188 1 Corpus callosum 2 Fornix 3 Sulcus parietooccipitalis 4 Adhesio interthalamica 5 Commissura anterior 6 3. Ventrikel 7 Glandula pinealis (Corpus pineale) 8 Commissura posterior (epi- thalamica) 9 Lamina terminalis 10 S. frontalis 11 Hypothalamus 12 Colliculus superior 13 Culmen (IV et V) 14 Chiasma opticum 15 Tegmentum mesencephali 16 Aqueductus mesencephali (cerebri Sylvius) 17 Colliculus inferior 18 Corpus mammillare 19 Infundibulum 20 Fissura prima 21 Cellulae ethmoidales 22 Hypophyse 23 Sulcus calcarinus 24 S. sphenoidalis 25 Pons 26 Declive (VI) 27 Clivus 28 Fastigium des 4. Ventrikels 29 Nodulus vermis (X) 30 Folium vermis (VII A) 31 Tuber vermis (VII B) 32 Uvula vermis (IX) 33 Pyramis vermis (VIII) 34 Porus acusticus externus 35 Medulla oblongata 36 Caput mandibulae 37 Obex 38 Tonsilla cerebelli (H IX) 39 Foramen magnum 40 S. maxillaris 41 C. cerebellomedullaris pos- terior (magna) 42 Atlas 43 Medulla spinalis Abb. 67 Zeichnung nach einem Fernröntgenbild und einem MR-Bild (s. Kap. 8 Untersuchungsgut). Die 5 mm dicken Schich- ten der Hirnstammserie sind senkrecht zur Meynertschen Achse (MA) geschnitten und passgerecht eingetragen. Die Mey- nertsche Achse verläuft tangential durch den Boden der Rau- tengrube und in der Medianebene. Die Schichten sind fortlau- fend mit Zahlen im Kreis von inferior nach superior nummeriert (Einzelheiten s. Kap. 1.2 Dreidimensionale Koordinatensysteme zur Lokalisation von Hirnstrukturen). Die gezeichnete Schnitt- fläche entspricht immer der Linie, die oberhalb der umrandeten Zahl der betreffenden Scheibe liegt. Atlasteil aus: Kretschmann u.a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), 2007 Georg Thieme Verlag KG
12
Embed
Thieme: Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik · 12 Os temporale 13 Medulla oblongata 14 Flocculus (H X) 15 Apertura lateralis ventriculi quarti (Luschka) 16 S. sigmoideus
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
22 Hypophyse23 Sulcus calcarinus24 S. sphenoidalis25 Pons26 Declive (VI)27 Clivus28 Fastigium des 4. Ventrikels29 Nodulus vermis (X)30 Folium vermis (VII A)31 Tuber vermis (VII B)32 Uvula vermis (IX)33 Pyramis vermis (VIII)34 Porus acusticus externus35 Medulla oblongata36 Caput mandibulae37 Obex38 Tonsilla cerebelli (H IX)39 Foramen magnum40 S. maxillaris41 C. cerebellomedullaris pos-
terior (magna)42 Atlas43 Medulla spinalis
Abb. 67 Zeichnung nach einem Fernröntgenbild und einemMR-Bild (s. Kap. 8 Untersuchungsgut). Die 5 mm dicken Schich-ten der Hirnstammserie sind senkrecht zur MeynertschenAchse (MA) geschnitten und passgerecht eingetragen. Die Mey-nertsche Achse verläuft tangential durch den Boden der Rau-tengrube und in der Medianebene. Die Schichten sind fortlau-fend mit Zahlen im Kreis von inferior nach superior nummeriert(Einzelheiten s. Kap. 1.2 Dreidimensionale Koordinatensystemezur Lokalisation von Hirnstrukturen). Die gezeichnete Schnitt-fläche entspricht immer der Linie, die oberhalb der umrandetenZahl der betreffenden Scheibe liegt.
