Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project Dr.Hasan Atay Aslı Özaltan Güzergah Müdürü Sosyal Etki Uzmanı TANAP Destek Fonu Temsilcisi Yeniden Yerleşim & Geçim Kaynakları 1 Nisan 2019 Ankara TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ Yeniden Yerleşim Eylem Planı Uygulamaları
27
Embed
TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ Yeniden ... · Edirne’ninİpsala ilçesinde Avrupa ülkelerine doğalgaz aktaracak olan Trans Adriyatik Boru Hattı’na (TAP)bağlanacaktır.
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Dr.Hasan Atay Aslı Özaltan Güzergah Müdürü Sosyal Etki Uzmanı
TANAP Destek Fonu Temsilcisi Yeniden Yerleşim & Geçim Kaynakları
1 Nisan 2019 Ankara
TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ
Yeniden Yerleşim Eylem Planı Uygulamaları
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
TANAP DOĞAL GAZ BORU HATTI
2
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
TANAP PROJE GÜZERGAHI
Ardahan Kars Erzurum Erzincan Bayburt Gümüşhane Giresun Sivas Yozgat Kırşehir Ankara Kırıkkale Eskişehir Bilecik Kütahya Bursa Balıkesir Çanakkale Tekirdağ Edirne
3
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
PROJE’NİN ETKİ SAHASI VE PROJE BİLEŞENLERİ
TANAP, Türkiye Gürcistan sınırında Ardahan ili Posof ilçesi Türkgözü
köyünden başlayarak 20 ilden geçecek ve Yunanistan sınırında
Edirne’nin İpsala ilçesinde Avrupa ülkelerine doğal gaz aktaracak
olan Trans Adriyatik Boru Hattı’na (TAP) bağlanacaktır.
TANAP Doğal Gaz Boru Hattı sistemi;
19 kilometresi Marmara Deniz geçişi olmak üzere toplam 1850 km ana hat
7 adet kompresör istasyonu,
4 adet ölçüm istasyonu,
12 adet pig istasyonu,
49 adet blok vana istasyonu ve
2 adet gaz çıkış istasyonu
4
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Kredi Kuruluşları ve Sosyal Politikaları
Uluslararası Kredi Kuruluşları (IFIs) için
Sosyal Koruma Politikalarının Önemi Nedir?
Finansman sağladıkları yatırım projelerinin
sürdürülebilirliğini sağlamak için proje kaynaklı
oluşabilecek sosyal risk ve etkilerin engellenmesi,
hafifletilmesi ve yönetilmesine yardımcı olmayı
amaçlar. Bu amacı doğrultusunda da yatırımcıya
(proje sahibine) yol göstermek için çerçeveyi
belirleyip, rehber dokümanlar oluşturur.
5
Amaç: Uluslararası Standartlarda Sosyal Koruma Politikaları ile uyumlu şekilde Proje kaynaklı Ekonomik Yerinden Edilmeye Bağlı Sosyal Etkilerin Giderilmesi ve Geçim Kayıplarının Telafisine Destek Olunması
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project6
Uluslararası Kredi Kuruluşları – Çevresel ve Sosyal Standartlar
Bir yatırım projesi, geçici veya kalıcı süreyle kamu veya şahıs
arazilerinin edinimini gerektirebilir. Bu durumda, bu arazilerden geçimini sağlayan
kişileri her zaman fiziken olmasa da ekonomik olarak etkileyebilir. Ekonomik etki;
kısa süreli veya kalıcı geçim kaynaklarının kaybı veya zarar görmesi şeklinde
olabilir. Böylesi bir durumda;
Uluslararası sosyal koruma politikaları,
bu tür büyük yatırım projelerinin inşaat dönemlerinde oluşabilecek fiziki ve
ekonomik kayıpların mümkünse bertaraf edilmesini, mümkün değilse telafi
edilmesini birincil öncelik haline getirmiştir.
Nihai amaç;
Proje’den etkilenen kişilerin, Proje süresince ve sonrasındaki sosyo-ekonomik
durumlarının proje öncesinden daha kötüye gitmesini engelleyecek tedbirler
almak ve yaşam standartlarını korumalarına yardımcı destekler sunarak
yoksullaşma riskinin önüne geçmektir.
