Top Banner
Toporov Peterburski tekst В. Н. Топоров Петербург и «Петербургский тек ст русской литературы» (Введение в тему) 1 Владимир Николаевич Топоров (1928–2005) // Топоров В.Н. Миф. Ритуал. Символ. Образ: Исследования в области мифопоэтического: Избранное. — М.: Издательская группа «Прогресс» - «Культура», 1995 — С. 259 - 367. Poetica I. Петербургская идея русской истории. Петербург — Москва II. Петербургский текст: его генезис и структура, его мастера III. Петербургский текст. «Природно-культурный» синтез. Сфера смыслов IV. Петербург и Петербургский текст: мир, язык, предназначение Примечания I. Петербургская идея русской истории. Петербург — Москва И призрачный миражный Петербург («фантастический вымысел», «сонная греза»), и его (или о нем) текст, своего рода «греза о грезе», тем не менее принадлежат к числу тех сверхнасыщенных реальностей, которые немыслимы без стоящего за ними целого и, следовательно,
179

Toporov Peterburski tekst.docx

Nov 10, 2015

Download

Documents

Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript

Toporov Peterburski tekst..( )1

(19282005)

// .. . . . : : . .: - , 1995 . 259 - 367.Poetica

I. . II. : , III. . - . IV. : , , I. . ( , ), ( ) , , , , , . , , . , , , , , . . , , , , , , , , . , , , , , , , hic et nunc. , , , a realibus ad realiora, , () , . , , , , , , - . , , - ( , ) . - , . , , , , , . , - , ; . , , . , , ( , , , , , ), , , , , - , , . , , , I2 , , , , , , 3. , , : , ; , , , , , , , . , , , , , . , , . ( ) , ( ) . , 4, , . , - , -, , - , : , . , -, , , , , , -. 5, , - , , , , , , , , , ., . (, , , , ) . , , , , . , , , ( ) : XVIII , XIX , ( - , .:, , , [...] [...] [...], [...] ), , , , , , , , . , , , . , , , , , , , . . [...]; , [...]; , [...]; -, , [...] ..6 , . , . , , , ...7 : , 8 9(.: , , , ! ?!... .. , . XX ; . , , , Lust-Eiland, .. ; , 17121714 , .., 17101712 , , ). : , - . ( ) , 10. , , , ! : ! -: , , ...11 , , , , , , , , . , , , , , , , , , : , , , ., , 12. , , , , . , , , , , , , , , , , , , ( ) . , , , , , , , , , (-), / 13. , , , ; , , , , , . , , , , - , , , , . - , -. , - , . , , , , , , hic et nunc, . , , , , , , , , - , , , . , , - , , , , - , , , , . , Das war es . , , , , .., , , , . . , 27- , , , (vulgo ), 9 1817 , , , , , (, , ). , , , , , , . 7 1816 : , , , . , , , . []14 , , . , , .. [...] , , 15. , 1 1817 , , . . , ; 19 : . . [...] []?, , (5 1817 ), , : , , . , . , , . , . , , , , , , , . , , : , , , ! , , ! ! , , . : , . [...] ? ! , , , . , .. : , ... , , , : , , , [...]. ( ) : , : , , , ( , , ). contradictio in adjecto. 1 1810 ..: , , , ...16 40- ( , ), , , , , : ( , ) . : . , : ; , (... . . XI, 418); , , . , , , . , , , , . . [...] (.. , 1842), : (..). . . (1847): , , , , . [...] - . ? [...] , , [...], . 60- (1866) : , , [...] , - , ; , . , , , , , ( , ), , , , - -, , . , , , , -, -. , , , , , , - ( ) , 17. XX . , . 18 1907 ( ) , , : ! [...] . , , , . , , , . , , , . , , , , . . [...] , [...]18. .., , , : . [...] , 1905 . 12 . . [...] . . . . . . [...] . , . , , , , , , , .. , , , . : . [...] , , 12 , , 19. , : , , . , , , , , , . ( , , , , ) , , ( , -), , -, , , , . 