi – tələbə şəhərciyi

SİVA – mala, suvaq

SİVİL – mülki, sivil; sivil elbise – mülki geyim

SİVİLCE – sızanaq

SİVRİSİNEK(-ği) – hünü, mığmığa

SİYAH – qara; siyah ekmek –qara çörək

SKOR – hesab (idman); skor 3:2 lehimizedir – hesab 3:2 bizim xeyrimizədir

SLOGAN – şüar; Ya özgürlük ya ölüm – Ya azadlıq ya ölüm şüarı

SOKAK(-ğı) – küçə; sokak başı – küçənin başı

SOLUK(-ğu) – nəfəs; rahat bir soluk almak – rahat nəfəs almaq

SOLUNMAK – nəfəs almaq, tənəffüs etmək

SOMURTKAN – qaşqabaq, qaraqabaq, tutqun

SOMUT(-tu) – konkret, müəyyən, dəqiq; somut sayı – müəyyən ədəd

SONBAHAR – payız

SONDAJ – 1) qazıma; sondajcı – qazmaçı; 2) zondaj (tibbi)

SONUÇ(-cu) – nəticə; sonuç çıkarmak – nəticə çıxarmaq

SONUÇLAMAK – tamamlamaq, qurtarmaq, bitirmək; bu işi iki güne kadar sonuçlıyabiliriz

– bu işi iki günə qurtara bilərik

SORGU HAKİMİ – müstəntiq

SORU – 1) sual; soru cümlesi – sual cümləsi; 2) sorğu; sözlü soru – şifahi sorğu

SORUM – məsuliyyət, cavabdehlik; bu işin sorumunu üzerime alırım – bu işin məsuliyyətini

üzərimə götürürəm

SORUMLU – məsul, cavabdeh; sorumlular – məsul şəxslər; sorumlu tutulmak – cavabdeh

olmaq

SORUN – məsələ, problem

SORUŞTURMA – istintaq

SOYUT(-tu) – mücərrəd, abstrakt; soyut isim – mücərrəd isim

SÖĞÜŞ – soyutma (buğda bişirilib soyudulmuş ət)

SÖMÜRGE – müstəmləkə

SÖMÜRGECİ – müstəmləkəçi; sömürgeci devletler – müstəmləkəçi dövlətlər

SÖMÜRGECİLİK(-ği) – müstəmləkələşdirmə, müstəmləkəçilik

SÖMÜRÜ – istismar

SÖMÜRÜCÜ – istismarçı

SÖYLEV – nitq; söylev vermek – nitq söyləmək

SÖZLEŞME – saziş, müqavilə, kontrakt, bağlaşma, razılaşma

SÖZLU – şifahi; sözlu sınav – şifahi imtahan

SPİKER – diktor, spiker; spor spikeri – idman şərhçisi

SPOR – idman; spor haberleri – idman xəbərləri; sporcu – idmançı

STAJİYER – təcrübə keçən, praktikant; stajiyer öğretmen – təcrübəçi müəllim

STİLO – avtoqələm

SUBAY – zabit; subay okulu – zabit məktəbi

SUÇ(-çu) – 1) günah, suç; suçtan geçmek – günahından keçmək; 2) cinayət

SUÇLU – 1) təqsirkar, günahkar; 2) cani, cinayətkar; harp suçluları – hərbi canilər

SUÇSUZ – günahsız, təqsirsiz

SUDAN – mənasız, əhəmiyyətsiz, dəyərsiz, boş; sudan bir bahane – mənasız bəhanə

SUİİSTİMAL(-li) – suiistifadə; emniyeti suiistimal – inamdan sui istifadə

SUNMAK – vermək, təqdim etmək; bildirmək; derin saygılarımı sunarım – sizə dərin

ehtiramımı bildirirəm

SUR – qala dirvarları; Topkapı surları – Tonqapı divarları

SUSKUN – dinməz, azdanışan, sakit

SUSTALI – qatlama bıçaq

SUTYEN – büsthalter

SUVARE – axşam seansı, axşam tamaşası

SÜLÜK(-ğü) – zəli (zoologiya)

SÜMKÜRMEK – burnunu silmək

SÜRAHİ – qrafin

SÜRDÜRMEK – davam etmək, davam etdirmək; savaşı sürdürmek – mübarizəni davam

etdirmək

SÜRE – müddət, vaxt, dövr; askerlik süresi – hərbi xidmət müddəti; bir hafta süresince – bir

həftə ərzində

SÜREÇ(-ci) – proses; üretim süreçi – istehsal prosesi

SÜREĞEN – xroniki

SÜRELİ: süreli yayınlar – dövri nəşriyyat

SÜRMENAJ – hədsiz gərginlik, hədsiz yorğunluq

SÜRÜM – satış; sürüm pazarı – satış bazarı

SÜS – bəzək; süs eşyası – bəzək-düzək, bijuteriya

SÜSLEMEK – bəzəmək, yaraşıq vermək

Ş

ŞAKA – zarafat; şaka bir yana – zarafat bir yana

ŞAKACI – zarafatçı, məzəli

ŞAKAK(-ğı) – gicgah; şakak kemiği – gicgah sümüyü

ŞAKAYIK(-kı, -ğı) – pion (bəzək bitkisi)

