thaidental Mag

SKIกลางเทอกเขา

Rocky Ski Town

TH

AI D

EN

TA

L M

AG

AZ

INE

• VO

LU

ME

8 IS

SU

E 3

3 J

AN

UA

RY

• MA

RC

H 2

015

สมผสเมองแหงขนเขาราชอาณาจกร

ภฏาน

“เดกยคใหมไปเรยน อะไรกนในหมบาน”

VOLUME 8 ISSUE 33 JANUARY • MARCH 2015 M A G A Z I N E

มข.

THAI DENTAL MAGAZINE • 3

CONTENTSVOLUME 8 ISSUE 33 JANUARY - MARCH 2015

ทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯ71 ลาดพราว 95 วงทองหลาง กรงเทพฯ 10310 โทร. 02-5394748 แฟกซ 02-5141100e-mail: [email protected]

เจาของ ทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ

ทปรกษา ทพ.อดเรก ศรวฒนาวงษาทพ.สชต พลทองศ.ทพ.ดร.ประสทธ ภวสนตทญ.ดร.ญาดา ชยบตร

บรรณาธการ ทญ.แพร จตตนนทน

กองบรรณาธการทพ.ปรญญา อมรเศรษฐชยทญ.อภญญา บญจำารสทพ.สธ สขสเดชทญ.ดวงตา อสสระพานชกจทญ.ธตมา วจตรจรลรงทพ.กตตธช มงคลศวะทญ.เดอน ปญจปยะกล ทพ.สมดลย หมนเพยรการทพ.อภสทธ อารยะเจรญชยทพ.บญชา เหลองอราม

06 Gen health -Oxytocin10 คำาถามฝากไวใหกรมทนตกรรม11 คานยมคนไทย 201512 CD for implant retained overdenture16 Endomicrosurgery19 บทความ อาบนำาเนา 20 ความเจบอยทใจ22 FDI promotion26 ประชมมาตรฐาน Dental Material เยอรมน 28 ระบบบรการ ทนตกรรมเวยดนาม

บรรณาธการทญ. แพร จตตนนทน

34 เลาเรองทนตกรรมเมองญปน40 Cleft palate ภาคเหนอตอนลาง 48 ทำาไมตองลงชมชน มข 52 SCB challenge project58 สมดล คณคา ชวต60 Dent Dining เพอนปลกเพอนกน62 Dent Dining Never ending summer64 Dent Adirek- SKI 66 คนทคณไมรวาใคร คนสรางภาพ68 Dent away ภฏาน

ตดตอโฆษณาท

คณ ชตศกด สวรรณโมล 02-539-4748

สวนวชาการของแมกกาซน จากจดเรมฉบบละเรองกลายเปนฉบบละสองถงสามเรอง เนอหาวชาการทเราตงใจจะนำาเสนอนน เพอ Update ความกาวหนาใหสมาชก เพอใหทราบกระแสการเปลยนแปลง และมความรประกอบบทสนทนาหากคนไขหารอ (คนไขยคใหมถามอะไรลกซง ตอบไมดเสยฟอรมคะ) เรามไดตงใจทำาแมกกาซนสวนวชาการของเราใหเปน How to แตอยางใด เนองจากบางบทความเราไดมาจากหองประชม เนอหาตามการนำาเสนอในหองประชม ลกษณะเปน case คลาย How to ไปบาง โปรดเขาใจทมาทไปคะ สวนการแนะนำาระบบ การนำาเสนอเกยวกบหนวยงาน เพอใหทนตแพทยรจกการทำางานของทนตแพทยดวยกนเอง เปนสมาคมเพอทนตแพทยนน เรากพยายามนำาเสนอ “ยานแม” ไดแกมหาวทยาลย ทเปนตนแบบเปนเบาทจะผลตทนตแพทยสสงคมวาเขาไปกนถงไหนแลว นอกจากเกงแลว กระบวนการทำาใหทนตแพทยเปนคนด เขาใจสงคมเขาใชกศโลบายอยางไรกน และเพอตอบรบกบการเปดเสร AEC เราพยายามหาขอมลระบบบรการประเทศตางๆ มาใหทานสมาชกไดรบทราบ ฉบบนมเรองระบบบรการของเวยดนาม ประเทศทเปด ดร.กเกลกหาอานไมได ตองใหผเขยนใชสมพนธไมตรและความอตสาหะไปสบคนขอมล การแนะนำา FDI เราได ดร.ญาดา ชยบตร เขยนบทความสงมาจากอเมรกา แนะนำาวทยากรใหทานกอน FDI จะออก CV ดวยความใจดของผเขยนชวยหาขอมลใหอยางรวดเรว ดวยทนตแพทยสมาคม deliver วชาการระดบโลกถงบานเรา กอยากใหลองอานสรรพคณวทยากรในเบองตนกนนะคะ ทงหมดทงมวลเหลานกเขยนลวนทำางานกนดวยความกตญญตอวชาชพททำาใหเราทกคนมทยนในสงคม หวงวาบทบาทเลกๆ ของเราจะเปนกำาลงใจใหแหลงผลต แนะนำาใหรจกกนและกน เตมวชาการใหผอานไดบาง ทราบกจกรรมสราง “คนด” ของแตละมหาวทยาลยทสำาคญไมนอยกวาวชาการ ตบทายดวยการนำาเสนอการใชชวตของทนตแพทยไทย ทใชชวตอยางมสไตล (Dent Adirek / Dent Dining) และ มความสข ป 2558 นเรากคงมงมนทำาแมกกาซนใหทานกนตอไป โปรดใหกำาลงใจเราดวยการตดตามนะคะ

6 • THAI DENTAL MAGAZINE

Health Tip

เรอง ศ.ทพ.ดร. ประสทธ ภวสนต

มรายงานทนาสนใจ จากวารสาร Journal of Psychiatric Neuroscience and Therapeutics ทรายงานไวเมอเดอน ตลาคม 2557 ในรายงานดงกลาวไดแสดงหลกฐานวาการใชฮอรโมนออกซโตซน (oxytocin) หรอฮอรโมนแหงความสขในอาสาสมคร สามารถยบยงความกลวทเกดขนในใจของอาสาสมคร ไดอยางมประสทธภาพ


ในรายงานดงกลาว M. Eckstein และคณะผวจยไดสรางสภาวะความกลวแบบมเงอนไข หรอทรจกกนในชอ Pavlovian conditioned* โดยในการทดลองผวจยจะใหอาสาสมครดภาพถายจ�านวนมากแตอาสาสมครจะถกไฟดดทกครงทเหนภาพบาน ซงการสรางเงอนไขในลกษณะน จะสรางเงอนไขใหกลมอาสาสมครเกดความกลว “ภาพบาน” ขน จากนนจะแบงอาสาสมครเปน 2 กลม คอกลมทไดรบฮอรโมนออกซโตซน (oxytocin) และกลมทไดยาหลอก (placebo) โดยการใหยา จะท�าโดยการพนเขาทางจมก เมอกลบมาดภาพอกครง หลงจากไดรบยา พบวา อาสาสมครกลมทไดรบฮอรโมนออกซโตซน ลดความกลวตอภาพบานลงอยางมาก จนถงระดบทไมมความกลวเลย ในขณะทกลมซงไดรบยาหลอก ยงคงมความกลวภาพบานในระดบเดยวกบระดบกอนการไดรบยา

ผลการทดลองน สนบสนนบทบาทของฮอรโมนออกซโตซน ในการบรรเทาความวตกกงวลของผปวยและสนบสนนความเปนไปไดในการน�าเอาออกซโตซนมาใชรกษาผปวย anxiety disorder ซงเปน กลมของผปวยโรควตกกงวลและมความหวาดกลวตอสงแวดลอมรอบตว รวมถงผปวยทมความหวาดกลวตอสงคม (social phobia) หรอผปวยออทสตกในบางประเภทไดดวย

หมายเหต*Ivan Pavlov เปนนกสรรวทยาชาวรสเซย ทสรางทฤษฎการเรยนรการวางเงอนไขแบบคลาสสก หรอแบบสงเรา (Classical conditioned theory) ขน การทดลองทมชอเสยงของ Pavlov คอการสรางเงอนไขระหวางเสยงกระดงกบอาหารในสนข โดยในการทดลองนน Pavlov จะสนกระดงทกครงทใหอาหารสนข และเมอท�าการสรางเงอนไขเชนนเปนเวลา 7 วน Pavlov พบวา ทกครงทสนขไดยนเสยงกระดงกสามารถกระตนใหสนขน�าลายไหล เนองจากคดวาจะไดรบอาหาร

ออกซโตซนคออะไรออกซโตซน เปนฮอรโมนทสรางขนโดยกลมของเซลลประสาทในสมองสวนไฮโปทาลามส (Hypothalamus) จากนนจงถกสงไปยง

ตอมพตอตาร (pituitary gland) และปลอยออกจากตอมพตอตาร เขาสกระแสเลอด ออกซโตซนเปน peptide hormone ขนาดเลก ทมองคประกอบเปนกรดอะมโน (amino acid) เพยง 9 โมเลกลตอกน ในบางครงจงถกเรยกวา nanopeptide (nano = 9) หนาทของฮอรโมนนจะกระตนการบบรดตวของมดลก เพอชวยในการคลอดบตร กระตนการท�างานของตอมน�านม ท�าใหกลามเนอของตอมน�านม บบตวใหหลงน�านมออกมา (milk ejection) เพอชวยคณแมในการใหนมลก รวมทงกระตนพฤตกรรมของความเปนแม และความรกความไวเนอเชอใจระหวางกน นอกจากน ยงท�าหนาทชวยสงเสรมใหเกดกระบวนการสบพนธดวย และดวยหนาทเหลานเองฮอรโมนออกซโตซน จงถกเรยกวาเปน “ฮอรโมนแหงความรก”

การทฮอรโมนออกซโตซนจะกระตนใหมารดามพฤตกรรมในการเลยงบตร มความส�าคญตอการด�ารงเผาพนธของมนษย อยางไรกด ในผชายกมการหลงออกซโตซน จากไฮโปทาลามสเหมอนในผหญงเชนกน โดยมรายงานวาฮอรโมนนมบทบาท ชวยในการเคลอนทของสเปรมในโพรงมดลกเพอไปผสมกบไข และอาจมหนาทเกยวกบพฤตกรรมทางเพศของผชายดวย

นอกจากน การเพมระดบของฮอรโมนออกซโตซนในรางกาย ยงสามารถชวยลดความกงวล ความเครยด รวมทงชวยเพมความเชอมนในตวเอง และชวยลดความหวาดกลวตอสถานการณและสงแวดลอมรอบตวเราไดดวย

ผลการศกษาเกยวกบผลของออกซโตซนกบความเครยดน ไดรบการตพมพในวารสาร Nature เมอป พ.ศ. 2548 โดยนกวจยท University of Zurich ทประเทศสวตเซอรแลนด ไดสเปรยฮอรโมนน เขาทางจมก (Nasal spray) และพบวาท�าใหคนเราเกดการตอบสนองทางสงคมทดขนมความไวเนอเชอใจกบผคนรอบตวมากขน ซงเปนผลดตอการใชชวตรวมกนในสงคม

บทบาทในสวนน เชอวาเกดจากการท ออกซโตซนในสมอง ออกฤทธยบยงการท�างานของสมองสวนทเรยกวา“amygdala”ซงเปนสวนของสมอง ทท�าหนาทเกยวของกบอารมณ และความหวาดกลว (fear center)

amygdalaอะมกดาลา เปนกลมของเซลลประสาททอยบรเวณดานหนาของ hippocampus ในสมองสวน temporal lobe กลมเซลลประสาทน จะท�าหนาทเกยวของกบการตอบสนองทางอารมณ ความทรงจ�าทเกยวกบอารมณและความรสก (เชน ความทรงจ�าเรองภาพบานในกรณของ Pavlov condition หรอความทรงจ�าในเหตการณในอดต เชน ความทรงจ�าทเคยถกสนขกด ซงท�าใหเกดความระแวง หรอหวาดกลวสนข เปนตน) amygdala ยงท�าหนาทเกยวของกบความกลวและความวตกกงวล สญชาตญาณและความกาวราว รวมถงแรงขบดนทางเพศ (libido) โดยพบวาขนาดของ amygdala


จะเลกลง ในสตวทถกตอนหรอในกรณทตดสวนของ amygdala ออกไป กจะท�าใหสตวตวนนกลายเปนสตวทเชอง ขขลาด และไมส (tamed animal)

การท�างานของ amygdala นอกจากจะเกยวของกบความกลว และการแสดงสหนาทเกยวกบความกลวดวยแลว (fearful face) สมองสวนนยงท�าหนาทกระตนใหรางกายพรอมทจะรบมอกบสถานการณ ทกอใหเกดความกลวนน รวมทงยงกระตนพฤตกรรมทกาวราวตอผคนรอบขางดวย ซงเปนกระบวนการในการปกปองตนเองจากสถานการณทอาจเปนอนตราย

การท�างานของ amygdala จะเชอมโยงกบการท�างานของสมองสวน medial prefrontal cortex โดยพบวาเซลลประสาทของ me-dial prefrontal cortex จะควบคมการท�างานของเซลลประสาทใน amygdala และจากรายงานการใชออกซโตซนในการยบยงความกลวทเกดขน ตามทกลาวถงขางตนนน กสนนษฐานวา นาจะเกดจากการทออกซโตซน ไปกระตนการท�างานของเซลลประสาทในสมองสวน medial prefrontal cortex

ความสามารถในการควบคมอารมณของเราเปนสงทจ�าเปน เพอทเราจะไดไมแสดงพฤตกรรมทไมเหมาะสม อนเนองจากแรงขบของ amygdala ซงแมวาแรงขบน เปนแรงขบตามธรรมชาต เพอชวยในการอยรอดของปจเจกนนๆ แตในมนษย ซงมพฒนาการของระบบ amygdala-medial prefrontal cortex interaction กควรจะชวยใหเราสามารถควบคมใหมพฤตกรรมการแสดงออกทเหมาะสมจากแรงขบของ amygdala ได

ออกซโตซนกบความสขในชวตดงกลาวแลววา ฮอรโมนออกซโตซน จะชวยสงเสรมความไววางใจตอสงคมและผคนรอบขาง ดงนน จงไมนาแปลกใจทมรายงานแสดงวา หญงสาวทมระดบของออกซโตซนสงในกระแสเลอด จะมความพงพอใจตอชวตและมความมนคงทางอารมณมากกวา (นาสงเกตวา ไมมรายงานในผชาย)

มการทดลองทรายงานในวารสาร Neuroscience เมอป พ.ศ. 2553 อกรายงานหนงทนาสนใจ โดยในการศกษานน ไดท�าการวดระดบของออกซโตซนในกระแสเลอดของอาสาสมคร กอนและหลงจากการไดรบของขวญทมคาจากคนแปลกหนา พบวา ผทมระดบออกซโตซนสง เมอไดรบของขวญ จะเปนผทมความสขกบชวตและมความพงพอใจในตวเองมากกวาคนทมระดบออกซโตซนต�า และทนาสนใจมากขน คอ อาสาสมครทแบงปนของขวญทไดรบกบผคนรอบขาง เปนผทมระดบออกซโตซนสงกวา และยงสมพนธกบบคลกภาพของคนๆนน ทเปนคนทมมนษยสมพนธทด มความไววางใจกบผคนรอบขางมากกวา และมระดบของ “Happiness” สงกวา อยางไรกด ยงไมชดเจนวา ระหวาง การเพมขนของออกซโตซน กบ ความสขในชวต ประเดนไหนเปนสาเหต และประเดนไหนเปนผล