20 , , , 21. . , , , , -, , , , , -, , , -, , . , , , -, , , , , 22. . , ( ) .. : ... , ! . [...] ! [...] ! , . ! , ! ; , - , , , ... [...] , ! , . , ! ! , ! [...] , , , , , . , , , . [...] , ; , , , ; , , , . . . , 23. [...] , ; , , , . [...] ; . ; . [...] , , ; , -. [...] -, !.. (.. 1836 ). : , , , , , . , , , : - , , , , . : , I, , , , , . , ; , , , . [...] . , , . , , , . [...] , , , . , ; , ; , , (.. , 1842). , : , , . , , , , , . : (.. , 1845). , - . , , - - ( , , , , ), . 1903 , , ..: [...] , ? . -. , , [ . ..]. . [...] . , . [...] , , - . [...] . , ( , , , 3 1903 ). - , .. ( 25 1904 ) : 2 . : , (- ). , , . . . .., , . 24. , , , , ( ) , . 1904 . 1415 : . . 19 : . . -. . [...] , . , , . , . [...] . , , , . , , . .. 23 1904 , , : , . , . , . , , , . . [...] , , ( ) , . , , . [...] . , . . .., : . 25. , - . : / 26; , , , 27; - 28., ( ), , , , , , . , , , , , , . , , , sub specie 29. , , - ( ) - ( ; ), . , - , , ( ), () 30 .. . , , . ( ) , , , 31, - . , . , ? (.. ... 29 1834. .), , , , , ... , , ( , . , , ). , , - - . . , , : , : ; - , , , , (.. .., . 1849 , .)32. , ( , [.]! ). , , , , ():, , , , , ;[...] , ! , , .[...] , , , ! ! . ( XX , . (1908) ., (1922) ., (1933) ., (1993) . , (1993) . .), - , . , , . , ( ). , (), , , , ( ), , - , , , , , , , , . , , . ., , - ([...] -, - , . [...] -, , , ; -, , , . , , . [...] , , , , - . . )33, , , (.: , : , , , , [...]? ... ) ; : , , , -- -, -,-- (.. , -- ..). , 34, , ( ), ( , , ), . , , , , , - , , ; . ( . ). , , , , , , , . , - . - , , , . vice versa , , ( ) , , , , , , , . , ( : , , ), , , , , , , . , , - , , ( -), -. , , , , , , , , , . , , , , , , . , , , , .^II. : , , . , , , , , , , , , , , . , , ( . .. .. , .). , , , . ,, , , , , , , , () , , . , - . , , , Genius loci, , , , ( ) , 35. , , . , , ( ), , - , , , . , . , , , , . . , , 36. 2030- XIX 37 ( , 1829, , 1833 [ , , , - ( , , !), , . ... ], , 1833, . 30- ). , 30- , (18351842) , , . , 1839 ( , 1836, . , , [ , , , : , ], IV, , , VII: , , , , ). 4050- , , , , , (. , [, ..., 1 1845 , ! ..., 18451846], , 1846, ., , , , , , , .., , , , , .. .), , (, - ). 6080- ( , ., , , , -, , , , ., , , , .). XX (); ( .), . , , , , 3., ., , .., , (1909, 1918), [ , , , , . 3, 1993, 5 .] . 10- , , ( ., , , , , , .). 20- ( 30-) , , 38, (, .), . ( .), , , , . . , 20- : , ( ..). , ( ) . , , XX ( ), . . (1902), .., .. ., .., .. ( , 20- ) . - (. , 1907) . , ; , , ; , ; , ; , . , , : (, , , , , .) - (, , , , ., .. .; , - , ), -, - (, , )39, -. , . , . , . , , . , , . , , , ( ). , , , ., , . , , , . ., , , , , ( ) , , ( ) , , , , , , . , , (, ), . , , -, , , , . , , -, - ( , , , , , ). , , . (/ -) , , . , , , , -, ( . ). . , , , (= ) ( ) , . , . -, -, - ( ) , , , , , ( ). (, , , , , 40), (, , ) , - , , , , . , ( ) () , , , . , . ( , ), , (. , ). , , . , , , . , 41. , : - , , ( ), - ( ). , , (, , , , ). , - , . - , , , - . , , , . , , , , . ( ), , , par excellence, () , ( ). ( , , ) ( , .. ) , - , . , ( ). , , , , , - , / , , . , -- , , , , , , , , , , , . , , - , (, ,) - . , , . , - : ( ) , , . , , .^III. .- . , . , , -, -, . . . . , , , . , , . , : , . -(, , , , , , , , , ..) (, //, , , , , //, //, , ..) . (, , , )42; , , -, -; 43, ; 44, . , , - , , , . / , / [...] ...