THE OPINION OF STUDENTS TO WARDS THE … · บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยนโรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

THE OPINION OF STUDENTS TO WARDS THE TEACHER’S ROLE IN MORAL AND ETHICAL DEVEL OPMENT OF

STUDENTS AT THANYARAT SCHOOL THANYABURI DISTRICT PATHUMTHANI PROVINCE

พระครธญรตนากร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๕๔

ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม นกเรยนโรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

พระครธญรตนากร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย พทธศกราช ๒๕๕๔

(ลขสทธเปนของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย)

THE OPINION OF STUDENTS TO WARDS THE TEACHER’S ROLE IN MORAL AND ETHICAL DEVEL OPMENT OF

STUDENTS AT THANYARAT SCHOOL THANYABURI DISTRICT PATHUMTHANI PROVINCE

PHRAKHRU TANYARATTANAKRON

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of The Requirement for The Degree of

Master of Arts (Educational Administration)

Graduate School Mahachulalongkornrajavidyalaya University

Bangkok, Thailand C.E. 2011

(Copyright by Mahachulalongkornrajavidyalaya University)

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย อนมต ใหนบ วทยานพนธฉบบน เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑตสาขาวชาการบรหารการศกษา .......................................................... (พระสธธรรมานวตร, ผศ.ดร.) คณบดบณฑตวทยาลย คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .......................................................... ประธานกรรมการ (พระเอกภทร อภฉนโท,ผศ.ดร.) .......................................................... กรรมการ (รศ.พเศษ ดร.อานวย เดชชยศร) .......................................................... กรรมการ (ผศ.ดร.ชาตชาย พทกษธนาคม) .......................................................... กรรมการ (พระครปลดมารต วรมงคโล, ผศ.) .......................................................... กรรมการ (ผศ.ดร.สมศกด บญป) คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ ผศ.ดร.ชาตชาย พทกษธนาคม ประธานกรรมการ พระครปลดมารต วรมงคโล, ผศ. กรรมการ ผศ.ดร.สมศกด บญป กรรมการ

ชอวทยานพนธ : ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรม และจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ผวจย : พระครธญรตนากร ปรญญา : พทธศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการศกษา) คณะกรรมการควบคมวทยานพนธ : ผศ.ดร.ชาตชาย พทกษธนาคม พธ.บ., M.Ed., Ph.D. : พระครปลดมารต วรมงคโล,ผศ. ปศ.ศ. พธ.บ. M.Ed.M.A. : ผศ.ดร.สมศกด บญป ป.ธ.๔, พธ.บ.,M.A., Ph.D. วนทสาเรจการศกษา : ๒๔ มนาคม ๒๕๕๕

บทคดยอ การศกษาเรอง “ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรม

และจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน” ครงน เปนการวจยเชงสารวจ (Survey Research) มวตถประสงค ๑) เพอศกษาความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ๒) เพอเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตาม เพศ และระดบชนเรยน และ ๓) เพอศกษาปญหา อปสรรค ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๑ ถงชนปท ๖ โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จานวน ๒๖๕ คน ซงไดมาโดยการสมโดยเทยบตารางกลมตวอยางของ R.V.Krejecie D.W. Mogran สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ การหาคาความถและคารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) สถตทดสอบคาท (t-test) และสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way Analysis of Variance: F-test) โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรวเคราะหสถตสาเรจรป ผลการวจยสรปไดดงน

๑. การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๓๐) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มคาเฉลยอยในระดบมาก ๑ ดาน คอ ดานความมนาใจ (Χ =๓.๖๖) สวนดานทมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง ๗ ดาน เรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ดานความซอสตย (Χ =๓.๔๒) ดาน

(๒)

ความขยน (Χ =๓.๓๙) ดานความมวนย (Χ =๓.๒๙) ดานความสามคค (Χ =๓.๒๖) ดานความประหยด (Χ =๓.๒๕) ดานความสภาพ (Χ =๓.๑๘) และ ดานความสะอาด (Χ =๓.๑๖) ตามลาดบ

๒. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามเพศ โดยการทดสอบคาท (t-test) โดยภาพรวม พบวา ไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดานกพบวา ไมแตกตางกน

๓. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One – Way Analysis of Variance: ANOVA) โดยภาพรวมพบวา แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ ซง สอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานความสภาพ ดานความสะอาด และดานความสามคค แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ สวนดานอนๆ ไมแตกตางกน

(๓)

Thesis Title : The Opinion of Students To Wards the Teacher’s Role in Moral and Ethical Devel Opment of Students at thanyarat School Thanyaburi District Pathumthani Province Researcher : PhrakhruTanyarattanakron Degree : Master of Arts (Educational Administration) Thesis Supervisory Committee : Asst.Prof.Dr.Chartchai Phitaktanakhom B.A., M.Ed., Ph.D. : Phrakhrupaladmarut Waramongkhalo B.A., ME.d., M.A. : Asst.Prof.Dr.Somsak Boonpoo, Pali IV, M.A., Ph.D. Date of Graduation : March 24 2011

ABSTRACT The Opinion of Students To Wards the Teacher’s Role in Moral and Ethical Devel Opment of Students at thanyarat School Thanyaburi District Pathumthani Province’ is a survey research with the following objectives 1) to study students’ opinion upon the role of teachers in the development of morality and ethics for students of Thanyarat school in Thanyaburi district of Pathumthani Province; 2) to compare students’ opinion upon the role of teachers in the development of morality and ethics for students of Thanyarat school in Thanyaburi district of Pathumthani province according to sex and classroom; and 3) to study the problems and hindrances on students’ opinion upon the role of teachers in the development of morality and ethics for students of Thanyarat school in Thanyaburi district of Pathumthani province. The sample of the study consists of 265 Standard 7th-12th students of Thanyarat school in Thanyaburi District of Pathumthani Province based on the ready-made table of sample-sized calculation of R.V.Krejecie and D.W. Morgan. Statistics used for the data analysis includes Percentage, Mean and Standard Deviation, t-test and One-Way Analysis of Variance: F-test based on the ready-made computer programme.

The results of the study are as follows: 1. From the result of the data analysis of students’ opinion upon the role of

teachers in the development of morality and ethics for students of Thanyarat school in Thanyaburi district of Pathumthani province it was generally found to be moderate (Χ =3.30), while individually considering it was found to be high in one aspect i.e., spirit

(๔)

(Χ =3.66); and to be moderate in seven aspects from the least to the most, i.e., honesty (Χ =3.42), studiousness (Χ =3.39), discipline (Χ =3.29), unity (Χ =3.26), economy (Χ =3.25), politeness (Χ =3.18) and cleanliness (Χ =3.16) respectively.

2. From the result of the comparative analysis of students’ opinion upon the role of teachers in the development of morality and ethics for students of Thanyarat school in Thanyaburi district of Pathumthani province classified according to sex through t-test it was generally found not to be significantly different which was not related to the given hypothesis and while individually considering it was also found not to be significantly different.

3. From the result of the comparative analysis of students’ opinion upon the role of teachers in the development of morality and ethics for students of Thanyarat school in Thanyaburi district of Pathumthani province classified according to classroom through One-Way Analysis of Variance: ANOVA it was found to be significantly different at 0.05 level that was related to the given hypothesis, while considering individually it was found that the aspects of politeness, cleanliness and unity were significantly different at 0.05 level, whereas others were not significantly different.

 (๕)

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบน สาเรจไดดวยอาศยความอนเคราะหชวยเหลอเปนอยางดยงจากผชวยศาสตราจารย ดร.ชาตชาย พทกษธนาคม ประธานกรรมการควบคมวทยานพนธ พระครปลดมารต วรมงคโล,ผศ. และผชวยศาสตราจารย สมศกด บญป หวหนาวชาการบรหารการศกษาและกจการคณะสงฆ กรรมการควบคมวทยานพนธ ทไดกรณาเปนอาจารยทปรกษาใหคาแนะนาชแนะตรวจแกไขจนทาใหวทยานพนธฉบบน จบลงอยางสมบรณ ผว จยขอขอบพระคณ และอนโมทนาขอบคณไวในโอกาสน ขอขอบพระคณและอนโมทนาขอบคณ ผ เชยวชาญทกทานทไดใหความอนเคราะหชวยตรวจสอบความถกตองทงดานภาษา เนอหา ระเบยบวธและเครองมอทใชในการดาเนนการวจยพรอมทงคาแนะนาเพมเตมทเปนประโยชนจนสามารถทางานบรรลเปาหมาย ขอขอบพระคณและอนโมทนาพระครปลดปรยตวรวฒน,ดร. ประธานกรรมการผตรวจสอบวทยานพนธ กรรมการผทรงคณวฒ และกรรมการทกทาน ตลอดถงเจาหนาททกฝาย ทไดตรวจสอบความถกตอง อกทงใหคาแนะนาชแนะ ทาใหวทยานพนธฉบบนสาเรจดวยด คณประการใด ๆ ทเกดจาการทาวจย ผวจยขอนอมถวายเปนสกการบชาแด พระรตนตรย คณบดามารดา ครอปชฌายอาจารย ตลอดถงผมอปการคณทกทาน

พระครธญญะรตนากร ๒๐ มนาคม ๒๕๕๕

สารบญ

เรอง หนา บทคดยอภาษาไทย (๑) บทคดยอภาษาองกฤษ (๓) กตตกรรมประกาศ (๕) สารบญ (๖) สารบญตาราง (๘) สารบญแผนภาพ (๑๑) คาอธบายสญลกษณและคายอ (๑๒) บทท ๑ บทนา ๑ ๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา ๑ ๑.๒ วตถประสงคของการวจย ๓ ๑.๓ ขอบเขตการวจย ๓ ๑.๔ ปญหาทตองการทราบ ๔ ๑.๕ สมมตฐานการวจย ๔ ๑.๖ คาจากดความของศพททใชในการวจย ๕ ๑.๗ ประโยชนทไดรบ ๖ บทท ๒ แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ๗ ๒.๑ แนวคดเกยวกบความคดเหน ๙ ๒.๒ แนวคดเกยวกบบทบาท ๑๐ ๒.๓ ทฤษฎเกยวกบบทบาท ๑๒ ๒.๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม ๑๒ ๒.๕ แนวคดทฤษฎเกยวกบคณธรรมและจรยธรรม ๒๑ ๒.๖ การพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของคนไทย ๓๘ ๒.๗ จตวทยาการสอสารกบวยรน ๔๕ ๒.๘ หลกพทธธรรมทางพระพทธศาสนาทใชในการพฒนาคณธรรม ๕๑ ๒.๙ งานวจยทเกยวของ ๖๐ ๒.๑๐ กรอบแนวคดในการวจย ๖๙

  (๗)

เรอง หนา บทท ๓ วธดาเนนการวจย ๗๐ ๓.๑ รปแบบการวจย ๗๐ ๓.๒ ประชากรและกลมตวอยาง ๗๐ ๓.๓ เครองมอทใชในการวจย ๗๑ ๓.๔ การเกบรวบรวมขอมล ๗๒ ๓.๕ การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล ๗๓ บทท ๔ ผลการศกษา ๗๔ ๔.๑ ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม วเคราะหขอมลดวยการแจก

๗๕

๔.๒ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยน ทมตอบทบาท ของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน ๗๖ ๔.๓ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาท ของครในการพฒนาคณธรรมนกเรยน จาแนกตามเพศ ๘๕ ๔.๔ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาท ของครในการพฒนาคณธรรมนกเรยน จาแนกตามระดบการศกษา ๘๖ บทท ๕ สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ๙๒ ๕.๑ สรปผลการวจย ๙๒ ๕.๒ อภปรายผล ๙๓ ๕.๓ ขอเสนอแนะ ๙๗ บรรณานกรม ๙๙ ภาคผนวก ๑๐๔ ภาคผนวก ก แบบสอบถามเพอการวจย ๑๐๕ ภาคผนวก ข หนงสอขอความอนเคราะหตรวจแกไขเครองมอการวจย ๑๑๒ ภาคผนวก ค หนงสอออกในการดาเนนการวจย ๑๑๘ ประวตผวจย ๑๑๙

(๑๑)

สารบญแผนภม แผนภมท หนา

๒. ๑ กรอบแนวคดในการวจย ๖๘

สารบญตาราง

ตารางท หนา

๔.๑๐ แสดงจานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามเพศ ๗๔ ๔.๒๐ แสดงจานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามระดบชนเรยน ๗๔ ๔.๓๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของ

ครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) โดยภาพรวม

๗๕ ๔.๔๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของ

ครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความขยน

๗๖ ๔.๕๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของ

ครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความประหยด

๗๗ ๔.๖๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของ

ครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความซอสตย

๗๘ ๔.๗๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของ

ครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความมวนย

๗๙ ๔.๘๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของ

ครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความสภาพ

๘๐

(๙)

ตารางท หนา

๔.๙๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความสะอาด

๘๑ ๔.๑๐๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของ

ครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความสามคค

๘๒ ๔.๑๑๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของ

ครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความมนาใจ

๘๓ ๔.๑๒๐ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครใน

การพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามเพศ โดยการทดสอบคาท (t-test)

๑๑๖ ๔.๑๓๐ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครใน

การพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One – Way Analysis of Variance: ANOVA)

๘๔ ๔.๑๔๐ แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบ

ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยภาพรวม

๘๕ ๔.๑๕๐ แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบ

ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสภาพ

๘๖

(๑๐)

ตารางท หนา

๔.๑๖๐ แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสะอาด

๘๙ ๔.๑๗๐ แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบ

ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสามคค

๙๐

(๑๒)

คาอธบายสญลกษณและคายอ ๑. คายอภาษาไทย คายอเกยวกบพระไตรปฎก อกษรยอในวทยานพนธฉบบน ใชอางองจากพระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬา ลงกรณราชวทยาลย พ.ศ. ๒๕๓๙ การอางองใชระบบระบ เลม ขอ หนา หลงคายอชอคมภร ดงตวอยาง เชน ท.ม. (ไทย) ๑๐/๒๐๘/๑๕๕. หมายถง ทฆนกาย มหาวรรค พระไตรปฎก เลมท ๑๐ ขอท ๒๐๘ หนา ๑๕๕

พระสตตนตปฎก

ธ.ข.อ. (ไทย) = ขททกนกาย ธรรมบทอรรถกถา (ภาษาไทย) ท.ปา. (ไทย) = สตตนตปฎก ทฆนกาย ปาฏกวรรค (ภาษาไทย) ส. สฬา. (ไทย) = สตตนตปฎก สงยตตนกาย สฬายตนวรรค (ภาษาไทย) ข.เปต. (ไทย) = สตตนตปฎก ขททกนกาย เปตวตถ (ภาษาไทย) อง.ทสก. (ไทย) = สตตนตปฎก องคตตรนกาย ทสกนกาย (ภาษาไทย)

บทท ๑

บทนา

๑.๑ ความเปนมาและความสาคญของปญหา สถานการณบานเมองของประเทศไทยเราในปจจบนน ดนาเปนหวง อยางยงไมวา

จะเปนวกฤตทางเศรษฐกจ ปญหาความเสอมถอยในดานคณธรรมและจรยธรรมของคน ทงในระดบนกการเมอง ขาราชการ หรอ คนในแวดวงอาชพอนๆ ภาพทเหนชดเจนและเปนขาวอยทกวน กคอ การทจรตคอรปชน การกออาชญากรรม การเสพและการคายาเสพตด ซงแพรระบาดในกลมเยาวชนไทย ตงแตระดบประถมศกษาจนถง อดมศกษา รวมถงการแตงกายลอแหลมทเปนมลเหตกอใหเกดอาชญากรรมทางเพศของนกศกษาหญง การขายบรการทางเพศของนกศกษา การทนกศกษาอยรวมกนฉนทสามภรรยา การทะเลาะววาทของนกศกษา ทงภายในสถาบนและตางสถาบน เหลานเปนตน

นอกจากนสงคมไทยยงใหคณคากบผมเงน ทรพยสนและอานาจมากกวาผท มความสจรต ขยนและบากบนทางาน ทาใหเดกและนกเรยนขาดแบบอยางทดในการดาเนนชวตเพราะเดกและนกเรยนมกมการเลยนแบบผใหญ เพอนามาเปนแบบอยางในการดาเนนชวตและคานยมตามสงคมทใหคณคากบความรารวย การบรโภคและความสบายมากกวาความพอเพยง การมวนยและการทางานหนก ดวยเหตน เดกและนกเรยนจานวนมากจงเขาไปพวพน กบอบายมขตางๆ เชนสารเสพตด เหลา บหร การพนน เปนตน ดวยทงยงสงผลใหเกดปญหาสงคมตางๆ ตามมา เชน การมเพศสมพนธกอนวยอนควร การใชความรนแรงในการตดสนใจปญหาการยกพวกตกนของกลมนกเรยน และการประพฤตตนไมเหมาะสมเรองความสมพนธ กบเพศตรงขามของนกเรยน เปนตน ซงกอใหเกดความเสยงตอชวต การกระทาความผด การมคณภาพชวตทด และจานวนไมนอยทตกเปนเหยอของมจฉาชพในรปแบบตางๆ รวมทงการเขาสธรกจบรการทางเพศ๑

วยรน เปนวยทแสดงพฤตกรรมไดหลายประการ เชนดอ ไมเชอฟง ละเมดกฎเกณฑกตกาตางๆ มแฟนและมเพศสมพนธ ใชยาเสพตด ทาผดกฎหมาย ปญหาพฤตกรรมบางอยาง มกเกดขนมานานจนทาใหการแกไขมกทาไดยาก การปองกนปญหาจงมความจาเปน

                                                            ๑อญมณ บรณกานนท และพมพใจ นามรมย , สภาวการณปจจบนของเดก นกเรยนและ

ครอบครว และขอเสนอแนะเชงนโยบาย:การศกษาทบทวนสภาวการณเดกและนกเรยนและขอเสนอแนะเชงนโยบาย, (กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๖), หนา ๑-๘.

๒

และสาคญมากกวาการแกไขปญหาทเกดขนแลว การปองกนดงกลาว ควรเรมตงแตการสงเสรมความรก ความอบอนจากครอบครว พอแม ครอาจารยและผททางานเกยวของกบเดกทกคน

นอกจากน สงคมและสงแวดลอม กควรมสวนรวมในการสงเสรมพฒนาการเดก และวยรนเชนเดยวกน จงควรใหความสาคญ จะไดชวยปองกนปญหาของวยรน โดยเฉพาะแลวเดกนกเรยนมธยมศกษาซงอยในวยทกาลงจะเปลยนแปลง วยกาลงอยากรอยากเหน อยากทดลองสงใหม เพอใหเปนทยอมรบของเพอนๆ

ปญหาทเกดขนในกลมเยาวชนดงกลาว ทกคนตางลงความเหนตรงกนวา เยาวชนไทยของเรา ขาดการปลกฝงในดาน คณธรรมและจรยธรรมอยางยงยน คอ อาจจะมอยบาง แตเปนแบบฉาบฉวย ไมเกดผลทถาวร ในขณะทสงคมไทยตองการเหนภาพการพฒนาเยาวชนไทยไปสการเปนบณฑตทมคณภาพ มความสมบรณ ทงกายและจตใจ มสตปญญา มความร และคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการดาเนนชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยาง มความสข

คณธรรมและจรยธรรมเปนหลกความประพฤต หรอแนวทางในการปฏบตตน ทควรแกการยดถอปฏบต เพอสามารถอยรวมกนในสงคมอยางมความสข โดยมคณธรรม และศลธรรมเปนองคประกอบทสาคญ จงเปรยบเสมอนการพฒนาคณภาพจตใจทมอทธพล ตอความประพฤตของตนเอง เปนสภาวะทเราหามจตใจของเราไมใหทาในสงผด หรอบอก ไมใหคนอนทา ทงคณธรรมและจรยธรรม จงเปนตวกาหนดความประพฤตของเรา ใหปฏบต ในสงทถกทควรในสงคม

การพฒนาคณธรรม และจรยธรรม ตามหลกพระพทธศาสนา เปนวธการนาศาสนาสเยาวชนใหเหนคณคาความสาคญทางศาสนา และชวยขดเกลาจตใจของเยาวชนใหมความร ความเขาใจ และปฏบตตนใหเปนมนษยทสมบรณ เพราะในปจจบนเยาวชนกาลงหลงใหลวฒนธรรมของชาวตะวนตก ประสบปญหาดานศลธรรม เชน การลกขโมย การขมขน การกระทาชาเรา ตดยาเสพตด อบายมขการพนน เกเรกาวราว หนเรยน พระครปทมศลาภรณ (สาเภาแกว) สรปวา การสงเสรมคณธรรมและจรยธรรม นกเรยนได ดงน ๒

๑. ปญหาทนกเรยนไมไดพฒนาคณธรรมและจรยธรรม ไดสงผลใหคณภาพชวตของนกเรยนไทยตกตา ทาใหนกเรยนซงจะเปนกาลงสาคญใหกบประเทศในอนาคตเปนผท ไมมคณภาพเตมศกยภาพ การพฒนาคณธรรมและจรยธรรมเปนวธหนงทจะพฒนานกเรยน ใหเปนผทมคณธรรมและจรยธรรม วฒนธรรมอนดงามในสงคม

                                                            ๒พระครปทมศลาภรณ, (สาเภาแกว) “ทศนะของนกเรยนตอบทบาทของพระสงฆไทยในการ

สงเสรมคณธรรมและจรยธรรมนกเรยนประถมศกษา สานกงานเขตพนทการศกษา ประถมศกษา ปทมธาน เขต ๒”, วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต,สาขาวชาการบรหารการศกษา, (บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยพทธศกราช ๒๕๕๓), หนา ๕๖.

๓

๒. คณธรรม และจรยธรรม เปนกลไกลทชวยควบคมความประพฤตกรรม ของสมาชกสงคมใหอยรวมกนอยางปกตสขบนรากฐานของการกระทาทไมทาใหตนเอง และสงคมเดอดรอน การปลกฝงจรยธรรมอยางเพยงพอและสมาเสมอนอกจากจะทาใหเดกและนกเรยนเกดความละอายตอการกระทาความชว หนมาประพฤตความด และกระทาความผดนอยลง และยงชวยปลกจตสานกใหเดกและนกเรยนมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม อนจะชวยปองกนแกไขปญหาตางๆ ในสงคมได

การพฒนาการศกษาและคณภาพชวตของนกเรยน ตองเปนหนาทของครซงมตอนกเรยนอยางตอเนอง และในปจจบน บคลากรทางการศกษาไดรบยกยองจากสงคมวา เปนบคคลทมบทบาททสาคญในการอบรม พราสอนใหเดกไดเจรญเตบโตเปนผทมคณภาพ ศกยภาพ นาพาประเทศสการพฒนาทยงยน

ดงนน จงทาใหผวจยสนใจศกษาเรองน ความคดเหนของนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบ ร จงหวดปทมธาน เพอพฒนาใหนกเรยนไดเปน คนด คนเกง มคณธรรมและจรยธรรม สามารถดาเนนชวตใหอยคกบสงคมมนษย ใหเปนคนด คนเกง มความรคคณธรรม อยรวมกบสงคมไทยและประชาคมโลกไดอยางมความสข

๑.๒ วตถประสงคของการวจย

๑.๒.๑ เพอศกษาความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

๑.๒.๒ เ พอเปรยบเทยบความคดเหนของนกเรยนท มตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตาม อาย เพศ ชนปทเรยน

๑.๒.๓ เพอศกษาปญหา อปสรรค ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

๑.๓ ขอบเขตการวจย ๑.๓.๑ ขอบเขตดานเนอหา การวจยครงน ผวจยมงศกษาการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยนมธยมศกษา

ชนปท๑-๖ โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จานวน ๘ ดาน ๑) ความขยน ๒) ความประหยด ๓) ความซอสตย ๔) ความมวนย ๕) ความสภาพ ๖) ความสะอาด ๗) ความสามคค และ ๘) ความมนาใจ

๔

๑.๓.๒ ขอบเขตดานประชากร ประชากรทจะศกษาครงน นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๑ ถงชนปท ๖ โรงเรยนธญรตน

อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จานวนทงสน ๘๘๘ คน ๑. นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๑ ๑๔๐ คน ๒. นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๒ ๑๔๐ คน ๓. นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๓ ๑๓๐ คน ๔. นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๔ ๑๖๐ คน ๕. นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๕ ๑๖๐ คน ๖. นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๖ ๑๕๘ คน รวม ๘๘๘ คน

๑.๓.๓ ขอบเขตดานระยะเวลา ในการวจยครงน ผวจยทาการศกษาวจยตงแตเดอน กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๔

ถงเดอน ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕๔ รวมเปนเวลาทงสน ๖ เดอน

๑.๓.๔ ขอบเขตสถานท ผวจยไดกาหนดสถานศกษาโรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

เพอลงพนทเกบขอมลเชงปฏบตการ และรวบรวมขอมลเพอนามาวเคราะหตอไป

๑.๔ ปญหาทตองการทราบ ๑.๔.๑ ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและ

จรยธรรมนกเรยนโรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน เปนอยางไร ๑.๔.๒ การเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนา

คณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน เปนอยางไร ๑.๔.๓ ปญหา อปสรรค ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนา

คณธรรม และจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน เปนอยางไร

๑.๕ สมมตฐานการวจย ๑.๕.๑ นกเรยนทมอายตางกน มความคดเหนตอบทบาทของครในการพฒนา

คณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกน ๑.๕.๒ นกเรยนทมเพศตางกน มความคดเหนตอบทบาทของครในการพฒนา

คณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกน

๕

๑.๕.๓ นกเรยนท มวฒการศกษาตางกน มความคดเหนตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกน

๑.๖ คานยามศพทเฉพาะทใชในการวจย ๑.๖.๑ ความคดเหน หมายถง วธการถายทอด ความคด ความร ประสบการณ

ความรสกและอารมณของผเขยนไปยงผอาน โดยใชภาษาเปนเครองมอเพอใหผอานเขาใจความคดนนๆ ได ถาสามารถใชภาษาในการถายทอดไดด กจะทาใหผอานเขาใจความคดนน ๆได

๑.๖.๒ นกเรยน หมายถง นกเรยนทเรยนชนมธยมศกษาปท ๑-๖ โรงเรยนธญรตนอาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

๑.๖.๓ พฒนาคณธรรม และจรยธรรม หมายถง การเรยนร การปลกฝ ง การเสรมสราง เพอการเปลยนแปลงดานคณธรรมและจรยธรรม อนเปนประโยชนเกอกล ในการไปประยกตใชในชวตประจาวน

๑.๖.๔ คณธรรม หมายถง สภาพคณงามความด กรอบความประพฤตทดงาม ๑.๖.๕ จรยธรรม หมายถง การปฏบตการทาความด ๑.๖.๖ คณธรรม และจรยธรรม หมายถง แนวทางประพฤตปฏบต เพอใหบรรล

สภาพชวตทมคณคา คณธรรมทแสดงออกทางกาย ในลกษณะทดงาม อนเปนทพงประสงค ของสงคมและมพฤตกรรมทเขากบกฎเกณฑมาตรฐานทปฏบต

๑.๖.๗ คร หมายถง บคลากรทางการศกษาททาหนาทสอนในโรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

๑.๖.๘ ขยน หมายถง ความเอาใจใสตอหนาทการงาน มความรกผดชอบตอหนาทการงาน เอาใจใสในหนาททรบผดชอบ

๑.๖.๙ ประหยด หมายถง รจกในการใชจายตามฐานะ รจกออม รจกหา รจกจายในสงทเกดประโยชนมากทสด ประหยดอดออมในสงทมคา จายในสงทจาเปน

๑.๖.๑๐ ความซอสตย หมายถง ความซอสตยตอความรบผดชอบตอตนเองและเพอน ๑.๖.๑๑ ความมวนย หมายถง การประพฤต การปฏบต อยางถกตอง เหมาะสม

กบจรรยามารยาท กฎระเบยบ วนย กฎหมาย และหลกของศลธรรมหรอตามวนย ๑.๖.๑๒ ความสภาพ หมายถง นกเรยนพดดวยวาจาออนนอมถอมตน ดวยคาพด

ทสภาพเรยบรอยแสดงความเคารพตอบคคล และสถานท ๑.๖.๑๓ ความสะอาด หมายถง การแตงกายทสภาพเรยบรอย ๑.๖.๑๔ ความสามคค หมายถงความรวมมอรวมใจ ความพรอมเพรยงของหมคณะ

ความเปนนาหนงใจเดยวกนในการประกอบกจการงานรวมกน เพอใหงานสาเรจลลวง ไปไดดวยด

๖

๑.๖.๑๕ ความมนาใจ หมายถง นกเรยนชวยกนทาการงาน ชวยเหลอเพอนนกเรยนและคร

๑.๖.๑๖ โรงเรยนธญรตน หมายถง โรงเรยนทเปดทาการเรยนการสอน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

๑.๗ ประโยชนทไดรบ ๑.๗.๑. ทาใหไดทราบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนา

คณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ๑.๗.๒. ทาใหไดทราบการเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนท มตอบทบาท

ของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบ ร จงหวดปทมธาน

๑.๗.๓. ทาใหไดทราบปญหา อปสรรค ความคดเหนนกเรยนท มตอบทบาท ของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบ ร จงหวดปทมธาน

บทท ๒

เอกสารและงานวจยทเกยวของ การศกษาครงน ผวจยมงความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนา

คณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ๒.๑ แนวคดทฤษฎเกยวกบความคดเหน ๒.๒ แนวคดเกยวกบบทบาท ๒.๓ ทฤษฎเกยวกบบทบาท ๒.๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม ๒.๕ แนวคดทฤษฎเกยวกบคณธรรมและจรยธรรม ๒.๖ การพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของคนไทย ๒.๗ จตวทยาการสอสารกบวยรน ๒.๘ หลกพทธธรรมทางพระพทธศาสนาทใชในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม ๒.๙ งานวจยทเกยวของ ๒.๑๐ กรอบแนวคดในการวจย

๒.๑ แนวคดทฤษฎเกยวกบความคดเหน การคดเปนพฤตกรรมทเกดขนในสมองอนเนองจากการใชสญลกษณแทนสงของ

เหตการณหรอ สถานการณตางๆ การคดเปนกระบวนการทางสมองทใชสญลกษณจนตภาพความคดเหน และความคด รวบยอด แทนประสบการณในอดต ความเปนไปไดในอนาคต และความเปนจรงทปรากฏ การคดจงทาใหคนเรา มกระบวนการทางสมองในระดบสง กระบวนการเหลานไดแกตรรกศาสตร คณตศาสตร ภาษา จนตนาการ ความใสใจ เชาวปญญา ความคดสรางสรรค และอนๆ กลาววา การคดเปนกจกรรมทางสมอง เปนกระบวนการ ทางปญญาซงประกอบดวยสมผส การรบร การรวบรวม การจา การรอฟนขอมลเกาหรอประสบการณโดยทบคคลนาขอมลขาวสารตางๆ เกบไวเปนระบบ การคดเปนการจดรปแบบขอมลขาวสารใหมกบขอมลเกา ผลการจดสามารถแสดงออกมาภายนอกใหผอนรบรได

ทศนะ ตามความหมายของพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน หมายถง ความเหน การเหน เครองรเหน สงทเหน การแสดง ซงเปนความหมายทใกลเคยงกบทศนคต ซงหมายถงแนวคดเหน๑

                                                            ๑พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน, ๒๕๒๕, หนา๓๘๙.

๘

ศรสมบรณ แยมกมล ไดสรปความคดเหนวา เปนการแสดงออกทางความรสกหรอความเชอมนตอสงใดสงหนง หรอเหตการณใดเหตการณหนง ซงอาจเกดจากการประเมนผลสงนน หรอเหตการณนน โดยมอารมณ ประสบการณ และสภาพแวดลอม ในขณะนนเปนพนฐาน การแสดงออกมา ซงอาจถกตองหรอไม กไดอาจจะไดรบการยอมรบหรอปฏเสธจากคนอนกได การแสดงความคดเหนอาจทาดวยคาพด หรอการเขยนกได๒

รฐกานต สขสวาง ไดใหความหมายของความคดเหนวา ความเชอทไมไดตงอยบนความรอนแทจรง ความคด และการลงความเหนของแตละบคคล ทเหนวาจะเปนจรง ตามทคดไว๓

ไพโรจน ฉตรศรมงคล กลาววา ความคดเหน (Opinion) กบทศนคต (Attitude) มกจะถกใชสลบกนไดเสมอ ทศนคตมกจะหมายถงความพยายามทจะทา (Intention to Act) ซงจะเกยวของอยางมากกบอปนสยและพฤตกรรม สวนความคดเหนเปนเพยงคาพดและเครองหมาย แตทกคราวทพดถงการทดสอบทศนคต มกจะเผยถงความคดเหนดวย๔

ทว เลรามญ กลาววาความคดเหนเปนการแสดงออก ดวยความรสกทอยบนพนฐาน ของขอเทจจรง และทศนคตของบคคลตอสงหนงสงใด ซงอาจจะเปนบคคล กลมคน หรอสถานการณ เปนตน ความคดเหนนอาจจะเปนไปในทางเหนดวย หรอไมเหนดวยกบสงนนกได

ทศนะ หมายถงความคดเหนทประกอบดวยเหตผล ในหนงสอภาษาไทย (ท ๖๐๖)ไดกลาวถงความหมายของทศนะของคนไทยในสงคม ทเกยวกบเรองใดเรองหนงวา เปนสงปกตวสย หากแสดงทศนะอกมาโดยบรสทธใจ เพอประโยชนการสรางสรรคและเจตนาด แมวาจะแตกตางหรอขดแขงกน กนบวามประโยชน เพราะชวยใหบคคลอนๆ ดงนนบคคลแสดงทศนะทแตกตางกน จงไมไดแสดงวาเกดการแตกความสามคคในสงคม๕

                                                            ๒ศรสมบรณ แยมกมล, “ความคดเหนของประชาชนตอศกยภาพในการบรหารของสภาตาบล

ภายใตพระราชบญญตสภาตาบล พ.ศ. ๒๕๓๗ ศกษาเฉพาะกรณจงหวดฉะเชงเทรา”, ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, (สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๓๘), หนา ๔๗.

๓รฐกานต สขสวาง, “ความคดเหนของนายกเทศมนตรและปลดเทศบาลตอการจดการขยะมลฝอยภายในเขตเทศบาล” , ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, (สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๓๘), หนา ๔๗.

๔ไพโรจน ฉตรศรมงคล, “ความคดเหนของผใชบรการตอการใหบรการธนาคาร ไทยทนจากด (มหาชน) ศกษาเฉพาะกรณสาขาพนธทพยพลาซา”, ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, สถาบนบณฑต พฒนบรหารศาสตร, ๒๕๔๐), หนา ๓๓,

๕ทว เลรามญ, “ความคดเหนของอาจารยมหาวทยาลยเกยวกบการวจยทางสงคมศาสตร”,วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, (มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๐), หนา๔.

๙

Engle และ Shellgrove กลาววา ความคดเหน คอ การแสดงออกทางดานเจคต ทออกมาเปนคาพด เปนการสรปหรอการลงความคดเหนโดยอาศยความรพนฐานทมอย๖

จมพล สตยาภรณ ใหความหมายวา ความคดเหน เปนการแสดงออกของแตละบคคลในอนทจะพจารณาอยางใดอยางหนง หรอเปนการประเมนผลสงใดสงหนงจากสถานการณสง แวดลอมตางๆ หรอเปนการแสดงออกถงการลงความคดเหนของบคคลหนง ในขอเทจจรงซงแตละบคคลวาถกตอง แตคนอนอาจไมเหนดวยกได๗

สงสาคญ ๒ ประการ ททาใหคนมทศนะทแตกตางกน คอ ๑. คณสมบตตามธรรมชาตของมนษย หมายถง คณสมบตทตดตวมนษยมาแตเกด

เชน ไหวพรบ เชาวปฏภาณ ความถนดฯ ๒. สงแวดลอม หมายถง ทกสงทกอยางทเปนธรรมชาต และสงทมนษยสรางขน

เชนบาน ชมชน ระบบการศกษา สอมวลชนฯ คณสมบตตามธรรมชาตของมนษย เปนสงตองอาศยการสงเสรม และสนบสนน

จากสงแวดลอมดวย จงจะพฒนาไดอยางเตมท ฉะนนกลาวไดวา อทธพลของสงแวดลอม มความสาคญเปนอนมากตอการแสดงทศนะของบคคล

อทธพลของสงแวดลอม จะทาใหบคคลมความร ประสบการณ ความเชอ รวมทง คานยมแตกตางกนไป ความแตกตางกนน มผลทาใหบคคลเกดทศนะทแตกตางกนไปดวย

จากทกลาวมา จงสรปไดวา ความคดเหนเปนการแสดงออกทางความรสก หรอความเชอสงใดสงหนง หรอเหตการณใดเหตการณหนง ซงอาจเกดจากการประเมนผลสงนนหรอเหตการณนน โดยอาศยความร อารมณ ประสบการณ และสภาพแวดลอมในขณะนน เปนพนฐานการแสดงออก ซงอาจจะถกตองหรอไมกได อาจจะไดการยอมรบหรอปฏเสธ จากคนอนกได ความคดเหนนอาจจะเปลยนแปลงไปตามกาลเวลา การแสดงความคดเหน อาจแสดงออกทางบวก หรอทางลบกได หรอดวยการพดหรอเขยนกได

ความคดเปนกระบวนการทเกดขนในสมองทใชสญลกษณหรอภาพแทนสงของเหตการณหรอสถานการณตางๆ โดยมการจดกระบวนความร ขอมล ขาวสาร ซงเปนประสบการณเดมกบประสบการณใหมหรอสงเราใหม ทไปได ทงในรปแบบธรรมดา และสลบซบซอน ผลจากการจดระบบสามารถ แสดงออกไดหลายลกษณะ เชน การใหเหตผล

                                                            ๖Engle และ Shellgrove อางใน ไพโรจน ฉตรศรมงคล, “ความคดเหนของผใชบรการตอการ

ใหบรการของธนาคารไทยทน จากด (มหาชน)”, ศกษาเฉพาะกรณสาขาพนธทพยพลาซา, ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, (สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๔๐), หนา ๓๖.

๗จมพล สตยาภรณ,“ทศนะของลกคาตอการใหบรการดานเงนฝากของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร: ศกษาเฉพาะกรณสาขาสงเนนจงหวดนครราชสมา”, ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต, (สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๔๒), หนา ๗.

๑๐

การแกปญหาตางๆเนองจากการคดเปน ระบวนการทเกดขนในสมอง เราจงควรทจะทราบเกยวกบสมอง เชน โครงสรางทางสมอง และพจารณาวามความสมพนธกบความคดเสมอ

๒.๒ แนวคดเกยวกบบทบาท คาวา บทบาท ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ ไดให

ความหมายไววา การทาหนาททกาหนดไว เชน บทบาทของพอแม บทบาทของคร หรออกนยหนงกคอ การแสดงพฤตกรรมบทบาทหรอตาแหนงหนาท บทบาทจงถอเปนเรองจาเปนและสาคญสาหรบผดารงตาแหนงในหนวยงานตางๆ มนกวชาการไดใหความคดเหนเกยวกบบทบาทในแงมมตางๆ๘

บทบาท คอพฤตกรรมทปฏบตตามสถานภาพ บทบาทเปนพฤตกรรมทสงคมกาหนดและคาดหมายใหบคคลตองกระทาตามหนาท เชน เปนครตองสอนนกเรยน เปนตารวจตองพทกษสนตราษฎร ทหารตองเปนรวของชาต บตรตองเชอฟงบดามารดา เปนตน

เมอคนเราตดตอสมพนธกบผอนมากขน ยอมจะตองแสดงบทบาทหลายบทบาทมากขนตามคบท หรอตามสถานภาพอนเกดจากความสมพนธอนๆ และบางครงบทบาท ทเกดขนอาจเกดการขดแยงกนได เชน ขณะทเขาจะแสดงบทบาทเปนผบงคบบญชา แตผอยใตบงคบบญชาในหนวยราชการทเขารบผดชอบเปนบดาของเขา ในสถานภาพทเปนบตรเขาจะตองเชอฟงบดา ตองเคารพบดา ดงนนในกรณเชนนยอมทาใหเกดความอดอดใจจาเปนตองหาทางเลอกในการปฏบต ลกษณะเชนนจะเปนปญหาทเกดจากบทบาท ขดแยงกน

เมอบคคลไดดารงตาแหนงในสงคม ยอมจะตองแสดงบทบาทตามตาแหนงนนๆ ตาแหนงเดยวกน แตผดารงตาแหนงคนละคนอาจมบทบาทตางกนไป เพราะตางคนตางมนสย ความคด ความสามารถ การอบรม กาลงใจ มลเหตจงใจ ความพอใจในสทธหนาท สภาพขอจตใจและรางกายทไมเหมอนกน ฉะนนบทบาทจงเปนเพยงรปการ (aspect) ทางพฤตกรรม ของตาแหนง

ดงนน มนษยแตละคน แตละสถาบนตางมบทบาทหลายอยางทซอนกนและกนและตางคนตางไดแสดงบทบาทตามสทธหนาทหรอตามทศนคตของตน บางครงการปฏบตบทบาทหนงอาจจะไปขดกบอกบทบาทหนงกได จงมความพยายามจดบทบาทเพอความเหมาะสม ในการแสดงบทบาทในสถานการณตางๆ โดยทกสงคมจะกาหนดบทบาทหรอไดรบการถายทอดสบตอๆกนมา โดยสงคมหรอกลมชนนนๆ บางครงกเกดขนเองโดยทไมไดถกกาหนดหรอคาดหมายจากสงคมเพราะเปนบทบาททถกกระทาโดยมโนธรรม

                                                            ๘ราชบณฑตยสถาน, พจนานกรมราชบณฑตยสถาน พทธศกราช๒๕๔๖, (กรงเทพมหานคร

: นานมบคสพบลเคชนส, ๒๕๔๖), หนา ๖๐๒.

