Top Banner

of 100

thoughts and notions

Jan 14, 2016

Download

Documents

Nodar Baramidze
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
  • 1

    rogor movemzadoT erTiani

    erovnuli gamocdebisaTvis

    qarTuli ena da literatura

    savaldebulo gamocda

    2015

  • 2

    gamocdebis erovnuli centris qarTuli enisa da literaturis jgufi

    sagamocdo krebuli warmoadgens `Sefasebisa da gamocdebis erovnuli cent-ris~ sakuTrebas da daculia saqarTvelos kanoniT _ `saavtoro da momijnave uflebebis Sesaxeb~. `Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centris~ nebarTvis ga-reSe dauSvebelia teqstSi raime cvlilebis Setana, reproduqcia, Targmna da sxva saSualebebiT (rogorc beWdviTi, aseve eleqtronuli formiT) gavrceleba. agreTve, ikrZaleba sagamocdo krebulebis gamoyeneba komerciuli miznebisaTvis.

  • 3

    s a r C e v i

    Sesavali ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 4 sagamocdo programa ------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 5

    I. qarTuli ena ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 5 II. qarTuli literatura ----------------------------------------------------------------------------------------------- 6

    misaRebi gamocdis moTxovnebi -------------------------------------------------------------------------------------- 8 testuri davalebebis nimuSebi da Sefasebis sqemebi ---------------------------------- 9

    I. teqstis redaqtireba -------------------------------------------------------------------------------------------------- 9 a) davalebebis nimuSebi -------------------------------------------------------------------------------------------- 9 b) Sefasebis kriteriumebi ------------------------------------------------------------------------------------- 12 g) komentari ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 15

    II. argumentirebuli ese ------------------------------------------------------------------------------------------------ 16 a) davalebebis nimuSebi ------------------------------------------------------------------------------------------ 16 b) Sefasebis kriteriumebi ------------------------------------------------------------------------------------- 17 g) komentari ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 19

    III. wakiTxulis gaazreba da mxatvruli teqstis analizi ---------------------------- 20 a) davalebebis nimuSebi ------------------------------------------------------------------------------------------ 20 b) wakiTxulis gaazrebis Sefasebis sqema ------------------------------------------------------- 76 g) mxatvruli teqstis analizis Sefasebis kriteriumebi ------------------------ 77 d) komentari ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- 82

    abiturientebis mier Sesrulebuli naSromebis nimuSebi ------------------------ 83 I. argumentirebuli ese ----------------------------------------------------------------------------------------------- 83 II. mxatvruli teqstis analizi --------------------------------------------------------------------------------- 88

  • 4

    Sesavali

    qarTuli enisa da literaturis sagamocdo testSi 2015 welsac 3 davaleba iqneba:

    I. teqstis redaqtireba (maqsimaluri qula 20); II. argumentirebuli ese (20 q.); III. wakiTxulis gaazreba da mxatvruli teqstis analizi (15 + 25 q.). wina wlebis msgavsad testis am ukanasknel nawilSi mocemuli iqneba 2 teqs-

    ti: erTi _ poeturi da meore _ prozauli. amjeradac abiturienti Tavad air-Cevs am ori teqstidan erT-erTs, mxolod am teqstis gasaazrebel kiTxvebs upa-suxebs da amave teqstis analizs dawers.

    amrigad, 2015 wels qarTuli enisa da literaturis testis maqsimaluri qula kvlav 80 iqneba.

  • 5

    sagamocdo programa `qarTul enasa da literaturaSi~

    (savaldebulo gamocda)

    I. qarTuli ena

    1. leqsikologia

    sityva, misi pirdapiri da gadataniTi mniSvneloba; sityvis mniS-vnelobis cvla: gafarToeba da daviwroeba; sinonimebi, omonimebi, antonimebi, paronimebi, dialeqtizmebi, arqaizmebi, neologizmebi, nasesxebi sityvebi, barbarizmebi; sityvaTa myari Sexamebani; war-moqmnili da Zireuli sityvebi; martivi da rTuli sityvebi; sity-vaTa SemoklebiT SeerTeba; Semoklebuli dawera.

    2. stilistika

    stilis raoba; funqciuri stilistika; leqsikuri stilistika; sityvaTa SerCeva mniSvnelobis mixedviT; paronimebi, evfemizmebi, Tavazianobis gamomxatveli sityvebi; stilisturi xarvezebi: tav-tologia, kalki, atrofia (sityvis gamoyeneba arazusti mniSvne-lobiT).

    3. morfologia

    metyvelebis nawilebi: arsebiTi saxeli, jgufebi Sinaarsis mi-xedviT, sazogado da sakuTar saxelTa bruneba; zedsarTavi saxe-li, zedsarTavi saxelis xarisxis formebi, zedsarTav saxelTa bru-neba damoukideblad da arsebiT saxelTan erTad; arsebiTi saxeli msazRvrelad; ricxviTi saxeli, ricxviTi saxelebis jgufebi, ric-xviTi saxelebis bruneba; nacvalsaxeli, nacvalsaxelTa jgufebi, nacvalsaxelTa bruneba; zmna, zmnis piri da ricxvi, zmniswini, dro, aspeqti, kilo, gardamavloba, mwkrivebi da seriebi, gvari, qce-va, kontaqti; saxelzmna; zmnizeda; Tandebuli; kavSiri; nawilaki; Sorisdebuli.

    4. sintaqsi

    winadadeba; sintaqsuri wyvilebi, sintaqsuri urTierTobis sa-xeebi; winadadebis saxeebi Sinaarsis mixedviT; winadadebis wevre-bi; qvemdebarisa da Semasmenlis urTierToba ricxvis mixedviT; wi-nadadebis saxeebi agebulebis mixedviT; martivi winadadebis saxee-bi; Serwymuli winadadeba, erTgvar wevrTa SeerTeba; gankerZoebu-li sityvebi da gamoTqmebi; rTuli winadadeba, rTuli Tanwyobili winadadeba, rTuli qvewyobili winadadeba, rTuli qvewyobili winadadebis gadakeTeba martivad da martivi winadadebebisa _ rTul qvewyobilad; pirdapiri da iribi naTqvami.

    5. punqtuacia sasveni niSnebi; sasven niSanTa xmarebis wesebi.

  • 6

    II. qarTuli literatura

    1. mxatvruli teqstis

    analizisaTvis aucilebeli

    literaturaT-mcodneobiTi terminebi

    drama, eposi, lirika; poezia, proza; andaza, aforizmi, biografia, elegia, Tqmuleba, igav-araki, ko-

    media, legenda, leqsi, memuari, miTi, moTxroba, muxambazi, novela, poema, publicistika, romani, soneti, tragedia, trioleti, Sairi;

    abzaci, epigrafi, epilogi, Tema, idea, kompozicia, prologi, riTma, ritmi, siuJeti, strofi, taepi, fabula, finali;

    dialogi, monologi, perifrazi, citata; lirikuli gmiri, peizaJi, personaJi, portreti; alegoria, aliteracia, aluzia, gapirovneba, groteski, epiTeti,

    ironia, iumori, metafora, motivi, sarkazmi, satira, tropi, Seda-reba, xatovani Tqma, hiperbola;

    mxatvruli ena, mxatvruli saxe.

    2. literaturuli procesis

    ZiriTadi etapebi

    sasuliero mwerloba, klasikuri xanis mwerloba, aRorZinebis xanis mwerloba, romantizmi, realizmi, modernizmi, postmoderniz-mi.

    3. iakob xucesi `SuSanikis wameba~ (saskolo Semoklebuli varianti).

    4. iovane sabanisZe `abo Tbilelis wameba~ (saskolo Semoklebuli varianti).

    5. giorgi merCule `grigol xanZTelis cxovreba~ (saskolo Semoklebuli varianti).

    6. SoTa rusTveli

    `vefxistyaosani~ (`vefxistyaosnis~ saskolo gamocema n. naTaZisa): `dasawyisidan~ `tarielis TaTbiramde~, `dasasruli~.

    7. sulxan-saba orbeliani

    `sibrZne-sicruisa~, igav-arakebi: `mefe xorasnisa~, `Zunwi da vaWa-ri~, `ugunuri mcuravi~, `samni brmani~, `mefunduke da didvaWari~.

    8. daviT guramiSvili

    `daviTiani~: `swavla moswavleTa~, `qarTvel ufalTa megvartomo-bis igavi~, `moTqma xmiTa Tav-bolo erTi~, `qarTvelTa da kaxTa-gan TavianT ufalTad Seorguleba~, `sawyaulis mowyva RvTisagan~, `daviT guramisSvilis lekTagan datyoeba~, `odes datyoebulman urjulos qveyanas sayvarlis saxe da suraTi veRara naxa, amisi moTqma daviTisagan~, `tyveobiTgan gaparva daviTisa~, `Svela RvTi-sagan daviTisa. tyveobidan gamosvla saruseToSi~, `daviT guramis-Svilisagan sawuTos soflis samduravi~.

    9. aleqsandre WavWavaZe

    leqsi `gogCa~.

    10. grigol orbeliani

    leqsebi: `Tamar mefis saxe beTaniis eklesiaSi~, `saRamo gamosal-mebisa~, `pasuxi SvilTa~.

    11. nikoloz baraTaSvili

    leqsebi: `ar ukiJino, satrfoo...~, `merani~, `cisa fers~, `fiqrni mtkvris piras~, `SemoRameba mTawmindaze~, `xma idumali~, `sulo boroto~, `vpove taZari~; poema `bedi qarTlisa~.

    12. ilia WavWavaZe

    leqsebi: `bednieri eri~, `pasuxis pasuxi~, `Cemo kalamo~; poemebi: `gandegili~, `aCrdili~ _ VII Tavi; moTxrobebi: `kacia-adamiani?!~, `mgzavris werilebi~, `oTaraanT qvrivi~; statia `ra giTxraT, riT gagaxaroT?~

    13. akaki wereTeli leqsebi: `aRmarT-aRmarT~, `ganTiadi~, `suliko~, `qebaTa qeba (sxveb-ma svan Rvino...)~; poemebi: `Tornike erisTavi~, `gamzrdeli~.

  • 7

    14. aleqsandre yazbegi

    moTxroba `xevisberi goCa~.

    15. vaJa-fSavela

    leqsebi: `Cemi vedreba~, `ram Semqmna adamianad~, `kai yma~, `ias uT-xariT turfasa~; poemebi: `aluda qeTelauri~, `baxtrioni~, `stu-mar-maspinZeli~; moTxroba `amodis, naTdeba~; publicisturi weri-li `kosmopolitizmi da patriotizmi~.

    16. daviT kldiaSvili

    moTxroba `samaniSvilis dedinacvali~.

    17. niko lorTqifaniZe

    moTxroba `Selocva radioTi~.

    18. konstantine gamsaxurdia

    romani `didostatis marjvena~.

    19. mixeil javaxiSvili

    romani `jayos xiznebi~.

    20. polikarpe kakabaZe

    piesa `yvaryvare TuTaberi~ (I da IV moqmedebebi).

    21. galaktion

    tabiZe

    leqsebi: `qebaTa qeba nikorwmindas~, `Tovli~, `me da Rame~, `mTa-wmindis mTvare~, `silaJvarde anu vardi silaSi~, `Serigeba~, `mSob-liuri efemera~.

    22. tician tabiZe leqsebi: `leqsi mewyeri~, `ananurTan~.

    23. paolo iaSvili leqsi `poezia~.

    24. giorgi leoniZe

    leqsebi: `ninowmindis Rame~, `yivCaRis paemani~.

    25. guram rCeuliSvili

    moTxroba `alaverdoba~.

    26. ana kalandaZe leqsi `mkvdarTa mze var~.

    27. jemal qarCxaZe moTxroba `igi~.

    28. guram doCanaSvili

    moTxroba `kaci, romelsac literatura Zlier uyvarda~.

