فصل نامه جغراف ی ا ی طب ی ع ی، سال هش ت م، شماره27 ، بهار9314 93 ت بندیلوی او مناطقصی خور خ، جگین ووئیک ک شهرستان جاسک درعه اکوتوریسم توس جهتده ازستفا ا با روش دلفی و مدلTOPSIS ّحم ماریا می زاده دستادیار امی واحد بندره آزاد اسنشگاط زیست، دات محی گروه مدیریّ عب اس ، ایراناریخ دریافت ت: 51 / 4 / 5131 تار یخ پذیرش: 5 / 3 / 5131 چکیدهی شناسای ونتخاب ا مناطق مناسب اکوتوریسم در برنامه و مدیریتزی ری آن از اهمیییای ت بخوردار است بر. مناطقصی خور خ، جگینوئیک و کک شهرستان جاس درانن هرمزاتا اس دارای قابلی تی فراوان ها از نظرکی و اکولوژی فرهنگی برایمعه اکوتوریس توسی م باش ن د. در این پژوهش و با همکاریده از روش دلفیستفا ا با ابتدا8 همترینز متخصصان م نفر اا معیاره توسعه جهتنتخاب شدند. اکوتوریسم ان روش در ایا معیارهیم، ی اقل آب،اب منش پوشاهی، ایصله از فا سکونتگاه- نسانی،ی ا هاخی فرهنگی، آثار تاری ارزشظتی اونه حفااهی ای های و جانوری،ی ازات زیر بنایمکانت وحش، ا حیا زادآوری نواحی میان53 معیارشنهادی غربال و پینتخاب شدند. اپس معیار س ها ی غربال شدهاریی همکه در روش دلفانی کوسط متخصص تاشتند د، ونک آنتروپی شانده از تکنیستفا ا بادند.ی ش وزن دهتاطق جهدی منت بنلوی اوعه اکوتوریسم توس نیز تستفا اان متخصصان و با وسط هم ده از مدلد. شاشنایس ا تاپسر بیسز مدل تاپسیج بدست آمده ااس نتا اس ، منطقه خورصی با نمره خ001500 ، ک منطقه کوئی با نمره00.3.0 با نمرهطقه جگین و من005581 لویترتیب او بتی اوا ه ل، دوو ش و ست ش جهان جاسک رتبه شهرستعه اکوتوریسم در توسدی شدند. بنایج نتژوهش پیر م حاضد توان متول یانعت اردی طبی کشو رذارییه ارمات سلویب منطقه دارای اونتخا را در جهت ات جهعت اردی توسعه طبیاری رساند. شهرستان جاسک ی دردی:ان کلیژا وات بندیلوی اوفی، مدلستان جاسک، روش دلیسم، شهر ، اکوتورTOPSIS . مقدمهردشگر امروزه گّز فعالیهمی ایعت، بخش م ی طب ت نوعص داده است. در اینختصا به خود ا در دنیادی راای جهانگر هّ فعالییز زیبایری اره گیگردان برای به ت، جهان جلوهعی و طبی های كوه به رشته انگیز خلقت حیرت های های مرتفع، كوهستانپایه ها، كوه ها، جنگلا، جلگه هّ ها، در ه عمیق و بیابان های ها سفر می و تمایل خاص بهش قوید. این گرای كننشفیع زاده،(ه است نام گرفت، اكوتوریسم از طبیعتره مندی به9333 .) ویسنده مسئول ن: 91929943491 [email protected]maria.mohammadizadeh4 Email:
12
Embed
TOPSIS - jopg.iaularestan.ac.irjopg.iaularestan.ac.ir/article_514546_f08b0259bcb03a5e0cf37d15bd7724f6.pdf · تّهج ش وّس و ش و ،ل وا یاّهتیولوا بیترتب
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
93 9314 بهار ،27 شماره ،متهش سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل
جهت توسعه اکوتوریسمدر شهرستان جاسک کوئیکو جگین ،خور خالصیمناطق اولویت بندی
TOPSIS مدلروش دلفی و با استفاده از
دی زادهماریا محمّ
، ایراناسعبّ گروه مدیریت محیط زیست، دانشگاه آزاد اسالمی واحد بندر استادیار
5/3/5131 :یخ پذیرشتار 51/4/5131 :تاریخ دریافت
چکیده
ت بّاییی از اهمی ّ آن ریزی و مدیریتبرنامهدر اکوتوریسم مناطق مناسب انتخابو شناسایی
اسّتان هرمزاّان در شهرستان جاسّکو کوئیک جگین ،خور خالصی مناطق .برخوردار است
در . دنباشّمّی توسعه اکوتوریسّمبرای فرهنگیاکولوژیکی و از نظر های فراوان تقابلی دارای
معیارهّانفر از متخصصان مهمترین 8ابتدا با استفاده از روش دلفی و با همکاری پژوهشاین
پوشّش منّاب آب، ی اقلّیم،معیارهّادر ایّن روش اکوتوریسم انتخاب شدند.جهت توسعه
های ایّاهی حفاظتی اونه ارزش آثار تاریخی فرهنگی، های انسانی،-سکونتگاهفاصله از ایاهی،
پیشنهادی غربال و معیار 53میان نواحی زادآوری حیات وحش، امکانات زیر بنایی از جانوری، و
توسط متخصصّانی کّه در روش دلفّی همکّاری ی غربال شدههاسپس معیار انتخاب شدند.