(). , , , , , , . , , , ( -, , [], [ , .] -). , , , , -, , . , , -, , , , , , , - . , , , . , , , , , , , . , , , , ( , , , , , , , , )45. , -, , , , .. , , , , (-, , , .., , ..), 46(. )47. , , , (... . ). , , . , -, , - , , , . : ( ) . , - , , , . , . , . , (, , , , , ), , , , , , , , . , , , , , , , - ( , , - ). , , , , , , , , , . , , , : , , ,, , , , - , .[...] , , , . ... , , , 48.[...] . , XIX , , . 10 20 ( 1846 1848 30 40). 1884 574781 ( , 1890 49). , . (- ): - , , , , . , , , 50, : - , , , , , - ,, , , , , . , 70- XIX , . ( ): , [ , . ..] . , . , , (, 1872 29912, 20791 , ). , , , , (, 1900 69% )51. , XX ( ), 5 , 200 ( , , ). . 15 1910 70 ( 8 (!), 35, 48, 50)52. 1897 12000 ( ), 53. ( ), , , , . 30% ( 1906 791 716 666 663 , 843 , , , ). ( ) , ( ), , , , ( ), ( , ), , , . ( 70- XIX ), ; 54: , ( ) , . . , , , . 70- XIX 140170 , ( 30%)55. , , , , , - .., 56. , ( , , ). , . , , , , , , , , .. , , : , / .... [. , / / ( )]; . , ( ), ..57( - ). : , , , , , , , ( , , , , . .. ..; , 28 1918 : [...] , . [...] De visu 1993, 4, 33; .: ... , [ . .]; ; .. .. .), ; , . , , , . 58, , , , ( , 1945 , , 36,6% , , 85% ). , (, , , ; , . , 3., , . , , ! ! , , , --... , , ! !). (, , / ( , 1913) : / / / ...(, 1913), . , XX . - . , ). , , , , . 1914 , , , , , . , , .59. : , ( 90- ) 1992 . - 60, , , , , , , , 61., , - ( ), , , , , , , , , , . , , , , , , , , , . , , , ( ), , ( , . , .), , ( , , [ 1920 . -, -62, ], [ , ] ; . - ), ( , ..), . , , () , , .. , , , ; , . , , , . , . , . , , . , ,, ( , , ), . , , , , , , (. ..). - , , . . , , , , , , , , , , , .. () , , , , ( , )63,, , , , , .. (). , , , ( ); , , ,( , ). ( ) , ( , , . - [] )64. , . (, , , , , ), , , , , , , , , , , ( ... ), , , . , , , ( ; , , , ). , , (, )65, (, , 66, ), 67, , , . (), , , , , , , . , , , , ( , , ), , , , , , . , , , . , . , , (. : . , . ), , , . , , ,, , , : , (*< .-.*ueid-: *uoid-: *uid-, . . .) pro-specto , , ( ), , . (). (, , ; , , , ), , , , . . , ( ) ( , ), , , , , , .., , , , , .. , - , , ( ). , , , , - , , [, , , ( ) 6 (!); , ; , , ; ., , , 10 , ..; , , , 7 ; , , () 20 ; , , , , , ; - , , (. )]. - (. ). , , : ; : , , , . : , - (. , , , ) ( ) , . , : , , . ... ( ) , , -. , , . , - ( , 145 , ; - , [ , 145 : 25 & 38 & 38 & 44]; 253 , - [63 , 29 - , 16 ()]. . , - , : , - (, , , , ) ( - ( !) , ), , , -. . : , , ( , , ) [ , , ]; , , , , , , -, , -, ( ) [ , . , , , , , ..68, , , ; , ; . , ; , (. , , , , , , , , , , ..; . , 69 )]; - , [ , 100 (. , , , . , ..70); ( , , , , 200300 ; , , ), . , , , , , ]; - , - [ , , , , , ; () - ( , , XIX ( ) , )] .., , (, , , , , , , , ; , , ; . , 45 , ). () () ( . . ( ), 1993). (. - [ II , ], , , ..). , -, , , , 71, , , , , , , , , , , , , , . , , ( , , , ), , , . , , - , , , . : , -, , , , - , , , , (, , , , , , .), , - , , , () 72., , , , , , . , (: , , ), , , , , -, , , , - . , , , , .. , , , , , , , , ( ). , . , 73 , . , ( , , ) , , , . () , , , - . , . ; , . , , (. .-. , . -, ( I, 2), .-. n-uid-) . , , , . - , , - : , , . , , . , la quantit ngligeable. , , , . . , , , , , , . : 290 270 , , . , , , , : ( ), , , , , , , , . , , , - , - . , , - . , . , . , , , . .. ( ), 1829, 1830 , 1. : , , 74, -, , -, , , - , , : : ? ? ... , , : ?, . , , , ... , , . . , , . , ..: , , , , - . , . , , , , , 75. .. (1847) . . : , !. . . . . . . . . . . . . . . . . ; , , ; ; . . . , .