7
ULUSLARARASI STANDARTLARDASOSYAL KORUMA YAKLAŞIMI
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
ULUSLARARASI FİNANS KURULUŞLARIGenel Sosyal Etki/Risk Yönetim Yaklaşımı
8
KAÇINMAK / AZALTMAK
• Gönülsüz yerinden edilmeden kaçınmak, mümkün değilse, minimize etmek
AZALTMAK
•Etkilenen kişilerin kullandığı arazilere/varlıklara erişimin kısıtlanmasından ya da bunların rızaen ya da kamulaştırma ile alımından ötürü oluşan sosyal ve ekonomik etkileri şu yolla azaltmak:
• Kaybedilen varlıkları, tam ikame/yenileme değerinde tazmin ederek,
• Etkilenen kişilerin, sürekli olarak yeterli ve uygun şekillerde bilgilendirilmesi, bu kişilerle karşılıklı görüş alışverişi ile kararlar alarak
GERİ KAZANDIRMA /
İYİLEŞTİRME
• Etkilenen kişilerin, proje öncesi geçimlerini geri kazandırmak ve hatta mümkünse, yaşam standartlarını iyileştirmek
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Ekonomik Yerinden Edilme Etkisini Yönetmek:TANAP Uygulaması
9
KAÇINMAK / AZALTMAK
• Yeniden Yerleşim Eylem Planı (YYEP) vb planlar hazırlanması
• Gerekli sosyal bütçenin ve insan kaynağının tahsis edilmesi
• Ürün bedellerinin fiili kullanıcıya ödenmesi (kamu & şahıs arazisi)
• Araziye girmeden önce ürün ödemelerinin tamamlanması
• Tescil davası sonuçlanana kadar maliklere anlaşma halinde ilk teklif edilen bedeli kabul etme imkanı
• Uluslararası kriterlerce kabul edilen hak sahipliklerinin kabul edilmesi ve TANAP Destek Fonu ile kayıpların tazmin edilmesi
• Yeniden kullanımını mümkün kılacak şekilde eski haline getirerek araziden çıkma ve arazi teslimi
• Sürecin tamamında aktif kullanılan erişilebilir şikayet mekanizması
• Etkin halkla ilişkiler faaliyeti
GERİ KAZANDIRMA /
İYİLEŞTİRME
• TANAP Destek Fonu (RAP Fund)
• Yer Üstü Tesisleri için Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı kapsamında Küçük Ölçekli Tarım-Hayvancılık Destek Paketleri ile Topluluk Bazlı Sosyal Destek Paketleri
• Deniz Geçişi Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Ekonomik Yerinden Edilme Etkisini Yönetmek:Aşamalar
10
PLANLAMA
• Kaynak Oluşturma
• Dokümantasyon
UYGULAMA
• YYEP
• Destek Fonu
• Geçim Destekleri
İZLEME
• İç İzleme
• Dış İzleme
• Kapanış
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Politikaları Hayata Geçirmek: PLANLAMA
• Kaynakların Oluşturulması
A. İnsan Kaynağı
TANAP: Sosyal Etki Müdürlüğü (Merkez – RAP Uzmanı ve Saha) +
Kamulaştırma ve İzinler Grup Müdürlüğü
(Kamulaştırma – GIS ve Güzergah Ekibi ile RAP Fonu Temsilcisi)
BOTAŞ: TANAP Kamulaştırma Direktörlüğü (Merkez) +
“Kamulaştırma Şefliği” (Saha)
Danışmanlar: ihtiyaca binaen tüm aşamalarda
B. Mali Kaynak
Kamulaştırma Bütçesi
TANAP Destek Fonu
Geçim Destekleri Bütçesi
İzleme dahil danışmanlık giderleri
Yönetim giderleri
Beklenmedik giderler11
TANAP
BOTAŞ
Danışmanlar
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Dokümantasyon Hazırlığı
• TANAP Projesi Yeniden Yerleşim Eylem Planı (YYEP)
• TANAP Yerüstü Tesisleri için YYEP
• TANAP Boru Hattı Güzergahı için YYEP İlave Dokümanı
• Hak Sahipliği Matriksi
• TANAP Yerüstü Tesisleri için Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı
(GGP)
• TANAP Deniz Geçişi Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı
• Arazi Edinimi ve Kamulaştırma Bilgilendirme Broşürü
• Arazi Ediniminde İlave Haklar Bilgilendirme Broşürü, El Broşürü ve Poster
• GGP Broşürü
• İşletme Dönemi Arazi Kullanımı Bilgilendirme Broşürü
• Yer Üstü Tesisleri için Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı
• Deniz Geçişi Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı
Politikaları Hayata Geçirmek: UYGULAMA
Boru Hattı
Yer Üstü Tesisleri
Deniz Geçişi
EKONOMİK YERİNDEN EDİLME
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
ARAZİ EDİNİMİ
Kamulaştırma İşlemleri
Ev Sahibi Hükümet Anlaşması,
Petrolün Boru Hatları ile Transit Geçişine Dair Kanun
2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu
Bakanlar Kurulu Kararı
20 İl, 69 ilçe ve 604 Köy
20.976 Özel Mülkiyet + 7.676 Kamu olmak üzere 28.652 parsel,
Yaklaşık 6.800 ha (68 milyon metrekare) alan,
112.618 kişi
15
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
ARAZİ EDİNİMİ
16
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
TANAP DESTEK FONU (RAP Fund)
DESTEK FONU?