اولویّت بنّدی منّاطق جهّت وزن دهّی شّدند. با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون ،داشتند
بّر تاپسّیس اناّاش شّد. مدلده از وسط همان متخصصان و با استفانیز تتوسعه اکوتوریسم
منطقه کوئیّک ، 001500خالصی با نمره ، منطقه خوراساس نتایج بدست آمده از مدل تاپسیس
ش جهّت ش و سّو ل، دو هّای او بترتیب اولویت 005581و منطقه جگین با نمره 00.3.0با نمره
توانّد حاضّر مّی پّژوهشنتّایج بندی شدند.توسعه اکوتوریسم در شهرستان جاسک رتبه
جهّت را در جهت انتخاب منطقه دارای اولویّت سّرمایه اّذاری رکشو طبیعت اردییان متول
در شهرستان جاسک یاری رساند. توسعه طبیعت اردی
.TOPSIS ، اکوتوریسم، شهرستان جاسک، روش دلفی، مدلاولویت بندی واژاان کلیدی:
مقدمه
های جهانگردی را در دنیا به خود اختصاص داده است. در این نوع تی طبیعت، بخش مهمی از فعالیّامروزه گردشگر
های مرتفع، های حیرت انگیز خلقت به رشته كوههای طبیعی و جلوهت، جهانگردان برای بهره گیری از زیباییفعالیّ
كنند. این گرایش قوی و تمایل خاص به ها سفر میهای عمیق و بیابانهها، درّها، جلگهها، جنگلها، كوهپایهكوهستان
(. 9333بهره مندی از طبیعت، اكوتوریسم نام گرفته است)شفیع زاده،
29 9314 بهار ،27 شماره ،متهش سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل
اولویت بندی مناطق جگین، كوئیک و خور خالصی جهت اكوتوریسم: 1دول ج
اولویت بندی مناطق ه حل ایده آلها به راازینه نمره نزدیکی نسبی مناطق
2 982129 کوئیک
3 989933 جگین
9 987999 خور خالصی
بحث و نتیاه ایری
ملأتع طریق از مردم آگاهی سطح فرهنگ مردم بومی همچنین ارتقاء درآمد تولید و زاییاشتغال در ثیرگردشگریأت
-مکانطبیعی و منابع رآیند گردشگری اثرات مخربی بر سفانه در طی فأمتبدیهی است. امری مردم بومی و گردشگران
ارزیابی"( تحت عنوان 9312لو و همکاران )شود. نتایج مطالعه امیر حاجیگردشگران ایجاد می استفاده مورد تاریخی های
دهد كه بیشترین آثار مثبت نشان می "TOPSIS تکنیک از استفاده با ملی سطح در گردشگری آثار اولویت بندی و
اجتماعی و اقتصادیآثار اولویت باالترین ت.اس بوده اجتماعی بعد مرحله در و اقتصادی گردشگری مربوط به بعد
آگاهی همچنین سطح ارتقاء و فرهنگی الگوهای در تغییر و ایمنطقه توسعه به و كمک زاییاشتغال شامل گردشگری
است. آثار محیطی به مربوط منفی آن پیامدها عمده ترین
هایزیرساخت لحاظ از اصفهان استان هایشهرستان بندی سطح"( تحت عنوان9319العه شماعی و موسی وند )مط
واحدهای ،های اقامتیزیر ساخت معیارهای به جهتوّ با نشان داد كه AHP وTOPSIS مدل از استفاده گردشگری با
های پارک، های فرهنگی و هنرینمایشگاه، های مسافربریتعداد شركت، دفاتر خدمات مسافرتی، پذیرایی بین راهی
-شهرستان بندی سطح مناطق نمونه گردشگری برایو فرصت سرمایه گذاری ،تعداد وسیله نقلیه درون شهری ،عمومی
بودن دارا نظر از سه تا یک سطح در ترتیب مدل به طریق از كاشان و شاهین شهر اصفهان، هایشهرستان ها،
عنوان به ترتیب به كاشان و اصفهان شهرستان الذكر، فوق مدل دو تركیب با دارند و رگردشگری قرا هایزیرساخت
و هازیرساخت متغیر بین همبستگی همچنین .اندهداد اختصاص خود به را امتیاز بیشترین دوم گردشگری و اول نواحی
