tour‐north · 2017-10-30 · ภาคเหนือ ... และภูมิประเทศของภาคเหน ือ ผังพื้นมีการลดระด

http://www.sandasiamtour.com/tour‐north.php

https://th.wikipedia.org.

มีลักษณะภูมิประเทศอันประกอบไปด้วย

เทือกเขาสลับซับซ้อน ที่ต่อเนื่องมาจากทิวเขา

ฉานโยมาในประเทศพม่า และประเทศลาว

ภาคเหนือมีภูมิอากาศแบบทุ่งหญ้าสะวันนา

เหมือนกับพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศ การที่มี

ระดับน้ําทะเลสูงและมีเส้นละติจูดอยู่ตอนบนทํา

ให้สภาพอากาศของภาคเหนือเปลี่ยนแปลงตาม

ฤดูกาลอย่างเห็นได้ชัด

แม่น้ําสําคัญของภาคเหนือ

1. กลุ่มแม่น้ําที่ไหลลงสู่แม่น้ําโขง

ได้แก่ แม่น้ํารวก แม่น้ํากก แม่น้ําสาย แม่น้ํา

อิง

2. กลุ่มแม่น้ําที่ไหลลงสู่แม่น้ํา

เจ้าพระยา ได้แก่ แม่น้ําปิง แม่น้ําวัง แม่น้ํายม

แม่น้ําน่าน

3. กลุ่มแม่น้ําที่ไหลลงสู่แม่น้ําสาละ

วิน ได้แก่ แม่น้ําเมย แม่น้ํายวม แม่น้ําปาย

02/28

บ้านเรือนไทยภาคเหนือ

ภาคเหนือ แต่เดิมเป็นที่ตั้งของอาณาจักร

ล้านนา ซึ่งสถาปนาอาณาจักรขึ้นมาในปี

พุทธศักราช 1835 โดยพญามังราย และสถาปนาเมืองหลวง

อย่างเป็นทางการในปีพุทธศักราช 1839 ในชื่อนพบุรีศรี

นครพิงค์เชียงใหม่ อาณาจักรล้านนาตั้งแต่ปีพุทธศักราช

1835 เกิดจากการยุบรวมกันของอาณาจักรในช่วงยุคก่อน

หน้า คือ หิรัญนครเงินยางเชียงแสน และ หริภุญชัย

ภาคเหนือ ปรกอบด้วยกลุ่มชาติพันธ์ หลายกลุ่ม

โดยมีกลุ่มใหญ่กลุ่มวัฒนธรรมที่ จังหวัดเชียงใหม่ ภาษา

ราชการเรียกว่า ไทยเหนือ กลุ่มชาติพันธ์ ไทยวน แต่คน

กลุ่มนี้เรียกตัวเองว่า คนเมือง

http://www.lanna‐arch.net/art/sculpture_place/khum03/28


องค์ประกอบงานสถาปัตยกรรมที่อยู่อาศัย ประกอบไปด้วย1. เรื่อนกาแล2. เรือนปั้นหยา3. ตูบ4. คุ้ม5.หลองข้าว

http://www.lanna‐arch.net/art/sculpture_place/khum

เรือนไทยภาคเหนือ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท1. เรือนไม้จริง หรือเรือนกาแล2. เรือนเครื่องผูกหรือเรือนไม้บัว่

หมู่บ้านภาคเหนือ เป็นลักษณะหมู่บ้านกลุ่ม ที่ทําไร่เลื่อนลอย

ชาวบ้านบางกลุ่มมีการเคลื่อนย้ายการตั้งถิ่นฐาน ชุมชนรวมตัว

กันอย่างหนาแน่น

04/28


05/28


http://topicstock.pantip.com/lumpini/topicstock/L2444730/L2444730.html

เรือนเครือ่งผกูหรอืเรอืนไมบ้ัว่เรือนเครื่องผูกจัดเป็นเรือนดั้งเดิม มีการสร้างด้วยเสาและคานที่ทําด้วยไม้เนื้อแข็ง ฝาบ้านทําด้วยไม้บั่ว(ไม้ไผ่)สาน หลังคามุง

ด้วยใบตองตึงหรือใบพลวง หรือมุงด้วยแฝก ปัจจุบันพบเห็นได้น้อย มักสร้างตามไร่ หรือเถียงนา โครงสร้างใช้ไม่ไผ่ตง ต่อม่อ