  • 8

    misaRebi gamocdis moTxovnebi:

    abiturientma unda icodes: sagamocdo programaSi Setanil nawarmoebTa siuJetebi (movlenebi, faqtebi da maTi

    Tanamimdevroba);

    teqstSi mocemuli informacia personaJebis Sesaxeb (portreti, Tavgadasavali, avtoriseuli daxasiaTeba da sxv);

    teqstSi aRweril movlenaTa istoriuli konteqsti, toponimebi (geografiuli saxelebi).

    abiturients moeTxoveba:

    enis gamomsaxvelobiT saSualebaTa (rogorc leqsikuris, ise gramatikulis) adekvaturi gamoyeneba;

    enobrivi konstruqciebis sworad ageba da Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis normebis dacva;

    sxvadasxva daniSnulebis teqstis Sedgena; mxatvrul teqstTa leqsikis gageba; literaturuli masalis safuZvelze problemis dasma, gaazreba da analizi; nawarmoebis Temisa da ideis, motivebis, calkeuli dialogebis, mxatvruli

    saxeebis, situaciis, koliziis arsisa da personaJTa qcevis motivaciis adekvaturi gaazreba;

    argumentebis logikurad, damajereblad Camoyalibeba da Sesabamisi magaliTebiT gamyareba;

    literaturuli nawarmoebis (an misi nawilis) analizi, komentari; literaturul nawarmoebTa Soris msgavsebebisa da gansxvavebebis migneba da

    SedarebiTi analizi;

    mwerlis enis, stilis ZiriTadi Taviseburebebisa da gamomsaxvelobiTi saSualebebis swori aRqma da gaazreba;

    literaturuli teqstisadmi individualuri damokidebulebis gamovlena.

    qarTuli enisa da literaturis sagamocdo testiT Semowmdeba: teqstis redaqtirebis unari; argumentirebis unari; sagamocdo programiT gaTvaliswinebuli masalis gamoyenebis unari; kiTxvaSi (davalebaSi) miniSnebuli informaciis teqstSi mocemul informaciasTan

    gaigivebis (identificirebis) unari; informaciis gaazrebis, analizis, ganzogadebisa da daskvnis gamotanis unari; damoukidebeli, kritikuli azrovnebis unari; weriTi metyvelebis unari Tanamedrove saliteraturo enis normebis dacviT.

  • 9

    I. teqstis redaqtireba (20 qula)

    yuradRebiT waikiTxeT qvemoT mocemuli teqsti. gaasworeT morfologiur-orTogra-fiuli, sintaqsuri, punqtuaciuri Secdomebi da stilisturi xarvezebi da ise gadawe-reT mTeli teqsti, rom misi Sinaarsi ar SecvaloT.

    gaiTvaliswineT, qulebi dagakldebaT Tqven mier gadaweril teqstSi daSvebuli Ti-Toeuli Secdomis, xarvezisa Tu uzustobis gamo.

    (Tu amoiwerT mxolod calkeul formebsa da Sesityvebebs an ramdenime winadade-bas, naSromi ar Sefasdeba.)

    1.

    halikarnasi, dRevandeli bodrumi mcire aziis erT-erTi ulamazesi qalaqi iyo. mis mTavar RirsSesaniSnaobas warmoadgenda mefe mavsolis didebuli akldama. samarxis mSenebloba mefis sicocxleSive daiwyo. arqiteqtorTa CanafiqriT, samarxs ro-gorcYyvelaze mdidrul nagebobas qalaqi unda daemSvenebia. es iyo berZnuli taZaris msgavsi Senoba. igi Semkuli iyo marmarilos qandakebebiTa da bareliefebiT, romelic im droindelma saukeTeso moqandakeebma Seqmnes. bareliefebze gamosaxuli scenebi amor-ZalebTan berZenTa brZolas ansaxierebda.

    mavsole gardaicvala Zvel welTaRricxvis IV saukunis 50-ian wlebSi. mis mierve agebul akldamaSi dakrZales igi, romelsac mavsolis pativsacemad mavzoleumi uwo-des. XIV saukuneSi mavzoleumi Zlierma miwisZvram daangria. igi sabolood ganadgur-da XV saukuneSi jvarosnebis Semosevis Sedegad. oqrosa da ganZeulobis maZieblebma samarxi srulyofilad gaZarcves. jvarosnebi kedlebisagan marmarilos filebs gli-javdnen qandakebebs amsxvrevdnen. halikarnasis nangrevebze maT aaSenes pirquSi da miu-vali simagre wminda petres cixe.

    XIX saukunis 50-ian wlebSi mavzoleumis mimdebare teritoriaze daiwyo arqeologi-uri gaTxrebi. arqeologebis mier moxda mavzoleumis naSTebis, bareliefebisa da qan-dakebebis fragmentebis aRmoCena ramac mis mraval saidumlos mofina naTeli.

    2.

    kunZuli rodosis mosaxleobas swamda rom mas mzis RmerTi icavda. rodoselebma gadawyvites heliosis giganturi qandakebis (kolosis) ageba, radgan amiT pativi ecaT TavianTi mfarvelisaTvis. Tavdapirvelad Tixidan gamoiZerwa figura romelic garedan jer cviliT Semdeg ki isev TixiT ifareboda. cvilis saSualebiT Tixis or fenas er-TmaneTisagan ancalkevebdnen da maT Soris brinjaos asxamdnen. rodesac liToni civ-deboda, Tixis garss amtvrevdnen, figuras fxikavdnen da aprialebdnen. qandakebas na-wilnawil akeTebdnen da iarusebad awyobdnen.

    samuSaoebi 12 wels gagrZelda. heliosis qandakeba marmarilos kvarcxlbekze idga da mas gvirgviniT Semkuli Wabukis saxe qonda. qandakebis simaRle 37 metri iyo. mis sa-naxavad uamravi mogzauri modioda. 56 wlis Semdeg qandakeba Zlieri miwisZvris damsa-xurebiT daingra. rodoselebs ramdenjerme ucdiaT, rom fexze wamoeyenebiaT damxobi-li goliaTi magram maTi yvela cdebi marcxiT damTavrebula. bolos is iyida erTma mdidarma vaWarma romelmac nawilebad daSlili qandakebis gatana moaxdina 900 aqle-mis meSveobiT.

    mecnierebi didxans ikvlevdnen rogor gamoiyureboda rodosis kolosi. qandakebis Seqmnisa da aRmarTvis rTuli teqnikis gamo igi msoflios saocrebaT iTvleba.

    3.

    babiloni imyofeboda dRevandeli erayis teritoriaze mdinare evfratis napirebze. nabuqodonosoris mefobis dros igi aRmosavlur kulturis erT-erTi udidesi centri gaxda. mogzaurebs yvelaze metad izidavda dakiduli baRebi. babilonis dedofali mi-diis mefis asuli Tavis qveyanaSi miCveuli iyo ayvavebul mTebsa da tyeebs da es usi-cocxlo adgili ar mowonda. mefes Tavisi sayvareli meuRlisaTvis es baRebi augia,

  • 10

    radgan misTvis cxelsa da utyeo babilonSi cxovreba Seemsubuqebia. misi brZanebiT, iSviaTi mcenareebi mravali qveynebidan SemoutaniaT.

    nagebobas hqonda piramidis forma da Sedgeboda oTxi iarusisagan. iarusebs svetebi iWerda. TiToeuli svetis simaRle ocda xuTi metri iyo. evfratis wyliT irwyveboda baRebi, romelic iq specialuri wyalsaqaCi borblebiTa da tyavis WurWeliT ahqondaT. sarwyav wyals rom ar gaeJona iarusebis zedapiri jer lerwmiT ifareboda Semdeg ki masze warmoebda noyieri miwis dayra. amdenad, maRali koSkis farTo iarusebze gaSene-buli baRebi sakmaoT rTuli nageboba iyo.

    SuamdinareTis mkvidrni Tixas zilavdnen da saSen masalad iyenebdnen rac Zalian iafi jdeboda. samwuxarod, Tixa gamZle ar iyo, amitomac babilonelTa nagebobebis kvalic ar darCa.

    4.

    qalaqi aleqsandria aleqsandre makedonelma daaarsa. mefis azriT es qalaqi unda gamxdariyo umniSvnelovanesi savaWro centri da navsadguri. mefes surda rom kunZul farosze manamde ar naxuli sididis Suqura aeSenebiaT. marTlac, Suqura romelic Zvel welTaRricxvis III saukuneSi aigo mecnierebisa da teqnikis udidesi miRweva iyo. koSkis gumbaTSi enTo Cauqrobeli cecxli, romlis Suqi liTonis sarkeebiT Zlierde-boda da sibneleSi gzas uCvenebda xomaldebs. sarkeebis sistema sxva problemasac wyvi-tavda, kerZod meTvalyureebs gemebis SemCneva manam SeeZloT, sanam isini qalaqs miuax-lovdeboden.

    droTa ganmavlobaSi aleqsandriis ube siliT aivso. XII saukuneSi Suquram funqcia dakarga, raTa portSi xomaldebis Sesvla ukve SeuZlebeli gaxda. XIV saukuneSi Suqura Zlieri miwisZvris saSualebiT daingra. TavdacviTi nageboba aSenda misi qvebiT, rome-lic dRemde dgas koSkis adgilze xolo brinjaos firfitebidan monetebi daamzades.

    1994 wels myvinTavebis mier moxda Suquris narCenebis povna, Semdeg kosmosidan ga-daRebuli fotoebis meSveobiT danarCeni nawilebic aRmoaCines. savaraudoT, koSkis si-maRle 134 metri unda yofiliyo. rogorc sCans, im droisaTvis aleqsandriis Suqura yvelaze maRali nageboba iyo dedamiwaze.

    5.

    kalistrate salia daibada 1901 wels samegrelos sofel jgalSi. 1920 wels igi Tbi-lisis saxelmwifo universitetis sibrZnismetyvelebis fakultetis studenti gaxda. sab-WoTa xelisuflebam salias dapatimreba moaxdina ramac evropaSi xmauri gamoiwvia. amis gamo mas da ramdenime sxva qarTvel patimars germaniaSi wasvlis ufleba mices. saliam jer berlinis universiteti daamTavra Semdeg _ parizis universitetis istori-ul-literaturuli fakulteti. kalistrate salia iyo antisabWoTa frontis aqtiuri wevri. igi germanul jarSi Seqmnil qarTul nawilSi Caewera raTa fiqrobda, rom ger-mania saqarTvelos gaanTavisuflebda. salia aqtiurad monawileobda qarTvel samxed-ro tyveTa gamoxsnisa da ebraelTa gadarCenis procesSi.

    1948 wels kalistratem meuRlesTan erTad daafuZnes Jurnali bedi qarTlisa. es Jurnali iyo yvelaze pirveli qarTvelologiuri gamocema evropaSi. igi 35 welis gan-mavlobaSi gamodioda safrangeTis samecniero kvlevis erovnul centris daxmarebiT. Jurnalma romelmac Tavi mouyara ucxoeTSi moRvawe qarTvelologebs, mniSvnelovan rols asrulebda qarTuli kulturis popularizaciaSi. kalistrate salia iyo oslos universitetis sapatio profesori ara-erTi samecniero sazogadoebebis wevri. kalist-rate salia gardaicvala 1986 wels parizSi. igi daasaflaves levilis sasaflaoze. 1988 wels, salias anderZis TanaxmaT misi ferfli didubis panTeonis miwas miabares.

    6.

    mixeil (mixako) wereTeli daibada 1878 wlis 23 dekembers zemo imereTis sofel cxrukveTSi. quTaisis klasikuri gimnaziis damTavrebis Semdeg man swavla ganagrZo ki-evis universitetSi saidanac moxda misi garicxva, raTa aqtiurad iyo CarTuli poli-tikur saqmianobaSi. mixako wereTels romelsac Zalian saukeTeso evropuli ganaTleba qonda miRebuli sorbonis, Jenevisa da haidelbergis universitetebSi, saqarTvelos de-

  • 11

    mokratiuli respublikis diplomatiur misiebs xelmZRvanelobda germaniasa da skandi-naviis qveynebSi.

    bolSevikur ruseTis mier saqarTvelos okupaciis gamo mixako wereTeli iZulebu-li gaxda, rom samudamod daetovebia samSoblo. emigraciaSi myofi mecnieri nayofierad moRvaweobda. igi arCeuli iyo didi britaneTisa da irlandiis samecniero sazogadoe-bebis namdvil wevrad. garda amisa igi iyo `qarTvel tradicionalistTa kavSiris~ da-fuZnebis erT-erTi moTave. meore msoflio omis wlebSi mixako wereTelis Zalis-xmeviT germaniis sakoncentracio banakebisgan asobiT qarTveli ganTavisufldnen. saxelovanma mecnierma da mamuliSvilma mniSvnelovani wvlili Seitana rusTvelologiis ganviTare-baSi. 1963 wels parizSi daibeWda `vefxistyaosani~ romelic gamosacemad moamzada mixa-ko wereTelma. 1975 wels gamovida poemis miseuli prozauli Targmani germanul enaze. 1945 wels igi sacxovreblaT gadavida miunxenSi sadac ganagrZobda samecniero moRva-weobas. mixako wereTeli dakrZalulia safrangeTSi levilis sasaflaoze.

    7.

    mixeil TamaraSvili daibada 1858 wels axalcixeSi. TamaraSvilma sasuliero ganaT-leba evropis ramdenime qveynebSi miiRo. samSobloSi dabrunebis Semdeg igi Tbilisis miZinebis taZaris mRvdlad gaamweses. TamaraSvils romelmac aqtiuri moRvaweobiT mi-iqcia yuradReba, xelisuflebam samSobloSi mRvdel-msaxurebis ufleba CamoarTves da moxda misi Tbilisidan gaZeveba. TamaraSvili romSi gaemgzavra da swavla ganagrZo sa-suliero akademiaSi. saswavleblis damTavrebis Semdeg mas RvTismetyvelebis doqto-ris wodeba mianiWes da amave akademiis profesori gaxda.

