LUGAR KUNG SAAN MAS NAIS NA MAGTRABAHO NG MGA MAGSISIPAGTAPOS SA KOLEHIYO NG PANGANGALAKAL AT PALATUUSAN (CBAA) NG PAMANTASANG BALIWAG AKADEMIKONG TAON 2011-2012 AT ANG MGA KADAHILANAN NITO Isang Pamanahong Papel na Iniharap sa mga Guro ng mga Mag-aaral Bilang Bahagi ng Katuparan ng mga Pangangailangan sa Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik Filipino 200 nina Jerome Dela Cruz Raymond Abalos Marvin Villangca
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
LUGAR KUNG SAAN MAS NAIS NA MAGTRABAHO NG MGA
MAGSISIPAGTAPOS SA KOLEHIYO NG PANGANGALAKAL
AT PALATUUSAN (CBAA) NG PAMANTASANG BALIWAG
AKADEMIKONG TAON 2011-2012 AT ANG
MGA KADAHILANAN NITO
Isang Pamanahong Papel na
Iniharap sa mga Guro
ng mga Mag-aaral
Bilang Bahagi ng Katuparan ng mga Pangangailangan
sa Pagbasa at Pagsulat Tungo sa Pananaliksik
Filipino 200
nina
Jerome Dela Cruz
Raymond Abalos
Marvin Villangca
Edgardo Dela Cruz
Mark Anthony Lazaro
Pebrero 2012
DEDIKASYON
Bukal sa aming loob, kaming mga mananaliksik ay nagkaroon ng dedikasyon
upang mapagtagumpayan ang pag-aaral na ito para sa mga sumusunod na tao:
Para sa aming mga magulang, na naging inspirasyon upang matapos ang aming
isinasagawang pag-aaral.
Para sa aming kapwa mag-aaral na nagbigay suporta sa amin.
Para kay Bb. Leeh Manahan na aming guro na nagbigay ng mga ideya at
mainspirasyong gabay upang kami ay maliwanagan ng husto at magkaroon ng isang
makabuluhang pananaliksik.
PAGKILALA
Nagbibigay ng pasasamalat at papuri ang mga mananaliksik sa mga taong
nakapag-ambag ng hindi matatawarang kontribusyon upang makumpleto at
maisakatuparan ang pag-aaral na ito.
Isang taos-pusong pasasalamat at papuri ang inihahandog ng mga mananaliksik
kay Bb. Leeh Manahan, guro sa Filipino 200, na nagbigay ng mga suhestiyong
kapakipakinabang na nagsilbing gabay ng mga mananaliksik upang bigyang pansin at
maging handa sa pananaliksik na ito.
Para sa mga mag-aaral na nasa ika-apat at ika-limang antas ng kursong
Bastilyer ng Agham sa Palatuusan (BSA) at Pangangalakal (BSBA) na nagsilbing
mga taga-tugon sa aming sinaliksik, para sa bukal sa loob nilang pagtanggap at
matapat na pagsagot sa iba’t-ibang tanong sa ipinamahagi naming talatanungan
kaugnay ng aming isinasagawang pag-aaral.
Para sa minamahal naming magulang, na nagbigay sa amin ng suportang
pinansyal at pagmumulat sa amin sa pagkakaroon ng pananalig sa Diyos upang
maisagawa at matapos namin ng matagumpay ang aming pananaliksik.
At para sa ating dakilang Panginoon, sa Kanyang walang sawang paggabay
upang matapos ang makabuluhang pag-aaral na ito.
TALAAN NG NILALAMAN
KABANATA ISULIRANIN AT SANDIGAN NITO………………………………………………...
Panimula………………………………………………………………………………...
Kahalagahan ng Pag-aaral………………………………………………………………
Paradigm………………………………………………………………………………...
Paglalahad ng Suliranin…………………………………………………………………
Batayang Konseptwal at Teoretikal…………………………………………………….
Sakop at Limitasyon ng Pag-aaral………………………………………………………
Katuturan ng mga Talakay……………………………………………………………...