Atlasteil
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
189
Abb. 68 Hirnnervenkerne III bis XII in Rückenmark, Medullaoblongata, Pons und Mittelhirn nach (332). Links sind die sensi-blen und sensorischen Endkerne mit zwei afferenten Nervenund Faserbahnen, rechts die motorischen und parasympathi-schen Ursprungskerne mit efferenten Nervenfasern angege-ben. Die römischen Zahlen geben die Nummern der Hirnnervenan.
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
190
Abb. 69a Aufsicht auf die superiore Schnittfläche der 1.Scheibe der Hirnstammserie, die senkrecht zur MeynertschenAchse (MA) und zur Medianebene (s. Abb. 67) orientiert ist.Links oben gibt die blaue Gerade die Position der Schnittebenein Höhe der Muskel- und Gelenkfortsätze der Mandibula sowiedes inferioren Teils der hinteren Schädelgrube an. Die superio-ren Schnittfläche zeigt den S. maxillaris, den nasalen Teil desPharynx und in der hinteren Schädelgrube den inferioren Teilder Medulla oblongata und die Tonsilla cerebelli etwa 1 cmoberhalb des Foramen magnum (Abb. 67). Am Koordinatenrah-men sind die Positionen der Medianebene (M) und der Mey-nertschen Ebene (ME) angegeben.
1 Maxilla2 Concha nasalis inferior3 S. maxillaris4 Os zygomaticum5 Nasenhöhle6 Septum nasi7 Processus coronoideus8 M. temporalis9 M. masseter
10 Pharynx, Pars nasalis11 M. pterygoideus lateralis12 Tuba auditiva13 Caput mandibulae14 A. carotis interna15 N. facialis16 Canalis nervi hypoglossi17 Foramen jugulare18 Cellulae mastoideae19 Medulla oblongata20 Processus mastoideus21 S. sigmoideus, Links-rechts-
Seitenunterschied (Var.)22 Tonsilla cerebelli (H IX)23 Ohrmuschel24 C. cerebellomedullaris pos-
terior (magna)25 Lobus cerebelli posterior26 Os occipitale
Abb. 69c u. 69d Senkrecht zur Meynertschen Achse orien- �tierte MR-Bilder, die mit den Abbildungen 69a, b annäherndkorrespondieren. Diese MR-Serien (Abb. 69c, d−78c, d) stam-men von einer 38 Jahre alten Frau. Die T1-gewichteten und T2-gewichteten Bildpaare (Abb. 69c,d−78c,d) werdenmit einer ge-meinsamen Legende beschrieben. Findet sich eine Struktur nurin einem der MR-Bildpaare, wird dies durch ein c oder d amEnde der Zeile angegeben.
Atlasteil
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
191
Abb. 69b Ausschnittvergrößerung der Abb. 69a mit Darstel-lung der Öffnung der linken Tuba auditiva in den nasalen Teildes Rachens. Der inferiore Teil der Medulla oblongata, die Wur-zeln des N. hypoglossus und der Canalis nervi hypoglossi sindgetroffen.
1 Processus pterygoideus,Lamina medialis
2 Processus pterygoideus,Lamina lateralis
3 Ostium pharyngeum derTuba auditiva
4 Pharynx, Pars nasalis5 Knorpel der Tuba auditiva6 A. maxillaris7 Plexus venosus pterygoi-
deus8 M. longus capitis9 M. rectus capitis anterior
10 N. glossopharyngeus11 V. jugularis interna, Links-
rechts-Seitenunterschied(Var.)
