-
THUOC NGA THAI. VIEN NGA THAI PHOI HP. THUOC NGA THAI CH CO
PROGESTIN, DMPANgi hng dan: Ths. Pham Thuy LinhTrnh bay: Bs. Huynh
T Uyen Trang (CH)
-
LCH S THUOC NGA THAI1919: Ludwig Haberland: khai niem tranh thai
ng uong.1932: Butenandt va Marrian: Estrogen.1934: Butenandt va
Wettstien: Progestin.1939: Aswood va Fevold: c che phong noan bang
Progesteron.1959: Pincus va cong s: phoi hp progestin va
estrogen.
-
LCH S THUOC NGA THAIENOVID ( 0,85 mg norethylrel va 150 mcg
mestranol )1960: FDA cho phep s dung thuoc tranh thai tai My.T o en
nay c s dung nhieu nc.Nhng thap nien gan ay, xuat hien nhng thuoc
tranh thai noi tiet lieu thap.
-
CAU TAO HOA HOC CAC STEROIDEOHCholesterol (27 C)
-
O CCH3OProgesterone
Pregnane 21(C) C C
-
Androstane (19 C)
Estrane (18C)
-
OH OOHOH
OHOH
OH
OH
EstronEstradiol
Estriol
-
THANH PHAN THUOC NGA THAI1.Estrogen:Ethinyl Estradiol ( EE
)Mestranol: tien dc cua EE.EE la loai estrogen duy nhat c dung
trong vien ket hp hien nay, ham lng thap nhat la 0,02 mg.
-
THANH PHAN THUOC NGA THAI2. Progestin:Phan loai da theo tac dung
tng phan:a. Cac pregnan:Tac dung progestin tng oi.t hoac khong co
tac dung androgen.Cyproterol acetat, medroxyprogesterol acetat,
chlomadinon acetat.
-
THANH PHAN THUOC NGA THAIb. Cac gonan:Tac dung progestin manh
nhat.Khang estrogen.Co tac dung androgen.Desogestrel, gestodel,
norgestimat, norgestrel.c. Cac estran:Khang estrogen yeu.Khang
androgen.Dinoges, lynestrenol, levonorgestrel, norethisterone.
-
Progesteron17-hydroxy-progesteron(Pregnan) Cyproteron acetat
Medroxyprogesteron acetat Chlomadinon acetat Gestonoron caproat
19-norprogesteron (Non-pregnan)- Demegeston - Promegeston-
Trimegeston
-
TestosteronEstran- Lynestrenol Levonorgestrel Norethisteron
Norethisteron acetat- Dienogest Gonan - Norgestrel- Gestodene
Desogestrel- Norgestimate
-
ProgestogenProgestogenic effectAnti-androgennic effectEstrogenic
effectDienogest ++++/-Gestoden ++++--Norgestimate +++--Desogestrel
+++--Levonorgestrel +--Cyproterone acetate++++-Chlomadinone
acetate+++-Drospirenon +++-Trimegestone ++/--
-
THANH PHAN THUOC NGA THAIPhan loai theo trnh t san xuat:a.
Progestin the he th 1:Progestin co nhan estran.Co hoat tnh androgen
manh.b. Progestin the he th 2:Progestin nhan gonan.Tac dung
progestin manh nhat.Khang estrogen.Co tac dung androgen.
-
THANH PHAN THUOC NGA THAIc. Progestin the he th 3:Co tac dung
progestin manh, ngay khi lieu thap.Desogestrel, gestodel,
norgestimat.Ham lng progestin thap nhat hien nay la 0,125 mg.
-
HOAT TNH SINH HOC CUA THUOC NGA THAI1. Hoat tnh mang tnh
estrogen:Lam tang sinh NMTC, day niem mac am ao,tiet dch nhay CTC
nhieu va loang, phat trien tuyen vu.2. Hoat tnh mang tnh
progesteron:Tac dung khang estrogen, chuyen NMTC sang dang che
tiet, ac dch nhay CTC3. Hoat tnh mang tnh androgen:Ram long, mun
trng ca, tang can.