KABANATA IIMGA KAUGNAY NA LITERATURA………………………………………………
KABANATA IIIPAMAMARAAN AT PINAGKUNAN NG DATOS………………………………...
Pinanggalingan ng mga Datos…………………………………………………………..
Pamamaraang Ginamit………………………………………………………………….
Istatistikal na Tritment ng mga Datos…………………………………………………..
KABANATA IVPRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS…………………
KABANATA VLAGOM, KONGKLUSYON, AT TAGUBILIN…………………………………….
Lagom…………………………………………………………………………………...
Kongklusyon…………………………………………………………………………....
Tagubilin ……………………………………………………………………………….
TALASANGGUNIAN…………………………………………………………………
MGA DAHONG DAGDAG…………………………………………………………..
KURIKULUM BAYTA……………………………………………………………….
KABANATA I
Suliranin at Sandigan Nito
Panimula
Isa sa mga pangunahing dahilan kung bakit nagsisikap na makatapos ng pag-
aaral ang isang estudyante ay para makahanap at magkaroon siya ng magandang
hanap-buhay na makapag-bibigay sa kanya ng magandang kita na magagamit niya
upang masuportahan at matustusan ang mga pangangailangan ng kanyang pamilya, at
mapaganda ang kanilang kalagayan sa buhay. Subalit sa panahon ngayon kung saan
patuloy ang pag-tindi ng kompetisyon pag-dating sa pag-hahanap at pag-aaplay ng
trabaho bunsod na din marahil ng hindi sapat na bilang ng trabaho na mayroon sa
ating bansa epekto marahil ng patuloy na pag-lobo ng populasyon kung kaya bago pa
man siya mag-tapos ng pag-aaral ay pinag-iisipan na niya kung mananatili ba siya sa
ating bansa o makikipag-sapalaran sa ibang bayan.
Sa pinaka-huling sarbey na isinagawa ng Pulse Asia noong 2005 ipinakikita na
mas lalong lumaki porsiyento ng mga tagatugon — 26 na porsiyento noong Hulyo at
33 porsiyento noong Oktubre — na sang-ayon sa pahayag na "Kung may posibilidad,
mangingibang bansa ako para doon manirahan." ang interes sa pangingibang bansa ay
hindi limitado lang sa mga matatanda. Sa pangkalahatang sarbey na isinagawa sa
buong bansa noong 2003, 47 porsiyetnto ng mga kabataan ang nagpahayag na nais
nilang magtrabaho sa ibang bansa balang-araw. 60 porsiyento sa kanila ay mga anak
1
2
ng OFW o 'di naman kaya ay may kamag-anak sa ibang bansa.1
Sa pag-dedisisyon maraming mga bagay na isinasaalang-alang ang bawat isa.
Mayroong iba na mas pinipili ang manatili sa sariling bansa dahil na rin sa mga
pansariling dahilan habang ang iba naman ay mas pinipili na mag-trabaho sa ibang
bansa sa pag-asang mas marami at mas magagandang oportunidad ang kanilang
makakatamtan doon na hindi nila makikita dito sa sarili nating bansa.
Sa pag-aaral na ito sisikapin ng mga mananaliksik na malaman kung ano nga
ba ang mas matimbang para sa mas nakararami.
31 http://www.migrationinformation.org
Kahalagahan ng pag-aaral
Ang pag-aaral na ito ay kapaki-pakinabang sapagka’t sa tulong nito mababatid
natin kung saan nga ba mas ninanais ng mga nagsisipagtapos ng kolehiyo na
magtrabaho. Sa pamamagitan din ng pag-aaral na ito ay magkakaroon tayo ng
kaalaman kung anu-ano nga ba ang mga bagay na nakakaimpluwensya sa desisyon ng
mga magsisipagtapos ng kolehiyo ukol sa lugar na kanilang napiling pagtrabahohan.
Sa tulong din ng pag-aaral na ito, maikukumpara natin kung ang ating mga sariling
desisyon ay tugma o taliwas sa desisyon ng mga mag-aaral na sumagot sa
talatanungan na ipinamahagi ng mga mananaliksik.