ŞAMAR – sillə, şapalaq, qapaz; şamar oğlanı – qapazaltı

ŞAMPU(V)AN – şampun

ŞANSSIZLIK(-ğı) – uğursuzluq, bəxtsizlik; şanssızlıka uğradım – bəxtim gətirmədi

ŞARKI – mahnı

ŞARKICI – müğənni

ŞARKİYATCI – şərqşünas

ŞAŞI – çəp, çaş; şaşı gözlü – çəp gözlü

ŞAYAN: şayan dikkate – diqqətəlayiq

ŞEMA – sxemi; muhabere hattı şeması – rabitə xətlərinin sxemi

ŞEMSİYE – çətir, zontik

ŞERİT(-di) – 1) lent; filim şeriti – kinolent; 2) zolaq

ŞIK(-kkı) I – çıxış yolu, alternativ

ŞIK II – qəşəng, zərif, incə; şık bir elbise – gözəl geyim

ŞIMARIK – ərköyün, sözə baxmayan

ŞIMARTMAK – əzizləmək, ərköyün böyütmək

ŞİLEP(-bi) – yük gəmisi

ŞİLİN – şillinq

ŞİLTE – kiçik (pambıq), döşək, döşəkçə, içiltə; eyer şiltesi – yəhər döşəkcəsi; ot şilte – küləş

döşək

ŞİMDİ – indi

ŞİMDİLİK – hələlik

ŞİMENDİFER – dəmiryolu; dag şimendiferi – funikulyor

ŞİŞMAN – kök, gonbul

ŞÖLEN – ziyafət

ŞÖMİNE – buxarı, kamin

ŞÖYLE – beləliklə, bax belə, bu qayda ilə; şöyleki – beləki

ŞU(-nu) – o

ŞURA – ora

ŞUBAT(-tı) fevral

ŞURUP(-bu) – 1) sirop, meyvə şirəsi; 2) mikstura; kuvvet şurupu – qüvvət eleksiri

ŞÜKRAN – minnətdarlıq, təşəkkür; şükranını ifade etmek – minnətdarlığını bildirmək

ŞÜT(-tü) – zərbə; kafa şütü – kəllə ilə zərbə (idman)

T

TAAHHÜT(-dü) – təəhhüd, öhdəçilik; taahhüt senedi – öhdəçilik sənədi

TAAHHÜTLÜ: taahhütlü mektup – sifarişli məktub

TAARRUZ – hücum, basqın; taarruza duçar olmak – hücuma məruz qalmaq

TABAK(-ğı) – boşqab, nimçə, nəlbəki; çay tabakı – çay nəlbəkisi

TABAN – 1) daban, pəncə; 2) əsas, özül, bünövrə; 3) oturacaq (riyaziyyat)

TABİİYET(-ti) – 1) tabelik, asılılıq; 2) təbəəlik, vətəndaşlıq

TABİR – ifadə; tabiri caizse – əgər belə ifadə etmək mümkünsə

TABLA – 1) taxta tabaq, xırdavatçı qutusu; 2) külqabı

TABUR – batalyon

TABURE – kətil, taburet

TAÇ(-cı) – 1) tac; 2) aut (idman)

TAHAMMÜL – səbr, dözüm, hövsələ; tahammüla kabil değil – dözülməzdir; tahammül

edemedin – dözə bilmədim

TAHDİT(-di) – məhdudiyyət

TAHLİYE – 1) azad etmə (həbsdən və s.); 2) təxliyə, köçürülmə (müharibə zamanı əhalinin

sənaye müəssisələrinin və s.); 3) boşaltma (yükü, sərnişini); tahliye limanı – yükboşaltma

limanı

TAHMİL – yükləmə; tahmil ambarı – yükləmə anbarı; tahmil kabiliyeti – yükgötürmə

qabiliyyəti

TAHMİN – fərziyyə, güman, təxmin, ehtimal

TAHRİP(-bi): tahrip etmek – məhz etmək, dağıtmaq

TAHVİL – istiqraz vərəqəsi

TAKAS(-ssı) – qarşılıqlı hesablaşma

TAKAT(-tı) – güc (motorun və s.)