-
HOAT TNH SINH HOC CUA THUOC NGA THAI4. Hoat tnh tren niem mac t
cung: NMTC bien oi nh the nao la tuy thuoc vao tac dung rieng phan
cua estrogen (E) progesteron (P) va ty le E/P.5. Hoat tnh tren
lipid huyet thanh:Nguy c tim mach, ac biet la x va mach phu thuoc
vao cac lipoprotein trong mau:LDL ( low-density lipoprotein ): tang
nguy c tch tu mang x va mach.
-
HOAT TNH SINH HOC CUA THUOC NGA THAIHDL ( high- density
lipoprotein ): lay cholesterol ra khoi mang x va, van chuyen chung
en gan, tac dung bao ve thanh mach.Estrogen cao (ty le E/P cao ) se
lam tang HDL, lam giam ty le cholesterol toan phan/HDL, giam LDL va
ngc lai.6. Hoat tnh tren chc nang ong mau: co the lam giam yeu to
tieu si huyet antithrombin III, tang nguy c tac mach huyet
khoi.
-
HOAT TNH SINH HOC CUA THUOC NGA THAI7. Hoat tnh tren chuyen hoa
Carbonhydrat: progesteron lam giam tac dung cua insulin, lam tang
nguy c cho ngi tieu ng phu thuoc insulin.8. Hoat tnh tren gan: EE
lam gia tang san xuat protein gan ket vi cac thuoc khac dan ti s
tng tac vi 1 so thuoc.Co the lam tram trong benh gan ang tien
trien.
-
PHAN LOAI THUOC NGA THAIThuoc nga thaiVien phoi hp
Ch co progestin1 pha 2 pha3 pha Mini-pill DMPALieu cao
-
PHAN LOAI THUOC NGA THAI1. Dang phoi hp:Moi vien thuoc cha ca 2
thanh phan: estrogen ( E ) va progestin ( P )Co 3 loai:- 1 pha: Ty
le E/P khong thay oi.- 2 pha: Ty le E/P thay oi 2 lan.- 3 pha: Ty
le E/P thay oi 3 lan.
-
PHAN LOAI THUOC NGA THAI2. Dang noi tiep:Nhng vien au tien cua v
thuoc ch co E, nhng vien sau la P, the hien bang 2 mau khac nhau.3.
Vien thuoc ch co progestin:Vien tranh thai lieu thap ( Mini-Pill )
Vien tranh thai sau giao hpThuoc tiem tranh thai.
-
Special NSubstituents Marverlon EE (0,03 mg)+ Desogestrel (0,15
mg)MercilonEE (0,02 mg)+ Levonorgestrel (0,15 mg)Rigevidon EE (0,03
mg)+ Levonorgestrel (0,15 mg)Eugynon EE (0,05 mg)+ Norgestrel (0,5
mg)Diane-35EE (0,035 mg)+ CPA (0,15mg)Gynera EE (0,02 mg)+
Desogestrel (0,15 mg)Postinor Levonorgestrel (0,75 mg)Exluton
Lynestrenol (0,5 mg)Ovorette Norethindrol (0,35
mg)Depo-proveraMedroxy-progesterol acetat (150 mg)
-
VIEN THUOC NGA THAI LOAI PHOI HP1. C che tac dung:a. C che chnh:
c che rung trng.b. C che phu: ac dch nhay CTC.Voi trng giam co
bop.Noi mac t cung chuyen giai oan sm.2. iem thuan li va bat thuan
li:
-
VIEN THUOC NGA THAI LOAI PHOI HPThuan li:Hieu qua: Pearl=
0,3-0,8An toanGiam lng mau kinhGiam au bung kinhKinh eu, d oan
cGiam ram long, mun Gay ngng kinh theo y.Bat thuan li:Khong bao ve
tranh STDPhai uong thuoc eu an moi ngay.