4
Paradigm
5
Lugar kung saan mas nais na magtrabaho ng mga magsisipagtapos sa Pamantasang Baliug – CBAA
sa taong-panuruan 2011-2012
Pilipinas Ibang Bansa
Mga Dahilan Mga Dahilan
- Pagiging-makabayan.
- Kontento na sa simpleng pamumuhay.
- Mahalaga ang relasyon sa pamilya.
- Hindi magaling mag-Ingles.
- Takot sumakay sa barko o eroplano.
- Mas madaming mga opurtunidad.
- Mas matas ang kita.
- May mga kamag-anak na doon din nagtatrabaho.
- Para sa “Foreign Citizenship”.
- Ito ang napagkasunduan ng mga kabarkada.
Paglalahad ng Suliranin
Ang pag-aaral na ito ay isinagawa upang mag-bigay kasagutan sa mga
sumusunod na suliranin:
- Saan mas nais magtrabaho ng mga magsisipagtapos ng kolehiya sa
Pamantasang Baliwag partikular sa CBAA?
- Anu-anu ang mga posibleng dahilan na nakaka-apekto sa kanilang
desisyon?
- Sang-ayon ba sila sa posibilidad na maging “under-employed” sila kung
sakali na sila ay mangibang-bansa?
6
Batayang Konseptwal at Teoretikal
Ang pag-aaral na ito ay isinagawa batay sa ilang mga konsepto at teoryang
may kaugnayan dito. Naniniwala ang mga mananaliksik na ang mga sumusunod na
batayang konseptwal at teoretikal ay nagsilbing matibay na pundasyon at sandigan ng
pananaliksik na ito:
Teorya ng Pandarayuhan. Ayon sa isang Amerikanong iskolar na si H. Otley Beyer
(1883-1966), na namalagi sa Pilipinas at nagsaliksik ukol sa mga katutubong Pilipino
at pinagmulan nito, iba’t-ibang pangkat ang dumating sa Pilipinas sa pamamagitan ng
tulay na lupa o sakay ng mga inukit na bangka. Ang mga sinaunang manlalakbay na
ito ang sinasabing nakapagbigay-ambag sa kultura ng mga sinaunang Pilipino.2
Pinag-basehan ng mga mananaliksik ang teoryang ito sapagkat tungkol ito sa
pandarayuhan na siya namang sentro ng pag-aaral na isinagawa ng mga
mananaliksik. Ang pag-kakaiba lamang ay ang teorya ng pandarayuhan ay
tumatalakay sa pag-pasok ng mga dayuhang manlalakbay sa Pilipinas, habang ang
pag-aaral naman na ito ay tumatalakay sa pangingibang-bansa ng mga Pilipino.
“Colonial Mentality” Ang konseptong ito ay patungkol sa mentalidad na ang
banyagang kultura ay mas maganda at mas nakaka-angat kay sa kultura ng sariling
7
2 Michael DC. Rama et.al., PILIPINAS: Isang Sulyap at Pagyakap,(Makati City: EdCrisch International, Inc.), 46
bansa. Ito ay pinaniniwalaang bunga ng pagkaka-sakop sa Pilipinas ng mga
banyagang bansa sa loob ng mahabang panahon.3
Ang konseptong ito ay may kinalaman sa pag-aaral na isinagawa ng mga
mananaliksik, sapagkat, isa ito sa mga dahilan kung bakit nais mangibang-bansa ng
mga magsisipagtapos ng kolehiyo, ginamit ito bilang basehan ng mga mananaliksik sa
pag-babalangkas ng ilan sa mga katanungan sa sarbey na isinagawa.