TAKIM – 1) qrup, komanda, dəstə; çalğı takımı – çalğıçılar dəstəsi; 2) dəst, serviz, qarnitur;

3) taqım, vzvod (hərbi)

TAKIMADA(lar) – arxipelaq

TAKIM YILDIZ – bürc

TAKINMAK – əyninə keçirmək, əyninə taxmaq

TAKSALI – markasız məktub

TAKSİM – 1) bölmə, ayırma; 2) bölmə (riyaziyyat), təqsim

TAKSİT(-ti): taksitle satış – kreditlə satış

TAKVİYE – güclənmə, qüvvətlənmə, gücləndirmə, qüvvətləndirmə

TAMTAKIR – boşboş

TANIK(-ğı) – 1) şahid; tanık getirmek – şahid tutmaq; 2) nişanə, əlamət, dəlil

TANIDIK(-ğı) – tanış

TANIMLAMAK – təyin etmək, müəyyən etmək, təsvir etmək, tanımaq

TANSİYON – 1) gərginlik; siyasi tansiyon – siyasi gərginlik; 2) qan təzyiqi; düşük tansiyon

– alçaq qan təzyiqi

TAPINAK(-ğı) – pir, mədəd, ibadətgah

TARAFSIZ – bitərəf

TARIM – kənd təsərrüfatı; tarım makineleri – kənd təsərrüfatı maşınları

TARLA KUŞU – torağay

TARTI – 1) çəki, ağırlıq; tartıya göre – çəkiyə görə; 2) tərəzi; 3) Tərəzi bürcü

TARTIŞMA – müzakirə, disput, mübahisə

TARTIŞMAK – mübahisə etmək, müzakirə etmək

TARTMAK – 1) çəkmək, ölçmək; 2) ölçüb-biçmək, ətraflı düşünmək; sözlerini tartmak –

sözlərini ölçüb-biçmək

TASA – dərd, kədər, qayğı

TASAR – layihə, plan

TASARI – layihə (sənədin); kanun tasarısı – qanun layihəsi; tasarı geometri – tərsimi

həndəsə

TASARLAMAK – layihələşdirmək, planlaşdırmaq

TASARRUF – qənaətkarlıq, qənaətcillik

TASFİYE – təmizləmə

TASFİYEHANE – neftayırma zavodu

TASLAK(-ğı) – eskiz, cizgi, maket

TASVİP(-bi) – bəyənmə, təqdir etmə

TAŞIT(-tı) – nəqliyyat, nəqliyyat vasitələri; taşıt uçağı – sərnişin təyyarəsi; uzay taşıtları –

kosmik gəmilər

TAŞRA – əyalət

TATARSI, TATARIMSI – tam bişməmiş, alaçiy

TATMİN: tatmin etmek – təmin etmək, qane etmək

TATMİNKAR – qənaətbəxş

TATSIZ – 1) dadsız; 2) pis, xoşagəlməz; tatsız bir haber – pis xəbər

TAVIR(-vrı) – hal, vəziyyət, tövr, tərz; tavırını bozmamak – halını pozmamaq

TAVİZ – güzəşt; taviz vermek – güzəşt etmək

TAVLA – nərd

TAYYÖR – qadın kostyumu

TAZMİN – zərərin ödənilməsi, kompensasiya

TEATİ – mübadilə; fikir teatsi – fikir mübadiləsi

TEDAVI – müalicə; tedavı görmek – tibbi yardım almaq; tedavı ve dinlenme evi – sanatoriya

TEDİRGİN: tedirgin etmek – narahat etmək

TEFECİ – sələmçi, müamiləçi

TEFSİR – izah, şərh

TEĞMEN – leytenant

TEHDİT(-di) – təhdid, qorxu, hədə; tehdit etmek – hədə qorxu gəlmək, qorxutmaq

TEKEL – inhisar, monopoliya

TELAFİ: telafi etmek – yerini doldurmaq, əvəzini vermək; telafisi imkansız – əvəz edilməz

TELAKKİ: telakki etmek – hesab etmək, qəbul etmək, qiymətləndirmək

TELEFERİK(-ği) – kanat yolu

TELİF HAKKI – 1) müəlliflik hüququ; 2) qonorar

TELSİZ – 1) radio; telsiz telgraf – radioteleqraf; 2) radioqrama

TELSİZCİ – radist

TEMDİT: temdit etmek – vaxtını uzatmaq, müddətini artırmaq, prolonqasiya etmək

(müqavilənin, vekselin və s. vaxtını uzatmaq)

TEMMUZ – iyul

TEMRİN – təmrin, məşq

TENCERE – qazan

TENTÜRDİYOT(-tu) – yod, yod tinkturası

TENZİLAT(-tı) – güzəşt; tenzilatlı satış – ucuzlaşdırılmış satış

TEPKİ – reaksiya; tepkili – reaktiv; tepkili uçak – reaktiv təyyarə

TEPMEK – 1) rədd etmək, imtina etmək; 2) şıllaq atmaq, təpik atmaq

TEPSİ – məcməyi; tepsi kurmak – süfrə açmaq

TERCİH – üstünlük; tercih etmek – üstün tutmaq

TEREOTU(-nu) – şüyüd

TERİM – termin

TERMİNAL(-lı) – sonuncu stansiya

TERTİBAT(-tı) – 1) ölçü; tertibat almak – ölçü götürmək; 2) qurğu, alət, mexanizm

