Tip 1 Diyabetes Mellitus - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/diyabetes mellitus ders son.pdf · Tip 1 Tip2 Monogenik Genetik Poligenik Poligenik Monogenik Başlangıçyaşı

Tip 1 Diyabetes MellitusTip 1 Diyabetes Mellitus

Dr. İhsan ESEN

Fırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Kliniği

Diyabetes Mellitus nedir?

Kan şekeri yüksekliği ile sonuçlanan vücutta yetersiz insülin

üretimi veya insülin etki basamaklarında problemin olduğu

hastalık tablosudur.

DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusTanı KriterleriTanı Kriterleri

� Diyabet belirtileri + rastlantısal plazma glikozu ≥ 200 mg/dl

veya

� Açlık plazma glikozu ≥ 126 mg/dl� Açlık plazma glikozu ≥ 126 mg/dl

veya

� Glikoz yüklemesi sonrası 2. saat plazma glikozu ≥ 200 mg/dl

� HbA1c ≥ %6,5

Çocuk ve Ergenlerde Tip 1, Tip 2 Diyabetes Mellitus ve Monogenik Diyabetin Klinik Özellikleri

Tip 1 Tip 2 Monogenik

Genetik Poligenik Poligenik Monogenik

Başlangıç yaşı 6 ay – genç erişkin Genellikle puberte ve sonrası

Çoğu zaman ergenlik sonrası – istisna glikokinaz ve neonataldiyabet

Klinik başvuru Çoğu zaman akut, hızlı

Değişken; yavaş seyir – ciddi

Değişken (Glikokinazdahızlı – ciddi (Glikokinazdainsidental olabilir)

Otoimmünite Var Yok Yok

Ketozis Yaygın Yaygın değil Yaygın değil

Glisemi Yüksek Değişken Değişken

Obezite Toplumdaki sıklık Artmış sıklık Toplumdaki sıklık

Akantozis nigrikans Yok Var Yok

Sıklık (tüm gençdiyabetlilerde)

Genellikle %90 + Çoğu ülkede < %10(Japonya %60-80)

%1-2

Diyabetli ebeveyn %2-4 %80 %90

Tip 1 Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitus

� Mutlak insülin eksikliği-ketoasidoz eğilimi

� T hücre aracılıklı pankreatik adacık β-hücre harabiyeti

� Otoimmün patolojik sürecin serolojik işaretleri- diyabet

otoantikorları

Tip 1 Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusİnsidansİnsidans

� Finlandiya 64 /100.000

� Türkiye 10,8/100.000

� Çin/ Venezuela 0,1 /100.000

Type 1 diabetes. Atkinson MA et al. Lancet. 2014 Jan 4;383(9911):69-82

Yeşilkaya E et al. 2015

Tip 1 Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusİnsidansİnsidans

Type 1 diabetes. Atkinson MA et al. Lancet. 2014 Jan 4;383(9911):69-82

Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusİnsidansİnsidans

� İnsidans artıyor…. (özellikle < 5yaş )

� Başvuruda mevsimsel fark var (Sonbahar-Kış > Yaz)

�Doğum ayı bahar ayları olanlar daha riskli

�Erkek > Kız

Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusGenetik Genetik

� HLA DR3 - DQA1*0501 - DQB1* 0201 (Yatkınlık)

� HLA DR4 - DQA1*0301 - DQB1* 0302 (Yatkınlık)� HLA DR4 - DQA1*0301 - DQB1* 0302 (Yatkınlık)

� HLA DR2 - DQA1*0102 - DQB1* 0602 (Koruyucu)

Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusgelişim evreleri gelişim evreleri

Etken olaylar belkiin utero gelişmekte

Genetik predispozisyon muhtemelen immünanormallikler ile ilişkili veya anahtar faktör

Tetikleyici olay öncesi, çevresel faktörler tümdoğal süreci etkiliyor olabilir

(Tetikleyici olay)

İki veya daha fazla adacık otoantikorununolması asemptomatiktip 1 diyabeti gösterebilir.

Glikoz düzeyinde artan sapmalar semptomatik başlangıca bireysel olarakyaklaşıma işaret etmekte

Genetik predispozisyon

Aşikarİmmünolojikanormallikler

Progresifİnsülin salınımı

kaybı

Yaş (yıllar)

β-h

ücr

e k

ütl

esi

Bazı hastalar tanıdan uzun süre sonra düşük konsantrasyonlarda C-peptitüretmeye devam eder.