“Culture Migration” Magmula pa noong dekada 70, ang pilipinas — isang bansang
may humigit kumulang 7,000 isla na may iba-ibang mga etno-lingwistikong grupo —
ay nagpapadala na ng lahat ng uri ng trabahador sa iba't-ibang mauunlad na rehiyon sa
daigdig —“skilled” at “low-skilled”. Noong Disyembre 2004, tinatayang 8.1 milyong
mga Filipino - halos 10 porsiyento ng 85 milyong populasyon ng bansa -- ang nagta-
trabaho o naninirahan sa hindi bababa sa 200 bansa o teritoryo sa labas ng Pilipinas.
Sa isang pelikulang ipinalabas noong 2005 na pinamagatang "La Visa Loca",
ipinakita dito ang masidhing pagsisikap ng isang ordinaryong Filipino para sa
pagkakaroon ng US visa, ang pinaniniwalaang tiket para sa mas magandang buhay. Sa
tunay na buhay, ang pagsisikap na makakuha ng pasaporte ay hindi lamang limitado
sa Estados Unidos. mayroon pang ibang maituturing na lupang pangako sa ibang
rehiyon — ang Middle East, Asia, Europe, Africa, and Oceania — ay kasama na rin
Sa nakalipas na 30 taon, umusbong ang tinatawag na "culture of migration",
kung saan hindi lamang libo kung hindi milyong mga Filipino ang may masidhing
pagnanais na makapagtrabaho sa ibang bansa, sa kabila ng mga panganib o peligro na
maaari nilang harapin. Sa isang sarbey na ginawa sa 1,200 mga adult respondents
noong 2002, lumalabas na isa sa bawat limang Filipino ang nagpahayag ng pagnanais
na magtrabaho sa ibang bansa.4
Ang konseptong ito ang naging batayan ng mga mananaliksik upang isagawa
ang pag-aaral na ito, ginamit ito upang ikumpara ng mga mananaliksik kung ang mga
magsisipagtapos ng kolehiyo sa napiling pamantasan ay may kaparehong pananaw sa
iba pang mna mamamayang Filipino na nagging pokus ng mga naunang pag-aaral at
upang patunayan kung mayroon nga talagang “culture migration”.
“Brain Drain” Ang “human capital flight”, o mas mdalas tawagin bilang "brain drain",
ay ang malawakang pag-alis ng malaking bilang o grupo ng mga indibidwal na may
teknikal na kakayahan o kaalaman. Ang dahilan nito ay kadalasang may dalawang
aspeto, ito ay maaaring dahil sa bansa at sa mismong indibidwal. Sa isang bansa, ang
mga dahilan ay maaaring ang sosyal na kapaligiran (social environment) halimbawa
nito ay: kakulangan ng mga oportunidad, hindi matatag na gobyerno, depresyon sa
ekonomiya, mga panganib sa kalusugan, atbp. Samantala, ang ilan naman sa mga
9
4 http://www.google.com/poeareportonmigration
indibidwal na kadahilanan ay: pamilya, sariling kagustuhan, para makapag-lakbay sa
ibang lugar, para sa ambisyong mapabuti ang kalagayan sa buhay, atbp.
Bagama’t ang terminolohiyang ito ay orihinal na tumutukoy sa pag-alis ng mga
teknolohikal na manggagawa ng isang bansa, mas lumawig ang kahulugan nito
bilang: “ang pag-alis ng mga edukado o mga propesyunal na tao mula sa isang bansa,
sector ng ekonomiya, o larangan para sa ibang oportunidad, na ang kadalasang
dahilan ay para sa mas mataas na kita at mas magandang buhay”. Tinawag itong
“human capital flight” sapagkat kasabay ng pag-alis ng mga indibidwal ay ang
pagkawala din ng halagang katumbas ng mga pagsasanay na naidulot sa kanila ng
bansang kanilang pinag-mulan.5
Naging batayan din ang teoryang ito sa pananaliksik. Sapagkat, ang mga
tagatugon ng mga mananaliksik ay mga magsisipagtapos na siyang magiging mga
bagong propesyunal ng ating bansa. Ito din ang naging batayan sa pag-pili ng mga
tanong sa ipinamigay na mga sarbey kwestyoneyr sa mga tagatugon.