آبادی و همکاران زنگیدهد. همچنین می نشان را درصد 13 از بیش همبستگی ضریب و مثبت تعداد گردشگران،
"TOPSIS مدل از استفاده با گردشگری توسعه ی های شاخص فضایی تحلیل"( در مطالعه ای تحت عنوان 9319)
از برخورداری میزان ی توسعه گردشگری نظیرمعیارهابر اساس "اصفهان( استان هایشهرستان :موردی یمطالعه(
خدمات دفاتر پذیرها، مهمان ها،ساخت، هتل انسان هایجاذبه هنگی،فر - تاریخی هایجاذبه طبیعی، هایجاذبه
های استان شهرستان TOPSISای و با استفاده از مدل هجادّ امنیتی خدمات و مسافربری هایشركت گردشگری،
برخوردار اولویت بندی كردند. فرو و برخوردار میان برخوردار، فرا دار، برخور اصفهان را در چهار سطح ورا
اصلی تمزیّ .است ضروری تاریخی و طبیعی از منابع محافظت برای هاییسیاست فوری و اجرای به توجه نیاز بنابراین،
مخرب گردشگری بر محیط طبیعی و هزینه سرمایه گذاری كمتر بدلیل عدم نیاز به تسهیالت آثاركاهش اكوتوریسم،
... / محمّدی زاده در شهرستان جاسک جهت توسعه اكوتوریسمو كوئیک جگین ،اولویت بندی مناطق خور خالصی 22
باید گردشگری صنعت توسعه مورد در گیری تصمیم گفت میتوان مجموع در.است طبیعت گردان پذیرایی و اقامتی
.باشد شده ریزی برنامه دقت به و ملی توسعه اقدامات از عنوان بخشی به و برنامه با و مند، روش و آگاهانه
های كمیاب حیات وحش نظیرخرس سیاه، شهرستان جاسک با وجود گونه در مناطق خور خالصی ،جگین و كوئیک
ها در خور و... در مناطق جگین و كوئیک همچنین انواع پرندگان آبزی جالب توجه اكوتوریست پلنگ، بلبل بلوچی
سفانه أخالصی، پتانسیل باالیی برای جذب و سرمایه گذاری اكوتوریسم در شهرستان جاسک را پدید آورده است كه مت
،بل قبولی ارائه نشده است)كوپشیگونه برنامه مدون و قاتاكنون جهت توسعه طبیعت گردی در مناطق یاد شده هیچ
9319.)
شهرستان جاسک جهت توسعه اكوتوریسم یاد شده در های مناسب مناطق با توجه به پتانسیل پژوهشدر این
های آثار تاریخی فرهنگی، ارزش حفاظتی گونه های انسانی،سکونتگاه پوشش گیاهی، فاصله از منابع آب، ی اقلیم،معیارها
از آنجا كه معیار واحی زادآوری حیات وحش، امکانات زیر بنایی با استفاده از روش دلفی انتخاب شدند.ن گیاهی و جانوری،
ی مهم در انتخاب مناطق مورد مطالعه جهت اكوتوریسم مشخص شد، فصل زمستان زمان بسیار معیارهااقلیم یکی از
مناطق مورد نظر)خور ساس نتایج بدست آمده این ا برشود. ت اكوتوریسم در منطقه پیشنهاد میمناسبی برای فعالیّ
خورخالصی، منطقه كوئیک و اولویت بندی شدند كه منطقه TOPSIS جگین و كوئیک( با استفاده از مدل خالصی،
م جهت توسعه اكوتوریسم در شهرستان جاسک رتبه بندی شدند.م و سوّهای اول، دوّمنطقه جگین بترتیب اولویت
توان تدوین برنامه منطقی برای توسعه اكوتوریسم در مناطق یاد شده میدر صورت نجام شده جه به رتبه بندی ابا توّ
د.كرشهرستان جاسک بهره برداری طبیعی طور اصولی از مواهبه ب
مناب
. 77، نشریه جهان هوانوردی و گردشگری، شماره هفت اقلیم در دل یک مرز (:9377)، ناهید. اسماعیلی نیا -9
مجله ایرانی آموزش در علوم تکنیک دلفی ابزاری در تحقیق، (:9337) پروانه، اباذری، خدیجه، نصیریانی، فضل ا...، ،احمدی -2 پزشکی تهران.