    TamaraSvili guldasmiT ecnoboda ucxoeTSi dacul istoriul masalebs radgan obieqturad gamoekvlia saqarTvelos warsuli. 1910 wels gamovida misi wigni `qarTuli eklesia dasabamidan dRemde~. es iyo fundamenturi naSromi rac sazogadoebas Cveni qvey-nis istorias acnobda. wignSi Tavmoyrilia evropis arqivebSi moZiebuli uaRresad sayu-radRebo wyaroebi. amis gamo mas dRemde ar daukargia mecnieruli Rirebuleba. TamaraS-vili iyo erT-erTi yvelaze pirveli mkvlevari, romelmac evropeli mkiTxveli saqar-Tvelos istoriasa da kulturas aziara. garda amisa man SesZlo cnobebis moZieba sul-xan-saba orbelianis evropaSi mogzaurobis Sesaxeb. samwuxarod, TamaraSvilis cxovre-ba tragikulaT dasrulda. 1911 wels man italiis erT zRvispira qalaqSi daxrCobidan ixsna ucnobi adamiani TviTon ki daiRupa.DoTxmoci wlis Semdeg 1978 wels, misi neSti qarTul miwas miabares.

    8.

    eqvTime TayaiSvili daibada 1863 wels sofel lixaurSi. quTaisis klasikur gimnazi-is dasrulebis Semdeg man swavla ganagrZo peterburgis universitetSi. 1887 wels igi samSobloSi dabrunda da Tbilisis gimnaziaSi maswavlebelad daiwyo muSaoba. TayaiSvi-li aqtiurad monawileobda ara-erT arqeologiur eqspediciebSi. man daaarsa saisto-rio-saeTnografio sazogadoeba rasac ToTxmeti wlis ganmavlobaSi xelmZRvanelobda. es sazogadoeba miznaT isaxavda gaCanagebidan exsna Cveni kulturuli memkvidreoba. eqv-Time TayaiSvili gaxldaT saqarTvelos demokratiuli respublikis damfuZnebeli kre-bis Tavmjdomaris moadgile. igi iyo Tbilisis saxelmwifo universitetis erT-erTi da-maarsebelTagani.

    1921 wels saqarTvelos mTavroba iZulebuli gaxda, rom emigraciaSi wasuliyo da Tan waeRo samuzeumo Zvirfaseuloba. oficialurad ganZis mesakuTre mTavroba iyo Tum-ca erovnul saganZurs faqtobrivad eqvTime TayaiSvili meurveobda. miuxedavad prob-lemebisa eqvTimem yvelaferi gaakeTa radgan Rirseulad Seesrulebia es Zalze umniSv-nelovanesi misia. safrangeTSi igi ganagrZobda nayofier samecniero moRvaweobas. 1925 wels moxda misi arCeva aziis Semswavleli samecniero sazogadoebis namdvil wevrad. meore msoflio omis dasrulebis Semdeg rodesac SesaZlebeli gaxda Cveni saganZuris samSobloSi Camotana eqvTime TayaiSvili TbilisSi dabrunda. mecnieri gardaicvala 1953 wels. saqarTvelos eklesiam 2002 wels igi wmindanad Sehracxa.

  • 12

    teqstis redaqtirebis Sefasebis kriteriumebi (davalebebi ## 1-4)

    I. morfologiur-orTografiuli da sintaqsuri Secdomebi ---------------------------------------10q. am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (10) akldeba TiTo qula.

    II. stilisturi xarvezebi ---------------------------------------------------------------------------------------------------2q. am tipis yovel xarvezze maqsimalur Sefasebas (2) akldeba TiTo qula.

    III. punqtuaciuri Secdomebi ------------------------------------------------------------------------------------------------6q. am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (6) akldeba TiTo qula.

    IV. meqanikuri Secdomebi da teqsturi uzustobebi ---------------------------------------------------------2q. am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (2) akldeba TiTo qula.

    1.

    halikarnasi, dRevandeli bodrumi, mcire aziis erT-erTi ulamazesi qalaqi iyo. mis mTavar RirsSesaniSnaobas warmoadgenda mefe mavsolis didebuli akldama. samarxis mSenebloba mefis sicocxleSive daiwyo. arqiteqtorTa CanafiqriT, samarxs, ro-gorcYyvelaze mdidrul nagebobas, qalaqi unda daemSvenebina. es iyo berZnuli taZris msgavsi Senoba. igi Semkuli iyo marmarilos qandakebebiTa da bareliefebiT, romlebic imdroindelma saukeTeso moqandakeebma Seqmnes. bareliefebze gamosaxuli scenebi amor-ZalebTan berZenTa brZolas ganasaxierebda (asaxierebda).

    mavsole gardaicvala Zveli welTaRricxvis IV saukunis 50-ian wlebSi. igi dakrZa-les mis mierve agebul akldamaSi, romelsac mavsolis pativsacemad mavzoleumi uwo-des. XIV saukuneSi mavzoleumi Zlierma miwisZvram daangria. igi sabolood ganadgur-da XV saukuneSi jvarosnebis Semosevis Sedegad. oqrosa da ganZeulobis maZieblebma samarxi mTlianad gaZarcves. jvarosnebi kedlebidan marmarilos filebs glejdnen, qandakebebs amsxvrevdnen. halikarnasis nangrevebze maT aaSenes pirquSi da miuvali si-magre _ (,) wminda petres cixe.

    XIX saukunis 50-ian wlebSi mavzoleumis mimdebare teritoriaze daiwyo arqeologi-uri gaTxrebi. arqeologebma mavzoleumis naSTebi, bareliefebi da qandakebebis frag-mentebi aRmoaCines, ramac mis mraval saidumlos mohfina naTeli.

    2.

    kunZul rodosis mosaxleobas swamda, rom mas mzis RmerTi icavda. rodoselebma gadawyvites heliosis giganturi qandakebis (kolosis) ageba, raTa amiT pativi ecaT TavianTi mfarvelisaTvis. Tavdapirvelad Tixisagan gamoiZerwa figura, romelic gare-dan jer cviliT, Semdeg ki isev TixiT ifareboda. cvilis saSualebiT Tixis or fenas erTmaneTisagan acalkevebdnen da maT Soris brinjaos asxamdnen. rodesac liToni civ-deboda, Tixis garss amtvrevdnen, figuras fxekdnen da aprialebdnen. qandakebas na-wil-nawil akeTebdnen da iarusebad awyobdnen.

    samuSaoebi 12 wels gagrZelda. heliosis qandakeba marmarilos kvarcxlbekze idga da mas gvirgviniT Semkuli Wabukis saxe hqonda. qandakebis simaRle 37 metri iyo. mis sanaxavad uamravi mogzauri modioda. 56 wlis Semdeg qandakeba Zlieri miwisZvris gamo daingra (Zlierma miwisZvram daangria). rodoselebs ramdenjerme ucdiaT, rom fexze wamoeyenebinaT damxobili goliaTi, magram maTi yvela cda marcxiT damTavrebula. bo-los is iyida erTma mdidarma vaWarma, romelmac nawilebad daSlili qandakeba 900 aq-lemis meSveobiT gaitana.

    mecnierebi didxans ikvlevdnen, rogor gamoiyureboda rodosis kolosi. qandakebis Seqmnisa da aRmarTvis rTuli teqnikis gamo igi msoflios saocrebad iTvleba.

    3.

    babiloni mdebareobda dRevandeli erayis teritoriaze, mdinare evfratis napireb-ze. nabuqodonosoris mefobis dros igi aRmosavluri kulturis erT-erTi udidesi centri gaxda. mogzaurebs yvelaze metad izidavda dakiduli baRebi. babilonis dedo-fali, midiis mefis asuli, Tavis qveyanaSi miCveuli iyo ayvavebul mTebsa da tyeebs da

  • 13

    es usicocxlo adgili ar moswonda. mefes Tavisi sayvareli meuRlisaTvis es baRebi augia, raTa misTvis cxelsa da utyeo babilonSi cxovreba Seemsubuqebina. misi brZane-biT, iSviaTi mcenareebi mravali qveynidan SemoutaniaT.

    nagebobas hqonda piramidis forma da Sedgeboda oTxi iarusisagan. iarusebs svetebi iWerda. TiToeuli svetis simaRle ocdaxuTi metri iyo. baRebi irwyveboda evfratis wyliT, romelic iq specialuri wyalsaqaCi borblebiTa da tyavis WurWliT ahqondaT. sarwyav wyals rom ar gaeJona, iarusebis zedapiri jer lerwmiT ifareboda, Semdeg ki masze noyieri miwa iyreboda. amdenad, maRali koSkis farTo iarusebze gaSenebuli ba-Rebi sakmaod rTuli nageboba iyo.

    SuamdinareTis mkvidrni Tixas zeldnen da saSen masalad iyenebdnen, rac Zalian ia-fi jdeboda. samwuxarod, Tixa gamZle ar iyo, amitomac babilonelTa nagebobebis kva-lic ar darCa.

    4.

    qalaqi aleqsandria aleqsandre makedonelma daaarsa. mefis azriT, es qalaqi unda gamxdariyo umniSvnelovanesi savaWro centri da navsadguri. mefes surda, rom kunZul farosze manamde arnaxuli sididis Suqura aeSenebinaT. marTlac, Suqura, romelic Zveli welTaRricxvis III saukuneSi aigo, mecnierebisa da teqnikis udidesi miRweva iyo. koSkis gumbaTSi enTo Cauqrobeli cecxli, romlis Suqi liTonis sarkeebiT Zlierde-boda da sibneleSi gzas uCvenebda xomaldebs. sarkeebis sistema sxva problemasac wyvetda, kerZod, meTvalyureebs gemebis SemCneva manam SeeZloT, sanam isini qalaqs miu-axlovdebodnen.

    droTa ganmavlobaSi aleqsandriis ube siliT aivso. XII saukuneSi Suquram funqcia dakarga, radgan portSi xomaldebis Sesvla ukve SeuZlebeli gaxda. XIV saukuneSi Su-qura Zlieri miwisZvris gamo (Zlierma miwisZvram daangria) daingra. misi qvebiT aSenda TavdacviTi nageboba, romelic dRemde dgas koSkis adgilze, xolo brinjaos firfi-tebisagan monetebi daamzades.

    1994 wels myvinTavebma Suquris narCenebi ipoves, Semdeg kosmosidan gadaRebuli fotoebis meSveobiT danarCeni nawilebic aRmoaCines. savaraudod, koSkis simaRle 134 metri unda yofiliyo. rogorc Cans, im droisaTvis aleqsandriis Suqura yvelaze ma-Rali nageboba iyo dedamiwaze.

    (davalebebi ## 5-8)

    I. morfologiur-orTografiuli da sintaqsuri Secdomebi ---------------------------------------10q. am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (10) akldeba TiTo qula.

    II. stilisturi xarvezebi ---------------------------------------------------------------------------------------------------2q. am tipis yovel xarvezze maqsimalur Sefasebas (3) akldeba TiTo qula.

    III. punqtuaciuri Secdomebi ------------------------------------------------------------------------------------------------6q. am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (5) akldeba TiTo qula.

    IV. meqanikuri Secdomebi da teqsturi uzustobebi ---------------------------------------------------------2q. am tipis yovel Secdomaze maqsimalur Sefasebas (2) akldeba TiTo qula.

    5.

    kalistrate salia daibada 1901 wels samegrelos sofel jgalSi. 1920 wels igi Tbilisis saxelmwifo universitetis sibrZnismetyvelebis fakultetis studenti gaxda. sabWoTa xelisuflebam salia daapatimra, ramac evropaSi xmauri gamoiwvia. amis gamo mas da ramdenime sxva qarTvel patimars germaniaSi wasvlis ufleba misces. saliam jer berlinis universiteti daamTavra, Semdeg _ parizis universitetis istoriul-litera-turuli fakulteti. kalistrate salia iyo antisabWoTa frontis aqtiuri wevri. igi germanul jarSi Seqmnil qarTul nawilSi Caewera, radgan fiqrobda, rom germania sa-

  • 14

    qarTvelos gaaTavisuflebda. salia aqtiurad monawileobda qarTvel samxedro tyve-Ta gamoxsnisa da ebraelTa gadarCenis procesSi.

    1948 wels kalistratem meuRlesTan erTad daafuZna Jurnali bedi qarTlisa. es Jurnali iyo pirveli qarTvelologiuri gamocema evropaSi. igi 35 wlis ganmavlobaSi gamodioda safrangeTis samecniero kvlevis erovnuli centris daxmarebiT. Jurnali, romelmac Tavi mouyara ucxoeTSi moRvawe qarTvelologebs, mniSvnelovan rols asru-lebda qarTuli kulturis popularizaciaSi. kalistrate salia iyo oslos universi-tetis sapatio profesori, araerTi samecniero sazogadoebis wevri. kalistrate salia gardaicvala 1986 wels parizSi. igi daasaflaves levilis sasaflaoze. 1988 wels, sa-lias anderZis Tanaxmad, misi ferfli didubis panTeonis miwas miabares.