10
Sakop at Limitasyon ng pag-aaral
5 http://www.google.com/braindrainanditseffects
Ang pag-aaral na ito ay isinagawa sa Kolehiyo ng Pangangalakal at Palatuusan
(CBAA) na kinapalooban ng mga magsisipagtapos sa taong panuruan 2011-2012.
Binubuo ito ng 20 mag-aaral ng Bastilyer ng Agham sa Palatuusan (BSA) at 80 piling
mag-aaral mula naman sa Bastilyer ng Agham sa Pangangalakal (BSBA). Sa
kabuuan, ang pag-aaral na ito ay kinapalooban ng 100 mga magsisipagtapos sa
nasabing Kolehiyo ng Pamantasang Baliuag.
Sumasaklaw ang pag-aaral na ito sa mga bagay na nakaka-apekto sa
pagpapasya ng mga magsisipagtapos ng kolehiyo ukol sa lugar na mas nais nilang
pagtrabahuhan. Isinaalang-alang din ng mga mananaliksik ang ilang mga bagay sa
pangangalap ng mga datos, tulad ng kasarian ng mga tagatugon. Nag-pokus lamang
ang mga mananaliksik sa mga magsisipagtapos ng kolehiyo sapagkat ang napiling
paksa ng mga mananaliksik ay may kinalaman sa pagpili ng lugar ng hanap-buhay na
isa sa mga bagay na pinag-dedesisyunan ng mga magsisipagtapos bago pa man
dumating ang araw ng kanilang pagtatapos. Kung kaya naniniwala ang mga
mananaliksik na sila ang pinaka-angkop na maging tagatugon ng pag-aaral na ito.
11
Katuturan ng mga Talakay
Brain drain – Ito ang pag-alis ng mga propesyonal sa isang bansa upang
magtrabaho sa ibang bansa.
Colonial Mentality – Ito ay ang mentalidad na ang kultura ng ibang bansa ay
mas maganda at mas nakaka-angat kay sa kultura ng sariling bansa
Foreign Citizenship – Tumutukoy ito sa pagkakaroon ng pagkakataon na
maging isang legal na mamamayan ng isang dayuhang bansa. Maari itong makuha ng
isang tao sa pamamagitan ng matagal na paninirahan sa isang dayuhang bansa, pag-
aasawa ng banyaga, o kapag isinilang sa dayuhang bansa.
Migration – ito ang pag-lipat ng tirahan ng isang tao mula sa isang lugar
patungo sa isa pang lugar.
OFW – Overseas Filipino Worker o mga Pilipino na nagtatrabaho sa ibang
bansa.
POEA – Philippine Overseas Employment Agency, isang ahensyang
responsable sa pag-tanggap ng mga trabahador sa ibang bansa.
Pasaporte - Ito ay isang dokumento na inisyu ng gobyerno na nagpapatunay sa
nasyonalidad at pakay ng pag-alis ng may hawak nito. Ilan sa mga impormasyong
makikita ditto ay ang pangalan, kapanganakan, edad, kasarian, at tirahan ng may-ari
nito.
Pulse Asia – Isa itong organisasyon na itinatag upang masuri kung ano ang
reaksyon ng publiko ukol sa mga isyung politikal, pang-ekonomiya, at kultural.
Skilled laborers – Ito ang tawag sa mga taong may natatanging kakayahan sa
pisikal at teknolohikal na gawain, (hal. welder).
Tubong lugaw – Ito ang tawag kapag ang isang negosyo ay kumikita lamang
ng maliit na halaga.
Under-employed – Ito ang tawag sa mga taong may trabaho na mas mababa sa
lebel kumpara sa kurso niyang pinagtapusan.
Visa – ito ang tawag sa dokumento na nagbibigay pahintulot sa isang tao na
pumasok sa isang teritoryo. Ang pahintulot na ito ay maaaring kinakatawan ng isang
dokumento o ng tatak sa pasaporte ng taong binigyan nito.6
6 http://www.google.com/wikipediafreeencyclopedia
KABANATA II
KAUGNAY NA PAG-AARAL AT LITERATURA
Ang kabanatang ito ay naglalaman ng mga kaugnay na pag-aaral at literatura.
