TREGU MONETAR EUROPIAN

TREGU DHE SISTEMI MONETAR UNIK I BE

TREGU UNIKNE VITIT 2002 UE PERBEN - 6.15 % TE POPULLSISE BOTERORE- 25.9% TE GDP-se BOTERORE- 21.607 USD/per capital- 37.16% TE EKSPORTIT BOTEROR- 35.18% TE IMPORTIT BOTEROR

CILET ISHIN ELEMENTET E KRIJIMIT TE TREGUT TE PERBASHKET ?POZITA E DOBET E BE NE TREGUN BOTERORLIDHJA INEFICIENTE E RESURSEVEPAPUNESIA E MADHEKOSTOJA E MADHE PER MIREMBAJTJEN E SEGMENTIMIT TE TREGUT

OBJEKTIVAT E POLITIKES SE KONKURRENCES NE KUADER TE TBMENJANIMI I MONOPOLIZIMIT TE DISA TREGJEVEMENJANIMI I ABUZIMIT TE POZICIONIT DOMINUESMENJANIMI I KRIJIMIT TE POZICIONEVE DOMINUESENDALIMI I NDIHMAVE PUBLIKE DISA FIRMAVE QE CRREGULLOJNE KONKURRENCENZBATIMI I RREGULLAVE TE KONKRRENCES

ELEMENTET KRYESORE E TREGUT UNIK EUROPIANKEMBIMIMI I LIRE I MALLRAVE DHE SHERBIMEVE SISTEMI DHE NJESIA E PERBASHKET MONETARE DHE KREDITORESISTEMI DHE POLITIKA E PERBASHKET E MARREDHENIEVE TREGTARE ME SHTETET E TRETATHEMELIMI I LIRE I FIRMAVE MOBILIZIMI I PERBASHKET I TEKNOLOGJISEORIENTIMI I PERBASHKET I STRATEGJISE ZHVILLIMORE

PARIMET KRYESORE TE TREGUT UNIK EUROPIANLIRIA E QARKULLIMIT TE MALLRAVELIRIA E OFRIMIT TE SHERBIMEVE DHE I THEMELIMIT TE FIRMAVELIRIA E QARKULLIMIT TE KAPITALITLIRIA E QARKULLIMIT TE NJEREZVE

1. LIRIA E QARKULLIMIT TE MALLRAVETRAJTIMI I BARABARTE I MALLRAVE NE KUADER TE BEPROBLEMI I DEFINIMIT TE PREJARDHJES GJEORAFIKE TE MALLITPERCAKTIMI I STANDARDEVE DHE SHENJAT E MALLRAVE TE BE (CE)NE TUE KONSUMATOREVE U GARANTOHEN TE DREJTA NE SHUME FUSHA

EFEKTET E PROCESEVE INTEGRUESE EKONOMIKE (TUE) RRITJA MESATARE E GDP-se 4.5%ZVOGELIMI I CMIMEVE PER 6.1%RRITJA E NR. TE PUNESUARVE PER 1.800.000RRITET BILANCI I BUXHETIT PER 2.2% NGA GDPRRITET BILANCI I TREGTISE SE JASHTME PER 1% NGA GDPNGA 100 KOMPANITE ME TE MEDHA NE BOTE 32 JANE NGA VENDET E BENGA 100 BANKAT ME TE MEDHA NE BOTE 39 JANE NGA BE

EFEKTET E PROCESEVE INTEGRUESE EKONOMIKE (TUE)1992-2000:GJENEROI MBI 900 MILJARDE EURO ME SHUME, RRETH 6000 EURO PER CDO FAMILJEKONTRIBOI NE RRITJEN E 30% TE TREGTISE TE MALLRAVE INDUSTRIALEIDH U RRITEN 12 HERE ME SHUME NE VITIN 2000 SE SA NE 1992EKSPORTI U RRIT NGA 6.9% NE 11.2% TE GDP-se