ในหนงสอ “The moral molecule” โดย Paul Zak, PhD. ไดน�าเสนอวธงายๆในการเพมระดบของออกซโตซนในรางกาย ซงนาจะเปนการเพมความสขในชวต โดยวธการตางๆนอกเหนอจากประเดนความสมพนธชายหญง เชน การกอดกนใหมากขน การจบมอกนใหมากขนแลว Paul Zak ยงน�าเสนอวา การดภาพยนตรดรามา การรองคาราโอเกะ การเตนร�า การสงสรรคกบเพอนฝง (โดยเราออกสตางคเลยงเพอน) การพดจากนดวยถอยค�าทออนหวาน กสามารถมสวนชวยเพมการหลงออกซโตซนเชนกน และเขาตบทายวา การเขารวมใน social network เชนการเลน Facebook กสามารถชวยเพมการหลงออกซโตซนดวยเชนกน

ทงหมดน เปนความเหนของ Paul Zak ซงผเขยนไมจ�าเปนตองเหนดวย (ซงผเขยนเองกยงสงสยวา คณ Zak มโนเองหรอเปลา) แตความเหนเหลาน คงถกใจผคนจ�านวนมากในปจจบน ทเปนสงคมกมหนา และเปนขออางในการเลน facebook มากขนกระมง

“Self-control is a key factor in achieving success. We can’t control everything in life, but we can definitely control ourselves.”Jan Mckingley Hilado

ความโศก ยอมเกดมาจาก ตณหา (ความอยากอยางนนอยางน)ความกลว ยอมเกดมาจาก ตณหา (เพราะกลวไมสมอยาก) ส�าหรบผทพนแลวจาก ตณหา ยอมไมมความโศก ความกลว จกมมา แตทไหนเลา “ (ธ. ข. ๔๓)

“If you have nothing, then you have everything, be-cause you have the freedom to do anything, without the fear of losing something.” - Jarod Kintz

Location of the Amygdala (Shown in Red)Read more at: http://phys.org/news106936688.html#jCphttp://www.novabizz.com/NovaAce/Physical/Oxytocin. htm#ixzz3PPALNq2S

3. บรณาการ? งานทนตสาธารณสขควรจะมการบรณาการการท�างานรวมกบงานสาธารณสขอนๆเปนการท�างานแบบสหวชาชพในการดแลผปวยซงจะท�าใหผลลพธในการท�างานมประสทธภาพและประชาชนไดประโยชนอยางเตมท การท�างานแบบสหวชาชพจะเกดขนจรงณ.หนวยงานระดบปฎบตการเชนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพระดบต�าบล หรอโรงพยาบาลชมชนแตทผานมาการออกนโยบายจากสวนกลางของกระทรวงสาธารณสขในแตละกรมกองนนยดถอเรองและประเดนของหนวยงานตนเองเปนหลกหนวยปฎบตงานมความยากล�าบากในการบรณาการงานตางๆ เขาดวยกนดงนนการมกรมทนตสขภาพจะแกปญหาเรองการบรณาการงานทนตสขภาพกบงานอนๆไดหรอไมและจะท�าอยางไร

4. สขภาพชองปากประชาชน จะดขน? โครงสรางของกรมทนตสขภาพทประกอบดวยกองนโยบายและยทธศาสตรกองพฒนาระบบบรการทนตสขภาพสถาบนทนตสขภาพศนยทนตสขภาพภาค กองพฒนาเทคโนโลยทนตสขภาพตามกลมวยกองพฒนาเทคโนโลยทนตสขภาพชนสง กองพฒนาการคมครองสทธดานทนตสขภาพและส�านกงานเลขานการกรมนนเปนการขยายงานดานตางๆทเกยวของกบทนตสขภาพซงการมหนวยงานระดบกองตางๆเหลานเกดขนควรเปนภาระกจของกระทรวงสาธารณสขหรอไม และถามแลวจะท�าใหสขภาพชองปากของประชาชนดขนจรงหรอไมอะไรคอสงทจะท�าใหมนใจไดวาสขภาพชองปากของประชาชนจะดขน

5. เปดกวางรบฟงความคดเหน กอนการจดตงกรม? จากรายชอคณะกรรมการจดตงกรมทนตสขภาพทมากกวาครงหนงเปนคนในหนวยงานของกระทรวงสาธารณสขและระบหนาทไวชดเจนทใหท�าขอเสนอการจดตงกรมทนตสขภาพขนจะมพนทส�าหรบประชาชนและทนตแพทยทมความคดเหนตางในการจดตงกรมทนตสขภาพไดน�าเสนอความคดเหนเพอการจดตงกรมทนตสขภาพหรอไมและจะท�าอยางไรใหเปนพนทปลอดภยในการแสดงความคดเหนไดอยางเสร10 • THAI DENTAL MAGAZINE

เรอง หมอฟนบานนอก

เทาทมบนทกประวตศาตรไว ในวงการทนตสาธารณสขมความพยายามทจะเสนอใหตงหนวยงานของทนตแพทยใหเปนระดบ“กรม”มาตงแตปพ.ศ.2503และกมขาวเรองนมาเปนระยะๆจนในปลายปพ.ศ.2557ไดมค�าสงของกระทรวงสาธารณสขในการแตงตงคณะท�างานจดตงกรมทนตสขภาพขนมกรรมการ29คนทตองท�าเอกสารขอจดตงกรมทนตสขภาพใหคณะกรรมการพฒนาโครงสรางระบบราชการกระทรวงสาธารณสขพจารณาแตในสถานการณและบรบททเปลยนไปของสงคมไทยในปจจบนนยงจะมความจ�าเปนในการจดตงกรมทนตสขภาพหรอไมพบกบค�าถาม5ขอทควรจะตอบกอนการจดตงกรมทนตสขภาพ

1. การกระจายอ�านาจ? ปจจบนการกระจายอ�านาจใหองคกรปกครองสวนทองถนในการดแลสขภาพของประชาชนมมากขนเนองจากมความใกลชดกบประชาชน รปญหาและความตองการของประชาชนโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบลบางสวนไดโอนยายใหทองถนดแลการท�านโยบายสาธารณะเพอสขภาพในแตละพนทเปนบทบาทโดยตรงของหนวยงานในระดบทองถนทจะตองท�ารวมกบประชาชนเพอใหสอดคลองกบบรบทของพนทในอนาคตการบรหารราชการสวนทองถนจะเตบโตขนและระบบบรหารราชการสวนกลางควรจะลดขนาดลงดงนนการตงกรมทนตสขภาพจะขดแยงกบแนวคดการกระจายอ�านาจและแนวโนมการลดขนาดของระบบบรหารราชการสวนกลางหรอไมอยางไร?

2. สอดคลองกบหลกประกนสขภาพ ถวนหนา? ทใชการแบงแยกอ�านาจระหวาง ผซอบรการ(ส�านกงานหลกประกนสขภาพ) และ ผ ใหบรการ(โรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสข)ซงเปนหลกสากลในการท�าใหเกดประสทธภาพและความเปนธรรมในการใหบรการสขภาพแกประชาชนโดยกระทรวงสาธารณสขมหนาทในการก�าหนดหลกเกณฑในการใหบรการและนโยบาย รวมทงเปนผดแลโรงพยาบาลในสงกดดงนนบทบาทของกรมทนตสขภาพในระบบประกนสขภาพถวนหนาควรจะมบทบาทอยางไรบางจงจะสอดคลองเหมาะสมกบหลกประกนสขภาพถวนหนา


ผลการวจย8คานยมของคนไทยในป2015ซงจดท�าโดย“เอนไวโรเซลไทยแลนด”ผเชยวชาญดานจตวทยาและพฤตกรรมผบรโภคสงสญญาณมาแตไกลวาสงคมไทยก�าลงจะกาวเขาส“ยคตวกของก” และยงนบวนคงหาคนไทยทคดถงประโยชนสวนรวมมากกวาความสขสวนตวไดยากเยนเตมท

คานยมมาแรงจนนาเปนหวงคอ “รวยลด “RICHFICIENCY” RICH+SUFFICIENCY จะเหนไดว าหนงสอตดอนดบเบสตเซลเลอรขายดบขายดในยคน จะเปนหนงสอเกยวกบเคลดลบการสรางความมงคง และแรงบนดาลใจสความส�าเรจแมแตในงานMoneyExpoครงลาสดผเขารวมงานกมอายนอยลงอยางเหนไดชดคนไทยยคนยงเปลยนความสนใจจากการลงทนในธรกจและอยากเปนเจาของกจการหนมาศกษาลงทนในตลาดหนแทนเพราะเหนตวอยางของนกเลนหนรนใหมทประสบความส�าเรจตงแตอายนอยๆกระนนความรวยทคนรนใหมใฝหาเปนความรวยแบบฉาบฉวยชวขามคนตองการรวยแบบดวนๆแตไมไดฝนถงขนาดมเงนพนลานแคอยากมกนมใชและทองเทยวลลลาแนวโนมทตามมากคอตลาดแรงงานจะเปลยนโฉมหนาอยางสนเชง ในอก 6ปขางหนาจะหาคนท�างานเปนพนกงานประจ�าไดยากขน เพราะคนยคใหมนยมท�างานฟรแลนซและพารตไทมมากกวา

คานยมทตอกย�าความฉาบฉวยของสงคมไทยคอ “งามภายนอก “EXTHETIC”EXTERNAL+AESTHETICคนสมยนไมเหนคณคาความงามภายในแตใหความส�าคญกบความงามภายนอกซงมผลตอความกาวหนาดานอาชพการงานและการเปนทยอมรบของสงคมแนวโนมนท�าใหธรกจเสรมความงามตางๆเตบโตคกคกเชนเดยวกบแอพพลเคชนเสรมแตงรปภาพทกลายเปนอปกรณขาดไมไดของคนยคโซเชยลเนตเวรก

กเพราะถอคตตวกของกคนสมยนจงมคานยม“ชวยเหลอตวเอง (ไมพงพา)” หรอ “YELP”HelpYourselfปจจบนมเทคโนโลยมากมายทชวยใหสามารถท�ากจกรรมหลายอยางไดดวยตวเองโดยไมตองพงพาคนอนไมวาจะเปนไมถายรปเซลฟแอพพลเคชนคนหาเสนทางทองเทยวหรอแมแต googleทมค�าตอบทกอยาง

ในโลกรวมไวทเดยว ในเมอไมตองพงพงใครมาก เดกรนใหม จงมความแขงกระดาง ไมยอมโอนออนใหใครงายๆ เมอกอนมอะไรเดกอาจปรกษาพอแมแตทกวนนยกใหอากเปนทหนงในดวงใจ

คนสมยนแตงงานกนนอยลงแตอตราหยารางเพมสงขน เพราะมคานยม “ไมผกมด” “NOBLIGATION” NO+OBLIGATION ผคนมทางเลอกหลากหลายมากขนจงชอบอะไรทมาเรวเคลมเรวแมแตในเชงการตลาดผบรโภคยคใหมกไมชอบการผกมดระยะยาวและเบองายเพราะมองหาแตขอมลใหมๆตลอดเวลาอะไรทน�าเสนอเนอหายดยาดเยนเยอไมกระชบ โดยเฉพาะทวดจตอลกเตรยมมวนเสอกลบบานไดเลย

ผบรโภคยคใหมฉลาดเปนกรดจงชนชอบอะไรท“เปดเผย ชดเจน อยาปดบง” “SINCLEAR”SINCERE+CLEARจะเหนวาทกวนนผบรโภคเชอรววจากประสบการณจรงมากกวาโฆษณาทถกปรงแตงมาแลวเรามนกสบพนทปคอยเสาะแสวงหาความจรงในสงคมและพรอมรวมดวยชวยกนตแผพวกลวงโลกลวงสงคม

โลกทงใบถกหลอมรวมเปนโลกใบเดยวกนไปแลวจนเกดคานยม“วฒนธรรมเดยวกน” “BLENDSO” BLENDED+ SOCIETYปจจบนเรามวฒนธรรมเดยวกนทวโลก เชนK-Pop ทโดงดงมากหรอกระแส IceBucketChallengeทแพรสะพดจากอเมรกาไปทวทกมมโลกอยางรวดเรว ขอดของเทรนดนคอสามารถท�าการตลาดดวยคอนเซปตเดยวกนทงโลกแตกมขอเสยเพราะท�าใหขาดเอกลกษณของแตละสงคม

คดจะเอาชนะใจผบรโภคยคใหมตองตโจทย2คานยมนใหแตกกระจยคอ“ซอนอยแตไดเยอะ” “EASEMORE”EASY+MOREสนคาชนเดยวจะตองท�าหนาทสารพดประโยชนตอบโจทยทกไลฟสไตล

ขณะเดยวกนกตอง “มาตรฐานสง” “SUPERGENIC”SUPER+-GENICนอกจากจะแขงเรองคณภาพสนคาแลวสงทตองค�านงถงคอบรการนาพงพอใจทจะมดใจพวกเขาใหอยหมด!!