Pearl ( Pearl index ): So TH co thai trong 100 ngi s
dung/nam
-
VIEN THUOC NGA THAI LOAI PHOI HP3. Ch nh:Tranh thai tam thi cho
tat ca phu n tuoi sinh e.Nhng ch nh ngoai muc ch tranh thai.4. Cach
s dung:Vien th 1: ngay 1-5 chu ky kinh.Moi ngay uong 1 vien, gi
nhat nh.Sau vien 21: ngh 1 tuan roi bat au v mi.
-
VIEN THUOC NGA THAI LOAI PHOI HPCach s dung v 28 vien ( 4 so 1
):Uong t ngay 1Moi ngay 1 vienUong cung 1 giUong lien 1 machNeu
quen:+ 1 vien: uong ngay khi nh, vien ke tiep uong nh bnh thng.
-
VIEN THUOC NGA THAI LOAI PHOI HP+ 2 vien: uong ngay khi nh, ngay
ke tiep uong 2 vien, sau o nh thng le.+ 3 vien: s dung them 1 bien
phap tranh thai khac.- Neu au au, au ngc nhieu sau dung thuoc:
khuyen tam ngng s dung va kiem tra can than.5. Tac dung phu:a. Tac
dung phu nghiem trong:
-
VIEN THUOC NGA THAI LOAI PHOI HPThay oi chuyen hoa:Giam tac dung
insulin noi sinh.Tang cac yeu to ong mau.Tang nong o
triglyceride/mau.Tang ganh chuyen hoa gan.Lam tram trong benh tram
cam.Tng tac thuoc: barbiturate, rifampin.
-
VIEN THUOC NGA THAI LOAI PHOI HPb. Tac dung phu gay phien
toai:au vu.Giam o trn am ao.Tang s ngon mieng tang can.B ra mau gia
ky kinh.Buon non va non.6. Chong ch nh:
-
VIEN THUOC NGA THAI LOAI PHOI HPCC tuyet oi:Co thai hoac nghi
ngBenh gan ang tien trienBien co ve mach mauBenh tim mach nangXuat
huyet am ao bat thng CRNNTan sinh thuoc estrogen> 35 tuoi +
nghien thuoc la.CC tng oi:Tang huyet ap Tieu ngCho con
buMigraine.
-
VIEN NGA THAI CH CO PROGESTIN LIEU THAP ( MINI - PILL )1. C che
tac dung:ac dch nhay CTC.Voi trng giam co bop. Lam cham s di chuyen
cua trng thu tinh.c che tang sinh niem mac t cung.Noi mac t cung
chuyen giai oan sm.2. iem thuan li va bat thuan li:
-
( MINI - PILL )Thuan li:Khong co estrogen, nhng ngi khong dung
nap estrogen s dung cAn toan v progestin lieu thap. Pearl: 1,4
2,4Co the ngng thuoc bat ky luc nao.
Bat thuan li:Khong bao ve tranh STDPhai uong thuoc eu an theo gi
nghiem ngat.Gay kinh khong eu, ra huyet nho giot gia ky :
spotting
-
( MINI - PILL )3. Ch nh:Phu n ang cho con bu.Muon dung thuoc
uong tranh thai nhng co CC vi estrogen:+ Co HA cao.+ Co tien s tim
mach hay huyet khoi.+ Tren 35 tuoi + hut thuoc la.
-
( MINI - PILL )4. Cach s dung:Vien th 1: ngay 1 chu ky kinh.Moi
ngay uong 1 vien, gi nhat nh.Uong lien tuc t v nay sang v khac,
khong co thi gian ngh.Neu quen:+ 1 vien: uong ngay khi nh, vien ke
tiep uong nh bnh thng.+2 vien: phai s dung bien phap tranh thai
khac.
-
( MINI - PILL )5. Tac dung phu:Ra mau nho giot: spotting Tac
dung phu mang tnh androgen: ram long, mun, tang can.Nhc au, cang
ngc.Buon non.Tng tac thuoc: thuoc chong ong kinh, thuoc khang
lao.