๑๑

สงวน สทธเลศอรณ กลาววา บทบาทคอ การประกอบพฤตกรรมตามตาแหนงหนาทซงเปนไปตามความคาดหวงของสงคม ตามลกษณะการรบรและตามทแสดงจรง บทบาทเปนผลรวมของสทธและหนาท เชน บคคลทเปนคร ตองประกอบพฤตกรรมในการสอนและอบรม เมอแสดงพฤตกรรมดงกลาวแลวจะเปนไปตามทสงคมคาดหวงหรอไมกตาม๙

เหลอ เอกตะค กลาววา บทบาทหมายถง แนวทางของการแสดง พฤตกรรมความคดเหน และการปฏบตของบคคลตามตาแหนงหนาททไดรบจากสงคม เชน คร มบทบาทหนาทในการสงสอนใหความรแกนกเรยน๑๐

สนทร กญชร กลาววาบทบาท หมายถง แนวทางของการแสดงออกหรอปฏบตตามอานาจหนาททกาหนดไวในตาแหนงทางสงคม ทางหนาทการงาน ตามสภาพแวดลอม ของแตละบคคลทเปนอย เชน ครบทบาทหนาทในการสอนใหความรแกผเรยน ตารวจมบทบาทหนาทในการรกษาความสงบภายประเทศ เปนตน๑๑

สรพล สวตถกล กลาววา บทบาทหมายถง การกระทาหรอการปฏบตตามอานาจหนาทท รบผดชอบและการปฏบตตามตาแหนง ตามสถานภาพของแตละบคคลทเปนอย ถาตาแหนงหรอสถานภาพเปลยนไป บทบาททมอยกเปลยนแปลงตามไปดวย๑๒

สรปไดดงน บทบาทเปน แบบแผนพฤตกรรม หรอการไดกระทาตางๆ ของบคคล ทสงคมคาดหวง หรอกาหนดให กระทาโดยจะมความเกยวเนองกบอานาจหนาทและสทธ ซงขนอยกบฐานะ หรอตาแหนง ทางสงคมของบคคลนนซงจะเปนตวกาหนดใหผดารงตาแหนงนนๆ ยดถอเปนแนวทางปฏบต หากบคคลทสงคมคาดหวงนนไมปฏบตตามบทบาทหนาทตามทไดดารงตาแหนง กจะไมไดรบการยอมรบจากสงคม

                                                            ๙สงวน สทธเลศอรณ, ทฤษฎและปฏบตการทางจตวทยาสงคม, (กรงเทพมหานคร : อกษร

พฒนาพานชย, ๒๕๔๗), หนา ๖๘. ๑๐เหลอ เอกะค “บทบาทหนาทของคณะกรรมการโรงเรยนมธยมศกษาในทศนของผบรหาร

โรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา” ,วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๗), หนา ๗.

๑๑สนทร กญชร, “บทบาทของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษาจงหวดชยภม”, วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย :มหาวทยาลย เกษตรศาสตร, ๒๕๔๕), หนา ๑๐.

๑๒สรพล สวตถกล, “ความคดเหนของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานตอการพฒนาการศกษาของโรงเรยนประถมศกษา สานกงานการประถมศกษาจงหวดระนอง”, วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๕), หนา ๑๗.

๑๒

๒.๓ ทฤษฎเกยวกบบทบาท เมอกลาวถงเรองพฤตกรรมหรอการกระทาของบคคล สงทจะเวนไมไดในการ

พจารณาถงการแสดงพฤตกรรม คอบทบาทของบคคลเพราะการแสดงพฤตกรรมหรอ การกระทาของบคคลมความเชอมโยงกบบทบาททพงมของบคคล เปนการแสดงใหรวาตนเอง เปนใครอยในสถานภาพใดและควรมบทบาทพฤตกรรมอยางไร ซงมผจาแนกประเภทบทบาท ไดดงน

จานงค อตวฒนสทธ และคณะ ไดกลาวถงบทบาทวา ประกอบดวยลกษณะตางๆ ๓ ประการ๑๓ คอ

๑. บทบาทในอดมคต (ideal role)ไดแกบทบาททกาหนดไวเปนกฎหมาย หรอ ตาม ความคาดหวงของบคคลทวไปในสงคม เปนแบบฉบบทสมบรณซงผทมสถานภาพหนงๆ ควรกระทาแตอาจไมมใครทาตามนน

๒. บทบาทตามทบคคลเขาใจหรอรบร เปนบทบาททขนอยกบบคคลนนๆ จะคาดคดดวยตวเองวาควรเปนอยางไร ทงนยอยเกยวของกบทศนคต คานยมหรอบคลกภาพและประสบการณของบคคลแตละคน

๓. บทบาททแสดงออกจรง ไดแกการกระทาทบคคลปฏบตจรง ซงยอมขนอยกบสถานการณเฉพาะหนาในขณะนนดวย

ผวจยไดศกษาแนวคดทฤษฎบทบาท ซงเปนทฤษฎยอยในทฤษฎการกระทาระหวางกนดวยสญลกษณ โดยกลาวถงลกษณะของมนษย และลกษณะของปจเจกบคคลและ ยาใหเหนวา ตวเชอมระหวางมนษยกบสงคมนนกคอบทบาท สงคมมนษย คอโรงละคร มนษย แตละคนคอ ตวแสดงทมบทบาทชดเจนสาหรบแสดงมบทละคร เปนตวกากบมนษยแตละคน มตาแหนงตางๆ ชดเจนทจะตองดารง มบรรทดฐานสงคมควบคมพฤตกรรมตวละครตองเชอฟงผกากบ มนษยทกคนกปรบตวเขากบผชมได

๒.๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม การพฒนาคณธรรมและจรยธรรมใหกบคน เปนเรองใหญทายากและนาเบอ แตเมอ

เราอยากเหนความเจรญรงเรองของเยาวชนเรากจาเปนจะตองทา ซงบทบาทและหนาทของครสงแรกคอการเปนแบบอยางทด การทาบรรยากาศทบานและโรงเรยนใหเปนบรรยากาศแหงความรกและความเขาใจ พอแมมเวลาอยกบลก รบฟงลก ใหโอกาสลกไดรวมคด ครเหนคณคาของเดก เปดโอกาสใหเดกไดคด ตดสนใจ ฝกความกลา เดกจะมความเขาใจชวต เกดความรสก

                                                            ๑๓จานงค อตวฒนสทธและคณะ, สงคมวทยา, พมพครงท ๖, (กรงเทพมหานคร:โรงพมพ

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๗), หนา๔๕.

๑๓

และทศนคตในทางทด ประพฤต ด เกดเปนวนยในตนเองในทสด ครเปนบคคลทใกลชดกบเดกมากทสดรองลงมาจากพอแม ดงนนครจงมบทบาทสาคญในการชวยอบรมขดเกลาและพฒนาเดกนอกเหนอจากการสอนดานวชาการ

ทศนา แขมมณ กลาวโดยสรปวา การพฒนาจรยธรรมใหแกเดกตองอาศยความเขาและความรวมมอจากทกฝายโดยเฉพาะอยางยงครและผปกครองซงเปนทใกลชดเดกมากทสด และเพอใหการพฒนาจรยธรรมไดผลดยงขน การไดทราบความคาดหวงของแตละฝายเพอสรางความเขาใจและรวมมอกนในการดาเนนการกจกรรมตางๆ ในการพฒนาจรยธรรม ใหเปนไปตามความคาดหวงของแตละฝาย๑๔

ผกา สตยธรรม กลาวถงบทบาทของครทสาคญ๑๕ ๑. ครมบทบาทในการพฒนาคนและสรางคน กลาวคอ นอกจากครจะเปนผทให

วชาความรแลวจะตองใหคณธรรม และจรยธรรมควบคกบไปดวย เดกตองเปนผท มความสามารถมความรและมคณธรรมและจรยธรรม หรอทเรากลาวเดกตองเปนคนเกงและคนด ดงนนครจงควรมความลกซงในเรองทสอนและมคณธรรมและจรยธรรม รวมถงการ ปฏบตตนเปนแบบอยางทดแกเดกดวย

๒. บทบาทของครในการสบทอดและรกษาระเบยบประเพณและวฒนธรรมของชาต สงคมมงหวงวาโรงเรยนมบทบาทในการรกษาขนบธรรมเนยมประเพณของชาตตลอดจนการสบทอดขนบธรรมเนยมประเพณของชาตใหคงอยตอไป ดงนนครในฐานะผดาเนนการจะตองมความรความสามารถทจะอบรมสงสอนและมความสามารถในการถายประสบการณตางๆตลอดจนจดประสบการณทปลกฝงทศนคตท ด เ พอใหเกดความซาบซงและเหนคณคา ของสงเหลาน

๓. บทบาทของครในการเปนผนาของสงคม เมอครมบทบาทในการอบรมสงสอนเดกใหมความรความสามารถ สงคมกคาดหวงวาครกตองเปนผนาของสงคมได ครตองสามารถใหความคดเหนและใหคาปรกษาในเรองราวตางๆ รวมไปถงการเปนผนาทางความประพฤตเพอเปนตวอยางทดแกบคคลอนในสงคม

บทบาทในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของผบรหารและคร มความสาคญมากสาหรบเดก เพอใหเดกเปนคนด การปลกฝงคานยมใหไดผลดตอเมอเดกไดรบการสงสอนฝกฝน อบรม ดแลเอาใจใสจากครบาอาจารย งานวจย ของหลยส อ แรอส เมอรรล ฮารมน

                                                            ๑๔ทศนา แขมมณ, การพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยม จากทฤษฎสปฏบต,

(กรงเทพมหานคร:เสรมสนพรเพรสซสเทม, ๒๕๔๖, หนา ๒. ๑๕ผกา สตยธรรม , คณธรรมคร , (กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, ๒๕๔๔), หนา๕๗-๕๙.

๑๔

และ ซดนย บไซมอน (Eraths,Harmin,amd Simon) อางถงใน โกสม ผอโย ไดกลาวไววา การพฒนาคานยมใหแกนกเรยน ดวยวธการกระจางคานยม (Value Classification) ดงตอไปน๑๖

๑. สงเสรมใหนกเรยนไดทาการเลอกคานยมของตนเองอยางอสรเสร ๒. ชวยใหนกเรยนคาตอบและพจารณาทางเลอกหลายๆทาง ๓. ชวยใหนกเรยนไดประเมนผลลพธทจะเกดจากทางเลอกแตละทาง ๔. สงเสรมใหไดพจารณาวาสงใดมคณคาและสนบสนนใหยดถอคานยม ๕. เปดโอกาสใหนกเรยนไดยนยนการตดสนใจเลอกยดถอคานยมนนๆ เปน

ของตนเองอยางเปดเผย ๖. สงเสรมใหนกเรยนกระทา ประพฤต และทาตนตามทางเลอกของตนเอง ๗. ชวยใหนกเรยนไดประพฤตปฏบตตามสงทตนเลอกเปนคานยมหรอเลอกเปน

รปแบบในการดาเนนชวต โดยสนบสนนใหไดปฏบตซา การปลกฝงและการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมตามทฤษฎไดกลาวถงความสาคญ

ในการปลกฝงและการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม ตามทฤษฎของตนไมจรยธรรมไวดงน ๑. รากไม คอ พนฐานของจตใจ ประกอบไปดวยปญญา สขภาพจตท ด

ประสบการณสงคมสง ๒. ลาตนของตนไม คอ สาเหตพฤตกรรม คณลกษณะของจตใจ ประกอบดวย ๑) เจตคต / คณธรรม / คานยม ๒) เหตผลเชงจรยธรรม ๓) มงอนาคตคาดการณ ๔) เชอทาดไดด ๕) แรงจงใจใฝสมฤทธ ๓. ผลไมบนตน คอ พฤตกรรมทแสดงออกของคน มดงน ๑) พฤตกรรมจากการเลยงด ๒) พฤตกรรมขยนเรยน ๓) พฤตกรรมสขภาพ ๔) พฤตกรรมคนดและคนเกง ๕) พฤตกรรมการทางาน ๖) พฤตกรรมพลเมองด ๗) พฤตกรรมพฒนาสงคม

                                                            ๑๖โกสม ผอโย, “ศกษาบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยน

เอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต๒”, ปรญญนพนธ, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ), ๒๕๔๘, หนา ๒๑-๒๔.

๑๕

จากพฤตกรรมแสดงออก (ผลไมบนตนตามทฤษฎตนไมจรยธรรม) พฤตกรรม ทเปนปญหาและพบบอยในคนไทย เปน

๑. พฤตกรรมจากการเล ยงด เกดจากบทบาทของสมาช กในครอบครว ไมเหมาะสม กาวราว เลยงดไมเหมาะสม เบยงเบนทางเพศ

๒. พฤตกรรมขยน ขาดความเอาใจใสจากพอแมหรอมากไปจนพงตนเองไมได มงแตเรยนมาชวยงานบาน

๓. พฤตกรรมสขภาพ พอแมไมฝกเดกใหกนถกตอง ไมรจกจดการสขภาพตนอง ๔. พฤตกรรมคนดและคนเกง คอมงแขงขน เลยนแบบพฤตกรรมไมด

ขาดวฒภาวะอตตาสง ไมพงตนเอง ๕. พฤตกรรมการทางาน เนองจากจตใจไมไดถกฝกทจะทางาน ขาดความ

ภกดตอองคกร ขาดนสยการทางานทด ไมอดทน ชอบหนงาน เชอโชคชะตา ทางาน เปนทมไมเปน ไมมความมงมนระบบองคกรไมรกษาคนด

๖. พฤตกรรมพลเมองด ขาดความรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว และสงคมใชสาธารณประโยชนฟมเฟอย บกรกทาลายและไมชวยรกษา

๗. พฤตกรรมประชาธปไตย คอ ขาดความสนใจใชสทธของตนเอง ไมเคารพสทธของผอนการพฒนาพฤตกรรมจากทฤษฎตนไมจรยธรรมมดงน

๑) กาหนดคณลกษณะทางจตของคนไทยทพงปรารถนา คอ ลาตนของตนไม ๒) กาหนดจตลกษณะบกพรองทตองปรบเปลยน และสาเหตเปรยบเสมอน

ลาตนของตนไม ๓) กาหนดกระบวนการพฒนาจรยธรรม ตองเรมเปลยนจากรากไม คอ

สรางพนฐานของจตใจ เชน ใหฉลาด มสขภาพด มประสบการณสงคม ๔) ประเมนผล การพฒนาพฤตกรรม (ผลไมบนตน) ใหดวามความพรอม

ในดานใดตองเนนปรบเปลยนดานนน เพอใหเหมาะสมเปนรายบคคล

ตารางท ๑ การพฒนาการทางจตตามระดบอาย

ชน อาย พฒนาการทางจต ๑. แรกเกด – ๗ ป หลกการลงโทษทางกาย กลวการถกต กลวการตดคก

กลวไฟนรกเผา ๒. ๑๐ ป แสวงหารางวลทเปนวตถ ๓. ๑๓ ป ทาตามทผอนเหนชอบ อบอายผอน จะรเหนความชวของคน ๔. ๑๖ ป ทาตามระเบยบกฎเกณฑ หลกศาสนา เพราะเหนความสาคญ

/ประโยชนเพอสวนรวม

๑๖

๕. ผใหญตอนตน ทาใหสงทเหนวาถก/เพอสวนรวม เปนตวของตวเองละอายใจเมอทาชว ภมใจเมอทาด

๖. ผใหญตอนกลาง ยดอดมคตสากล เปนแนวปฏบต เชน มนษยธรรม ความเสมอภาค

ทมา : โกสม ผอโย อางถงใน จรวยพร ธรณนทร ,๒๕๔๘ : ๒๑-๒๓ แนวทางการสงเสรมพฒนาการทางจรยธรรมของผเรยนควรคานงถงวย และ

ระดบพฒนาการของผเรยนเปนสาคญ อยางไรกตามหลกทสามารถนามาใชในการพฒนาม ๓ ประการ ดงน๑๗

๑. การบอกเหตผล (Giving Reasons) การบอกเหตผลเปนสงทสาคญมากในการพฒนาจรยธรรมของผเรยนเพราะกวาจะเตบโตมาไดผเรยนตองผานพฒนาการ ในแตละขนมาเปนลาดบ ซงเขาไดรบการปลกฝงทางดานจรยธรรมมาดวยประสบการณทแตกตางกน เชน ในวยเดกอาจจะไดรบการเลยงดมาแบบใชอานาจบงคบ, โดยการปลกลงโทษเฆยนต หรอไมไดรบการยอมรบ การถกเมนเฉย เปนตน สงตางๆเหลานจะทาใหเขามพฒนาการทางจรยธรรมทผดปกตไป ซงเมอครสอนไดศกษาแลว อาจจะใชเทคนคการอ ปนย ( Induction) เ พ อช วยพฒนาจร ยธรรมของผ เ ร ยน ฮอฟแมน ไดเสนอแนะการใชเทคนคนโดยผสอนชแจงเหตผลวาทาไมพฤตกรรมบางอยางจงไมเปนทยอมรบของบคคลอน เชน การทารายผอนเปนสงทยอมรบไมไดหรออาจใชวธการอธบายความคดความรสกของผอน ประกอบกบเทคนคการอปนยกได

๒. ใหตวแบบทด (Modeling Moral and Prosocial Behavior) ตวแบบหรอแบบอยางมอทธพลอยางมากตอพฒนาการทางจรยธรรมของผเรยนมกจะปฏบตตามกล มเพอน ดงนนวยร นท ไดร บแบบอยางหรอตวแบบท ดกจะมพฤตกรรมท ดถกตองเหมาะสม แตถาไดตวแบบทไมดกจะมผลตอทกคนในกลม ซงจะทาสงทผดตามไป ดงนน ครผ สอนจงควรเลอกแบบท ดใหกบผ เร ยน รวมท งครอบครวผ สอนเองกควรจะเปนแบบอยางทดใหกบผเรยนดวย

๓. การนา เสนอขอมลตางๆท เก ยวของกบเร องจร ยธรรม (Presenting Moral Issues and Dilemmas) โคลเบรก (Kohlberg) ไดกลาววา บคคลจะมพฒนาการทางจรยธรรมเพมขนเมอเขาไดมสวนรวมในการตดสนใจเกยวกบเร องทางจรยธรรมทไมสามารถตดสนในเรองความถกผด ไดอยางชดเจน ดงนนครผสอนจงควรนาเสนอเร องราวตางๆเหลาน เ พ อใหผ เร ยนไดมการอภปรายแสดงความคดเหนได อยางเตมทเพอการพฒนาทางจรยธรรมของผเรยน หวขอตางๆทนาเสนออาจจะเปน                                                            

๑๗ชาตชาย พทกษธนาคม, ผศ.ดร., เอกสารประกอบการสอนจตวทยาการเรยนการสอน,(กรงเทพมหานคร : ๒๕๔๔), หนา ๒๗๗-๒๗๘.

๑๗

อยางเตมทเพอการพฒนาทางจรยธรรมของผเรยน หวขอตางๆทนาเสนออาจจะเปนปญหาท เก ยวของกบผ เรยนอย ในขณะน น ซงอาจจะเปนเร องท วๆไป หรอเปนเร อง ของการเรยน หรอหวขอทไดเรยนกได เชน ผเรยนททางชางอตสาหกรรมอาจจะพดถงความรบผดชอบของผทางานดานทางอตสาหกรรมตอสงแวดลอม เปนตน แตอยางไร กตามขอควรระวงกคอ ในขณะททาการอภปราย ครผสอนตองสรางบรรยากาศของความอบอน และเปนมตร ตองควบคมใหผ เรยนแสดงความคดเหนไดอยางอสระ ใหทกคน มสวนรวมในการอภปรายอยางเตมทและทาการสรปแนวทางความคดของกลมเพอใหเกดความเขาใจกนทวถง มขอเสนอสาหรบครผสอนในการนาเสนอขอมลทเกยวของกบเรองจรยธรรมมดงตอไปน๑๘

ก. ชวยผเรยนตรวจสอบขอมลตางๆในการพจารณาตดสนทเขากาลงเผชญอยในขณะน หรอจะตองเผชญในอนาคต ตวอยางปญหาเชน “ถาเพอนทาผดกฎระเบยบเราควรปกปองหรอไม

ข. ชวยผเรยนใหเขารจกมองแนวคดของผอนบาง เชน ถาผเรยนวามความคดเหนตอความคดเหนของผอนอยางไร ใหผเรยนลองสมมตวา “ถาเขาเปนบคคลผนนจรง เชน เมอพดถงสงทควรกระทาแลว ลองใหผเรยนตอบคาถามวา “เขาควรจะปฏบตอยางไร”

ค. ชวยใหผเรยนสามารถเชอมโยงระหวางคานยมทกลาวถง และการปฏบตจรง เชน เมอพดถงสงทควรกระทาแลว ลองใหผเรยนตอบคาถามวา “เขาควรจะปฏบตอยางไร”

ฆ. ชวยรกษาความเปนสวนตวของสมาชกทกคน เชน เ ม อผ เร ยนคนใด ไมอยากตอบกไมบงคบ

ง. พยายามใหผเรยนทกคนรบฟงความคดเหนของกนและกน เชน ชมเชย ผทตงใจฟงผอน

จ. พยายามใหผเรยนสะทอนความรสกทเกยวกบเรองจรยธรรม และคานยมอยางแทจรง

สวนครอบครวกม ส วนร วมในการพฒนาจร ยธรรมในความท เป น “การเผยแพร” นนหมายรวมถงการถายทอดเรมตงแตวยเยาว การเรยนรจรยธรรมในวยเยาว

                                                            ๑๘โคลเบรก (Kohlberg) อางในโกสม ผอโย “ศกษาบทบทในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรม

ของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต ๒” ปรญญานพนธ, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, ๒๕๔๘), หนา ๒๐.

๑๘

นน กระทาโดยผาน “กลมปฐมภม” (Primary group) ทมความสาคญทสด คอ อทธพลครอบครวตอบคคลในเรองตางๆนนมกเกดโดยกระบวนการ ๓ อยาง ไดแก๑๙

๑. เปนแบบไมเปนทางการ (Informal) ๒. เปนไปโดยไมไดตงใจ (Unintentional) และ ๓. เกดขนภายในจตสานก (Subconscious) คอ ซมเขาไปโดยไมรตว มการ

คนพบวาเดกมความรสกท ดตอประเทศชาต เกดข นจากการเรยนร ภายในครอบครว นอกจากมทศนาคตตางๆ เชน ตอชนชาตอ นหรอผ ท ม ส ผวแตกตางจากตนกไดร บอทธพลจากครอบครวพฤตกรรมของบคคลรวมทงการรบจรยธรรมประเภทใดขนอยกบสภาพ “บญนา กรรมแตง” คอ ทงในแงของการมลกษณะ “พนเดม (nature heredity) และในแงของสงแวดลอมภายนอก

อทธพลภายนอกทมตอบคคลมตางๆ กน ทงนตองพจารณาจากวยเดกจนถงวยผใหญ ผลการศกษาวจยในตางประเทศพบวา ครอบครวมบทบาทมากทสดในระยะ ทเปนเดกเลกตอมาเมอเขาส สภาพเปนเดกโตหรอเปนวยร น และเปนผใหญ อทธพล จากผทมอายรนราวคราวเดยวกน จะมความสาคญมาก

อยางไรกตาม อทธพลทงหลายนนขนอยกบ “สภาพแวดลอมทางการเมองและวฒนธรรม"ในขณะนนดวย ดงตวอยางทเหนชดคอ เมอเมองผานการปฏวตอยางขนานใหญ เชน การปฏวตใหญในฝรงเศส และการปฏวตใหญในสหภาพโซเวยต เปนตน คานยมทางจรยธรรมแหงโลกภายนอก คอ ระบอบการเมอง การปกครองยอมแตกตางออกไป คานยมในระดบมหาภาค มผลสงทอดตอไปยงหนวยยอยตางๆในสงคม รวมครอบครวและตวบคคลคอถงระดบจลภาพ

การเสยสละ กคอการมนาใจตอกน เมอชมชนคนมนาใจบงเกดขน กไมเหลอวสย ทเราจะสรางปาฏหารยขนมาได การมนาใจตอกนเปรยบเสมอนปลกดอกไมในใจ ของเรา๒๐

ถาเราตระหนกถงความสมพนธของดอกไมกบใจเราแลวเวลาเราเกดร สกทอแทเศราหมองขนมา ลองหาเวลาอยกบดอกไมและธรรมชาตใหมากขน ไมตองถงกบแบกเปหวกระเปาเขาไปอยในปากไดเพยงแคเพงพนจดอกไมในบาน เปดใจสมพนธ กบความงามจนจตเปนสมาธ หรอหยบพกนบรรจงวาด จนดอกไมซมซบเขาไปอยในใจ

                                                            ๑๙มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, เอกสารการสอนชดวชาจรยศกษา หนวยท ๕, (นนทบร :

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๙), หนา ๒๙๗. ๒๐พระไพศาล วสาโล, จตแจมใสดวยดอกไม ศลปะแหงความสขในทกองศาของชวต สข

ใจในนาคร ภาค ๓ , (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมลนธสขภาพไทย, ๒๕๓๓), หนา ๕๐.

๑๙

เมอนนจตของเราจะมพลงและปลอดโปรงแจมใสยงกวาเดมเหมอนกบการเสยสละ หรอไดใหแกผอนโดยความเตมใจไมหวงผลตอบแทน

ถงในท ส ดแลว ดอกไมไมไดอย แตภายนอกเทาน น หากยงอย ในใจดวย เมอใดทผคนมนาใจ เมตตาอารตอกน นนกเปนสญญาณวาดอกไมไดบานในใจเขาแลว ดอกไมภายในนแหละทสามารถชบชใจเราใหหายทอแทไดอยางชะงด และดอกไมชนดนแหละทเราสามารถแลเหนไดไมยากนก เราอาจเหนได จากแทกซทหยดรบคนเพอจงคนตาบอดขามถนน จากคนทพยายามตามหาเจาของกระเปาเงนทเขาเกบได จากเดกทลกใหทแกผเฒา เหลานคอความงามทเหนอกวาดอกไมภายนอกเสยอกแตคนเราไมตามเฝาชนชมดอกไมภายในของผอนอยางเดยว ขอใหนอมนาดอกไมนนมาบานในใจเราดวย ชวตเราจะมความสขอยางยง

ชาเรอง วฒจนทร ไดกลาววา การปลกฝงและหลอหลอมใหเดกนกเรยนน กศ กษ า เป นผ ม ค ณธ ร รมแล ะจ ร ย ธ ร รมครบถ ว น สมคว รต ามคว ามม ง หม าย ของการศกษาในแผนการศกษาแหงชาตจะตองมการดาเนนการใหครบถวน ทงระบบ ทงนอกโรงเรยนและในโรงเรยน จะยกภาระใหแกโรงเรยนหรอสถานศกษาเพยงฝายเดยวไมได แนวทางการวธการตลอดจนหวขอธรรมหรอสงกดของคณธรรมและจรยธรรมทพงประสงค กจะตองตรงกนทงสงคมนอกโรงเรยนและในโรงเรยนดวย แหลงหลอหลอมจรยธรรมแกเดกนกเรยนนกศกษา โดยสวนรวมมดงน ๒๑

๑. บดามารดา บานหรอสถาบนครบครว เปนแหลงแรกททาการปลกฝง หลอหลอมตลอดจนถายทอดลกษณะอนทรงคณธรรม และจรยธรรมแกสมาชกในครอบครว และตองทาหนาทน ตอไป แมเดกจะเขาไปรบการศกษาอบรมในโรงเรยนระดบตางๆ อยแลวกตาม นกการศกษาไดศกษาผลกระทบของการเลยงดเดกแบบตางๆ ตอความมค ณธรรมและจร ยธรรมของเดก ปรากฏวา เด กไดร บความร กจากการเล ยงดมาก มลกษณะความรบผดชอบวนยทางสงคมและความเออเฟอสงกวาทไดรบความรกจากบดามารดา หรอผปกครองนอย เดกทถกเลยงดแบบควบคมมากจะมลกษณะแบบเชอฟง สภาพ เ อ อเฟ อ แตจะลกษณะข อาย เกบตว ใจนอย และชอบพงพาผ ใหญ สวนเดก ทเลยงด แบบควบคมนอยไมเชอฟงไมมความรบผดชอบและขาดสมาธ เดกทเลยงดแบบใหเหตผลเปนเดกทไมกาวราวรจกรบผดชอบชวดรสกละอายเมอทาผด

๒. ญาตผใหญและสมาชกอนๆในครอบครว เปนผทมอทธพลตอการปลกฝงและหลอหลอมจรยธรรมใหแกเดกในครอบครวเชนเดยวกนโดยปกตเดกจะเรยนรเจตนาเชงจรยธรรมจากผใหญดวยการสงเกตและเลยนแบบ มากกวาทจะไดมาจากการฟงคาสง                                                            

๒๑ชาเรอง วฒจนทร, คณธรรมจรยธรรม, (กรงเทพมหานคร : กรมการศาสนา, ๒๕๒๔), หนา ๗๖-๗๗.

๒๐

สอนของผใหญโดยตรง ถาหากผใหญเปนผท ลกษณะเดนเปนทยกยองบชาแกเดกมา เดกมแนวโนมเลยนแบบพฤตกรรมของผใหญขนมาเทานน

๓. เพอนๆของเดกเปนผทมบทบาทสาคญในการกาหนดคานยมของคณธรรม และจรยธรรมบางอยางใหเดกไดรบร รบไปปฏบตเพอใหเกดพฤตกรรมคลายตามเพอนๆ ไดโดยเฉพาะในวยรนการทาอะไรตามเพอนจะเหนไดชดสด การเรยนรเชงจรยธรรมของเดกไมไดมาจากเพอนเพยงฝายเดยว แตยงไดมาจากการทากจกรรมรวมกน การเขาใจกนและกนในระหวางเดกวยเดยวกนเทาน นดวย ซง เพ อนๆดงกลาวน รวมท ง เพ อน ในโรงเรยนและนอกโรงเรยนดวย

๔. พระสงฆหรอผนาทางคณธรรมและจรยธรรมในหมบาน ตาบลหรออาเภอ หรอทองทเดกนกเรยนอยนน เปนทเคารพนบถอของผใหญในสงคมนน และไดมอบใหเปนรอบรมสงสอนดานจรยธรรมแกประชาชนทงเดกและผใหญ การปฏบตดปฏบตชอบของพระสงฆหรอ ผ นาทางศาสนาในทองถ น น น มอ ทธพลตอการปลกฝงค ณธรรมจรยธรรมแกเดกนกเรยนนกศกษาในทองถนนน

๕. สอมวลชนหรอสอมวลชนทกรปแบบในปจจบนน มบทบาทสาคญยงตอการปลกฝงหรอเปลยนแปลงเจตนา คานยมตลอดจนรปแบบของพฤตกรรมของเดกและเยาวชน นกเรยน นกศกษา หนงสอพมพ วทย โทรทศน ตลอดไปถงภาพยนตร บทเพลง หนงสออานเลนเปนทงเครองปลกฝงคานยมทางคณธรรมใหแกเดกและเยาวชนทกวย และในขณะเดยวกนถาส ง เหลาน ไมไดร บความสนใจดานท ช วยปลกฝงความมจรยธรรมทดแกเยาวชนแลว และในขณะเดยวกนถาสงเหลานไมไดรบความสนใจดานทชวยปลกฝงความมจรยธรรมทดแกเยาวชนแลว ยงอาจเปนเครองมอทาเลนหรอขวางก นการปลกฝงหลอหลอมใหเดกนกเรยนนกศกษาใหเปนผ มคณธรรมและจรยธรรม ทดงามไวดวย

๖. โ ร ง เ ร ย นห ร อ สถ านศ กษ า ซ ง ร ว มอย ถ ง ก า ร จ ด ส ง แ ว ด ล อ ม แ ล ะสภาพแวดลอมในสถานศกษา การบรหารและการใหบรการตางๆในสถานศกษา การเปนตวอยางทดงามของครอาจารย การเรยนการสอนในวชาตางๆ ตามหลกสตรการเรยนการสอนวชาการท เก ยวกบจรยธรรมศกษา โดยเฉพาะการจดการกจกรรมตางๆ ในสถานศกษาในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมนนใชวธการหลอหลอมดงทกลาวมาในขางต นด วยว ธ การใช น ทานวรรณคดหร อข าวสารจากช ว ตจร ง การใช ว ด ท ศน ภาพยนตร แถบบนทกเสยง ภาพนง แผนโปรงใสการบรรยาย การเทศนา การตกเตอนการสนทนา การยกยองสรรเสรญ การแกไขและวจารณขอบกพรอง

สรปแลววาการพฒนาการคณธรรมและจรยธรรมในโรงเรยนเปนหนาท ทครผสอนทจะตองอบรมสงสอนลกศษยเขาใจเรองคณธรรมและจรยธรรม เพราะเรอง

๒๑

จรยธรรมนนมความจาเปนอยางมากทจะตองสรางเสรมใหเกดขนในบคคลทกาลงดาเนนชวตอยในสงคมปจจบนได

เยาวชนไทย ซงเตบโตเปนกาลงสาคญของชาตตอไปในอนาคต ถงแมวาการพฒนาทางจรยธรรมจะตองอาศยความรวมมอจากบคคลหลายฝาย แตถาครผ สอนถอเป นหนาท อย างหน งท ตนเองตองมส วนร วมอยางจร งจ ง และคดหาแนวทางเพ อพฒนาการเรยนของผ เรยนยอมเปนนมตรหมายทดของเยาวชนทจะเตบโตเปนผ ท มความร มความรบผดชอบ รจกผดชอบชวด มทศนคต และคานยมทดงามในการดาเนนชวตตอไป

๒.๕ แนวคดทฤษฎเกยวกบคณธรรมและจรยธรรม ๒.๕.๑ ความหมายของคณธรรม คณธรรมเปนสงทบคคลควรปฏบต เพอใหเกดประโยชน หรอหลกธรรมชาต

ทควรประพฤต เพอประโยชนแกตนและผอ น เปนการประพฤตทดงามของมนษยเราเพอใหอยรวมกนอยางมความสขในสงคม

จรยธรรม (Morality) เปนคณธรรมทแสดงออกทางรางกายในลกษณะทดงามถกตอง อนเปนสงทประสงคของสงคมและจรยธรรมจะมไดตองปลกฝง ฝกคด โดยเรมจากการปลกฝงคณธรรม (Virtue) ลงในใจกอน การปลกฝงคณธรรมจาเปนตองอาศยหลกคาสอนทางศาสนาอนไดแกศล (Precept) อนหมายถง หลกหรอเกณฑการประพฤตปฏบตเพอดด หรอฝกหดกายวาจาใหเรยบรอย ใหเปนธรรม กระทาใหถกตอง ใหเปนธรรม เ ม อมคณธรรมในจตใจแลวกเปนเหตใหประพฤตจรยธรรมไดถกตอง ดงน น คณธรรมและศลธรรม จงเปนโครงสรางของจรยธรรม

พระธรรมปฎก (ประยตธ ปยตโต ) กลาวไวว า จรยธรรมมาจากคาวา พรหมจรรย ซ ง ในทางพทธศาสนา หมายถง มรรค คอ วธ การปฏบ ต สายกลาง ประกอบดวยองค ๘ ประการ บางครงกเรยกวา ไตรสขา คอ การศกษา ๓ ประการ๒๒ อนไดแก ศล สมาธ ปญญา

จรยธรรม หมายถง ส งท ควรประพฤตปฏบต อนเปนการแสดงออกทางรางกายตลอดถงจตใจ เพอใหสงคมอยรวมกนอยางมความสข โดยการปลกฝงใหคนในสงคมไดร จ กหนาท ของตน จนเกดเปนคณธรรม (Virtue) ฝงลงในจตใจจนเกดเปนอปนสย สามารถทจะประพฤตปฏบตได โดยเปนธรรมชาตของสงคม และไมมความคบแคนของใจในการนาไปประพฤตปฏบต                                                             

๒๒พระเทพเวท, (ประยทธ ปยตโต), แนวทางการพฒนาจรยธรรมไทย, (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๐), หนา ๕๖.

๒๒

สานกงานเลขาธการสภาการศกษากระทรวงศกษาธการ ไดใหขอสรปจากการประมวลการประชมระดมความคด ไดใหความหมายของคาว า จรยธรรม หมายถงสงทควรประพฤตปฏบต มพฤตกรรมทดงามตองประสงคของสงคมเปนหลก หรอกรอบท ทกคนกาหนดไวเปนแนวทางปฏบตสาหรบสงคม เพอใหเกดความเปนระเบยบเรยบรอยสวยงาม เกดความสงบรมเยนเปนสข เกดความรกสามคคเกดความอบอน ม นคงและปลอดภยในการดา เนนชว ต เชน ศลธรรม กฎหมาย ธรรมเนยม ประเพณ เปนตน

เสกสรร สงวนนาม กลาวถงจร ยธรรมวา หลกการดา เน นชว ตอยางประเสรฐอนเกดจากการประพฤตกรรมทสอดประสานกนระหวางปญญา ศลและสมาธ ซงตงอยบนพนฐานแหงสจธรรมดานจตนยามและกรรมนยาม อนเปนแนวทางดาเนนชว ตโดยใชปญญาและสมาธเปนบทบาทรองรบเพ อนาไปส เปาหมาย คอ อสรภาพ ในการดาเนนชวต๒๓

สมบต ทายเรอคา ใหความหมายของจรยธรรมไววา คอ มาตรฐานหรอไมไดเปนเพยงการกระทาในสงทสงคมเหนวาด หรอถกตองเทานน แตรวมถงสงทตองกระทาในการตดสนความขดแยงทเกดขน๒๔

ศรวฒน ลาพทธา กลาววา จรยธรรม หมายถง การประพฤตกรรมปฏบต ทงทางรางกาย วาจาทไปตามเปนหลกของความดโดยพนฐานมาจากจตใจทดงาม เพอประโยชนตอตนเองและผอน ตอสงคมและประเทศอนจะกอใหเกดความสงบสข๒๕

ปรชา รโยธา ใหความหมายของจรยธรรมไววา หมายถง คณสมบตทางความประพฤตทสงคมมงหวงใหสมาชกของสงคมนนประพฤตตามจรยธรรมนนเกยวของโดยตรงกบความถกตองในความประพฤต ซ งหมายถงการกระทาถกตองอยางเสร ในขอบเขตของมโนธรรมอนไดแกความสานกในความบงควรทจะกระทา หรอเปนหนาท

                                                            ๒๓เสกสรร สงวนนาม, “เจตคตตอยาเสพตดและพฤตกรรมการปองกนตนเองจากสารเสพตด

ของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกโรงเรยนจงหวดอดรธาน”, วทยานพนธ กศ.ม. (มหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๕), หนา ๑๐.

๒๔สมบต ทายเรอคา, การสรางและพฒนาเครองมอทางจตวทยา เรองจตวทยาทางวชาการในกระบวนการวจย, มหาสาคาม ภาควชาการวจยและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร, (มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๗), หนา ๘.