Dent Education

เรอง อ.ทพ.ดร. พสยศษฏ ชยจรนนท ภาควชาทนตกรรมประดษฐ คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

Step by Step Implant retained Complete Overdenture

วชาการทนตกรรม

ถงแมในปจจบนเทคโนโลย วสด และเทคนคในการรกษาทางทนตกรรมมความกาวหนาไปมากแตผปวยทมการสญเสยฟนยงมจำานวนมากอย ผปวยเหลานมความจำาเปนตองไดรบการรกษาโดยการใสฟนเทยมเพอการบดเคยว เพอความสวยงาม และการออกเสยง


การรกษาโดยการใสฟนเทยมมหลายชนดเชนการใสฟนเทยมบางสวนแบบตดแนน (Fixed Partial Denture) ฟนเทยมบางสวนแบบถอดได (Removable Partial Denture) และฟนเทยมทงปาก (Complete Denture) แบบถอดได เพอทดแทนฟนทสญเสยไป การรกษาโดยการใสฟนเทยมทงปากในผปวยทมการสญเสยฟนทงปากเปนการรกษาทท�าใหผปวยสามารถใชบดเคยวอาหารได ใหความสวยงามและการออกเสยงทด แตยงมขอจ�ากดการใชงานในหลายอยางเชน เมอผปวยใชไปเปนเวลานานๆ จะมการละลายของกระดกทรองรบฟนเทยมนนท�าใหฟนเทยมมการขยบ หลวม ท�าใหผปวยไมสามารถใชงานไดด การสรางฟนเทยมทงปากทดนน ฟนเทยมจะตองมความสมดลเมออยในชองปาก โดยฟนเทยมทงปากมดานทส�าคญตอความสมดล ความเสถยร และการยดอยในชองปาก ทงหมด 3 ดาน คอ ดานผวขดเรยบขดมน (Polished surface) ทสมผสกบแกม รมฝปาก และลน ดานรอยพมพ (Impression surface) ทสมผสเหงอก และดานกดสบ (Occlusal surface) ทสมผสกบฟนคสบ จากทกลาวมาไดมความพยายามในการน�าเทคนคตางๆ มาประยกตใชในการสรางฟนเทยมทงปากเพอใหไดฟนเทยมทดเหมาะกบการใชงานในผปวย โดยเฉพาะอยางยงในกรณทผปวยมการละลายของกระดกรองรบฟนเทยมไปมาก ฟนเทยมจะสญเสยการยดตด (Retention) การรองรบแรง (Support) และความเสถยร (Stability) การน�ารากฟนเทยม (Dental Implant) มาใชเพอรองรบฟนเทยมทงปากเปนอกเทคนคทนยมใชในปจจบนโดยลดปญหาของการใสฟนเทยมทงปากในผปวยและมขอดหลายประการ เชน ชวยในการคงสภาพของกระดกรอบๆ รากฟนเทยม ชวยในการรบแรงทมากระท�าตอฟนเทยมโดยชวยถายทอดแรงลงสกระดก ลดการบาดเจบตอเนอเยอออนท�าใหรปรางของขากรรไกรมความสมดลเนองจากมการบดเคยวทมประสทธภาพ และสามารถเพมการยดตดของฟนเทยมโดยการใสหลกยด (Attachment) ทรากฟนเทยม บทความนเปนการน�าเสนอขนตอนการรกษาผปวยทใสฟนเทยมทงปากโดยมการน�ารากฟนเทยมมาใชในผปวยทมการละลายของสนเหงอกและกระดกรองรบฟนเทยมในขากรรไกรลาง โดยมวตถประสงคเพอใหทนตแพทยทวไปสามารถน�าวธการรกษาทน�าเสนอไปรกษาผปวยไดอยางเหมาะสม

รายงานผปวย (Case Report)

ผปวยชายไทยอาย 70 ป ภมล�าเนา เชยงใหม อาชพ คาขาย มฟนเทยมเกาท�ามาหลายป อาการส�าคญ : ฟนเทยมอนเกาหลวม ฟนเทยมลางหลดเวลาเคยวหรอพดมอาการเจบเวลาเคยว

วชาการทนตกรรม

การตรวจนอกชองปาก : ไมพบความผดปกตของขากรรไกรและใบหนาใดๆ ใบหนามความสมมาตรทงซายและขวา ผปวยอาปากไดตามปกตไมมอาการของขอตอขากรรไกร

การตรวจในชองปาก :

ขากรรไกรบน : พบสนเหงอกวาง พบปมกระดกกลางเพดานปาก ไมมแผล

ขากรรไกรลาง : เหลอฟนซ 35 36 มสภาวะปรทนต โยกระดบ 1 ดานหนาพบการละลายของสนเหงอกลาง ฟนเทยมเกามรอยแตกราว ไดรบการเสรมซฟนเทยมเพมเตม มการตดส ซฟนเทยมสก หลวมเวลาใชงาน


การตรวจภาพถายรงส :

ซ 35 36 พบสภาวะปรทนต มการละลายตวของกระดกขากรรไกร ไมพบพยาธสภาพใดๆ

ขนตอนการรกษา (Procedure)

1. น�าฟนเทยมอนเกาของผปวยมาท�าการปรบการกดสบและเสรมฐานเพอใหผปวยสามารถน�าไปใชไดในระหวางรอฟนเทยมชดใหม ทงนยงสามารถน�าฟนเทยมนนมาเปนแนวในการถายภาพรงส Cone-beam Computed Tomography (CBCT) และแนวการฝงรากฟนเทยม

2.เลอกขนาดของรากฟนเทยมใหเหมาะสมตามความลกและความกวางของกระดกจากภาพถายรงส โดยในผปวยทานนไดน�ารากฟนเทยม “ขาวอรอย” ซงเปนโครงการรากฟนเทยมเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยมสวนประกอบ 3 สวนคอ รากฟนเทยม หลกยดตวผชนดกลม (Male part attachment: ball type) และหลกยดตวเมย (Female part attachment) ทมยางวงกลมตดอยดานใน

3.ท�าการฝงรากฟนเทยมในต�าแหนงซ 33 43 ตามแนวทก�าหนด เมอฝงรากฟนเทยมเสรจเสรมฐานฟนเทยมเกาดวยวสดเสรมฐานแบบนม ครบสองอาทตยท�าการตดไหมและเสรมฐาน เปนแบบอะครลกแขง รอสามเดอนเพอใหเกดการยดตดระหวางรากฟนเทยมกบกระดกอยางสมบรณ

4.ในระหวางรอการเกดการยดตดระหวางรากฟนเทยมกบกระดก ท�าการสรางฟนเทยมทงปากชดใหมใหไดความสมดล ความเสถยร และการยดอย ตามขนตอนการสรางฟนเทยมทงปาก

5. ถอนฟนลางทเหลอ เปดเหงอกบรเวณรากฟนเทยมเพอใสตวสรางรปรางเหงอกรอบรากฟนเทยม ท�าการกรอแตงฟนเทยมไมใหมการขดขวางจากตวสรางรปรางเหงอก จากนนท�าการใสฟนเทยมทงปากกรอแตงฟนเทยมและเสรมฐานฟนเทยมดวยวสดฐานนมบรเวณรอบๆ รากฟนเทยม ใหผปวยใชงานสองอาทตย

6. น�าสวนหลกยด (Ball type attachment part) ของรากฟนเทยมมาลองในชองปากโดยเลอกความสงใหมพนทระหวางฟนเทยมบนและลางอยางเหมาะสม ถายภาพรงสตรวจสอบความถกตอง


เอกสารอางอง (References)

1. MurphyWM.The neutral zone and thepolishedsurfacesoffulldentures.DentPractit.1996;16:244-248. 2. JonesPM.Themonoplaneocclusionforcompletedenture,JAmDentAssoc.1972;85:94-100. 3. KhamisMM,ZakiHS,RudyTE.Acomparisonoftheeffectofdifferentocclusalformsinmandibularimplantoverdentures.JProsthetDent.1998;79:422-429. 4. Jimenez-LopezV, LavinaPT. Implant-SupportedProstheses:Occlusion,ClinicalCases, and LaboratoryProcedures.Chicago,IL:Quintessence;1995:16-20,34. 5. vanKampenFM,vanderBiltA,CuneMS,etal.TheinfluenceofvariousattachmenttypesinmandibularimplantretainedoverdenturesonmaximumbiteforceandEMG.JDentRes.2002;81:170-173. 6. FeineJS,CarlssonGE,AwadMA,etal.TheMc-Gill consensus statement on overdentures.Mandibulartwo-implantoverdenturesasfirstchoicestandardofcareforedentulouspatients.Gerodontology.2002Jul;19(1):3-4.

7. น�าแผนกนน�าลายทไดรบการตดมาใสในหลกยดเพอกนไมให อะครลกทเสรมฐานเขาไปตดในสวนหลกยด น�าสวนหลกยดตวเมย (female part) ทจะตดใตฐานฟนเทยมตดเขากบสวนหลกยดตวผ (male part) กรอแตงใตฐานฟนเทยมใหมพนทของ อะครลกและไมมการขดขวางจากสวนหลกยดทงสองสวน

8.ท�าการเสรมอะครลกในปรมาณทเหมาะสมเสรมใตฐานฟนเทยมในบรเวณทเตรยมไวเพอยดใหสวนหลกยดตวเมยตดเขากบฐานฟนเทยม ใสในปากผปวยรอจนกระทงอะครลกแขงตว น�าฟนเทยมออกจากชองปาก แชน�ารอน จากนนท�าการกรอแตงสวนเกน ขดเรยบและท�าการตรวจสอบจดกดของฟนเทยมในชองปาก

10. นดผปวยมาตรวจสอบการใชงานอยางสม�าเสมอ แกจดกดซงอาจเกดขนไดจากการใช

9. ตรวจสอบการกดสบใหไดสมดลกนทงสองขางของฟนเทยม ใสฟนและแนะน�าการใชงาน นดผปวยมาตรวจสอบการใชงานอยางสม�าเสมอ

บทวจารณและสรปผล (Discussions and Conclusions)

การรกษาโดยการใชรากฟนเทยมมาใชในผปวยเพอเสรมการยดตดของฟนเทยมทงปากนมขอดคอชวยเพมคณภาพชวตทดขนของผปวยทงในแง การใชงาน การออกเสยง และบคลกภาพ แตฟนเทยมทบรากฟนเทยมมโอกาสทการรกษาจะลมเหลวถาตรวจชองปากไมเพยงพอ ใหการวนจฉยผดและทส�าคญคอขนตอนการท�าฟนเทยมตองไดฟนเทยมทด ฟนเทยมจะตองมความสมดลเมออยในชองปาก มความเสถยร และการยดอยในชองปากทดเสยกอน นอกจากนนการสญเสยฟนหลก (Abutment failure) เปนปญหาหนงทสามารถเกดขนไดเมอใชงานโดยเกดจากโรคปรทนตหรออบตเหตทเกดกบฟนหลกนนๆ เชนเดยวกบการแตกหกของฟนเทยมกเปนปญหาหนงทเกดขนไดโดยสาเหตเกดจากการสรางฟนเทยมทไมด สวนของฟนเทยมบรเวณทใกลเคยงกบฟนหลกบาง ความหนาไมเพยงพอและทส�าคญคอการขาดการตดตามการดแลผปวยอยางตอเนอง ท�าใหฟนเทยมมการขยบ เกดจดหมนขนตรงบรเวณฟนหลก มแรงมา กระท�าในระหวางบดเคยว ท�าใหเกดการแตกหกขนได อยางไรกตามถามการตดตามการรกษาอยางตอเนองและมการสรางฟนเทยมและการวางแผนการรกษาทด ปญหาดงกลาวจะเกดนอยลง ผปวยสามารถใชฟนเทยมทงปากทบรากเทยมไดอยางมประสทธภาพทดตอไป


จากเทคนคเดมทเรยกวา Traditional surgery มาเปน Endodontic microsurgery (EMS) ดวยการน�ากลองจลทรรศนทางทนตกรรม (Dental Operating Microscope) มาขยายดบรเวณปลายรากทท�าและใชเครองมอขนาดเลกๆ ทผลตมาใหเขาถงบรเวณปลายรากไดสะดวกขน ตลอดจนพฒนาวสดอดยอนปลายรากทใหความแนบสนทและเขากนไดดกบเนอเยอ ความส�าเรจของการรกษาดวยเทคนค EMS จงมคาสงมากกวา 90% ขนไป

จดเดนของ Endodontic microsurgery1-3

1. มการน�ากลองจลทรรศนทางทนตกรรมมาใชกบงาน EMS ซงนอกจากแสงทสองลงไปเฉพาะต�าแหนงแลวยงมก�าลงขยายทสามารถปรบได 4-26 เทา ท�าใหสามารถมองเหนบรเวณปลายรากไดชดเจนมากขน ท�าใหทราบปญหาบรเวณปลายรากและแกไขสาเหตได 2. มเครองมอขนาดเลก เชน หวกรออลตราโซนกสส�าหรบกรอโพรงปลายรากฟน (ultrasonic retro-tips) ทมมมตางๆเขาท�าไดทงรากฟนหนาและฟนหลง กระจกสองปลายรากขนาดเลก (micromirror) และพลกเกอรขนาดเลก (รปท 1)

เรอง ทญ. ธาราธร สนทรเกยรต

3. การกรอเปดชองกระดกรอบปลายรากมขนาดเลกลง คอมขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 3-4 มม. ซงเพยงพอทจะเขาไปท�างานไดสะดวก สามารถตดปลายรากไดสมบรณและเขาไปกรอเตรยมโพรงปลายรากไดลกพอ คอเทากบความสงของปลายหวอลตราโซนกส ทสง 3 มม. (รปท 4) การเสยกระดกนอยจะท�าใหกระดกเกดการหายทสมบรณไดเรวขนและมอาการปวดหลงการรกษานอยลง

4. การตดปลายรากฟน นยมใช contra angle handpiece ชนด Impact Air 45° ทมหวขนาดเลกและไมมลมเปาตรงลงมายงบรเวณทท�างาน เปนการปองกนการดนฟองอากาศเขาไปสรางกาย (air embolism) รวมกบหวกรอ Lindemann (รปท 1.1) การตดจะตงฉากกบแนวแกนของรากฟนหรอมระนาบใกลเคยง 0 องศามากทสด ไมตดเปนมมเฉยง (รปท 2) ซงมขอดคอ สามารถตดไดครอบคลมทงหนาตดของรากไดดกวา ลดพนทหนาตดปลายรากจงเปนการลดปรมาณทอเนอฟนทเปดกจะชวยลดการรวซมลง และเมอเตรยมโพรงปลายรากกจะไดความลกทสม�าเสมอกวา จากการศกษาพบวา การตดปลายรากออกไปทระยะ 1มม. 2 มม. และ 3 มม. จะก�าจดแขนงของคลองรากฟน (apical ramifications) บรเวณปลายรากออกไปได 52%, 78% และ 98% ตามล�าดบ อยางไรกตามการตดปลายรากฟนจ�าเปนตองค�านงถงความยาวของราก และอตราสวนตวฟนตอรากฟน การตดออกมากไป จะท�าใหรากสนและสญเสยความมนคงของฟน หรอกรณทมเดอยฟนยาวหากตดปลายรากออกมากกจะท�าใหไดความลกของการเตรยมโพรงปลายรากนอย ไดปรมาณวสดอดยอนปลายรากทสนกจะไมเพยงพอตอการผนกและปดกนโพรงปลายรากรปท 1 เครองมอทใชในงาน Endodontic microsurgery

ปจจบนดวยความกาวหนาทางเทคโนโลยในงานเอนโดดอนตกส

ทเรมพฒนาในชวง 20 ปทผานมา การทำาศลยกรรมปลาย

รากฟนมการเปลยนแปลงไปอยางชดเจน


รปท 2 ฟนซ 12 เปรยบเทยบการรกษาดวย Traditional surgery กบ

Endodontic microsurgery (ภาพรงส ตดตามผล 2 ป)

5. ใหความส�าคญกบการหามเลอดในโพรงกระดก เพอการส�ารวจบรเวณปลายรากและใหเหนบรเวณทจะกรอและอดโพรงปลายรากอยางชดเจน สารทนยมใชในการหามเลอดคอ epinephrine saturated pellet (Epidri®, Racellet®) ทเปนส�าลขนาดเลกมปรมาณ epinephrine 0.55 มก. หรอใชส�าลชบ adren-aline 1 มก./ มล. ทเจอจางกบน�ากลน 1:1 (หรออาจใช surgicel กได) กดลงทโพรงกระดกประมาณ 1-3 นาทจนเลอดหยดไหล 6. มการส�ารวจบรเวณปลายรากทตดทกครงดวยกระจกสองปลายราก และใชสเมธลนบลยอมบรเวณปลายราก ซงจะชวยใหเหนรายละเอยดตางๆบรเวณปลายรากไดชดเจนขน สงทตองด ไดแก ปลายรากฟนถกตดไดทงหนาตดแลวหรอไม โดยสเมธลนบลจะยอมตดบรเวณเอนยดปรทนตใหเหนเปนวงสน�าเงนรอบรากฟนท�าใหมนใจวาสามารถตดปลายรากฟนไดทงหนาตด และเหนลกษณะกายวภาคทซบซอนของรากฟน เชน isthmus, fins, lateral canals และปญหาทเกดบรเวณปลายราก เชน missed canal การรวซมตามขอบวสดอดรากเดม และรอยแตกราวของรากฟน เปนตน