Ang mga simulaing ito ay nagsilbing patnubay ng mga mananaliksik sa pagsusuri at
pangangalap ng mga datos na siyang naging daan upang maisagawa at
mapagtagumpayan ang pananaliksik na ito.
Kaugnay na Pag-aaral
Ayon kay Helen Ramos, sa kanyang pag-aaral na pinamagatang “NSAT
Performance of the Fourth Year Students of Western Tarlac”, ang pangunahin sa
mga kailangang bigyan ng pansin ay ang paglinang ng mga mahuhusay na
mamamayan sa isang bansa. Para sa kanya, ang mga kabataan na may malaking
posibilidad na abutin ang pangarap ng isang bansa ay ang mga nasa kolehiyo.
Gumawa siya ng isang pag-aaral upang: (1.) Matulungan ang mga kabataan na
maging handa para harapin ang mga pagsubok sa mundo ng paghahanapbuhay as
pamamagitan ng “career development program”. (2.) Maging basihan ng mga mag-
aaral para sa kanilang pipiliing hanap-buhay upang mapaunlad ang kanilang saloobin
sa paghahanapbuhay na kinakailangan ng isang kontribyutor sa pagpapaunlad ng
kaniyang buhay at komunidad. (3.) Magkaroon ng pag-intindi at saloobin sa kanilang
14
15
magiging hanap-buhay at mga kapwa trabahador. (4.) Tulungang malinawan ang mga
estudyante sa iba’t ibang halaga at saloobin ng isang indibidwal at malaman ang
posibleng epekto nito sa kanyang mga desisyon at pagpipilian. (5.) Makapag-bigay ng
mga paraan kung saan maaaring matulungan ng mga guro ang kanilang mga
estudyante sa paghahanda ng epektibong gabay sa pag-unlad ng kanilang saloobin sa
paghahanapbuhay. (6.) Malaman ng mga otoridad at tauhan ng mga kolehiyo at
unibersidad ang kanilang responsibilidad sa paghahanda ng kanilang mga estudyante
para sa kanilang pipiliing propesyon.7
Ayon kay Zenaida M. Martinez, mahalagang malaman kung gaano kalaki ang
pakikipagkumpitensiya ng isang tao sa kanilang hanapbuhay. Kaya sa pamamagitan
ng kaniyang pag-aaral na pinamagatang “Competency of the Graduates of
Katipunan-Based Nonformal Education Program”. Isa sa mga inalam niya ay ang
kaugnayan sa pagitan ng hanap-buhay ng mga nagsipagtapos at sa kanilang naging
pagsasanay. Dapat na pagtuunan ng pansin ng mga tagapagsanay kung paano pa nila
pag-iibayuhin ang kanilang pagtuturo upang mas maging handa ang kanilang mga
estudyante sa mga pagsubok na kanilang kakaharapin sa mundo ng paghahanapbuhay.
At kung hindi naging maganda ang kinahinatnan ng kanilang pagsasanay sa mga
16
7 Helen Ramos, “NSAT Performance of the Fourth Year Students of Western Tarlac” (di-nalimbag na tisis: Baliuag University, Baliwag, Bulacan)
estudyante, kailangan gumawa ang mga tagapagsanay ng mga polisiya na mas
makakatulong sa kanilang mga estudyante.8
Sa mga may balak na magtrabaho sa ibang bansa, anu-ano ang mga programa
ng ating gobyerno para kanila at sa kanilang pamilya? Iyan ang inalam ni Jones A.
Gas-Ib sa kaniyang ginawang pag-aaral na may pamagat na “Government
Programs for Overseas Contract Workers and Their Dependents in the
Cordillera Administrative Region”. Ayon sa kanya, may pagkakaiba sa pagitan ng
pananaw ang mga tagapagpatupad, mga manggagawa sa ibang bansa, at sa mga
pamilya nito. Ang mga ahensiya ng gobyerno na nagpapatupad ng mga programang
ito ay ganap ang pakikisangkot sa pagpapatupad ng mga ito. Ang mga programa na
ipinapatupad sa ating bansa ay bahagya lamang na nakakatulong sa komunidad.
