TÌM HIÉU VE CÀC QUY TAC NGHI THQC LÒI NÓI CÙA NG JÒI NGA NH J MOT YÉU TÓ VÀN HOÀ GIAO TIÉP QUAN TRONG CO ÀNH HUÒNG OÉN CHAT LUONG GIAO TIÉP BANG TIÉNG NGA ThS. Dirong Thi Thuy Hircmg Khoa Ngón ngit va Vàn hoà Nga DHNN, DHQGHN I. DAT VÀN DE Chùng ta hien dang song trong mot thdi dai ma mòi ngUdi déu y thùc dUdc vi tri cùa minh, y thùc dUdc ring trai dà't là ngòi nhà chung cho tà't cà nhùng gì dang ton tai trén nò. Hien nay dang dién ra sU hiéu biét mang tinh toàn cau ve càc mò'i quan he làn nhau, sU phu thuoc va ành hUdng làn nhau, diéu ma càch day khòng làu ngùòi ta con cha nghi tói. Khoa hoc mòi trUÒng dang phàt trién rong rài: NgUÒi ta tranh luan nhiéu ve hau qua cùa viec con nguòi can thiép vào thién nhièn, ngUÒi ta vié't nhiéu ve mòi trUÒng cùa con ngUÒi, nghièn cùu càc qua trình thàm nhap làn nhau cùa thièn nhièn va xa hòi, ve mòi trUÒng vàn hoà... Dà dé'n lue nói ve mòi trUdng giao tiè'p vi chùng ta thòng giao tiép toi, khòng khéo léo va khòng rành mach, dói lue thàm chi gay ra cho nhau nhùng tdn thUdng "chè't ngUÒi". Su hiéu biét ve càc quy tic nghi thùc Idi nói giùp chùng ta khòng gay tdn th- Udng cho ngUÒi khàc, khòng làm ha pham già cùa ho, ma ngUdc lai con giùp chùng ta thè hien sU tòn trpng va thién y cùa chùng ta dò'i 408
12
Embed
TÌM HIÉU VE CÀC QUY TAC NGHI THQC LÒI NÓI CÙA NG JÒI …repository.vnu.edu.vn/bitstream/VNU_123/25551/1/KY_00797.pdf · nghia là nhà't thiè't phài tinh dén tudi tàc,
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
TÌM HIÉU VE CÀC QUY TAC NGHI THQC LÒI NÓI CÙA
NG JÒI NGA NH J MOT YÉU TÓ VÀN HOÀ GIAO TIÉP
QUAN TRONG CO ÀNH HUÒNG OÉN CHAT LUONG
GIAO TIÉP BANG TIÉNG NGA ThS. Dirong Thi Thuy Hircmg Khoa Ngón ngit va Vàn hoà Nga DHNN, DHQGHN
I. DAT VÀN DE
Chùng ta hien dang song trong mot thdi dai ma mòi ngUdi déu y
thùc dUdc vi tri cùa minh, y thùc dUdc r ing trai dà't là ngòi nhà chung
cho tà't cà nhùng gì dang ton tai trén nò. Hien nay dang dién ra sU
hiéu biét mang tinh toàn cau ve càc mò'i quan he làn nhau, sU phu
thuoc va ành hUdng làn nhau, diéu ma càch day khòng làu ngùòi ta
con cha nghi tói. Khoa hoc mòi trUÒng dang phàt trién rong rài:
NgUÒi ta tranh luan nhiéu ve hau qua cùa viec con nguòi can thiép
vào thién nhièn, ngUÒi ta vié't nhiéu ve mòi trUÒng cùa con ngUÒi,
nghièn cùu càc qua trình thàm nhap làn nhau cùa thièn nhièn va xa
hòi, ve mòi trUÒng vàn hoà... Dà dé'n lue nói ve mòi trUdng giao tiè'p vi
chùng ta thòng giao tiép toi, khòng khéo léo va khòng rành mach, dói
lue thàm chi gay ra cho nhau nhùng tdn thUdng "chè't ngUÒi". Su hiéu
biét ve càc quy t ic nghi thùc Idi nói giùp chùng ta khòng gay tdn th-
Udng cho ngUÒi khàc, khòng làm ha pham già cùa ho, ma ngUdc lai
con giùp chùng ta thè hien sU tòn trpng va thién y cùa chùng ta dò'i
408
vói ho, hiéu ho diidc dùng hdn, rò hdn, tinh t é hdn. Viéc tìm hiéu ve
càc quy tac nghi thùc lòi nói cùa ngUdi Nga nhu mot yéu to' vàn hoà là
mot và'n de càn thiét cho viec nàng cao chà't lùdng hoc giao tiép bang
tiè'ng Nga trong diéu kien ngoài mòi trUÒng tiéng, nhà't là khi ma viec
day va hoc tiéng Nga hien nay dang dUdctién hành theo diiòng hiidng
thUc hành giao tiép cà thè hoà.