3 มม. ซงเทากบความสงของปลายหวกรออลตราโซนกสทนยมใชกน ปจจบนมหวกรอทมความสง 6 และ 9 มม. ดวย แตการเขาท�าคอนขางยาก เหมาะจะใชในกรณทชองกระดกถกท�าลายไปมาก กรณทม isthmus เปนทางเชอมระหวางคลองราก กใหกรอเตรยมโพรงบรเวณนดวย

รปท 3 รายละเอยดทแสดงบนหนาตดของบรเวณปลายรากฟนทตดแลว

7. การกรอเตรยมโพรงปลายรากฟน ใชหวกรออลตราโซนกส retro-tips (ใชกบเครอง piezoelectric ultrasonic unit) ทมมมโคงงอเหมาะสมกบต�าแหนงของปลายรากฟนท�าใหเขาท�าไดสะดวก (รปท 1.2) กรอทบรเวณกลางคลองรากฟนและขนานกบแนวแกนรากฟน โดยขยบหวกรอขนลง ซงถาเดมเปนฟนทมกตทาเพอรชาอย กตทาเพอรชาจะหลดออกมา (รปท 4) กรอใหไดความลกประมาณ

รปท 4 การกรอเตรยมโพรงปลายรากฟน

8. การอดโพรงปลายรากฟน จะท�าโพรงปลายรากฟนใหสะอาดไมมเศษวสดตดตามขอบและแหงเสยกอนโดยใชแทงกระดาษซบ (paper point) ทตดไวเปนชนสนๆเขาไปซบใหแหง 9.วสดอดยอนปลายราก นยมใช Mineral Trioxide Aggre-gate (MTA) เนองจากใหความแนบสนทด การรวซมต�า ใหการตอบสนองของเนอเยอปลายรากทด กระตนใหเกดการสรางกระดกไดดและพบการสรางซเมนตมบนวสดดวย MTA มลกษณะเปนผง น�ามาผสมกบน�ากลนใหเปนกอนขนๆ (รปท 5) สามารถน�าไปใสทโพรงปลายรากดวยเครองมอทเรยกวา Micro Apical Placement system (MAP system) (รปท 5) ซงเปนแครเออรขนาดเลกทงอเปนมมทปลายคลายอะมลกมแครเออรขนาดเลกกจะท�าใหสะดวกขน รปท 5 การน�า MTA ไปใสโพรงปลายรากโดยใช


เอกสารอางอง : 1.AmericanAssociationofEndodontists. ContemporaryEndodontic Mi-crosurgery:Procedural Advancements and treatmentPlanningConsiderations.Endodontics:ColleaguesforExcellence.Fall2010. 2.KimS,KratchmanS.ModernEndodonticSurgeryConceptsandPractice:Areview.JEndod2006;32:601-23. 3.NiemczykSP.EssentialsofEndodonticMicrosurgery.DentClinNorthAm2010;54:375-399. 4.KimE,SongJS,JungIY,LeeSJ,KimS.Prospectiveclinicalstudyevaluat-ingendodonticmicrosurgeryoutcomesforcaseswithlesionsofendodonticorigincomparedwithcaseswith lesionsofcombinedperiodontal-endodonticorigin.JEndod2008;34:546-51. 5.TsesisI,RosenE,Schwartz-AradD,FussZ.Retrospectiveevaluationofsurgicalendodontictreatment;traditionalversusmoderntechnique.JEndod2006;32:412-6. 6.ChongBS,PittFordTR,HudsonMB.AprospectiveclinicalstudyofMineralTrioxideaggregateandIRMwhenusedasroot-endfillingmaterialsinendodonticsurgery.IntEndodJ2003;36:520-6. 7.RubinsteinR,KimS.ShorttermobservationoftheresultsofendodonticsurgerywiththeuseofasurgicaloperationmicroscopeandSuper–EBAasrootendfillingmaterial.JEndod1999;25:43-8. 8.RubinsteinR,KimS.Longtermfollow-upofcasesconsideredhealed1yearafterapicalmicrosurgery.JEndod2002;28:378-83.

MAPsystem อาจใช Intermediate Restorative Material (IRM) หรอ Super-ethoxy benzoic acid (S -EBA) อดปลายรากได ซงการน�าวสดเหลานไปอดปลายรากจะคอนขางงาย โดยหลงจากผสมใหเขากนและแขงพอทจะปนได ใหน�าวสดมาคลงเปนแทงเลกๆ ขนาดใกลเคยงกบโพรงปลายราก แลวใชดานนนของสปนตกใหตงขนมา (รปท 6) น�าไปใสทโพรงปลายราก แลวใชพลกเกอรเลกๆ กดใหแนน ท�าเชนนจนเตม ตามดวยการใชเบอรนชเชอรรดใหแนบกบขอบและเรยบ รอจนวสดแขงตวกสามารถขดซ�าอกครงได

ผท�าการศกษา

Kim และคณะ (2008)4

Tsesis และคณะ (2006)5

Chong และคณะ (2003)6

Rubinsteinและ Kim (1999)7

Rubinstein และ Kim (2002)8

จ�านวน

192 ซ

45 ซ

108 ซ

91 ราก

59 ราก

ระยะเวลาตดตามผล-ป

2

1-4

1-2

1

5-7

วสดอดปลายราก

IRM/EBA/MTA

IRM

IRM/MTA

EBA

EBA

รอยละความส�าเรจ

95.2%

91.1%

87-92%

96.8%

91.5%

4. ปลายรากหลงการอดเมอมองจากกระจกสองปลายราก

ผลส�าเรจของการท�าศลยกรรมแบบ Endodontic microsurgery มคาสงมากกวา 90% ดงตาราง

รปท 7-8 ฟนซ 44 และ12 รบการท�าศลยกรรมปลายราก ดวยเทคนค Endodontic microsurgery

รปท 8

รปท 7

สรปดวยความกาวหนาทางเทคโนโลยและความรความเขาใจในระบบคลองรากฟนทมมากขน ท�าใหการท�าศลยกรรมปลายรากฟนดวยวธ “Endodontic microsurgery” มผลส�าเรจในการรกษาทคอนขางสง จงควรเปนทางเลอกหนงในการวางแผนการรกษาเพอเกบฟนธรรมชาตไวใหกบผปวย

รปท 6 การอดโพรงปลายรากฟน

1. ลกษณะการปน IRM หรอ S-EBA ใหเปนแทงเลกๆ แลวใชสปนตกขนมา

2. การน�าวสดไปใสในโพรงปลายรากทเตรยมและท�าใหแหงแลว

3. การใชพลกเกอรกดวสด


ผชายคนหนงพอตนขนมา เขากเปดถงขยะ เอาขยะมาถๆ ตว เทานนยงไมพอ เขาเดนตรงไปททอระบายนำาเปดฝาทอ แลวตกเอานำาเนาในนนมาอาบเสรจแลวเขากออกไปทำางาน

กลางวนเขารสกตวแหงๆ ยงไงไมรกเลยหาน�าถพนของแมบานมาราดตวใหชมตกเยนกลบมาบาน พอใกลจะนอน เขายงเอาน�าเนาทเหลอเมอเชามารดตวอกครง...กอนจะหลบตาลงพรอมกบความสงสยทกคนวา“เมอไรตวขาจะหอมซะทวะ”

ครบ! เปนใครกตองคดวาไอหมอนทาจะบา

ชายคนทผมพดถงไมมตวตนจรงๆ หรอกครบแตถาผมจะบอกวาเราหลายคนอาจเผลอท�าพฤตกรรมคลายๆ ผชายคนนโดยไมรตว

เราตนขนมาพรอมกบเปดดขาวรายๆ ลบๆ ในทวนงจบกาแฟหนาหนงสอพมพทพาดขาวอาชญากรรมขนรถเปดวทย คนจดรายการประโคมขาวเศรษฐกจแยๆ ใหฟงกลางวนเรานงนนทาเจานายกบเพอนรวมงาน

กลบบานมา เรากหลบไปพรอมกบละครตบตกนทวนๆ ตวละครไมตองท�างาน คดแตเรองแยงสามชาวบานแลวเรากไดนอนสงสยวา“ท�าไมไมมเรองดๆ เกดขนกบฉนบางวะ”

ครบ! กไมรสนะ ชวตมนจะดไดไงในเมอเราเอาแตของแยๆ พลงงานลบๆ เขาไปในความคด

จากประสบการณตรงของผม“ชวโมงแรก” กบ “ชวโมงสดทาย” ของวนนนเปนอะไรทส�าคญมาก ชวโมงแรกจะเปนดงหางเสอทก�าหนดอารมณของวนนน ชวโมงสดทายจะเปนตวสรปเรองราวของทงวนนน

ถาเราใชกาแฟปลกสมอง ถาเราใชอาหารปลกรางกายเรากตองใช “เรองราวดๆ” ปลกพลงใจครบ

ซก ซกลาร ปรมาจารยดานความส�าเรจระดบโลกพดเรองนไวไดดมากครบเขาถามวา “คณจะยอมใหใครกไมร เดนเขามาในบานแลวทงขยะถงใหญไวในหองนงเลนในบานเรามย”

แนนอนวาไมมใครยอมแลว ซก ซกลาร กปดทายดวยประโยคเดดวา“ถาคณไมยอมใหใครเอาขยะมาทงในบานแลวเรองอะไรคณจะยอมใหใครกไมรเอาขยะมาทงในจตใจ”

อานหนงสอดๆ สกนดยามเชาฟงเพลงปลกพลงสกหนอยแลวกาวออกจากบานพรอมค�าถามดๆ ทจะเปนหางเสอของวนนวา“วนนจะมเรองอะไรดๆ เกดขนกบฉนบางนะ”

ถงทท�างาน อยใหหางจากคนทชอบจบกลมกนบนๆๆตงใจท�างานใหเตมท เพราะเรามาท�างาน ไมไดมาเลนกลบบานมาหาอะไรเบาๆ ประเทองปญญา ปดทายวนแลวหลบไปพรอมกบเรองราวดๆ ในวนนทเราตองขอบคณ

อยากมสขภาพดเรายงพถพถนเลอกอาหารทจะเอามาใสปาก อยากมชวตทดเรากตองพถพถนเลอกสงทจะเขาไปอยในความคดของเรา

ลองท�าดครบ.. แลวชวตคณจะเปลยนแบบทจ�าตวเองในอดตไมไดเลยเอาละ...เรมดวยค�าถามนเลย“วนนจะมเรองอะไรดๆ เกดขนกบฉนบางนะ


เรองสนจากหองทำาฟนเดก


เรอง ทญ.กมลชนก เดยวสรนทร

นองแพรว : หนไมถอนฟนนะ หนไมถอนฟนนะ เดกนอยพดซ�ำๆ

แม : ใหคณหมอดกอน วำจะท�ำยงไง

หมอ : (หลงจำกตรวจดฟน) ฟนโยกนดหนอยแลว เอำอยำงน ...

ฟนซนควรจะตองหลดโดยเรว เพอใหฟนแทขยบมำอยในต�ำแหนง

ทถกตอง (หมอเรมอธบำยหนนอย)

นองแพรว : แตหนไมถอนฟน (พดพลำงเอำมอปดปำก)

หมอ : คะ ไมตองถอน หมอแคชวยใหมนโยกมำกขน แลวใหมน

ไปหลดเองทบำน ตกลงมย

เอำละ เรำจะเรยกวธตอไปนวำถอนฟนหรอเรยกวำโยกฟน มน

กแคชอเรยกทคนเรำตงขนนะจะ

นองแพรว : ตกลง ไมถอน หมอแคให โยกมนมำกขนเทำนนนะ

หมอ : ไดเลย แตกอนจะใหมนโยกมำกขนไดโดยหนไมเจบ หมอ

จะมเยลลกบส�ำลกอนเลก วำงไวใหเหงอกซำๆ นะ เวลำเหงอกซำ

ฟนโยกกไมเจบ ถำเหงอกซำแลวบอกหมอนะคะ

หมอพดพรอมเอำส�ำลกบเจลลยำชำใหด แลววำงลงทเหงอก

ขำงๆ ฟนซนน

นองแพรว : ซำแลวคะ

หมอ : จำกนน หมอจะพนสเปรยฟๆ เวลำพนสเปรยเดกๆ จะบอก

วำ มลกโปงพองๆ แลวลกโปงลกนละจะดนใหฟนลอยพนเหงอกแลว

หลดไปเองโดยทหมอไมตองท�ำอะไรอกเลย แตตอนพนสเปรยหน

ตองหลบตำกอนนะ เดยวสเปรยกระเดนเขำตำแลว แสบตำแยเลย

นองแพรว : (หลบตำป)

หมอ : หมอนบ 1-10 เปนสญญำณนะคะ ครบ 10 กลมตำไดเลย

1 2 3 ……. 10 ลกโปงโตแลว ลกบวนน�ำไดคะ

นองแพรว : (หลงจำกบวนน�ำเสรจ) มลกโปงพองๆ ทรมฝปำกหน

หมอ : กสเปรยลกโปงไงละ ตอนนกคอยลกโปงท�ำงำน เดยวฟนก

โยกมำกขน หลดเองโดยหนไมเจบเลยไง เมอกเจบมยละ

นองแพรว : ไมเจบคะ แคพนสเปรยเอง.... ถำหมอฉดยำนะ หน

จะรองใหลนเลย

หมอ : ฮอ ไมตองฉดหรอก กฟนโยกแบบน งำยๆ ไหนขอดหนอย

คะ” (แลวหมอกดงฟนออกไปอยำงงำยดำย เพรำะหนนอยชำแลว

ดวยยำชำทฉดไปเมอครน) “อำว ลกโปงดนจนฟนหลดไปแลวคะ

นองแพรว : ถำมฟนโยกอก หนเอำแบบสเปรยยำชำอกนะ

หมอ : คะ

แม : (แอบมำกระซบถำม) คณหมอ เดยวนมยำชำแบบสเปรยพน

ไมตองฉดแลวหรอคะ

หมอ : มคะ แตกคงตองฉดดวยคะ

แม : มเขม?

หมอ : คะ มเขม

แม : อำว! แลวลกไมเหนรองเลย ไดยนบอกวำ ถำฉดยำจะรองใหลน

หมอ : เพรำะลกคดวำหมอแคพนสเปรย กเลยไมเจบ ควำมเจบ

อยทใจเรำคดวำเจบ กเจบไปกอนแลว แตพอคดวำไมเจบ มนก

ไมเจบคะ....