TESBİT(-ti) – möhkəmlətmə, qurma, bərkitmə

TESTERE – mişar

TESTERELEMEK – mişarlamaq

TESVİYE – 1) hamarlama, düzəltmə; 2) nizama salma, qaydaya salma, həll etmə, yoluna

qoyma

TESVİYECİ – çilingər, cilalayıcı fəhlə

TEŞHIR – 1) sərgiyə qoyma, nümayiş etdirmə, göstərmə; 2) rüsvay etmə, biabır etmə

TEŞHIS – 1) tanıma, ayırdetmə, müəyyən etmə; 2) diaqnoz (tibbi)

TEŞVİK(-ki) – 1) həvəsləndirmə, şirnikləndirmə, təşviq etmə; 2) təhrik etmə, sövq etmə

TEVDİ: tevdi etmek – təqdim etmək, vermək

TEVKİF – həbs, tutma; tevkif müzekkeresi – həbs haqqında order

TEYİT(-di) – təsdiq

TEYP(-bi) – maqnitofon

TEYZE – xala; teyze kızı – xalaqızı

TEZ I – 1) dissertasiya; tezi müdafaa etmek – dissertasiya müdafiə etmək; 2) fikir, müddəa,

tezis; tezlere dayanmak – müddəalara əsaslanmaq

TEZ II – tez, cəld

TEZKERE – sənəd, arayış, vəs iqə; av tezkeresi – ovçuluq vəsiqəsi; hasta tezkeresi – xəstəlik

kağızı, bülleten

TIKNAZ – dolğun və alçaq boylu

TIMARHANE – dəlixana

TIPKI – tamamilə oxşar, eyni

TIRPAN – dəryaz, kərənti

TIRAŞ TAKİMİ – üz qırxan alət

TİKSİNÇ(-ci) – iyrənc, çirkin

TİPİ – boran, tufan, çovğun

TİRBUŞON – probkaaçan, ştopor

TİTREKKAVAK(-ğı) – ağcaqovaq

TİTİZ – 1) vasvası, xırdaçı, öcəşkən; 2) tələbkar, prinsipial, ciddi

TOKAT(-dı) – sillə, şapalaq

TOMRUK(-ğu) – tir, şalban

TOPLAM – cəm, nəticə, yekun

TOPLULUK(-ğu) – 1) birlik, cəmiyyət, assosiasiya; 2) kollektiv, qrup

TOPLUM – cəmiyyət; toplumsal – ictimai

TORUN – nəvə

TOY – dovdaq (zoologiya)

TÖREN – təntənə, şadlıq, şənlik, mərasim; açılış töreni – açılış mərasimi; düğün töreni – toy

şənliyi; tören yapmak – şadlıq etmək

TÖRENLİ – təntənəli, təmtəraqlı, dəbdəbəli

TRAFİK(-ği) – yol hərəkəti

TRAMPET(-ti) – baraban, təbil; trampet çalmak – təbil çalmaq

TREN – qatar

TRENÇKOT(-tu) – plaş, yağmurluq

TROMPET(-ti) – truba (musiqi aləti), kərənay

TUGAY – briqada

TUĞLA – kərpic; tuğla harmanı – kərpic zavodu

TUHAF – 1) qəribə, təəccüblü; tuhaf hikayeler – məzəli əhvalatlar; 2) gülməli, məzəli

TUHAFİYE – 1) qalantereya; 2) xırdavat dükanı

TULUM – 1) kombinizon; 2) tuluq; 3) tübik

TULUMBA – nasos; yangın tulumbası – yanğın nasosu

TURBA – torf

TURFANDA – novbar (meyvə, tərəvəz)

TURİSTİK ÜS – turist bazası

TURNUVA – turnir; satranç turnuvası – şahmat turniri

TURTA – tort

TURUNCU – narıncı

TURUNÇGİLLER – sitrus bitkiləri

TUŞ –1) klaviş; 2) tuşe (idman)

TUTAM – 1) dəstə, çəngə, tutam; 2) bir çimdik; bir tutam tuz – bir çimdik duz

TUTANAK(-ği) – 1) protokol; 2) akt

TUTAR – 1) cəm, yekun, nəticə; 2) epilepsiya (tibb)