2. LIRIA E OFRIMIT TE SHERBIMEVE DHE THEMELIMI I FIRMAVEPERSONI FIZIK DHE JURIDIK I VENDEVE ANETARE TE BE LIRSHEM MUND TE ZHVILLOJE AKTIVITETIN E VET NE TE GJITHA VENDET E BEPARIMET KRYESORE TE KARTES SOCIALE: MBROJTJA E SHENDETIT DHE E SIGURISE SE PUNETOREVE, SIGURIMI I KUSHTEVE TE PUNES DHE JETESES, INFORMIMI DHE KONSULTIMI I PUNETOREVE, BARAZIA MES PUNTOREVE MESHKUJ DHE FEMRA, E DREJTA NE TRANJIM, ETJ.

3. LIRIA E QARKULLIMIT TE KAPITALITTRANSAKCIONET FINANCIARE NE KUADER TE BE KRYHEN PA PROBLEMCDO PERSON FIZIK OSE JURIDIK NE PERPUTHJE ME LIGJET E VENDOSUAR MUND TE KRYEJE CDO LLOJ TRANSAKSIONI NE VENDET E BE

4. LIRIA E QARKULLIMIT TE PERSONAVEDY ELEMENTET KRYESORE TE KETIJ PARIMI:- LIRIA E QARKULLIMIT TE PUNETOREVE- LIRIA E QENDRIMITCESHTJE AKOMA DELIKATE JANE: -CESHTJA E POLITIKAVE FISKALE DHE E POLITIKES TE SIGURMIT PENSIONAL DHE NJOHJA E DIPLOMAVE DHE KUALIFIKIMEVE PROFESIONALE

SISTEMI MONETAR UNIK EUROPIANSISTEMI MONETAR KA RENDESI NE ZHVILLIMIN EKONOMIK TE VENDITSISTEMI UNIK EUROPIAN U REALIZUA PAS SHUME PERPJEKJEVE ME JANAR 2002 DUKE VENDOSUR NJE MONEDHE PER TE GJITHA VENDET E BE

SHKAQET KRYESORE TE THEMELIMIT TE TREGUT UNIK FINANCIARLUFTA KUNDER POLITIKES SE DOLLARITLUFTA PER TU MBROJTUR NGA CRREGULLIMET E SMNEVOLUIMI DHE PERFEKSIONIMI I TEKNOLOGJISE SE RELUFTA PER TE HYRE NE PROCESET E INTERNACIONALIZIMIT TE KAPITALIT

FAZAT E TREGUT TE KAPITALITFAZA E PARE: 1960-1986TE GJITHA TRANSAKCIONET FINANCIARE U GRUPUAN NE LISTAT A, B, C, DFAZA E DYTE: 1986

FAZA E PAREQYSH ME 1969 U ZOTUAN SE DERI ME 1980 DO TE ARRIHET REALIZIMI I SME.KRIJIMI I SISTEMIT MONETAR EUROPIAN NE VITIN 1978ME 1994 U FORMUA INSTITUTI MONETAR EUROPIAN I CILI I PARAPRIU BANKES QENDROREVENDET DEFINUAN KURSIN MESATAR TE VALUTAVE TE TYRE ME ECU ME DEVIJIM + - 2.25%PROBLEM PARAQISTE HEQJA DORE NGA VALUTA KOMBETARE E VENDEVEMASTRIHT, 1993 KRIJIMI I SISTEMIT UNIK MONETAR DHE EURO

KRITERET E MASTRIHTITSTABILITETI I CMIMEVE: INFLACIONI ME ME SHUME SE 1.5% NGA MESATARJA E TRE SHTETEVE ME NORME ME TE ULETDEFICITI BUXHETOR: DUHET TE JETE ME I ULET SE 3% NGA GDPBORXHET JANE TE LIMITUARA NE 60% TE GDP-seNORMA E INTERESIT: JO ME SHUME SE 2% NGA NORMA MESATARE E TRE SHTETEVE TE BE