    6.

    mixeil (mixako) wereTeli daibada 1878 wlis 23 dekembers zemo imereTis sofel cxrukveTSi. quTaisis klasikuri gimnaziis damTavrebis Semdeg man swavla ganagrZo ki-evis universitetSi, saidanac igi garicxes, radgan aqtiurad iyo CarTuli politikur saqmianobaSi. mixako wereTeli, romelsac saukeTeso evropuli ganaTleba hqonda miRe-buli sorbonis, Jenevisa da haidelbergis universitetebSi, saqarTvelos demokratiu-li respublikis diplomatiur misiebs xelmZRvanelobda germaniasa da skandinaviis qveynebSi.

    bolSevikuri ruseTis mier saqarTvelos okupaciis gamo mixako wereTeli iZule-buli gaxda, rom samudamod daetovebina samSoblo. emigraciaSi myofi mecnieri nayofi-erad moRvaweobda. igi arCeuli iyo didi britaneTisa da irlandiis samecniero sazo-gadoebebis namdvil wevrad. garda amisa, igi iyo `qarTvel tradicionalistTa kavSi-ris~ dafuZnebis erT-erTi moTave. meore msoflio omis wlebSi mixako wereTlis Zalis-xmeviT germaniis sakoncentracio banakebidan asobiT qarTveli ganTavisuflda. saxelo-vanma mecnierma da mamuliSvilma mniSvnelovani wvlili Seitana rusTvelologiis gan-viTarebaSi. 1963 wels parizSi daibeWda `vefxistyaosani~, romelic gamosacemad moamza-da mixako wereTelma. 1975 wels gamovida poemis miseuli prozauli Targmani germanul enaze. 1945 wels igi sacxovreblad gadavida miunxenSi, sadac ganagrZobda samecniero moRvaweobas. mixako wereTeli dakrZalulia safrangeTSi, levilis sasaflaoze.

    7.

    mixeil TamaraSvili daibada 1858 wels axalcixeSi. TamaraSvilma sasuliero ganaT-leba evropis ramdenime qveyanaSi miiRo. samSobloSi dabrunebis Semdeg igi Tbilisis miZinebis taZris mRvdlad gaamweses. TamaraSvils, romelmac aqtiuri moRvaweobiT mi-iqcia yuradReba, xelisuflebam samSobloSi mRvdelmsaxurebis ufleba CamoarTva da Tbilisidan gaaZeva. TamaraSvili romSi gaemgzavra da swavla ganagrZo sasuliero aka-demiaSi. saswavleblis damTavrebis Semdeg mas RvTismetyvelebis doqtoris wodeba mia-niWes da amave akademiis profesori gaxda.

    TamaraSvili guldasmiT ecnoboda ucxoeTSi dacul istoriul masalebs, raTa obi-eqturad gamoekvlia saqarTvelos warsuli. 1910 wels gamovida misi wigni `qarTuli ek-lesia dasabamidan dRemde~. es iyo fundamenturi naSromi, romelic sazogadoebas Cveni qveynis istorias acnobda. wignSi Tavmoyrilia evropis arqivebSi moZiebuli uaRresad sayuradRebo wyaroebi. amis gamo mas dRemde ar daukargavs mecnieruli Rirebuleba. Ta-maraSvili iyo erT-erTi pirveli mkvlevari, romelmac evropeli mkiTxveli saqarTve-los istoriasa da kulturas aziara. garda amisa, man SeZlo cnobebis moZieba sulxan-saba orbelianis evropaSi mogzaurobis Sesaxeb. samwuxarod, TamaraSvilis cxovreba tragikulad dasrulda. 1911 wels man italiis erT zRvispira qalaqSi daxrCobisagan ixsna ucnobi adamiani, TviTon ki daiRupa.DoTxmoci wlis Semdeg, 1978 wels, misi neSti qarTul miwas miabares.E

  • 15

    8.

    eqvTime TayaiSvili daibada 1863 wels sofel lixaurSi. quTaisis klasikuri gimna-ziis dasrulebis Semdeg man swavla ganagrZo peterburgis universitetSi. 1887 wels igi samSobloSi dabrunda da Tbilisis gimnaziaSi maswavleblad daiwyo muSaoba. Ta-yaiSvili aqtiurad monawileobda araerT arqeologiur eqspediciaSi. man daaarsa sais-torio-saeTnografio sazogadoeba, romelsac ToTxmeti wlis ganmavlobaSi xelmZRva-nelobda. es sazogadoeba miznad isaxavda gaCanagebisagan exsna Cveni kulturuli mem-kvidreoba. eqvTime TayaiSvili gaxldaT saqarTvelos demokratiuli respublikis dam-fuZnebeli krebis Tavmjdomaris moadgile. igi iyo Tbilisis saxelmwifo universite-tis erT-erTi damaarsebelTagani.

    1921 wels saqarTvelos mTavroba iZulebuli gaxda, rom emigraciaSi wasuliyo da Tan waeRo samuzeumo Zvirfaseuloba. oficialurad ganZis mesakuTre mTavroba iyo, Tumca erovnul saganZurs faqtobrivad eqvTime TayaiSvili meurveobda. miuxedavad problemebisa, eqvTimem yvelaferi gaakeTa, raTa Rirseulad Seesrulebina es umniSvne-lovanesi (Zalze mniSvnelovani) misia. safrangeTSi igi ganagrZobda nayofier samecnie-ro moRvaweobas. 1925 wels igi aziis Semswavleli samecniero sazogadoebis namdvil wevrad airCies. meore msoflio omis dasrulebis Semdeg, rodesac SesaZlebeli gaxda Cveni saganZuris samSobloSi Camotana, eqvTime TayaiSvili TbilisSi dabrunda. mecnie-ri gardaicvala 1953 wels. saqarTvelos eklesiam 2002 wels igi wmindanad Seracxa.

    teqstis redaqtirebis Sefasebis procesSi naTlad gamoCnda, rom abiturientTa na-wili teqstis redaqtirebis nacvlad meqanikurad eZebs da asworebs calkeul formebs, rac gaumarTlebelia, gansakuTrebiT, sintaqsuri da punqtuaciuri Secdomebisa da sti-listuri xarvezebis gasworebisas. forma, romelic Secdomaa erT SemTxvevaSi, sxva konteqstSi SeiZleba swori iyos, amitom am davalebis Sesrulebisas Zalze mniSvnelo-vania abiturientma yuradRebiT waikiTxos teqsti da Secdomebis gasworebisas kargad gaiazros konteqsti. winaaRmdeg SemTxvevaSi, SeiZleba redaqtirebulis nacvlad bun-dovani, faqtobrivi SecdomebiTa da xarvezebiT savse teqsti miiRos.

    rogorc nimuSebidan Cans, teqstis redaqtirebis Sefasebis kriteriumebSi qulebi sxvadasxvagvarad SeiZleba iyos ganawilebuli. amdenad, zemoT mocemuli kriteriumebi mxolod sanimuSod gamodgeba da 2015 wlis erTian erovnul gamocdebze teqstis re-daqtirebis kriteriumebica da maTSi qulaTa ganawilebac SesaZloa gansxvavebuli iyos.

  • 16

    II. argumentirebuli ese (20 qula)

    1.

    arsebobs mosazreba, rom garemos dacvis mizani mxolod adamianis sicocxlesa da janmrTelobaze zrunva Tu iqneba, maSin garemo SeiZleba daucveli aRmoCndes.

    argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

    2.

    arsebobs mosazreba, rom globalizacia safrTxes uqmnis saxelmwifoebis damouki-deblobas da es axali tipis kolonizacias waagavs.

    argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

    3.

    arsebobs mosazreba, rom saskolo ganaTlebis mTavari mizania axalgazrdebSi lide-ris Tvisebebis Camoyalibeba.

    argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

    4.

    arsebobs mosazreba, rom umaRlesi saswavleblebis raodenoba mkveTrad unda Sem-cirdes, radgan axalgazrdebis dasaqmeba sul ufro problemuri xdeba.

    argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

    5.

    sazogadoebis nawili miiCnevs, rom saxelmwifos mmarTvel organoebSi qalebis rao-denobis mniSvnelovani zrda aucilebelia qveyanaSi politikuri procesebis ukeT war-marTvisaTvis.

    argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

    6.

    sazogadoebis nawili miiCnevs, rom arsebobs profesiebi, romelTa dauflebac mxo-lod mamakacebisaTvis an mxolod qalebisaTvis aris mizanSewonili.

    argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

    7.

    sazogadoebis nawili miiCnevs, rom axalgazrdebis msoflmxedvelobis Camoyalibe-baSi umniSvnelovanes rols asrulebs televizia.

    argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

    8.

    sazogadoebis nawili miiCnevs, rom sityvis Tavisufleba ufro mniSvnelovania, vidre adamianis piradi cxovrebis xelSeuxebloba.

    argumentirebuli msjelobiT daeTanxmeT am mosazrebas an uaryaviT igi.

    gaaanalizeT warmodgenili Tvalsazrisi, SeafaseT misi dadebiTi da uaryofiTi mxa-reebi da CamoayalibeT Tqveni damokidebuleba naTlad, mkafiod da dasabuTebulad, ar-gumentebi gaamyareT saTanado magaliTebiT. msjeloba unda iyos logikurad gamarTu-li da abzacebiT danawevrebuli. SearCieT teqstis Sesabamisi stili. daicaviT salite-raturo enis normebi.

    gaiTvaliswineT: Tu Tqveni msjeloba Semoifargleba oTxi-xuTi winadadebiT, naS-romi ar gaswordeba.

  • 17

    argumentirebuli eses Sefasebis kriteriumebi

    I kriteriumi

    # davalebis pirobis adekvaturi gageba da gaazreba

    qulebi

    1. davalebis piroba adekvaturadaa gagebuli.

    2

    2.

    davalebis piroba nawilobriv araadekvaturadaa gagebuli.

    1

    3.

    davaleba mTlianobaSi araadekvaturadaa gagebuli.

    0 naweri aRar

    swordeba

    II kriteriumi

    #

    naSromis ageba

    qulebi

    1.

    naSromi kargadaa organizebuli, monakveTebi Tanamimdevrulad da lo-gikurad enacvleba erTmaneTs, abzacebi sworadaa gamoyofili.

    1

    2. naSromSi darRveulia teqstis logika da/an igi organizebuli ar aris.

    0

    III kriteriumi

    # msjelobis dasabuTeba

    qulebi

    1.

    msjeloba damajerebladaa dasabuTebuli da argumentebi gamyarebuliaSesaferisi magaliTebiT.

    5

    2.

    msjeloba mTlianobaSi dasabuTebulia, Tumca calkeul SemTxvevebSiargumentacia arasakmarisia da/an ar aris gamyarebuli Sesaferisi maga-liTebiT.

    4

    2.

    msjeloba dasabuTebulia, Tumca calkeul SemTxvevebSi argumentebsada moxmobil magaliTebs damajerebloba aklia.

    3

    3. msjeloba zereledaa dasabuTebuli da argumentebi aradamajerebelia.

    2

    4.

    msjeloba Zalze zogadia, argumentebis da/an magaliTebis moxmobisasdaSvebulia uzustoba an faqtobrivi Secdoma.

    1

    5. msjeloba dasabuTebuli ar aris.

    0

  • 18

    IV kriteriumi

    # damoukidebeli azrovneba da zogadi ganaTleba

    qulebi

    1.

    naSromSi mkafiod gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis unari, SexedulebaTa da SefasebaTa araSablonuroba da zogadi ganaT-leba.

    3

    2.

    naSromSi nawilobriv gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrov-nebis unari, Tumca mkafiod gamovlinda zogadi ganaTleba; anda naS-romSi mkafiod gamovlinda abiturientis damoukidebeli azrovnebis una-ri, SexedulebaTa da SefasebaTa araSablonuroba, Tumca nawilobrivgamovlinda zogadi ganaTleba.

    2

    3.

    naSromSi nawilobriv gamovlinda zogadi ganaTleba da/an damoukidebe-li azrovnebis unari.

    1

    4.

    naSromSi ar gamovlinda damoukidebeli azrovnebis unari da zogadi ganaTleba.

    0

    V. kriteriumi

    # leqsika da stili

    qulebi

    1.

    naSromSi azri enobrivad (leqsikurad) zustad da mkafiodaa gamoxatu-li, SerCeulia dasmuli amocanis Sesaferisi stili, daculia naSromis stilisturi erTgvarovneba. gvxvdeba oriode stilisturi xarvezi.

    3

    2.

    naSromSi azri enobrivad (leqsikurad) zustad da mkafiodaa gamoxatu-li, magram gvxvdeba stilisturi xarvezebi.

    2

    3.

    naSromSi azri gasagebia, magram leqsika mwiria, gvxvdeba araadekvaturi leqsika da stilisturi xarvezebi.

    1

    4. naSromi stilisturad gaumarTavia.