ผใหญหลำยคนกลวกำรฉดยำ คดวำมนเจบมำก ลกนำจะทน

ไมได จรงๆ แลว กำรฉดยำกเจบในระดบหนงทคนเรำทนได นอย

กวำเจบแผลถลอกหกลม หรอมดบำดนว แตเมอเรำคดวำกำรฉดยำ

เจบ มนกจะเจบตงแตหมอเอำส�ำลมำแตะบรเวณทจะฉดยำแลว

แตถำคดวำไมเจบ ควำมรสกทเกดกมแคลกโปงพองๆ แกมอวนๆ

หนกๆอยำงทเดกเขำใจและรบได

ในกำรท�ำฟน หมอมกจะพดควำมจรงกบเดก จะบอกวำจะท�ำ

อะไร และท�ำตำมทบอก เพยงแตบำงครงอำจบอกไมหมด หรอใช

ค�ำพดทฟงแลวไมนำกลว โดยเฉพำะกำรฉดยำชำและถอนฟน เดก

บำงคนกบอกได แตเดกหลำยๆ คนขนบอกควำมจรงตรงไปตรงมำ

กคงไมไดท�ำฟนกนแนๆ หมอจะใชวธอธบำยแบบนกบเดกๆ กจะได

รบควำมรวมมออยำงดแทบทกครง (เอำนำ.. หมอแคบญญตศพท

ใหมเอง ใชค�ำวำพนสเปรยลกโปง แทน ค�ำวำ ฉดยำชำ เหมอนม

ศพทใหมๆ ของวยรนสมยนมำแทนค�ำเดมๆ นะนะ - แกตวไปใน

ใจ) สงสยหมอคงตองไมสวดรบศลขอมสำเวลำไปวดดวยแลวน

มคณแมทำนหนง หลงจำกหมอถอนฟนใหลกแลว เมอลกกลบ

บำนไป คณแมเฉลยใหลกทรำบควำมจรงวำสเปรยของหมอกคอ

เขมฉดยำ เพรำะคดวำลกควรจะรควำมจรงในเมอลกกท�ำไดดวย

ดมำแลว ปรำกฏวำ เมอลกมฟนน�ำนมทไมยอมหลดและฟนแท

ขนซอนแบบเดม ใหตองมำถอนออกอก ครงทสองนเปนเรองยง

ยำกมำก ลกไมยอมใหหมอท�ำ รองไหตงแตออกมำจำกบำน เมอ

บงคบท�ำ แคเอำส�ำลแตะ ลกกรองลนวำ เจบ เจบ เจบ...

นนเปนเพรำะจตบอกวำ ฉดยำตองเจบ ลกรแลววำโดนฉดยำ

มเขมจม ไมใชแคพนสเปรย ลกกเลยเจบตงแตออกจำกบำนเพอ

มำท�ำฟนแลว ควำมเจบอยทใจ ไมใชทเขมจรงๆ คะ

หมอมดแดง

ป.ล. หมอมกจะพดตรงๆ เรองฉดยาและถอนฟน เมอเดกอาย

ประมาณ 10 ป ทม maturity ตามวยแลวคะ สวนเดกเลกกวา

นน ขอบอกแบบนไปกอน อยาเพงใหเดกนอยตองรวบรวม

ความกลามากนกเลยในการถอนฟนนะคะ

เสยงจากหองท�าฟน ทคณแมพาลกสาววย 6 ปมาพบหมอเพราะฟนน�านมไมหลด แตมฟนแทขนซอนแลว


FDI คออะไร FDI (The FDI World Dental Federation) หรอ องคกรสหพนธทนตกรรมโลก ประกอบไปดวยสมาคมทนตแพทยจากทกทวปมากกวา 200 สมาคม และมสมาชกทนตแพทยทวโลกไมต�ากวาหนงลานคน ทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยกเปนหนงในสมาชกขององคกรสหพนธทนตกรรมโลก สหพนธทนตกรรมโลกมนโยบายสงเสรมพฒนาสขภาพ ชองปากและงานทางดานทนตกรรม สรางเครอขายทางวชาการ เพอการท�างานรวมกนของทนตแพทยทวโลก รวมถงสงเสรมและจดกจกรรมการศกษาตอเนอง การประชมวชาการเพอพฒนาแลกเปลยนนวตกรรมองคความรใหมทางดานทนตกรรมอยางสม�าเสมอ นอกจากนสหพนธทนตกรรมโลกยงเปนองคกรหนงทางทนตกรรมทมความสมพนธอยางเปนทางการกบองคการอนามยโลก (WHO: World Health Organization)

หวขอของการประชม? มงเนนการน�าเสนอผลงานทางวชาการ องคความรและนวตกรรมใหมส�าหรบการวางแผนการรกษาผปวยในศตวรรษท 21 ประกอบดวยงานวชาการทเกยวของกบงานดานทนตกรรม 4 กลมหลก ไดแก • กลมทนตกรรมทวไป (General Dentistry and Oral Health) • กลมทนตกรรมปองกน (Preventive Dentistry) ครอบคลมถงงาน Orthodontics Epidemiology และ Public Health

การประชมเชงปฏบตการ (Hand-on)

การฝกปฏบตการเพอเพมความช�านาญในการบรณาการแผนงานการรกษา

ผลพลอยไดจากการเขารวมประชมวชาการระดบนานาชาต

การฟงบรรยายพเศษ น�าเอาองคความรและนวตกรรมใหม

มาประยกตใชในการวางแผนการรกษาผปวยในศตวรรษท 21

การเสวนาแลกเปลยนขาวสารและยทธศาสตร

การพฒนาระบบ เพอการเรยนรอยางตอเนอง

• กลมทนตกรรมบรณะ (Restorative Dentistry) ครอบคลมถงงาน Periodontics, Endodontics, Pedodontics, Materials, Esthetics และ Prosthetics • กลมทนตกรรมรากเทยม (Implantology) ครอบคลมถงงาน Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, Oral Immunology

ผลงานทางวชาการจะถกน�าเสนอโดยผเชยวชาญเฉพาะทางในสาขานนๆ ในรปแบบตางๆ เชน การบรรยายพเศษ การเสวนาทางวชาการ และการประชมเชงปฏบตการ ซงจดขนใน 6 หองประชมพรอมกน ทนตแพทยสามารถเลอกเขาอบรมในหวขอวชาการทสนใจดวยหวขอการประชมทมมากกวา 50 หวขอ ตลอดระยะเวลา 4 วนของการประชม ถอไดวาเปนการประชมวชาการระดบนานาชาตครงส�าคญ ครงใหญ อกครงหนงในประเทศไทย


ศาสตราจารย ทนตแพทย

Marco Ferrari

หวขอบรรยาย “Impact of new ceramics and digital workflow on dental practice” ปจจบนด�ารงต�าแหนงคณบดคณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลย University of Siena ทเมอง Siena ประเทศอตาล เคยด�ารงต�าแหนงประธานของสมาคมทนตวสดศาสตร (Academy of Dental Materials) ประธานทนตอนรกษสหพนธรฐยโรป (European Federation of Conservative Dentistry) ประธานของ IADR-CED มผลงานทางวชาการและบทความทตพมพในวารสารทนตกรรมระดบนานาชาตมากกวา 290 บทความ

ตวอยางรายชอทนตแพทยผเชยวชาญและวทยากรพเศษทางทนตกรรมบดเคยวทนตกรรมรากเทยมและ ทนตกรรมปรทนต


Matthias Kern

หวขอบรรยาย “Esthetic and minimal inva-sive anterior tooth replacement revisited”

ปจจบนด�ารงต�าแหนงหวหนาภาควชาทนตกรรมประดษฐและวสดทนตกรรมคณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลย Christian-Al-brechts University ทเมอง Kiel ประเทศเยอรมน มผลงานทางวชาการตพมพทางดานทนตวสดและทนตกรรมประดษฐในวารสารทางทนตกรรมอยางตอเนอง ด�ารงต�าแหนงกองบรรณาธการของวารสารทนตกรรมระดบนานาชาต อาท Journal of Adhesive Dentistry, International Journal of Prosthodontics, Journal of Dental Research, Quintessence International

อาจารยทนตแพทย

Urs Brodbeck

หวขอบรรยาย “White and pink aesthetics. A concept from the practice - for the practice” จบการศกษาจากโรงเรยนทนตกรรม มหาวทยาลยซรกในป 1983 ประเทศ สวตเซอรแลนด เปนผเชยวชาญทางดานวสดบรณะ เซรามกและการฟนฟบรณะทางดานทนตกรรมประดษฐทประสบความส�าเรจเปนอยางดและมชอเสยงในยโรปและเอเชยแปซฟก มบทความและงานวจยตพมพมากมายในวารสารทนตกรรมระดบนานาชาตตพมพ


“การเดนทางมายงไบเทคบางนานน แสนสะดวก นอกจากการเดนทางดวยรถไฟฟา BTS ลงทสถานบางนา ชองทางออกท 1 แลว ทานยงสามารถเดนทางดวยรถยนต โดยใชทางดวนบางนา-ตราด หรอ ทางดวนส�าโรง ตามแผนทขางลางน กยงได (ภาพแผนทจาก www.tcn-conference.com/การเดนทางมายงศนยนทรรศการและการประชมไบเทค-บางนา.html)

“ทพกส�าหรบผเขารวมประชมรอบๆ ไบเทค หรอตามสายสถานรถไฟฟา มหลายสบแหง ตงแตระดบสามดาว ไปยนหกดาว ตงแตอพารตเมนต รสอรท ไปยนโรงแรมหร ทานสามารถตรวจสอบไดท www.booking.com, www.fdi2015bangkok.org/accommodation.html หรอ QR code น

ตวอยางรายชอทนตแพทยผเชยวชาญและวทยากรพเศษทางทนตกรรมบดเคยวทนตกรรมรากเทยมและ ทนตกรรมปรทนต


Marcelo Kreiner

หวขอบรรยาย “Life-threatening Orofacial Pains and TMD - Early recognition and differential diagnosis ปจจบนด�ารงต�าแหนงหวหนาภาควชาชองปากสรรวทยาโรงเรยนทนตแพทยศาสตรมหาวทยาลยสาธารณรฐมอนเตวเด อรกวย เปนผเชยวชาญทางดานทนตกรรมบดเคยว มต�าราการเรยนเรองการนอนกดฟน : ทฤษฎและการปฏบต


Antoine Berbebi

หวขอบรรยาย “Marginal Bone Stability Around Single Implants Leakage & Micro Movements” ปจจบนด�ารงต�าแหนงหวหนาภาควชาศลยกรรมชองปากโรงเรยนทนตแพทยศาสตรมหาวทยาลยเลบานอน เปนผกอตงและประธานของสมาคมเลบานอนศลยกรรมชองปาก สมาชกของสมาคมยโรปศลยกรรมชองปาก มผลงานตพมพไมต�ากวา 60 บทความ และการบรรยายในหวขอทเชยวชาญระดบนานาชาตไมต�ากวา150 ครง


Ira Lamster

หวขอบรรยาย “The Influence of Diabetes Mellitus on Oral Health” คณบดกตตคณจากมหาวทยาลย Columbia University College of Dental Medicine มบทความและงานวจยตพมพมากมายในวารสารทนตกรรมระดบนานาชาต ไมต�ากวา 190 บทความ รวมทงต�าราการเรยน “Improving Oral Health for the Elderly” ตพมพโดยส�านกพมพ Springer และต�าราการเรยน “Diabetes and Oral Health : An Interprofessional Approach” ตพมพโดยส�านกพมพ Wiley/Blackwell

ตอนยงเปนเดกเลกอย ผมเปนเดกทเหนแกตว มอะไรทเปนของดๆ ผมกคดถงแตตวผมเพยงผเดยว ไมสนใจความรสกของผอน ผลปรากฎวาเพอนฝงหางหายไปจากผม ทละคน ทละคน กบเรองนแลว ผมกลมใจมาก บอยครงทผมตำาหนผอนลบหลง!!

คนวนหนง คณพอท�าบะหมมาสองชาม ชามหนงบนบะหมมไขอยใบหนง สวนอกชามหนง เมอมองดแลวไมมอะไรเลยคณพอถามผมวา “ ลกจะกนชามไหน ?”เวลานน ไขไกเปนสงทล�าคามาก หากไมตรงกบวนตรษจนหรอวนเทศกาลแลว ยากนกทจะไดกน ผมยอมไมละทงโอกาสอนดนไป ฉะนนผมไมลงเลเลย ทจะเลอกชามทเหนมไขอยดานบนบะหม แทจรงแลว สงทผมไดเลอกมนคอความผดพลาด ในยามทผมก�าลงหลงดใจกนไขใบนนอย ผมประหลาดใจทเหนวา ในกนชามบะหมของคณพอนน ซอนไขไวสองใบ ผมเสยใจมาก และโกรธ ตวเองทใจรอนเกนไปรบเลอกโดยไมทนไดคด คนวนทสองคณพอท�าบะหมมาสองชามอก ยงคงเหมอนเดม ชามหนงดานบนเหนมไขใบหนงวางอย สวนอกชามดไปแลวไมมอะไร คณพอใหผมเลอกกอน ครงนผมฉลาดขนแลว เลอกชามทดานบนไมมไข คณพอไดแตจองมองฉน ไมพดไมจาสกค�า ผมรบหยบตะเกยบขนมา เขยบะหมใหแยกออก ผมคดแตเพยงวา ขางใตบะหมตองซอนไวดวยไขไกสองใบ แตแลวผมกตองผดหวงอยางรนแรง กนชามนอกจากน�าซปแลว อะไรกไมม

ยามน คณพอไดบอกผมวา “ลกเอย...ลกตองจ�าไววา อยาเชอมนในประสบการณทผานมาใหมากนก เพราะวา ชวตบางครงกหลอกลวงเรา ทวา ลกอยาเพงโมโห และไมตองเศราใจ ทงหมดน ใหถอวาเปนประสบการณครงหนงในชวต ซงลกไมสามารถเรยนรจากหนงสอได

คนวนทสาม คณพอท�าบะหมเชนเดมอกสองชาม ยงคงเปนชามหนงดานบนมไขหนงใบ สวนอกชามมองดแลวไมมอะไรเลย คณพอใหผมเลอกกอนเชนเดม ครงนผมจะไมเลอกอยางผลผลามอกแลว แตบอกกบคณพอจากใจจรงวา “คณพอ ทานเปนผอาวโส อกทงไดเสยสละใหแกผมและครอบครวมากมาย ใหคณพอเลอกกอนเถอะ” คณพอไมไดปฏเสธ เลอกชามทมไขอยดานบนโดยไมลงเลผมเดาวา อกชามทเหลอตองไมมไขแนๆ แตนอกเหนอการคาดเดา ผมโชคดมาก ทกนชามมไขอยตงสองใบ คณพอเงยหนาขน ในนยนตาเปยมไปดวยความรกและเอนด ทานบอกผมอยาง ราบเรยบวา “ลกเอย! ลกตองจ�าใหมน ยามทลกคดเพอคนอนแลว ความโชคดกจะเขามาหาตวลกเอง “

ค�าพดของคณพอ ท�าใหผมละอายใจยงนก ตงแตนนเปนตนมา ผมน�าค�าสอนนมาเปนเกณฑในการด�ารงชวต ไมวาตอผคนหรอตอหนาทการงาน สงแรกทผมนกคดไดกอนอนใด กคอผลประโยชนทผอนจะไดรบกอน ตรงตามททานพอไดสอนไว ความโชคดไดทยอยเขาหาผม ท�าใหหนาทการงานของผม เจรญรงเรองยงๆ ขน ขอบคณทมา จาก FW Mail vvv [[email protected]]