๒๕ศรวฒน ลาพทธา, “การเปรยบเทยบคณธรรมและอตมโนทศนของนกเรยนชนประถมศกษาป ท ๖ ในจงหวดหนองคาย ทมการอบรมเลยงดแระดบเชาวปญญาแตกตางกน”, วทยานพนธ กศ.ม. (มหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๕), หนา ๑๓.

๒๓

ทจะตองกระทาของสมาชกแตละคนในสงคมนน ความเปลยนแปลงของจรยธรรมเกดขนไดอยเสมอในเมอสถานการณของการดาเนนชวตเปลยนแปลง๒๖

ประภาศร สหอาไพ คณธรรม หมายถง สภาพของความงามความดภายในบคคลทาใหเกดความชนชมยนดมจตใจทเปยมไปดวยความสขขนสมบรณ คอความสขใจท เปนสข คอใจของคนด คาวาใจด คอใจท มแตให ใหความรกความเมตตา ความปรารถนาดตอผอน และใหความหมายของจรยธรรมวาคอหลกประพฤตทอบรมกรยาและปลกฝงลกษณะนสยใหอยในครรลองของคณธรรมหรอศลธรรม คณคาทางจรยธรรมคอความเจรญงอกงามในการดารงชวตอยางมระเบยบแบบแผนตามวฒนธรรมของบคคล ทมลกษณะจตใจทดงามอยในสภาพแวดลอมทโนมนาบคคลใหมงกระทาความด ละเวนความชวมแนวทางความประพฤตอยในเรองของความดความถกตอง๒๗

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ จรยธรรม หมายถง สงทควรประพฤตเพอใหเกดความดและความถกตองแกสงคม จรยธรรมทสงทสดคอการประพฤตปฏบต โดยยดประโยชนตอสงคมสวนรวมเปนสาคญ ใหความหมายไววา จรยธรรม คอแนวทางในการประพฤตเพออยกนไดอยางรมเยนในสงคมและจรยธรรมมโครงสรางอยางนอย ๒ ขอ คอ ศลธรรม (Moral Value) คอ สงทงดเวนไมควรปฏบต และคณธรรม (Ethical Vaiue) คอสงทควรปฏบต๒๘

ประเวศ วะส กลาวถงระบบการศกษาทคณธรรมนาความรวา อปสรรคของการพฒนาจรยธรรม คอระบบการศกษาทเอาวชาเปนตวตง เนนวาเรยนวชาอะไรไดใชตาราอะไร สอบวชาอะไร และสาเรจวชาอะไร เรองนทานเจาคณพระพรหมคณาภรณ พดมา ๒๐-๓๐ ป วาเปนการศกษาแยกสวน แยกการศกษาจากชวต เดกไมอยากคยกบพอแม ป ยา ตา ยาย เพราะคยแลวไมไดคะแนน คะแนนออกไปอยในการทองตารา แทจรง พอ แม ป ยา ตา ยาย มความรในตวมา นาจะเรยนร๒๙

                                                            ๒๖ปรชา รโยธา, “การพฒนาสงเสรมคณธรรม จรยธรรม นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนโดย

การใชโครงการพฒนาจตใจในโรงเรยนบานแฝกโนนสาราญ สานกงานการประถมศกษา อาเภอเชยงยน จงหวดมหาสารคาม”, รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. (มหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๖), หนา ๑๙-๒๐.

๒๗ประภาศร สหอาไพ, พนฐานการศกษาศาสนาและจรยธรรม, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย,๒๕๓๕), หนา ๖.

๒๘กรมวชาการ, คมอการสรางเครองมอวดคณลกษณะดานจตพสย, ๒๕๓๙, หนา ๑๕. ๒๙ประเวศ วะส, ระบบการศกษาทคณธรรมนาความร, (กรเทพมหานคร : โรงพมพและ

ปกเจรญผล นนทบร, ๒๕๕๐ ), หนา ๓-๕.

๒๔

เพชร รปะวเชตร กลาววาการสรางคณธรรม จรยธรรมในสถานศกษามสถานศกษาเปนจานวนมากทไดละเลย หรอขาดความเขมแขงในการทจะรกษาหรอสงเสรมคณธรรมและจรยธรรมของบคลากร ทงทเปนผสอนและผเรยน ทงนเพราะมการมงเนนการผลตคนใหมความร เปนปรญญามากกวาปญญาชน หรอบางแหงผลตแตเปนคนทไมมความรความสามารถเพยงพอมแตวฒการศกษาเปนเครองประดบเทานน หรอผลตคนท มความร แตขาดคณธรรมและจรยธรรม หรอมทศนคตและคานยมท ผ ดๆ จนทาใหคนในสงคมวดคณคากนทผลประโยชน

การมงหาสงตอบสนองความตองการของตนเองอยางขาดคณธรรมประจาใจมความฟงเฟอ ฟมเฟอย การเอาเปรยบซงกนและกน นอกจากนยงไดใหเหนวาการแกไขหรอการสรางคณธรรมและจรยธรรมในสถานศกษา คร อาจารยมสวนสาคญในการนาและการสรางคณธรรมและจรยธรรม เพราะเปนเรองภายในจตใจทสะทอนออกมาเปนพฤตกรรมภายนอก ครจงเปนแบบอยางทด ครตองสรางจตใจทมความเมตตา กรณาตอนกเรยนมความปรารถนาดตอนกเรยน การสอนทกครงจะตองสอดแทรกคณธรรม และจรยธรรมและทกษะชวต ตลอดจนเปนทปรกษาของนกเรยนอยางสมาเสมอ ครตองหมนหาบทความรายงานการวจยงานเขยนเ ร องราว หรออาจสรางบทความ ท ด ท สรางคณธรรมและจรยธรรมใหแกสงคมและนามาเผยแพรใหแกนกเรยนในหองเรยนหรอตดบอรดเพอใหมการอานอยางทวถงอยเสมอ ครตองมการรณรงคสงเสรมยกยอง ประกาศใหรางวลแกนกเรยน หรอคนในสงคมททาความด ความงาม มคณธรรมและจรยธรรมเปนทนายกยอง และเปนแบบอยาง ขณะเดยวกน นกเรยนทขาดคณธรรม และจรยธรรมท ด งามครจะตองใหอภยและใหโอกาส สนบสนนใหน กเร ยนคนน นกลบตวกลบใจเปลยนแปลงพฤตกรรมเสยใหมอยางอดทนอดกลนและทมเท๓๐

วจตร ศรสอาน ไดกลาวไวตอนหนงในการประชมและปาฐกถาพเศษ เรองพลงเยาวชนเพอสรางคณธรรมวาโรงเรยนแตละแหงตองสรางวฒนธรรมทเนนคณธรรมพนฐาน ๘ ประการ ไดแก ขยน ประหยด ซอสตย มวนย สภาพ สะอาด สามคค และมนาใจ เพอใหไดเดกดมความรอย ดมความสข๓๑

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา ไดกาหนดคณลกษณะของคนไทยท พงประสงค เปนคนเกง คนด มความสข โดยการพฒนา

                                                            ๓๐เพชร รปะวเชตร , “ เอกสารรวบรวมบทความทางวชาการ บทความพเศษ และบทความ

งานวจยของอาจารยดร.เพชร รปะวเชตร”, สาขาบรหารธรกจ ภาควชาอาชวศกษาคณะศกษาศาสตร, (มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๓), หนา ๑๔-๑๕.

๓๑คณธรรม ๘ ประการ, สยามรฐ ฉบบประจาวนศกรท ๒๓ มนาคม ๒๕๕๐, หนา ๕

๒๕

ทเหมาะสมกบวยซงในมาตรฐานการจดการศกษาขนพนฐานไดกาหนดคณธรรมและจรยธรรมและคานยมทพงประสงคของผเรยนไว ๖ประการ๓๒คอ

๑. ผเรยนมวนย มความรบผดชอบ ๒. ผเรยนมความซอสตย สจรต ๓. ผเรยนมความกตญ กตเวท ๔. ผเรยนมเมตตากรณา โอบออมอาร เออเฟอ เผอแผ ไมเหนแกตว ๕. ผเรยนมความประหยดและใชทรพยากรอยางคมคา ๖. ผเรยนปฏบตตนเปนประโยชนตอสวนรวม สมน อมรววฒน กลาวถงขมความร หรอปญญาธรรมวา เปนหลกการ

ระบบความเชอทคนไดรวบรวมสะสมจากประสบการณอยางยาวนาน และไดถกถายทอดสบตอกนมา และสรางสรรคข นใหมอยางแยบยลและกลมกลนกน การสงสอน อบรม บมนสย เปนการสอนแบบไทยทนาจะนามาใชพฒนาจตใจ โดยปรบปรงใหเหมาะสมกบสภาพสงคม๓๓

ลวน สายยศและองคณา สายยศ ไดกลาวถงการวดจรยธรรมวา การพฒนาจรยธรรมจรยธรรมไมไดตดตวมาแตกาเนด แตจรยธรรมเกดจากสงแวดลอมเปนสาคญ แตคณภาพในการเรยนรและสงสมจรยธรรมแตละคนแตกตางกน บางคนมสานกทางจรยธรรมตงแตเลกๆบางคนโตแลวยงมสานกทางจรยธรรม โครงสรางทางสมอง โครงสรางทางการรบร และโครงสรางของการมสานกบาปบญคณโทษ และเปนสงสาคญมากทกอรางสรางมนษยแตละคนใหเปนตวตนคนหนง ใหคนภมใจและเสยใจในความเปนตวตนของตน ผลจากโครงสรางทางสมองและอวยวะสงการของรางกายใหแสดงออกทางจรยธรรมแตกตางกน หลายคนจงยกใหเปนผลมาจากยน(Genetic)แตกใหนอยกวาสภาพแวดลอม ซงเปนสภาพของสงคมทงหลายทคนนนเจรญเตบโตขนหรอไดเรยนร มประสบการณทางจรยธรรมจากสงคมนนๆ ครอบครว เพ อน โรงเรยน ส อ ลวนมอทธพลในการพฒนาจรยธรรมอยางมาก นอกจากนยงไดอางถง ทอมมส (Thomas) สรปองคประกอบท ม ปฏส มพนธ ของเดกก บส งแวดลอม ๔ อยาง คอ ความถ ของ

                                                            ๓๒สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา มาตรฐานตงบงชและเกณฑ

พจารณาเพอการประเมนคณภาพภายนอก ระดบการศกษาขนพนฐาน, (กรงเทพมหานคร : บรษท จดทอง จากด, ๒๕๕๐),หนา ๒๐.

๓๓สมน อมรววฒน, บทบาทของสถาบนการศกษาตอการพฒนาจตใจ, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพและทาปกเจรญผล นนทบร, ๒๕๔๙), หนา ๑๕.

๒๖

ประสบการณ เดกจากส งแวดลอม ชวตเดกในจดใดทมส งแวดลอมใหประสบการณตนแบบในสงคมทอาศยอย และผลพวงของการแสดงออกทางจรยธรรมในสงคมนน๓๔

นภาพร ณ เชยงใหม และคณะ ไดกลาวถงบทความเรอง “คณธรรมและจรยธรรมสามารถสอนได หรอไม”โดยเปนบทความทลงตพมพใน The Wall Street Journal ไดกลาววาการเปดสอนวชาคณธรรม และจรยธรรมไมสามารถสอนได ในเวลานนมนกจตวทยาทเปนผเชยวชาญในการสอนคณธรรม และจรยธรรม ชอ James Rest ไดออกมาเขยนบทความโตแยง โดยนาแนวคดของนกปรชญาชอ โซเครตส (Socrates) ทไดกลาวอยางชดเจนวา คณธรรมและจรยธรรมเปนเร องททกคนตองประพฤต และจะตองกระทา ความรเรองคณธรรม และจรยธรรมเปนเรองสอนได ซงมมมองในงานวจยของ James Rest ซงเปนนกจตวทยาไดสรปเทคนคการสอนเกยวกบการพฒนาคณธรรม และจรยธรรมม๓๕ ดงน

๑. การแสดงออกทปรากฏของคนวย ๒๐-๓๐ ป ในปจจบนเปนเรองทสาคญของการสอนเพอสรางกลยทธการแกปญหาพนฐานในเนอหาดานจรยธรรมของคน

๒. การเปลยนแปลงนเชอมโยงกบพนฐานการเปลยนแปลงทวาบคคลจะรบรสงคมอยางไร เขาและเธอจะมบทบาทในสงคมอยางไร

๓. ขยายไปทซงมการเปลยนแปลงทเกดขน มความสาคญกบจานวนปของการศกษาภาคปกต

๔. ความพยายามจดการศกษาแบบทางการใหหลกสตรมอทธพลทรบรถงปญหาคณธรรมและจรยธรรม มอทธพลตอกระบวนการตดสนใจอยางมเหตผลทสามารถแสดงถงผลกระทบของการกระทา

๕. การศกษาชใหเหนวา พฤตกรรมของคนมอทธพลจากการรบรคณธรรมและจรยธรรมและการตดสนใจตางๆ ทางดานคณธรรม และจรยธรรม

นอกจากนยงไดกลาวถงงานของนกจตวทยาของมหาวทยาลยฮาวารดช อ ลอเรนซ โคลเบอรก (Lawrence Kohlberg) ผเสนองานทฤษฎการใหเหตผล เชงจรยธรรม (Moral Reasonimg) โดยโคลเบอรก (Kohlberg) ไดยดถอทฤษฎพฒนาการดานสตปญญาของ เพยเจท(Piaget) มาเปนหลกในการสรางทฤษฎพฒนาการดานจรยธรรมและมความเชอวา การศกษาเรองคณธรรม และจรยธรรมสามารถสอน ใหประสบความสาเรจไดในรปแบบการสอนแบบเปนทางการ(Formal Education)

                                                            ๓๔ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, การวดดานจตพสย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพสวร

ยายาสาสน, ๒๕๔๓), หนา ๑๖๙-๑๗๐. ๓๕นภาพร ณ เชยงใหม และคณะ , “เทคนคการสอนคณธรรมสาหรบนกศกษา”

(มหาวทยาลย เชยงใหม, รายงานการวจยฉบบสมบรณ, มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๗), หนา ๑๙-๒๑.

๒๗

โคลเบอรก (Kohlberg) ไดอภปรายถงผคนทเผชญหนากบสถานการณยากลาบากทางคณธรรม และจรยธรรม ไปตามระดบขนของคณธรรม และจรยธรรมทมอยในแตละคนโดยจะพฒนาไปสการมคณธรรม และจรยธรรมในระดบทสงขนไดของการมเหตผลในคณธรรม และจรยธรรม หมายความวาการท บคคลใชเหตผลในการเลอกกระทาหรอไมกระทาพฤตกรรมอยางใดอยางหนง เหตผลดงกลาวนจะแสดงใหเหนถงแรงจงใจทอยเบองหลงการกระทาของบคคล ทมาจากระดบทแตกตางกบบคคลอาจมการกระทาทคลายคลงกนได และบคคลทมการกระทาทเหมอนกนแตเหตผลทอยเบองหลงของการกระทาอาจมระดบของคณธรรม และจรยธรรมแตกตางกนได๓๖

โคลเบอรก (Kohlberg) ไดพฒนาการสอนคณธรรม และจรยธรรมในชมชนและโรงเรยนโดยมองวา เดกมการตดสนใจเรองคณธรรม และจรยธรรมของคนขนอยกบสภาพสงคมทเก ยวของและภายใตอารมณท หลากหลายรวมกบความรก การเช อฟง ความมนาใจ และส งท กระทบจตใจเดกจะกลายเปนคนประพฤตดานคณธรรม และจรยธรรม

บลม (Bloom) ไดจาแนกจดม งหมายในการเรยนร ออกเปน ๓ ประเภท ไดแกจดมงหมายทางดานพทธพสย (Cognitive Domain) หรอดานความรความเขาใจ จดมงหมายทางดานทกษะพสย (Psychomotor Domain) หรอดานปฏบต การกระทา และจดมงหมายทางดานจตใจพสย (Affective Domain) หรอดานจตใจ อารมณ ความรสก และดานเจตคตทางดานจตพสย บลม (Bloom) ไดจาแนกจดมงหมายออกเปน ๔ ระดบ ซงสามารถอธบายขนตอนสาคญของการเกดเจตคต และการพฒนาลกษณะนสยได ดงน๓๗

๑. ขนการรบร (Perceiving or Receiving) การทบคคลจะเกดการพฒนาลกษณะนสยใดๆ ไดบคคลนนจะตองมโอกาสไดรบรและใสใจในสงนนกอน ดงนนหากเราตองการจะพฒนาคณธรรม และจรยธรรม หรอคานยมใดๆใหแกบคคล เราจงตองพยายามจดสงเราหรอสถานการณทชวยใหบคคลเกดการรบรและสนใจในคณธรรม และจรยธรรม หรอคานยมนนๆ

๒. ขนตอนการตอบสนอง (Responding) แมบคคลไดรบร และเกดสนใจในสงนนแลว แตหากไมมโอกาสไดตอบสนองในส งนน ความสนใจนนกจะไมไดรบการพฒนาไปจนถงระดบพฒนาเปนลกษณะนสย ดงนน ในการสอนจงจาเปนตองพยายามให

                                                            ๓๖เรองเดยวกน, หนา ๒๒. ๓๗บลม (Bloom) อางใน พฒนา วองธนาการ, “การดาเนนงานดานการสงเสรมคณธรรม

จรยธรรม ของโรงเรยนโกวทธารงเชยงใหม”, วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต, การบรหารการศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๕๑), หนา๑๑-๑๓.

๒๘

บคคลนนมโอกาสตอบสนองตอสงนนและเกดความรสกพงพอใจซงจะชวยใหบคคลนนพฒนาความสนใจทมอยใหมากขน

๓. ขนตอนการเหนคา (Valuing) หากบคคลมโอกาสตอบสนองส งใดแลวไดรบผลทพงพอใจ บคคลนนจะเร มเหนคณคาของส งนน ดงนน หากเราสามารถจดประสบการณหรอกจกรรมตางๆ ใหบคคลน นไดรบผลประโยชนจากการปฏบตตามคณธรรม และจรยธรรม หรอคานยมทตองการกจะชวยใหบคคลนนเหนคณคาของการปฏบต และเตมใจทจะปฏบต เชนนนตอไป

๔. ขนการจดระบบ (Organizing) การทบคคลเหนคณคาของคณธรรม และจรยธรรม หรอคานยมใดๆแลว จะสามารถพฒนาขนไปตามลกษณะนสยไดนนจะตองมการนาไปปฏบตหรอนาไปใชในระบบชวตของตน จงเปนระเบยบหรอระบบในการปฏบตตามคณธรรม และจรยธรรม หรอคานยมนน ในวถการดาเนนชวตของตน จงเปนส งสาคญทจะชวยใหบคคลนน ไดกาวไปสขนสงสดของการพฒนาทางดานจตพสย คอการพฒนาเปนลกษณะนสย

๕. ข นการพฒนาเปนลกษณะนส ย (Characterization) บคคลท สามารถปฏบตตนตามคณธรรม และจรยธรรม หรอคานยมทยดถอในวถการดาเนนชวตของตนอยางสมาเสมอ ในทสดกจะพฒนาถงขนการเปนลกษณะนสยของตนซงนบเปนขนสงสดของการพฒนาทางดานจตพสย

จากแนวคดขางตนสามารถสรปไดวา การปลกฝงและการพฒนาคณธรรม และจรยธรรม และคานยมใดๆใหแกบคคล เ พ อใหเปนลกษณะนส ยของบคคลน น สามารถทาไดซง พฒนา วองธนากรและทศนา แขมมณ ระบไว ๕ ประการ๓๘ คอ

๑. จดสงเราใหบคคลนนรบรและเกดความสนใจในเรองทตองการปลกฝง ๒. จดกจกรรมหรอประสบการณท ช วยใหบคคลน นไดร บการตอบสนอง

ในเรองนนและเกดความพงพอใจ ๓. ชวยใหบคคลเหนคณคาของเร องน น โดยการใหเขาไดเหนประโยชน

ไดรบประโยชนหรอเกดความพงพอใจในคานยมนน ๔. ชวยใหบคคลนนมโอกาสจดระเบยบในการนาเรองนนไปใชในระบบชวต

ของตน ๕. ชวยใหบคคลน นลงมอปฏบต ตนตามคานยมอยางตอเ น องส มาเสมอ

จนกระทงปฏบตไดเปนลกษณะนสย

                                                            ๓๘เรองเดยวกน, หนา ๑๙-๒๐.

๒๙

พนส หนนาคนทร ไดกลาวถงคณลกษณะอนพงประสงคทควรจะปลกฝงแกนกเรยนวาเปนหนาทของโรงเรยนทจะตองปลกฝงคณสมบตทด และพยายามไถถอนคณสมบตอ นไมพงปรารถนาใหออกไปจากจตใจของเยาวชนเพ อความม นคงของประเทศชาต คณสมบตเหลานมทงคานยมและเครองบงช คานยมทงทเปนคานยมทคงตวหรออาจจะตองคอยๆพฒนาขนตามความเหมาะสมกตามคณสมบตทนาจะไดปลกฝงใหแกนกเรยนของเราคอความยดมนในวฒนธรรมและคานยมอนดงามของไทย เปนผมระเบยบวนย รจกสทธและหนาทของประชาชนตามระบอบประชาธปไตย ความสามคคในหมคณะและระหวางกลมชนในชาต ยดมนในคาสอนศาสนา มความขยนมานะอดทนในการประกอบอาชพอนสจรต ร จกรบผดชอบตอหนาท มความกตญกตเวทตอผมพระคณ๓๙

สวนการพฒนาสมรรถภาพสวนบคคล มรางกายแขงแรงสมบรณ มความเปนเสรในการคดสรางสรรค รจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน มความซอสตยสจรตไมนยมการใชส งตางๆมาดวยความทจรต ร จ กพ งตนเอง มความขยนขนแขง ไมยอทอตออปสรรค จดมงหมายสาคญในการพฒนาสมรรถภาพสวนบคคลกคอ การสรางความเปนเสรใหแกบคคลผทไดรบการศกษาควรจะไดรบการพฒนาสมรรถภาพสวนในบคคลของตนเปนอยางด กลาวคอรจกตนเองใหสมกบทไดเกดมาเปนสมาชกในสงคมมนษย เชน รจกและมความสามารถในการพด คด เขยน อาน รจกรกษาสขภาพทงทางกายและทางจต ทงสวนตวและของสงคม ความสามารถในเชงเศรษฐกจ คณสมบตท เราตองการปลกฝงใหแกนกเรยนชนประถมและมธยมศกษาในเรองนกคอ การรจกเปนผบรโภคทด รจกจบจายใชสอยเงนอยางมประโยชน รจกเกบหอมรอมรบ มความมธยสถ ไมฟมเฟอย ร สงวนทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอม ไมร งเกยจการทางานท ส จรต และร จ กหลกการและวธการของสหกรณ ร จกการประสานประโยชนของบคคลหรอกลมบคคล พลเมองทดของชาต ควรมความสามารถในการจบจายใชสอยทรพยทหามาไดโดยไดรบประโยชนอยางค มคา ควรร จ กสงวนทรพยากรธรรมชาตอนเปนสมบตร วมกนของประชาชน การรกษาและปรบปรงสภาพแวดลอมซงกาลงเสอมโทรมลงทกขณะเพราะความประมาทและการไมร จกใช ควรร จกการวเคราะหขาวสารและขอมลตางๆเพ อประกอบการตดสนใจในการเลอกใชสนคาและบรการตางๆทมการเสนอในทองตลาดรจกการประหยดและการลงทนเพอผลตอบแทนในอนาคต

                                                            ๓๙พนส หนนาคนทร, การสอนคานยมและจรยธรรม, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพพฆเนศ,

๒๕๒๖), หนา ๑๑๔-๑๑๙.

๓๐

ปญหาทนาหวงอกประการหนงกคอการหมกมนในการพนน และปญหาเรองยาเสพตด เปนหนาท ของโรงเรยนจะตองกวดขนอยางเขมงวดในอบายมขท งสองประการนเพราะสงชวรายและอาชญากรรมตางๆมโอกาสจะเกดขนงายจากอบายมขทงสองประการน ความเปนผ ต งอย ในจรยธรรม โรงเรยนทกประเภทจะตองเปนแหลง ทปลกฝงจรยธรรม ความมนาใจนกกฬา ร จกเสยสละเพ อสวนรวมและความอย รอด ของประเทศชาต รจกฟงความคดเหนของผอน มหรโอตปปะและรจกทางานรวมกบผอนอยางมประสทธภาพ คณคาทางจรยธรรมนนจาเปนตองมรากฐานมาจากความเขาใจ ในวฒนธรรมและอารยธรรมของตนเองและของเพอนรวมโลก โดยเฉพาะวฒนธรรมและอารยธรรมของตนเอง

การศกษาจงตองมงเสรมสรางและปลกฝง ความรและความเขาใจตลอดจนความซาบซงในวฒนธรรมและอารยธรรมของตนอยางแนนแฟนดวย หากคณคาทางจรยธรรมของคนในชาตเสยไป กหมายถง การขาดองคประกอบทสาคญในความเปนชาต คณสมบตสาคญอกประการหนงทจะตองเนนเปนพเศษคอการรจกทางานรวมกบคนอน การทางานรวมกบคนอนนนยอมจะเรยกรองคณสมบตอยางอนตามมา เชน การร จกเส ยสละ ไมเอาร ด เอาเปรยบผ อ น ร จ กผอนหนกผอนเบา และร ส กละอายตอการหลกเลยงจากหนาททไดรบมอบหมายมา ความจรงนน เปนทยอมรบกนวาในสภาพแหงสงคมปจจบนการรวมมอกนทางานเปนสงทหลกเลยงไมได โรงเรยนตองหาวธปลกฝงความสามารถในเรองนใหเปนผลสาเรจ ความยดมนในความรกชาต ความรสกในเรองชาตนยม ยดมนในอดมการณแหงชาต และมความจงรกภกดตอองคพระมหากษตรย ทงนยอมประจกษชดอยแลววาความอยรอดของประเทศชาตและความรงเรองของชาต ยอมข นอย ก บอดมการณท ประชาชนมต อชาต หากประชาชนมความร กชาต และความรสกเรองชาตนยมเปนอยางดแลวกเปนทแนใจไดวาเราจะมภมปองกนการกระทาในรปแบบตางๆทจะเปนการบอนทาลายชาต

ไพฑรย สนลารตน คณธรรมคร (Teacher‘s function) สมบตหรอความสามารถทมอยภายในตวคร ไดกลาวถงความหมายของคณธรรม ตามพจนานกรม Collin Cobuild อธบายวาคณธรรมมความหมาย ๒ นย คอ๔๐

๑. โดยน ยท เ ป นภาวะทางจ ตน น ค ณธรรมแปลว าความค ดท ว าบ า งพฤตกรรมเปนสงทถกตองทควรทาและเปนทยอมรบ และบางพฤตกรรมเปนสงทผดหรอเลว ทงนเปนไปทงโดยความคดเหนของแตละบคคลและแตละสงคม นอกจากนคณธรรมยงเปนคณภาพหรอสถานะในการดาเนนชวตอยางถกตอง ควรทาและยอมรบได                                                             

๔๐ไพฑรย สนลารตน, ความรคคณธรรม, พมพครงท ๓, (กรงเทพมหานคร :โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๔ ), หนา ๒๗๘.

๓๑

๒. คณธรรมเป นระบบล กษณะการประพฤต และ คณค าท เ ก ยวพนก บพฤตกรรมของคนสวนคนใหญซงโดยทวไปไปแลวเปนทยอมรบกนในสงคมหรอเฉพาะกล มคน คณธรรม ตามรปศพทแปลวา สภาพของคณงาม ความดซ งพระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) อธบายความหมายไววา คณธรรมคอ ธรรมทเปนคณ ความดงามสภาพ ทเกอกล

พทธทาสภกข ใหความหมายของคณธรรม หมายถงคณสมบตฝายดโดย สวนเดยวเปนทตงหรอเปนประโยชนแกสนตภาพและสนตสขจงเปนทตองการของมนษย คณธรรมเปนสงทตองอบรมโดยเฉพาะเพอใหเกดขนเหมาะสมกบทเราตองการ๔๑

วทวฒน ขตตยะมาน ใหความหมายคณธรรมไววา คณธรรมเปนสงทดงามทอยในใจของมนษย ซงจะแสดงออกมาโดยการกระทาทางกาย และวาจา ทเปนหลกในการประพฤตปฏบต เพอใหเกดประโยชนตอตนเองและและการอยรวมกนในสงคมอยางสงบสข ไดสรปหลกธรรมทางศาสนาและคณธรรม ประกอบดวยคณสมบตทเปนความดงาม ความถกตอง ซงมอยภายในจตใจบคคล ทาใหบคคลนนพรอมทจะกระทาสงตางๆ อนจะเปนประโยชนตอตนเองโดยไมเบยดเบยนผอน หรอทาประโยชนใหผอน ดงนน ครท ประกอบดวยคณธรรมยอมเปนครท มความเหมาะสมสาหรบความเปนคร เปนผ ทสมควรไดรบยกยองจากสงคมโดยทวไป นสตครจงควรนาหลกธรรมทางศาสนาและคณธรรมทไดศกษาไปแลว ไปปฏบตเพอสงเสรม ปองกน แกไขและพฒนาบคลกภาพและจรรยาบรรณครตนเองตอไป๔๒

วศน อนทสระ ใหความหมายของคณธรรมตามหลกจรยศาสตรไวว า คณธรรม คออปนส ยอนดงามซ งส งสมอย ในดวงจต อปนส ยอนน ไดมาจากความพยายาม และความประพฤตตดตอกนมาเปนเวลานาน พรอมอธบายและใหความหมายอนสนวา คณธรรม คอความลาเลศแหงอปนสย นอกจากนยงไดอธบายถงความหมายทนกปราชญทงหลายไดใหไวเชน โซเครตด หมายถงปญญาหรอความรพรอมทงนสย ถงกบเนนวา คณธรรมคอ ความร เพลโตเหนดวยวา คณธรรมคอ ความรและนสย เอมมานเอลคานท เหนวา คณธรรมคอการควบคมแรงกระตนตางๆ และความทะยานอยากไดดวยเหตผล๔๓

                                                            ๔๑พทธทาสภกข, คณธรรมสาหรบคร, (กรงเทพมหานคร: โรงพมพการศาสนา, ๒๕๒๗),

หนา ๙๐. ๔๒วทวฒน ขตตยะมาน, “เอกสารประกอบการสอนวชาคณลกษณะและจรรยาบรรณคร”,

(ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ, ๒๕๔๙), หนา ๑๑๑-๑๑๒. ๔๓วศน อนทสระ, พทธจรยศาสตร, (กรเทพมหานคร : โรงพมพทองกาว, ๒๕๔๑), หนา ๑๐๖-

๑๐๗.

๓๒

สชรา บญทน กลาววา จรยธรรม หมายถง แนวทางการประพฤตปฏบตอนถกตองดงาน ทงกาย วาจา ใจ ทาใหเกดความสงบสขทงตอตนเอง ผอนและสงคม จากเอกสารรายงงานการประชมทางวชาการเกยวกบคณธรรมและจรยธรรมของกรมวชาการกระทรวงศกษาธการ ๒๕๔๑ ไดรวบรวมความหมายของคาวา คณธรรมและจรยธรรม ทกาหนดโดยผทรงคณวฒของไทยเปนจานวนมาก ความหมายตางๆ ทใหไวมความแตกตางกนพอสมควร๔๔ ดงน

๑. คณธรรม หมายถง หลกเกณฑหรอกฎเกณฑในการตดสนความถกผด ดชวและควรทาไมควรทาของพฤตกรรม

๒. จรยธรรม หมายถง แนวทางในการประพฤตปฏบต ตามความหมายน จรยธรรมเปนแนวทางและถาหากจะกาหนดตอไปวา แนวทางทกลาวน หมายถงแนวทางท ด ท ถ กและท ควรทากลาวคอ หากพฤตกรรมใดอย ในแนวทางดงกลาว กจะเปนพฤตกรรมทด ทถก ทควรทา สวนพฤตกรรมทอยนอกแนวทางนกเปนพฤตกรรมทไมด ไมถกและไมควรทา

๓. จรยธรรม หมายถง พฤตกรรมทด ทถก และทควรทา ตามความหมายนเนนทตวพฤตกรรม เนนจรยะ มากกวา เนนทหลกเกณฑหรอแนวทาง ตามความหมายน พฤตกรรมทไมด ไมควรทา กไมใชจรยธรรม

เพยเจท (Piajct) ใหความหมายของจรยธรรมวาเปนองคประกอบของกฎเกณฑทบคคลรบวาถก วาด วาควร เพอใหการยอมรบจากสงคม๔๕

โคลเบรก (Kohlberg) กลาววา จรยธรรม เปนพนฐานของความยตธรรมโดยถอเอาการกระจายสทธและหนาทอยางเทาเทยมกนของบคคล ซงไมไดหมายถง กฎเกณฑทใชบงคบอยทวไป แตเปนกฎเกณฑทมความเปนสากลทคนสวนใหญยอมรบไวในทกสถานการณและไมมความขดแยงเปนอดมคต๔๖

สรปจรยธรรม หมายถง กฎเกณฑหรอแนวทางทพงปฏบตเพอบรรลถงคณงามความด หรอเพ อใหเกดคณธรรม กฎเกณฑหรอแนวทางท พงปฏบต ไดร บการประเมนคาวาเปนสงทด สามารถนาผประพฤตปฏบตใหบรรลทหวงไวได ขณะเดยวกน

                                                            ๔๔สมพร สอนสนาม,อางในกรมวชาการ ๒๕๔๑ หนา ๕๙. “การศกษาพฤตกรรมคณธรรม

จรยธรรมคร อาจารยในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดสามญศกษา จงหวดรอยเอด”, รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. (มหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๓), หนา ๑๑.

๔๕เพยเจท (Piajct Jean) The Moral Judgement of Child, (New Yoru Collier Bllk, 1960), p 1.

๔๖โคลเบรก (Kohlberg) L. “Hann, N. and Longer, J. WFamily Patterns of Moral Reading”, In Child Development, 47 1204-1205 December, 1976), p.45

๓๓

กไมสรางความทกขความเดอดรอนแกบคคลดหรอสจรตชนทงหลาย การปฏบตตามจรยธรรม ยอมใหผลดแกผปฎบต สงคม และสงแวดลอม ผปฏบตตามจรยธรรมไดชอวา เปนคนด หากบคคลในสงคมทกคน ปฏบตตามหลกจรยธรรมสงคมสงแวดลอม จะไมถกเบยดเบยนและถกรบกวนจนเกดสภาพเสยสมดลยภาพทางสงคมและระบบนเวศ

๒.๕.๒ องคประกอบจรยธรรม กรมวชาการ กลาวว า จร ยธรรมของบคคลประกอบดวยส งสาค ญ ๓

ประการ๔๗ คอ ๑. สวนประกอบดานความร (Moral Reasonig ) คอความเขาใจในเหตของ

ความถกตองดงาม สามารถตดสนแยกความถกตองออกจากความไมถกตองไดดวยการคด ๒. สวนประกอบบางดานอารมณความรสก (Moral Conduct) คอพฤตกรรม

การกระทาทบคคลตดสนใจจะกระทาถกหรอผดในสถานการณแวดลอมตางๆ เช อวาอทธพลสวนหนงของการกระทาหรอไมกระทาพฤตกรรมแบบใด จะขนอยกบอทธพลของสวนประกอบทง ๒ ประการทกลาวขางตน และบางสวนอาจขนอยกบองคประกอบอนๆ เชน ลกษณะทางจตวทยาบางประการของบคคลนนๆ หรอความรนแรงของการบบคนของสถานการณทรมเราบคคลนนอกดวย

ดวงเดอน พนธนาวน กลาววาลกษณะตางๆ ของมนษยท เก ยวของกบจรยธรรมนนแบงออกเปน ๔ สวนใหญๆ ๔๘ คอ

๑. ความรจรยธรรม หมายถง การมความรวาในสงคมของตนนนถอวาการกระทาชนดใดดควรกระทา และการกระทาชนดใดเลวควรงดเวน ลกษณะและพฤตกรรมประเภทใดเหมาะสมหรอไมเหมาะสมมากนอยเพยงใด ปรมาณความร เชงจรยธรรมขนอยกบอาย ระดบการศกษา และพฒนาการทางสตปญญาของบคคลดวย

๒. ทศนคตเชงจรยธรรม หมายถง ความร สกของบคคลเก ยวกบลกษณะ หรอพฤตกรรมเชงจรยธรรมตางๆ วาตนชอบหรอไมชอบลกษณะนนเพยงใด ทศนคตเชงจรยธรรมของบคคลสวนมากจะสอดคลองกบคานยมในสงคมนน แตบคคลบางคนในสถานการณปรกตอาจมทศนะคตแตกตางไปจากคานยมของสงคมกได ทศนคตเชงจรยธรรมของบคคลนนมความหมายกวางกวาความรเชงจรยธรรมของบคคล เพราะทศนคต นนจะรวมทงความรและความรสกในเรองนนๆ เขาดวยกน ฉะนนทศนคตนนจะรวมทงความรและความรสกในเรองนนๆ เขาดวยกน ฉะนนทศนคตเชงจรยธรรมจงม

                                                            ๔๗กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ, แนวทางการพฒนาจรยธรรมไทย, (กรงเทพมหานคร :

กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ, ๒๕๒๓), หนา ๓. ๔๘ดวงเดอน พนธนาวน, จตวทยาจรยธรรมและจตวทยาภาษา, (กรงเทพมหานคร :

สานกพมพไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๔), หนา ๒.

๓๔

คณสมบตทสาคญ คอจะใชทานายพฤตกรรมเชงจรยธรรมไดแมนยากวาการใชความรเก ยวกบคานยมทางสงคมของบคคลแตเพยงอยางเดยวนอกจากน ทศนคตจรยธรรม ของบคคลในเวลาหนงยงอาจเปลยนแปลงไปจากเดมได

๓. เหตผลเชงจรยธรรม หมายถง การทบคคลใชเหตผลในการเลอกทจะกระทาหรอเลอกทจะไมกระทาพฤตกรรมอยางใดอยางหนง เหตผลทกลาวถงนจะแสดงใหเหนถงเหตจงใจหรอแรงจงใจทอยเบองหลงการกระทาตางๆของบคคล

๔. พฤตกรรมเชงจรยธรรม หมายถงการทบคคลแสดงพฤตกรรรมทสงคมนยมชมชอบ หรองดเวนแสดงพฤตกรรมท ฝ าฝนกฎเกณฑหรอคานยมในสงคมน น พฤตกรรมเชงจรยธรรมเปนสงทสงคมใหความสาคญมากกวาดานอนๆ ทงนเพราะการกระทาทดและเลวของบคคลนนสงผลโดยตรงตอความผาสกและความทกขของสงคม การศ กษาดาน อ นๆ ของจร ยธรรมจง เป น เพยง เพ อ ให เข า ใจและสามารถทานายพฤตกรรมในสถานการณตางๆ ของบคคลเทานน

๒.๕.๓ ความสาคญการพฒนาคณธรรมในโรงเรยน โรงเร ยนเปนหนวยงานหลกในการปลกฝงและสรางเสร มคณธรรมและ

จรยธรรมในนกเรยน โดยจะตองมองภาพใหตลอดแนวตงแตหลกสตรทง ๘ กลมสาระ การเรยนร ท ถอวาเปนกระบวนการ “หลก” มกจกรรมพฒนาผเรยนเปนกระบวนการ “รอง” ซงหมายความรวมถงการแนะแนวดวย แตทามกลางการเปลยนแปลงของการพฒนาในกระแสโลกาภวฒนทมความเจรญทางวตถและเทคโนโลยรวมทงคานยมในการบรโภคอยางเกนขนาด( dose) ความพอเพยงสงผลใหเกดปญหาแกเดกและเยาชนอยางหลากหลาย รปแบบโดยเฉพาะอยางยงปญหาดานคณธรรม และจรยธรรม และคานยมมาเปนระยะเวลานานพอสมควรจวบจนปจจบน๔๙

เมอไมนานมาน (มนาคม ๒๕๕๐) ไดมการประชมระดมความคดเหนเกยวกบปญหาเยาวชนในสถานศกษา ในโอกาสน ดร.อมรวชช นาครทรรพ ทปรกษารฐมนตรชวยวาการกระทรวงศกษาธการ กลาวถงสภาวการณเดกและเยาวชนวา จากการสารวจพฤตกรรมเยาวชนไทยทวประเทศในรอบป ๒๕๔๘-๒๕๔๙ พบวา๕๐ เดกนกเรยนช นมธยมศกษาตอนตนทดมเหลาเปนครงคราวถงเปนประจาสงถงรอยละ ๒๔.๐๑ ขณะทมธยมศกษาตอนปลายสงถงรอยละ ๓๑.๕๑ เยาวชน อาย ๑๙-๒๕ ป พยายามฆาตวตาย รอยละ๗๖.๙๑ และทาสาเรจรอยละ ๖๖.๔๐ สภาวะดานสงคมเดกระดบประถมศกษารอยละ๔.๐๔ เทยวกลางคนอยางนอย ๑ ครงตอสปดาห แนวโนมการมเพศสมพนธท

                                                            ๔๙https://www.myfirstbrsain.com/teacher view .aspx เขาถงวนท ๑๘ กนยายน ๒๕๕๔. ๕๐หนงสอพมพ, เดลนวส, ทอย : ๑/๔ ถนนวภาวดรงสต แขวงตลาดบางเขน เขตหลกส

(กรงเทพมหานคร : ๒๕๕๐), หนา ๓ .