    0

    VI. kriteriumi

    # morfologia, orTografia, sintaqsi

    qulebi

    1. ar aris daSvebuli erTze meti Secdoma.

    4

    2. ar aris daSvebuli orze meti Secdoma.

    3

    3. ar aris daSvebuli oTxze meti Secdoma.

    2

    4. ar aris daSvebuli eqvsze meti Secdoma.

    1

    5. daSvebulia eqvsze meti Secdoma.

    0

  • 19

    VII. kriteriumi

    #

    punqtuacia

    qulebi

    1. ar aris daSvebuli samze meti Secdoma.

    2

    2. ar aris daSvebuli eqvsze meti am tipis Secdoma.

    1

    3. daSvebulia eqvsze meti Secdoma.

    0

    argumentirebuli eses Sesrulebas abiturientTa didi nawili warmatebiT arTmevs Tavs. axalgazrdebs aRelvebT Cveni sazogadoebisaTvis aqtualuri problemebi, msje-loben am sakiTxebze da sakuTar damokidebulebasac Tamamad ayalibeben. amave dros, TvalSi sacemia is garemoeba, rom, samwuxarod, abiturientTa nawils ar esmis iseTi terminebis mniSvneloba, rogorebicaa: garemos dacva, sityvis Tavisufleba, globali-zacia, kolonizacia da misT., rac zogadi ganaTlebis dabal doneze miuTiTebs. amis gamo am axalgazrdebs uWirT argumentirebuli eses Sesruleba. garda amisa, zogierTi abiturienti yuradRebiT ar kiTxulobs davalebis pirobas, kargad ar iazrebs mas, ami-tom mis mier daweril eses araferi aqvs saerTo davalebis pirobasTan da masSi dasa-xelebuli problema mxolod sxva konteqstSia naxsenebi. bunebrivia, amgvari davalebe-bi an ar swordeba, an Zalian dabal Sefasebas imsaxurebs.

    sagangebod unda aRiniSnos, rom eseebis didi nawili enobrivi TvalsazrisiT Ca-morCeba mis Sinaarsobriv mxares. xSir SemTxvevaSi axalgazrdebs uWirT msjeloba ara imitom, rom maT saTanado argumentebi ar gaaCniaT, aramed imitom, rom azris naTlad da mkafiod Camoyalibeba uWirT arasaTanado enobrivi kompetenciis gamo.

  • 20

    III. wakiTxulis gaazreba da mxatvruli teqstis analizi (40 qula)

    davaleba # 1

    `vefxistyaosanSi~ aRwerilia TinaTinis gamefebis Semdeg gamarTuli nadimi: I. dRe erT gardaxda, puroba, sma-Wama iyo, xiloba,

    nadimad msxdomTa laSqarTa mun didi Semoyriloba. mefeman Tavi dahkida, Seeqmna daRrejiloba. `netar, ra umZims, ra sWirso?~ _ Seqmnes amisi ciloba...

    II. Tqves, Tu: `mefe cudsa rasme gonebasa Cavardnila, Tvara aqa samZimari maTi yola ara qmnila~. avTandil Tqva: `sograt, vhkiTxoT, gviTxras, radmca Segvecila? vhkadroT rame salaRobo, rasaTvismca gagviwbila?~

    III. adges sograt da avTandil taniTa miT kenariTa, TviTo aivses Wiqebi, mivlen qceviTa wynariTa, wina miusxdes muxl-moyriT, piriTa mocinariTa, vaziri laRobs eniTa, wylianad moubnariTa:

    IV. `dagiRrejia, mefeo, aRar gicinis pirio. marTal xar: waxda saWurWle Tqveni mZime da Zvirio, yvelasa gascems asuli Tqveni saboZvar-xSirio; yolamca mefed nu dasvi, Tavsa rad ugde Wirio?~

    V. ra mefeman moismina, gacinebiT Semohxedna, gaukvirda, `viT mkadrao, an sityvani viT gabedna~. `karga hqmeno~, daumadla, brZanebani uimedna, `Cemi zraxva siZunwisa, tyuis, vinca daiybedna~.

    VI. `ege ar mimZims, vaziro, esea, rome mwyenia: sibere maxlavs, davlien siymawvilisa dRenia, kaci ar aris, siTganca sabrZanebeli Cvenia, rome mas Cemgan eswavlnen samamaconi znenia.

    VII. erTai mivis asuli, nazardi saTuTobiTa: RmerTman ar momca yma-Svili, _ var sawuTrosa TmobiTa, _ anumca mgvanda mSvildosnad, anu kvla burTaobiTa; cotasa Semwevs avTandil Cemganve nazardobiTa~.

    VIII. yma mefisa brZanebasa laRi wynarad moismenda, Tav-modrekiT gaiRimna, gacineba dauSvenda, TeTrTa kbilTaT gamomkrTalsa Suqsa velTa moafenda. mefe hkiTxavs: `ras icini, anu Cemgan rad Segrcxvenda?~

    IX. kvla ubrZana: `Tavsa Cemsa, ras icini, rad damgmeo?~ ymaman hkadra: `mogaxseneb da farmani miboZeo, raca gkadro, ar gewyinos, ar gahrisxde, ar gaswyreo, ar gamxado kadnierad, ar amiklo amas zeo~.

    X. ubrZana: `radmca viwyine Tqma Sengan sawyinarisa!~ fica mze TinaTinisa, mis mzisa mowunarisa. avTandil ityvis: `daviwyo kadreba saubnarisa: nu mohkvex mSvildosnobasa, Tqma sjobs sityvisa wynarisa.

    XI. miwaca Tqveni avTandil Tqvens wina mSvildosania; naZlevi davdvaT, movasxneT mowmad Tqvennive ymania; moasparezed vin mgavso? _ cudniRa ukuTqmania. gardamwyvedeli misica burTi da moedania!~

    XII. mefe laRi da wyliani gamxiarulda metad-re, siciliT uTxra avTandils: `Svilad gzrdi, miT Se-ve-mkadre; ici, ar giwyen, gazrdilo, miT Semomixe zedad-re. Tu ar gawbilde, majobo, bedi geyofis bedad-re~.

  • 21

    a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)

    davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

    (1) 1. ra azrs gamoxatavs pirveli striqoni? a) TinaTinis gamefebis meore dRes samefo laSqris Sekreba brZanes. b) TinaTinis gamefebis meore dRes sasaxleSi saboZvari gasces. g) TinaTinis gamefebis meore dRes gadawyda nadirobaSi Sejibreba gamarTuliyo. d) TinaTinis gamefebis meore dRes sasaxleSi nadimi gaimarTa.

    (1) 2. ris gamo ikiTxes Sekrebilma didebulebma _ `netar ra umZims, ra sWirso~?

    a) samefos daucvelobis gamo. b) saunjis gacemis gamo. g) qalis gamefebis gamo. d) mefis daRonebis gamo.

    (1) 3. ra SesTavaza avTandilma sograts?

    a) gavexumroT, taxtis daTmoba rom SevumsubuqoTo. b) gavexumroT, radgan saWurWlis gacema adardebso. g) gavexumroT, Wmunvis mizezi rom gagvimxiloso. d) gavexumroT, raTa sxvebTan erTad moilxinoso.

    (1) 4. ra moimoqmedes avTandilma da sogratma, sanam mefes gaesaubrebodnen?

    a) savse WiqebiT mefisaken gaemarTnen da TinaTinis sadRegrZelo Sesves. b) savse WiqebiT mefisaken gaemarTnen da misi sadRegrZelo Sesves. g) savse WiqebiT mefisaken gaemarTnen da mis winaSe daiCoqes. d) savse WiqebiT mefisaken gaemarTnen da asulis gamefeba miuloces.

    (1) 5. ra saxumaro TemiT daiwyo saubari vazirma?

    a) Senma asulma ver gamoiCina sibrZne da mTeli samefo gaaRaribao. b) Senma asulma mTeli saganZuri gasca da amiT samefo daamwuxrao. g) Senma asulma ver gamoiCina guluxvoba da jobda, ar gagemefebinao. d) Senma asulma mTeli saganZuri gasca da jobda, ar gagemefebinao.

    (1) 6. rogori reaqcia hqonda mefes vaziris xumrobaze?

    a) SeSfoTda da gabrazda. b) gaukvirda da Cafiqrda. g) gauxarda da gaecina. d) gaukvirda da gaecina.

    (1) 7. romel striqonSi iyenebs avtori mxatvrul saSualebas?

    a) `ege ar mimZims, vaziro, esea, rome mwyenia~. b) `kaci ar aris, siTganca sabrZanebeli Cvenia~. g) `sibere maxlavs, davlien siymawvilisa dRenia~. d) `cotasa Semwevs avTandil Cemganve nazardobiTa~.

    (1) 8. ra adardebda rostevans?

    a) rom daberda da iZulebuli gaxda, qaliSvili gaemefebina. b) rom daberda da didi xnis sicocxle aRar hqonda darCenili. g) rom daberda da misi dari raindi samefoSi aRar rCeboda. d) rom daberda da aRar SeeZlo Zveleburad enadira.

  • 22

    (1) 9. ra reaqcia hqonda avTandils mefis naTqvamze? a) atirda. b) gauxarda. g) gaocda. d) Caicina.

    (1) 10. romel mxatvrul saSualebas iyenebs avtori striqonSi: `...kbilTa gamomkrTalsa

    Suqsa velTa moafenda~? a) hiperbolas. b) Sedarebas. g) epiTets. d) gapirovnebas.

    (1) 11. ratom moiTxova avTandilma mefisagan usafrTxoebis piroba?

    a) TinaTins SeiZleboda swyenoda avTandilis qceva. b) mefes SeiZleboda swyenoda avTandilis naTqvami. g) mefisaTvis winaaRmdegobis gaweva Ralatad CaeTvleboda. d) avTandils akrZaluli hqonda mefesTan Sepasuxeba.

    (1) 12. avTandilis romel frazas SeeZlo mefis ganrisxeba?

    a) `...mogaxseneb da farmani miboZeo~. b) `raca gkadro, ar gewyinos, ar gahrisxde, ar gaswyreo~. g) `ar gamxado kadnierad, ar amiklo amas zeo~. d) `nu mohkvex mSvildosnobasa, Tqma sjobs sityvisa wynarisa~.

    (1) 13. ra SesTavaza mefes avTandilma?

    a) qveSevrdomebTan erTad moelxina. b) misTvis TinaTini mieTxovebina. g) sakuTari qaliSvili gaemefebina. d) erTmaneTs nadirobaSi Sejibrebodnen.

    (1) 14. rogor Sexvda mefe avTandilis SeTavazebas?

    a) iukadrisa gazrdilis SeTavazeba. b) ugulebelyo gazrdilis SeTavazeba. g) sixaruliT daeTanxma gazrdils. d) jildos dahpirda gazrdils.

    (1) 15. ris Sesaxeb ar aris saubari teqstSi?

    a) mefis sadardeblis. b) avTandilis vaJkacobis. g) TinaTinis guluxvobis. d) samSoblos siyvarulis.

  • 23

    b) weriTi davaleba (25 qula)

    weriTi davalebis instruqcia:

    yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas. naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis pe-

    rifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba Wirs.

    naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi, romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedve-lobaSi ar iqneba miRebuli.

    orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasu-xoT ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxveb-ze cal-calke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis mi-TiTeba Sesrulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gacemuli.

    CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naS-romi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukide-beli azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayo-velTaod aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.

    Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiye-noT. gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.

    pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

    gaaanalizeT teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:

    imsjeleT, rogor xatavs avtori samefo sasaxleSi Seqmnil situacias (yuradReba mi-aqcieT patronymur urTierTobas).

    imsjeleT rostevanis mxatvruli saxis Sesaxeb. gansazRvreT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori da ra funqcia ekisreba maT

    am teqstSi. Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

    davaleba # 2

    `vefxistyaosnis~ avtori mogviTxrobs TinaTinisa da avTandilis Sexvedris Sesaxeb: I. gaZrcvilsa tansa emosnes yaryumni usapironi,

    eburnes moSliT rideni, fasisa Tqmad saWironi, hSvenodes Savni wamwamni, gulisa gasagmironi, mas TeTrsa yelsa ekidnes grZlad Tmani, ar uxSironi.

    II. daRrejiT iyo mjdomare ZoweuliTa ridiTa, avTandils uTxra dajdoma wynarad, cnobiTa mSvidiTa. monaman selni daudgna, dajda krZalviT da ridiTa, piris-pir pirsa uWvretda, savse lxiniTa didiTa.

    III. qalman ubrZana: `zari mlevs me amisisa Txrobisa; mwadda ara-Tqma, romlisa Rone ara maqvs Tmobisa, magra icia mizezi Senisa aqa xmobisa, rad vzi quSad da daRrejiT, asre mixdili cnobisa?~

    IV. ymaman hkadra: `sazarosa Cemgan TqmaRa viT iqmnebis? mzesa mTvare Seeyaros, dailevis, da-ca-Wnebis; azrad arad aRara mcals, Tavi Cemi megonebis, Tqvenve brZaneT, raca gimZims, anu raca gekurnebis~.