Uzun süredir diyabetli hastalarda β-hücre kütlesi her zaman sıfırdeğildir.

Her ne kadar β-hücre harabiyetiPotansiyel olarak doğrusal olsa da, bu durum bazen dalgalanan birpatern gösterebilir.

Normal insülin salınımı

Glikoz normal

anormalliklerkaybı

Aşikardiyabet

C-peptitvar

C-peptityok

Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusOtoantikorlarOtoantikorlar

� Adacık hücre antikoru

� Anti GAD (Glutamik asid dekarboksilaz otoantikoru)

�İnsulin otoantikoru�İnsulin otoantikoru

�IA2 ( ayrıca ICA 512 veya tirozin fosfataz diye bilinir ) antikoru

Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitus““PrePre””-- diyabetdiyabet

�Bozulmuş açlık glisemisi

�Açlık kan şekeri 100-126 mg/dl

�Bozulmuş glikoz toleransı�Bozulmuş glikoz toleransı

�OGTT ‘de 2. saat kan şekeri 140-200 mg/dl

Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusBelirtiler Belirtiler

� Poliüri

� Polidipsi

� Polifaji� Polifaji

� Kilo kaybı

� Sekonder enürezis

Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusBulgularBulgular

� Hiperglisemi

� İnsülinopeni

� Ketonemi� Ketonemi

� Asidemi

� Glikozüri

� Ketonüri

Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusTedaviTedavi

Frederick Banting

Charles Bestve 10 köpek

James Collip

11 Ocak 1922'de,

John James Macleod

11 Ocak 1922'de, 14 yaşında bir şeker hastası olan Leonard Thompson'a

Eli Lilly1923 Nobel Fizyoloji

Ödülü

Deri

Deri altı doku

Kapiller damar

a- İnsülin aspartb- İnsülin lisproc- İnsülin glulisine

d- İnsülin glarginee- İnsülin detemir

İnsülin tipi Etki başlangıcı Pik etki zamanı Etki süresi

Lispro

Aspart

Glulisine

5-15 dk 45-75 dk 2-4 st

Regüler 30 dk 2-4 st 5-8 st

NPH 2 st 6-10 st 18-28 st

İnsülin 2 st Pik yok 20- >24 st

Glargine

İnsulin

detemir

2 st Pik yok 6-24 st

İnsülin kalemi ile kan insülin düzeyi

İnsü

lin d

üze

yi

20.00 07.00 12.00 18.00

Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği

İnsü

lin d

üze

yi

İnsülin pompasında bazal insülin

İnsü

lin d

üze

yi

20.00 07.00 12.00 18.00

Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği

İnsü

lin d

üze

yi

İnsülin pompasında bolus insülin

İnsü

lin d

üze

yi

20.00 07.00 12.00 18.00

Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği

İnsü

lin d

üze

yi

Type 1 diabetes. Atkinson MA et al. Lancet. 2014 Jan 4;383(9911):69-82

Tip 1Tip 1 Diyabetes mellitus Diyabetes mellitus komplikasyonlarkomplikasyonlar

�Mikrovasküler

� Diyabetik retinopati

� Diyabetik nefropati

� Diyabetik nöropati� Diyabetik nöropati

�Makrovasküler

� Kardiyovasküler olaylar

� Miyokard infarktüsu

� İnme

� Anjina

� By-pass ihtiyacı

Tip 1Tip 1 DM komplikasyonlardan korunmaDM komplikasyonlardan korunma

Katı glisemik kontrolNefropaF & ReFnopaF ↓

Tip 1Tip 1 Diyabetes mellitus Diyabetes mellitus primer ve sekonderprimer ve sekonder korunmakorunma

�Primer korunma

� Hidrolize formula

� İnek sütü proteini eliminasyonu� İnek sütü proteini eliminasyonu

�Sekonder korunma

� Oral insülin

� Nazal insülin

� Nikotinamid

Son slayt

Soru ve katkılar lütfenSoru ve katkılar lütfen

Dr. İhsan ESEN

Fırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Kliniği

http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/