๓๕

รวบรวมขอมลจากโรงพยาบาลของรฐทวประเทศพบวา ป ๒๕๔๙ มวยรนอายตากวา ๑๙ ป ไปทาคลอดถง ๗๑,๐๐๐คน และ

สาเหตวามาจากการทเดกถกครอบครวละเลย ถกปฏเสธจากโรงเรยน คบเพอนไมด ตดกระแสบรโภคนยม ขาดแบบอยางท ดในสงคม ทางแกไขอยท การมครอบครวทด มโรงเรยนทด มแบบอยางทด มเพอนทด รวมทงมครหรอคนใกลชดคอยใหคาปรกษา หรอมการแนะแนวทดนาไปสการพฒนาคณธรรมนาความร แตโรงเรยนจะทาการเช อมโยงการแนะแนวท ดนาไปส การพฒนาคณธรรมนาความร ไดอยางไร เปนคาถามทนาสนใจซงโรงเรยนควรดาเนนการเพอใหนกเรยนเกดคณธรรมเปาหมายโดยพจารณาปจจยตางๆ หรอดาเนนการดงน

๑. ผอานวยการโรงเรยนจะตองตระหนกและใหความสาคญกบการแนะแนว ของโรงเรยน

๒. ครแนะแนว (ตวจรง) จะตองวางระบบการแนะแนวในโรงเรยนครอบคลมบคลากรครทกคนในโรงเรยนใหมสวนรวมในการทางานรวมทงมกจกรรมใหผปกครองนกเรยนไดมสวนรวมดวย

๓. ครทกคนตองทาหนาทเปนครแนะแนวทงนเพราะหนาทความรบผดชอบและลกษณะงานทปฏบตของครตามมาตรฐานตาแหนง มความสมพนธกบงานแนะแนวโดยตรง คอ พฒนาผเรยนอบรมสงสอนและจดกจกรรมเพอพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงคปฏบตงานเกยวกบการจดระบบการดแลชวยเหลอนกเรยนและประสานความรวมมอกบผปกครองและบคคลในชมชนเพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ สานกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ นอกจากนนงานแนะแนวยงถอวาเปนงานของครทกคนทตองทาควบคกบการจดการเรยนรเสมอ

๔. โรงเรยนจะตองทาการทบทวนหรอบางโรงเรยนอาจจะตองทาการปรบรอ(re-engineering)ระบบการเรยนรคณธรรมใหมทงหมด ทาความเขาใจแนวคด หลกการ ทฤษฎทเกยวของกบการพฒนาคณธรรม และจรยธรรม วธการ กระบวนการและเทคนคตางๆ เชน การปรบพฤตกรรม(Behavior modification) การพฒนาเหตผลเชงจรยธรรมตามทฤษฎการพฒนาทางจรยธรรม (Moral development theory) การสงเกตตวแบบ (Model)การทาความกระจางในคานยม (Value clarification)การใชระบบคสญญาสอนดานจตพสย(Affective domain) และการประยกตใชพทธวธในการจดการเรยนร เปนตน โรงเรยนอาจจะตองจดการประชมปฏบตการในประเดนใดประเดนหนงหรอหลายประเดนเพอใชเปนเครองมอในการจดการเรยนรเพอพฒนาคณธรรมนาความรและทาใหเกดผลทงของครและนกเรยนอยางเปนรปธรรม

๓๖

๕. โรงเร ยนจะตองเ ช อมโยงความสมพนธการจดการเร ยนร เ พ อพฒนาคณธรรมนาความรใหเขาไปอยในขอบขายของการจดกจกรรมแนะแนวทง ๒ ดาน คอ การศกษา ดานการงานและอาชพ ดานชวตและสงคม เพอใหผเรยนมเจตคตทด มใจรกงานและเหนคณคาชวตของตนเอง

๖. โรงเรยนควรจะเช อมโยงความสมพนธงานอ นๆ ทมลกษณะหรอมทศทางการทางานใกลเคยงกบงานแนะแนวเขามาสมพนธกนเพอสงเสรมและสนบสนนซงกนและกน เชน งานฝายปกครอง ระบบการดแลชวยเหลอนกเรยน เปนตน การแนะแนวเปนกจกรรมมงสงเสรมพฒนาผเรยนใหพฒนาตนเองอยางเตมตามศกยภาพ รกและเหนคณคาในตนเอแงและผอน พงตนเอง มทกษะในการเลอกแนวทางการศกษาการงานและอาชพ ชว ตและสงคม มส ขภาพจตท ด มจ ตสาน กในการทาประโยชนต อครอบครว สงคม และประเทศชาต ซงถาหากพจารณาตามเจตนารมณดงกลาวจะเหนไดวาสอดคลองกบความหมายของคณธรรมทสรปวา คอความรสกนกคด หรอสภาพของจตทเปนกศล เปนพนฐานของการแสดงออกทมประโยชนตอตนเองและผอน เกดขนไดเพราะจตรจกความจรงความด และความงาม หรอสรปสนๆ ไดวาเปนสภาพการทผเรยน มทกษะชวต ดงนนงานแนะแนวในยคนควรจะเชอมโยงกบการพฒนาทกษะชวต เรยกวาเปนการแนะแนวหรอการใหคาปรกษาเกยวกบทกษะชวต (life skills counseling)

หากโรงเรยนพจารณาและดาเนนการไดทง ๖ ขอ ตามทนาเสนอมาทงหมดแลวโรงเรยนกยงจะตองคานงถงหลกการแนะแนวมตใหมทคดวายงคงใชไดด คอ เนนใหทกคนในสงคมมบทบาทในดานแนะแนว เนนผเรยนเปนสาคญทสดและใหเกดความเทาเทยมกน ความสาเรจของผเรยนขนอยกบระบบแนะแนว แหลงการเรยนรและขอมลสารสนเทศเพอการแนะแนว มบทบาทตอความสาเรจของผเรยนและศกยภาพเครอขายการแนะแนวไดจากความรวมมอของหนวยงานตางๆ

จะสงผลใหบรรลเปาหมายทการแนะแนวตองการ คอผเรยนเปนคนด มปญญา และมความสข ในทานองเดยวกนการพฒนาคณธรรมนาความรกมเปาหมายดงกลาว จงไมควรมองวา เปนคนละเร อง แตจะยดการแนะแนวเปนแกนแลว นาการพฒนาคณธรรมนาความรเขามาเชอมโยงหรอจะยดการพฒนาคณธรรมนาความรเปนแกนแลวนาการแนะแนวเขามาเชอมโยงกได แตตองทาดวยความจรงจงตอเนองกจะเกดสภาพของสงคมทสขขนในโรงเรยน ไมตองทางานไลตามสถานการณเพอแกปญหาเดกและเยาวชนอยตลอดไป

๓๗

๒.๕.๔ ความสาคญของการพฒนาจรยธรรมในโรงเรยน๕๑ การศกษาเปนหวขอของการพฒนาประเทศ เพราะความเจรญทปรากฏ ทงใน

ดานวตถและดานคณธรรม และจรยธรรมนน เปนผลสะทอนคณภาพของคน ในสงคม อนเปนผลจากการอบรมบมนสยจากครอบครว สถาบนการศกษา ตลอดจนการไดรบกระบวนการขดเกลาและประสบการณในสงคมทด ดงนนการทประเทศไทย จะพฒนาสการเปนประเทศอตสาหกรรมหรอประเทศเกษตรกรรมทมศกยภาพสงขนกวาทเปนอยในปจจบน การศกษาอบรมเพอพฒนาเดกและเยาวชนทพงประสงคใหกบสงคมกย งทวความสาคญมากขน

อยางไรกตามระบบการศกษาของไทยทเปนอยในขณะนยงนาเปนหวงอยมาก เพราะจากการสงเกตประสบการณตางๆ ในสงคมพบวายงมขอบกพรองหลายประการ เชนความเสอมโทรมเรองจรยธรรมทเกดในดานการเมองการปกครอง การประพฤตปฎบตตนในสงคมทมคานยมไปในทางทไมถกตอง ไดแกความฟมเฟอ การไมเคารพความจรง ไมพดความจรง ขาดความซอสตย อกทงผใหญกไมทาตวใหเปนทเราเคารพนบถออยางแทจรง และไมไดเปนแบบอยางทดแกเดกและเยาวชน จากปญหาตางๆ เหลาน ระบบการศกษาและสถาบนตางๆทเก ยวของกบการอบรมบมนสย และถายทอดคานยมตางๆ ใหแกเดกและเยาวชนจงควรทบทวนแนวท เคยดาเนนการตอเนองกนมาเปนเวลานานวาควรจะปรบเปลยนทศทางกนอยางไรเพอสรางระบบใหมใหเปนระบบท เหมาะสมกบสภาพสงคมปจจบนใหเปนระบบท ถ กตองและคานงถงคณภาพของเดกและเยาวชนเปนสาคญ

สาหรบการสงเสรมจรยธรรมหรอการพฒนาจรยธรรมนน ถอวามความสาคญอยางยงเพราะเดกในวนนกาลงอยในชวงอายท จะพฒนาหลายๆดาน ทงดานรางกาย และดานจตใจ สภาพแวดลอมกมสวนสาคญในการสงเสรมจรยธรรมแกนกเรยนมาก เชน บดา มารดา คร โรงเรยน และเพอนๆ

สงคมปจจบน เปนสงคมทตองทางานนอกบาน พอแมไมคอยมเวลาอยกบลกๆ โรงเรยนจงเปนเหมอนบานหลงทสองของเดกทจะสรางความรกความอบอนใหแกเดกและเดกจะไดรบการปลกฝงจรยธรรม และคานยมทดงามตดตวไปได ซงสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒ ทจะตองจดการศกษา เพอมงเนนคณภาพของเดกใหเปนคนด คนเกง และมความสข

                                                            ๕๑หนวยศกษานเทศกสานกงานการศกษา, แนวทางการสงเสรมจรยธรรมและสรางคานยม

ทางศาสนา, (กรงเทพมหานคร : ๒๕๔๔ ), หนา ๑ .

๓๘

กลาวโดยสรป จรยธรรม กค อ หลกการประพฤตปฏบ ต ตนใหเปนคนด โดยทวไปจรยธรรม มกองอยกบศาสนา คาสอนทางศาสนามสวนสรางระบบจรยธรรม ใหสงคมจะเหนไดชดเจนวา หลกธรรมของพระพทธศาสนาไดกาหนดหลกปฏบตไวใหพทธศาสนกชนปฏบต ในชว ตประจาว น แตท ง น ไมไดหมายความวา จรยธรรมถกกาหนดใหอยบนพนฐานคาสอนของศาสนาเพยงอยางเดยว เพราะจรยธรรม วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ สงเหลานเปนบอเกดของจรยธรรม เชน จรยธรรมแตงกาย จรยธรรมการรบประทานอาหาร จรยธรรมทางสงคม จรยธรรมการตอนรบ ถอวาเปนสงทดงามของไทย ซงปจจบนน จรยธรรมตางๆ ทกลาวมาเยาวชนมองขามจรยธรรมตางๆ แตรบจรยธรรมของตางชาตเสยมากกวา

๒.๖ การพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของคนไทย ชาเรอง วฒจนทร กลาววา ความร สกนกคดและพฤตกรรมของคนไทย

เปนไปตามหลกธรรมในศาสนาท คนไทยนบถอ คนไทยรอยละ ๙๕ ของพลเมองท งประเทศเปนพทธศาสนกชนทนบถอพระพทธศาสนาสบเนองเปนเวลานาน บตร ธดา ไดรบการศกษาอบรม ในขนแรกจากบดามารดา หรอผปกครองซงเปนศาสนกชน จงรบเอาคตธรรมทางพทธศาสนาเขา เปนพนฐาน ทางความคด และพฤตกรรมตามปกตวสยของมนษยผเรยบเรยงประวตการศกษา ไทยทกทาน

สถาบนการศกษาทสาคญของสงคมไทยตงแตสมยกรงสโขทยเปนราชธานเปนตนมา ม ๓ แหง บาน วด และวง บานเปนโรงเรยนแหงแรกของทงชายหญง ทใหการศกษาถายทอดวฒนธรรมของสงคมเดกจนเตบโตเดกชายไปเขาการศกษาทวดตอสวนเดกหญงเขารบการศกษาทบานตอไปกระทงจนแตงงานมครอบครว สวนวงเปนสถานทศกษาสาหรบบตรธดาของเจานาย และบตรธดาของขนนางทบดานาเขาถวายตว เพอรบราชการตอไป

ในบรรดาการศกษาทง ๓ น วดนบเปนสถานศกษาทสาคญทสด เพราะวดเปนศนยกลางของสงคม หวหนาครอบครวสวนใหญจะเปนผ ท ไดบวชเรยนมาแลว มประเพณคอ วาผชายทแตงงานมครอบครวจะตองไดบวชเรยนมากอน บดามารดาญาตผใหญจะเปนผอบรม สงสอนบตรธดาและเดกในการปกครองของตนการไปทาบญไดแกการถวายอาหารแกพระสงฆ ฟงเทศนจากพระภกษเปนการไปรบจรยธรรมจากวดจากพระทงผใหญและเดก เดกชายครนอายเขาสวยรนสวนหนงพอแม นาไปฝากเปนเดกวด หรอใหบวชเรยน เลาเรยนหนงสอวชาตางๆทวด อายครบบวช ทงผทอยวด บวชเณรหรอไมไดไปอยวดกจะอปสมบทเปนพระภกษ อยางนอย ๑ พรรษาจงออกมาแตงงาน

๓๙

มครอบครวไป เปนการศกษาทางดานจรยธรรมทมากกวาการศกษาทางดานอนเปนแบบนตลอดสมยสโขทย สมยอยธยาและสมยกรงรตนโกสนทรตอนตน๕๒

การพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของคนในสงคม เปนกระบวนการศกษา และถายทอดวฒนธรรมของชาต จากคนรนหนงไปสคนรนถดไป เพอสรางสรรคความผาสก สงบสข ความมนคง และความเจรญกาวหนาของสงคม ในปจจบนรฐมหนาทจดการศกษาใหประชาชนทงประเทศ การศกษาอาจแบงออกเปน ๓ แบบ ไดแกการศกษา ทมการเรยนแบบแผนมขอกาหนดตางๆแนนอน คอการศกษาในระบบโรงเรยนอยางหนง การศกษาทมองคการของสงคมหรอรฐจดขนเพอสนองวตถประสงคอยางใดอยางหนง คอ การศกษานอกโรงเรยน และการศกษาทประชาชนทกคนไดรบอยตามปกตวสยเปนประการสดทายในการศกษาทง ๓ แบบนตางมวตถประสงครวมกนคอ การพฒนาคนใหเปนคนมศลธรรม มความร มความสามารถทจะอยในสงคมอยางมความสข

สวนความสามารถทจะชวยทาใหสงคมประเทศชาตมความผาสก สงบสขและเจรญกาวหนาไปดวยจรยธรรมศกษา หรอการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของประชาชน จงมโครงสรางหลกในการศกษาทง ๓ แบบกอนทประเทศมการจดสอนเฉพาะหนงสอและวชาการอยางอนๆในระบบโรงเรยนทตงขน ตอนแรกในประเทศไทยมการจดสอนเฉพาะหนงสอและวชาการอนๆคงมอบการจรยศกษาไวในการศกษาตามปกตวสยดงกลาว เ พ งมายกจรยศกษาหรอการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม เปนวชาสอน ในหลกสตรการศกษาทหลง

๒.๖.๑ ปญหาทางคณธรรม และจรยธรรมของนกเรยน แผนพฒนาจรยศกษาของกระทรวงศกษาธ การ ไดกลาวถงปญหาทาง

คณธรรมและจรยธรรมของเยาวชนในระดบมธยมศกษาสรปได๕๓ ดงน ๑. ปญหานกเรยนระดบมธยมศกษา ขาดระเบยบวนย และยอหยอนในดาน

จรยธรรมการแตงกายไมเรยบรอย กอการทะเลาะววาทและการตดยาเสพตดใหโทษทงยงขาดการเอาใจใสดแลใหคาแนะนาอบรมสงสอนจากผปกครอง ครอาจารยเทาทควร

๒. ปญหาเก ยวเน องกบตวคร ครท มความร ความสามารถประสบการณ ในการสอนจรยศกษา มนอยมากและอตราสวนไมสมดลกบนกเรยนอกทงขาดเทคนค ในการสอนหรอถายทอดวชาไปสนกเรยน นกศกษาจงทาใหการจดกจกรรม จรยศกษา ในสถานศกษาไมกาวหนาและบางครงครอาจารยกเปนแบบอยางทไมดแกเดก                                                             

๕๒เรองเดยวกน, หนา ๑๔-๑๗. ๕๓กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ , “กรอบความคดเพอสงเสรมและพฒนาคณธรรม

จรยธรรมทเนนความมวนยและความเปนประชาธปไตย”, (เอกสารโครงการสงเสรมแลพฒนาคณธรรม, ๒๕๔๑), หนา ๒๑.

๔๐

๓. ปญหาความสมพนธระหวางโรงเรยน ผปกครอง และชมชนการใหความรวมมอของผ ปกครองในการสงเสรม จรยศกษายงมนอยบางคร งผ ปกครองนกเรยน กมสวนสงเสรมเดกของตนในทางทผด

๔. นกเรยนในระดบมธยมศกษายงขาดผนาทเปนแบบอยางทดประกอบกบสอมวลชนมกเผยแพรภาพขาวคราวทหมนเหมจรยธรรมและมแหลง อบายมขมากมาย ซงรฐไมมมาตรการครอบคลมทดพอ จงเปนเหตใหเดกและเยาวชนในวยนลอกเลยนแบบอยางทไมดใหเกดคานยมทผดพลาดแกเดก

๕. ปญหาดานการบรหารงาน การจดกจกรรมการเรยนการสอน และการสงเสรมจรยธรรมศกษาในโรงเรยน ยงเปนตามเอกภาพเดยวกนและขาดความรวมมอประสานงานอยางจรงจงในดานสงเสรมจรยศกษาของบคลากร ในสถานศกษากเปนอปสรรคสาคญททาใหการจดจรยศกษาระดบมธยมศกษาไมกาวหนาเทาทควร

๖. การจดสภาพแวดลอมของโรงเรยน ยงไมเอออานวยตอการสงเสรมจรยศกษาครอาจารยสวนใหญมแนวคดและทศนคตในเรองระเบยบตางๆของโรงเรยนไมตรงกน

๗. ปญหาเรองหลกสตรและกระบวนการเรยนการสอน ขาดสอการเรยนการสอนและเวลาในการฝกอบรม จรยศกษาใหแกเดก นอกจากนนสาระสาคญของเนอหาจรยธรรม ทสอดแทรกหลกสตรยงไมเหมาะสมกบสภาพสงคมและวยของเดกระดบมธยมศกษา

สรปไดวา ปญหาดานคณธรรมและจรยธรรมนกเรยนสามารถเกดมาไดจากหลายสาเหตดงนนโรงเรยน ผปกครอง ชมชนตองพยายามคนหาสาเหต รวมกนแกไขปญหาใหตรงจดตลอดจนการจดสภาพแวดลอมภายในโรงเรยนใหเออตอการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยนอกทงการพฒนาหลกสตรในกระบวนการเรยนการสอนควรมการปรบปรงแกไข ใหเหมาะสมกบการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของเดกในระดบมธยมศกษา ควรเปดโอกาส ใหนกเรยนมสวนรวมและแสดงความคดเหนในการจดกจกรรมรวมกน

๒.๖.๒ ทฤษฎพฒนาการทางจรยธรรม นกจตวทยาทศกษาพฒนาการจรยศกษาสวนใหญยอมรบวา จรยธรรมของมนษย

จะมการพฒนาการขนเปนลาดบอยางเหนไดชดจากวยทารกจนถงวยผใหญ แมวามนษยจะมพฒนาการทแตกตางกน แตนกทฤษฎทงหลายกยงเชอวาการพฒนานในบคคลตางๆกนมลาดบขนตอนเปนระบบอยางทมคลายคลงกน นอกจากนนกคนควาทางจรยธรรมสวนมากยงลงความเหนวาตนกาเนดและแหลงทกอใหเกดการพฒนาทางจรยธรรมนนอยทสงคมเปนสาคญ

๔๑

แตกมความคดทแตกตางกนออกไปมาเปนเหตใหเกดทฤษฎในดานนมากมาย ซงในการวจยครงนจะกลาวถงเพยงบางทฤษฎเทานน ดงน๕๔

๑. ทฤษฎจตวเคราะห (Psychoanalytic Theory) นกจตวทยาในกลมทฤษฎ น เชอวาจรยธรรมเปนสวนเดยวกบมโนธรรม

(Conscience) จรยธรรมเกดจากขบวนการภายในวฒนธรรม หรอบรรทดฐานของพอแมผเลยงด ไดแก การถอตนตามอยาง (identification) ทาใหเดกรบเอาบคลกภาพ คานยมมาตรฐาน จรยธรรมในสงคม เมอบคคลไดรบปลกฝงจรยธรรม หากความตองการของคนไมสอดคลองกบสงทสงคมตองการกจะเกดความขดแยงกนขน และถาบคคลนนทาชวเขากจะเกดความละอายใจตนเองไมสบายใจ ซงนนถอวาเปนการลงโทษตวเอง ตอไปเขาจะไมทาชวอกโดยไมตองมการควบคมจากบคคลอนภายนอก นนคอ เขามความรสกผดชอบชวด หรอเกดมโนธรรมภายในใจ นนเอง

๒. ทฤษฎการเรยนรทางสงคม (Social Contingency) ใหแกเดกตงแตเกดโดยนาเอาหลกการเสรมแรงและหลกการเชอมโยงอธบายโดยมความเชอเบองตนดงน

๑) พฒนาการทางจรยธรรม เกดจากการเตบโตของการคลอยตามกฎเกณฑจรยธรรมของสงคม ทงทางความประพฤต และอารมณมากกวาการเปลยนแปลงโครงสราง ทางสมอง (Cognitive Structure Change)

๒) แรงจงใจพนฐานททาใหเกดการพฒนาทางจรยธรรมทกจด มรากฐาน จากความตองการทางชวภาพ หรอความตองการรางวลจากสงคมและหลกเลยงการลงโทษ

๓) พฒนาทางจรยธรรมมความสมพนธกบวฒนธรรม ๔) พนฐานทางจรยธรรม (Basic Moral Norm) เกดขนภายในจตใจ โดยม

สาเหตจากกฎเกณฑวฒนธรรมภายนอก ๕) สงแวดลอมมอทธพลตอพฒนาการทางจรยธรรมมากเทาใด ขนกบปรมาณ

ของรางวล การลงโทษ การหามและการเหนแบบอยางของพอแม และบคคลอนซงเปนตวแทนสงคม (Socializing Agent)

๓. ทฤษฎพฒนาการทางพทธปญญา (Cognitive Development Theory) นกจตวทยาในทฤษฎนมความเชอเบองตน คอ

๑) พฒนาการทางจรยธรรมมโครงสรางพนฐานทางพทธปญญา (Cognitive) และมองคประกอบทางการเลอกใชเหตผลเชงจรยธรรม

                                                            ๕๔โกสม ผอโย, “ศกษาบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยน

เอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต ๒”, ปรญญานพนธ , (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, ๒๕๔๘), หนา ๑๗-๒๐.

๔๒

๒) แรงจงใจเบองตนเกยวกบจรยธรรม คอแรงจงใจเกยวกบจรยธรรมกบการยอมรบ (Acceptance) การมความสามารถ (Competence) การเคารพตนเองหรอเขาใจตนเองอยางถองแท (Self-Esteem or Actualization) มากกวาจะเปนความตองการทางกายหรอการลดวตกกงวลเกยวกบความกลว

๓) ลกษณะสาคญของการพฒนาการทางจรยธรรม คอ พฒนาการจะเปนสากลมขนตอนเหมอนกนทกวฒนธรรม เพราะในทกวฒนธรรมมการปฏสมพนธกน ในสงคมมการสวมบทบาท (Role taking) และมความขดแยงในสงคมซงตองการการบรณาการทางจรยธรรม (Moral Integration) เชนเดยวกน

๔) กฎและเกณฑปกตเบองตนของจรยธรรม เกดจากประสบการณทไดรบ จากการมปฏสมพนธทางสงคมมากกวาเกดจากการสรางกฎเกณฑภายในตวเอง จงไมนยม ขนพฒนาการ แตเกดจากการมปฏสมพนธระหวางตน (Self) กบคนอน

๕) สงแวดลอมมอทธพลตอพฒนาการทางจรยธรรม พจารณาจากคณภาพ และขอบเขตทวๆไปของสงเราทางพทธปญญา และทางสงคม ตลอดชวงการพฒนาของเดก มากกวาเดมจากประสบการณอยางจากพอแม หรอประสบการณทไดจากวนยการลงโทษ หรอรางวล

จรรยา สวรรณทต กลาววา การพฒนาการทางจรยธรรม หมายถง การเจรญเตบโตของบคคลในการเขาสงคม ซงถอไดวาเปนสงทจาเปนอยางหนงในชาตประกอบดวยความเขาใจในบทบาทและหนาทของบคคลทมตอผอนและสงคมโดยรวม การพฒนาการทางจรยธรรมสวนหนงขนอยกบอทธพลของพนธกรรม การพฒนาการทางสตปญญา ซงจะทา ใหบคคลมสตปญญาในการเขาความคาดหวงของสงคมเขาใจตนเองเพยงพอในระดบทจะชวย ใหเกดการพฒนาจรยธรรม จากขนตาไปยงขนสงตอๆไปได๕๕

ดงนน ความรวดเรวในการพฒนาการทางจรยธรรมของบคคลจงมสวนขนอยกบการพฒนาทางสตปญญา ไดแก การจดจา การรบร และการกระทาอยางไรกดอตราการพฒนาจรยธรรม ซงจะดาเนนไปไดรวดเรวหรอชา สวนใหญจะขนอยกบสภาพแวดลอมทางสงคมวฒนธรรมของบคคล แหลงกาเนดสาคญของจรยธรรม ไดแก สงคมหรอสงแวดลอมบคคล จดกาเนดเรมถกฟมฟกใหแกตวขนในตวบคคลแรกเกด โดยขบวนการเรยนร

บคคลเรมคอยเรยนรเกยวกบสงแวดลอมทเปนตวบคคลและเพมขนเรอยๆเทาทพฒนาการทางประสาทสมผสตางๆของตนสามารถเออใหไดนกทฤษฎพฒนาการทางสงคมเชอวาพฒนาการทางจรยธรรมจะมขนในชวงสบปแรกและพฒนาการทางจรยธรรมนจะเปนรากฐานฝงลกยากตอการทบคคลจะเปลยนแปลงในชวงหลงของชวต สามารถปรบและเปลยนไดตามฝง                                                            

๕๕จรรยา สวรรณทต, เอกสารการสอนชดวชาการแนะแนวกบคณภาพชวตหนวยท ๑-๘, (นนทบร :มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๓ , หนา ๑๐๐-๑๐๑.

๔๓

ลกยากตอการทบคคลจะเปลยนแปลงในชวงหลงของชวต สามารถปรบและเปลยนไดตามความเหมาะสมของสถานการณโดยไมขนอยกบอายของบคคล และนกทฤษฎจรยธรรมไดเหนพองกนวาแหลงทมาสาคญซงกอใหเกดจรยธรรมในบคคลกคอ การเรยนรจากสงคมนนเองทแตกตางกน

ดวงเดอน พนธมนาวน กลาวถงแหลงกาเนดของจรยธรรมของบคคลมตนเหตมาจากอทธพลของพนธกรรม กลาวคอ บคคลทเกดมาแตละสงคมจะตองเรยนรและยอมรบจรยธรรมประเพณของสงคมของตน ซงจะแตกตางจรยธรรมประเพณของสงคมอนๆไมมากกนอย ฉะนนจงเหนไดวาแหลงกาเนดทสาคญของจรยธรรมของตนกคอสงคม หรอผแวดลอมนนเอง รากฐานการเกดจรยธรรมจะเรมกอตวขนในทารกตงแตเกดโดยการเรยนรเกยวกบบคคลอนทละนอยตามทพฒนาการทางประสาทสมผสตางๆซงจะอานวยใหนกทฤษฎพฒนาทางสงคมหลายคนเชอวาพฒนาการทางจรยธรรมจะเกดขนในชวงแรกของชวตมนษยคอในชวงสบปแรกและฝงรากลกยากตอการเปลยนแปลงในชวงหลงๆของชวตแตมนกทฤษฎการเรยนรซงสามารถพสจนไดวาลกษณะ และการกระทาตางๆของมนษยสามารถเปลยนแปลงไปไดตามความเหมาะสมของสถานการณโดยทไมจากดอาย ถงแมการศกษาจรยธรรมจะยงยากซบซอนมากอนเปนเหตใหเกดทฤษฎ และขอคดเหนทแตกตางกนออกไป แตผคนควาทางจรยธรรมไดเหนพองกนในลกษณะทสาคญของจรยธรรม คอ ยอมจรยธรรมของบคคลนนมเจรญขนตามลาดบอยางเหนไดชดจากวยทารกไปถงวยผใหญ และนกทฤษฎทางจรยธรรมยงเชอวาการพฒนาทางจรยธรรมของบคคลมลาดบขนตอนเปนแบบอยางทคลายคลงกน นอกจากนยงลดความเหนวาตนกาเนดและแหลงทกอใหเกดการพฒนาการทางจรยธรรมนนอยทการเรยนรจากสงคมเปนสาคญ๕๖

ดวงเดอน พนธมนาวน และเพญแข ประจนปจจนก ไดกลาวถงทฤษฎทเกยวของกบตนเหตและพฒนาการจรยธรรมไดเปน ๓ ประเภท ๕๗ คอ

๑. ทฤษฎอทธพลของสงคมตอพฒนาการทางจรยธรรม ทฤษฎนเกดความเชอทวาสงคมมสวนในการปนมนษยใหมลกษณะตางๆ กนตามแตวามนษยนนจะอยสงคมใด เดกเลกๆ จะเรยนรวาอะไรชวจากผอนทอยใกลชดซงเปนตวแทนของสงคม ดวยขบวนการเทยบเคยง(dentification) เดกจะใชวธการเรยนแบบผท มอานาจและผทตนรกจนในทสด จะยอมรบกฎเกณฑของสงคมมาเปนหลกปฏบตของตนโดยอตโนมต

                                                            ๕๖ดวงเดอน พนธมนาวน, พฤตกรรมศาสตร เลม ๒ จตวทยาและจตวทยาภาษา,

(กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยวฒนาพานช, ๒๕๒๔ ), หนา ๕-๖. ๕๗กรมสามญศกษา, แนวทางการพฒนาวฒนธรรมไทย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ

การศาสนา, ๒๕๒๓), หนา ๑๑.

๔๔

๒. ทฤษฎพฒนาการลกษณะทสงเรมจรยธรรม ทฤษฎนเกดจากความเชอวาการพฒนาการทางสตปญญาและอารมณเปนรากฐานของการพฒนาการทางจรยธรรม จรยธรรมของเดกจะเจรญขนตามความเจรญของความสามารถทางการรบร (Cognitive Ability) สตปญญาและอารมณของเดก นกจตวทยากลมน คอ เพยเจท กบโคลเบรก โดยเฉพาะอยางยงโคลเบรกไดทาการศกษาและพบความสมพนธระหวางจรยธรรมกบระดบสตปญญาลกษณะ มงไปสอนาคต และความสารถในการควบคมตนเองจากทฤษฎทใชจรยธรรมโดยสนเชง

๓. ทฤษฎการเรยนรสงคม คอทฤษฎทอธบายวธการและขบวนการทบคคลไดรบอทธพลจากสงคม ทาใหเกดการยอมรบลกษณะและกฎเกณฑทางสงคมมาเปนลกษณะของตนซงทฤษฎนไดนาอาหลกการเสรมแรง( Principle of Reinforcement) และหลกการเชอมโยง (Principle of Association)มาใชอธบายปรากฏการณสงคม กลาวคอ จรยธรรมกาหนดขนหรอเปลยนแปลงไปจากเดมเปนผลสบเนองมาจากการเรยนรโดยบงเอญ และการเลยนแบบทฤษฎนจะทาใหเกดความสาคญแกลกษณะของสถานการณ ซงจะเปนเครองกระตนใหบคคลกระทาจนกลายเปนลกษณะนสยของเขาไปในทสด

กรมสามญศกษา ไดกลาวถงแนวคดทฤษฎ เกยวกบการพฒนาการทางจรยธรรม วาม ๒ แนวคด๕๘ คอ

๑. แนวคดการเรยนรทางสงคม ซงเชอวาสงคมมอทธพลอยางยงตอพฒนาการทางจรยธรรมของบคคล กลาวคอ บคคลจะมจรยธรรมในคณภาพและปรมาณใดๆ ยอมขนอยกบลกษณะและกฎเกณฑของสงคมนนๆ

๒. แนวคดพฒนาการทางสตปญญา เชอวาความพรอมทจะมความเจรญทางจตใจนนแฝงอยกบตวบคคลตงแตแรกเกด เมอเตบโตขนลกษณะทางจรยธรรมของบคคลนน จะเรมแสดง ตวเดนชด นกทฤษฎกลมน คอ เพยเจทและโคลเบรก

สรปไดวา การพฒนาการทางจรยธรรมเปนสวนหนงของการพฒนาทงหลายทงปวงของบคคล พฒนาของบคคลทกดานไมวาจะเปนทางรางกาย สตปญญา สงคม อารมณ การศกษา และจรยธรรมลวนแตกมความสมพนธทเกยวของกหน

การพฒนาจรยธรรมกเชนเดยวกบการพฒนาทางดานอนๆ ของมนษย กลาวคอ การพฒนาดานนจาเปนทจะตองไดรบการเตรยมการไวอยางเปนระบบดแลรกษาและสงเสรมจนใหเกดขนอยางมนคงและตอเนอง ดวยการพฒนาจรยธรรมนเปนสวนหนงทไมอาจแยกออกไดซงจากการพฒนาชวตทงหมดของบคคลทาใหเกดความสมบรณทงปญญา อดมการณตอการพฒนาความดควงามงามและความเหมาะสมของชวต

๕๘กรมสามญศกษา, แนวทางการพฒนาวฒนธรรมไทย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพ การศาสนา , ๒๕๒๓ ), หนา ๑๑ .

๔๕

๒.๖.๓ ลกษณะของพฒนาการทางจรยธรรมขนออโทนอมส ผลจาการศกษาลกษณะ ของพฒนาการทางจรยธรรมขนออโทนอมสกยวกบเดก

ทมอาย ๙ ขวบ ขนไป เดกวยนจะมความเชอ ดงตอไปน ๑. กฎเกณฑ คอขอตกลงระหวางบคคลและกฎเกณฑอาจจะเปลยนแปลงได

ถาหากบคคลทใชกฎเกณฑนนตกลงกนวาจะเปลยน ๒. กฎเกณฑ จะมความหมาย หรอ ประโยชนกตอเมอบคคลทจะตองปฏบตตาม

และยอมรบกฎเกณฑนน ๓. การรวมมอ และการนบถอ ซงกนและกน เปนองคประกอบท ส าคญ

ของพฒนาการทางจรยธรรม ๔. การใชจรรยาบรรณวพากษหรอประเมนตดสนวา ใคร “ผด” ถก” จะคานงถง

ความถกตองแรงจงใจหรอเจตนาของผกระทา ขอสรปทสาคญทพอาเจตไดจากการวจยเกยวกบพฒนาการทางจรยธรรมกคอ

พฒนาการทางจรยธรรมของมนษยเปนไปตามขนตอนและขนอยกบวย คลายคลงกบพฒนาการทางเชาวปญญา เปนผลของปฏสมพนธระหวางบคคลและสงแวดลอมทางสงคม เดกเลกทมอายระหวาง ๕-๘ ขวบ จะยอมรบมาตรฐานทางจรยธรรม หรอกฎเกณฑจากผมอานาจเหนอตน เชนบดา มารดา คร และเดกทโตกวา ซงเดกจะปฏบตตามกฎเกณฑอยางเครงครดและเชอวากฎเกณฑไมสามารถเปลยนแปลงได เมอเดกอายมากขน ตงแต ๙ ขวบขนไป จะมความคดวา กฎเกณฑคอขอตกลงระหวางบคคลและผทใชกฎเกณฑจะตองมความรวมมอและนบถอซงกนและกน และกฎเกณฑอาจเปลยนแปลงได๕๙

๒.๗ จตวทยาการสอสารกบวยรน วยรนเปนวยหวเลยวหวตอของชวตระหวางวยเดกกบวยผใหญ การเปลยนแปลง

ทางดานรางกาย จะเหนไดอยางชดเจน ทงในดานโครงสรางและการทางานของอวยวะตางๆ นกจตวทยาชาวอเมรกน ไดจดแบงวยรนออกเปน ๓ ระยะ ไดแก วยรนตอนตน วยรนตอนกลาง และวยรนตอนปลาย โดยมชวงอายอยในระหวาง ๑๓-๒๑ ป โดยเดกชายเจรญเตบโตเขาสวยรนชากวาเดกหญงประมาณ ๒ ป ในขณะทความพรอมของตอมเพศทจะเรมผลตเซลลสบพนธ เมอเดกหญงอาย ๑๑-๑๓ ป และเดกชายเมออายประมาณ ๑๓-๑๕ ป

พฒนาการทางดานรางกายของวยรนทเปลยนแปลงอยางรวดเรวไดสงผลกระทบ ตอพฒนาการทางดานอารมณ และพฤตกรรมตางๆทวยรนแสดงออกมา วฒภาวะทางเพศ ของเดกชายสงเกตไดโดยพฤตกรรมการหลงอสจเวลาหลบ มขนขนตามรางกายในทตางๆของ                                                            

๕๙สรางค โควตระกล, จตวทยาการศกษา , ครงท ๕ , (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๐), หนา ๖๕-๖๗.

