Thừa nhận các quyền cộng đồng

Các bản thông tin tóm tắt của CIFOR cung cấp các thông tin khoa học ngắn gọn chính xác về các chủ đề hiện tại trong nghiên cứu lâm nghiệp Số 45, Tháng 1 năm 2012 www.cifor.org Giới thiệu Cư dân nông thôn từng sống trong và xung quanh các khu rừng từ ngàn đời nay nhưng các chính sách của nhà nước thường không đem lại cho các cộng đồng quyền chính thức đối với rừng. Điều này rốt cuộc cũng đã có thể thay đổi. Tại một số quốc gia ở châu Phi, châu Á và Mỹ La-tinh, các chính phủ đã bắt đầu thừa nhận các quyền hưởng dụng của người dân bản địa và các cộng đồng sống dựa vào rừng khác 1 . 1 Bản thông tin tóm tắt này sử dụng thuật ngữ ‘cộng đồng’ là đề cập cả các nhóm bản địa và không bản địa. Cộng đồng là đơn vị cơ sở để phân tích ở các điểm nghiên cứu. Cộng đồng được định nghĩa là những người chia sẻ các lợi ích hoặc mục đích chung đối với một khu rừng nhất định, hoặc chia sẻ những nguồn tài nguyên chung. Vì thế, một cộng đồng cư trú (hoặc một thôn bản) có thể cũng là một cộng đồng có chung lợi ích hay là một nhóm nhỏ trong cộng đồng lợi ích, hoặc ngược lại. Các cộng đồng địa phương có thể tập hợp thành một cộng đồng lớn hơn. Cộng đồng không bao gồm các cá nhân riêng lẻ hay các công ty. Thừa nhận các quyền cộng đồng Tiềm năng và những thách thức của việc cải cách quyền hưởng dụng rừng Những điểm chính • Cải cách quyền hưởng dụng rừng khác với cải cách ruộng đất. Ngoài việc đáp ứng các nhu cầu sinh kế, nó còn nhằm một mục tiêu rõ ràng là bảo tồn rừng và thường chịu ảnh hưởng của nhu cầu từ các quyền luật tục và quyền tổ tiên truyền lại đối với đất đai. • Quyền hưởng dụng rừng chính thức được kết hợp với những trách nhiệm nặng nề về bảo vệ rừng dựa trên các tiêu chuẩn do nhà nước đề ra ngay cả khi ở địa phương đã có những luật tục đang phát huy hiệu quả. • Các cộng đồng sử dụng nguồn nhân lực và tài lực ít ỏi của họ trong nỗ lực bảo vệ những quyền mới của mình khỏi bị sự xâm phạm không ngừng tăng. • Cải cách quyền hưởng dụng rừng đã cho thấy những tiềm năng cải thiện các nguồn sinh kế và bảo vệ rừng; để hỗ trợ việc cải thiện sinh kế, các nhà hoạch định chính sách nên dựa trên các điểm mạnh của cộng đồng và cách thức phát triển luật tục địa phương để thúc đẩy năng lực cộng đồng, trao quyền cho người dân và tạo điều kiện tiếp cận thị trường hơn là tìm cách áp đặt luật lệ và các loại tiêu chuẩn từ bên ngoài. Quyền hưởng dụng rừng liên quan đến những mối quan hệ xã hội và các thể chế quản lý việc sử dụng và kiểm soát các nguồn tài nguyên rừng và đất rừng; nó xác định rõ ai có quyền sử dụng nguồn tài nguyên gì, sử dụng như thế nào, trong thời gian bao lâu và trong những điều kiện gì. Mặc dù trên thế giới, rừng chủ yếu vẫn là tài sản công do nhà nước chính thức sở hữu, hơn một phần tư diện tích rừng ở các quốc gia đang phát triển hiện đã được giao hoặc đang do các cộng đồng sở hữu. Sự thay đổi này chủ yếu bắt đầu từ năm 1985 và tăng mạnh từ 22% lên 27% trong thời gian từ 2002 đến 2008 (Sunderlin et al. 2008). Sự thay đổi về quyền hưởng dụng rừng – làkết quả của một cuộc ‘cải cách lâm nghiệp’ phần nào giống với các cuộc cải cách ruộng đất vào giữa thế kỷ 20 – đòi hỏi cần được cân nhắc cẩn thận. Bản tin tóm tắt này giới thiệu các kết quả nghiên cứu về cải cách quyền hưởng dụng rừng (xem Hộp Anne M. Larson, Deborah Barry, Ganga Ram Dahal và Carol J. Pierce Colfer

Thừa nhận các quyền cộng đồng

Documents