FAZA E DYTEME 1999 VIHET NE QARKULLIMI EUROME 2002 VENDET QE ISHIN PJESE E BE TERHOQEN MONEDHAT E TYRE VENDASE DHE PRANUAN EURON SI MJET MONETAR PER TE KRYER SHKEMBIME DHE TRANSAKSIONE

BANKA QENDRORE EUROPIANEROLI: TE UDHEHEQE ME EURON DHE ME POLITIKEN MONETARE TE UEEURO U LESHUA NE QARKULLIM ME 1 JANAR 2002BQE U THEMELUA ME 1998BQE ESHTE INSTITUCION I PAVARUR

CFARE PUNE KRYEN BQE?MBAN STABILITETIN E CMIMEVE NE EURO ZONEND.M.TH. KONTROLLON RREPTESISHT INFLACIONIN RRITJA E CMIMEVE VJETORE E KONUMATOREVE JO ME SHUME SE 2%KETE KONTROLL E BEN NEPERMJET:KONTROLLIN E PRURJEVE TE PARAVE (ZBATIMIN E NORMAVE TE KAMATES)MBIKQYRJEN E TRENDIT TE CMIMEVE

SI ESHTE E ORGANIZUAR PUNA E BANKES ?KESHILLI EKZEKUTIV: ZBATON POLITIKEN MONETAREKESHILLI UDHEHEQES: DEFINON POLITIKEN MONETARE NE EURO ZONE DHE KONFIRMON NORMAT KAMATOREKESHILLI I PERGJITHSHEM: KONTRIBON NE PUNEN KESHILLDHENESE DHE KOORDINUESE

Euro-jaC`eshte euro? Kur valuta e re Europiane do te jete realitet? Cfare vlere te valutave kombetare kane ne euro?

C`eshte Euro?Euro eshte monedha e vetme e Unionit Monetar te Europes e cila eshte pranuar nga 11 shtete antare e BE ne 1 Janar 1999. Keto vende antare jane: Belgium, Germany, Spain, France, Ireland, Italy, Luxemburg, Finland, Austria, Portugal and the Netherlands.

EURO CONVERSION RATES

l

far sht nnndarje e euros?Gjate periudhes tranzicionale dhe deri me 31 Dhjetor 2001, valutat kombetare te vendeve antare (Lira, Deutsche Mark, Peseta, Franc. . . ) do te jene " jo-dhjetore" nendarje te euros. Euroja vete ndahet ne 100 centa.

Cila eshte shenja zyrtare e euros? Kjo eshte e inspiruar nga germa greke ipsilon, ne shenje te civilizimit europian dhe te germes se pare te fjale 'Europe'. Shenja e valutes unike te re duket si nje E me dy vija te shenuara paralele horizontalisht te shenuar mbi

Cilet jane emertuesit e ndryshem te letrave dhe metalikeve te euros ?Egzistojne 7 euro tregues letre dhe 8 euro metalike. Treguesit e letras jane: 500, 200, 100, 50, 20, 10, dhe 5 euro. Treguesit metalik jane: 2 euro, 1 euro, 50 euro cent, 20 euro cent, 10, euro cent, 5 euro cent, 2 euro cent, dhe 1 euro cent.

Si do t ndikoj n kontratat euro, n monedh kombtare?T gjitha sigurimet dhe kontrata t tjera ligjore n fuqi do t vazhdojn me zvendsimin e shumave n valut kombtare me ekuivalentet e tyre n euro. Vlerat euro-s do t llogaritet sipas normave fikse te konvertimit me njsi t monedhs kombtare t miratuara m 1 janar 1999.N prgjithsi, konvertimi n euro do t zhvillohet m 1 janar 2002, prve nse t dy palt e kontrats jan dakord pr t br kt paraprakisht.