๔๖

เดกชายสงเกตไดโดยพฤตกรรมการหลงอสจเวลาหลบ มขนขนตามรางกายในทตางๆ สดสวนรปรางกายเปลยนไป หนาอกและสะโพกของเดกหญงขยายขน เดกชายจะมเสยงแตกพรา และหาวขน

อารมณของเดกวยรนเปนอารมณทรนแรง เชอมนในตวเองและมกขดแยงกบผใหญโดยสวนใหญแลวอารมณของเดกวยรนจะมทงอารมณกาวราวรนแรง อารมณเกบกดถอยหน จะเปนอนตรายตอวยรนมากทสด อารมณสนกสมหวง ความรก ความอจฉารษยา ความอยากรอยากเหน การปรบตวทไมเหมาะสมของวยรน ทาใหเกดสภาวะทางอารมณทกอใหเกดผลเสยตอบคลก คอ เปนเจาคดเจาแคน รสกวามปมดอยกระวนกระวายใจ เกบตวหนสงคม ซมเศรา วตกกงวล กลว บคลกภาพเสอม ฉนเฉยว โมโหงาย คดเพอฝนสรางวมานในอากาศจนทาใหบคลกภาพเสอม นอกจากนเดกวยรนจะมความจาดมากมสมาธด ความคดกวางขวาง ชอบแสวงหาความรใหมๆ พฒนาการทางดานสตปญญาในวยรนตอนตน จะเปนไปอยางรวดเรว โดยเจรญถงสดขด เมออาย ๑๖ ป หลงจากนนจะลดลงเรอยๆ วยรนจะตองการใหตวเองเปนทยอมรบของเพอนและบคคลแวดลอมรอบตว ตองการเปนอสระ เปนตวของตวเอง มหองเปนสดสวน สนใจเรองเพศ และปรารถนามเพอนตางเพศ๖๐

จะเหนไดวา ธรรมชาตและความตองการของวยรนเปนความตองการพนฐานทางจตใจ ซงวยรนเปนวยทมความอยากรอยากลอง จงตองการหาประสบการณสงใหมๆในชวตเสมอ คอ

๑. ตองการความรก ความหวงใย มความรสกอยากถกรก อยากไดรบความเอาใจใสหวงใยจากคนทความสาคญตอเขา แตมขอแมวา ตองไมใชการแสดงออกททากบเขาราวกบเดกเลกๆ หรอ เจากเจาการกบเขา

๒. ตองการเปนอสระ ทาอะไรดวยตวเอง อยากทาในสงทคดแลววาด อยากมสวนในการตดสนใจ เรมวพากษวจารณ ไมชอบใหใครวา บอกหรอแนะนาแบบเดกๆ

๓. อยากร อยากเหน อยากลอง ชอบเลยนแบบ และลงมอทาแบบลองผดลองถก และชอบอยกบเพอนมากพอแม เพราะมความรสกวาไดรบในพฤตกรรมไดงาย

๔. ความถกตอง ยตธรรม ซงวยรนจะใหความสาคญอยางจรงจงกบความถกตองความยตธรรมตามทศนะของตน แตเปนความถกตอง ยตธรรมทไมมความคดแบบยดหยน คอ มองขาวเปนขาว มองดาเปนดา แตไมไดมองหลายๆดานหลายๆมมมองอยางผใหญมอง

๕. ใหความสาคญกบความงดงามทางรางกาย สนใจและพถพถนในเรองเสอผา ทรงผม และมกเลยนแบบบคคลทเขาชนชอบ

๖. ชอบความตนเตน ทาทาย ตองการประสบการณแปลกๆใหมๆไมชอบความจาเจซาซาก ความชอบของวยรนจงเปลยนแปลงเรว                                                             

๖๐มนษยกบสงคม, พมพครงท ๒ , (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๒), หนา ๒๐.

๔๗

๗. ตองการยอมรบวาเปนสวนหนงของบาน ของกลมเพอน ๘. เปนวยทกาลงคนหาเอกลกษณของตนเอง ในเรองของบคลกภาพ การหา

ทาทาง คาพด การแสดงออก การแตงกาย การเขาสงคมทเหมาะสมกบตนเอง ๙. ชอบการแสดงออกทางพฤตกรรม ดงนน ควรฝกวยรนใหรจกสารวจตวเองและ

การพดแสดงความคดเหน แสดงความรสกใหมากขน๖๑ จะเหนไดวา วยรนจะใชวธการเลยนแบบคณธรรมและจรยธรรม จากพฒนาการ

หลายดานสงทสาคญคอ คนรอบขาง ถาไดสงแวดลอมทด จะสงผลใหไดเรยนรและเลยนแบบคณธรรมและจรยธรรมทด การนาเดกเขาวดจงถอเปนวธการทถกตอง

๒.๗.๑ พฒนาการของวยรน ตามหลกจตวทยานกจตวทยาไดแบงลกษณพฒนาการของวยรน หรอวยเดก

นกเรยนมธยมศกษา โดยเรมตงแตอาย ๑๒-๑๙ ป รายระเอยดดงน ๑. พฒนาการทางรางกาย พฒนาการทางรางกายของเดกวยนเปนไปอยางรวดเรว

จนทาใหเดกวยรนเองตระหนกในการเปลยนแปลง และมความวตกกงวล ดงนนผปกครองและครควรจะเตรยมเดกใหไดเขาสวยรนอยางราบรน โดยอธบายเกยวกบการเปลยนแปลงของรางกาย โดยเฉพาะความแตกตางระหวางบคคลและการใหคาแนะนาในการปฏบตตนเกยวกบการออกกาลงกาย การรบประทานอาหาร อตตมโนทศนของเดกขนอยกบการรบรตวเองวาเปนคนสวยหรอไมสวย มรปรางดหรอไมด พฒนาการทางรางกายของเดกวยนมดงตอไปน

๑) วยรนเรมตนการเจรญเตบโตทางดานรางกาย มการเปลยนแปลงทางดานความสงและนาหนกรวดเรวมาก การเปลยนแปลงนจะมความแตกตางระหวางเพศเดกหญง จะเรมเมออายประมาณ ๑๑ ป ผชายจะเรมราวๆอายประมาณ ๑๓ ป

๒) การเปลยนแปลงของอวยวะสบพนธ จะเรมพฒนาขนในวยแรกรน (Puburty) เนองจากฮอรโมนเกยวกบการเจรญเตบโตทตอมพทอทาร (Pituitary Gland) หรอตอมใตสมองไดสรางขน เดกหญงจะมการเปลยนแปลงของรงไข และมการตกไข (Ovulation) และการเพมฮอรโมนทเรยกวาอสโทรเจนส (Estrogens) ในสายเลอด สาหรบเดกผชายจะมการเพมขนาดของอวยวะสบพนธ และมการสรางเซลลสบพนธ และเพมฮอรโมนของผชายทเรยกวา แอนโดรเจนส (Androgens)

๓) การเปลยนแปลงทตภมทางเพศ (Secondary Sex Characteristics) จะปรากฏเปนระยะการแตกเนอหนมสาว เดกหญงจะเพมขนาดของหนาอก และสะโพก มรปรางอวบขน เดกชายจะมไหลกวางขน มกลามเนอทแขงแรง การเปลยนแปลงของเสยง เปนตน

                                                            ๖๑บารง สขพรรณ, “เอกสารประกอบการถวายความรพระสงฆ”, หลกสตรพระสงฆผนาการ

พฒนาสงคมไทยทยงยน, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๗), หนา ๖ .

๔๘

๔) อตราการเจรญเตบโตของสวนตางๆของรางกาย อาจจะเกดขนไมพรอมกนหรอเวลาเดยวกน เชน เดกบางคนจะมการเปลยนแปลงขนาดเทา ทงยาวและใหญขน เดกวยรนมกจะมความวตกกงวลเกยวกบการเปลยนแปลงของรางกาย

๕) เดกหญงจะมการเปลยนแปลงทางรางกายอยางรวดเรวสดยอด ราวๆ อายประมาณ ๑๒ ป สวนเดกชายจะมระยะสดยอดของการเจรญเตบโตอายราวๆ ๑๔ ป หลงจากนนการเจรญเตบโตจะเรมชาลง แตทงชายและหญงคงยงเจรญเตบโตตอไป ทงดานความสงและนาหนก เดกชายสวนมากจะหยดเจรญเตบโตราวๆอาย ๒๑ ป แตบางคนกยงคงเปลยนแปลงโตไดไมหยด จนถงอาย ๒๕ ป สาหรบเดกผหญงจะหยดการเจรญเตบโตเมออายราวๆ ๑๗ ป แตบางคนยงคงเจรญเตบโตตอไปจนถงอาย ๒๑ ป

๒. การพฒนาทางเชาวปญญา พอาเจต ไดใหชอพฒนาการของเดกวยรนหรอวยมธยมศกษาวา “Fomal Operations” แตพฒนาการทางสตปญญาของเดกวยแรกรนบางคนยงอยระหวาง “Concrete Operations” และ“Fomal Operations”แตในทสดกจะถงขน “Fomal Operations”ซงเดกจะสามารถคดไดแบบผใหญ เนองจากเดกวยรนสามารถทจะคดสงทเปนนามธรรมได เดกวยนจงมความสนใจในปรชญาชวต ศาสนา สามารถทจะใชเหตผลเปนหลก ในการตดสนใจ สามารถคดเหตผลไดทงอนมานและอปมานและจะมหลกการ เหตผลของตนเองเกยวกบความยตธรรม ความเสมอภาคและมนษยธรรม การสอนเดกวยรนควรจะทาทายใหเดกรจกคด เปนตนวาการแกปญหาโดยใชหลกวทยาศาสตร การสอบความคดรวบยอดอาจจะเรมจากความคดรวบยอดทมความหมายกวาง และบอกคณลกษณะสาคญทเนนหลกทวๆไป

๓. พฒนาการทางดานบคลกภาพ เดกในวยนเปนวยทสนใจตนเอง อยากรวาตนเปนใครซงเปนคาถามทตอบไดยากมาก เดกวยรนจะตองมความเขาใจในการเปลยนแปลงดานรางกายและยอมรบ และจะตองมความเขาใจบทบาทของตนในสงคม และความสมพนธสงแวดลอม ถาเดกในวยนสามารถตอบคาถามวาตนคอใคร กจะไมมปญหาในการปรบตว จะมความคดเปนของตวเอง และไมตามเพอนในทางทผด นอกจากนจะจดประสงคของชวตทแนนอนเกยวกบอาชพ อรคสน เรยกวยรนวา Identity vs Role Confusion เดกทไมรจกวาตนคอใครจะตองเผชญกบปญหาท อรคสน เรยกวา Identity Crisis เดกจะรสกสบสนในบทบาทตนในสงคม มปญหาในการปรบตวกบเพอนรวมรน ทงเพศชายและเพศหญงเพราะมทศนคตตอตนเองในทางลบ มความเชอมนในตนเอง และทาใหเดกวยนมปญหาในการเรยนร ไมมจดประสงคของชวต อรคสน กลาววา สงคมปจจบนมแนวโนมเอยงทจะสงเสรมใหเดกวยรน มปญหาทจะคนพบวาตนเปนใคร เพราะบทบาทตางๆในสงคมทเดกวยรนจะสารวจไปเรอยๆโดยไมมการผกมดตนเองวาบทบาททตนควรจะเลอกคออะไร ในวฒนธรรมบางแหงหรอสงคมโบราณมกจะมการชวยเดกวยรนเลอกบทบาททจะเปนผใหญ โดยพธกรรมเปนพเศษ

๔. พฒนาการดานอารมณและสงคม ซงอารมณของเดกวยรนคอนขางจะรนแรงและเปลยนแปลงงาย ความตงเครยดของอารมณเดกวยรน บางครงจะเนองมาจากการปรบตว

๔๙

เกยวกบการเปลยนแปลงของรางกาย ความไมชอบหรอไมพอใจในการเปลยนแปลง พฒนาการทางอารมณของวยรน มความสมพนธกบพฒนาการทางรางกาย ถาวยรนมวฒภาวะเกยวกบพฒนาการทางรางกายเรวจะชวยพฒนาการทางอารมณและสงคมไดเรวขนดวย เนองจากวยรนเปนวยทจะเอาตวเองเปนศนยกลางเหมอนวยอนบาล แตแตกตางกนโดยทวยอนบาลไมไดคานงวาคนอนจะคดอยางไร สวนวยรนจะเปนหวงวา คนอนจะคดอยางไร โดยเฉพาะเพอนรวมวย เดกวยรนทมปญหาการปรบตว มกมปญหาเกยวกบสขภาพจต มกจะมความรสกซมเศรา (Depression) วยรนหญงจะมปญหาเกยวกบความรสกซมเศรามากกวาวยรนชายความรสกซมเศราอาจเปนเหตใหเดกมปญหาทางความประพฤต เชน ทดลองยาเสพตดและถารนแรงกอาจจะถงพยายามฆาตวเอง เพอนรวมวยมความสาคญตอวยรนมาก วยรนมกจะคบเพอนทมความสนใจและมคานยมรวมกน การคบเพอนของวยรนหญงมกจะจรงจง และมความสนททจะปรบทกขสขกนได สวนวยรนชายอาจจะเพอนทรวมสนก แตมกจะไมสนทเหมอนกบวยรนหญง นอกจากเดกวยรนชายและหญงจะมเพอนเพศเดยวกนแลว เดกวยรนเรมสนใจทจะมเพอนตางเพศ การคบเพอนตางเพศอาจจะมหลายระดบ เปนตนวา เปนเพอนกนแบบคบเพอนเพศเดยวกน หรออาจจะชอบกนแบบครกมความสมพนธทคอนขางจะจรงจง๖๒

๒.๗.๒ ปญหาของวยรน ๑. ปญหาของวยรนทมอยมากมาย จากผลการศกษาสามารถสรปปญหาไดดงน การ

กระทาความผดกฎหมายอาญา เชน การทารายรางกาย การลกทรพย การเสพยาเสพตดใหโทษ การกระทาผดรายแรงดวยอาวธ วตถระเบด รวมถงการทะเลาะววาทยกพวกเขาทารายกน เปนตน

๒. ประพฤตผดศลธรรม ชอบเทยวเตรในสถานเรงรมย มวสมเลนการพนนตามทตาง ๆคบหาสมาคมกบบคคลทประพฤตผดศลธรรมหรอบคคลชวราย แสดงกรยาจงใจกออนตรายในทางศลธรรมหรออนามย

๓. ปรบตวใหเขากบแบบแผนทางสงคมไมได เชน หนโรงเรยน หลบหนออกจากบาน ใชวาจาหยาบคายไมสภาพ ชอบเขาไปอยในสถานททผดกฎหมาย ไมเคารพเชอฟงบดามารดา เปนตน

จากผลการศกษาทาใหสามารถสรปสาเหตของการกระทาผดของวยรนไดดงน ๑. สาเหตภายในตวผกระทาความผด สาเหตภายในตวผกระทาความผด ไดแก

ลกษณะอวยวะทางรางกายและจตใจอนเปนลกษณะสวนทมความบกพรอง อนเปนกาลงขบใหเดกและเยาวชนประพฤตตนไมเหมาะสมกบวยจนเปนเหตใหกระทาความผดขน เชน มรางกายผดปกตแตกตางจากผอน ทาใหเกดปมดอย และมความวตกกงวล จงพยายามหาทางชดเชยดวยวธการตางๆ

                                                            ๖๒สรางค โควตระกล , จตวทยาการศกษา, หนา ๘๖-๙๐.

๕๐

๒. สาเหตภายนอกตวผกระทาความผด สาเหตภายนอกตวผกระทาความผดน จะพจารณาจากฐานะความเปนอยและการดารงชวตของบคคลอนเปนลกษณะของสงคม วามสงใดในสงแวดลอมเกดความบกพรอง จนเปนเหตใหเกดการกระทาความผดของเดก หรอเยาวชนตอมา โดยเนนวาสงคมทไมเปนระเบยบเปนเหตพนฐานของการกระทาความผดของเดกและเยาวชน

๓. สภาพของสงคมทไมเปนระเบยบ (S0cial dis-organization) ประกอบดวย ๑) การคบเพอนเสเพล เนองจากเดกและเยาวชน อาศยอยในบรเวณทม

สภาพสงแวดลอมไมด เชน อยใกลแหลงการพนน แหลงเสอมโทรมหรอแหลงซองโจร เดกอาจถกใชหรอจางวานไปในทางทจรตได

๒) ความยากจนเปนเหตใหบดามารดา ไมสามารถหาเงนจนเจอครอบครว ในเรองทเกยวกบคาใชจายไดเพยงพอ เดกและเยาวชนอาจจะเกดความจาเปนตองออกไปหารายไดเพอเลยงชพเองในทางทผดได

๓) ความบกพรองของครอบครว บดามารดา ไมสามารถดแลไดเพยงพอ ทาใหเดกขาดความรกความอบอน เชน ครอบครวทบดามารดา แยกกนอยหรอหยารางกน

๔. ปญหายาเสพตดใหโทษ ปญหายาเสพตดใหโทษนนเปนปญหาสงคมตองการพจารณาแกไขอยางเรงดวน เพราะเปนปญหาทจดวา รายแรงในสงคมไทยปจจบนเนองจากปญหายาเสพตดเปนสาเหตททาใหเกดปญหาดานอนๆ ตามมาอกมากมายหลายประการ ทงในดานตวผเสพเองและดานสงคมควบคกนไป ซงเปนการบนทอนความเจรญกาวหนาของสงคมและความมนคงของชาต ทงยงเปนเสมอนตวเชอมโยงใหเกดปญหาสงคมดานอนๆ เชน อาชญากรรม ปญหาความยากจน เปนตน๖๓

๕. กจกรรมทเหมาะสมกบวยรน มหลกการดงน ๑) เลอกประเดนททนสมย อยในความสนของวยรน หรอเปนเรองทสอดคลอง

กบประสบการณของวยรน ๒) ใชภาษาเดยวกบวยรน ๓) ใหวยรนมโอกาสไดแสดงความคดเหนและแสดงออกถงความสามารถทมอย ๔) ใหวยรนไดมโอกาสรวมมอกนทาเปนกลม ๕) ใชสอทสนกสนานและทนสมย เชน เพลงทอยในความนยม หรอสอบคคล

ทเดกชนชม เชน ดารา นกรอง นกกฬา๖๔

                                                            ๖๓ทศนย ทองสวาง, สงคมไทย, ภาควชาสงคมวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนตร

นทร-วโรฒ, (กรงเทพมหานคร : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๓๗), หนา ๒๓๕- ๒๓๗. ๖๔บารง สขพรรณ, เอกสารประกอบการถวายความรพระสงฆ, (อดสาเนา) ๒๕๕๒),

หนา ๗.

๕๑

สรปวา วยรนเปนวยหวเลยวหวตอของชวตระหวางวยเดกกบวยผ ใหญ การเปลยนแปลงทางดานรางกาย และจตใจ จะเหนไดอยางชดเจน ทงในดานโครงสรางและการทางานของอวยวะตางๆ การเปลยนแปลงทางดานรางกายอารมณ และพฤตกรรม วฒภาวะความคด การกระทา การพฒนาบคลกภาพ เดกในวยนกจะใหความสนใจตวมากขน ตองการใหเพอนๆ และสงคมยอมรบสงทแสดงออก ตองการเปนผ หรอบางครงในสงคมปจจบนทวยรนกอปญหา กเพราะตองการแสดงความเปนตวตนออกมา กถอวาเปนการเปลยนแปล แตอาจจะเปลยนไปในทางทไมชอบธรรมเทานน

๒.๘ หลกพทธธรรมทางพระพทธศาสนาทใชในการพฒนาคณธรรม และจรยธรรม ๒.๘.๑ พทธจรยธรรมขนพนฐาน พทธจรยธรรมขนพนฐาน หมายถง คณธรรมและหลกการปฏบตทดงาม ซงม

ลกษณะจาเพราะและเปนสงทมคณคาในตวเอง หรอสงมคาภายใน แมวาบคคลอนจะไมเหน กตาม เชนความขยน ความซอสตย ความมระเบยบวนย ความบรสทธแหงจตใจ การมปญญาทถกตองและดงามและมโนธรรมตางๆ จรยธรรม ขนพนฐานเปนฐาน ของจรยธรรมทางสงคม การปฏบตตามจรยธรรมขนพนฐานเปนจดมงหมายทตองบรรลถงดวย ในการปฏบตตามจรยธรรมทางสงคมนน มเปาหมายอยางหนงคอการมคณธรรม เพราะฉะนน จรยธรรมขนพนฐานสามารถพจารณาไดวา เปนเปาหมายละเปนเหตปจจยทาใหมการปฏบตตามจรยธรรมทางสงคมอยางมประสทธภาพ และบงเกดผลดอกดวย

๒.๘.๒ หลกจรยธรรมพนฐานของพระพทธศาสนา หลกจรยธรรมพนฐานของพระพทธศาสนานน เปนหลกธรรมททกคนจะตอง

นาไปใชในชวตประจาวน เพอใหปฏบตไดดาเนนชวตอยางถกตองดงามทงทาใหเกดความสงบสขแกตนเองและสงคมโดยรวม อนไดแก

๑. สมมาทฎฐ คอปญญาอนเหนชอบ คออรยสจจ ๔ เหนชอบตามคลองธรรม วาทาดมผลด ทาชวมผลชว (มารดา บดา มคณความดความแกฐานหนงทเรยกวา มารดาบดา) เหนถกตองตามทเปนจรงวาขนธ ๕ ไมเทยง เปนตน๖๕ เปนความรความเขาใจวา อะไรถก อะไรผด อะไรมโทษ อะไรมประโยชน อะไรบญ อะไรบาป อะไรควรทา อะไรควรละเวน เปนตน สงทตรง กนขามกบสมมาทฎฐ กคอมจฉาทฏฐ ซงหมายถงความรความเขาใจอยางผดๆเหมอนดงภาษตไทยโบราณทวา เหนกงจกรเปนดอกบว

                                                            ๖๕พระพรหมคณณาภรณ, (ป.อ.ปยตโต) พจนนกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลศพท, พมพ

ครงท ๑๗, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพพระพทธศาสนาของธรรมสภา, ๒๕๕๔) , หนา ๔๓๕.

๕๒

๒. ความสะอาดแหงจตใจ คอจตทบรสทธปราศจากสงทมาปรงแตงใหเกดความเศราหมอง ซงหมายถงปราศจากความโกรธ อาฆาตพยาบาท อจฉารษยา ความละโมบ และความเหนแกตว ความมจตใจทสะอาดบรสทธ เปนพนฐานสาคญของการมองโลกในแงด การใหอภยไมถอโกรธซงสงผลใหเกดความรกสามคค และความเหนอกเหนใจซงกนและกน

๓. เมตตา กรณา คอ ความรก ความปรารถนาด และความสงสาร ความอยากชวยเหลอปลดเปลองทกข (ขอแรกในเบญจธรรม)๖๖ คอความปรารถนาด ไมหวงสงตอบแทน เปนการเสยสละดวยความรกบรสทธ เมอเหนคนอนมความทกขและความเดอดรอนจะทนไมไดตองรบใหการชวยเหลอเทาทกาลงความสามารถของตนจะชวยเหลอได เมตตาจดเปนคณธรรม หรอ จรยธรรมขนพนฐานทจะชวยใหสงคมอยรอดได และจดเปนมโนธรรมอยางหนง การมเมตตาจะสงผลออกมาเปนไมตรจต และมความยนดในความสาเรจของบคคลอน โดยไมมความรษยา ผทมเมตตา กรณาจะใหความชวยเหลอสนบสนนแกผอนดวยใจจรง และไมหวงสงตอบแทน แตคณธรรมขอน จะตองปฏบตรวมกบสมมาทฏฐและความบรสทธแหงจตใจดวย จงเปนผลดแกผปฏบตอยางแทจรง มฉะนน ผทมเมตตากรณา แตปราศจากปญญาทเหนชอบ อาจจะกลายเปนคนโง หรอคนเขลา และเปนเหยอของคนโกงได

๔. ความมสจจะ คอ ความซอสตยไมคดโกง ไมหลอกลวง ไมคดเอาแตได ไมโลภ อยากไดในสงทตนไมมสทธทจะครอบครอง ความซอสตยจดเปนการประพฤตสจรต ผทมสจจะ ไมคดแสวงหาผลประโยชนมชอบธรรม กลาวคอ จะไมคดเบยดบงผลประโยชนของคนอนและผลประโยชนของสวนรวม ผลทตามมาจากการมสจจะกคอ ความรสกละอายตอการทาความชว(ทจรต) เปนผมหรโอตตปปะ

๕. ความขมใจตวเองได หมายถง ความสามารถในการบงคบจตใจของตนเองไดไมใหลอานาจแกราคะ โทสะ โมหะ การขมใจตนเองไดรวมถงความอดทน ยอมรบฟงความคดเหนท ม เหตผลของบคคลอน หรอความมใจกวาง ยอมรบฟงขอโตแยง และการวพากษวจารณจากบคคลอนโดยไมขนเคองหรอแสดงอาการโกรธไมพอใจ การขมใจตนเองได จงตองมสตกากบตลอดเวลา ผลทตามมาจากการขมใจตนเองไดกคอ การมวนยในตวเอง ควบคมตนเองได และปฏบตตามบรรทดฐานทดงามของสงคมไดอยางเปนปกตและราบรน

๒.๘.๓ พทธจรยธรรมทางสงคม พทธจรยธรรมสงคม หมายถง ขอหามหรอขอควรเวนทพระพทธศาสนาไดบญญต

หามมใหบคคลกระทาหรอแสดงออกตอกนและกน หากฝาฝนและแสดงออกไปแลว จะมผลกระทบตอตนเอง ตอบคคลอนในสงคม และตอธรรมชาตสงแวดลอม และขอปฏบตหรอขอเสนอแนะใหบคคลประพฤตปฏบตตาม ซงจะสงผลดตอตวบคคล สงคม และสงแวดลอม                                                             

๖๖เรองเดยวกน, หนา ๓๒๔.

๕๓

ดงนน จรยธรรมสงคมของพระพทธศาสนารวมเอาหลกคาสอนทเปนศลธรรมขนตนจนกระทงถงหลกการบาเพญประโยชนเพอใหบงเกดผลดสงสดแกสงคมและธรรมชาตไดแก

๑. ศล เมอการกลาวถงศลโดยเฉพาะศล ๕ จะเปนททราบกนดในหมชาวพทธ เพราะเปนหลกปฏบตทมมากอนการอบตขนแหงพระพทธเจา ดงปรากฏในอรรถกถาสงคตสตรศล ๕ และศล ๑๐ มมากอนการเกดขนของพระพทธเจา ในอรรถธรรมบท ภกขวรรคไววา ศล ๕ ชอวา กรธรรม (หลกปฏบตของชาวพทธในอดต)๖๗ อนงหลกปฏบตทมลกษณะคลายกบ ศล ๕ นมปรากฏในศาสนาอน เชน ศาสนาเซน เปนตน แตหลกปฏบตทคลายศล ๕ ในศาสนาเซน เรยกวา “มหาพรต” (ม ๖ ขอ)เปนขอปฏบตสาหรบนกบวช และจดเรยงลาดบไมตรงกน ซงนกบวชในศาสนาจะตองปฏบตตามกฎมหาพรตน กลาวคอ ละเวนการทาชวรายสงมชวต ทกชนด ไมพดเทจ ไมลกขโมย ไมเสพเมถน ไมครอบครองทรพยสน และไมบรโภคอาหาร ในเวลากลางคน๖๘

ดงนน จงอาจกลาวไดวา ศล ๕ เปนหลกปฏบตสากลของมนษยผปรารถนาความสงบสขเพราะมนษยเปนสตวโลกทตองอยรวมกน เปนหมเปนพวกสบเนองมาตงแตสมยดกดาบรรพ ในขณะทมนษยมไมมาก ปญหากไมมาก แตเมอมนษยมจานวนมากปญหาและความยงยากกมมากขน ดจเงาตามตว ฉะนน๖๙ ในพระไตรปฎกมการกลาวถงศล ๕ มปรากฏหลายแหงทงทกลาวในลกษณะรวมๆ เปนธรรมทวๆ ไป ไมไดกลาวเจาะจงลงไปวาเปนศล ๕ โดยตรง เชนในอคคญญสตร คมภรฑฆนกาย ปาฏกวรรค ในสวนทแสดงถงความแหงวรรณะ ๔ ความวา

แมกษตรยบางพระองคในโลกนเปนผฆาสตว ถอเอาสงทเจาของไมไดใหประพฤตผดในกาม พดเทจ พดสอเสยด พดคาหยาบ พดเพอเจอ เพงเลงอยากไดของเขา มจตพยาบาทเหน ผดดวยประการดงกลาวมาน ธรรมเหลาใดเปนอกศล นบวาเปนอกศล มโทษ นบวามโทษไมควรประพฤต นบวาไมควรประพฤต ไมสามารถเปนอรยธรรม นบวาไมสามารถเปนอรยธรรม เปนธรรมดา เปนวบากดา ทวญชนตเตยน ธรรมเหลานนปรากฏอยางชดเจนในกษตรยบางพระองคในโลกน๗๐

ศลทมการกลาวครบทง ๕ ขอ และกลาวเจาะจงลงไป วา เปนศล ๕ โดยเฉพาะ เชนในคมภรสงยตตนกาย สฬายตนวรรค กลาววาศล ๕ เปนธรรม สาหรบสตรผครองเรอนความวาดกอนภกษทงหลาย มาตคามผประกอบดวยธรรม ๕ ประการ

                                                            ๖๗ธ.ข.อ. (ไทย) ๑/๑๓๓ ๖๘ธน แกวโอภาส, ศาสนาโลก, (กรงเทพมหานคร : หจก เอมเทรดดง, ๒๕๔๒), หนา ๒๒๖. ๖๙ธนต อยโพธ, อานสงค ๕ , (กรงเทพมหานคร : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙),

หนา ๑. ๗๐ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๑๑๕/๘๕.

๕๔

จงจะเปนผสามารถอยครองเรอน ธรรม ๕ ประการ ไดแก มาตคามเปนผงดเวนจากการฆาสตว ๑ เปนผงดเวนจากอทนนาทาน ๑ เปนผงดเวนจากกาเมสมจฉาจาร ๑ เปนผงดเวนจากมสาวาท ๑ เปนผงดเวนจากการดมนาเมา คอสราเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท๗๑

ในคมภรองคตตรนกาย ปญจกนบาต กลาวถงศล ๕ วาเปนธรรมเปนเหตใหถกเชญไปอยในสวรรค ในคมภรฑฆนกาย ปาฏกวรรค๗๒ไดแสดงไววา ศลเปนหลกปฏบต เรยกวา สกขาบท ความวา สกขาบท ๕ อยาง ไดแก

๑) ปาณาตปาตา เวรมณ เจตนาเปนเครองงดเวนจาการฆาสตว ๒) อทนนาทานา เวรมณ เจตนาเปนเครองงดเวนจากการลกทรพย ๓) กาเมสมจฉาจาร เวรมณ เจตนาเปนเครองงดเวนจากการประพฤตผดในกาม ๔) มสาวาทา เวรมณ เจตนาเปนเครองงดเวนจากการพดเทจ ๕) สราเมรยมชชปมาทฎฐานา เวรมณ เจตนาเปนเครองงดเวนจากการดม

นาเมา คอสราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาท ในคมภรขททกนกาย เปตวตถ ทานแสดงศลวาวาเปนเหตอยางหนงทจะชวยให

พนจากนรกไดความวา วนนขอมหาบพตรทรงมพระทยเลอมใสในพระพทธเจา พระธรรม และพระสงฆเปน

สรณะ จงสมาทานสกขาบท ๕ อยาใหขาดและดางพรอย จงทรงงดเวนจากการฆาสตว การลกทรพย จงทรงยนดดวยพระมเหสของพระองค ไมทรงพดเทจ และไมทรงดมนาเมา คอสราและเมรยอนเปนทตงแหงความประมาทเมอพระองคเปนผไมประมาท พระองคทรงประพฤตธรรมโดยเคารพตลอดคนและวนอยางน พงพนจากนคร๗๓

นอกจากนนศล ๔ ขอตนของศล ๕ ยงมปรากฏอกหลายแหงในพระไตรปฎก เปน๔ ขอตนของกศลกรรมบถบาง เชน ในคมภรองคตตรนกาย ทสกนบาต ทานพระมหากจจายะแสดงธรรม ความวา ดกอนอาวโสทงหลาย การฆาสตวเปนสงไมเปนธรรม เจตนาเปนเครองงดเวนจากฆาสตวเปนสงเปนธรรม สวนอกศลกรรมอนลามกมใชนอยทเกดขนเพราะการฆาสตวเปนปจจย นเปนสงทไมเปนประโยชน สวนกศลธรรมมใชนอยทถงความเจรญเตมท เพราะเจตนาเครองงดเวนจากการฆาสตวเปนปจจย นเปนสงทเปนประโยชน

ดกอนอาวโสทงหลาย การลกทรพยเปนสงทไมเปนธรรม ฯลฯ ดกอนอาวโสทงหลาย การประพฤตผดในกามเปนสงทไมเปนธรรม ฯลฯ

                                                            ๗๑ส. สฬา. (ไทย) ๑๘/๓๐๓/๓๒๕ . ๗๒ท.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๑๕/๓๐๒-๓๐๓. ๗๓ข.เปต. (ไทย) ๒๖/๑๒๒๓/๑๕๔

๕๕

ดกอนอาวโสทงหลาย การพดเทจเปนสงทไมเปนธรรม ฯลฯ๗๔ จงสรปไดวาทมาของการบญญตศล ๕ หมายถง ความประพฤตดทางกาย และ

วาจา, การรกษากายและวาจาใหเรยบรอย ขอปฏบตสาหรบควบคมกายและวาจา ใหตงอยในความดงาม การรกษาปกตตามระเบยบวนย ปกตมารยาททสะอาดปราศจากโทษ ขอปฏบตในการเวนจากความชว ขอปฏบตในการฝกหดกายวาจาใหดขน ความสจรตทางกายวาจาและอาชพทาใหกาย วาจา ใจ สงบไมเบยดเบยนตนเองและคนอน ไมฆากน ไมทารายรางกายกน เพราะคนกด สตวกดตางกรกชวตของตนดวยกนทงสน ไมประสงคจะใหใหใครมาฆาแกง หรอมาทารายรางกายตน หรอทรมานตนใหไดรบความลาบาก คนทฆาสตวตดชวตของคนอน สตวอน จงชอวาคนผดคน คอผดปกตของคนปกตคนเราจะตองไมขโมยทรพยสมบตของกนและกนเพราะใครๆกยอมรก ยอมหวงแหนในทรพยสนของตนไมประสงคจะใหใครมาเบยดเบยนและลวงเกนในทรพยสนของตน คนทขโมยทรพยของผอน จงชอวาทาผดปกตของคน ปกตของคนเราจะตองไมลวงละเมดประเวณของกนและกน เพราะลกใคร เมยใคร สามใคร ใครๆเขากหวง ไมประสงคจะใหใครมารงแกขมเหงนาใจ ลกเมยสามเปรยบเหมอนทรพยอนมคาของเขา คนทรงแกขมเหงสวนเกนผอน จงชอวาเปนผทาผดปกตของคน

๒. ทาน คอ การใหโดยไมเสยดายภายหลง เปนการใหโดยไมหวงสงใดตอบแทนการใหดวยใจอนประกอบดวยเมตตากรณา หวงจะใหผรบมความสข การใหนถอวาเปนการแสดงออกในเชงไมตรตอบคคลอนซงสามารถสงเกตเหนไดและรบทราบไดโดยบคคลทวไป

ทานม ๓ อยาง คอ (๑) การใหสงของหรอวตถ (อามสทาน) (๒) การใหอภยไมถอโทษ ไมโกรธตอบตอบคคลอนทดดา หรอเบยดเบยนเรา (อภยทาน) (๓) การใหคาแนะนาสงสอนเพอใหปฏบตดปฏบตชอบ และเพอเปนคนดมประโยชนตอตนเอง และสวนรวม (ธรรมทาน) หากพจารณาตามหลก สงคหวตถ ๔ จะพบวา ทาน เปนหลกการขอแรกในการชนะใจคนอน ขอทสองกคอการใชคาพดทไพเราะออนหวานแกคนทตดตอสมพนธกบเรา (ปยวาจา) ขอทสาม คอการใหบรการ ชวยเหลอบคคลอนทตกทกขไดยาก และการปฏบตตนใหเปนประโยชนตอสงคม (อตถจรยา) ขอสดทาย คอ การรจกปฏบตตนเปนคนดเสมอตนเสมอปลาย (สมานตตตา) ปฏบตตนเหมาะสมกบตาแหนงหนาทการงาน วย และเพศ ซงถอเปนการใหตวอยางทดแกบคคลอนดวย

การใหทานจะบงเกดประโยชนสงสดแกผใหจะตองมองคประกอบ ดงน ๑) ใหสงทบรสทธ อนเปนการใหสงทไดจากการประกอบอาชพสจรต ๒) ผใหตองมเจตนาหรอความตงใจทใหดวยความบรสทธใจ ไมคดเสยดาย

หรอเสยใจในภายหลง จากทใหไปแลว

                                                            ๗๔อง .ทสก. (ไทย) ๒๔/๑๗/๓๑๑.

๕๖

๓) ผรบเปนคนดมคณธรรมเปนผสมควรแกการรบสงของทให หากเปนผมศลบรสทธยงมผลดแกผใหมากขน

๓. กตญกตเวท กตญ หมายถง การระลกนกถงคณความดและการอปการคณทบคคลอนไดทาแกเรา กตเวท หมายถง การตอบแทนพระคณแกบคคลอนทไดให การอปการคณแกเรา กตญกตเวท เปนคณธรรมและจรยธรรมสาหรบคนด ในสงคมไทย ความกตญไดกลายเปนกฎทางศลธรรมหรอเปนจารตทางสงคมทมบทบาทสาคญยงในการกาหนดพฤตกรรมของสมาชกในสงคมใหรจกอปการคณ หรอ “บญคณ” ทบคคลอนไดกระทาใหแกตนโดยเฉพาะบตร จาเปนตองปฏบตตามหลกจรยธรรมขอนตอบดามารดาของตน หากใครฝาฝนไมปฏบตตามจะถกสงคมประณามหรอลงโทษ เชน จะถกประณามวา เปนลกเนรคณ หรอลกอกตญ หรอลกทรพ พระพทธศาสนา ยกยองสรรเสรญบคคล ทมความกตญกตเวทวาเปนคนดทงนเพราะ ความกตญกตเวท เปนเครองหมายของคนด บคคลทมความกตญกตเวท จะไดรบผลดตอบแทนอยางแนนอน ดงโบราณทวา คนดตกนาไมไหล ตกไฟไมไหม กลาวคอหากประสบความทกขความเดอดรอนจะมคนชวยเหลอไดอยางทนทวงท ดงขาวทสงคมไดชวยอมชเดกกตญทเลยงดพอแม ผยากจน ททพลภาพ หรอทแกชรา หรอเจบไขไดปวยไมสามารถชวยตนเองได ดงปรากฏ ตามขาวในหนาหนงสอพมพเปนประจา๗๕

๒.๘.๔ พทธธรรมกบนกเรยนมธยมศกษา นกเรยนมธยมศกษาเปนเยาวชน ทกาลงเตบโตเปนผใหญจะตองศกษาหาความร

เพอใชในการประกอบอาชพดาเนนชวต แตในขณะเดยวกนกจาเปนตองใชวชาความรคกบคณธรรม เพอนามาพฒนาตนเอง และสงคมประเทศชาตโดยสวนรวม ซงการศกษาทางพระพทธศาสนาโดยเฉพาะหลกธรรม เวสารชชกรณธรรม ๔ เปนสงสาคญและจาเปนอยางยง เพอใหนกเรยนใชเปนเครองมอขดเกลาจตใจ ประคบประคองตนเองใหใชชวตอยในทานองคลองธรรม ซงจะไดกลาวถงหลกพทธธรรมทเหมาะสมกบนกเรยนระดบมธยมศกษาไวเปนหมวดหม ดงตอไปน

๑. บญกรยาวตถ ๑๐ หลกบญกรยาวตถ ๑๐ คอ สงทเปนทตงแหงการทาบญ เรองทจดเปนการทาบญทางทาความด ในพทธธรรมเปนหลกสงเสรมใหนกเรยนไดฝกฝนพฒนาตนเอง ดวยการทาความด ๑๐ ประการ ๗๖ ไดแก

๑) ทานมย การใหทาน

                                                            ๗๕จานงค อดวฒนสทธ, สงคมวทยาตามแนวพทธศาสตร, กองวชาการ สานกงาน

อธการบดมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕), หนา ๑๙๕-๑๙๙.

๗๖พจนานกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลศพท, พมพครงท ๑๗, พ.ศ. ๒๕๔๕, หนา ๑๘๓.