.های چند معیاره، انتشارات دانشگاه تهرانگیریتصمیم (:9333)د جواد، محمّ اصغرپور، -3 سطح در گردشگری اثرات اولویت بندی و ارزیابی" (:9312)انه ابوالفضل. زنگانه احمد. زنگ الیی سیمین.امیر حاجیلو الهام. توّ -4
.99 شماره سوم، سال ای،منطقه برنامه ریزی . فصلنامه"TOPSIS تکنیک از استفاده با ملی
هایشاخص فضایی تحلیل" (:9319)پور و مصلحی، محسن. حیدری اسفندیار، .الله وند، پورعیدی علی، آبادی، زنگی -7 و جغرافیا یمجّله"اصفهان( استان هایهرستانش دی:مور یمطالعه "TOPSIS مدل از استفاده با گردشگری یسعهتو
زمستان. و پاییز ل،اوّ ی شماره شهری، یتوسعه
ل، انتشاراتچاپ اوّ"های استان هرمزگان)شهرستان جاسک( فرهنگ جغرافیایی آبادی"سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، -9 .39تا 7. ص (9333) سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح؛
23 9314 بهار ،27 شماره ،متهش سال ،یعیطبی ایجغراف نامهفصل
.(9333)، نشریه جهان صنعت. «اكوتوریسم در ایران چیزی در حد صفر»شفیع زاده، اسرافیل. -7
گردشگری با هایزیرساخت لحاظ از اصفهان استان هایشهرستان بندی سطح" (:9319)علی و موسی وند، جعفر. شماعی، -3
دهم. شماره م،سوّ ای سالمنطقه و شهری هایپژوهش و مطالعات " AHP وTOPSIS مدل از استفاده
.299 ،293 ،292، 299، ص 9377پیام نور؛ سال انتشارات دانشگاه«. آب و هوای ایران»علیجانی، بهلول، -1
كارشناسی محیط زیست، پروژه نامه«. های گردشگری شهرستان جاسکمعرفی جاذبه» (:9333) امین، دغریبی تختی، محمّ -99 .92تا 77. ص عباس نشگاه آزاد اسالمی واحد بندردا
پایان «. بررسی اكوتوریسم در منطقه حفاظت شده استان مازندران مطالعه موردی خشکه داران»(: 9339)، یروزهفانی ثانی، ف -99، دانشکده منابع طبیعی و علوم نامه كارشناسی ارشد مهندسی منایع طبیعی گرایش محیط زیست، دانشگاه تربیت مدرس
.7 صفحه دریایی،
، پایان نامه SWOT"ه برنامه مدیریت اكوتوریسم در منطقه جاسک با استفاده از تکنیک یارا" (:9319)كوپشی، یلدا. -92 عباس. كارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسالمی، واحد بندر
های پذیرفته شده در بورس تهران با استفاده از عملکرد اقتصادی شركتارزیابی " (:9333)علی، منصور و نجفی مقدم، منی،ؤم -93 .33، زمستان 3شماره ،9، دوره های اقتصادینامه بررسیفصل "TOPSISمدل
14- Dag Deviren, M., S., Yavuz, N., Kılınç.(2009): "Weapon Selection Using The AHP and
TOPSIS Methods Under Fuzzy Environment". Expert Systems With Applications.36:8143–
8151
15- Hayati, E., Majnounian, B., Abdi E, Sessions, J & Makhdoum, M. F, (2013): "An Expert-
Based Approach to Forest Road Network Planning By Combining Delphi and Spatial Multi-