, , : , ? . : ? , , ?..

, .

, , , ; , !

: , , !, . , , : , , .

, . , !

, , , , . , . , , : , , ?

? , , .[ : ( < *n-men ), ; , 30- XVIII , . , , , , , , , , ]. , , , .. (1834), , , , - . . , , , , , , , : , . : . [...] -, , , ; ; , : , , . 76. ( ) , , , , , , , 77 , (3.), , , : . , .[...] , ... , 78., , , . , .(3. ) , , ( . 1918 .., , , 1915, ..., ). . , , , . , , Oleszkiewicz, (. Dzien przed powodzia petersburska 1824 .). Pomnik Piotra Wielkiego, , , , , , z kaskada tyranstwa79. , 80, , . , , ( : , , , , ; , , :Kto jutra dozyi, wielkich cudow dozyt,Bedzie to druga, nie ostatnia proba;Pan wstrzasnie szczeble assurskiego tronu,Pan wstrzasnie grunty miasta Babilonu;Lecz trzecia widziec, Panie!Nie daj czasu)., -, , : , , , ; , (On cie w przeczuciach ostrzega karze); - ; , (dawniej byt czlowiekiem), , , coraz to glebiej wpadat w moc szatana: , , ; az dojdzie wkoncu do legowisk dzika. , , , :Slysze!... tam... wichry... juz wytknely glowyZ polarnych lodow, jak morskie straszydla;Juz sobie z chmury porobity skrzydla,Wsiadly na fale, zdjely jej okowy.Slysze!.. juz morska otchlan rozkielznanaWierzga i gryzie lodowe wedzidla,Juz mokra, szyje pod obloki wzdyma,Juz!.. jeszcze jeden, jeden lancuch trzyma...Wkrotce rozfcuja... slysze mlotow kucie81 , 1853 1854 (, 1841 1842 ). , , -, . : (un abime profond), , , , , , 82. , , , : , , , - , , , , , , , . , ,, ,, , ,, . , , , , , , , , , , , , . , - : , , ( , ) , , , , , . . , , , , , . , , . , , , , , , , , , , ( , - , , , , , ) 30- XIX , , . , , (.szatan ), , ( [. , ] 83, , : , : ?.. . , 1914 [Lust-Eiland Teufel-Eiland, .. ]; , , , . , -, , guignol')84, ( ., . ), , - , , , , , - (. , , , , , , .. , , [. .], . .), , , , , (, , , , , , . , ). , ( ) , , (-. , 1911)85 , , , . 86 , , , (. das Nicht), , , , , . , - , , , , , ?! , , , , , , , . , , , . , , : , . , , , , , , , . , , - , - : , , , , . , , , , ; , , . . , , , . , , , , , , , , , , , . : . , , , , , , . , , , , , ( , , , , , : , , , - , - , , ? - , , ). , , , , , - , , . , , . , : , . , , . , , , . : ? , , ( , , . , , . , , . , . , , . . , ...). : , . , (1844), , Nodes Petropolitanae (.) ( , , , , , Les soirees de St. Petersbourg , 1821 87; , . .. , 1837, ). , , , , Morgenstunden ! , , , . , -, , , , - . , , , , , , , , , , , , , , . , , , , . , , , , , , : , , , ,[ , , , : , , , , , , , - . , , , , .(. . . 1916) , ; , , . , , , , . , , , , , , , , .(3. ) , I 1682 , . , ( , ) . . . . . , , . (.. , 1939 .), : , , , . - , : , , , .]- , , , , , , , -, ( ) , - - , . - , - (, , , , ), , , - (1921). , - , , , , , , , , - ( ), , , , ( ):... : , , .

, , , . , , .

, ..., . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . : , .

, .

, .

, , ..., , 88. 2040- .., , 1926 . , , - , , , - , , . , ; , , , , , ... ..., . , , , , , , , , -