Lahat ng programa na kinakailangang madama ang pakikisangkot ng gobyerno ay
mas kailangan ng mga manggagawa sa ibang bansa. At meron ding mga malalaking
problema na nakakaapekto sa pagpapatupad ng mga programang ito.9
17
Kaugnay na Literatura8 Zenaida M. Martinez, “Competency of the Graduates of Katipunan-Based Non-formal
Education Program” (di-nalimbag na tisis: Baliuag University, Baliwag, Bulacan)
9 Jones A. Gas-Ib, “Government Programs for Overseas Contract Workers and Their Dependents in the Cordillera Administrative Region” (di-nalimbag na tisis: Baliuag University, Baliwag, Bulacan)
Ang hanap-buhay ay mahalaga at kadalasang ginugustong parte ng ating
buhay. Higit pa pagpunan ng pangangailangan sa pagkain, masisilungan at iba pang
mahalaga sa ating buhay ang naging tungkulin nito. Pinupunan din nito ang
kahulugan ng layunin, pagsubok, katuparan sa sarili at pagkalinang, kasama din ang
kailangang kita para makapagpartisipa ang isang tao sa ikot ng buhay. Marami sa
mga kalalabasan ng paghahanapbuhay at karera na kakaharapin ng isang tao ay
nakadepende sa kung paano nila gagawin ang kailangan nilang gawin sa kanilang
trabaho; hindi ito tungkol sa kung ano ang bokasyon, propesyon, trabaho o karera na
kanilang pipiliin. Ito ay kung gaano kahalaga ang hanapbuhay para sa kanila, bilang
bahagi ng kanilang buhay.10
Sa isang blog spot sa internet na Answers.com-tagalog, tinalakay ang
katanungan na: “Bakit dapat magtrabaho ang mga Pilipino sa ibang bansa?”
Ayon sa nasabing blog spot, Maraming Pilipino ang nakakapag-isip na
mangibangbayan o maghangad na makapagtrabaho sa ibang bansa dahil sa maraming
bagay. Una dito ang pagkakaroon ng mas mataas na sahod. Marami silang maibibigay
na tulong sa kanilang pamilya. Kaya mas titiisin nalang na malayo sa kanilang mga
mahal sa buhay. Importante mabigyan sila ng maginhawa at magandang kinabukasan.
Pero hindi ko sinasabi na pabor ako na dapat magtrabaho ang mga Pilipino sa ibang
18
10Yehuda Baruch, “Manging Career: Theory and Practice”,_____________, 2004
bansa kung may pagkakataon din lang sana na makahanap ng magandang trabaho dito
sa ating bansa. Mataas na pasahod na kayang bigyan ng magandang buhay ang
pamilya.11
Lahat tayo ay gustong umasenso, pero ang kahulugan ng asenso ay iba’t iba
para sa iba’t ibang tao at nagkakaiba ang mga ito ayon sa sirkumtansiya. At palaging
nauugnay sa layuning personal, propesyonal, at organisasyonal ang kahulugan nito.
Upang suriin ang tagumpay ng karera mula sa personal na kuru-kuro, maaaring
maging batayan ang “objective measures” o “subjective measures”.
Helen Ramos, “NSAT Performance of the Fourth Year Students of Western Tarlac” (di-nalimbag na tisis: Baliuag University, Baliwag, Bulacan)
Zenaida M. Martinez, “Competency of the Graduates of Katipunan-Based Non-formal Education Program” (di-nalimbag na tisis: Baliuag University, Baliwag, Bulacan)
Jones A. Gas-Ib, “Government Programs for Overseas Contract Workers and Their Dependents in the Cordillera Administrative Region” (di-nalimbag na tisis: Baliuag University, Baliwag, Bulacan)
MAGASIN
Yehuda Baruch, “Manging Career: Theory and Practice”,_____________, 2004