TUTKAL – yapışqan

TUTUCU – 1) konservator; 2) konservativ

TUTUM – 1) qənaət, qənaətcillik; 2) rəftar, davranış; bu adamın tutumunu beğenmiyorum –

bu adamın davranışını bəyənmirəm

TUTUŞMAK – 1) alışmaq, yanmaq, alovlanmaq; 2) qoşulmaq, qarışmaq, girişmək;

tartışmaya tutuşmak – münaqişəyə qoşulmaq

TUVAL – yağlı boyalarla çəkilmiş şəkil

TUZAK(-ğı) – tələ

TÜKETİCİ – 1) istehlakçı; 2) alıcı, müştəri

TÜKETİM – işlətmə, istifadə, istehlak; özel tüketim – şəxsi istifadə

TÜKÜRÜK(-ğü) – tüpürcək

TÜMEN – diviziya; tümen komutanı – diviziya komandiri

TÜMÖR – şiş (tibb)

TÜP(-bü) – 1) kolba, şüşə; 2) tübik, ampula

TÜR – növ, çeşid

TÜRKÜ – xalq mahnısı; türkü cağırmak – mahnı oxumaq

TÜRLÜ – 1) növ, çeşid; 2) müxtəlif, cürbəcür, növbənöv; türlü düşünceler – müxtəlif

fikirlər; türlü yemekler – cürbəcür yeməklər

TÜY – tük, lələk, pərqu; tüy atmak – tük tökmək

TÜZEL: tüzel kişi – hüquqi şəxs

TÜZÜK(-ğü) – nizamnamə, əsasnamə

U

UÇAK(-ğı) – təyyarə; yolcu uçakı – sərnişin təyyarəsi

UFAK – balaca, xırda, kiçik; ufak ev – balaca ev; ufak kardeşim – kiçik qardaşım; ufak para

– xırda pul

UĞRAŞMAK – 1) məşğul olmaq, çox işləmək; 2) əleyhinə olmaq; bu adam benimle ne diye

uğraşıp durur? – bu adam nəyə görə mənim əleyhimə olur?

UĞURLAMAK – ötürmək, yola salmaq

ULAŞIM – rabitə, əlaqə, kommunikasiya, kontakt; iki şehir arasında ulaşım kesildi – iki

şəhər arasında əlaqə kəsildi

ULAŞMAK – 1) çatmaq, yetişmək, gəlmək; mektup yerine ulaştı – məktub yerinə çatdı; 2)

nail olmaq, müvəffəq olmaq; 3) kifayət etmək, çatmaq; bu ip karşı tarafa ulaşmıyor – bu ip o

biri tərəfə çatmır

ULAŞTIRMA – çatdırma, daşıma

ULAŞTIRMAK – çatdırmaq, vermək, yetirmək; zafere ulaştırmak – qələbəyə çatdırmaq

ULUS – millət, ulus

ULUSAL – milli; ulusal bayram – milli bayram; ulusal giysiler – milli geyimlər

ULUSLARARASI – beynəlxalq, beynəlmiləl; uluslararası ilişkiler – beynəlxalq əlaqələr

UNVAN – 1) titul, rütbə, ad; dünya şampiyonu unvanı – dünya çempionu adı; 2) ünvan

US – şüur, dərrakə, ağıl

USLU – 1) ağıllı, kamallı; 2) dinc, sakit, üzüyola

USTURA – ülgüc

UŞAK(-ğı) – qulluqçu, xidmətçi, nökər; uşak tutmak – nökər tutmaq

UTANÇ(-cı) – xəcalət, həya; utanç duydu – xəcalət çəkdi

UYARI – xəbərdar etmək, yada salma

UYARINCA – uyğun olaraq, müvafiq olaraq

UYARMAK – xəbərdar etmək, diqqətini cəlb etmək

UYDU – peyk; yapma uydu – süni peyk

UYGAR – mədəni, sivilizasiyalı

UYGARLIK(-ğı) – mədəniyyət, sivilizasiya; batı uygarlığı – qərb mədəniyyəti

UYGULAMAK – 1) tətbiq etmək, həyata keçirmək; 2) uzaqlaşdırmaq, uyğunlaşdırmaq

UYRUK(-ğu) – vətəndaş

UYRUKLUK(-ğu) – vətəndaşlıq

UYSAL – itaətkar, üzüyola

UYUKLAMAK – mürgüləmək

UYUM – uyğunluq, harmoniya

UYUŞKAN – yumşaqxasiyyət, sözəbaxan

UYUŞTURUCU – narkotik

UYUTMAK – 1) yuxuya vermək, yatızdırmaq; 2) azaltmaq, sakitləşdirmək (ağrını dərdi və

s.)