ทนตแพทยสวนใหญคงเคยเหนอกษรยอ“ISO”ตามดวยตวเลขตอทายสหาตวบางคนอานวา“ไอ-โซ”แตผรในวงการบอกวาตองอาน“ไอ-เอส-โอ”ซงหลายคนทราบดวาเปนเรองส�าคญของวงการอตสาหกรรมแตวงการทนตแพทยทเกยวของกบArt&ScienceนาจะหางไกลจากISOยงนก พฒนาการของงานทนตแพทยเรมจากการรกษาผปวยดวยวธการและเทคนคทเหมาะสมรวมกบการเลอกใชวสดทสามารถน�ามาทดแทนสวนทสญเสยไปของฟนได ในปจจบนมการพฒนาทนตวสดชนดใหมๆทมคณสมบตดขนอยตลอดเวลาเปนทยอมรบวาวธการและเทคนคการบ�าบดรกษาทางทนตกรรมนนพฒนาขนตามชนดของทนตวสดทผลตขนมาใหมๆ สวนพฒนาการของทนตวสดรวมถงอปกรณเครองมอทางทนตกรรมเกดจากความรวมมอระหวางบรษทผผลตนกวชาการแขนงตางๆ(ทงเคมฟสกสวสดศาสตรโลหะวทยาฯลฯ)และทนตแพทยผใชเมอบรษทจะท�าการผลตวสดตวใหมขนมาจะใหนกวชาการทางทนตวสดท�าการทดสอบคณสมบตตางๆในหองทดลองกอนทจะใหทนตแพทยน�าไปทดลองใชในคลนกกบผปวยปญหาททนตแพทยพบภายหลงการใชงานทงในระยะสนและระยะยาวจะเปนขอมลใหนกวชาการน�าไปวจยปรบปรงคณสมบตและประสทธภาพของวสดนนๆและเปนขอมลยอนกลบไปบรษทเพอใหผลตทนตวสดทมคณภาพตามททนตแพทยตองการออกมาท�าใหการรกษาทางทนตกรรมรวดเรวมประสทธภาพมากขนสงผลดตอประชาชนผรบบรการในทสด

ISO เขามาเกยวกบทนตแพทยอยางไร ทนตวสดทผลตขนมาในชวงแรกแมจะมการวจยตรวจสอบคณสมบตแตเนองจากวธการทดลองทตางกนท�าใหเกดความขดแยงของผลการทดลองทงในระดบประเทศและระหวางประเทศการก�าหนดเกณฑมาตรฐานทเปนสากลจงเกดขนโดยองคการระหวางประเทศวาดวยการมาตรฐาน(International StandardOrganization–ISO)ไดจดตงคณะกรรมการวชาการคณะท106(TechnicalCommittee106 - ISO/TC106Dentistry)ขนมาดวยความรวมมอกบสมาคมทนตแพทยนานาชาต(WorldDentalFederation–FDI)ท�าหนาทก�าหนดเกณฑมาตรฐานสากลของผลตภณฑทางทนตกรรม นอกจากการทดสอบทางคณสมบตกายภาพและเชงกลในหองปฏบตการแลวISOยงไดก�าหนดวธการตรวจสอบความเปนพษของวสดทใชในงานทนตกรรมและความเขากนไดกบเนอเยอชวภาพ(Biocompatibility)เพอประเมนความปลอดภยการใชงานใหอยในเกณฑยอมรบไดกอนทจะน�าไปใชจรงในผปวย เกณฑมาตรฐานทก�าหนดขนจะบอกถงรายละเอยดของวธการทดสอบคณสมบตการแปลผลและคาก�าหนดขนต�าของคณสมบตทส�าคญของทนตวสดแตละตวทงนเพอเปนการควบคมคณภาพของทนตวสดทจะน�าออกมาจ�าหนายใหไดมาตรฐาน

ขอขอบคณ: ขอมลจาก “การวจยดานทนตวสดศาสตรและคลนก” ของ รศ.ดร.ทพ.ชลธชา หานรตศย

เรองทนตแพทยหญงวกลวสาลเสสถกลมพฒนาการคมครองผบรโภคดานทนตสขภาพส�านกทนตสาธารณสขกรมอนามย[email protected]


วธท�างานของคณะกรรมการมาตรฐานระหวางประเทศดานทนตภณฑ ISO/ TC 106 Dentistry การท�างานประกอบดวยคณะอนกรรมการ (Sub–Committee - SC) 9 คณะ คอ

วสดอดฟนและบรณะฟน-Fillingandrestorativematerials วสดทนตกรรมประดษฐ-Prosthodonticmaterials ระบบค�าศพท-Terminology เครองมอส�าหรบงานทนตกรรม-Dentalinstruments อปกรณทางทนตกรรม-Dentalequipment ผลตภณฑดแลทนตสขภาพ-Oralcareproducts รากฟนเทยม-Dentalimplants ระบบการออกแบบและการผลตโดยใชคอมพวเตอรชวย –DentalCAD/CAMsystems การประชมวชาการคณะกรรมการมาตรฐานระหวางประเทศดานทนตภณฑ(ISO/TC106Dentistry) จดขนเปนประจ�าทกป เปนการประชมปดเฉพาะผแทนจากประเทศสมาชก(P-member)และผแทนจากประเทศทขอเขารวมประชมสงเกตการณ(O-member)เทานนปจจบนสมาชกISOม120ประเทศผเขยนไดมโอกาสเขารวมสงเกตการณประชมSC7-Oralcareproducts ในป 2557 ทนครเบอรลนประเทศเยอรมนมผเขาประชมจาก18ประเทศคอออสเตรเลยเบลเยยมแคนาดาจนฝรงเศสเยอรมนอตาลญปนเกาหลใตเนเธอรแลนดนอรเวยรสเซยสเปนสวเดนสวตเซอรแลนดองกฤษสหรฐอเมรกาและประเทศไทยหนวยงานทรบผดชอบหลกของไทยคอกระทรวงอตสาหกรรม โดยส�านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม(TISIหรอสมอ.) ผแทนของไทยคอศาสตราจารยพเศษพลโทพศาลเทพสทธา,คณสภทราอดสรเลขานการคณะกรรมการวชาการมาตรฐานทนตภณฑของสมอ.และผเชยวชาญแตละผลตภณฑทประเทศไทยเสนอชอไปเพอรวมก�าหนดมาตรฐาน ป2558นสมอ.โดยการสนบสนนของทนตแพทยสมาคมแหงประเทศไทยฯและหนวยงานทเกยวของ รบเปนเจาภาพจดการประชมคณะกรรมการมาตรฐานระหวางประเทศดานทนตภณฑ(ISO/TC106Dentistry)ทกรงเทพมหานครชวงเวลาใกลเคยงกบการประชมทนตแพทยนานาชาต(FDI2015-AnnualWorldDentalCongress)ชวงเวลานนกรงเทพมหานครเมองเทวดาของพวกเรานาจะเปนแหลงชมนมเหลาเทพดานทนตแพทยศาสตรจากทวโลกเลยทเดยว…นาภมใจแถมยงไดชวยสงเสรมการทองเทยวของประเทศอกดวย

ประโยชนของมาตรฐานสากลดานทนตภณฑ ประเทศทพฒนาแลวหลายประเทศมการควบคมคณภาพทนตภณฑเปนการคมครองผบรโภคสงผลใหทนตภณฑทสงไปจ�าหนายในประเทศเหลานนมการแขงขนเชงคณภาพเกดขนสวนประเทศไทยซงทนตภณฑนานาชนดหลงไหลเขาประเทศและการเลอกซอเลอกใชโดยทนตแพทยเปนไปตามอทธพลการโฆษณา

ขายและการแนะน�าของตวแทนของบรษทผน�าเขาเปนสวนใหญทนตภณฑทไดรบสญลกษณ ISOจะชวยใหทนตแพทยเลอกใชไดอยางมนใจ มาตรฐานและวธการทดสอบผลตภณฑของISO ยงเปนแนวทางส�าหรบบรษทผผลตในการพฒนาทนตวสดและอปกรณเครองมอทางทนตกรรมรวมถงประเมนตรวจสอบเพอควบคมคณสมบตของทนตภณฑแตละประเภทไดอยางดสมอ.ไดจดท�ามาตรฐานอตสาหกรรม(มอก.)ของทนตภณฑเชนเกาอทนตกรรมโคมไฟสองปากเครองขดหนน�าลายวสดเคลอบรองฟนแปรงสฟนยาสฟนน�ายาบวนปากฯลฯเพอสงเสรมอตสาหกรรมในประเทศโดยอางองกบISOของทนตภณฑอยางไรกตามยงไมมหนวยงานใดรบผดชอบในการประเมนมาตรฐานทนตภณฑทจ�าหนายในประเทศโดยตรงอกทงการวจยเกยวกบทนตภณฑยงอยในวงจ�ากดปจจบนทนตวสดจดเปนเครองมอแพทยอยภายใตการควบคมของส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยา หากพบทนตวสดทซอมาดอยคณภาพหรอท�าใหเกดผลแทรกซอนไมพงประสงค ทนตแพทยผใชควรรวบรวมขอมลและรายงานตอกองควบคมเครองมอแพทยส�านกงานคณะกรรมการอาหารและยาซงจะมผลตอการพจารณาขนทะเบยนเครองมอแพทยทอนญาตใหน�าเขามาจ�าหนายในประเทศตอไป โดยสงขอมลไปทตปณ.1556ปณฝ.กระทรวงสาธารณสข11004หรออเมล[email protected] ควรแจง ชอทอย หรอเบอรโทรศพททสามารถตดตอไดนอกจากประโยชนในการแจงผลการด�าเนนการแลว กรณทขอมลไมเพยงพอหรอตองการหลกฐานเพมเตมเจาหนาทสามารถตดตอกบผรองได โดยชอทอยดงกลาวจะไดรบการเกบรกษาเปนความลบ หรออาจตดตอกลมคมครองผบรโภคดานทนตสขภาพส�านกทนตสาธารณสขกรมอนามยเพอชวยประสานงานไดเชนกน“WhendentistssharetheirclinicalexperienceviavoluntaryreportingofAdverseEvents,thiscumulativeexperiencebecomespowerfuldatathatmayhelpuncoverunsafeandfailedproducts.”—“Adversedruganddevicereactionsintheoralcavity.”JADA144(9)September2013.


ฉบบนมารจกประเทศเพอนบานอกประเทศทไมมพรมแดนตดตอกบไทย แตคนไทยเรารจกกนดวาเปนประเทศทเหมาะแกการไปชอปปง กระเปา รองเทา ฯลฯ

เปนยคลาอาณานคมของชาตตะวนตก เวยดนามกตองตกเปนอาณานคมของฝรงเศส ผน�าของเวยดนามโฮจมนห ไดตอสกบฝรงเศสจนประกาศอสรภาพไดในป พ.ศ. 2488 แตอยางไรกตามฝรงเศสไมยอมรบการเปนรฐบาลอสระของเวยดนาม จงใชวธการตงรฐบาลหนเชดทเวยดนามใต ท�าใหเกดความขดแยงและการสรบขน สงครามทเรารจกกนดคอ สงครามเดยนเบยนฟ ทเวยดนามไดวางแผนการรบอยางชาญฉลาดจนมชยชนะตอฝรงเศสได แมเวยดนามจะชนะการสรบแตฝรงเศสยงคงรบรองอ�านาจของรฐบาลเวยดนามใตอยและไดท�าขอตกลงเจนวาทยงคงแบง เวยดนามออกเปนสองสวนไวกอนและก�าหนดใหมการเลอกตงเพอรวมเวยดนามเปนประเทศเดยวในอนาคต แตการเลอกตงรวมประเทศไมเกดขน เพราะหากเลอกตงเกดขนในขณะนนเวยดนาม นาจะเปนประเทศคอมมวนสต ดงนนสหรฐอเมรกาไดสงทหารมา สนบสนนรฐบาลเวยดนามใต เพอตอตานลทธคอมมวนสต “สงครามเวยดนาม” จงเกดขนระหวางเวยดนามเหนอและใต สหรฐอเมรกาไดรวมรบกบเวยดนามใตโดยใชการรบเตมรปแบบ การปพรมทงระเบด การใชสารเคมหรอฝนเหลองอนนาสะพรงกลว แตไมสามารถสกบ

เรอง ทพ.ดร.ธงชย วชรโรจนไพศาล คณะทนตแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ใครทมาเทยวเวยดนามและไดมโอกาสคยกบคนอายสก 50-60 ปจะไดรบรถงความโหดรายของสงครามเวยดนาม และจะไดเหนจตวญญาณของนกสทไมทอถอยของชาวเวยดนาม ผมมเพอนทเปนทนตแพทยเวยดนามหลายคน เวลาทท�างานดวยกน จะเหนความทมเทหรอความเปนนกสของเขาไดชดเจน ซงเรองนเราอาจจะตองรประวตศาสตรความยากล�าบากและการตอสของคนเวยดนามเพอทจะเขาใจความเปนมาเปนไป ถายอนดประวตศาสตร เวยดนามตกอยภายใตอทธพลของจนมานานถง 1,000 ปกอนจะไดปกครองตนเองในป พ.ศ. 1481 เวยดนามไดปกครองตนเองอย 900 กวาป จนถงป พ.ศ. 2410 ท


การรบแบบกองโจรของเวยดนามเหนอได การสรบด�าเนนไปถง 16 ปในทสดกองทพเวยดนามเหนอไดชยชนะ แตชาวเวยดน า มตองสญเสยชวตทหารและประชาชนไปประมาณ 2 ลานคน ประเทศสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนามจงไดก�าเนดขนในป พ.ศ. 2518 อาจกลาวไดวาการสรางชาตและพฒนาประเทศของเวยดนามจ งเรมตนหลงการสนสดของสงครามมาไมถง 40 ปเทานน ประเทศเวยดนามยงคงถกจดอยในกลมประเทศทมรายไดต�า (low-income country) ทมรายไดตอหวของประชากรนอย ประชากรสวนใหญรอยละ 75 อยในเขตชนบท เวยดนามมชายฝงทะเลยาวถง 3,440 กโลเมตร เวยดนามแบงเปน 3 สวนคอ เวยดนามเหนอ กลาง และใต เมอปทแลวตอนทผมไปเยอนเวยดนาม ไดมโอกาสนงรถจากฮานอยลงมาทเมองเวทางตอนกลาง ไดเหนการกอสรางขยายความกวางของถนนเสนทางหมายเลข 1 ทเปนถนนยาวกวา 2,300 กโลเมตรทเชอมเวยดนามจากเหนอจรดใต ซงถาสรางเสรจเมอไรกจะเรงใหมการพฒนาประเทศมากยงขน เนองจากเวยดนามเคยอยภายใตอทธพลของจน ดงนนใครทไปเวยดนามแลวไปเยยมเยยนตามวดและโบราณสถานตางๆ จะพบตวหนงสอจน ซงเวยดนามไดยมตวหนงสอมาใชและปรบเปลยนเสยงใหตรงกบภาษาเวยดนาม แตภาษาเวยดนามปจจบนทใชอยเกดขนจากบาทหลวงชาวฝรงเศสทมาเผยแพรศาสนาทานไดแปลภาษาพดของเวยดนามโดยใชอกษรโรมนแทน โดยมสญลกษณทคลายๆ วรรณยกตทงตวบนและตวลาง เตมเขาในอกษรโรมนเพอการออกเสยงทใกลเคยงภาษาพด ตวอกษรนถกประกาศใชเปนภาษาราชการในชวงทเวยดนามตกเปนอาณานคมของฝรงเศส คนเวยดนามนบถอศาสนาพทธประมาณครงหนงของประชากรเทานน ใครทเคยไปพมาจะเหนความแตกตางในเรองนชดเจนมากครบ เราจะเหนคนพมานงสวดมนต ท�าสมาธในวด ซงเราจะไมพบภาพนในเวยดนาม ทปพนฐานประวตศาสตรเวยดนามไวยาวสกหนอยเปนเพราะวา เรองนจะท�าใหเรา “เขาใจ” บรบทของเวยดนามไดมากยงขน ท�าใหเขาใจวาท�าไมขอมลของทนตแพทยเวยดนามจงมไมครบถวน ท�าไมจงมการส�ารวจสภาวะสขภาพชองปากระดบชาตเพยงครงเดยว เขาใจวาท�าไมจงไมมองคกรทดแลจรรยาบรรณของทนตแพทยในเวยดนาม เปนตน