    V. qalman uTxra saubari kekluc-sityvad, ar duxWirad; ityvis: `Tuca aqanamdis Cemgan Sors xar danamWirad,

  • 24

    mikvirs, mogxvda wamis yofad saqme Sengan saeWvi rad, magra giTxra pirvel xvalme, seni me mWirs raca Wirad.

    VI. gaxsovs, odes Sen da rostans mindors mxeci dagexoca, yma genaxa ucxo vinme, rome cremli moexoca? mas ukaniT gonebaman misman asre damamxoca. Sen genukvi monaxvasa, kidiT kide mohlaxo ca.

    VII. aqanamdis naubarsa Tuca veras ver getyvia, magra SoriT siyvaruli Sengan Cemi Semityvia, vici, rome gauwyvedlad TvalTaT cremli gisetyvia, Seupyrixar siyvarulsa, guli Seni dautyvia.

    VIII. asre giTxra, samsaxuri Cemi gmarTebs amad orad: pirvel, yma xar, xorcieli aravin gvyavs Senad sworad, merme, Cemi mijnuri xar, dasturia, ar naWorad; wadi, igi moyme Zebne, axlos iyos, Tunda Sorad.

    IX. Sengan Cemi siyvaruli amiT ufro gaamyare, rome damxsna SeWirveba, eSma bilwi asapyare, gulsa gare saimedo ia morge, vardi yare, merme modi, lomo, mzesa Segeyrebi, Semeyare.

    X. samsa Zebne weliwadsa igi Seni saZebnari; hpovo, modi gamarjvebiT, mxiarulad moubnari; vera hpovo davijereb, iyo Tu-re uCinari; kokobi da ufurWvneli, vardi dagxvde daumWnari.

    XI. ficiT giTxrob: Sengan kide Tu SevirTo raca qmari, mzeca momxvdes xorcieli, CemTvis kacad Senaqmari, srulad movswyde samoTxesa, qvesknels viyo dasanTqmari, Seni mklvides siyvaruli, gulsa dana asaqmari~.

    XII. moaxsena ymaman: `mzeo, vin giSeri awamwame, sxva pasuxi ramca gkadre, anu ramca Seviwame? me sikvdilsa movelodi, Sen sicocxle gamiwame, viTa mona, samsaxurad ganaRamca wave, wa-, me!~

    a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)

    davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

    (1) 1. ra daniSnuleba aqvs pirvel strofs? a) TinaTinis gansakuTrebuli gonierebis warmoCena. b) TinaTinis gansacvifrebeli siuxvis warmoCena. g) TinaTinis sulieri simtkicis warmoCena. d) TinaTinis garegnuli silamazis warmoCena.

    (1) 2. ratom iyo avTandili `savse lxiniTa didiTa~?

    a) mijnurobis gamJRavnebis saSualeba mieca. b) mijnurTan pirispir darCena eRirsa. g) saTayvanebeli mijnuris gamefebas eRirsa. d) siyvarulis damtkicebis saSualeba mieca.

    (1) 3. ra azrs gamoxatavs striqoni: `mwadda ara-Tqma, romlisa Rone ara maqvs Tmobi-

    sa~? a) vcdilobdi, ar meTqva is, risi atanac qals ar SeeZlo. b) vcdilobdi, meTqva is, risi Tqmac, vicodi, guls matkenda. g) vcdilobdi, ar meTqva is, risi uTqmelobac aRar SemeZlo. d) vcdilobdi, meTqva is, risi Tqmac yvelasaTvis aucilebeli iyo.

  • 25

    (1) 4. ra aris avTandilisaTvis `sazaro~? a) TinaTinis mwuxareba. b) TinaTinis davaleba. g) TinaTinis miuwvdomloba. d) TinaTinis ganrisxeba.

    (1) 5. romeli mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli striqonSi: `mzesa mTvare Seeyaros,

    dailevis, da-ca-Wnebis~? a) metafora. b) ironia. g) epiTeti. d) sarkazmi.

    (1) 6. ra azris gamoxatva surs avtors striqonSi: `azrad arad aRara mcals, Tavi Ce-

    mi megonebis~? a) sakuTari Tavi madardebs, amitom ganSorebas ver gadavitan. b) fiqris unari aRara maqvs, amitom yvelafers Sevasruleb. g) fiqris unari aRara maqvs, radgan sakuTari Tavi madardebs. d) yvelafers usityvod Sevasruleb, Tumc ganSorebas ver gadavitan.

    (1) 7. rogor esaubreboda TinaTini avTandils? (upasuxeT mexuTe strofis mixedviT).

    a) ironiulad. b) momxibvlelad. g) mkacrad. d) mrisxaned.

    (1) 8. ras gulisxmobs TinaTini sityvebSi: `...Tuca aqanamdis Cemgan Sors xar danamWi-

    rad, mikvirs, mogxvda wamis yofad saqme Sengan saeWvi rad~? a) marTalia, Sors iWerdi Cemgan Tavs, magram mainc mivxvdi, rom giyvardi. b) aqamde Sors meWira Sengan Tavi, magram ukve SegiZlia xSirad mnaxo xolme. g) aqamde Sors meWira Sengan Tavi, magram axla wamierad agisrulda natvra. d) yvela meubneboda, rom giyvardi, axla ki mec davijere Seni siyvaruli.

    (1) 9. ra aRmoCnda TinaTinis daRonebis mizezi?

    a) arabeTis spaspetis gulgriloba. b) ucnobi raindis gauCinareba. g) saxelmwifos marTvis sirTule. d) moxuci mamis dauZlureba.

    (1) 10. VI strofis romeli striqoni gamoxatavs TinaTinis Txovnas?

    a) I striqoni. b) II striqoni. g) III striqoni. d) IV striqoni.

    (1) 11. ris miuxedavad icis TinaTinma avTandilis siyvarulis Sesaxeb?

    a) imis miuxedavad, rom pirispir amis Sesaxeb ar usaubriaT. b) imis miuxedavad, rom misTvis amis Sesaxeb araferi uTqvamT. g) imis miuxedavad, rom manamde erTmaneTs saerTod ar Sexvedrian. d) imis miuxedavad, rom sakuTar grZnobebs xelmwifes umalavdnen.

    (1) 12. ratom miaCnia TinaTins, rom avTandils ormagad evaleba misi samsaxuri?

    a) is Tan saukeTeso raindia da Tanac rostevanis gazrdilia. b) is Tan misi mijnuria da Tanac jaris sardalia. g) is Tan misi mijnuria da Tanac saukeTeso megobaria. d) is Tan misi mijnuria da Tanac saukeTeso raindia.

  • 26

    (1) 13. romel striqonSi iyenebs avtori metaforas? a) `Sengan Cemi siyvaruli amiT ufro gaamyare~. b) `wadi, igi moyme Zebne, axlos iyos, Tunda Sorad~. g) `gulsa gare saimedo ia morge, vardi yare~. d) `samsa Zebne weliwadsa igi Seni saZebnari~.

    (1) 14. TinaTinis ra Tviseba Cans mocemul teqstSi?

    a) ampartavnoba. b) simamace. g) siuxve. d) keTilgoniereba.

    (1) 15. ris Sesaxeb ar aris saubari am teqstSi?

    a) avTandilis vaJkacobis. b) mijnuris erTgulebis. g) samSoblos siyvarulis. d) ficis gautexlobis.

    b) weriTi davaleba (25 qula)

    weriTi davalebis instruqcia:

    yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas. naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis pe-

    rifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba Wirs.

    naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi, romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelo-baSi ar iqneba miRebuli.

    orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze cal-calke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Ses-rulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gace-muli.

    CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSro-mi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.

    Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT. gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.

    pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

    gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:

    imsjeleT, raze amaxvilebs avtori yuradRebas mijnurTa pirispir Sexvedris epi-zodSi (yuradReba miaqcieT personaJTa urTierTobis Taviseburebebs).

    imsjeleT TinaTinis mxatvruli saxis Sesaxeb (yuradReba miaqcieT mis garegnobasa da qcevis motivacias).

    imsjeleT, ra mxatvrul saSualebebs iyenebs avtori da ra funqcia ekisreba maT am teqstSi. Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

  • 27

    davaleba # 3

    yuradRebiT waikiTxeT aleqsandre WavWavaZis leqsi `gogCa~ (Semoklebuli varianti): I. gogCa, tba vrceli, xmovanebiT zRvisa mbaZavi, odesme zvirTTa aRqafebiT Relavs mrisxaned; zogjer, viT broli gulubryvilo, wminda, uZravi, Tvis Soris xatavs cisa laJvards da mTaTa mwvaneT.

    II. magram naqcevni, misTa kideT ZaZiT mmosvelni, saglovo niSni SenobaTa kvlav erovanTa, sad hyvavebulan didebulad qalaqni vrcelni da sad dRes vxedavT oden buTa da natamalTa.

    III. WmunvaTa TvisTa mnaxvelTaca aziareben... udabureba, mCumareba, araraoba. Tvalsa da gulsa kacisasa sevdiT avseben, da uneblieT warmodgeba oxvriT es grZnoba:

    IV. aha, palatTa didebulTa ngreuli naSTi. aha, qalaqTa CinebulTa xvedri ucilo, aha, Cvenisa momavlisac namdvili xati; mxolod awmyoze ras dabmulxar, xedvav brmobilo!..

    V. dRes es naqcevi, saxierad maCrdilobeli, xedavs Tvis qveSe damCoqvelad oden pirutyvTa, zogjer nadirTa, zogjer mxecTa, da xan warmvleli mun Seafarebs saqonelTa, SoriT zidulTa!..

    VI. erTgzis eseca qvani Savni, dRes daxavsilni, urTierTTana kavSirobiT aRmaRlebulan; mkuTvnelni maTni, bednierni da kmayofilni, odesme maTSi gancxromilan da ganSvebulan.

    VII. aqaca mjdara Zali maRals taxtsa amayad, wyalobaTa da risxvis frqveviT mmarTveli erTa; aqac uRrRniaT Sursa, mtrobas gulebi xarbad; trfialni aqac SemsWvalvian kvlav erTmanerTTa.

    VIII. ravden banovanT Svenebani, axlad mSlilobni Wavlis siwmindes miuzidavs napirs am tbisas; vardni, zambaxni da mixakni da giSris mwyobrni ravdengzis turfad garduRia sarkesa wylisas.

    IX. ravdengzis mTvares, Tavmomwones, maTTan STaxedviT ugrZvnia Tvisi Cagrul-yofa da moRrublvila! magram ra?! drosa msvrelis celiT, yovlTa warmwymediT, ciurTa mjobi mSveneblobac sxvaTebr mosTvlila!

    a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)

    davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

    (1) 1. rogor gamoiyureba gogCa maSin, rodesac wynaria? a) is amwvanebul mTebsa da lurj zecaze mSvenieria. b) is amwvanebul mTebsa da lurj zecas ireklavs. g) is vrcelia da `xmovanebiT zRvisa mbaZavi~. d) is `odesme zvirTTa aRqafebiT Relavs mrisxaned~.

  • 28

    (1) 2. ra mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli I strofis III striqonSi? a) alegoria. b) groteski. g) Sedareba. d) hiperbola.

    (1) 3. II strofis mixedviT, ra `mosavs~ gogCis napirebs ZaZebiT? a) ayvavebuli, vrceli qalaqebi. b) didebul nagebobaTa nangrevebi. g) mgloviare, didebuli qalaqebi. d) Savad Semosili nagebobebi.

    (1) 4. III strofis mixedviT, ra aerTianebT gogCis tbis Semogarensa da mis mnaxvelebs? a) Tavmowoneba. b) idumaleba. g) mSveniereba. d) mwuxareba.

    (1) 5. IV strofis mixedviT, rogoria yvela didebuli qalaqis xvedri? a) maT arasodes daiviwyeben. b) maT ganadgureba elis. g) maT ganaxleba elis. d) maT veRaravin miagnebs.

    (1) 6. IV strofis mixedviT, ras uwinaswarmetyvelebs avtori Tanamedroveebs? a) gogCis napirebze gaSenebuli qalaqebis msgavs momavals. b) usaxlkaroTa msgavs cxovrebas didebuli palatebis nangrevebSi. g) uZlevel mefeTa msgavs cxovrebas didebul palatebSi. d) Cinebuli qalaqebis msgavs bednier da mSvid momavals.

    (1) 7. ras gulisxmobs avtori sityvebSi: `mxolod awmyoze ras dabmulxar, xedvav brmo-bilo!~

    a) is adamiani, romelic mxolod awmyoTi cxovrobs, ugunuria. b) is adamiani, romelic mxolod momavliT cxovrobs, ugunuria. g) is adamiani, romelic mxolod ocnebobs, ugunuria. d) is adamiani, romelic warsulze fiqrobs, ugunuria.