UZAKDOĞU – Uzaq şərq

UZAY – kosmos; uzay araştırmaları – kosmik tədqiqatlar

UZGÖRÜR – uzaqgörən

UZMAN – mütəxəssis; tarım uzmanı – aqronom

Ü

ÜCRET(-ti) – əmək haqqı, məvacib; asgarı ücret – ən aşağı məvacib

ÜCRETLİ – maaşlı, məvacibli; yüksek ücretli – yüksək maaşlı

ÜÇBOYUTLU – üç ölçülü

ÜÇGEN – 1) üçbucaq; 2) üçbucaqlı

ÜLKÜ – ideal

ÜLSER – yara, xora; mide ülseri – mədə xorası

ÜN – şan, şöhrət; ün almak – şöhrət qazanmaq

ÜNLÜ – məşhur, tanınmış, görkəmli; ünlü bir sinir doktoru – görkəmli nevropatoloq

ÜREM – 1) artım, çoxalma; 2) faiz; düz ürem – adi faiz

ÜRETİCİ – istehsalçı, istehsal edən

ÜRETİM – 1) məhsul, hasilat, hazır məmulat; tarım üretimi – kənd təsərrüfatı məhsulu; 2)

istehsal, istehsal etmə, hasil etmə; üretim araçları – istehsal vasitələri

ÜRETMEK – istehsal etmək, hazırlamaq, hasil etmək

ÜRÜN – məhsul, hasilat; ürün fazlası – məhsul bolluğu

ÜS(üssü) – baza; hava üssü – aviabaza

ÜSLENMEK – yerləşmək, bazaları yer ləşdirmək

ÜSTEĞMEN – baş leytenant

ÜŞENMEK – tənbəllik etmək

ÜŞÜŞMEK – yürüşüb toplaşmaq, axışıb gəlmək

ÜVEZ – üvəz, quş armudu

ÜYE – 1) üzv (cəmiyyətin, partiyanın, dərnəyin və s.); aile üyeleri – ailə üzvləri; 2) üzv

(anatomiya), əza

ÜYELİK(-ği) – üzvlük; ortak pazar üyeliği – ümumi bazar üzvülüyü

V

VAKA – vaqiə, hadisə; sıtma vakaları – qızılca ilə xəstələnmə halları

VALİZ – sakvoyaj, kiçik çamadan, yol çantası

VANTUZ: vantuz çekmek – banka qoymaq

VAPUR – paroxod

VARDİYA – növbə, iş növbəsi; vardiya subayı – növbətçi zabit

VARIŞ – 1) gəlmə, gəlib çıxma, çatma, finiş; varış hattı – finiş xətti; 2) fəhm, fərasət

VARIŞLI – fərasətli, fəhmli

VARMAK – 1) gəlib çıxmaq, varid olmaq, çatmaq, yetişmək; iş buna kadar varmadı – iş o

yerə çatmadı

VARSAYIM – fərziyyə, güman

VARSAYMAK – güman etmək, zənn etmək, fərz etmək

VARYOS – gürz, ağır çəkic

VATMAN – vaqonsürən

VAZİSTAS – nəfəslik

VECİBE – 1) öhdəçilik; 2) vəzifə, borc

VEKALET(-ti) – ixtiyar, səlahiyyət, vəkalət, hüquq

VEKİL – 1) nümayəndə, vəkil, müvəkkil; millet vekili – deputat; 2) müavin; komutan vekili –

komandirin müavini

VERECEK(-ği) – borc; verecekli – borclu

VERESİYE – kreditlə, nisyə

VEREV(ine) – çəp, çəpinə

VERİM – məhsuldarlıq

VERİMLİ – məhsuldar, bərəkətli, münbit; verimli bir tarla – məhsuldar tarla

VERNİ, VERNİK(-ği) – lak çəkmə, laklama

VERNİKLEME – lak çəkmə, laklama

VESAYET(-ti) – 1) qəyyumluq, himayə; idari vesayet – dövlət himayəsi; 2) vəsiyyət

VESİLE – 1) bəhanə; 2) fürsət

VESTİYER – qarderob, soyunma yeri

VEZNE – 1) kassa, xəzinə; 2) tərəzi, qapan

VİNÇ(-ci) – qaldırıcı kran, bucurqad; elektrik vinçi – elektrik kranı

VİRAJ – viraj, döngə; keskin viraj – sərt döngə

VİTES – sürət, tezlik; ağır vites – kiçik sürət; vitesi değiştirmek – sürəti dəyişmək

VİYOLON – skripka

VİYOLONİST(-ti) – skripkaçı, skripka çalan

VİZON – 1) su samuru; 2) su samuru xəzi

VURDUMDUYMAZ – laqeyd, hissiz, etinasız

VURKUNCU – möhtəkir, alverçi

Y

YABAN – 1) yad, özgə; 2) yabanı, cır (bitkilər)

YABANGÜLÜ(-nü) – itburnu çiçəyi

YADSİMAK – inkar etmək, danmaq

YAFTA – etiket, yarlık

YAĞMURLUK(-ğu) – plaş, yağmurluq, bürüncək

YAHNİ – yəhni (qızardılmış soğanla hazırlanmış ət yeməyi)