IL CÀC QUY TÀC NGHI THÙC LÒI NÓI CÙA NGlTÒI NGA NHU MOT YÉU TÓ VÀN HOÀ GIAO TIÈP QUAN TRONG ÀNH HUÒNG DÉN CHAT LUONG HOC GIAO TIÉP BANG TIÈNG NGA
Dói vói mòi dang hoat dong Idi nói, bà't ky xà hòi nào cùng déu
dat ra nhiìng nguyèn tac nhà't dinh de thuc hien chùng. Moi ngifòi
Nga déu hiéu r i n g khòng dùdc nói to hay lam nham trong thu vien
hay trong phòng doc, vi diéu này ành huòng dé'n ngUdi khàc, khòng
dUdc nói to diéu gì dò vói ban cùa mình ò ndi còng còng, vi thòng bào
dò khòng phài dành cho tai cùa nhùng ngUÒi khàc... Nghi thùc cùa lòi
nói dà dUdc nhiéu nhà khoa hoc Nga miéu ta. Co le, quan trong là
ngUÒi ta dà tàch riéng càc quy tac dò'i vdi ngifòi nói va càc quy t i c dò'i
vói ngUòi nghe vi trong giao tiè'p khau ngù trUc tiè'p ngòn bàn d-
Udcsàn sinh ra mot càch tue thdi, khòng co sU chuan hi trUóc, khòng
thè quay tra lai diéu dà nói, khòng thè sua chùa nò ò vào thdi dièm
nò dUdc sinh ra. Vi vay khi tham già giao tiè'p càn phài dac biét chù
y dé'n càc quy t i c này va co gang da chùng vào thành thói quen.
A. CÀC QUY TÀC DÓI VÓI NGUÒI NÓI CÙA NGUÒI NGA
1. Quy t ic thù nhà't: NgUdi nói phài co thién y vói ngùòi nói chuyen
vói mình. Tuyét nhièn khòng dUdc bang Idi nói cùa mình mang lai
bà't ky mot tdn hai nào cho ngifdi nghe nh: su phàt long, hdn gian,
409
su xùc pham, s\i khinh miét. Theo ho can phài t rành nhùng dành
nói nhù: Anh chic là muò'n biét; Anh tà't nhièn là biét ring..., sU
lap di lap lai nhùng ho ngù, nhùng dà'u hiéu cu chi chi su chù y
déu rà't quan trong de thùc hien lòi nói. Néu nhù ngùòi nói khòng
nhìn vào ngUdi cùng dò'i thoai, vào m i t cùa anh ta thì se khòng
"doc" dUdc trong dò sU hiéu biét va quan tàm hùng thù, duòng
nhu quén di ngUÒi cùng nói chuyen, co nghìa là ngUÒi nói chi chù
y dé'n minh va nhU thè thì khó co thè dat dùdc kè't qua giao tiè'p
thuàn Idi cho cà hai phia.
5. Quy t ic thù nàm: NgUÒi nói nhà't thiét phài biét chon chù de cho cuòc nói chuyen sao cho nò dùng chò vói ngù cành, thù vi va de hiéu dò'i vói nguòi cùng dò'i thoai. Rò ràng là trong già dinh va ò ed quan, nén chon càc chù de khàc nhau mac dù cùng co nhùng chù de chung.
Trong thòi gian nghi àn trUa, khi di trén càc phdng tien giao
thòng hay là d benh vien, khi làm khàch hay d hòi nghi, ò dàu cùng
phài co khuynh hóng lua chon chù de càu chuyen. Moi dàn toc do dac
thù va diéu kien hoàn cành só'ng lai co mot so' càc chù dièm ò càc ngù
cành dac trUng riéng. Vi du nhU: ò nUóc Anh ngUÒi ta thuòng nói
chuyen ve thòi tiét. O càc nude vói mot khi hau dn dinh va thuan Idi
thi de tài này sé khòng dUdc chà'p nhàn. Nhùng ngùòi it quen biét thì
thòng it nói chuyen ve càc mò'i quan he trong già dinh, ò càc nude
Vièn Dòng hòi ngUÒi dò'i thoai ve vd cùa anh ta thi dùdccoi là khòng
lich su. Càc cuòc nói chuyen khi làm khàch dudchp coi là nhùng budi
tàn gau vò nghìa, trò'ng rong nhUng ho lai c in nò bòi vi nò mang noi
dung xà hòi ve nhu cau giao tié'p. Con d Nhat Bàn thàm chi càc cuòc
nói chuyen mang tinh chà't còng viec thì can phài dUdc b i t dàu bòi
nhùng diéu khòng co nghìa gì cà, nhU là nhùng cuòc nói chuyen
trò'ng ròng ve thòi tiét, ve sue khoè. Day là diéu kien de giao tiè'p
dUdc chà'p nhàn nhU sU thè hien, su chù y dén ngUdi cùng dò'i thoai.