12 N. vagus13 Dura mater cranialis14 A. carotis interna15 V. jugularis interna, Bulbus
superior16 Canalis nervi hypoglossi17 N. hypoglossus18 A. vertebralis19 Pyramide20 Fissura mediana anterior21 Tr. corticospinalis22 Fasciculus longitudinalis me-
dialis23 Tr. spinocerebellaris anterior24 Tr. spinothalamicus25 Formatio reticularis26 Canalis centralis27 Tr. spinocerebellaris poste-
rior28 Nucl. spinalis nervi trige-
mini, Pars caudalis29 Nucl. cuneatus (Burdach)30 Nucl. gracilis (Goll)31 spinale Wurzel des N. acces-
sorius32 S. sigmoideus, Links-rechts-
Seitenunterschied (Var.)33 Tonsilla cerebelli (H IX)34 C. cerebellomedullaris pos-
1 S. maxillaris2 Concha nasalis inferior3 Pharynx, Pars nasalis4 M. pterygoideus lateralis5 A. carotis interna6 A. vertebralis7 Pyramide der Medulla
oblongata8 Medulla oblongata
(geschlossener Teil)9 Zentralkanal c
10 Tuberculum gracile11 Tonsilla cerebelli (H IX)12 C. cerebellomedullaris
posterior (magna)13 Hemisphäre des Lobus
cerebelli posterior
Hirnstamm-Schichten
Abb. 69c T1-gewichtetes MR-Bild (Turbo-Inversion-Recovery-Sequenz). Die gewählte Sequenz betont die Hirnstrukturen unddrängt die umgebenden Weichteilstrukturen in den Hinter-grund. Technische Daten (s. Kap. 8).
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
192
Abb. 70a Aufsicht auf die superiore Schnittfläche der 2.Scheibe der Hirnstammserie (s. Abb. 67). Die Schnittebene ver-läuft durch die untere Nasenmuschel, das Kiefergelenk, den Un-terkieferkopf und das Foramen jugulare. In der hinteren Schä-delgrube ist die Medulla oblongata in Höhe des Porus duralis fürden N. accessorius getroffen.
1 Maxilla2 Concha nasalis inferior3 Septum nasi4 S. maxillaris5 Os zygomaticum6 Nasenhöhle7 M. temporalis8 Processus pterygoideus9 Pharynx, Pars nasalis
10 M. pterygoideus lateralis11 Discus articularis12 Caput mandibulae13 Clivus14 Meatus acusticus externus15 Foramen jugulare16 V. jugularis interna (Var.)17 N. accessorius, Porus duralis18 Medulla oblongata19 V. jugularis interna, Bulbus
superior20 N. facialis21 S. sigmoideus22 Os temporale23 Ohrmuschel24 Lobus cerebelli posterior25 C. cerebellomedullaris pos-
terior (magna)26 Os occipitale
Atlasteil
Abb. 70c u. 70d Senkrecht zur Meynertschen Achse orien- �tierte MR-Bilder, die mit den Abbildungen 70a,b annähernd kor-respondieren.
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
193
Abb. 70b Ausschnittvergrößerung der Abb. 70a. Die Schnitt-ebene trifft den knorpeligen Teil der Tuba auditiva, den inferio-ren Teil der Nuclei olivares inferiores und den Abgang der A. in-ferior posterior cerebelli (PICA) aus der A. vertebralis. Die bei-den Vv. jugulares internae sind asymmetrisch ausgebildet,rechts ist das Foramen jugulare mit einem vergrößerten Bulbussuperior venae jugulares internae erweitert (Variabilität).
1 Pharynx, Pars nasalis2 Knorpel der Tuba auditiva3 A. carotis interna4 N. glossopharyngeus5 N. vagus6 V. jugularis interna (Var.)7 V. jugularis interna, Bulbus
superior8 A. vertebralis9 N. hypoglossus
10 Pyramide11 Fissura mediana anterior12 Tr. corticospinalis13 A. inferior posterior cerebelli
(PICA)14 Lemniscus medialis15 N. hypoglossus (innerhalb
der Scheibe)16 Nuclei olivares inferiores17 Tr. spinothalamicus18 Formatio reticularis19 Fasciculus longitudinalis me-
dialis20 Nucl. ambiguus21 Tr. spinocerebellaris anterior22 N. accessorius, Radix crania-
lis und Radix spinalis23 Nuclei tractus solitarii24 Nucl. nervi hypoglossi25 Nucl. posterior nervi vagi26 Tr. spinocerebellaris poste-
Abb. 70d T2-gewichtetes MR-Bild. Technische Daten (s. Kap. 8).
Hirnstamm-Schichten
Abb. 70c T1-gewichtetes MR-Bild. Technische Daten (s. Kap. 8).