YAKACAK(-ğı) – yanacaq

YAKINMAK – şikayətlənmək, gileylənmək

YAKIT(-tı) – yanacaq; akar yakıt – duru yanacaq

YAKLAŞIK – təxmini; yaklaşık olarak – təxmini olaraq

YAKLAŞMAK – yaxınlaşmaq

YAKMAK – yandırmaq, alışdırmaq; ocağı yakmak – ocağı yandırmaq

YALDIZ – 1) qızıl suyu, zər; 2) zahiri bəzək

YALI – 1) çimərlik, sahil; 2) yay evi, villa (dənizin, çayın sahilində)

YALPA – yırğalanma, valaylama; gemi yalpa vuruyordu – gəmi yırğalanırdı

YAMUK(-ğu) – trapesiya; dik yamuk – düzbucaqlı trapesiya

YAN SOKAK – döngə

YANARDAĞ(-ğı) – yanardağ, vulkan

YANGI – iltihab; boğaz yangısı – boğaz iltihabı

YANKESİCİ – oğru, cibgir

YANKI – əks-səda, reaksiya

YAPI – 1) bina, tikili, qurğu; istihsal yapıları – istehsal binaları; 2) tikinti, inşaat, qurma;

yapı işleri – tikinti işləri; 3) quruluş, struktur; dilin yapısı – dilin quruluşu

YAPICI – 1) quran, yaradan, inşaatçı; 2) əməli, konstruktiv; yapıcı teklif – əməli təklif

YAPILIŞ – quruluş, konstruksiya

YAPIM – qurma, yaratma, istehsal; yapma boyaların yapımı – süni boyaların istehsalı

YAPIT(-tı) – iş, əsər

YAPMA – 1) yaratma, tikmə, qurma; 2) təmir etmə, düzəltmə; 3) hazırlama; 4) süni, saxta,

qəlp

YAPMACIKSIZ – təbii

YAPMAK – 1) etmək, yaratmaq, tikmək, qurmaq, düzəltmək, hazırlamaq; bir seyahat

yapmak – səyahət etmək; 2) səbəb olmaq, doğurmaq

YARBAY – podpolkovnik

YARGI – mülahizə, mühakimə, fikir, rəy

YARGIÇ(-cı) – hakim; askeri adliye yargıçı – hərbi hakim

YARGILAMAK – mühakimə etmək

YARIİLETKENLER – yarımkeçiricilər

YARIÇAP(-pı) – radius

YARIMCA – parabaş, miqren

YARIN – sabahkı gün, sabah; yarından tezi yok – sabahdan tez olmayacaq

YASA – qanun; yasalı – qanuni

YASAK(-ğı) – 1) qadağa, yasaq; yasak koymak – qadağa qoymaq; 2) qadağan edilmiş, yasaq

olunmuş

YASALAŞMAK – qanuniləşmək, qüvvəyə minmək

YAŞANTI – həyat; kişisel yaşantı – şəxsi həyat

YAŞARLIK(-ğı) – həyat qabiliyyəti

YAT(-tı) – yaxta

YATAK: yatak çarşafı – mələfə

YATAY – üfüqi

YATILI: yatılı okul – internat məktəb, pansion

YATIRIM – kapital qoyuluşu, investisiya

YAVRU – uşaq, uşaqcığaz, bala; kedi yavrusu – pişik balası; yavru çıkarmak – cücə

çıxartmaq

YAYA – 1) piyada (adam); yaya geçidi – piyadalar üçün keçid; 2) piyada, ayaqla; yaya

gitmek – piyada getmək

YAYGARA – qışqırıq

YAYIM – 1) nəşr; 2) ötürmə, yayma, translyasiya

YAYIN – 1) veriliş; 2) nəşr, nəşr etmə

YAYINLAMAK – 1) nəşr etmək; 2) translyasiya etmək, vermək

YAZ – yay

YAZAR – yazıçı, müəllif; dram yazarı – dramaturq

YEDEK(-ği) – ehtiyat; yedek anahtar – ehtiyat açar

YEĞEN – qardaş oğlu, bacı oğlu, qardaş qızı, bacı qızı

YELEK(-ği) – jilet; cancurtaran yeleki – xilasedici jilet

YELKOVAN – dəqiqə əqrəbi (saatda)

YELPAZE – yelpik

YELTENİŞ – təşəbbüs

YELTENMEK – cəhd etmək, səy etmək, çalışmaq

YEMİN – and; yemini basmak – and içmək

YEMİŞ – meyvə, bar-bəhər, mer-meyvə; yemiş tabağı – meyvə qabı

YENGEÇ(-ci) – 1) yengəc (zoologiya); 2) xərçəng bürcü (astronomiya)

YENİLGİ – məğlubiyyət; yenilgiye uğramak – məğlubiyyətə uğramaq

YENİLMEK – məğlub olmaq, uduzmaq

YENİR, YENİLİR – yeməli

YENMEK – 1) məğlub etmək, qalib gəlmək, udmaq; 2) aradan qaldırmaq, qabağını almaq,