๕๗

๒) สลมย การรกษาศลหรอประพฤตด ๓) ภาวนามย การฝกอบรมจต ๔) อปจายนมย การประพฤตถอมตน ๕) เวยยาวจมย การชวยขวนขวายในกจทชอบ ๖) ปตตทานมย การเฉลยสวนความด ใหแกผอน ๗) ปตตานโมทนามย การยนดในความดของผอน ๘) ธมมสสวนมย การฟงธรรม ศกษาหาความร ๙) ธมมเทสนามย การสอน การใหความร ๑๐)ทฎกรรม การทาความคดเหนใหตรง ๒ สงคหวตถ ๔ หมายถง เรองทจะสงเคราะหกน คณเปนเครองยดเหนยวใจ

ของผอนไวได หลกการสงเคราะห คอชวยเหลอกนยดเหนยวใจกนไว และเปนเครองเกาะกมประสานโลก คอสงคมแหงหมสตวไวดจสลกยดรถทกาลงแลนไปใหคงเปนระนาดและแลนไปได๗๗ และเปนหลกสงเสรมใหนกเรยนระดบมธยมศกษา รจกวธการสงเคราะหในฐานะเพอนนกเรยนรวมสถาบนไดแก

๑) ทาน การแบงปนเออเฟอเผอแผกน ๒) ปยวาจา พดจานารก นานยมนบถอ ๓) อตถจรยา บาเพญประโยชน ๔) สมานตตตา ความมตนเสมอ คอทาตวใหเขากนได เชนไมถอตว รวมสข

รวมทกข เปนตน ๓. ธรรมอนทาใหงาม ๒ ประการ คอ ขนต ความอดทน คอทนลาบากตรากตรา

ทนเจบใจ ความหนกเอาเบาส เพอบรรลจดหมายทดงาม๗๘ แปลวา เปนหลกพทธธรรมกบการสงเสรมใหนกเรยนฝกฝนความอดกลนในการศกษาเลาเรยนแสวงหาความร ไดแก

๑) ความอดทน (ขนต) ๒) ความสงบเสงยม (โสรจจะ) ๔. ทฏฐธมมกกตถประโยชน ๔ หมายถงประโยชนในปจจบน ประโยชนสขสามญ

ทมองเหนกนในชาตน ทคนทวไปปรารถนา มทรพย ยศ เกยรต ไมตร เปนตน อนจะสาเรจดวยธรรม เปนหลกพทธธรรมทสอนใหนกเรยนมองเหนประโยชนเกอกลในปจจบน ๔ ประการ ๗๙ ไดแก

                                                            ๗๗เรองเดยวกน, หนา ๔๑๒. ๗๘เรองเดยวกน, หนา ๓๒. ๗๙เรองเดยวกน,หนา ๑๓๐.

๕๘

๑) อฏฐานสมปทา ถงพรอมดวยความหมน ๒) อารกขสมปทา ถงพรอมดวยการรกษา ๓) กลยาณมตตา ความมเพอนเปนคนด ๔) สมชวตา การเลยงชวตตามสมควรแกกาลงทรพยทหาได ๕. จกร ๔ ไดแก ลอรถ ธรรมนาชวตไปสความเจรญรงเรองดจลอรถนารถไปส

ทหมายม ๔ อยาง และเปนหลกพทธธรรมทสอนถงการดาเนนชวตไปสความเจรญรงเรอง ๔ ประการ๘๐ ไดแก

๑) ปฏรปเทสวาสะ อยในถนทเหมาะสม ๒) สปปรสปสสยะ สมาคมกบคนด ๓) อตตสมมาปณธ ตงตนไวชอบ ๔) ปพเพกตปญญตา ไดกระทาความดไวกอน ๖. วฒธรรม ๔ ไดแก ธรรมเปนเครองเจรญ ธรรมเปนเหตใหถงความเจรญ ม ๔

อยาง คอ และเปนพทธธรรมเปนหลกคณธรรมทปฏบตตามแลวกอใหเกดความเจรญงอกงาม ในชวตของนกเรยน ม ๔ ประการ๘๑ ไดแก

๑) สปปรสสงเสวะ คบหาสตบรษ ๒) สมธมมสสวนะ ฟงสทธรรม ๓) โยนโสมนสการ ทาใจโดยแยบคาย ๔) ธมมานธมมปฏบตต ปฏบตธรรมสมควรแกธรรม ๗. เวสารชชกรณธรรม ๔ เปนหลกคณเครองในพทธธรรมททาใหเกดความ

กลาหาญ ธรรมเปนเหตใหกลาหาญ คณธรรมททาใหเกดความแกลวกลา ม ๔ ประการ๘๒ ไดแก ๑) ศรทธา เชอสงทควรเชอ ๒) ศล ความประพฤตดงาม ๓) พาหสจจะ ไดสดบหรอศกษามาก ๔) วรยารมภะ เพยรทากจอยอยางจรงจง ๕) ปญญา รรอบและรชดเจนในสงตางๆ สรปวา คณธรรมและจรยธรรมของมนษยเปนสงทสะทอนใหเหนสภาวะทางจตใจ

ของคนนนและสะทอนใหเหนความตองการของคนนนทอยากจะเหนจรยธรรมจงเปรยบเสมอนเปนเสาหลกของพฤตกรรมของคนทวไป ประกอบกบจรยธรรมของคนแตละคนเกดพฒนาการไปตามประสบการณในชวต

                                                            ๘๐เรองเดยวกน,หนา ๕๘. ๘๑เรองเดยวกน,หนา ๓๘๔ . ๘๒เรองเดยวกน,หนา ๓๘๖ .

๕๙

การทสงคมปจจบนม การเปลยนแปลงอยางรวดเรว เปนปญหาใหญสาหรบทกคนในสงคม การฝกเตรยมเยาวชนจงตองเปนการเตรยมไวสาหรบอนาคตท ไมแนนอน ตลอดจนเตรยมใหวยรนสามารถเผชญสถานการณ ทไมนาจะเปนไปได เพอทวา คณธรรมและจรยธรรมทวยรนจะใชตอไป จะไมเปนคณธรรมและจรยธรรมเฉพาะหนาท ควรจะใชในการตดสนใจไปตามสถานการณทเกดขนแตละครงวาถกหรอผด คณธรรมและจรยธรรมจงเปนเรองทมลกษณะเปนสวนตวและเปนเรองสวนบคคล ซงแมวาจะมรากฐานมาจากวฒนธรรมในสงคมสวนรวม กตามการฝกฝนนกเรยน จงไมใชเปนเปนการฝกหดนกเรยนไวเพอแกปญหาทผใหญทาใหไวในวนนเทานน แตตองฝกหดใหนกเรยนรสกวาเขาจะตองรบผดชอบสงคมอนาคตซงเปนสงคมของเขาเอง

การสรางและการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของเยาวชน จงขนอยกบความรบผดชอบของผใหญในปจจบนซงเปนทง ผวางกรอบ และผซอมแซมแกไขคณธรรมและจรยธรรมของนกเรยน ตวนกเรยนในปจจบนจงเปรยบเสมอนเปนภาพทจะถกวาดและนามาใสในกรอบ ดงนน หากผใหญจะมอบอะไรสกอยางใหเดกนกเรยนแลว ควรเปนการมอบทรพยทางปญญาใหเปนวชาใหแกเยาวชนไทยเราไดรบสบทอดตอไป

สวนการมอบทรพยทเปนวตถมกจะทาใหเกดชองวางและความไมยตธรรมในสงคมเพราะคนเรามทรพยทางวตถไมเทาเทยมกน ทรพยซงเปนวชาทพงมอบใหเดกนกเรยน คอ

๑. ความสขสมบรณทางกายและจตใจ ๒. ความรทงในดานวชาการและความรรอบตว ๓. นสยและสนดานทด ยอมเปนบอเกดคณธรรมและจรยธรรมทดสาหรบเยาวชนไทย กลาวโดยสรปวา วยรนเปนวยแหงการเปลยนแปลงจากโครงสรางของรางกายและจตใจ

เปนการพฒนาของรางกาย พฤตกรรมทแสดงออกจงเปลยนไป พฤตกรรมตางๆ ของวยรนนนจะเปลยนไปในทางไหน สภาพแวดลอมกมสวนสาคญ โดยเฉพาะผปกครองเอง กมสวนกาหนดทศทางพฤตกรรมของลกได ถาพอแมมองเหนความสาคญของพฤตกรรมของลก กควรจะใหการอบรมดานจตใจดวยหลกธรรมะทางพระพทธศาสนา คอยๆหากลกการ วธการอบรมบมนสย เพอเปลยนพฤตกรรมของลกตวเอง หลกธรรมทางพระพทธศาสนามสามารถประยกตใชกบวยรนเพอโนมนาวจตใหเปนคนด มอปนสยออนโยน สรางความรก ความอนในครอบครวได

๖๐

๒.๙ งานวจยทเกยวของ สพศ จนทรบตร ไดศกษาเรองการพฒนาจรยธรรมของเยาวชนในโรงเรยน

มธยมศกษา พบวา๘๓ กจกรรมแทรกแซงทประกอบดวยการอบรมใหความร การประชมผปกครอง

กจกรรมจรยธรรม กจกรรมเพอนเตอนเพอน กจกรรมเยยมครอบครวและพบปะผปกครองเปนวธการททาใหเยาวชนมเหตผลเชงจรยธรรมในขนสงและพฤตกรรมเชงจรยธรรมดานความเสยสละ ความคดรเรมสรางสรรค ความประหยดและอดออมความรบผดชอบ ความมจตสานกในความเปนไทย การเหนคณคาในศลปวฒนธรรมไทย การรจกสทธและหนาทของตนเองและความซอสตยดขน

ปรชา รโยธา ไดศกษาพฒนาสงเสรมคณธรรมและจรยธรรม นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยใชโครงการพฒนาจตใจในโรงเรยนบานแฝกโนนสาราญ สานกงานมธยมศกษา อาเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม ผลปรากฏ๘๔ ดงน

๑. กอนการพฒนานกเรยนขาดวนยเพราะขาดครทกษะดานเทคนค วธการกระบวนการในการถายทอด ความรดานคณธรรม และจรยธรรม ทาใหนกเรยนประพฤตตน ไมเหมาะสมกบสภาพการเปนนกเรยน ชอบแตงกายผดระเบยบ ขาดความซอสตยสจรต ขาดความเมตตากรณา เออเฟอเผอแผและเสยสละเพอสวนรวม ไมประหยดในการใชทรพยสน และการอดออมทาใหเกดปญหาดานคณธรรมของนกเรยนเปนอยางมาก

๒. กจกรรมทใชการพฒนาคอ การฟงธรรมทกวนพระ โดยแตละวนพระจะใหพระทานไดเทศนาสงสอนถงประโยชนการมระเบยบวนย ความซอสตยสจรต ความเมตตากรณาเออเฟอเผอแผตอสวนรวม และกจกรรมฝกอบรมพฒนาจตตามโครงการพฒนาจตใจมงหวงใหกลมผรวมศกษาคนควาและกลมเปาหมายไดซาบซงในรสพระธรรม เพอนาไปสการเปนผมระเบยบวนย ละเวนยาเสพตด มความซอสตยสจรตทกดาน

๓. ผลหลงจากการพฒนางานสงเสรมคณธรรม จรยธรรมครบทง ๒ วงจร โดยใชกลยทธการดาเนนตามกจกรรมทง ๒ ดาน คอ การฟงธรรมทกวนพระ การฝกอบรมพฒนาจตตามโครงการพฒนาจตแลว ทาใหกลมผรวมศกษาไดรบความร ความเขาใจ สามารถ นา

                                                            ๘๓สพศ จนทรบตร, “การพฒนาจรยธรรมของเยาวชนโรงเรยนมธยมศกษา”, วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, (ขอนแกน มหาวทยาลยขอนแกน, ๒๕๔๔), หนา ๕๒ . ๘๔ปรชา รโยธา, “การพฒนางานสงเสรมคณธรรมจรยธรรม นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน

โดยใชโครงการพฒนาจตในโรงเรยนบานแฝกโนนสาราญ สานกงานมธยมศกษา อาเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม ” ,รายงานการศกษาคนควาอสระ การศกษาศาสตรมหาบณฑต , (มหาสารคาม มหาวทยาลยสารคาม, ๒๕๔๖), หนา ๑๑๘-๑๒๐.

๖๑

หลกธรรมไปสอนสอดแทรกในหองเรยนได สวนกลมเปาหมายมความรความเขาใจในคณธรรม และจรยธรรม ดานการมระเบยบวนย ความซอสตยของตนเอง การมเมตตากรณาเออเฟอเผอแผตอสวนรวม มความสานกในการประหยดและอดออมมากยงขน

อเนก แทสงเนน ไดศกษาการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมดานความมวนย ดานความสะอาด และดานความประหยดของนกเรยนโรงเรยนตลาดไทยพทยาคม อาเภอชมพวง จงหวดนครราชสมา กลมเปาหมายเปนนกเรยนโรงเรยนตลาดไทยพทยาคมจานวน ๔๘๖ คน พบวา๘๕

๑. สภาพปจจบน ปญหาและความตองการจากผลการวเคราะหปญหากอนการพฒนาพบวานกเรยนมปญหามากทสด ดานคณธรรมและจรยธรรม ดานความมระเบยบวนย ดานความสะอาดและดานความประหยด ซงเปนปญหาทตองรบดาเนนการแกไข

๒. การดาเนนการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของนกเรยนดานความมวนย ความประหยด และความสะอาด ไดแกการประชมระดมความคดเหนคณะวางแผนเพอกาหนดกลยทธและเปาหมายการพฒนา โดยการจดอบรมผบรหาร ครและบคลากรในโรงเรยน การศกษาดงานโรงเรยนตนแบบ จดใหมกลมพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน จดใหมการประชาสมพนธและสอดแทรกเนอหาคณธรรมและจรยธรรม การประชมหวหนากลมเพอนาเสนอผลงาน เผยแพรแนวทางการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมทประสบความสาเรจ และประเมนผลการดาเนนงานพฒนาคณธรรมและจรยธรรมเพอสรปถงความสาเรจและสภาพปญหาตาง ๆ

๓. ผลการพฒนา นกเรยนมพฒนาการดานความมวนย ดานความสะอาด และดานความประหยดสงขน โดยมความรบผดชอบตอตนเอง มาโรงเรยนทนเวลา มการรกษาความสะอาดและรจกประหยดทรพยากรตางๆ ซงสะทอนใหเหนถงความสาเรจทเกดขนสอดคลองกบความมงหมายของการศกษาของการศกษาคนควา เพราะนกเรยนมการปฏบตคณธรรมและจรยธรรมโดยรวม รายดาน อยในระดบมาก เรยงลาดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ ดานความประหยด ดานความมวนย และดานความสะอาด ซงถอวานกเรยนมคณธรรมและจรยธรรมทง ๓ ดานสงขน

สปรยา ดวงวงหน ไดศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนระดบชนประกาศนยบตรวชาชพปท ๒ ในวทยาลยอาชพขอนแกน จงหวดขอนแกน โดยศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนใน ๕ องคประกอบ คอ ดานความมระเบยบวนย ดานความ

                                                            ๘๕อเนก แทสงเนน, “การพฒนาคณธรรมจรยธรรมดานความมวนย ดานความสะอาดและดาน

ความประหยดของนกเรยนโรงเรยนตลาดไทยพทยาคม อาเภอชมพวง จงหวดนครราชสมา”, การศกษาคนควาอสระ กศ.ม. (มหาสารคาม มหาวทยาลยสารคาม, ๒๕๔๗), หนา ๖๘-๗๑.

๖๒

รบผดชอบ ดานความซอสตย ดานความเสยสละ และดานความอดทนของกลมตวอยาง ๒๒๘ คนจะชวยใหเขาใจสภาพปญหาทางสงคมทเกดขนจากเยาวชนในวยเรยนได ผลปรากฏวา๘๖

๑. นกเรยนมระดบพฤตกรรมเชงจรยธรรม โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน นกเรยนเหนดวยในระดบพฤตกรรมมากทง ๕ ดาน โดยเรยงคาเฉลยจากมากไปหานอย คอดานความรบผดชอบ ดานความเสยสละ ดานความซอสตย ดานความมวนย และดานความอดทน เมอจาแนกตวแปร พบวา

๑) นกเรยนมพฤตกรรมเชงจรยธรรม โดยรวมและรายดานอยระดบมาก ๒) นกเรยนชายและนกเรยนหญงมระดบพฤตกรรมเชงจรยธรรมโดยรวมและ

รายดานอยระดบมาก ๒. นกเรยนทอาศยอยในเขตเทศบาลและนกเรยนทอยอาศยนอกเขตเทศบาล

มพฤตกรรมเชงจรยธรรม โดยรวมและเปนรายดานอยระดบมาก และนกเรยนทง ๒ กลม มพฤตกรรมดงกลาวไมแตกตางกน

อนธกา วงศจาปา การพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมนกเรยน มจดมงหมายเพอพฒนาผเรยนในดานตางๆ เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาองครวมของความเปนมนษยใหครบทกดาน ทงในดานรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา พฒนาความสามารถของตนเองตามศกยภาพเพอใหผเรยนเขารวมปฏบตกจกรรมทมความถนดและสนใจ โดยมงเนนเพมเตมจากกจกรรมทไดจดใหผเรยน เรยนรตามกลมสาระการเรยนรทง ๘ กลม ดงนนการจดกจกรรมตองเปนกจกรรมทเราใจ ทาทายความสามารถของผเรยน รวมทงมความหลากหลายเพอใหนกเรยนไดปฏบตกจกรรมตางๆ อยางมความสข และเปนกจกรรมทเนนใหผเรยนไดปฏบตจรง สามารถแสวงหาความรไดดวยตวเอง๘๗

สธนชย ปานเกลยว ไดศกษาวจยเกยวกบรปแบบการพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนมธยมศกษา กรณศกษาโรงเรยนชยานกจพทยาคม จงหวดชยนาท พบวา๘๘ นกเรยนทไดรบการพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมตามรปแบบของผวจย จานวน ๓๐ คน ภายหลงการดาเนนการจดกจกรรมแลว พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนตามความคดของคร อาจารยและผปกครองนกเรยนเพมสงขนอยางมนยสาคญทางสถต

                                                            ๘๖สปรยา ดวงวงหน, “การศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนระดบชนประกาศนยบตร

วชาชพปท ๒ ในวทยาลยการอาชพขอนแกน”, รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. (มหาสารคาม มหาวทยาลยสาคาม, ๒๕๔๘ ), หนา ๘๘.

๘๗อนธกา วงศจาปา, “การพฒนากจกรรมพฒนาผเรยนเพอสงเสรมนสยรกการอาน สาหรบนกเรยนชวงชนท ๒” , วทยานพนธ,ศษ.ม. (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศลปากร, ๒๕๔๙), หนา ๓๖-๓๘.

๘๘สธนชย ปานเกลยว, รปแบบการพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมนกเรยนโรงเรยนมธยมศกษา กรณศกษาโรงเรยนชยานกจพทยาคม จงหวดชยนาท, ๒๕๔๘, หนา ๖๘-๖๙.

๖๓

ทระดบ ๐ .๐๕ ครบทกดานและสรปวา ผลของการจดกจกรรมเสรมของการว จย ซงประกอบดวยการอบรมใหความร การจดกจกรรมคายจรยธรรม กจกรรมเพอนเตอนเพอน กจกรรมเยยมบานพบปะผปกครอง เปนวธการททาใหนกเรยนมพฤตกรรมเชงจรยธรรมดขน และเปนแนวทางทเหมาะสม สามารถนาไปปรบปรงและแกไขวธการเพอใชในโรงเรยนตอไป

พจนย แพงศรสาร ไดศกษาการประเมนโครงการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑-๓ โรงเรยนปรนสรอยแยลสวทยาลย อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม โดยการศกษาน มวตถประสงคเพอประเมนโครงการพฒนาคณธรรมและจรยธรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาน คอ ผบรหาร หวหนาโครงการ และคณะกรรมการดาเนนงานจานวน ๖ คน โดยใชกลม ตวอยาง คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑-๓ จานวน ๓๑๖ คน เครองมอในการศกษา คอ แบบสมภาษณและแบบสอบถาม การวเคราะหขอมลโดยการหาคารอยละคาเฉลยและคาสวนเบยงเบนมาตรฐานพบวา๘๙

ดานสภาพแวดลอม โรงเรยนการกาหนดนโยบายชดเจนมาก ซงสอดคลองกบหลกการเหต ผล และวตถประสงคของโครงการ วธการดาเนนการ รวมทงการจดกจกรรมใหกบนกเรยนนน มความเหมาะสมสามารถนาไปปฏบตไดจรง ในดานปจจยนาเขา โรงเรยนมการจดทาแผนการดาเนนงานโครงการชดเจนตอเนองตามธรรมนญของโรงเรยน มงบประมาณและจานวนครดาเนนงานอยางเพยงพอและไดรบการสนบสนนจากผปกครองทกป ในดานกระบวนการโรงเรยนมการวางแผนกอนทจะเรมดาเนนงานอยางเหมาะสม กจกรรมทจดในโครงการไดเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการวางแผนการดาเนนงานและมการประสานงานกบบคล องคกรภายนอกทงกอนเรมดาเนนโครงการและระหวางดาเนนโครงการอยางสมาเสมอ และในดานผลผตนกเรยนทเปนกลมตวอยาง มความพงพอใจในรปแบบกจกรรมระดบมาก และเหนวาเปนโครงการทด รปแบบของกจกรรม ในโครงการมความเหมาะสม วทยากรสามารถบรรยายไดชดเจนมความนาสนใจ สนกสนาน พรอมกบสอดแทรกคณธรรม และจรยธรรม สามารถพฒนาจตใจของนกเรยนใหดขน สวนประโยชนทไดรบจากดารเขารวมโครงการ คอ การไดรบฟง ขอคดตางๆ ทเปนประโยชน สามารถนาไปปรบใชไดจรงในชวตประจาวน

ธนพงศ มงคล ไดศกษาความคดเหนของผปกครองเกยวกบการพฒนาจรยธรรมในโรงเรยนมงฟอรดวทยาลย แผนกประถมศกษา พบวา ดานการจดกจกรรรมการเรยนการสอนและกจกรรมเสรมหลกสตร ความคดเหนของผปกครองตอกจกรรมตางๆ ททางโรงเรยนจดมผลตอการพฒนาจรยธรรมของนกเรยนอยในระดบมาก และผปกครองมความตองการใหจด                                                            

๘๙พจนย แพงศรสาร, “การประเมนโครงการพฒนาคณธรรมจรยธรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑-๓ โรงเรยนปรนสรอยแยลสวทยาลย อาเภอเมองเชยงใหม”, การคนควาแบบอสระศกษาศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๗), หนา ๑.

๖๔

กจกรรมทสงเสรมใหเดกประพฤตตนเปนคนดอยางสมาเสมอโดยใหทกคนมสวนรวมและชวยกนอบรมปลกฝงทงทโรงเรยนและทบาน สวนดานสงแวดลอมทเออหรอสงเสรมตอการพฒนาจรยธรรมความคดเหนของผปกครองตอสงแวดลอมตางๆ ททางโรงเรยนจดไวอยในระดบมากและผปกครองมความตองการใหนกเรยนไดรบประสบการณจากสงแวดลอมทหลากหลาย ทงภายในและภายนอกโรงเรยน โดยครและนกเรยนตองรวมมอกนในการจดการสงแวดลอม ทเหมาะสมสวนดานบคลากร ผปกครองมความเหนวาคณลกษณะของบคลากรมผลตอการพฒนาจรยธรรมของนกเรยนอยในระดบมาก และมความตองการใหพฒนาบคลากร ระบบการเรยนการสอนควบคกบคณธรรมและครตองเปนแบบอยางทด ไมใชอารมณกบเดก๙๐

โกสม ผอโย ไดศกษาวจยบทบาทในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต ๒ ผลการวจยพบวา บทบาทในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษา กรงเทพมหานคร เขต ๒ ในสภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก การเปรยบเทยบบทบาทในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต ๒ พบวา ผบรหารและครทมอายตางกนมบทบาทในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมแตกตางกน อยางนอยมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ ผบรหาร และคร ทมประสบการณในการทางานตางกนมบทบาทในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ ๙๑

วระวรรณ อามระดษ ไดศกษาวจยเรอง ความคดเหนเกยวกบคานยมทางจรยธรรมของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย พบวา นกเรยนชายหญงสวนใหญ มความคดเหนเกยวกบคานยมทาง จรยธรรม ๑๐ ประการ (ความรบผดชอบ ความซอสตยสจรต ความมระเบยบวนย ความอดทน ความอตสาหะ ความกตญกตเวท ความเสยสละ ความยตธรรม การประหยดและออมทรพย และการเคารพผอาวโส) อยในเกณฑนาพอใจ และยงพบ

                                                            ๙๐ธนพงศ มงคล, “ความคดเหนของผปกครองเกยวกบการพฒนาจรยธรรมในโรงเรยนมง

ฟอรดวทยาลย แผนกประถมศกษา”, การคนควาแบบอสระ ศกษาศาสตรมหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย: มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๔ ), หนา ๑ .

๙๑โกสม ผอโย, “ศกษาบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษา กรงเทพมหานคร เขต ๒”, ปรญญานพนธ, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, ๒๕๔๘), หนา ๕๕.

๖๕

อกวานกเรยนทบดามารดามฐานะทางเศรษฐกจตางกนมความคดเหนเกยวกบคานยมทางจรยธรรมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ ๐.๐๕ ๙๒

สวช พานชวงษ ไดศกษาวจยเกยวกบ การมสวนรวมของผปกครองรกเรยนในการสงเสรมการเรยนรของนกเรยนในเขตอาเภอเมองสพรรณบร จงหวดสพรรณบร ผลการวจยสรปไดวา ปจจยดานสถานภาพของผปกครองรกเรยน ในสวนของปจจยยอย คอ วฒการศกษาความรเกยวกบบทบาทการมสวนรวมและเจตคตการมสวนรวมมความสมพนธทางบวกตอการมสวนรวมในการสงเสรมการเรยนรของนกเรยนใน ๓ ดาน ดานความร ดานพฤตกรรม และดานอาชพ สวนปจจยดานสถานภาพของผปกครองรกเรยนในปจจยยอยดานอาชพของผปกครองนน มความสมพนธทางลบตอการมสวนรวมในการสงเสรมการเรยนรของนกเรยนดานความร และดานพฤตกรรม ตวแปรจานวนบตร และตาแหนงทางสงคมในทองถน พบวา ไมมความสมพนธกบการมสวนรวมสงเสรมการเรยนรของนกเรยน๙๓

องคณา สาเภาประเสรฐ ไดศกษาวจยเรอง การวเคราะหแนวคด ในการปลกฝงจรยธรรมของเจาพระยาธรรมศกดมนตร พบวา แนวคดเกยวกบวธการปลกฝงจรยธรรมในโรงเรยนและนอกโรงเรยนจะเหมอนกน โดยใชลกษณะคากลาวเรองทใหขอคด ใหคาแนะนาใหเหตผล ใชคาถามเปรยบเทยบผกเปนเรอง ยกตวอยาง ยกสภาษต เปนตน๙๔

ดวงเดอน พนธมาวน ไดกลาวถงจรยธรรมของเยาวชนไทยไววา สงคมไทยปจจบนมปญหาจรยธรรมมาก ทงทเกดกบผใหญ และผใหญกบเดกหรอเยาวชนของชาต เปนปญหาเกยวกบความประพฤต คอ ศลธรรมและจรยธรรมเสอมโทรม ปญหาเกยวกบวยรน หรอเยาวชนซงเปนกาลงสาคญของประเทศชาต อกทงวยรนเองละทงศลธรรมและวฒนธรรมมากขน ความประพฤตและการแสดงออกของวยรนขดตอศลธรรมและจรยธรรมอนดงาม ตลอดถงการประพฤตเสยหาย และฝาฝนระเบยบวนยโรงเรยน ดวยเหตทวยรนเปนวยทมการเปลยนแปลงดานการเจรญเตบโตทางรางกายจตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา จงมปญหาปญหาเกยวกบการปรบตวมากกวาเดกวยอนๆ๙๕                                                             

๙๒วระวรรณ อามระดษ,” ความคดเหนเกยวกบคานยมทางจรยธรรมของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย”, วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต, (จฬาลงกรณมหาวทยาลย ๒๕๒๒), หนา ๘๔.

๙๓สวช พานชวงษ , “การมสวนรวมของผปกครองนกเรยนในการสงเสรมการเรยนรของนกเรยนในเขตอาเภอเมองสพรรณบร จงหวดสพรรณบร” ปรญญานพนธ, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ๒๕๔๖), หนา ๙๙.

๙๔องคนา สาเภาประเสรฐ, “การวเคราะหแนวคดในการปลกฝงจรยธรรมของเจาพระยาธรรมศกดมนตร”,วทยานพนธ, (ครศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย ๒๕๓๗), หนา ๖๘ .

๙๕ดวงเดอน พนธมาวน, “จรยธรรมของเยาวชนไทย”, คณะกรรมการวจยแหงชาต, รายงานวจย (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนคนรนทรวโรฒ, ๒๕๒๐), หนา ๑.

๖๖

ศรเพญ ไพบลยผล ไดกลาวสรปการใชเหตผลเชงจรยธรรมของนกเรยนชนมธยมปลาย “ในการสภาพสงคมปจจบน ทมความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เนนการพฒนาวตถมากกวาพฒนาคน จงกอใหเกดปญหาทางจรยธรรมอยางหลกเลยงไมได ทงไดวจารณวาหลกการทางพระพทธศาสนาเปรยบเทยบไปกบไดหลกการเรองการใชเหตผลเชงจรยธรรมสงเสรมการเรยนรของพระพทธศาสนาเปนรากฐานของสงคมไทย ถาเพยงแตจะนาหลกการอนเปนพระพทธศาสนามาอธบายในเรองเขาใจได ปฏบตได กจะเปนอกรปแบบหนง วธการหนงในการพฒนาจรยธรรมในโรงเรยนหรอสถาบนอนๆได๙๖

จากรายการวจยเรอง ผลกระทบของการปลกฝงศลธรรมดวยการตอบปญหาธรรมะพบวา “การปลกคณธรรมและจรยธรรมใหแกเยาวชน ควรยดวยรนเปนศนยกลาง โดยใหผอบรมเปนเพยงผชแนะแนวทางเทานน ดงเชนพระสมมาสมพทธเจา ทสงสอนเวไนยสตวดวยการชแนะแนวทาง แลวใหเวไนยสตวประพฤตปฏบตดวยตนเอง ดงนนทพระองคตรสกบพราหมณ ผหนงวา “ดกอนพราหมณ พระตถาคตเปนเพยงผบอกทาง พระพทธเจายอมบอกหนทาง สตวทงหลายผปฏบตดวยตนเองจงจะหลดพนได” การปฏบตในทนจะตองเปนไปเพอประโยชนสวนตนและประโยชนสวนรวมเปนสาคญ โดยจะตองมการปฏบตดวยตนเอง แตในขณะเดยวกน กจะตองไดรบการชแนะแนวทางจากผสอน หนงสอ หรอคาแนะนาจากผรดวย๙๗

พระมหาณฐกร พรมมา ไดกลาวสรปถงการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมวา “สาเหตททาใหการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมไมไดผลเทาทควร ทงนอาจเปนเพราะวา ผทาหนาทในการปลกฝงจรยธรรมในเดก และเยาวชนเองไมเคยไดรบการอบรมในเรองของหลกในการปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมมากอนเลย หรอแมแตผทเคยไดการอบรมมากอนแลวกตาม เมอถงคราวทจะทาการสอนหรออบรมเดกและเยาวชนจรงๆกไมรวา ควรจะถายทอดวธใดจงทาใหเดกและเยาวชน เกดความสนใจพรอมทจะรบไดโดยไมเกดความเบอหนายในเนอสอน”๙๘

                                                            ๙๖ศรเพญ ไพบลยผล, “การศกษาการใชเหตผลเชงจรยธรรมของนกเรยนชนมธยมปท ๕

โรงเรยนเตรยมอดม”, วทยานพพยธอษรศาสตรมหาบณฑต สาขาจรยศาสตรศกษา, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๐), หนา ๙๕ .

๙๗รายงานผลการวจย ผลกระทยของโครงการปลกฝงสทธรรมดวยการสอบปญหาธรรม (กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๓), หนา ๑๕.

๙๘พระมหาณฐกร พรหมา, “การศกษาเปรยบเทยบกลวธการปลกฝงจรยธรรมในเยาวชนไทยของพระสงฆในพระพทธศาสนาและศาสนาจารยในครสตศาสนานกายโปรเตสแตนส : ศกษาเฉพาะกรณมลนธกลมแสงเทยน วดบางไสไก ปละครสตจกรแสงสวาง”, วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาศาสนาเปรยบเทยบ (บณฑตวทยา: วทยาลยมหดล, ๒๕๓๘), หนา ๓.

๖๗

พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต) ไดสรปการแกปญหาคณธรรมและจรยธรรมไววา “การแกปญหาทางคณธรรมและจรยธรรมนน จะตองใหสนองความตองการทงของบคคลและของสงคม ถามนไมสนองความตองการแลว การแกปญหากยากทจะสาเรจ จงตองยอมรบความจรง ถาเราไมรจกความตองการของเขาไมยอมรบความตองการของคน จะยนยนตามทเรามองหรอตามมาตรฐานของเราวา ปญหาจรยธรรมเปนอยางน มกไมถกตองมนขาดแคลนอยางน พยายามจะสรางจรยธรรมขนมาโดยไมสอดคลอง ไมสนองความตองการ กยากทจะสาเรจ จะตองเขาใจความตองการของทงบคคลในสงคมและของสงคมแลว กแกปญหาจรยธรรมนนโดยใหสอดคลองกบความตองการน แตเปนการตอบสนองความตองการอยางถกตอง ถาเปนการสนองความตองการอยางถกตองแลว กจะเกดจรยธรรมขนมา”๙๙

พระมหาเดชศกด ธรปโญ (โพธชย) ไดกลาวสรปวธแกไขปญหาดานคณธรรม และจรยธรรมวา “หนวยงานทรบผดชอบในการปลกฝงคณธรรม และจรยธรรมตองมการชวยเหลอ เกอกลแนะนา ชทาง สงเสรม ประสานงาน การปลกฝงคณธรรมและจรยธรรม ครผสอนควรมเทคนควธการสอน ทงเปนตวอยางทด โดยมอบใหเปนหนาทของคณะสงฆ รฐบาลใหการอปถมภ คนทจะสอนคณธรรมและจรยธรรมตองมการคดเลอกและอบรมกอน โรงเรยนตองทาสอการสอนกระบวนการเรยน โดยความรวมมอของพระสงฆและครอาจารย ทงตองมการจดกจกรรมการสอนใหสอดคลองกบวชาพระพทธศาสนา ใหเดกมความซาบซง ในพระพทธศาสนา เชนการแสดงตนเปนพทธมามกะเปนตน”๑๐๐

๒.๙.๑ งานวจยตางประเทศ โฮลสไตน (Holstein) ไดทาการวจย การเปลยนแปลงการใชเหตผลเชงจรยธรรม

ของเดกวยรนและบดามารดาของเดกทาการศกษาแบบระยะยาวชวงสามป กลมตวอยางเปนเดกวยรนชาย หญง อาย ๑๓ ป จานวน ๕๓ คน ทมสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคมเดยวกน พบวา เดกวยรนหญงมการพฒนาการทางจรยธรรมอยในขนท ๓ และเดกวยรนชายอยในขนท ๒ ตอมามการจดวดซาอกเมอเดกมอาย ๑๖ ป พบวา เดกวยรนชายมการพฒนาการทางจรยธรรมในขนท ๔ ขณะทเดกวยรนหญงมการพฒนาการทางจรยธรรมอยในขนท ๓ และ

                                                            ๙๙พระธรรมปฎก (ป.อ.ปยตโต), ศาสนาและเยาวชน, พมพครงท ๓, (กรงเทพมหานคร : มลนธ

พทธธรรม, ๒๕๓๑), หนา ๗ . ๑๐๐พระมหาเดชศกด ธรปโญ (โพธชย), “จรยศกษาเพอพฒนาจรยธรรมแกนกเรยนตามหลก

คาสอนพระพทธศาสนา”,วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต สาชาพระพทธศาสนา (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๔๓), หนา ๑๗๗-๑๗๘.

๖๘

ขนท ๕ ปตอมามการวดซาอก ปรากฏวา เดกวยรนชายและหญงมการพฒนาการทางจรยธรรมกาวเรวมาก๑๐๑

ลาเนยร (Lanier) ไดทาการศกษาเรอง จรยธรรมและการพฒนาความคดรวบยอดในเดกหนมสาวชนบท (การพฒนาจรยธรรมของเดกนกเรยนในชนบท) จดประสงคของการวจยเพอศกษาผลของการจดการศกษาผลของการจดการศกษาเพอพฒนาจรยธรรมของนกเรยนระดบขนท ๑๑ และ ๑๒ ในโรงเรยนชนบท เดกนกเรยนในชนบทไดรบการอบรมใหคดและปฏบตตามตอๆกนมา ซงอาจเปนอปสรรคตอการพฒนาสงคมในยคใหม การทดลองไดแบงนกเรยนออกเปนกลมควบคมใหไดรบการฝกการใหคาแนะนา และการจดประสบการณ และอกกลมหนงเปนนกเรยนออกเปนนกเรยนทประกอบดวยนกเรยนตงอยโรงเรยนระดบกลางถงโรงเรยนระดบสง ผลการวจยพบวา การพฒนาคณธรรม และจรยธรรมนกเรยนทง ๒ กลม มความแตกตางอยางมนยสาคญ๑๐๒

จากการศกษาแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของวา บทบาทหนาทของครนนซงเปนแมพมพของชาต เปนตวอยางของเดก ฉะนนความประพฤตและพฤตกรรมของครนน ยอมมผลโดยกบเดกทไดเรยนรจาก ซงเปนผทอยใกลชตเดกมากและมอทธพลตอพฤตกรรมของเดกโดยตรง การพฒนาคณธรรมจรยธรรมแกเดก ครกมบทบาทอยางยงทจะถายทอดคณธรรมจรยธรรมสาหรบ เพราะบคคลเหลานเปนผอบรมพราสอนเดกแทนผปกครอง เปนการพฒนารางกายและจตใจพรอมกน โดยครเปนผถายทอดและมอทธตอจตใจเดก ซงจะเดกกจะเรยนแบบซมซบรบเอาคณธรรมจรยธรรมทครคอยๆ ถายทอดสเดก เพอใหเปนคนมคณธรรมจรยธรรม และความพรอมทงดานรางกายและจตใจ

                                                            ๑๐๑Holstein , C.B. “lrrevcrsible, Stequence in the Development of Moral Judgment : A

Longitudinal Study of Males and Femaies,” Child Developoment, 47 (9) 1976 ,p 51-61. ๑๐๒Lanier,S.P. “ Promotion Moral and Conceptual Development in Rural Adolescents.

London”, Routledge and Kegan Paul, (1993), p 123.

๖๙

๒.๑๐ กรอบแนวคดในการวจย งานวจยเรองความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรม และ

จรยธรรม โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ผวจยไดแนวคดทฤษฎและงานวจย ทเกยวของโดยนามากาหนดเปนกรอบแนวคดการวจย (Conceptual Framework) ประกอบดวยตวแปรตน (Independent Variables) และตวแปรตาม (Dependent Variables) ดงน

แผนภมท ๒.๑ แสดงกรองแนวคดในการวจย

ตวแปรตน (Independent Variables)

ปจจยสวนบคคล ๑. อาย ๒. เพศ ๓. วฒการศกษา ๔. ชนปทเรยน

ตวแปรตาม (Dependent Variables)

ความคดเหนนกเรยนทมบทบาท ของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรม โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบรจงหวดปทมธาน

๑. ความขยน ๒. ความประหยด ๓. ความซอสตย ๔. ความมวนย ๕. ความสภาพ ๖. ความสะอาด ๗. ความสามคค ๘. ความมนาใจ

บทท ๓

วธดาเนนการวจย งานวจยเรองศกษาเรองความคดเหนของนกเรยนทมตอบทบาทครในการพฒนา

คณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน เปนวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยดาเนนการวจย ดงน

๓.๑ รปแบบการดาเนนการวจย ๑. ศกษาหลกการ แนวคดทฤษฎ ระเบยบ และผลงานวจยทเกยวของ ๒. กาหนดกรอบแนวคด หวขอปญหา และวตถประสงคในการวจย ๓. กาหนดกลมประชากร และกลมตวอยางทใชวจย ๔. สรางเครองมอสาหรบเกบขอมลการวจย ๕. นาเครองมอเสนอผเชยวชาญตรวจสอบเพอปรบปรงแกไขใหสมบรณ ๖. ทดสอบเครองมอกบกลมตวอยางทไมใชตวอยางทใชวจย (Try out) ๗. ดาเนนการแจกแบบสอบถามกบกลมตวอยาง และเกบรวบรวมขอมล ๘. วเคราะหขอมลและแปลผลขอมล ๙. สรปและรายงานผลการวจย

๓.๒ ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทจะศกษาครงน นกเรยนมธยมชนปท ๑ ถงชนปท ๖ โรงเรยนธญรตน

อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ประชากรทงหมด ๘๐๐ คน ใชกลมตวอยาง ๒๖๕ คน โดยเปดตารางกลมตวอยางของ R.V.Krejecie D.W.Mogran๑

๑ธานนทร ศลปจาร,รศ., การวจยและวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS, พมพครงท ๙ (กรงเทพมหานคร : บสซเสนอารแอนดด ๒๕๕๑), หนา ๔๙ .