    (1) 8. V strofis mixedviT, vin afarebs Tavs xandaxan tbis napirebze arsebul nangrevebs? a) banovani. b) vaWari. g) momlocveli. d) usaxlkaro.

    (1) 9. VI strofis mixedviT, rogor axasiaTebs avtori am nangrevebis Zvel mflobelebs? a) rogorc gancxromiT cxovrebaze meocnebeebs. b) rogorc kmayofilebasa da gancxromaSi mcxovrebT. g) rogorc `urTierTTana kavSirobiT~ amaRlebulebs. d) rogorc Rirsebs _ odesme miaRwion bednierebas.

    (1) 10. vis gulisxmobs avtori sityvaSi `Zali~? a) banovans. b) ers. g) mefes. d) moqalaqes.

    (1) 11. VII strofis mixedviT, rogor axasiaTebs avtori adrindel mefeebs? a) rogorc guluxv da mrisxane mmarTvelebs. b) rogorc mtrian da ugulo mmarTvelebs. g) rogorc Surian da xarb mmarTvelebs. d) rogorc Zlier da amay mmarTvelebs.

  • 29

    (1) 12. ra grZnobis Sesaxeb saubrobs avtori VII strofSi? a) megobrobis. b) sasowarkveTilebis. g) siyvarulis. d) SiSis.

    (1) 13. rogor axasiaTebs avtori dros leqsis IX strofSi? a) rogorc maradiulobis gamomxatvels. b) rogorc momavlis imeds. g) rogorc warsulis matianes. d) rogorc yovelives momspobs.

    (1) 14. ris Sesaxeb ar saubrobs aleqsandre WavWavaZe am leqsSi? a) banovanTa silamazis. b) drois ulmoblobis. g) mefeTa Zlierebis. d) samSoblos siyvarulis.

    (1) 15. romeli striqonebi gamoxatavs yvelaze ukeT am nawarmoebis umTavres azrs? a) `gogCa, tba vrceli, xmovanebiT zRvisa mbaZavi, odesme zvirTTa aRqafebiT Relavs mrisxaned~. b) `aha, Cvenisa momavlisac namdvili xati; mxolod awmyoze ras dabmulxar, xedvav brmobilo!~ g) `aqac uRrRniaT Sursa, mtrobas gulebi xarbad; trfialni aqac SemsWvalvian kvlav erTmanerTTa~. d) `ravdengzis mTvares, Tavmomwones, maTTan STaxedviT

    ugrZvnia Tvisi Cagrul-yofa da moRrublvila!~

    b) weriTi davaleba (25 qula)

    weriTi davalebis instruqcia:

    yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas. naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis pe-

    rifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba Wirs.

    naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi, romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelo-baSi ar iqneba miRebuli.

    orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze cal-calke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Ses-rulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gace-muli.

    CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSro-mi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.

    Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT. gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.

    pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

    gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:

    imsjeleT, ra aris mocemuli teqstis mTavari saTqmeli. imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli. CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba leqsis mTavari saTqmelis mimarT.

    Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

  • 30

    davaleba # 4

    yuradRebiT waikiTxeT grigol orbelianis leqsi `saRamo gamosalmebisa~: I. mze Caesvena: mis Suqi gamosalmis Jams kavkassa, Tavsa exveva alersiT, viT qali mamas moxucsa! bumberaz mTani mdumared caTamdis ayudebulni, hsxedan, viT devni, spetakis yinul-gvirgviniT Semkulni!

    II. maT kldovan gverdTa Savada Rrubelni zed dahswolian da mrisxanebiT qveyanas warRvniTa emuqrebian. gazafxulisa veliTa tye, Semosili simwvaniT, mTebisa kalTebs Seamkobs satkbo sunnelTa mofeniT. wyalni, mTiT daqanebulni, almasebr ufskruls hscvivian, Tergi hrbis, Tergi Rrialebs, kldeni bans eubnebian!

    III. Sewuxebuli vumzer gzas da masze etlsa mimsrbolsa, mimtacsa yovlis keTilis, raca gvaqvs ama sofelsa, raca gviSvenebs sicocxles zeciurisa sxiviTa da aRgvamaRlebs am sofliT sulisa aRmafreniTa!

    IV. midixar, satrfov, mSvidobiT! marad dRe Cemi kurTxeva cad mimarT SenTvis meqneba, vidremdis suli meleva. arRa aamon aw TvalTa guli Senisa xilviTa, warvides Cemi sicocxle uSenod SromiT, zrunviTa.

    V. etli hrbis, satrfo mSordebis... Tana hsdevs Cemi mas suli, vmzer... Sors ZlivsRa hsCans... aRar hsCans... raRasa vumzer Smagqmnili? siSoris nislma mihfara TvalTagan etli mimsrboli, da guliT oxrva simwaris aRmouteve unebli...

    VI. mSvidobiT! vinca damatkbe sicocxlis netarebiTa, aw visTvis guli mikvnesis, suli hwuxs ganSorebiTa. vis xilva arRa Semmosavs sixarulisa naTliTa, ar ganmasvenebs mwuxares alersis xmiTa tkbiliTa!

    VII. magram am sofels Sens garda vina myavs manugeSeblad, rom Senc ganmSordi, damtove, mwuxarebisa me msxverplad? waxvel, warmtace yoveli saamebeli sulisa, da vin ganmiRos aw kari bedisa dakargulisa?

    VIII. an me ugunurs, rad mrwamda bedisa dausruleba? aw davhSTi, martod... mSvidobiT! Sens guls nu hSordes mSvidoba! ars mwuxareba sulisa, ar aqvs nugeSi romelsa, hsjobs ena hsdumdes, xma Seswydes, moTqmiT ra ergos gulwylulsa?

    IX. SeRamda... marto vzi WmunviT; Cemi Civili vis esmis? dayruvda are... mxoloda xma ismis zogjer guSagis. mxolod hsCans, mTani mdumared ayudebulan caTamdis, da yazibegsa saamod zeda varskvlavi dahnaTis! wyalni, mTiT daqanebulni, ufskrulsa ikargebian, Tergi hrbis, Tergi Rrialebs, kldeni bans eubnebian!

    a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)

    davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

  • 31

    (1) 1. ra SeiZleba iyos moxuci mamisa da mTebis Sedarebis safuZveli? a) moxuci mama da kavkasionis mTebi erTnairad Zvirfasia avtorisaTvis. b) moxuci mama iseve gaaTeTra siberem, rogorc mTebi _ Tovlma. g) moxuci mama iseve xandazmulia, rogorc beberi mTebi. d) moxuci mamaca da kavkasionis mTebic drom gaaTeTra.

    (1) 2. rogor aRwers avtori kavkasionis kldeebs leqsis II strofSi? a) kldeebi, mrisxane Tergis SxefebiT dasvelebuli, almasebiviT brwyinavs. b) kldeebi mrisxaneni arian da qveyanas warRvniT emuqrebian. g) kldeebma mrisxaneba daiviwyes da mwvaned aubibindaT kalTebi. d) kldeebs mrisxane da Savi Rrublebi Semoxvevia gars.

    (1) 3. II strofis romel striqonSia gamoyenebuli Sedareba? a) III striqonSi. b) IV striqonSi. g) V striqonSi. d) VI striqonSi.

    (1) 4. III strofis mixedviT, ras warmoadgens lirikuli gmirisaTvis siyvaruli? a) amqveyniuri sikeTiT damatkbobel gancdas. b) samSoblos monatrebis mtkivneul grZnobas. g) wuTisoflis amaoebaze amaRlebis saSualebas. d) wuxilisa da tanjvis mudmiv mizezs.

    (1) 5. III strofis mixedviT, ra SeiZleba akavSirebdes adamians zeciur harmoniasTan? a) aRmafrena. b) rwmena. g) sikeTe. d) siyvaruli.

    (1) 6. ris simbolos warmoadgens `mimsrboli etli~? a) megobris gamgzavrebis. b) megobris daRupvis. g) siyvarulis dabrunebis. d) siyvarulis dakargvis.

    (1) 7. ras hpirdeba lirikuli gmiri mijnurs IV strofSi? a) aRarasodes daiviwyebs mis mSvenier Tvalebs. b) mTeli sicocxle masze izrunebs. g) misi sicocxle SromaSi Caivlis. d) sicocxlis bolomde misTvis ilocebs.

    (1) 8. ra miznis miRweva surs avtors striqoniT: `vmzer... Sors ZlivsRa hsCans... aRar

    hsCans... raRasa vumzer Smagqmnili?~ a) Seqmnas megobarTan gamoTxovebis sevdiani suraTi. b) Seqmnas samSoblosTan ganSorebis dinamikuri suraTi. g) Seqmnas satrfosTan ganSorebis dinamikuri suraTi. d) Seqmnas siWabukesTan gamoTxovebis tragikuli suraTi.

    (1) 9. vis mimarTavs lirikuli gmiri VI strofSi? a) samSoblos. b) satrfos. g) ufals. d) RvTismSobels.

  • 32

    (1) 10. lirikuli gmiris ra gancdas gamoxatavs striqoni: `da vin ganmiRos aw kari be-disa dakargulisa?~

    a) aRSfoTebas. b) gaognebas. g) mrisxanebas. d) sasowarkveTas.

    (1) 11. ra igulisxmeba VIII strofis I striqonSi? a) ugunurebaa gjerodes, rom bedi aucileblad gimuxTlebs. b) ugunurebaa gjerodes, rom bedniereba dausrulebelia. g) ugunurebaa gjerodes, rom siyvaruli ar arsebobs. d) ugunurebaa gjerodes, rom siyvaruli netarebaa.

    (1) 12. riT aris gamowveuli mwuxareba, `ar aqvs nugeSi romelsa~? a) megobris dakargviT. b) rwmenis dakargviT. g) samSoblos dakargviT. d) siyvarulis dakargviT.

    (1) 13. ra qmnis kontrasts IX strofSi? a) garindebuli are da Tergis Rriali. b) garindebuli are da mdumare mTebi. g) varskvlavis naTeba da myinvaris siTeTre. d) Tergis Rriali da kldeebis eqo.

    (1) 14. ris Sesaxeb ar saubrobs grigol orbeliani am leqsSi? a) bunebis silamazis. b) samSoblos siyvarulis. g) siyvarulis warmavlobis. d) sulieri amaRlebis.

    (1) 15. ra aris am nawarmoebis umTavresi azri? a) bunebis maradiulobis fonze adamianuri tkivili lirikuli gmirisaTvis umniSv-

    nelod gamoiyureba. b) zneobrivad arasrulfasovania is adamiani, romelic siyvarulis maradiulobas

    arafrad miiCnevs. g) mxolod mSvenieri da maradiuli buneba aniWebs adamians sulier simSvides. d) siyvarulia amqveynad is erTaderTi grZnoba, romelic adamians sulierad aRamaR-

    lebs.

  • 33

    b) weriTi davaleba (25 qula)

    weriTi davalebis instruqcia:

    yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas. naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis pe-

    rifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba Wirs.

    naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi, romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelo-baSi ar iqneba miRebuli.

    orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze cal-calke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Ses-rulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gace-muli.

    CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSro-mi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.

    Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT. gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.

    pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

    gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:

    imsjeleT, ra aris mocemuli teqstis mTavari saTqmeli. imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli. CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba leqsis mTavari saTqmelis mimarT.

    Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

    davaleba # 5

    yuradRebiT waikiTxeT nikoloz baraTaSvilis leqsi `fiqrni mtkvris pirzed~: I. warved wyalis pirs sevdiani fiqrT gasarTvelad, aq veZiebdi nacnobs adgils gansasveneblad; aq lbils mdelozed sanugeSod viname cremliT, aqac yoveli aremare iyo mowyeniT; nelad moRelavs modudune mtkvari ankara da mis zvirTebSi krTis laJvardi cisa kamara.

    II. idayv-dayrdnobil yurs ugdeb me missa Cxrialsa da Tvalni rbian Sorad, Sorad, cis dasavalsa! vin icis, mtkvaro, ras butbuteb, visTvis ras ityvi? mraval droebis mowame xar, magram xar utyvi!..

    III. ar vici, am dros Cems winaSe Cveni cxovreba rad iyo fuWi da mxoloda amaoeba?.. mainc ra aris Cveni yofa _ wuTisofeli, Tu ara oden sawyauli aRuvsebeli? vin aris igi, vis Tvis guli erTxel aRevsos, da rac mieRos erTxel natvriT, isi ekmaros?

    IV. TviTon mefenic uZlevelni, romelT umaRles arc vinRa aris, da winaSe arc vin aRudges, romelT xelT epyrasT umaRlesi soflis dideba,

  • 34

    SfoTven da drtvinven da ityvian: `rodis iqneba, is samefoca Cveni iyos?~ da aRiZvrian imav miwisTvis, rac dRes Tu xval TviTve arian!..