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
194
Abb. 71a Aufsicht auf die superiore Schnittfläche der 3.Scheibe der Hirnstammserie. Die Schnittebene liegt in Höhedes äußeren Gehörgangs und der Anheftung der unteren Na-senmuschel an der lateralen Wand der Nasenhöhle. In der hin-teren Schädelgrube ist die Medulla oblongata am inferiorenEnde der Rautengrube getroffen.
1 Maxilla2 Ductus nasolacrimalis3 S. maxillaris4 Os zygomaticum5 Nasenhöhle6 Septum nasi7 M. temporalis8 M. pterygoideus lateralis9 N. mandibularis
10 Kiefergelenk11 Discus articularis12 Meatus acusticus externus13 S. petrosus inferior14 N. hypoglossus15 N. facialis16 Medulla oblongata17 Olive18 Os temporale19 Boden der Rautengrube20 4. Ventrikel21 S. sigmoideus22 Ohrmuschel23 Uvula vermis (IX)24 Lobus cerebelli posterior25 Pyramis vermis (VIII)26 Os occipitale
Atlasteil
Abb. 71c u. 71d Senkrecht zur Meynertschen Achse orien- �tierte MR-Bilder, die mit den Abbildungen 71a, b annäherndkorrespondieren.
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
195
Abb. 71b Ausschnittvergrößerung der Abb. 71a. Der N. man-dibularis liegt dicht unter dem Foramen ovale. Aus der Medullaoblongata gehen die Wurzeln des N. vagus ab.
1 N. mandibularis2 Tuba auditiva3 A. meningea media4 Clivus5 A. carotis interna6 A. vertebralis7 N. hypoglossus8 Pyramide9 Fissura mediana anterior
10 Tr. corticospinalis11 N. glossopharyngeus12 V. jugularis interna, Bulbus
superior13 Lemniscus medialis14 Nuclei olivares inferiores15 N. hypoglossus (innerhalb
der Scheibe)16 Nucl. ambiguus17 Tr. spinothalamicus18 N. vagus19 Formatio reticularis20 Fasciculus longitudinalis me-
mini, Pars interpolaris28 Pedunculus cerebellaris infe-
rior
1 Septum nasi2 Clivus3 Caput mandibulae4 A. vertebralis5 Pyramide der Medulla
oblongata6 Nuclei olivares inferiores7 N. vagus8 Boden der Rautengrube9 Uvula vermis (IX)
10 Kleinhirnhemisphäre11 Pyramis vermis (VIII)
Abb. 71d T2-gewichtetes MR-Bild. Technische Daten (s. Kap. 8).
Hirnstamm-Schichten
Abb. 71c T1-gewichtetes MR-Bild. Technische Daten (s. Kap. 8).
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
196
Abb. 72a Aufsicht auf die superiore Schnittfläche der 4.Scheibe der Hirnstammserie. In der Nasenhöhle ist die mittlereNasenmuschel getroffen. Die Schnittebene verläuft durch denBoden der mittleren Schädelgrube, durch die Paukenhöhle desSchläfenbeins und in der hinteren Schädelgrube durch den su-perioren Teil der Medulla oblongata in Höhe der Apertura late-ralis des 4. Ventrikels.
1 Nasenhöhle2 Ductus nasolacrimalis3 Septum nasi4 S. maxillaris5 Os zygomaticum6 Concha nasalis media7 Arcus zygomaticus8 M. temporalis9 Fossa cranii media, Boden
10 A. meningea media11 Clivus12 Os temporale13 Medulla oblongata14 Flocculus (H X)15 Apertura lateralis ventriculi
quarti (Luschka)16 S. sigmoideus17 Ohrmuschel18 Uvula vermis (IX)19 Pyramis vermis (VIII)20 Lobus cerebelli posterior21 Os occipitale
Atlasteil
Abb. 72c u. 72d Senkrecht zur Meynertschen Achse orien- �tierte MR-Bilder, die mit den Abbildungen 72a, b annäherndkorrespondieren.