๗๑

ตารางท ๓.๑ แสดงประชากรและกลมตวอยาง

โรงเรยนธญรตน ประชากร กลมตวอยาง ๑ นกเรยนมธยมชนปท ๑ ๑๔๐ ๔๕ ๒ นกเรยนมธยมชนปท ๒ ๑๔๐ ๔๕ ๓ นกเรยนมธยมชนปท ๓ ๑๓๐ ๔๓ ๔ นกเรยนมธยมชนปท ๔ ๑๖๐ ๕๒ ๕ นกเรยนมธยมชนปท ๕ ๑๖๐ ๕๒ ๖ นกเรยนมธยมชนปท ๖ ๑๕๘ ๕๑ ๘๘๘ ๒๘๘

๓.๓ เครองมอทใชในการวจย ผวจยไดดาเนนการสรางเครองมอในการวจย โดยรวบรวมขอมลทไดจากเอกสาร

หนงสอ ตารา วารสาร เอกสารงานวจย สอสงพมพ สารสนเทศอนๆ ทเกยวของ ดงน ๑. ศกษาเอกสาร ตารา และงานวจยทเกยวของ ๒. กาหนดกรอบแนวคดในการสรางเครองมอ ๓. สรางเครองมอ จากกรอบเนอหาในคาจากดความของศพททใชในงานวจย ๔. เสนอรางเครองมอการวจยตออาจารยทปรกษาและปรบปรงแกไขตามทอาจารย

ทปรกษาแนะนา ๕. นาเครองมอทปรบปรงแกไขแลวใหผเชยวชาญจานวน ๕ ทาน เพอตรวจสอบ

ความเทยงตรง (Validity) โดยการหาคาดชนความสอดคลองตามวตถประสงค IOC (Index of Item-Objective Congruence)๒

๖. นาเครองมอทตรวจสอบแลวไปทดลองใช (Try out) กบกลมตวอยางทเปนประชากรนกเรยนโรงเรยนในเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต ๑ ทไมใชกลมตวอยางทจะทาการวจย จานวน ๓๐ ชด เพอหาคาความเชอมน (Reliability) โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficients) ตามวธของครอนบาค (Cronbach)๓ ไดสมประสทธของความเทยงทงฉบบไดเทากบ ๐.๙๗๒

๒Cronbach, Lee, Essentials of psychological, 4th ed,(New York: Harper & Row,1971),

p .123. ๓ประยร อาษานาม, คมอวจยทางการศกษา, พมพครงท ๒ , (ขอนแกน : มหาวทยาลย

ขอนแกน , ๒๕๔๑ ), หนา ๘๗ .

๗๒

๗. นาเครองมอทแกไขปรบปรงแลวไปเกบขอมลจากนกเรยนโรงเรยนทไมใช เปนกลมตวอยาง อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

๓.๓.๑ ลกษณะของเครองมอ เครองมอทใชในการวจยครงน เปนแบบสอบถามทผวจยไดสรางขนมา ซงแบงแบบ

สอบถามออกเปน ๓ ตอนดงน ตอนท ๑ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม มลกษณะเปนแบบเลอกตอบ หรอ

ตรวจสอบรายการ โดยถามเกยวกบ เพศ อาย วฒการศกษา ชนปทเรยน ตอนท ๒ เปนแบบสอบถามเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทคร

ในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยนโรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จานวน ๘ ดาน ๑) ความขยน ๒) ความประหยด ๓) ความซอสตย ๔) ความมวนย ๕) ความสภาพ ๖) ความสะอาด ๗) ความสามคค และ ๘) ความมนาใจ ลกษณะคาถามเปนแบบ Rating Scale โดยใหคะแนนเปน ๕ ระดบ ดงน

๕ หมายถง มความคดเหนในระดบมากทสด ๔ หมายถง มความคดเหนในระดบมาก ๓ หมายถง มความคดเหนในระดบมากปานกลาง ๒ หมายถง มความคดเหนในระดบนอย ๑ หมายถง มความคดเหนในระดบนอยทสด๔ ตอนท ๓ แบบสอบถามปลายเปด (Open – ended Questions) ซงเปดโอกาส

ใหผตอบแสดงความคดเหนไดอยางอสระ

๓.๔ การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอครงน ผวจยดาเนนการเกบขอมลดวยตนเอง ดงน ๑. นาแบบสอบถามจานวน ๓๑๑ ชด โดยกระจายกลมตวอยางนกเรยน

โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน การเกบรวบรวมขอมลและดาเนนการเกบคนภายใน ๒ สปดาห

๒. รวบรวมแบบสอบถามทไดรบคนจาก คร นกเรยนโรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ทงหมดโดยอยในสภาพทสมบรณ จานวน ๓๐๒ ชด คดเปนแบบสอบ ทไดรบคนรอยละ ๑๐๐ ของจานวนแบบสอบถามทงหมด

๔สวรย โภคารภรมย, การวจยทางการศกษา, (ลพบร : ฝายเอกสารการพมพ สถาบน ราชภฎเทพสตร, ๒๕๔๖), หนา ๑๒๙-๑๓๐.

๗๓

๓.๕ การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล ผ ว จย ดาเนนการว เคราะหขอมลโดยใช โปรแกรมสา เร จ รปเ พอการว จย

ทางสงคมศาสตร เพอการวเคราะหหาคาสถตตางๆ ดงน ตอนท ๑ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยการแจกแจง

คาความถและรอยละ นาเสนอเปนตารางประกอบการบรรยายผล ตอนท ๒ ความคดเหนของนกเรยนทมตอบทบาทครในการพฒนาคณธรรมและ

จรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน เปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) วเคราะหขอมลโดยการหาคาเฉลยเลขคณต ( X ) และคาเบยงแบนมาตรฐาน (Standard Deviation) (S.D) คาเฉลย (Mean) นาเสนอในรปแบบตารางประกอบคาบรรยายโดยกาหนดเกณฑ ในการวเคราะหแนวความคดของ Best แปลความหมายไดดงน คอ๕

๔.๕๐ – ๕.๐๐ หมายความวา มทศนะในระดบมากทสด ๓.๕๐ – ๔.๔๙ หมายความวา มทศนะในระดบมาก

๒.๕๐ – ๓.๔๙ หมายความวา มทศนะในระดบปานกลาง ๑.๕๐ – ๒.๔๙ หมายความวา มทศนะในระดบนอย ๑.๐๐ – ๑.๔๙ หมายความวา มทศนะในระดบนอยทสด ตอนท ๓ ความคดเหนของนกเรยนทมตอบทบาทครในการพฒนาคณธรรมและ

จรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน สถตในการวเคราะหขอมล ใช สถตอนมาน (Inferential Statistics) สาหรบการทดสอบแบบสมมตฐาน เพออธบายความแตกตางตามลกษณะประชากร สถตทใช คอ คาท (T-Test) ในกรณตวแปรตนสองกลม และการทดสอบคาเอฟ (F-test) ดวยวธการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One way ANOVA) เมอพบวามความแตกตางจงทาการเปรยบเทยบความแตกตางรายค ดวยวธผลตางนยสาคญนอยทสด (Least Significant Difference)

ตอนท ๔ วเคราะหปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะความคดเหนของนกเรยนทมตอบทบาทครในการพฒนาคณธรรมและจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน วเคราะหปญหาสาระประเดนสาคญแลวนาเสนอเปนการเขยนแบบเรยงความ

ตอนท ๕ การนาขอมลจาก ๑-๔ มาวเคราะหขอมล สรป และรายงานการวจยตอไป

๕ภาวน ชนคา, “รปแบบการบรหารงานหลกธรรมาภบาลของผบรหารโรงเรยนมธยมสงกด

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษานครสวรรค”, วทยานพนธ ครศาสตร มหาบณฑต, (บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยขอนแกน, ๒๕๔๘).

บทท ๔

ผลการศกษา

การนาเสนอผลการวเคราะหขอมลการศกษาเรอง “ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน” ใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบขอมลจากกลมตวอยาง จานวน ๓๐๒ ฉบบ สามารถเกบแบบสอบถามคนได ๒๘๘ ฉบบ คดเปนรอยละ ๙๕.๓๖ ขอบแบบสอบถามทงหมด งานวจยเรองนเปนการศกษาเชงสารวจ (Survey Research) ผศกษาไดดาเนนการวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรวเคราะหสถตสาเรจรป แบงออกเปน ๔ ตอน ดงน

ตอนท ๑ ผลการวเคราะหขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percentage)

ตอนท ๒ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาท ของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ตอนท ๓ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามเพศ โดยการทดสอบคาท (t-test)

ตอนท ๔ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One – Way Analysis of Variance: ANOVA)

สญลกษณทใชในการวเคราะหขอมล เพอใหเกดความเขาใจตรงกนในการแปลความหมายของการวเคราะหขอมล ผวจย

จงกาหนดสญลกษณและอกษรทใชในการวเคราะหขอมล ดงน n แทน จานวนคนในกลมตวอยาง Χ แทน คาคะแนนเฉลย S.D. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐาน SS แทน ผลบวกของสวนเบยงเบนยกกาลงสอง df แทน ชนแหงความเปนอสระ MS แทน สวนเบยงเบนกาลงสองเฉลย F แทน คาทใชในการพจารณา (F-distribution)

๗๕

* แทน ความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ Sig. แทน ระดบนยสาคญทางสถต

๔.๑ ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม วเคราะหขอมลดวยการแจกแจงความถและหาคารอยละ (Percentage)

ตารางท ๔.๑ แสดงจานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามเพศ

เพศ จานวน รอยละ ชาย ๑๕๓ ๕๓.๑๓ หญง ๑๓๕ ๔๖.๘๘ รวม ๒๘๘ ๑๐๐.๐๐

จากตารางท ๔.๑ พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนหญง จานวน ๑๕๓ คน คดเปนรอยละ ๕๓.๑๓ และเปนหญง จานวน ๑๓๕ คน คดเปนรอยละ ๔๖.๘๘

ตารางท ๔.๒ แสดงจานวนและรอยละของผตอบแบบสอบถาม จาแนกตามระดบชนเรยน

ระดบชนเรยน จานวน รอยละ มธยมศกษาปท ๑ ๔๕ ๑๖.๓๒ มธยมศกษาปท ๒ ๔๕ ๑๖.๓๒ มธยมศกษาปท ๓ ๔๓ ๑๗.๐๑ มธยมศกษาปท ๔ ๕๒ ๑๖.๖๗ มธยมศกษาปท ๕ ๕๒ ๑๖.๖๗ มธยมศกษาปท ๖ ๕๑ ๑๗.๐๑ รวม ๒๘๘ ๑๐๐.๐๐

จากตารางท ๔.๒ พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเรยนอยในระดบชนมธยมศกษาปท ๓ มธยมศกษาปท ๖ จานวน เทากน คอ ๔๙ คน คดเปนรอยละ ๑๗.๐๑ รองลงมาไดแกอยในระดบชนมธยมศกษาปท ๔ และมธยมศกษาปท ๕ จานวนเทากน คอ ๔๘ คน คดเปนรอยละ ๑๖.๖๗ และอยในระดบชนมธยมศกษาปท ๑ และมธยมศกษาปท ๒ จานวนเทากน คอ ๔๗ คน คดเปนรอยละ ๑๖.๓๒ ตามลาดบ

๗๖

๔.๒ ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

เกณฑในการแปลความหมายของคาเฉลย แบงเปน ๕ ดงน คาเฉลย ๔.๕๐ - ๕.๐๐ หมายถง มบทบาทอยในระดบมากทสด คาเฉลย ๓.๕๐ - ๔.๔๙ หมายถง มบทบาทอยในระดบมาก คาเฉลย ๒.๕๐ - ๓.๔๙ หมายถง มบทบาทอยในระดบปานกลาง คาเฉลย ๑.๕๐ - ๒.๔๙ หมายถง มบทบาทอยในระดบนอย คาเฉลย ๑.๐๐ - ๑.๔๙ หมายถง มบทบาทอยในระดบนอยทสด

ตารางท ๔.๓ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) โดยภาพรวม

n = ๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน

อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน .Χ S.D. ระดบของบทบาท

ดานความขยน ๓.๓๙ ๐.๗๖ ปานกลาง ดานความประหยด ๓.๒๕ ๐.๗๑ ปานกลาง ดานความซอสตย ๓.๔๒ ๐.๗๔ ปานกลาง ดานความมวนย ๓.๒๙ ๐.๗๐ ปานกลาง ดานความสภาพ ๓.๑๘ ๐.๗๒ ปานกลาง ดานความสะอาด ๓.๑๖ ๐.๙๐ ปานกลาง ดานความสามคค ๓.๒๖ ๐.๘๒ ปานกลาง ดานความมนาใจ ๓.๖๖ ๐.๕๑ มาก คาเฉลยรวม ๓.๓๐ ๐.๖๒ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๓ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๓๐) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มคาเฉลยอยในระดบมาก ๑ ดาน คอ ดานความมนาใจ (Χ =๓.๖๖) สวนดานทมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง ๗ ดาน เรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ดานความซอสตย

๗๗

(Χ =๓.๔๒) ดานความขยน (Χ =๓.๓๙) ดานความมวนย (Χ =๓.๒๙) ดานความสามคค (Χ =๓.๒๖) ดานความประหยด (Χ =๓.๒๕) ดานความสภาพ (Χ =๓.๑๘) และ ดานความสะอาด (Χ =๓.๑๖) ตามลาดบ

ตารางท ๔.๔ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความขยน

n=๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน .Χ S.D.

ระดบของบทบาท

๑. ครแนะนานกเรยนใหชวยพอแมทางานบานกอนมาโรงเรยน ๓.๖๘ ๑.๐๗ มาก ๒. ครแนะนาใหนกเรยนตงใจเรยนหนงสอ ๓.๒๑ ๑.๐๒ ปานกลาง ๓. ครแนะนาใหนกเรยนรจกชวยเหลอเพอนๆ ทารายงานสงคร ๓.๐๗ ๐.๘๙ ปานกลาง ๔. ครแนะนาใหนกเรยนเรยนมาโรงเรยนแตเชาทกวน ๓.๖๐ ๑.๗๙ มาก ๕. ครแนะนาใหนกเรยนตดตามขาวสารดานการศกษาประจา ๓.๓๘ ๐.๙๔ ปานกลาง

รวม ๓.๓๙ ๐.๗๖ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๔ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ดานความขยน โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๓๙) เมอพจารณาเปนรายประเดนแตละขอคาถาม พบวา มคาเฉลยอยในระดบมาก ๒ ขอ ไดแก ครแนะนานกเรยนใหชวยพอแมทางานบานกอนมาโรงเรยน (Χ =๓.๖๘) และ ครแนะนาใหนกเรยนเรยนมาโรงเรยนแตเชาทกวน (Χ =๓.๖๐) สวนขอทมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนตดตามขาวสารดานการศกษาประจา (Χ =๓.๓๘) ครแนะนาใหนกเรยนตงใจเรยนหนงสอ (Χ =๓.๒๑) และครแนะนาใหนกเรยนรจกชวยเหลอเพอนๆ ทารายงานสงคร (Χ =๓.๐๗) ตามลาดบ

๗๘

ตารางท ๔.๕ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความประหยด

n=๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน .Χ S.D.

ระดบของบทบาท

๑. ครแนะนาใหนกเรยนใชจายเงนดวยความประหยด ๓.๐๖ ๑.๐๐ ปานกลาง ๒. ครแนะนาใหนกเรยนซอสงทจาเปนสาหรบการเรยนเทานน ๓.๑๐ ๐.๙๘ ปานกลาง ๓. ครแนะนาใหนกเรยนใชโทรศพทเมอคราวมธระจาเปน ๓.๖๑ ๐.๙๘ มาก ๔. ครแนะนาใหนกเรยนรจกเกบออมเงนฝาก ๓.๓๑ ๐.๘๗ ปานกลาง ๕. ครแนะนาใหนกเรยนประหยดเงนชวยพอแมโดยนงรถเมล ๓.๑๕ ๐.๘๘ ปานกลาง

รวม ๓.๒๕ ๐.๗๑ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๕ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ดานความประหยด โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๒๕) เมอพจารณาเปนรายประเดนแตละขอคาถาม พบวา มคาเฉลยอยในระดบมาก ๑ ขอ คอ ครแนะนาใหนกเรยนใชโทรศพทเมอคราวมธระจาเปน (Χ =๓.๖๑) สวนขอทมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง เรยงลาดบคาเฉลยจากมากไปหานอย ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนรจกเกบออมเงนฝาก (Χ =๓.๓๑) ครแนะนาใหนกเรยนประหยดเงนชวยพอแมโดยนงรถเมล (Χ =๓.๑๕) ครแนะนาใหนกเรยนซอสงทจาเปนสาหรบการเรยนเทานน (Χ =๓.๑๐) และครแนะนาใหนกเรยนใชจายเงนดวยความประหยด (Χ =๓.๐๖) ตามลาดบ

๗๙

ตารางท ๔.๖ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความซอสตย

n=๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน .Χ S.D.

ระดบของบทบาท

๑. ครแนะนาใหนกเรยนจกละอายและเกรงกลวตอ การกระทาผด ๓.๖๕ ๐.๙๔ มาก ๒. ครแนะนาใหนกเรยนประพฤตตนตามหลกคณธรรม จรยธรรม ๓.๖๓ ๐.๙๒ มาก ๓. ครแนะนานกเรยนมความซอสตยตอตนเองและเพอนๆ ๓.๕๕ ๐.๙๑ มาก ๔. ครแนะนาใหนกเรยนมความซอสตยตอการกระทาความด ๓.๒๒ ๑.๐๖ ปานกลาง ๕. ครแนะนาใหนกเรยนมความซอสตยตอพอแมและ ครบาอาจารย ๓.๐๖ ๑.๐๔ ปานกลาง

รวม ๓.๔๒ ๐.๗๔ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๖ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ดานความซอสตย โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๔๒) เมอพจารณาเปนรายประเดนแตละขอคาถาม พบวา มคาเฉลยอยในระดบมาก ๓ ขอ ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนจกละอายและเกรงกลวตอการกระทาผด (Χ =๓.๖๕) ครแนะนาใหนกเรยนประพฤตตนตามหลกคณธรรมจรยธรรม (Χ =๓.๖๓) และ ครแนะนานกเรยนมความซอสตย ตอตนเองและเพอนๆ (Χ =๓.๕๕) ตามลาดบ สวนขอทมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนมความซอสตยตอการกระทาความด (Χ =๓.๒๒) และครแนะนา ใหนกเรยนมความซอสตยตอพอแมและครบาอาจารย (Χ =๓.๐๖)

๘๐

ตารางท ๔.๗ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความมวนย

n=๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน .Χ S.D.

ระดบของบทบาท

๑. ครแนะนาใหนกเรยนแตงกายถกตองตามกฎระเบยบ ของโรงเรยน ๓.๐๕ ๑.๐๖ ปานกลาง ๒. ครแนะนาใหนกเรยนรจกความมวนยในตนเอง ๓.๓๐ ๑.๐๓ ปานกลาง ๓. ครแนะนาใหนกเรยนมาโรงเรยนตรงตอเวลาและ เขาแถวเคารพธงชาต ๓.๔๙ ๑.๐๓ ปานกลาง ๔. ครแนะนาใหนกเรยนรจกเขาแถวซออาหาร ๓.๓๖ ๐.๘๓ ปานกลาง ๕. ครแนะนาใหนกเรยนทงขยะในถงขยะทโรงเรยน จดเตรยมไว ๓.๒๗ ๐.๙๑ ปานกลาง

รวม ๓.๒๙ ๐.๗๐ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๗ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ดานความมวนย โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๒๙) เมอพจารณาเปนรายประเดนแตละขอคาถาม พบวา ทกขอมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง เรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนมาโรงเรยนตรงตอเวลาและเขาแถวเคารพธงชาต (Χ =๓.๔๙) ครแนะนาใหนกเรยนรจกเขาแถวซออาหาร (Χ =๓.๓๖) ครแนะนาใหนกเรยนร จกความมวนยในตนเอง (Χ =๓.๓๐) ครแนะนาใหนกเรยนทงขยะในถงขยะ ทโรงเรยนจดเตรยมไว (Χ =๓.๒๗) และครแนะนาใหนกเรยนแตงกายถกตองตามกฎระเบยบของโรงเรยน (Χ =๓.๐๕) ตามลาดบ

๘๑

ตารางท ๔.๘ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความสภาพ

n=๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน .Χ S.D.

ระดบของบทบาท

๑. ครแนะนาใหนกเรยนพดดวยคาพดทสภาพเรยบรอย ๓.๓๖ ๐.๙๔ ปานกลาง ๒. ครแนะนาใหนกเรยนพดกบครดวยวาจาออนนอมถอมตน ๓.๒๓ ๐.๙๖ ปานกลาง ๓. ครนาแนะใหนกเรยนเมอเดนผานผใหญ หรอครดวยการ โนมศรษะลงเลกนอย ๓.๑๐ ๐.๙๒ ปานกลาง ๔. ครแนะใหนกเรยนพดกบผใหญ หรอครดวยวาจาอนไพเราะ ๓.๑๐ ๐.๙๘ ปานกลาง ๕. ครแนะนาใหนกเรยนแสดงความเคารพคณพอคณแม ๓.๐๙ ๑.๐๑ ปานกลาง

รวม ๓.๑๘ ๐.๗๒ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๘ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ดานความสภาพ โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๒๙) เมอพจารณาเปนรายประเดนแตละขอคาถาม พบวา ทกขอมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง เรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนพดดวยคาพดทสภาพเรยบรอย (Χ =๓.๓๖) ครแนะนาใหนกเรยนพดกบครดวยวาจาออนนอมถอมตน (Χ =๓.๒๓) ครแนะใหนกเรยนพดกบผใหญ หรอครดวยวาจาอนไพเราะ (Χ =๓.๑๐) ครนาแนะใหนกเรยนเมอเดนผานผใหญ หรอครดวยการโนมศรษะลงเลกนอย (Χ =๓.๑๐) และครแนะนาใหนกเรยนแสดงความเคารพคณพอคณแม (Χ =๓.๐๙) ตามลาดบ

๘๒

ตารางท ๔.๙ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความสะอาด

n=๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวด

ปทมธาน .Χ S.D. ระดบของบทบาท

๑. ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนรกษาความสะอาดบรเวณ รอบๆ โรงเรยน ๓.๒๔ ๑.๐๔ ปานกลาง ๒. ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนรกษาความสะอาดภายใน หองเรยน ๓.๑๙ ๑.๐๗ ปานกลาง ๓. ครแนะนาใหนกเรยนทาความสะอาดโตะเรยนกอนเขา หองเรยนทกวน ๓.๑๒ ๑.๑๑ ปานกลาง ๔. ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนทาความหองเรยนกอน กลบบาน ๓.๐๗ ๑.๐๐ ปานกลาง ๕. ครแนะนาใหนกเรยนชวยรณรงครกษาความสะอาด ภายในโรงเรยน ๓.๒๐ ๑.๐๗ ปานกลาง

รวม ๓.๑๖ ๐.๙๐ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๙ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ดานความสะอาด โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๑๖) เมอพจารณาเปนรายประเดนแตละขอคาถาม พบวา ทกขอมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง เรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนรกษาความสะอาดบรเวณรอบๆ โรงเรยน (Χ =๓.๒๔) ครแนะนาใหนกเรยนชวยรณรงครกษาความสะอาดภายในโรงเรยน (Χ =๓.๒๐) ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนรกษาความสะอาดในภายหองเรยน (Χ =๓.๑๙) ครแนะนาใหนกเรยนทาความสะอาดโตะเรยนกอนเขาหองเรยนทกวน (Χ =๓.๑๒) และ ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนทาความสะอาดหองเรยนกอนกลบบาน (Χ =๓.๐๗) ตามลาดบ

๘๓

ตารางท ๔.๑๐ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความสามคค

n=๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน .Χ S.D.

ระดบของบทบาท

๑. ครแนะใหนกเรยนรกใครปรองดอง ไมกอการทะเลาะววาทกน ๓.๒๙ ๑.๐๔ ปานกลาง ๒. ครแนะนาใหนกเรยนใหความรวมมอกจกรรมของโรงเรยน ๓.๓๒ ๐.๙๙ ปานกลาง ๓. ครแนะนาใหนกเรยนแบงหนาในการปฏบตงานตามความถนด ของตน ๓.๒๑ ๑.๐๒ ปานกลาง ๔. ครแนะนาใหนกเรยนไมแบงแยกกลมเพอใหเกดความแตกแยก ๓.๑๙ ๐.๘๘ ปานกลาง ๕. ครแนะนาใหนกเรยนทางานรวมกนเพอประโยชนของสวนรวม ๓.๓๐ ๑.๐๐ ปานกลาง

รวม ๓.๒๖ ๐.๘๒ ปานกลาง

จากตารางท ๔.๑๐ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ดานความสามคค โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๒๖) เมอพจารณาเปนรายประเดนแตละขอคาถาม พบวา ทกขอมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง เรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนใหความรวมมอกจกรรมของโรงเรยน (Χ =๓.๓๒) ครแนะนาใหนกเรยนทางานรวมกนเพอประโยชนของสวนรวม (Χ =๓.๓๐) ครแนะใหนกเรยนรกใครปรองดอง ไมกอการทะเลาะววาทกน (Χ =๓.๒๙) ครแนะนาใหนกเรยนแบงหนาในการปฏบตงานตามความถนดของตน (Χ =๓.๒๑) และครแนะนาใหนกเรยนไมแบงแยกกลมเพอใหเกดความแตกแยก (Χ =๓.๑๙) ตามลาดบ

๘๔

ตารางท ๔.๑๑ แสดงการวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยการหาคาเฉลย (Χ ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ดานความมนาใจ

n=๑๓๔ บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน .Χ S.D.

ระดบของบทบาท

๑. ครแนะนาใหนกเรยนชวยครเกบขาวของบนโตะทางานของ ๓.๑๐ ๑.๑๓ ปานกลาง ๒. ครแนะนาใหนกเรยนชวยเพอนทางานในโรงเรยน ๓.๔๑ ๑.๐๔ ปานกลาง ๓. ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนจดแถวกอนเคารพธงชาต ๓.๑๒ ๐.๙๙ ปานกลาง ๔. ครแนะนาใหนกเรยนชวยคณครทางานในเวลาพกเทยง ๔.๒๙ ๐.๔๖ มาก ๕. ครแนะนาใหนกเรยนรจกชวยเพอนทางาน ๔.๓๙ ๐.๔๙ มาก

รวม ๓.๖๖ ๐.๕๑ มาก

จากตารางท ๔.๑๑ พบวา การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ดานความมนาใจ โดยภาพรวม พบวา อยในระดบมาก (Χ =๓.๖๖) เมอพจารณาเปนรายประเดนแตละขอคาถาม พบวา อยในระดบมาก ๒ ขอ ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนรจกชวยเพอนทางาน (Χ =๔.๓๙) และ ครแนะนาใหนกเรยนชวยคณครทางานในเวลาพกเทยง (Χ =๔.๒๙) สวนขอทมคาเฉลยอยในระดบปานกลาง ๓ ขอ ไดแก ครแนะนาใหนกเรยนชวยเพอนทางานในโรงเรยน (Χ =๓.๔๑) ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนจดแถวกอนเคารพธงชาต (Χ =๓.๑๒) และครแนะนาใหนกเรยนชวยครเกบขาวของบนโตะทางานของ (Χ =๓.๑๐) ตามลาดบ

๘๕

๔.๓ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามเพศ โดยการทดสอบคาท (t-test)

ตารางท ๔.๑๒ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามเพศ โดยการทดสอบคาท (t-test)

ชาย หญง บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน

โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

S.D.

S.D.

t p

ดานความขยน ๓.๓๗ ๐.๗๔ ๓.๔๑ ๐.๗๘ -๐.๔๘ ๐.๖๓ ดานความประหยด ๓.๒๐ ๐.๖๖ ๓.๓๐ ๐.๗๗ -๑.๑๓ ๐.๒๖ ดานความซอสตย ๓.๓๖ ๐.๗๐ ๓.๔๙ ๐.๗๘ -๑.๕๓ ๐.๑๓ ดานความมวนย ๓.๓๐ ๐.๖๖ ๓.๒๙ ๐.๗๕ ๐.๑๑ ๐.๙๑ ดานความสภาพ ๓.๑๗ ๐.๖๙ ๓.๑๙ ๐.๗๖ -๐.๑๖ ๐.๘๗ ดานความสะอาด ๓.๑๖ ๐.๘๖ ๓.๑๖ ๐.๙๓ -๐.๐๑ ๐.๙๙ ดานความสามคค ๓.๒๘ ๐.๘๓ ๓.๒๕ ๐.๘๑ ๐.๒๗ ๐.๗๘ ดานความมนาใจ ๓.๖๓ ๐.๕๑ ๓.๖๙ ๐.๕๑ -๐.๙๕ ๐.๓๔

คาเฉลยรวม ๓.๒๘ ๐.๕๗ ๓.๓๓ ๐.๖๗ -๐.๗๖ ๐.๔๕

จากตารางท ๔.๑๒ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามเพศโดยการทดสอบคาท (t-test) โดยภาพรวมพบวาไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดานกพบวา ไมแตกตางกน

๘๖

๔.๔ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One – Way Analysis of Variance: ANOVA)

ตารางท ๔.๑๓ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบ ร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยการวเคราะหความแปรปรวน ทางเดยว (One – Way Analysis of Variance: ANOVA)

บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน

อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน SS df MS F Sig.

ดานความขยน ระหวางกลม ๔.๑๖ ๕ ๐.๘๓ ๑.๔๖ ๐.๒๐ ภายในกลม ๑๖๐.๘๔ ๒๘๒ ๐.๕๗ รวม ๑๖๕.๐๐ ๒๘๗ ดานความประหยด ระหวางกลม ๕.๒๗ ๕ ๑.๐๕ ๒.๑๒ ๐.๐๖ ภายในกลม ๑๔๐.๕๒ ๒๘๒ ๐.๕๐ รวม ๑๔๕.๘๐ ๒๘๗ ดานความซอสตย ระหวางกลม ๓.๘๒ ๕ ๐.๗๖ ๑.๔๑ ๐.๒๒ ภายในกลม ๑๕๒.๘๐ ๒๘๒ ๐.๕๔ รวม ๑๕๖.๖๑ ๒๘๗ ดานความมวนย ระหวางกลม ๔.๕๘ ๕ ๐.๙๒ ๑.๘๙ ๐.๑๐ ภายในกลม ๑๓๖.๕๓ ๒๘๒ ๐.๔๘ รวม ๑๔๑.๑๐ ๒๘๗ ดานความสภาพ ระหวางกลม ๖.๐๔ ๕ ๑.๒๑ ๒.๓๕ ๐.๐๔* ภายในกลม ๑๔๔.๗๘ ๒๘๒ ๐.๕๑ รวม ๑๕๐.๘๒ ๒๘๗

๘๗

ตารางท ๔.๑๓ (ตอ) บทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน

อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน SS df MS F Sig.

ดานความสะอาด ระหวางกลม ๑๓.๐๗ ๕ ๒.๖๑ ๓.๓๙ ๐.๐๑* ภายในกลม ๒๑๗.๒๘ ๒๘๒ ๐.๗๗ รวม ๒๓๐.๓๔ ๒๘๗ ดานความสามคค ระหวางกลม ๑๐.๕๖ ๕ ๒.๑๑ ๓.๒๔ ๐.๐๑* ภายในกลม ๑๘๓.๘๘ ๒๘๒ ๐.๖๕ รวม ๑๙๔.๔๔ ๒๘๗ ดานความมนาใจ ระหวางกลม ๐.๙๙ ๕ ๐.๒๐ ๐.๗๕ ๐.๕๙ ภายในกลม ๗๓.๙๓ ๒๘๑ ๐.๒๖ รวม ๗๔.๙๒ ๒๘๖ คาเฉลยรวม ระหวางกลม ๔.๑๒ ๕ ๐.๘๒ ๒.๒๑ ๐.๐๕* ภายในกลม ๑๐๕.๐๙ ๒๘๒ ๐.๓๗ รวม ๑๐๙.๒๑ ๒๘๗ *มนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕

จากตารางท ๔.๑๓ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยภาพรวมพบวา แตกตางกนอยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ ๐.๐๕ ซง สอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานความสภาพ ดานความสะอาด และดานความสามคค แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ ๐.๐๕ สวนดานอนๆ ไมแตกตางกน

เพอใหเหนความแตกตาง ผวจยไดทาการเปรยบเทยบความแตกตางเปนรายคตามวธ LSD (Least Significant Difference) ดงผลการเปรยบเทยบความแตกตางรายค ตามตารางท ๔.๑๔

๘๘

ตารางท ๔.๑๔ แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยภาพรวม

ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ ม.๕ ม.๖ ระดบ ชนเรยน

Χ ๓.๔๔ ๓.๐๖ ๓.๒๙ ๓.๓๑ ๓.๓๑ ๓.๔๑

ม.๑ ๓.๔๔ - ๐.๐๐* ๐.๒๑ ๐.๓๑ ๐.๓๑ ๐.๗๙ ม.๒ ๓.๐๖ - ๐.๐๘ ๐.๐๕* ๐.๐๕* ๐.๐๑* ม.๓ ๓.๒๙ - ๐.๘๓ ๐.๘๓ ๐.๓๒ ม.๔ ๓.๓๑ - ๑.๐๐ ๐.๔๔ ม.๕ ๓.๓๑ - ๐.๔๔ ม.๖ ๓.๔๑ -

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕

จากตารางท ๔.๑๔ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยภาพรวมพบวา

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๑ มความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๒ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๒ มความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๔, มธยมศกษาปท ๕ และ มธยมศกษาปท ๖ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕

๘๙

ตารางท ๔.๑๕ แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสภาพ

ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ ม.๕ ม.๖ ระดบ ชนเรยน

Χ ๓.๓๗ ๒.๙๑ ๓.๑๖ ๓.๒๕ ๓.๑๒ ๓.๒๗

ม.๑ ๓.๓๗ - ๐.๐๐* ๐.๑๔ ๐.๔๐ ๐.๐๙ ๐.๔๙ ม.๒ ๒.๙๑ - ๐.๐๙ ๐.๐๒* ๐.๑๕ ๐.๐๑* ม.๓ ๓.๑๖ - ๐.๕๓ ๐.๗๙ ๐.๔๓ ม.๔ ๓.๒๕ - ๐.๓๘ ๐.๘๗ ม.๕ ๓.๑๒ - ๐.๒๙ ม.๖ ๓.๒๗ -

*มนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

จากตารางท ๔.๑๕ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยน ธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสภาพ พบวา นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๑ มความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๒ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๒ มความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๔ และ มธยมศกษาปท ๖ อยางมนยสาคญ ทางสถตทระดบ .๐๕

๙๐

ตารางท ๔.๑๖ แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสะอาด

ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ ม.๕ ม.๖ ระดบ ชนเรยน

Χ ๓.๔๙ ๒.๗๗ ๓.๑๗ ๓.๐๙ ๓.๒๐ ๓.๒๗

ม.๑ ๓.๔๙ - ๐.๐๗ ๐.๐๓* ๐.๑๐ ๐.๒๑ ๐.๐๐* ม.๒ ๒.๗๗ - ๐.๐๓* ๐.๐๘ ๐.๐๒* ๐.๐๑* ม.๓ ๓.๑๗ - ๐.๖๗ ๐.๘๗ ๐.๕๘ ม.๔ ๓.๐๙ - ๐.๕๖ ๐.๓๓ ม.๕ ๓.๒๐ - ๐.๗๐ ม.๖ ๓.๒๗ -

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕

จากตารางท ๔.๑๖ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยน ธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสะอาด พบวา นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๑ มความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๓ และมธยมศกษาปท ๖ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๒ มความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๓, มธยมศกษาปท ๕ และ มธยมศกษาปท ๖ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕

๙๑

ตารางท ๔.๑๗ แสดงผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสามคค

ม.๑ ม.๒ ม.๓ ม.๔ ม.๕ ม.๖ ระดบ ชนเรยน

Χ ๓.๕๑ ๒.๘๙ ๓.๒๗ ๓.๓๓ ๓.๒๐ ๓.๓๙

ม.๑ ๓.๕๑ - ๐.๐๐* ๐.๑๓ ๐.๒๕ ๐.๐๖ ๐.๔๔ ม.๒ ๒.๘๙ - ๐.๐๒* ๐.๐๑* ๐.๐๗ ๐.๐๐* ม.๓ ๓.๒๗ - ๐.๗๒ ๐.๖๗ ๐.๔๕ ม.๔ ๓.๓๓ - ๐.๔๓ ๐.๗๐ ม.๕ ๓.๒๐ - ๐.๒๔ ม.๖ ๓.๓๙ -

*มนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕

จากตารางท ๔ .๑๗ ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความแตกตางรายคของ เปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยน ธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน ดานความสามคค พบวา นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๑ มความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๒ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๒ มความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน แตกตางกบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท ๓, มธยมศกษาปท ๔ และ มธยมศกษาปท ๖ อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

บทท ๕

สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาเรอง “ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน” ครงน เปนการวจยเชงสารวจ (Survey Research) มวตถประสงค ๑) เพอศกษาความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ๒) เพอเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตาม เพศ และระดบชนเรยน และ ๓) เพอศกษาปญหา อปสรรค ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนมธยมศกษาชนปท ๑ ถงชนปท ๖ โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จานวน ๒๖๕ คน ซงไดมาโดยการสมโดยเทยบตารางกลมตวอยางของ R.V.Krejecie D.W. Mogran สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ การหาคาความถและคารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) สถตทดสอบคาท (t-test) และสถตการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-Way Analysis of Variance: F-test) โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรวเคราะหสถตสาเรจรป ผลการวจยสรปไดดงน

๕.๑ สรปผลการวจย

๑. ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม เพศ ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนหญง จานวน ๑๕๓ คน คดเปนรอยละ

๕๓.๑๓ และเปนหญง จานวน ๑๓๕ คน คดเปนรอยละ ๔๖.๘๘ ระดบชนเรยน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเรยนอยในระดบชนมธยมศกษาปท ๓

มธยมศกษาปท ๖ จานวน เทากน คอ ๔๙ คน คดเปนรอยละ ๑๗.๐๑ รองลงมาไดแกอยในระดบชนมธยมศกษาปท ๔ และมธยมศกษาปท ๕ จานวนเทากน คอ ๔๘ คน คดเปนรอยละ ๑๖.๖๗ และอยในระดบชนมธยมศกษาปท ๑ และมธยมศกษาปท ๒ จานวนเทากน คอ ๔๗ คน คดเปนรอยละ ๑๖.๓๒ ตามลาดบ

๒. การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง (Χ =๓.๓๐) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มคาเฉลยอยในระดบมาก ๑ ดาน คอ ดานความมนาใจ (Χ =๓.๖๖) สวนดานทมคาเฉลยอยในระดบ

๙๓

ปานกลาง ๗ ดาน เรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ดานความซอสตย (Χ =๓.๔๒) ดานความขยน (Χ =๓.๓๙) ดานความมวนย (Χ =๓.๒๙) ดานความสามคค (Χ =๓.๒๖) ดานความประหยด (Χ =๓ .๒๕) ดานความสภาพ (Χ =๓ .๑๘) และ ดานความสะอาด (Χ =๓.๑๖) ตามลาดบ

๓. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามเพศ โดยการทดสอบคาท (t-test) โดยภาพรวม พบวา ไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดานกพบวา ไมแตกตางกน

๔. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของคร ในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One – Way Analysis of Variance: ANOVA) โดยภาพรวมพบวา แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซงสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานความสภาพ ดานความสะอาด และดานความสามคค แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ สวนดานอนๆ ไมแตกตางกน

๕.๒ อภปรายผล จากการวจยเร อง “ความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนา

คณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน” ไดขอสรป ทมประเดนทสาคญและนาสนใจสมควรนามาอภปรายผล ดงน

๑. การวเคราะหขอมลเกยวกบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน โดยภาพรวม พบวา อยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มคาเฉลยอยในระดบมาก ๑ ดาน คอ ดานความมนาใจ สวนดานท มคาเฉลยอยในระดบปานกลาง ๗ ดาน เรยงลาดบจากมากไปหานอย ไดแก ดานความซอสตย ดานความขยน ดานความมวนย ดานความสามคค ดานความประหยด ดานความสภาพ และ ดานความสะอาด ตามลาดบ จากผลการวจยเรองนจะพบวา ดานความสะอาด มคาเฉลยอยอนดบสดทาย ซงสะทอนใหเหนวาการรกษาความสะอาดทางกายภาพของนกเรยนนนครและบคลากรทางการศกษาคอนขางจะมบทบาทไมมาก หรออาจเปนเพราะเดกนกเรยนเยาวชนคนรนใหมใหความสาคญกบการเอาใจใสเรองความสะอาดนอยเกนไป สวนดานความสภาพซงมคาเฉลยอยอนดบรองสดทาย แสดงใหเหนวาความประพฤตทางกายและวาจาของเดกนนไดรบการเอาใจใสจากครและบคลากรทางการศกษาไมมาก หรออกนยหนง เปนไปไดวาการทเดกเปนเชนนนอาจเปนเพราะมสภาพแวดลอมทางครอบครว ทางโรงเรยนททาใหเดกเปนเชนนน จงทาใหเดกตอบคาถาม

๙๔

ในงานวจยซงสะทอนใหเหนผลดงกลาวอยในระดบปานกลางเทานน ผลการวจยดงกลาว มลกษณะสอดคลองหรอมบรบทเดยวกนกบงานวจยทเกยวของดงตอไปน ๑) ในงานวจยของ ธนพงศ มงคล ไดศกษาเรองความคดเหนของผปกครองเกยวกบการพฒนาจรยธรรม ในโรงเรยนมงฟอรตวทยาลย แผนกประถมศกษา พบวา ดานการจดกจกรรมการเรยนการสอนและกจกรรมเสรมหลกสตร ความคดเหนของผปกครองตอกจกรรมตาง ๆ ททางโรงเรยนจดมผลตอการพฒนาจรยธรรมของนกเรยนอยในระดบมาก แลผปกครองมความตองการใหจดกจกรรมทสงเสรมใหเดกประพฤตตนเปนคนดอยางสมาเสมอโดยใหทกคนมสวนรวมและชวยกนอบรมปลกฝงทงทโรงเรยนและทบาน สวนดานสงแวดลอมทเออหรอสงเสรมตอการพฒนาจรยธรรม ความคดเหนของผปกครองตอสงแวดลอมตางๆ ททางโรงเรยนจดไวอยในระดบมากและผปกครองมความตองการใหนกเรยนไดรบประสบการณจากสงแวดลอมทหลากหลาย ทงภายในและภายนอกโรงเรยน โดยครและนกเรยนตองรวมมอกนในการจดการสงแวดลอมทเหมาะสม สวนดานบคลากร ผปกครองมความเหนวาคณลกษณะของบคลากรมผลตอการพฒนาจรยธรรมของนกเรยนอยในระดบมาก และมความตองการใหพฒนาบคลากร ระบบการเรยนการสอนควบคกบคณธรรมและครตองเปนแบบอยางทด ไมใชอารมณดบเดก ๒) ในงานวจยของ สพศ จนทรบตร ไดศกษาเรองการพฒนาจรยธรรมของเยาวชนในโรงเรยนมธยมศกษา พบวา กจกรรมแทรกแซงทประกอบดวยการอบรมใหความร การประชมผปกครอง กจกรรมจรยธรรม กจกรรมเพอนเตอนเพอน กจกรรมเยยมครอบครวและพบปะผปกครองเปนวธการททาใหเยาวชนมเหตผลเชงจรยธรรมในขนสงและมพฤตกรรมเชงจรยธรรมดานความเสยสละ ความคดรเรมสรางสรรค ความประหยดและอดออมความรบผดชอบ ความมจตสานกในความเปนไทย การเหนคณคาในศลปวฒนธรรมไทย การรจกสทธและหนาทของตนเองและความซอสตยดขน ๓) ในงานวจยของ ปรชา รโยธา ไดศกษาเรองการพฒนาสงเสรมคณธรรมจรยธรรม นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยใชโครงการพฒนาจตในโรงเรยนบานแฝกโนนสาราญ สานกงานมธยมศกษา อาเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม พบวา ผลหลงจากการพฒนางานสงเสรมคณธรรม จรยธรรมครบทง ๒ วงจร โดยใชกลยทธการดาเนนตามกจกรรมทง ๒ ดาน คอ การฟงธรรมสวนะทกวนพระ การฝกอบรมพฒนาจตตามโครงการพฒนาจตแลว ทาใหกลมผรวมศกษาไดรบความร ความเขาใจ สามารถนาหลกธรรมไปสอนสอดแทรกในหองเรยนได สวนกลมเปาหมายมความรความเขาใจในคณธรรม จรยธรรม ดานการมระเบยบวนย ความซอสตยตอตนเอง การมเมตตากรณา เออเฟอเผอแผตอสวนรวม มความสานกในการประหยดและอดออมมากยงขน ๔) อเนก แทสงเนน ไดศกษาเรองการพฒนาคณธรรมจรยธรรมดานความมวนย ดานความสะอาด และดานความประหยดของนกเรยนโรงเรยนตลาดไทยพทยาคม อาเภอชมพวง จงหวดนครราชสมา พบวา ผลการพฒนา นกเรยนมพฒนาการดานความมวนย ดานความสะอาด และดานความประหยดสงขน โดยมความรบผดชอบตอตนเอง มาโรงเรยน

๙๕

ทนเวลา มการรกษาความสะอาดและร จกประหยดทรพยากรตางๆ ซงสะทอนใหเหนถงความสาเรจทเกดขนสอดคลองกบความมงหมายของการศกษาคนควา เพราะนกเรยนมการปฏบตดานคณธรรมจรยธรรม โดยรวมรายดานอยระดบมาก เรยงลาดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ ดานความประหยด ดานความมวนย และดานความสะอาด ซงถอวานกเรยนมคณธรรมจรยธรรมทง ๓ ดานสงขน ๕) อนธกา วงศจาปา ไดศกษาเรองการพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมนกเรยน มจดมงหมายเพอพฒนาผเรยนในดานตางๆ เพอใหผเรยนไดรบการพฒนาองครวมของความเปนมนษยใหครบทกดาน ทงในดานรางกาย อารมณ สงคมและสตปญญา พฒนาความสามารถของตนเองตามศกยภาพเพอใหผเรยนเขารวมปฏบตกจกรรมทมความถนดและสนใจ โดยมงเนนเพมเตมจากกจกรรมทไดจดใหผเรยนเขารวมปฏบตกจกรรมทมความถนดและสนใจ โดยมงเนนเพมเตมจากกจกรรมทไดจดใหผเรยนเรยนรตามกลมสาระการเรยนรทง ๘ กลม ดงนนการจดกจกรรมตองเปนกจกรรมทเราใจ ทาทายความสามารถของผเรยน รวมทงมความหลากหลายเพอใหนกเรยนไดปฏบตกจกรรมตางๆ อยางมความสข และเปนกจกรรม ทเนนใหผเรยนไดปฏบตจรง สามารถแสวงหาความรไดดวยตนเอง และ ๖) ในงานวจยของ สธนชย ปานเกลยว ไดศกษาเรองรปแบบการพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนโรงเรยนมธยมศกษา กรณศกษาโรงเรยนชยานกจพทยาคม จงหวดชยนาท พบวา นกเรยนทไดรบการพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมตามรปแบบของผวจย จานวน ๓๐ คน ภายหลงการดาเนนการจดกจกรรมแลว พฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนตามความคดของคร อาจารยและผปกครองนกเรยนเพมสงขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ ครบทกดานและสรปวา ผลของการจดกจกรรมเสรมของการวจย ซงประกอบดวย การอบรมใหความร การจดกจกรรมคายจรยธรรม กจกรรมเพอนเตอนเพอน กจกรรมเยยมบานพบปะผปกครอง เปนวธการททาใหนกเรยนมพฤตกรรมเชงจรยธรรมดขน และเปนแนวทางทเหมาะสม สามารถนาไปปรบปรงและแกไขวธการเพอใชในโรงเรยนตอไป

๒. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามเพศ โดยการทดสอบคาท (t-test) โดยภาพรวม พบวา ไมแตกตางกน ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดานกพบวา ไมแตกตางกน

๓. ผลการวเคราะหเปรยบเทยบความคดเหนนกเรยนทมตอบทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน จาแนกตามระดบชนเรยน โดยการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One – Way Analysis of Variance: ANOVA) โดยภาพรวมพบวา แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ ซง สอดคลองกบสมมตฐานทตงไว เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดานความสภาพ ดานความสะอาด และดานความสามคค แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ สวนดานอนๆ ไมแตกตางกน

๙๖

จากผลการวจยดงกลาวเปนการเปรยบเทยบผลการวจยในกลมตวแปรตนซงผวจยเหนวามลกษณะหรอบรบทเดยวกนกบงานวจยดงตอไปน ๑) ในงานวจยของ โกสม ผอโย ไดศกษาเรองบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต ๒ ผลการวจยพบวา บทบาท ในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษา กรงเทพมหานคร เขต ๒ ในสภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก การเปรยบเทยบบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต ๒ พบวา ผบรหารและครทมอายตางกนมบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมแตกตางกน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .๐๕ ผบรหาร และคร ทมประสบการณในการทางานตางกน มบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕ ๒) ในงานวจยของ สปรยา ดวงวงหน ไดศกษาเรองพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนระดบชนประกาศนยบตรวชาชพปท ๒ ในวทยาลยการอาชพขอนแกน จงหวดขอนแกน โดยศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนใน ๕ องคประกอบ คอ ดานความมระเบยบวนย ดานความรบผดชอบ ดานความซอสตย ดานความเสยสละ และดานความอดทนของกลมตวอยาง ๒๒๘ คน จะชวยใหเขาใจสภาพปญหาทางสงคมทเกดขนจากเยาวชนในวยเรยนได ผลปรากฏวา นกเรยนมระดบพฤตกรรมเชงจรยธรรม โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน นกเรยนเหนดวยในระดบพฤตกรรมมากทง ๕ ดาน โดยเรยงคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ ดานความรบผดชอบ ดานความเสยสละ ดานความซอสตย ดานความมวนย และดานความอดทนเมอจาแนกตวแปร พบวา ๑) นกเรยนมพฤตกรรมเชงจรยธรรม โดยรวมและรายดานอยระดบมาก ๒) นกเรยนชายและนกเรยนหญงมระดบพฤตกรรมเชงจรยธรรมโดยรวมและรายดานอยระดบมาก ๓) นกเรยนทอาศยอย ในเขตเทศบาลและนกเรยนทอยอาศยนอกเขตเทศบาล มพฤตกรรมเชงจรยธรรม โดยรวมและเปนรายดานอยระดบมาก และนกเรยนทง ๒ กลมมพฤตกรรมดงกลาวไมแตกตางกน ๓) ในงานวจยของ วระวรรณ อามระดษ ไดศกษาวจยเรอง ความคดเหนเกยวกบคานยมทางจรยธรรมของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย พบวา นกเรยนชายหญงสวนใหญมความคดเหนเกยวกบคานยมทาง จรยธรรม ๑๐ ประการ (ความรบผดชอบ ความซอสตยสจรต ความมระเบยบวนย ความอดทน ความอตสาหะ ความกตญกตเวท ความเสยสละ ความยตธรรม การประหยดและออมทรพย และการเคารพผอาวโส) อยในเกณฑนาพอใจ และยงพบอกวานกเรยนทบดามารดามฐานะทางเศรษฐกจตางกนมความคดเหนเกยวกบคานยมทางจรยธรรมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ ๐.๐๕

ในงานวจยทเกยวของแตละเรองทยกมานนจะเหนวามกลมตวแปรทแตกตางกนและมการวเคราะหความสมพนธของตวแปรทแตกตางกน แตเมอพจารณาในดานของ

๙๗

ผลการวจยแลวจะเหนวามแนวโนมและเปนไปในทศทางเดยวกน จงเหนวาควรนามาเปนแนวทางในการศกษาได

๕.๓ ขอเสนอแนะ จากผลการวจยครงนซ งมขอเสนอแนะทควรปรบปรงจากผลการวจยและจาก

ขอคดเหนของผตอบแบบสอบถามซงสรปเปนประเดน โดยเรยงลาดบจากผลการวจย ไดดงน ๕.๓.๑ ขอเสนอแนะจากผลการวจย ๑. ดานความมนาใจ ควรจดใหมกจกรรมสงเสรมความมนาใจของนกเรยน

เปนการสรางจตอาสาแกเดก โดยการบาเพญสาธารณประโยชนในรปแบบตางๆ ทงในโรงเรยนและชมชนทอยอาศย

๒. ดานความซอสตย ควรมการจดกจกรรมสงเสรมจรยธรรมแกเดกโดยการเขาคายพทธบตร หรอคายจรยธรรม เพอสงเสรมและฝกฝนใหเดกเกดความซอสตยทงแกตนเองและแกผอน

๓. ดานความขยน ควรมการเสรมสรางแรงบนดาลใจและแรงจงใจทเปนสงเราแกเดกในรปแบบตางๆ เพอใหเดกเกดแรงจงใจในการเรยนและการทากจกรรมตางๆ ของโรงเรยน ซงสามารถชวยใหเดกเกดความขยนมงมนในสงเหลานน

๔. ดานความมวนย ควรมการฝกอบรมใหความรแกเดกเกยวกบการสรางวนย ในตนเองในรปแบบตางๆ ในกจกรรมการเรยนการสอน ซงอาจจะมการกาหนดรปแบบการใหคณใหโทษแกเดกดวย

๕. ดานความสามคค ควรมการสงเสรมความสามคคแกเดก ในรปแบบของกจกรรมสงเสรมการศกษา เชน การจดกจกรรมรณรงคใหคนสามคคกนในโรงเรยน ในชมชน เปนตน

๖. ดานความประหยด ควรจดกจกรรมสงเสรมใหเดกรจกประหยดอดออม เชน จดกจกรรมสงเสรมความประหยดสจจะวนละบาท หรอจดตงสหกรณ หรอธนาคารโรงเรยน ใหเดกไดฝากเงนออมทเหลอจากคาขนม เปนตน

๗. ดานความสภาพ ควรจดกจกรรมสงเสรมพฤตกรรมดานความสภาพใหแกเดก โดยการฝกอบรมดานบคลกภาพทางการพด และพฤตกรรมทางกาย และสงเสรมใหครและบคลากรทางการศกษานาเปนตวอยางทดแกเดก

๘. ดานความสะอาด ควรจดกจกรรมสงเสรมใหเดกรจกรกความสะอาด โดยการจดกจกรรม Big Cleaning Day ในโรงเรยนทกสปดาห หรอ อยางนอยเดอนละครง เพอใหเกดสภาพแวดลอมทางกายภาพทดในโรงเรยน และเปนการเสรมสรางลกษณะนสยรกความสะอาดทดแกเดก

๙๘

๕.๓.๒ ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป ๑. ควรมการศกษาและเปรยบเทยบบทบาทของครในดานอนๆ ดวย เชน บทบาท

ดานการบรหารวชาการ ดานความเปนผ นาทางการศกษา เปนตน เพอใหเกดมมมอง ในการบรหารจดการศกษาในโรงเรยนและไดรกรณศกษาทหลากหลาย

๒. ควรมการศกษาวจยโดยใชเครองมออนๆ เชน แบบสอบถามสถานการณ และแบบสมภาษณ เพอศกษาวาผลสอดคลองกบการวจยครงนหรอไม

บรรณานกรม

๑. ภาษาไทย ก. ขอมลปฐมภม

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระไตรปฎกภาษาบาล ฉบบมหาจฬาเตปฏก ๒๕๐๐. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๕.

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. พระไตรปฎกภาษาไทย ฉบบมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙.

ข. ขอมลทตยภม (๑) หนงสอ —————.พระราชบญญตคณะสงฆ พ.ศ.๒๕๐๕ กฎกระทรวงกฎมหาเถรสมาคม.พมพ

ครงท ๒. กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๓๖. กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ . “กรอบความคดเพอสงเสรมและพฒนาคณธรรมจรยธรรมทเนนความม

วนยและความเปนประชาธปไตย”. (เอกสารโครงการสงเสรมแลพฒนาคณธรรม, ๒๕๔๑. —————.แนวทางการพฒนาจรยธรรมไทย. กรงเทพมหานคร : กองวจยทางการศกษา กรมวชาการ

กระทรวงศกษาธการ, ๒๕๒๓. —————.คมอการสรางเครองมอวดคณลกษณะดานจตพสย, ๒๕๓๙. กรมสามญศกษา. แนวทางการพฒนาวฒนธรรมไทย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพ การศาสนา, ๒๕๒๓. —————.แนวทางการพฒนาวฒนธรรมไทย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพการศาสนา, ๒๕๒๓ . คณธรรม ๘ ประการ. สยามรฐ ฉบบประจาวนศกรท ๒๓ มนาคม ๒๕๕๐. จรรยา สวรรณทต. เอกสารการสอนชดวชาการแนะแนวกบคณภาพชวตหนวยท ๑-๘. (นนทบร :

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๓ . จานงค อดวฒนสทธ. สงคมวทยาตามแนวพทธศาสตร. กองวชาการ สานกงานอธการบดมหาวทยาลย

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๕.

ชาตชาย พทกษธนาคม. ผศ.ดร.. เอกสารประกอบการสอนจตวทยาการเรยนการสอน.กรงเทพมหานคร : ๒๕๔๔.

ชาเรอง วฒจนทร. คณธรรมจรยธรรม. กรงเทพมหานคร : กรมการศาสนา, ๒๕๒๔. ดวงเดอน พนธนาวน. จตวทยาจรยธรรมและจตวทยาภาษา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพไทยวฒนา

พานช, ๒๕๒๔. —————.พฤตกรรมศาสตร เลม ๒ จตวทยาและจตวทยาภาษา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพไทยวฒนา

พานช, ๒๕๒๔ .

๑๐๐

—————. “จรยธรรมของเยาวชนไทย”. คณะกรรมการวจยแหงชาต. รายงานวจย กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนคนรนทรวโรฒ, ๒๕๒๐.

ทศนย ทองสวาง. สงคมไทย. ภาควชาสงคมวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนตรนทรวโรฒ. กรงเทพมหานคร : สานกพมพโอเดยนสโตร, ๒๕๓๗.

ทศนา แขมมณ. การพฒนาคณธรรม จรยธรรมและคานยม จากทฤษฎสปฏบต.กรงเทพมหานคร:เสรมสนพรเพรสซสเทม, ๒๕๔๖.

ธนต อยโพธ. อานสงค ๕ . กรงเทพมหานคร : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๙. ธน แกวโอภาส. ศาสนาโลก. กรงเทพมหานคร : หจก เอมเทรดดง, ๒๕๔๒. นภาพร ณ เชยงใหม และคณะ. “เทคนคการสอนคณธรรมสาหรบนกศกษา” มหาวทยาลย เชยงใหม.

รายงานการวจยฉบบสมบรณ. มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๗. บารง สขพรรณ. “เอกสารประกอบการถวายความรพระสงฆ”. หลกสตรพระสงฆผนาการพฒนา

สงคมไทยทยงยน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๗. ประภาศร สหอาไพ. พนฐานการศกษาศาสนาและจรยธรรม. กรงเทพมหานคร : สานกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.๒๕๓๕. ประเวศ วะส. ระบบการศกษาทคณธรรมนาความร. (กรเทพมหานคร : โรงพมพและ ปกเจรญผล

นนทบร, ๒๕๕๐. ผกา สตยธรรม. คณธรรมคร. กรงเทพมหานคร : สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๔. พนส หนนาคนทร. การสอนคานยมและจรยธรรม. กรงเทพมหานคร: โรงพมพพฆเนศ, ๒๕๒๖. พระเทพเวท. (ประยทธ ปยตโต. แนวทางการพฒนาจรยธรรมไทย. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลย

มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๓๐. —————.ศาสนาและเยาวชน. พมพครงท ๓. กรงเทพมหานคร : มลนธพทธธรรม, ๒๕๓๑. พระพรหมคณณาภรณ. (ป.อ.ปยตโต) พจนนกรมพทธศาสตร ฉบบประมวลศพท. พมพครงท ๑๗.

กรงเทพมหานคร : โรงพมพพระพทธศาสนาของธรรมสภา, ๒๕๕๔) พระไพศาล วสาโล. จตแจมใสดวยดอกไม ศลปะแหงความสขในทกองศาของชวต สขใจในนาคร

ภาค ๓ . กรงเทพมหานคร : โรงพมพมลนธสขภาพไทย, ๒๕๓๓. พทธทาสภกข. คณธรรมสาหรบคร. กรงเทพมหานคร: โรงพมพการศาสนา, ๒๕๒๗. เพชร รปะวเชตร . “ เอกสารรวบรวมบทความทางวชาการ บทความพเศษ และบทความงานวจยของอาจารย

ดร .เพชร รปะว เชตร” . สาขาบรหารธรกจ ภาควชาอาชวศกษาคณะศกษาศาสตร . มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๓.

ไพฑรย สนลารตน. ความรคคณธรรม. พมพครงท ๓ . กรงเทพมหานคร :โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, ๒๕๔๔ .

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช . เอกสารการสอนชดวชาจรยศกษา หนวยท ๕ . (นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, ๒๕๓๙.

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมราชบณฑตยสถาน พทธศกราช๒๕๔๖. กรงเทพมหานคร : นานมบคสพบลเคชนส, ๒๕๔๖.

๑๐๑

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. การวดดานจตพสย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพสวรยายาสาสน, ๒๕๔๓.

วศน อนทสระ. พทธจรยศาสตร. (กรเทพมหานคร : โรงพมพทองกาว, ๒๕๔๑. วทวฒน ขตตยะมาน. “เอกสารประกอบการสอนวชาคณลกษณะและจรรยาบรรณคร”. (ภาควชา

หลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยทกษณ, ๒๕๔๙. สงวน สทธเลศอรณ. ทฤษฎและปฏบตการทางจตวทยาสงคม. กรงเทพมหานคร : อกษรพฒนาพานชย,

๒๕๔๗. สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา มาตรฐานตงบงชและเกณฑพจารณาเพอการ

ประเมนคณภาพภายนอก ระดบการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพมหานคร : บรษท จดทอง จากด, ๒๕๕๐.

สธนชย ปานเกลยว. รปแบบการพฒนาพฤตกรรมเชงจรยธรรมนกเรยนโรงเรยนมธยมศกษา กรณศกษาโรงเรยนชยานกจพทยาคม จงหวดชยนาท, ๒๕๔๘.

สมน อมรววฒน. บทบาทของสถาบนการศกษาตอการพฒนาจตใจ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพและทาปกเจรญผล นนทบร, ๒๕๔๙.

สรางค โควตระกล. จตวทยาการศกษา. ครงท ๕. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย, ๒๕๔๐.

หนวยศกษานเทศกสานกงานการศกษา. แนวทางการสงเสรมจรยธรรมและสรางคานยมทางศาสนา. กรงเทพมหานคร : ๒๕๔๔ .

หนงสอพมพ. เดลนวส. ทอย : ๑/๔ ถนนวภาวดรงสต แขวงตลาดบางเขน เขตหลกส กรงเทพมหานคร : ๒๕๕๐.

องคนา สาเภาประเสรฐ. “การวเคราะหแนวคดในการปลกฝงจรยธรรมของเจาพระยาธรรมศกดมนตร”.วทยานพนธ. (ครศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย ๒๕๓๗.

อญมณ บรณกานนท และพมพใจ นามรมย . สภาวการณปจจบนของเดก นกเรยนและครอบครว และขอเสนอแนะเชงนโยบาย :การศกษาทบทวนสภาวการณเดกและนกเรยนและขอเสนอแนะเชงนโยบาย. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร, ๒๕๔๖.

(๓) วทยานพนธ โกสม ผอโย. “ศกษาบทบาทในการปลกฝงคณธรรมจรยธรรมของผบรหารและครโรงเรยนเอกชนระดบ

การศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษากรงเทพมหานคร เขต ๒”. ปรญญานพนธ . บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, ๒๕๔๘.

จมพล สตยาภรณ.“ทศนะของลกคาตอการใหบรการดานเงนฝากของธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร: ศกษาเฉพาะกรณสาขาสงเนนจงหวดนครราชสมา”. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต. สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๔๒.

ทว เลรามญ. “ความคดเหนของอาจารยมหาวทยาลยเกยวกบการวจยทางสงคมศาสตร”.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๐.

๑๐๒

ธนพงศ มงคล. “ความคดเหนของผปกครองเกยวกบการพฒนาจรยธรรมในโรงเรยนมงฟอรดวทยาลย แผนกประถมศกษา”. การคนควาแบบอสระ ศกษาศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๔ .

ปรชา รโยธา. “การพฒนางานสงเสรมคณธรรมจรยธรรม นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน โดยใชโครงการพฒนาจตในโรงเรยนบานแฝกโนนสาราญ สานกงานมธยมศกษา อาเภอเมอง จงหวดมหาสารคาม”.รายงานการศกษาคนควาอสระ การศกษาศาสตรมหาบณฑต. มหาสารคาม มหาวทยาลยสารคาม, ๒๕๔๖.

พจนย แพงศรสาร. “การประเมนโครงการพฒนาคณธรรมจรยธรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๑-๓ โรงเรยนปรนสรอยแยลสวทยาลย อาเภอเมองเชยงใหม” . การคนควาแบบอสระศกษาศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๔๗.

พระครปทมศลาภรณ. (สาเภาแกว) “ทศนะของนกเรยนตอบทบาทของพระสงฆไทยในการสงเสรมคณธรรมและจรยธรรมนกเรยนประถมศกษา สานกงานเขตพนทการศกษา ประถมศกษา ปทมธาน เขต ๒”. วทยานพนธปรญญาพทธศาสตรมหาบณฑต.สาขาวชาการบรหารการศกษา. บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลยพทธศกราช ๒๕๕๓.

พระมหาณฐกร พรหมา. “การศกษาเปรยบเทยบกลวธการปลกฝงจรยธรรมในเยาวชนไทยของพระสงฆในพระพทธศาสนาและศาสนาจารยในครสตศาสนานกายโปรเตสแตนส : ศกษาเฉพาะกรณมลนธกลมแสงเทยน วดบางไสไก ปละครสตจกรแสงสวาง”. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต สาขาศาสนาเปรยบเทยบ บณฑตวทยา: วทยาลยมหดล, ๒๕๓๘.

พระมหาเดชศกด ธรปโญ (โพธชย. “จรยศกษาเพอพฒนาจรยธรรมแกนกเรยนตามหลกคาสอนพระพทธศาสนา”.วทยานพนธพทธศาสตรมหาบณฑต สาชาพระพทธศาสนา บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.๒๕๔๓.

พฒนา วองธนาการ. “การดาเนนงานดานการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ของโรงเรยนโกวทธารงเชยงใหม”. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต . การบรหารการศกษา . บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเชยงใหม, ๒๕๕๑.

ไพโรจน ฉตรศรมงคล. “ความคดเหนของผใชบรการตอการใหบรการของธนาคารไทยทน จากด มหาชน)”. ศกษาเฉพาะกรณสาขาพนธทพยพลาซา. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต. (สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๔๐.

รฐกานต สขสวาง. “ความคดเหนของนายกเทศมนตรและปลดเทศบาลตอการจดการขยะมลฝอยภายในเขตเทศบาล” . ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต. (สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๓๘.

วระวรรณ อามระดษ.” ความคดเหนเกยวกบคานยมทางจรยธรรมของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย”. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต. (จฬาลงกรณมหาวทยาลย ๒๕๒๒.

ศรสมบรณ แยมกมล. “ความคดเหนของประชาชนตอศกยภาพในการบรหารของสภาตาบลภายใตพระราชบญญตสภาตาบล พ.ศ, ๒๕๓๗ ศกษาเฉพาะกรณจงหวดฉะเชงเทรา”. ภาคนพนธปรญญามหาบณฑต. (สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร, ๒๕๓๘.

ศรเพญ ไพบลยผล. “การศกษาการใชเหตผลเชงจรยธรรมของนกเรยนชนมธยมปท ๕ โรงเรยนเตรยมอดม”. วทยานพพยธอษรศาสตรมหาบณฑต สาขาจรยศาสตรศกษา. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยมหดล, ๒๕๔๐.

๑๐๓

ศรวฒน ลาพทธา. “การเปรยบเทยบคณธรรมและอตมโนทศนของนกเรยนชนประถมศกษาป ท ๖ ในจงหวดหนองคาย ทมการอบรมเลยงดแระดบเชาวปญญาแตกตางกน”. วทยานพนธ กศ.ม. มหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๕.

สมพร สอนสนาม.อางในกรมวชาการ ๒๕๔๑ หนา ๕๙. “การศกษาพฤตกรรมคณธรรมจรยธรรมคร อาจารยในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดสามญศกษา จงหวดรอยเอด”. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๓.

สมบต ทายเรอคา. การสรางและพฒนาเครองมอทางจตวทยา เรองจตวทยาทางวชาการในกระบวนการวจย. มหาสาคาม ภาควชาการวจยและพฒนาการศกษา คณะศกษาศาสตร. มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๗.

สนทร กญชร. “บทบาทของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญศกษาจงหวดชยภม”. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย :มหาวทยาลย เกษตรศาสตร, ๒๕๔๕.

สปรยา ดวงวงหน. “การศกษาพฤตกรรมเชงจรยธรรมของนกเรยนระดบชนประกาศนยบตรวชาชพปท ๒ ในวทยาลยการอาชพขอนแกน”. รายงานการศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม มหาวทยาลยสาคาม, ๒๕๔๘ .

สพศ จนทรบตร. “การพฒนาจรยธรรมของเยาวชนโรงเรยนมธยมศกษา”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. (ขอนแกน มหาวทยาลยขอนแกน, ๒๕๔๔.

สรพล สวตถกล. “ความคดเหนของคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานตอการพฒนาการศกษาของโรงเรยนประถมศกษา สานกงานการประถมศกษาจงหวดระนอง”. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๕.

สวช พานชวงษ . “การมสวนรวมของผปกครองนกเรยนในการสงเสรมการเรยนรของนกเรยนในเขตอาเภอเมองสพรรณบร จงหวดสพรรณบร” ปรญญานพนธ. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ๒๕๔๖.

เสกสรร สงวนนาม. “เจตคตตอยาเสพตดและพฤตกรรมการปองกนตนเองจากสารเสพตดของนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนตน ศนยการศกษานอกโรงเรยนจงหวดอดรธาน”. วทยานพนธ กศ.ม. มหาสารคาม มหาวทยาลยมหาสารคาม, ๒๕๔๕.

อเนก แทสงเนน. “การพฒนาคณธรรมจรยธรรมดานความมวนย ดานความสะอาดและดานความประหยดของนกเรยนโรงเรยนตลาดไทยพทยาคม อาเภอชมพวง จงหวดนครราชสมา”. การศกษาคนควาอสระ กศ.ม. มหาสารคาม มหาวทยาลยสารคาม, ๒๕๔๗.

เหลอ เอกะค “บทบาทหนาทของคณะกรรมการโรงเรยนมธยมศกษาในทศนของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดนครราชสมา” .วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต. บณฑตวทยาลย : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ๒๕๔๗.

๒. ภาษาองกฤษ Holstein . C.B. “lrrevcrsible. Stequence in the Development of Moral Judgment : A Longitudinal

Study of Males and Femaies.” Child Developoment. 47 (9) 1976 .

ภาคผนวก

  ๑๐๕

ภาคผนวก ก แบบสอบถามเพอการวจย

  ๑๐๖

แบบสอบถามเพอการวจย เรอง

ความคดเหนนกเรยนทมตอบาทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน  

คาชแจง ๑. แบบสอบนสาหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาโรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน ๒. การเกบรวมรวมขอมลครงนมจดประสงคเพอการวจย เรองความคดเหนนกเรยนทมตอบาทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน  

๓. แบบสอบถามแบงออกเปน ๓ ตอน ๑) ตอนท ๒ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ๒) ตอนท ๒ แบบสอบถามเกยวกบเรองความคดเหนนกเรยนทมตอบาทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน     ๓. แสดงความคดเหนเกยวกบเรองความคดเหนนกเรยนทมตอบาทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน   ๔. ในการตอบแบบสอบถาม ขอความกรณานกเรยนตอบคาถามทกขอ และคาตอบของนกเรยนจะถกเกบเปนความลบ จะไมมผลเสยตอตวนกเรยนและโรงเรยนของทานดวยแตประการใด ๕. เมอทานตอบแบบสอบถามเสรจแลว กรณาตรวจสอบอกครงวาทานไดตอบครบทกขอแลวหรอไม แบบสอบถามททานตอบครบทกขอเทานน จะเปนแบบสอบถามทสมบรณ และนามาใชในการวจยครงน ผวจยหวงวาคงจะไดรบความรวมมอจากทานดวยด และขอบใจในความรวมมอจากนกเรยนทกคน

พระครธญญะรตนากร นสตปรญญาโท

สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยมหจฬาลงกรณราชวทยาลย

  ๑๐๗

ตอนท ๒ ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม คาชแจงโปรดทาเครองหมาย ลง ตามความเปนจรง ๒. เพศ ชาย หญง ๒. ระดบชนทเรยน มธยมศกษาชนท ๑ มธยมศกษาชนท ๒ มธยมศกษาชนท ๓ มธยมศกษาชนท ๔ มธยมศกษาชนท ๕ มธยมศกษาชนท ๖ ตอนท ๒ แบบสอบถามเรองความคดเหนเกยวกบเรองความคดเหนนกเรยนทมตอบาทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน

ความคดเหน

๑. ดานความขยน ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๑ ครแนะนานกเรยนใหชวยพอแมทางานบานกอนมาโรงเรยน ๒ ครแนะนาใหนกเรยนตงใจเรยนหนงสอ ๓ ครแนะนาใหนกเรยนรจกชวยเหลอเพอน ๆ ทารายงานสงคร ๔ ครแนะนาใหนกเรยนเรยนมาโรงเรยนแตเชาทกวน ๕ ครแนะนาใหนกเรยนตดตามขาวสารดานการศกษาประจา

ความคดเหน

๒. ดานความประหยด ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๑ ครแนะนาใหนกเรยนใชจายเงนดวยความประหยด ๒ ครแนะนาใหนกเรยนซอสงทจาเปนสาหรบการเรยนเทานน ๓ ครแนะนาใหนกเรยนใชโทรศพทเมอคราวมธระจาเปน ๔ ครแนะนาใหนกเรยนรจกเกบออมเงนฝาน ๕ ครแนะนาใหนกเรยนประหยดเงนชวยพอแมโดยนงรถเมล

  ๑๐๘

ความคดเหน

๓. ดานความซอสตว ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๑ ครแนะนาใหนกเรยนจกละอายและเกรงกลวตอการกระทาผด ๒ ครแนะนาใหนกเรยนประพฤตตนตามหลกคณธรรมจรยธรรม ๓ ครแนะนานกเรยนมความซอสตวตอตนเองและเพอน ๆ ๔ ครแนะนาใหนกเรยนมความซอสตวตอการกระทาความด ๕ ครแนะนาใหนกเรยนมความซอสตวตอพอแมและครอาบาจารย

ความคดเหน

๔. ดานความมระเบยบวนย ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๑ ครแนะนาใหนกเรยนแตงกายถกตองตามกฎระเบยบของโรงเรยน ๒ ครแนะนาใหนกเรยนรจกความมวนยในตนเอง ๓ ครแนะนาใหนกเรยนมาโรงเรยนตรงตอเวลาและเขาแถวเคารพ

ธงชาต

๔ ครแนะนาใหนกเรยนรจกเขาแถวซออาหาร ๕ ครแนะนาใหนกเรยนทงขยะในถงขยะทโรงเรยนจดเตรยมไว

ความคดเหน

๕. ดานความสภาพ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๑ ครแนะนาใหนกเรยนพดดวยคาพดทสภาพเรยบรอย ๒ ครแนะนาใหนกเรยนพดกบครดวยวาจาออนนอมถอมตน ๓ ครนาแนะใหนกเรยนเมอเดนผานผใหญ หรอครดวยการโนม

ศรษะลงเลกนอย

๔ ครแนะใหนกเรยนพดกบผใหญ หรอครดวยวาจาอนไพเราะ ๕ ครแนะนาใหนกเรยนแสดงความเคารพคณพอคณแม

ความคดเหน

๖. ดานความสะอาด ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๑ ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนรกษาความสะอาดบรเวณรอบ ๆ โรงเรยน

๒ ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนรกษาความสะอาดในภายหองเรยน ๓ ครแนะนาใหนกเรยนทาความสะอาดโตะเรยนกอนเขาหองเรยน

ทกวน

  ๑๐๙

ความคดเหน

๖. ดานความสะอาด ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๔ ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนทาความหองเรยนกอนกลบบาน ๕ ครแนะนาใหนกเรยนชวยรณรงครกษาความสะอาดภายใน

โรงเรยน

ความคดเหน

๗. ดานความสามคค ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๑ ครแนะใหนกเรยนรกใครปองดอง ไมกอการทะเลาะววาทกน ๒ ครแนะนาใหนกเรยนใหความรวมมอกจกรรมของโรงเรยน ๓ ครแนะนาใหนกเรยนแบงหนาในการปฏบตงานตามความถนด

ของตน

๔ ครแนะนาใหนกเรยนไมแบงแยกกลมเพอใหเกดความแตกแยก ๕ ครแนะนาใหนกเรยนทางานรวมกนเพอประโยชนของสวนรวม

ความคดเหน

๘. ดานความมนาใจ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕

๑ ครแนะนาใหนกเรยนชวยครเกบขาวของบนโตะทางานของ ๒ ครแนะนาใหนกเรยนชวยเพอนทางานในโรงเรยน ๓ ครแนะนาใหนกเรยนชวยกนจดแถวกอนเคารพธงชาต ๔ ครแนะนาใหนกเรยนชวยคณครทางานในเวลาพกเทยง ๕ ครแนะนาใหนกเรยนรจกชวยเพอนทางาน

  ๑๑๐

๓.  แสดงความคดเหนเกยวกบความคดเหนเกยวกบเรองความคดเหนนกเรยนทมตอบาทบาทของครในการพฒนาคณธรรมจรยธรรมนกเรยน โรงเรยนธญรตน อาเภอธญบร จงหวดปทมธาน  

๑. ดานความขยน 

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................. ๒. ดานประหยด 

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................. ๓. ดานความซอสตว 

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................. ๔. ดานความมระเบยบวนย 

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

  ๑๑๑

๕. ดานความสภาพ 

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................. ๖. ดานความสะอาจ 

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

๗. ดานความสามคค 

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................. ๘. ดานความมนาใจ

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

  ๑๑๒

ภาคผนวก ข รายนามผเชยวชาญตรวจแกไขเครองมอการวจย

ประวตผวจย

ชอ : พระมหาทองด อกจโน (ศรตระการ) เกด : วนอาทตยท ๒๓ กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๑๒ ภมลาเนา : บานเลขท ๑๑ หมท ๓ บานงวงาม ตาบลโคกสมบรณ อาเภอกมลาไสย จงหวดกาฬสนธ ๔๖๑๓๐ อปสมบท : วนอาทตยท ๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๒ ณ วดจนทรประดษฐาราม แขวงบางดวน เขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร ๑๐๑๖๐ การศกษา : นกธรรมชนเอก, เปรยญธรรม ๔ ประโยค สานกเรยนวดชนะสงคราม เขตพระนคร กรงเทพมหานคร : ประกาศนยบตรวชาชพคร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช : พทธศาสตรบณฑต (เกยรตนยมอนดบหนง) รนท ๔๑/๒๕๓๙ มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ในพระบรมราชปถมภ : ศกษาศาสตรบณฑต (เอกสงคม – มธยมศกษา) มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช หนาทการงาน : เปนพระสอนศลธรรมในโรงเรยนวดจนทรประดษฐาราม และ โรงเรยนจนทรประดษฐารามวทยาคม เขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร เขาศกษา : ๒ มถนายน ๒๕๕๐ สาเรจการศกษา : ๓๑ มนาคม ๒๕๕๓ ทอยปจจบน : วดจนทรประดษฐาราม ถนนเพชรเกษม ซอย ๔๘ แขวงบางดวน เขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร ๑๐๑๖๐