TANAP DESTEK FONU
Uluslararası Sosyal Koruma Politikaları ile Ulusal Mevzuat arasındaki uygulama farklılığından doğan geçim kayıplarının giderilmesine yönelik proje bazlı oluşturulmuş bir ek destek fonudur.
Bugüne kadar 5.500 kadar kişiye bu fondan çeşitli başlıklarda ek destekler sağlanmıştır.
17
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
TANAP DESTEK FONU (RAP Fund)
18
Fon Ödeme KalemleriProje
Bileşeni
Hedeflenen
PEK Sayısı
İlerleme
Durumu
Kamulaştırılan Arazi Maliklerine İlave Tapu Harcı
Ödeme Desteği (%2 + 100 TL) YÜT 900 %88
Kamu Arazilerinin Gayri Resmi Kullanıcılarına
Ürün Kaybı Telafi Desteği
Boru Hattı
& YÜT520 %100
Artık Alan Ürün Kaybı Telafi Desteği Boru Hattı 419 %100
Nakit Geçim Desteği (%20 üstü kalıcı arazi
kaybının ekonomik etkisini hafifletici geçiş
desteği)
YÜT 55 %98
Arazi Toplulaştırması Etkisini Hafifletme DesteğiBoru Hattı
& YÜT64 %100
Ulaşım Desteği Boru Hattı
& YÜT1.944 %100
Ortak Alan Kaybı, Sezonluk Geçim Kaybı, Hatalı
Kullanıcı Tespiti Etkisini Giderme vb Diğer
Destekler
Boru Hattı
& YÜT240 %100
Çoklu Boru Hattı Etkisini Hafifletme Desteği Boru Hattı 1.900 %82
TOPLAM 6.042 %93
Arazi Maliklerine İlave Tapu Harcı ÖdemeDesteği (%2 + 100TL)
8%
Kamu Arazilerinin GayriResmi KullanıcılarınaÜrün Kaybı Ödemesi
21%
Artık Alanda Ürün KaybıTelafi Ödemesi
6%
Nakit Geçim Desteği(%20 üstü kayıplar)
8%
Arazi ToplulaştırmaEtkisini Hafifletme
Desteği5%
Ulaşım Desteği3%
Diğer Destekler13%
Çoklu Boru Hattı EtkisiHafifletme Desteği
36%
BUGÜNE KADARKİ HARCANANIN DAĞILIMI (TL)
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Toplam Faydalanıcı Sayısı: YÜT’lerden etkilenen kırsal yerleşimlerdeki 130 civarında kişi
Toplam dağıtılan Destek Paketi Sayısı : ≈ 160
Geçim Destek ve Yaşam Koşullarını İyileştirme Paketleri
Hassas Gruplar için Ek Çaba
Toplumsal Cinsiyet Duyarlılığı ile Kırsaldaki Kadınların Katılımına
Destek
Proje’den Etkilenen ve Potansiyel Geçim Destekleri Faydalanıcılarının Yerinde
Gözlem ve İnceleme ile Tespiti
Destekler için Haksahibi Kimselerin Katılımcı Yolla
Değerlendirilmesi
Desteklere yönelik Şeffaf, Adil, Hesapverilebilir bir
Değerlendirme Süreci
Yer Üstü Tesisleri için Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma Planı
Geçim Destek ve Yaşam Koşullarını İyileştirme Paketleri
• Şahıs Bazlı Destekler
• Küçük Ölçekli Tarım ve Hayvancılık Faaliyetlerine Destekler
• Tarımsal Faaliyetini Bizzat Sürdüremeyen Dolayı Geçim Kaybı Yaşayanlar için Tek Seferlik Nakit Destek
•Topluluk Bazlı Geçim ve Yaşam Koşullarını İyileştirme amaçlı Sosyal Destekler
• Eğitim ve uygulama destekli Koruyucu Hayvan Sağlığı Desteği
• Ortak faydaya yönelik geçim ve sosyal alan iyileştirme destekleri
19
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
YENİDEN YERLEŞİM EYLEM PLANIHASSAS GRUPLAR TANIMI
20
KADINLAR• Ailenin tek gelir sağlayıcısı olan ve projedeki kamulaştırma nedeniyle geçim kaynaklarını
kaybeden hanereisi kadın olan arazi sahipleri/kullanıcıları
YOKSULLAR• Asgari gelir düzeyinin altında kazancı olan ve projedeki kamulaştırma nedeniyle gelir
kaybına veya azalmasına uğrayan arazi sahipleri/kullanıcıları
TOPRAKSIZ KİŞİLER• Kendine ait ekip biçtiği toprağı olmayan ancak başkalarının arazilerinden geçimini sürdürüp projedeki
kamulaştırma sonrasında artık başkalarının topraklarında çalışma imkânını da kaybedenler kişiler
YAŞLILAR• Kamulaştırma nedeniyle toprağını, dolayısıyla geçim kaynağını kaybeden, yaşamlarını sürdürmekte