ทนตแพทยเวยดนาม

เวยดนามมประชากรประมาณ 90 ลานคนมมากกวาไทยเกอบ 30 ลานคน แตมพนท 331,689 ตารางกโลเมตรซงนอยกวาประเทศไทยเกอบหนงในสาม แสดงวา เวยดนามมความหนาแนนของประชากรมากกวาไทยประมาณสองเทา ขอมลทนตแพทยในเวยดนามมความไมแนนอน สวนใหญจะมขอมลเฉพาะในภาครฐเทานน และขอมลสวนใหญทใชอางองจะมาจากบทความการส�ารวจสภาวะทนตสขภาพของเวยดนามใตทรายงานไวในป พ.ศ. 2553 ขอมลจากการส�ารวจในพนทเวยดนามใตในป พ.ศ. 2551 ทม

ประชากร 45 ลานคน มทนตแพทยในภาครฐ 850 คน denturist (มความหมายเปน ชางทนตกรรม) 400 คน และ ทนตาภบาล 800 คน ซงเมอรวมทนตแพทยภาคเอกชนไปดวยแลว ในเวยดนามใตทนตแพทยหนงคนจะดแลประชากร 43,000 คน โดยแยกเปนเขตชนบทททนตแพทยหนงคนจะดแลประชากร 178,500 คน สวนในเขตเมองทนตแพทยหนงคนดแลประชากร 13,400 คน หรอมความแตกตางกนถง 13 เทา ซงเหนไดชดถงปญหาการกระจายของทนตแพทยในเวยดนาม นอกจากนยงพบวา 156 อ�าเภอจาก 363 อ�าเภอในเขตนไมมทนตแพทยแมแตคนเดยว

โรงเรยนทนตแพทยในเวยดนาม

เวยดนามมโรงเรยนทนตแพทยทเปนของรฐบาลรวม 8 แหง ซงจะตงอยในมหาวทยาลยแพทยและเภสชศาสตร (National University of Medicine and Pharmacy) ประกอบดวยทางเหนอ 4 แหงท Ha Noi, Thai Nguyen, Thai Binh, Hai Phong ทราบภาคกลาง 2 แหงท Hue และ Tay Nguyen และอก 2 โรงเรยนทางใตท Ho Chi Minh city, and Can Tho


ในโรงเรยนทนตแพทยท Hanoi, Ho Chi Minh และ Can Tho จะผลตทนตแพทยไดปละ 100-180 คน สวนโรงเรยนทนตแพทยทเหลออก 5 แหงจะมขนาดเลกกวา ผลตทนตแพทยไดปละ 50-70 คน

ส�าหรบความสมพนธกบตางประเทศ โรงเรยนทนตแพทยใน Hanoi, Ho Chi Minh และ Can Tho จะอยในโครงการ Inetnational Dental Collaboration of the Mekong River (IDCMR) รวมกบประเทศไทย กมพชา อนโดนเซย ลาว มาเลเซย พมา ในโครงการมการสงอาจารยทนตแพทยและนกศกษาในโรงเรยนทนตแพทยทงสามแหงมาแลกเปลยนกบคณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยมหดล อยางตอเนอง

สขภาพชองปากของคนเวยดนาม

มการส�ารวจสภาวะทนตสขภาพของเวยดนามในระดบชาต เมอปพ.ศ. 2544 ซงเปนขอมลทคอนขางเกามาก ไมมการส�ารวจสภาวะทนตสขภาพในระดบชาตอก มแตการส�ารวจในแตละพนท แตละจงหวด ขอมลทนยมใชอางองจะเปนการส�ารวจสภาวะทนตสขภาพในพนทเวยดนามใต ทท�าขนเมอปพ.ศ. 2553 ทอาจจะพอบอกสขภาพชองปากของคนเวยดนามได ในป พ.ศ. 2544 เดกอาย 12 ปของเวยดนามมฟนแทผเฉลย 2.05 ซตอคน เกอบทงหมดไมไดรบการรกษา ซงสะทอนถงระบบบรการทนตกรรมทยงขาดแคลนในเวยดนาม ขอมลในป พ.ศ. 2553 ทส�ารวจเฉพ า ะในพนทเวยดนามใตใหผลไมแตกตางกนมากนก เดกอาย 12 ป มฟนผเฉลย 1.99 ซตอคน ฟนทไดรบการอดมมากขนกวาเดมแตฟนเกอบทงหมดกยงไมไดรบการรกษา เมอคดเปนความชกเดกรอยละ 68.5 มฟนแทผ เมอเทยบกบประเทศไทยแลว เดกไทยอาย 12 ปมฟนผนอยกวา มฟนผเฉลย 1.3 ซตอคนและคดเปนเดกรอยละ 52.3 ทมฟนผ ส�าหรบผให ญอาย 35-44 ปทเปนโรคปรทนตอกเสบ มมากถงรอยละ 36. 4 ทมรองลกปรทนตทงระดบลกและตน ถาเทยบกบขอมลของป ร ะเทศไทยในปพ.ศ. 2555 ซงพบวา คนไทยมโรค ปรทนตอกเสบเพยงรอยละ 15.6 เทานน

คลนกทนตกรรมในเวยดนาม

เมอจบการศกษาจากโรงเรยนทนตแพทยแลว บณฑตทจบใหมสามารถเลอกได วาจะท�างานในภาครฐหรอภาคเอกชน ถาสนใจท�างานในโรงพยา บ าลภาครฐทมชอเสยง ทนตแพทยจบใหมจะตองท�างานโดยไมไดรบเงนเดอน 1 ป เพอทจะไดรบการบรรจภายหลง แตในโรงพยาบาลรฐทขาดแคลนทนตแพทยจะไดบรรจทนท ทนตแพทยในภาครฐจะไดเงนเดอนนอยมาก ทนตแพทยจบใหมทท�างานในโรงพยาบาลของรฐจะไดเงนเดอนประมาณ 6,500 บาทเทานน ดงนนโดยทวไปทนตแพทยทท�างานในโรงพยาบาลของรฐจะท�าคลนกเอกชนตอนเยน คลายๆ กบทนตแพทยรฐในประเทศไทย โดยจะเรมงานประมาณ 4 โมงครงและเลกงาน 2 ทม

เพอนทนตแพทยช า วเวยดนามบอกวา ถาเทยบทนตแพทย เวยดนามกบไทยแล ว ทนตแพทยไทยจะมฐานะและต�าแหนงในสงคมดกวาทนตแพ ท ยในเวยดนาม คลนกทนตกรรมเอกชนในเวยดนาม มกจะเปนคลนกเลกๆ ทมยนตท�าฟน 1-2 ตว เนองจากวา ทนตแพทยทเปนมอปน (มาชวยรกษาผปวยในคลนกใหเจาของคลนก) จะไดรบสวนแบงรายไดคารกษารอยละ 35 เทานน ซงนอยกวาในไทย ทได 50:50 ซงชดเจนวาระบบการแบงรายไดระหวางเจาของคลนกกบทนตแพทยนนมผลตอขนาดของคลนกทนตกรรม ในญปนเองคลน กทนตกรรมเอกชนกจะแบงรายไดใหทนตแพทย รอยละ 30-35 ซง ท�าใหเกดคลนกทนตกรรมเลกๆ อยทกหนแหง ทนตแพทยทไดสวนแบงในสดสวนทนอยกจะหนมาเปดคลนกของตนเองแทน จะมเฉพาะคลนกเอกชนในเมองใหญๆ เชน Hanoi, Ho Chi Minh, Hai P h ong และ Can Tho ทจะเปดเปนคลนก ขนาดใหญ มทนตแพทยเฉพาะทางใหบรการ


คารกษาทางทนตกรรมในเวยดนาม

ราคาคาท�าฟนในคลนกทนตกรรมเอกชนจะมอตราใกลเคยงกบโรงพยาบาลรฐบาล สาเหตสวนหนงเปนเพราะวาภาคเอกชนกบรฐเปนคแขงกนในการใหบรการทนตกรรม คลนกเอกชนไมสามารถคดราคาคาท�าฟนให ส งกวาภาครฐเพราะกลมผปวยจะเปนกลมเดยวกน แตจะยกเวนคลนกใหญๆในตวเมอง ทมงเปาไปยงผปวยทเปนคนรวย ราคาคารกษาอาจแพงขน 2 เทา สวนราคาคาท�าฟนส�าหรบใหนสตในมหาวทยาลยฝกปฎบตจะมราคาถกมาก

ขอยกตวอยาง อตราคาท�าฟนของคลนกเอกชนและโรงพยาบาลรฐ มาบางรายการ (คดทอตราแลกเปลยน 10 บาทเทากบ 7,000 ดอง) ตวอยางเชน ถอนฟนแท 150-450 บาท ขดหนน�าลาย 150-300 บาท อดฟน 75-300 บาท ฟนเทยมถอดไดฐานพลาสตก 300-450 บาท ครอบฟนพอรซเลนแบบไทเทเนยม 3,000 บาท ครอบฟนแบบโลหะมคา 10,000 บาท จดฟน 30,000 บาทเปนตน ซงราคาต�ากวาในประเทศไทย

Dental Tourism in Vietnam

การรบนกทองเทยวมาท�าฟนในประเทศเวยดนามเรมมความนยม มหลายคลนกทท�าเวบไซตประชาสมพนธใหผปวยจากประเทศสหรฐอเมรกา ยโรป หรอออสเตรเลยเขามาท�าฟน มบางคลนกระบชดวา คารกษาทางทนตกรรมของเวยดนามถกกวาไทยประมาณรอยละ 20 เพอดงดดใหมาเวยดนามแทนทจะเปนประเทศไทย และโฆษณาวารกษาโดยทนตแพทยเวยดนามทจบเฉพาะทางจากตางประเทศ ซงเหตผลสวนหนงทการทองเทยวท�าฟนไดรบความ นยมมากขน เนองมาจากสมยสงครามทคนเวยดนามอพยพไปอยในสหรฐอเมรกา โดยเฉพาะในแคลฟอรเนย และออสเตรเลย ไดสรางครอบครวทประเทศนนๆ จนปจจบนทมเศรษฐานะดขนไดชกชวนคนในประเทศดงกลาวกลบเขามาท�าฟนในเวยดนาม

โรงพยาบาลเอกชนมสดสวนนอยมาก

ในเวยดนามสถานบรการสวนใหญเปนของรฐ โรงพยาบาลเอกชนมสดสวนนอยมาก แตก�าลงขยายตวเพม จากขอมลโรงพยาบาลรฐในเวยดนามมอย 1,000 แหง มจ�านวนเตยงผปวย 189,855 เตยง สวนภาคเอกชนจะมโรงพยาบาลเอกชน 108 แหง มจ�านวนเตยง 6,500 เตยง สดสวนเตยงของโรงพยาบาลเอกชนคดเปนแครอยละ 3 ของระบบทงหมด สวนในไทย ขอมลป พ.ศ. 2554 โรงพยาบาลเอกชนมจ�านวนเตยงรอยละ 21 ของระบบทงหมดในเวยดนาม โรงพยาบาลรฐจะแยกเปน โรงพยาบาลทวไป 11 แหง โรงพยาบาลเฉพาะทาง 25 แหง โรงพยาบาลจงหวด 230 แหง และโรงพยาบาลอ�าเภอ 734 แหง นอกจากนยงมสถานอนามยหรอ communal health center 10,732 แหง


ขอขอบคณ Dr. Thu Nhan อาจารยทนตแพทยชาวเวยดนาม จาก National University of Medicine and Pharmacy, Can Tho นสตปรญญาเอก ภาควชาทนตกรรมชมชน คณะทนตแพทยศาสตร จฬาฯ ทใหขอมลเพมเตม

คนเวยดนามจายเงนดแลสขภาพของตนเองเปนหลก

จากขอมลในป พ.ศ. 2550 เวยดนามใชจายในเรองสขภาพรอยละ 7.1 ของ GDP และเกอบทงหมดของคาใชจายมาจากการใชจายเงนโดยตรงของประชาชน (Out-of-pocket) โดยทครงหนงของคาใชจายจะจายใหสถานพยาบาล หนงในสจายเปนคายา สวนคาใชจายดานสขภาพของรฐมเพยงรอยละ 8.7 ของคาใชจายดานสขภาพทงหมด ซงแสดงถงวา ประชาชนเปนผรบผดชอบหลกในการดแลสขภาพของตนเอง เมอเปรยบเทยบกบขอมลของประเทศไทยในป พ.ศ. 2556 ทคาใชจายในเรองสขภาพของไทยใชเพยงรอยละ 3.9 ของ GDP และคาใชจายของภาครฐในเรองสขภาพมมากถงรอยละ 75

หลกประกนสขภาพ ยงไมครอบคลม

ขอมลในปพ.ศ. 2549 คนเวยดนามกวารอยละ 40 ไมมหลกประกนสขภ าพใดๆ เจบปวยตองใชเงนสวนตวในการรกษา ซงคนสวนนคอ ชาว นาและเจาของกจการสวนตว(ทไมมเงนเดอนประจ�า) สวนอกรอยละ 60 มหลกประกนในระบบ Social Health Insurance (SHI) ซงในระบบ SHI จะมคนอยสองระบบ คอ 1. ภาคบงคบขาราชการและผมรายไดประจ�าทกคน 2. ภาคสมครใจทคนทสมครใจเขารวม โดยคนทอยทงในภาคบงคบและภาคสมครใจจะตองจายเงนสมทบตามฐานเงนเดอน สวนเดกทอายนอยกวา 6 ป คนจน ชนกลมนอย ทางรฐบาลจะเปนผสนบสนนงบประมาณใหเองเพอเขามาในระบบ SHI ซงจะไดรบสทธตามทก�าหนด เชน คารกษาโรค คายา คาฟนฟสภาพ การตรวจคดกรองโรคบางโรค รวมทงคาเดนทางมารบการกษาส�าหรบคนจน เปนตน การไมไดบงคบใหประชาชนทกคนเขาในระบบประกนสขภาพ จะท�าใหประชาชนทสมครใจเขารวมในหลกประกนสขภาพจะเปนคนทมโรคปร ะจ�าตว อยแลว เพราะไดลดคาใชจายในการรกษาพยาบาลลง เนองจากตองจายเงนคารกษาเพยงรอยละ 5-20 เทานน ในทางเศรษฐศาสตรสาธารณสข เรยกปรากฎการณนวา adverse

selection ท�าใหคนทอยในกองทนประกนสขภาพมแตผปวยเปนสวนใหญ และการไปใชบรการสขภาพจะมากขน ซงในบางครงการไปใชบรการอาจไมจ�าเปนเทาใดนก ทงสองประการน ท�าใหกองทนประกนสขภาพ ประสบภาวะปญหาเรองการเงน มแตคนปวยมาเขารวมและใชบรการมากเกนความจ�าเปน