    V. Tund keTil mefe rodis aris mosvenebuli? misi sicocxle: zrunva, Sroma da cda qebuli; misi fiqria, Tu viT ukeT man upatronos Taviss mamulsa, TvisTa SvilTa, rom Semdgomsa dros ar misces wyeviT Tvis saxeli STamomavlobas!.. magram Tu erTxel unda sofels bolo moeRos, maSin viRam sTqvas maTi saqme, vin sadRa iyos?..

    VI. magram radganac kacni gvqvian _ Svilni soflisa, unda kideca mivdioT mas, gvesmas mSoblisa. arc kaci varga, rom cocxali mkvdarsa emsgavsos, iyos sofelSi da soflisTvis ara izrunvos!

    a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)

    davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

    (1) 1. ra mizniT gaemarTa lirikuli gmiri mdinaris napirisaken? a) bunebis silamazis SesagrZnobad. b) `lbils mdelozed~ dasasveneblad. g) nacnobi adgilebis mosanaxuleblad. d) sulieri simSvidis mosapoveblad.

    (1) 2. I strofis romeli striqoni gamoxatavs azrs, rom buneba lirikuli gmiris gu-neba-ganwyobilebis Tanaziaria?

    a) I striqoni. b) II striqoni. g) III striqoni. d) IV striqoni.

    (1) 3. II strofis mixedviT, saiT gaurbis mzera lirikul gmirs? a) varskvlavebisaken. b) zecisaken. g) mtkvrisaken. d) horizontisaken.

    (1) 4. romel striqonSia gamoyenebuli gapirovneba? a) `aq veZiebdi nacnobs adgils gansasveneblad~. b) `aq lbils mdelozed sanugeSod viname cremliT~. g) `vin icis, mtkvaro, ras butbuteb, visTvis ras ityvi?~ d) `Tund keTil mefe rodis aris mosvenebuli?~

    (1) 5. ra aris II strofis mTavari saTqmeli? a) mtkvari bevris mnaxvelia, Tumca adamians misi ar esmis. b) mtkvari `cis dasavalis~ Semdegac agrZelebs Tavis gzas. g) mtkvris butbuti sasiamovno mosasmenia da misi gageba iolia. d) mtkvris zvirTebSi krTis misi amwvanebuli napirebi da `cisa kamara~.

    (1) 6. avtoris azriT, rogoria adamianTa arseboba? (upasuxeT III strofis mixedviT). a) ocnebasa da natvras moklebuli. b) sawuTrosTan brZoliT aRsavse. g) Rirebuli da gonierebiT aRsavse. d) yovelgvar azrs moklebuli.

  • 35

    (1) 7. romeli fraza azustebs avtoris azrs: `ar vici, am dros Cems winaSe Cveni cxov-reba rad iyo fuWi da mxoloda amaoeba?..~

    a) `vin icis, mtkvaro, ras butbuteb, visTvis ras ityvi?~ b) `mainc ra aris Cveni yofa _ wuTisofeli, Tu ara oden sawyauli aRuvsebeli?~ g) `rodis iqneba, is samefoca Cveni iyos?~ d) `Tund keTil mefe rodis aris mosvenebuli?~ (1) 8. ras miemarTeba sityvebi: `sawyauli aRuvsebeli~? a) imeds. b) momavals. g) tanjvas. d) cxovrebas. (1) 9. ratom iwyebs avtori IV strofSi mefeebis Sesaxeb saubars? (upasuxeT III strofSi

    gamoTqmuli mosazrebebis gaTvaliswinebiT). a) mefeebi yvelaze naklebad arian Sepyrobilni keTili survilebiT. b) mefeebi yvelaze ufro arian Sepyrobilni boroti survilebiT. g) mefeebs yvelaze didi Zalaufleba upyriaT xelT. d) mefeebs yvelaze meti survili darCaT ausrulebeli. (1) 10. ris gamo `SfoTven da drtvinven~ mefeebi? a) maradiuli sicocxlis mopovebis gamo. b) cxovrebis sisastikis gacnobierebis gamo. g) Zalauflebis gafarToebis survilis gamo. d) wuTisoflis gardauvali warmavlobis gamo. (1) 11. V strofis mixedviT, ratom kargavs azrs `keTili mefis~ moRvaweoba? a) mefeebs mainc wyevliT moigoneben. b) mefeebs STamomavloba ar daafasebs. g) samyaro isedac dasaRupavadaa ganwiruli. d) samyaroSi adamiani verafers Secvlis. (1) 12. VI strofis mixedviT, vin aris adamiani? a) bunebis moamage. b) samSoblos erTguli. g) RvTis morCili. d) wuTisoflis Svili. (1) 13. ras gulisxmobs avtori sityvebSi: `unda kideca mivdioT mas, gvesmas mSoblisa~? a) adamianma mefeTa kanonebiT unda icxovros. b) adamianma sasufevlis kanonebiT unda icxovros. g) adamianma winaparTa kanonebiT unda icxovros. d) adamianma wuTisoflis kanonebiT unda icxovros. (1) 14. ris Sesaxeb ar saubrobs nikoloz baraTaSvili am leqsSi? a) adamianis daniSnulebis. b) mefeTa Rvawlis. g) samSoblos siyvarulis. d) cxovrebis amaoebis. (1) 15. ra aris am nawarmoebis umTavresi azri? a) wuTisoflis amaoeba adamians aiZulebs, `rom cocxali mkvdarsa emsgavsos~. b) wuTisoflis amaoeba adamians muyaiT da aqtiur cxovrebas aiZulebs. g) wuTisoflis amaoebis gamo adamianma amqveyniurobaze aRar unda izrunos. d) wuTisoflis amaoebis miuxedavad, adamianma unda izrunos amqveyniur cxovrebaze.

  • 36

    b) weriTi davaleba (25 qula)

    weriTi davalebis instruqcia:

    yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas. naweri ar gaswordeba, Tu naSromi davalebas ar upasuxebs, mocemuli teqstis pe-

    rifrazia, ar aris Sesrulebuli arc erTi miTiTeba an mocemuli teqsti mTlianobaSi araadekvaturadaa gagebuli, anda enobrivad imdenad gaumarTavia, rom azris gageba Wirs.

    naSromi Sesrulebuli unda iyos gasagebi (garkveuli) xelweriT. is monakveTebi, romelTa amokiTxvac gaZneldeba, ar gaswordeba da Txzulebis Sefasebisas mxedvelo-baSi ar iqneba miRebuli.

    orive weriT davalebas Tan axlavs sam-sami miTiTeba. am miTiTebebs unda upasuxoT ise, rom Txzuleba azrobrivad erTiani, mTliani gamovides da ar iyos kiTxvebze cal-calke gacemuli pasuxebis meqanikuri jami an mocemuli teqstis perifrazi (Tundac mTeli Txzulebis Sinaarsis gadmocema). gaiTvaliswineT, rom davalebis miTiTeba Ses-rulebulad ar CaiTvleba, Tu masze mxolod erTi-ori winadadebiT iqneba pasuxi gace-muli.

    CamoayalibeT Tqveni azri naTlad, mkafiod, detalurad da dasabuTebulad. naSro-mi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad Cans masSi argumentirebisa da damoukidebeli azrovnebis unari da ara imis mixedviT, emTxveva Tu ara Tqveni pozicia sayovelTaod aRiarebul Tvalsazriss. msjeloba unda iyos logikurad gamarTuli da abzacebiT danawevrebuli; unda daicvaT saliteraturo enis normebi.

    Savi samuSaosaTvis rveulSi datovebulia adgili, romelic SegiZliaT gamoiyenoT. gaiTvaliswineT, Savad Sesrulebuli namuSevari ar gaswordeba.

    pasuxebis furcelSi daSvebuli Secdoma gadaxazeT da nu dajRabniT.

    gaaanalizeT mocemuli teqsti Semdegi miTiTebebis mixedviT:

    imsjeleT, ra aris mocemuli teqstis mTavari saTqmeli. imsjeleT, ra mxatvruli saSualebebiTaa igi realizebuli. CamoayalibeT Tqveni pirovnuli damokidebuleba leqsis mTavari saTqmelis mimarT.

    Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!

    davaleba # 6

    yuradRebiT waikiTxeT nikoloz baraTaSvilis leqsi `vpove taZari~: I. vpove taZari Sesafari, udabnod mdgari; mun enTo marad uqrobeli wmida lampari. angelosTagan ikroda mun daviTis qnari da ganismoda ciur dasTa galobis zari!

    II. mwiri soflisa, damaSvrali misiTa RelviT, mun veZiebdi gansvenebas wrfeliTa zraxviT; gulsa, moklulsa kacT siaviT da bedis brunviT, lampari wmida ganmitfobda ciuris sxiviT!

    III. mun gundrukis wil Sevswiravdi wmidas siyvaruls, romlis sakurTxad davsdebdi me Cems gulsa da suls ama siamiT, netarebiT esreT aRvsebuls megona, vhxedav sasufevels aq daSenebuls!

    IV. magram sawuTro gana vismes didxans axarebs? ganhqra taZari da udabno Cemda mdumarebs; mas aqeT Cems guls netareba ar asadarebs, mis nacvlad sevda da wyvdiadi daisadgurebs!

  • 37

    V. moispo mswraflad misi naSTi da misi kvali! gana Tu droman dahkra Tvisi mas avi Tvali! _ ara, mosZagda mas sofeli cru da muxTali! damSTa me mxolod mis lamprisgan cecxli damqrali!

    VI. verRa aRmigo siyvarulma kvalad taZari! versad aRvanTe daSTomili misi lampari! esreT damixSo ukuRmarTma nugeSis kari da daval oblad isev mwiri miusafari!

    a) wakiTxulis gaazreba (15 qula)

    davalebis Sesasruleblad yuradRebiT gaecaniT teqsts. kiTxvebze pasuxebis gacema maSin daiwyeT, rodesac teqstis Sinaarsi mTlianad gasagebi iqneba. mocemuli oTx-oTxi pasuxidan airCieT mxolod erTi da SemoxazeT. moniSnuli pasuxi gadaitaneT pasuxebis furcelSi amgvarad: pasuxis Sesabamis ujredSi gaakeTeT aRniSvna _ X.

    (1) 1. rogori samyaroa aRwerili leqsis I strofSi? a) ararealuri. b) groteskuli. g) realuri. d) tragikuli. (1) 2. ra igulisxmeba II strofis I striqonSi? a) lirikul gmirs sawuTros Relva verafers aklebs. b) lirikuli gmiri gaaxara sawuTros Relvam. g) lirikuli gmiri daRala sawuTros SfoTvam. d) lirikuli gmiri sulier simSvides eZebs. (1) 3. II strofis mixedviT, ra mizniT mivida lirikuli gmiri taZarSi? a) kacTa siavis dasamarcxeblad. b) sulieri simSvidis mosapoveblad. g) ciuri sxivis saxilvelad. d) xetialis Semdeg dasasveneblad. (1) 4. II strofis mixedviT, konkretulad ris gamoa gulmokluli lirikuli gmiri? a) adamianTa borotebisa da bedis cvalebadobis gamo. b) kacTa siavisa da bedisadmi daumorCileblobis gamo. g) mudmivi Ziebisa da bedis brunvis gamo. d) wrfeli zraxvebisa da tragikuli bedis gamo. (1) 5. ra gancda eufleba lirikul gmirs wminda siyvarulis uflisaTvis Sewirvis Sem-

    deg? (upasuxeT III strofis mixedviT). a) sruli simartovis. b) usazRvro bednierebis. g) Rrma mwuxarebis. d) xorcieli siamovnebis. (1) 6. III strofis mixedviT, rogor aRiqvamda lirikuli gmiri udabnoSi mdgar taZars? a) rogorc absurdul samyaros. b) rogorc groteskul samyaros. g) rogorc miuRebel samyaros. d) rogorc RvTaebriv samyaros. (1) 7. leqsSi vkiTxulobT: `megona, vhxedav...~. ra egona lirikul gmirs? a) mas egona, rom dedamiwaze RvTaebrivi samyaros nawili ipova. b) mas egona, rom sasufeveli dedamiwaze ar SeiZleba arsebobdes. g) mas egona, rom warmosaxva realobaze bevrad ufro Rirebulia. d) mas egona, rom xedavs taZars, romlis moZebnac SeuZlebelia.

  • 38

    (1) 8. wuTisoflis ra Tvisebas usvams xazs avtori leqsis IV strofSi? a) momxibvlel mravalferovnebas. b) mosawyen erTferovnebas. g) tragikul cvalebadobas. d) warmtac maradiulobas.

    (1) 9. ra mxatvruli saSualebaa gamoyenebuli sityvebSi: `udabno Cemda mdumarebs~? a) gapirovneba. b) epiTeti. g) Sedareba. d) hiperbola.

    (1) 10. V strofis mixedviT, ris gamo ar SeiZleboda gamqraliyo taZari? a) boroti sulis. b) drois msvlelobis. g) lampris Caqrobis. d) wuTisoflis muxTlobis.

    (1) 11. VI strofis mixedviT, ras ar ZaluZs ocnebis taZris xelaxla ageba? a) lampars. b) rwmenas. g) sawu