zorlanan, genellikle okur-yazar olmayan, yanlız yaşayan; bu nedenle ilave sosyal destek ihtiyacı olan ileri yaştaki arazi sahipleri/kullanıcıları
ENGELLİLER• Toprağını dolayısıyla geçim kaynağını kaybettikten sonra yaşamlarını sürdürmekte zorlukla karşılaşabilecek ve
destek desteği alan engelli arazi sahipleri/kullanıcıları
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Genel Tanımların Ötesine Geçen Kapsamlı Uygulama: PROJEYE ÖZGÜ HASSAS GRUP TANIMLARI
21
PAPs with Existing Vulnerabilities
• A.1. Women Head of Households
• A.2. Poor (in-deed)
• A.3. Landless households after the Project’s land acquisition
• A.4. Elderly Landowner or Landowner with disabilities who are sharecropper, not active user because of their incapability
• A.5. Elderly (65+)
• A.6. Head of Households having a family members with disabilities
PAPs with Project-induced Additional
Vulnerabilities
• B.1. Informal Land users of Public Lands
• B.2. Formal/Informal Land users of Private Lands
• B.3. Community Using Common Lands for Grazing
• B.4. Shareholder Land Users
• B.5. Unviable (Remaining) Land
• B.6. Female Land Users
PAPs with Project-induced Potential
Vulnerabilities
• C.1. Single-Headed Households with multiple vulnerabilities
• C.2. PAPs employed by the project as temporary workers
• C.3. Disputed Lands’ Owner Users
• C.4. PAPs affected by cumulative impact of TANAP Project components
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
PAYDAŞ KATILIMINDA TEMEL PRENSİPLER: Ulaşılabilirlik - Zamanında & Yeterli Bilgilendirme - Etkin İstişare
22
110 117
24
72
9 150
83 82
0
70
99
125
193
148
180
152
5669
82
Yüz Yüze Görüşme Sayısı Telefon ile Görüşme
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Yerel Balıkçılar
Anadolu Yakası
Balıkçı Topluluğu
İzleme
İzleme
Küçük Ölçekli Kıyı Balıkçıları için Gelir Kaybını Önleme Destek Paketi
TANAP Deniz Geçişi İnşaatı – Anadolu Yakası Balıkçılık Gelir Kaybını Önleme Planı 2017 yılında başarıyla tamamlandı
Toplam 44 küçük ölçekli kıyı balıkçı teknesi için mazot desteği verildi
23
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
Politikaları Hayata Geçirmek: İZLEME
24
YYEP’lerde yer alan taahhütlerin uygulamasının,
- Performans/ilerleme,
- Etki/Etkililik,
- Takvim,
- Bütçe
- Uluslararası Sosyal Politikalara uygunluk
bakımından düzenli olarak, katılımcı bir yolla takip etmek ve gerekli düzeltici
önlemleri/aksiyonları almaktır.
Trans Anatolian Natural Gas Pipeline Project
İZLEME TÜRLERİ, KAPSAMI ve TAKVİM
25
İÇ İZLEME
• YYEP uygulamalarının kaynak (HR, bütçe, materyal) durumu
• Arazi edinimi süreci (Geçici/Kalıcı, Kamu/Şahıs, Kamulaştırma/Uzlaşma, TANAP/Müteahhid, arazi giriş ve araziden çıkış)
• TANAP Destek Fonu uygulaması ve ödemeleri
• Bilgilendirme Faaliyetleri (kadın, hassas grup, Destek Fonu kapsamındaki tanımlanan Hak Sahipleri)
• Geçim Kaynaklarını Geri Kazandırma – İyileştirme Uygulamaları (TANAP, müteahhid iyi niyet uygulamaları, SEIP)
• YYEP ilintili şikayet kayıtları (açık-kapalı, konu dağılımı)
•Dış İzleme, Banka İzlemeleri için veri temini ve TANAP Yönetim raporlaması
DIŞ İZLEME
• YYEP taahhütlerindeki ilerleme ve etkililiği
• Arazi edinim uygulamalarının ulusal mevzuat ve uluslararası standartlara uygunluğu
• Ekonomik etkilenmenin telafisi için geçim kaynaklarını geri kazandırma/iyileştirme uygulama etkililiği
• Kadınlar başta olmak üzere hassas grupların bilgilendirilmesi, haklarının farkındalıkları, onlar için geliştirilen özel tedbirler