บางหลังเป็นไม้จริง ฝาไม้เป็นไม้ไผ่ขัดแตะหรือฝาขัดฟาก หลังคาเป็นเพิงหมาแหงน จะเรียกว่า ตูบหมาแหงน บางหลังมี

ขนาดใหญ่หลังคาคล้ายจั่วปั้นหยา ชายคาจะดูคล้ายหางนกกวัก ก็มักจะเรียกว่า ตูบกันนกกวัก เรือนไม้บั่ว มีอายุ 2-4 ปี

06/28


ที่มา: เรือนภาคเหนอื . รศ. สมใจ นิ่มเล็ก เอการบรรยายในวิชา AEC 331 การออกแบบสถาปัตยกรรมไทย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ศรีปทุม 07/28


ลักษณะเรือนพืน้บา้นลา้นนา ดูหนักแน่น มีความโดดเด่นมั่นคง ต่างกับลักษณะเรือนไทยภาคกลางที่มีเสาล้มสอบ

หลังคาอ่อนช้อย มีอายุระหว่าง 50-120 ปี

การออกแบบบ้านคํานึงถึงการใช้สอย และความสบายของผู้อยู่อาศัยหลายประการ ที่สอดคล้องกับลักษณะภูมิอากาศ

และภูมิประเทศของภาคเหนือ ผังพื้นมีการลดระดับเรือนแทนการกั้นห้อง เพื่อเปิดให้พื้นที่โล่งสามารถใช้งานอเนกประสงค์ ส่วนของ

ผนังมีการเปิดช่องหน้าต่างฝาไหลทางหน้าบ้านบริเวณ เติ๋น เพื่อเปิดให้ถ่ายเทอากาศขณะนั่งกับพื้นในเวลากลางวัน และจะปิดใน

เวลากลางคืนเพื่อมิให้ความหนาวเย็นเข้าสู่เรือน การทําฝาครัวด้วยฝาขี้หร่าย (ฝาไม้ไผ่ขัดแตะมีกรอบเป็นไม้กระดาน) หรือฝาสานที่

สามารถระบายควันได้อย่างรวดเร็ว และการทําช่องระบายควันเหนือหลังคา เพื่อช่วยระบายควัน

ในส่วนของฝาเรือน คํานึงถึงสัดส่วนความสูงของเรือน โดยออกแบบให้สูงและทําผนังด้านบนบริเวณใต้ขื่อเป็นช่องลม

เพื่อระบายความร้อน เหล่านี้ล้วนแสดงให้เห็นถึงภูมิปัญญาพื้นบ้านที่แสดงผ่านออกทางงาน สถาปัตยกรรม เกือบทุกสิ่งล้วนมีเหตุผล

และหลักการในการผนวกเอาความเชื่อโบราณต่าง ๆ มาใช้ได้อย่างผสมผสานข้อห้ามต่าง ๆ ถูกกําหนดไว้ หากผู้ใดละเมิดจะถือว่า “

ขึด ”(เสนียดจัญไร) ซึ่งเป็นเรื่องอัปมงคล หากแต่บางสิ่งที่มิได้กําหนดก็มีการเปลี่ยนแปลงไปตามสภาพภูมิอากาศสภาพ เศรษฐกิจ

สังคม ซึ่งทําให้รูปแบบเรือนไม้จริงช่วงระยะ 30-70 ปี แตกต่างออกไปจากเรือนกาแล เช่นการเปิดช่องหน้าต่างมากขึ้นกว่าก่อน

เนื่องจากอากาศร้อนขึ้น ชานแดดซึ่งเคยมีไว้ตากพืชพันธุ์ ก็เปลี่ยนไปเป็นมีหลังคาคลุมเพื่อรักษาพื้นไม้เอาไว้

http://www.openbase.in.th/node/7076

เรือนไม้จรงิหรอืเรอืนลา้นนา

08/28


องค์ประกอบงานสถาปัตยกรรมที่อยู่อาศัย ประกอบไปดว้ย1. เรื่อนกาแล2. เรือนปั้นหยา3. ตูบ4. คุ้ม5.หลองข้าว

http://www.lanna‐arch.net/art/sculpture_place/khum

เรือนไม้จริง หรือเรือนกาแล สามารถแยกประเภทตามการใช้สอย 2 ประเภท1. เรือนเดียว เป็นเรือนหลังเดียว มีขนาดเล็ก ส่วนใหญ่มักเป็นที่มา