öhdəsindən gəlmək; güçlükleri ve mahrumiyetleri yenmek – çətinlikləri və məhrumiyyətləri

aradan qaldırmaq

YERMEK – töhmət etmək, məzəmmət etmək, danlamaq

YERMELİ – alçaldıcı, hörmətdən salan; yermeli fıkra – felyeton

YERUCU – qütb

YERYUVARLAĞI(-nı) – Yer kürəsi

YETENEK(-ği) – qabiliyyət

YETERLİK(-ği) – 1) bacarıq, səriştə, qabiliyyət; 2) səlahiyyət

YETİNMEK – kifayətlənmək, qane olmaq; bununla yetinmiyerek – bununla

kifayətlənməyərək

YETİŞMEN – stajer

YETKİ – ixtiyar, səlahiyyət, hüquq; yetkisini kullanmak – öz səlahiyyətindən istifadə etmək

YETKİLİ – səlahiyyətli, hüquqlu; yetkili bir şahıs – səlahiyyətli şəxs

YIKAMAK – yumaq

YILDIRMAK – qorxutmaq, hədələmək

YILMAK – qorxmaq, çəkinmək

YIPRANMAK – 1) köhnəlmək, dağılmaq; 2) taqətdən düşmək, əldən düşmək

YOĞUN – sıx, qatı

YOĞUNLUK(-ğu) – sıxlıq; nüfus yoğunluku – əhalinin sıxlığı

YORUM – icmal, şərh, izah; yorumdan kaçınmak – şərh eləməkdən boyun qaçırmaq

YORUMCU – şərhçi, icmalçı; radyo yorumcusu – radio şərhçisi

YORUMLAMAK – kommentari vermək, izah etmək, şərh etmək

YÖNETEM – üsul, metod

YÖNETİM – idarə, rəhbərlik, başçılıq; planlı yönetim – planlı idarə

YÖNETMEK – idarə etmək, rəhbərlik etmək

YÖNETMELİK(-ği) – təlimat, göstəriş

YÖNETMEN – 1) rəhbər, başçı, direktor; 2) quruluşçu, tərtibatçı

YÖRE – eniş, yamac, ətraf, şəhər kənarı, civar

YÖRESEL – yerli; yöresel saatle – yeri vaxtla

YÖRÜNGE – orbit

YUFKA – 1) yuxa; yufka acmak – yuxa yaymaq; 2) nazik, zərif, yuxa; yufka yürekli –

ürəyiyuxa

YUNUSBALIĞI(-nı) – delfin

YÜKÜM – vəzifə, borc

YÜRÜRLÜK(-gü) – qüvvədə olmaq (qanun və s.); kanun yürürlükte – qanun qüvvədədir

YÜZBAŞI(-yı) – kapitan, rotmistr

YÜZDE – faiz; yüzde kırk – qırx faiz

YÜZEY – səth; yüzey gerilimi – səthi gərilmə

YÜZEYSEL – səthi; yüzeysel muamele – səthi münasibət

YÜZÖLÇÜMÜ(-nü), YÜZÖLÇE – sahə; ülkenin yüzölçümü nedir? – ölkənin sahəsi nə

qədərdir?

Z

ZAM(mmı) – artım, əlavə; kıdem zamı – uzun müddətə işlədiyinə görə maaşa edilən əlavə;

fiyatlara zam kondu – qiymətləş bahalaşdı

ZAMİR – əvəzlik (qrammatika)

ZAMK(-kı) – yapışqan

ZATÜRREE – sətəlcəm (tibb)

ZAYİAT(-tı) – itkilər, tələfat; zayiat vermek – itkilər vermək

ZEKİ – ağıllı, şüurlu, zəkalı

ZERDEVA – dələ

ZIMPARA sumbata; zımpara bezi – sumbata bəzi

ZIPLAMAK – hoppanmaq, tullanmaq

ZIVANA: zıvanadan çıkmak – hövsələdən çıxmaq, özündən çıxarmaq

ZİFİRİ: zifiri karanlık – zülmət

ZİFOS – palçıq, çirkab; zifos atmak – biabır etmək, şər atmaq

ZİL – 1) zəng; zile basmak – zəng çalmaq; 2) sinc; zili çalmak – sinc çalmaq

ZİRAAT(-ti) – əkinçilik, kənd təsərrüfatı

ZORBA – zülm edən, əziyyət verən

ZORBALIK(-ğı) – zülm, əziyyət

ZORLUK(-ğu) – çətinlik; bu işin zorluğu var – bu işin çətinliyi var

ZORUNLU – məcburi, zəruri; zorunlu kılmak – məcbur etmək

ZORUNLUK(-ğu) – məcburiyyət, zərurət

ZÜPPE – şıq geyinən, modabaz