-
( MINI - PILL )6. Chong ch nh:Co thai hay nghi ng co thai.Nhng
ngi khong the tuan thu viec uong thuoc moi ngay.Ung th vu.
-
VIEN THUOC NGA THAI SAU GIAO HP (POSTINOR)1. C che tac dung:ac
dch nhay CTC.Voi trng giam co bop. Lam cham s di chuyen cua trng
thu tinh.c che tang sinh niem mac t cung.Noi mac t cung chuyen giai
oan sm.
-
VIEN THUOC NGA THAI SAU GIAO HP (POSTINOR)2. Ch nh:Nhng lan giao
hp giai oan khong an toan cua chu ky kinh. Khong phu hp vi tranh
thai dung thng quy.3. Cach s dung:- Vien th 1: uong trong vong 72h
sau giao hp
-
VIEN THUOC NGA THAI SAU GIAO HP (POSTINOR)Vien th 2: uong cach
vien th nhat 12h.Khong c dung qua 4 vien trong 1 thang. Khong nen
dung qua 1 lan trong 1 thang.4. Tin cay:Khong cao bang cac phng
phap tranh thai noi tiet khac. Pearl: 2,8 6,2.Kha nang b roi loan
kinh nguyet cao.Nguy c thai ngoai t cung cao.
-
YUZPE ( CANADA, 1974 )Tranh thai noi tiet phoi hp.Lieu Yurpe:
0,1 mg EE + 0,5 mg progestinCach s dung: giong POSTINORTac dung
phu: met, chong mat, buon non, non, cang vu.
-
THUOC TIEM NGA THAI DMPADMPA ( Depo meroxyprogesterol acetat ),
ten thng mai la Depo provera.Mot loai dch treo vi tinh the, se tao
thanh 1 tui cha tai v tr tiem va se c hap thu dan dan.La loai thuoc
tiem co tac dung nga thai moi 3 thang, moi lieu cha 150 mg
meroxyprogesterol acetat.
-
THUOC TIEM NGA THAI DMPA1. C che tac dung:c che tang sinh niem
mac t cung.Noi mac t cung chuyen dang che tiet 1 cach ro rang, dan
dan a en teo niem mac t cung cac mc o khac nhau.ac dch nhay CTC.c
che nh LH tien phong noan.
-
THUOC TIEM NGA THAI DMPA2. iem thuan li va bat thuan li:a. Thuan
li:u iem ln nhat la loai bo nhng sai sot do quen dung thuoc.Phu hp
vi nhng ngi khong the s dung estrogen.Giam thong kinh, ra kinh
nhieu.
-
THUOC TIEM NGA THAI DMPAb. Bat thuan li:Lam thay oi chu ky kinh
nguyet:+ Ra kinh keo dai: thng xuat hien trong 2-6 thang au.+
Khoang 40% ngi s dung se b vo kinh trong 12 thang au s dung.- Khong
the ngng s dung hay lay thuoc ra khoi c the khi a tiem.
-
THUOC TIEM NGA THAI DMPAKha nang co thai lai sau ngng thuoc cham
hn cac bien phap tranh thai khac ( 4-10 thang )Khong co tac dung
bao ve tranh STD.3. Cach s dung:Lan au tiem thuoc: trong vong 5
ngay au cua chu ky kinh.V tr tiem: c mong, c delta.
-
THUOC TIEM NGA THAI DMPACach tiem: lac eu thuoc trc khi tiem.
Tiem bap sau, khong c xoa ni tiem v DMPA can c phong thch t t.4.
Tac dung phu:Roi loan kinh nguyet.Tang can.au au. Buon non.Thay oi
tnh tnh.
-
TOM LAI Co nhieu yeu to anh hng en s la chon phng phap nga
thai.Khong co 1 phng phap nao la hoan hao, khong co nguy c va khong
co phan ng phu.Vien uong tranh thai la 1 phng phap nga thai c s
dung rong rai, tng oi an toan va hieu qua.