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
197
Abb. 72b Der Ausschnitt der Abb. 72a zeigt die Vereinigungder Aa. vertebrales zur A. basilaris. An der Grenze zwischen Me-dulla oblongata und Pons entspringen die Wurzeln des N. abdu-cens. In der Medulla oblongata liegt der obere Teil der Nucleiolivares inferiores.
1 S. sphenoidalis2 N. mandibularis3 A. meningea media4 A. carotis interna5 A. basilaris6 A. vertebralis7 Pyramide8 N. abducens9 Tr. corticospinalis
Abb. 72d T2-gewichtetes MR-Bild. Technische Daten (s. Kap. 8).
Hirnstamm-Schichten
Abb. 72c T1-gewichtetes MR-Bild Technische Daten (s. Kap. 8).
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
198
Abb. 73a Aufsicht auf die superiore Schnittfläche der 5.Scheibe der Hirnstammserie. Die Schnittebene verläuft dichtoberhalb des Bodens der Augenhöhle. In der mittleren Schädel-grube liegt die Basis der Temporallappen. In der Paukenhöhlesind Hammer und Amboss zu erkennen. Die hintere Schädel-grube ist in Höhe des inneren Gehörgangs, des Pons, des Nucl.dentatus und der Protuberantia occipitalis interna getroffen.Auf der linken Seite befindet sich der Pol des linken Okzipitallap-pens.
1 Nasenhöhle2 Hiatus semilunaris3 Concha nasalis media4 M. obliquus inferior5 Os zygomaticum6 Septum nasi7 M. rectus inferior8 Os sphenoidale9 M. temporalis
10 N. maxillaris11 S. sphenoidalis12 A. meningea media13 Basis des Temporallappens14 Malleus15 Meatus acusticus internus16 Pons17 Canalis semicircularis poste-
rior18 Os temporale19 Ohrmuschel20 S. sigmoideus21 Nucl. dentatus22 Uvula vermis (IX)23 Pyramis vermis (VIII)24 Lobus cerebelli posterior25 Tentorium cerebelli26 S. transversus27 Basis des Okzipitallappens28 Protuberantia occipitalis in-
terna29 Os occipitale
Atlasteil
Abb. 73c u. 73d Senkrecht zur Meynertschen Achse orien- �tierte MR-Bilder, die etwas weiter superior als die Abbildungen73a, b liegen.
aus: Kretschmann u. a., Klinische Neuroanatomie und kranielle Bilddiagnostik (ISBN 9783131192134), � 2007 Georg Thieme Verlag KG
199
Abb. 73b Der Ausschnitt der Abb. 73a gibt die Keilbeinhöhlemit dem benachbarten Ganglion trigeminale (links) und N. tri-geminus (rechts) wieder. Der Querschnitt durch den unterenPons-Abschnitt zeigt den mittleren Kleinhirnstiel. Die VII. undVIII. Hirnnerven treten in den inneren Gehörgang ein.
1 S. sphenoidalis2 A. carotis interna3 Ganglion trigeminale4 N. trigeminus5 Cochlea6 A. basilaris7 N. abducens8 N. petrosus major9 Meatus acusticus internus
10 Nuclei pontis11 Tr. corticospinalis12 N. facialis und N. interme-
dius13 N. abducens (innerhalb der
Scheibe)14 N. facialis (innerhalb der
Scheibe)15 N. vestibulocochlearis16 C. pontocerebellaris17 Lemniscus medialis18 Tr. spinothalamicus19 Nucl. olivaris superior20 Formatio reticularis21 Nucl. nervi facialis22 Nucl. spinalis nervi trige-
mini, Pars oralis23 Flocculus (H X)24 Pedunculus cerebellaris me-
(AICA)29 4. Ventrikel30 Nodulus vermis (X)31 Recessus posterior des 4.
Ventrikels32 Nucl. dentatus
1 S. sphenoidalis2 Basis des Temporallappens3 Clivus4 A. carotis interna5 A. basilaris6 Meatus acusticus internus7 Pons (inferiorer Teil)8 N. facialis, N. vestibulococh-