412
Tuy nhièn, nói chung thì ngUÒi nói can phài huóng dé'n nhùng thòng
bào khòng nhat nhèo.
6. Quy tàc thù 6: NgUÒi nói can theo dòi logie phàt trién cùa càu
chuyen, phài theo ròi sao cho két luan khòng màu thuàn vói tién
de càu chuyen, sao cho hau qua phài dUd crùt ra tu nguyèn nhàn.
Khòng phài vò ich ma trong dàn gian ngUÒi Nga nói ve su khòng
logie cùa càu chuyen nh sau: Dau voi, duòi chuòt; Trong vuòn rau
co qua cdm chày, con ò Kiev co òng bàc... Cà'u trùc cùa ngón
bàn, sU lién tié'p cùa ngòn bàn này tiép theo ngòn bàn khàc, sU
phàn chia ngón bàn thành nhùng màu nhò co nghia dac biét
quan trong dò'i vdi càc bài nói trUóc còng chùng, càc bài nói
mang t inh khoa hoc hoac hùng bien.
7. Quy tàc thù 7: NgUÒi nói can phài nhó ràng cài nguóng cùa sU
nhàn thùc dUdc y nghìa va khà nàng tàp trung chù y cùa ngUdi
nghe là rà't han che . Càc nghièn cùu dà chi ra r i n g dò dai thuan
Idi nhà't cùa mot phàt ngòn bang lòi là b ing 7 tu +/- 2 (co nghìa là
5 dén 9 tu), con thòi gian cùa mot thòng bào bang lòi lién tue co
thè kéo dai 45 giày cho dén mot phùt rdi va khòng dUdc qua
khoàng thòi gian này. Co nghìa là ngUòi ta khuyèn nén dùng
nhùng càu nói ngin, khòng qua do dai trung bình cùa lòi nói lién
tue. Nhà't thiét phài chù y dé'n xem ngUòi nghe co met hay khòng,
phài de cho ngUÒi nghe dUdc nghi rdi sau dò lai tàp trung chù y.
Ngoài nhùng quàng nghi lai can co nhùng phdng tien khàc de
thùc tinh sU chù y nhU: Su lap di lap lai càc ho ngù, càc hình thùc
de nh ic nhò ve vai trò cùa ngUòi nói va ngUÒi nghe, de kéu goi...
Nhùng diéu này dac biét quan trong trong càc bài nói chuyen
trUóc dàm dòng khi ngUÒi nói buòc phài giù sU chù y cùa cà mot
hòi trUÒng, khi dò thi ngUdi nói dòi khi dua vào lòi nói cùa mình
nhùng phUdng tien ngòn ngù ma trong ngòn ngù hoc goi là sièu
ngòn ngù, co nghìa là nhùng phUdng tien ngòn ngù thòng bào ve y
dinh cùa tàc già dUa thém vào mot doan phàt ngòn, ve càch hình
413
thành phàt ngòn, sU lièn tue cùa y nghi, viéc hUóng ngUÒi nghe
vào y nghi cùa ngUdi nói. Vi du nhU: Chung tói dà nói vdi cdc anh
vi... tritdc day; Cdc ban tà't nhién là biét ràng...; Tói mudn mot lan
nita ditng lai ò...; Tói sé quay lai nhùng diiu dà nói trUdc day; Bay
già chùng tói ciing cdc ban xem xét...; Cdc ban dà cho ràng; Cdc
ban chac là mudn biét ràng... Nhùng càu nói nhU thè này rà't
nhiéu va chinh chùng mang chùc nàng tàp trung, thùc day hay
dành thùc hoac td chùc sU chù y cùa ngUÒi nghe.
8. Quy t ic thù tàm: NgUdi nói can phài luòn luòn tién hành lUa chon
càc phUdng tien ngòn ngù, cho phù hdp vói vàn phong, sic thài
cùa vàn bàn bing viéc chù y dén khòng chi ngUÒi nghe ma con