ฐานะปานกลาง หรือเป็นครอบครัวใหม่ เป็นเรือน 3 ห้องนอน โดย

ส่วนหน้าจะทําเป็น เติ๋น ส่วนหลังกั้นห้อง

2. เรือนแฝด เป็นเรือนที่มีขนาดใหญ่ ทําด้วยไม้จริงทั้งหลัง มักจะ

หันหน้าจั่วไปในทิศทางเดียวกัน มักมีขนาด 5 ห้อง

ลักษณะรูปทรงเรือนไม้จริง หรือเรือนกาแล ลักษณะโดยทั่วไป เป็นเรือนยกไต้ถุนสูง มีความสูงประมาณ 2.00-2.50

เมตร ความสูงจากเดี่ยวบนประมาณ 3.00-3.50 เมตร หลังคามักจะมี

ลักษณะลาดเอียง 50-55 องศา ซึ่งมีความคล้ายคลงึกับกลุ่มบ้านเรือน

แถวสอบสองปันนา พม่า หรือกลุ่มรัฐฉาน

09/28


10/28


11/28


ที่มา: เรือนภาคเหนอื . รศ. สมใจ นิ่มเล็ก เอการบรรยายในวิชา AEC 331 การออกแบบสถาปัตยกรรมไทย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ศรีปทุม

12/28


http://art‐culture.cmu.ac.th/gallery.php?gal_type=2ที่มา: เรือนภาคเหนอื . รศ. สมใจ นิ่มเล็ก เอการบรรยายในวิชา AEC 331 การออกแบบสถาปัตยกรรมไทย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ศรีปทุม

13/28


http://art‐culture.cmu.ac.th/gallery.php?gal_type=2


14/28


http://art‐culture.cmu.ac.th/gallery.php?gal_type=2


15/28



16/28


ลักษณะโครงสร้างเรือนไม้จริง หรือเรือนกาแล เรือนกาแล ลักษณะโครงสร้างโดยทั่วไปเป็นอาคารโครงสร้างไม้ รับ

น้ําหนักถ่ายเทไปยังเสา ซึ่งถือว่าเป็นจุดศูนย์กลาง

17/28




ที่มา: เรือนภาคเหนอื . รศ. สมใจ นิ่มเล็ก เอการบรรยายในวิชา AEC 331 การออกแบบสถาปัตยกรรมไทย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ศรีปทุม19/28


กาแลการแลคือส่วนปลายของปั้นลมที่ยื่นเลยสัน

หลังคาขึ้นไป ทํานองเดียวกับการยื่นของ

ปั้นลม

การแล พอสรุปได้ 3 แบบ

1. ทรงตรง

2. ทรงอ่อนค้าง คล้ายเขาควาย

3. ทรงคล้ายกากะบาท


20/28


หํายนต์ เป็นลวดลายประดับบริเวณกรอบประตู

หน้าต่าง มีลวดลายศิลปะชั้นเยียมในงานเกาะสลัก ลวดลาย

หํายนต์ มีหลายลักษณ์เช่น ลายกระหนก ลายเครือเถา ลาย

เมฆ

http://pralanna.com/boardpage.php?topicid=15555ที่มา: เรือนภาคเหนอื . รศ. สมใจ นิ่มเล็ก เอการบรรยายในวิชา AEC 331 การออกแบบสถาปัตยกรรมไทย คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ศรีปทุม

21/28


http://www.sac.or.th/databases/museumdatabase/

22/28


http://www.holidaythai.com/10‐Lannan‐Icons.htmhttps://thaiculturebuu.wordpress.com/tag/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%A5/ 23/28




http://kaewpanya.rmutl.ac.th

หลองข้าว

” หลองข้าว” ชาวล้านนาไทย จะนิยมสร้างไว้บริเวณหน้าบ้านเยื้องมาด้านข้าง มีลักษณะเป็นอาคารไม้

ใต้ถุนสูงมีระเบียงโดยรอบหรือมีด้านหน้าด้านเดียว หลังคาเป็นจั่วลาดต่ําคลุมระเบียง มุงด้วย ” ดินขอ ”

(กระเบื้องดินเผาปลายตัด) มีฝาปิดทั้งสี่ด้านฝามีทั้งแบบฝาไม้กระดาน และไม้ไม่สานเรียกว่า ” ฝาลาย

อํา” (ลายยกสองข่มสอง)

25/28


https://aamlery.files.wordpress.com/2014/10/img_0819.jpg


26/28


https://www.flickr.com/photos/unclepiak/16321457412


27/28



28/28


tour‐north · 2017-10-30 · ภาคเหนือ ... และภูมิประเทศของภาคเหน ือ ผังพื้นมีการลดระด

Documents