ระบบการจายเงนและการรวมจาย

โรงพยาบาลรฐ เมอใหบรการผปวยแลว กจะเกบเงนคารกษาจากผปวย รอยละ 5-20 สวนทเหลอจะเรยกเกบจากกองทนประกนสขภาพ ซงโรงพยาบาลจะไดรบเงนเตมจากบรการทให ระบบนเรยกวา fee-for-services โรงพยาบาลจะไมมการขาดทน ยงบรการมากกยงจะไดรายไดเขาโรงพยาบาลมากขน ซงระบบนตางกบไทย ทสปสช.ใชเหมาจายรายห ว ทแนนอน โรงพยาบาลจะไดเงนกอนหนงไวจดบรการตามรายหวประชาชนทขนทะเบยน หากใหบรการมากโรงพยาบาลจะขาดทน แตอยางไรกตามระบบการจายเงนแบบ fee-for-sevic es จะเป น ระบบทไมสามารถควบคมงบประมาณสขภาพของประเ ทศได ถ า โรงพยาบาลทวประเทศใหบรการมากเทาใด งบประมาณกจะขยายตวมากเทานน ซงอาจท�าใหกองทนประกนสขภาพมงบประมาณไมเพยงพอกเปนไปได ในสวนทผปวยจะตองรวมจายเงน co-payment รอยละ 5-20 ของคารกษานน ขนกบวาเปนการรกษาแบบใด (ในระบบประกนสขภาพถวนหน าของไทย จ ะรวมจาย 30 บาท) แตจะมเพดานก�าหนดวา ในการรกษาทมคาใชจายสงจะรวมจายไมเกน 40 เทาของเงนเดอน เพอปองกนการลมละลายจากการรกษาพยาบาล

สงทาย

เวยดนามมความแตกตางกบไทยในหลายๆ ดาน ทงประวตความเปนมาของชาต การพฒนาประเทศ ระบบของคลนก ทนตกรรม โรงพยาบาล รวมถงระบบประกนสขภาพของประเทศ การไดรจกและเขาใจประเทศเพอนบานของเรา จะสรางใหเกดความสมพนธอนดและน�าไปสความรวมมอตอกนหลายๆ ดานใน อนาคต


ทนโลก

เปนระยะเวลากวา 16 วนนน พวกเรารสกตนเตนตาวาว ใบสมครอยไหนเอามาใหฉนกรอกเรวๆ ... สนสดการรบสมคร มทนตแพทยทมคณสมบตตามทระบไวในเอกสารรบสมครเขารวมฟาดฟนบนสงเวยนนกวาสบทาน การคดเลอกใชการสอบขอเขยนและสอบสมภาษณภาษาองกฤษ ภายใตความตนเตนและกดดน จนลวงเลยมาถงชวงเวลาการประกาศผล ผสมครทกทานมายนเรยงหนากระดานตอหนาคณะกรรมการเพอเตรยมพรอมส�าหรบการกาวขาออกมาขางหนาทนททคณะกรรมการขานชอ ผางงง...ชอชน ชอชนจรงๆแก สวรรคชางเมตตา และในทสดพวกเรากไดรบการคดเลอกใหเปนทม VTT โดยมหวหนาทมคอ หมอแนท ทพ.สทธานนท วงซาย จากสโมสรโรตารทงคา เปนผน�าทพของเราไปในครงน 4-5 เดอนกอนการเดนทาง ทมทนตแพทยจากประเทศญปนทรบหนาทดแลตอนรบพวกเรา ไดตดตอมาเพอสอบถามความตองการของพวกเราทจะเดนทางไปเรยนรงานทนตสาธารณสขตลอดครงเดอนทนน สงทพวกเราสนใจตอการเดนทางออกไปเปดโลกทรรศนในครงนมความหลากหลาย ไมวาจะเปน ความสวยงามของคลองโอตาร อากาศทหนาวเยนทางตอนเหนอของประเทศญปน มนตฤดใบไมเปลยนส แอรยยยยย... แมกระนนพวกเรากตอบทางประเทศ

เรอง ทญ.ผกามาศ แตงอทย ร.พ.ตะกวทง จ.พงงา, ทพ.เสถยร สรวศาลกล สสจ.ภเกต จ.ภเกต, ทญ.สภาณ ไหลภาภรณ รพ.อาวลก จ.กระบ, ทญ.พชญปภาภทร เดชปรตถกร อาจารยภาคโอษฐวทยา คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ทนททพวกเราไดทราบขาวและเหนประกาศจากโรตารภาค 3330 วาสวรรคเมตตา ฟาประทาน

โอกาสใหทนตแพทย ทนตาภบาลไดสมครเขารบการคดเลอกเปนสมาชกทมฝกอบรมอาชพ (Vocational Training Team หรอ VTT)

ดานทนตสาธารณสขไปยงโรตารภาค 2500 ฮอกไกโด ประเทศญปน


ญปนไปวา พวกเราสนใจการวางระบบงานทนตสาธารณสขคะ ผมอยากเหนมมมองการดแลทนตสขภาพในผปวยเดกเพอน�ากลบมาปรบใชครบ ดฉนสนใจเรองการใชเลเซอรมากๆเลยคะ สวนดฉนคดวาเทคโนโลยดานทนตกรรมรวมถงงานรากเทยมกดนาคนควา นะคะ ครคร กอนการเดนทาง พวกเราไดรบการเตรยมความพรอมในเรองภาษา มารยาท วฒนธรรมและขนบธรรมเนยมของคนญปน แมวาการเดนทางของพวกเราในครงน จะมสวนคลายกบภารกจของนองเอลลและนองเมญาทตองกาวขนเครองบนโดยสารของบรษทการบนไทยในฐานะตวแทนของสยามประเทศ จะตางกแคพวกเราไมไดไปเพอการประกวดแขงขน หากแตไปเพอแลกเปลยนแนวคด การท�างานทนตสาธารณสขเพอน�ากลบมาพฒนางานทนตสาธารณสขและเพอกระชบความสมพนธระหวางทง 2 ประเทศใหแนนแฟนมากยงขน และแลววนท 10 ตลาคมทตงตารอกมาถง 7 ชวโมงแหงการเดนทางจากกรงเทพไปยงฮอกไกโดผานไปอยางรวดเรว ทนททลอแตะรนเวยทมทนตแพทยจากประเทศญปนใหการตอนรบพวกเราอยางนาประทบใจ การมาดงานในครงนท�าใหพวกเรารวา 80% ของทนตแพทยทญปนอยในคลนกเอกชน กลาวคอ ทนตแพทยในญปนทงหมดประมาณหนงแสนคน จะท�างานอยคลนกเอกชนประมาณแปดหมนคน แตกลบไมท�าใหเกดความเหลอมล�าทางดานการรกษาทางทนตกรรมแมแตนอย เนองจากประชาชนทกคนทนจะมระบบประกนสขภาพโดยสามารถไปรบการรกษาทางทนตกรรมไดทงท

คลนกเอกชนและสถานพยาบาลของรฐ ดงนนตอใหมทนตแพทยเอกชนมากแคไหน ประชาชนกยงไดรบบรการทางทนตกรรมททวถงและเทาเทยมกน ภายใตสทธระบบประกนสขภาพ การขดหนน�าลาย การอดฟน การถอนฟน งานรกษาคลองรากฟน งานฟนเทยมถอดไดและงานครอบฟนชนดทใชโลหะทต�ากวา Pd-based และเปนครอบฟนโลหะทงซ (Full metal crown) หรอครอบฟนโลหะเคลอบคอมโพสต การรกษาดงกลาวมาทงหมดนอยภายใตสทธระบบประกนสขภาพ ซงอตราคารกษาของงานเหลานจะถกก�าหนดไวเปนมาตรฐานในราคาเดยวกนทงประเทศ ผปวยจะเลอกใชบรการทางทนตกรรมทคลนกไหนกจายเทากน ประเทศเคาถงไมตองมปายไวนลปลวขนปลวลง ปายโปรโมชนถวงดวยขวดน�าใหรกหนารานกนยงไงละจะ บคคลทอยในสทธระบบประกนสขภาพ โดยทวไปแลวจะเสยคาใชจายประมาณ 30% ของคารกษาในงานทครอบคลมตามทสทธระบบประกนสขภาพระบไว แตจะมเพยงบคคลบางกลมเทานนทไดรบการยกเวนเปนพเศษ ไดแก ผสงอายทอายมากกวา 70 ปขนไป จะเสยคาใชจายประมาณ 10% สวนขาราชการและคนพการจะไดรบการยกเวนคารกษาในงานทครอบคลมตามสทธระบบประกนสขภาพโดยคาใชจายสวนทเหลอทางรฐบาลจะเปนผจายใหแกคลนกหรอโรงพยาบาลเองทงหมด ประเทศญปนจงเปนประเทศทมสวสดการดานการรกษาทางทนตกรรมทดมากแหงหนงของโลก อยางทเราทราบกนดวาประเทศญปนมคาครองชพสงเปนอนดบตนๆของเอเชย เราจงไดแอบถามเรองอตราคาบรการทาง


ทนตกรรม กรณอดฟนอยางงายราคาเตมจะอยทประมาณ 2,000-3,000 บาท ... อตะ ดงนนถาใครทไมไดเปนคนญปนหรอไมมสทธในระบบประกนสขภาพแลวอตราคาบรการทางทนตกรรมถอวาสงมาก อยาหาวาเผอกเลยนะเจาคะ เงนเดอนชางแลปทนตกรรมทอยประจ�าในคลนกเอกชน เคาแยมมาใหฟงวาแสนหา สองแสน ฟงแลวกเอามอทาบอก นอกจากน เวลาเราไปญปนเราจะสงเกตเหนวาคนญปนไมนยมจดฟน เหนสาวๆ หลายคนหนาตาสะสวยเดนผานไปมา แตยมเหนฟนหนาแลวชางขดใจ กเนองมาจากวาราคาคาจดฟนทนนแพงมาก ต�าๆกราว 1,000,000 เยนซงเมอเทยบเปนเงนไทยตกประมาณ 300,000 บาทขนไป ส�าหรบเรองการน�าเทคโนโลยใหมๆมาใชในคลนกทนตกรรม เราไดมโอกาสไปดงานทคลนกTsugayasu ทนนมเครองมอตรวจ biofilmในชองปาก โดยทนตแพทยจะแสดงภาพแบคทเรยภายในชองปากทางจอดจตอล เพอใหผปวยรองยและหนมาตระหนกถงการท�าความสะอาดชองปากอยางถกตองและเหมาะสม นอกจากนเรายงไดสงเกตวาเครอง laser ยงเปนทนยมในหลายคลนกซงน�ามาใชเพอก�าจดโรคฟนผและตดแตงเหงอก มการใช Biogel รวมกบ Low level cold laser ในการรกษาโรคปรทนตเพอก�าจดเชอแบคทเรยชนดAnaerobe เปนตน ความแพรหลายและทวถงของเทคโนโลยทนเวอรดมาก แมในคลนกขนาดเลกกยงใช เครองเอกซเรยดจตอล กลองถายรปในชองปาก

ขนาดกะทดรดทสามารถเชอมตอกบจอดจตอล เครองผสมอลจเนตอตโนมต เครองส�าหรบออกแบบและผลตชนงานครอบและสะพานฟนดวยระบบCAD/CAM และบางแหงยงใช Ipad ส�าหรบชวยบนทกขอมลการตรวจฟนอกดวย ซงหากเปรยบเทยบกบเมองไทยแลวเทคโนโลยอยางนจะมเฉพาะคลนกและโรงพยาบาลระดบสงเทานนจากการสงเกตการณการท�างานของทนตแพทยในประเทศญปน พบวา ทงทนตแพทยและผชวยทนตแพทยจะนยมใสเสอกาวนชนดแขนสนมากกวาแขนยาว โดยจะมอปกรณ extraoral vacuum aspirator ประจ�าทกยนตท�าฟนไวส�าหรบดดเอา aerosol ทฟงกระจาย สวนการบนทก treatment record ยงคงใชกระดาษเหมอนบานเรา สวนระบบการจดเกบขอมลการตรวจฟน ภาพเอกซเรย ภาพถายในชองปากซงจะถายภาพในชองปากผปวยกอนการรกษาทกรายและมคาบรการส�าหรบการถายภาพในชองปาก ตลอดจนตารางการนดหมายผปวยจะอยในฐานขอมลคอมพวเตอรทงหมด และจะมการยนยนการนดหมายผาน e-mail กอนวนนด ไมตองสนเปลองคาโทรศพทในการโทรยนยนนดผปวย อกทงผปวยทมารบบรการทางทนตกรรมทประเทศญปนใหความส�าคญกบการนดหมายและการเลอนนดมาก ผดกบประเทศก�าลงพฒนาบางประเทศทขนาดโทรศพทไปยนยนนดผปวย 1 วนลวงหนากแลว โทรตามผปวยเมอถงเวลานดกแลว ... “ออ พลมอะคะ เดยวพคอยโทรไปนดใหมนะคะ” สงทประทบใจมากอกสงหนงจากการไปศกษาดงานในครง


น คอ ระบบการจดเกบขอมลการตรวจฟน สวนใหญแลวจะมการบนทกการตรวจฟนอยางละเอยดกอนการรกษา (มาตรฐานเทยบเทาสมยเรยนในมหาวทยาลยเลยทเดยว) มการถายภาพในชองปากทงกอนและหลงการรกษา การใหการรกษาทนจะเนนงานทนตกรรมปองกนเปนหลก ดงนนในครงแรกและทกครงทนดมาตรวจฟน จะมการใหทนตสขศกษาแกผปวยโดยทนตาภบาลกอนการ รกษาทกครง รวมถงการถายภาพภายในชองปากเพอเปรยบเทยบใหเหนถงความเปลยนแปลงทเกดขน ซงสงเหลานจะชวยใหเกดความตระหนกในการดแลสขภาพชองปากของผปวยไดดขนดวย ประเทศญปนเปนประเทศทมการท�างานอยางเปนระบบ เราจะสงเกตไดจากระบบการใหบรการแกผปวย จะมการจดแบงหนาทและการปฏบตงานของบคลากรอยางชดเจน กลาวคอ เมอผปวยเขามาในคลนกจะไดรบการซกประวต ใหทนตสขศกษาและตรวจฟนโดยทนตาภบาลกอน งานรกษาทไมยงยากซบซอน เชน อดฟน ขดหนน�าลายมกจะใหการรกษาโดยทนตาภบาล ในกรณทงานมความซบซอนหรอเกนขอบเขตททนตาภบาลจะสามารถท�าไดจงจะสงตอใหทนตแพทยเปนผรกษา ดงนนจะเหนไดวาหลายคลนกมทนตแพทยเพยงคนเดยวแตสามารถใหการบรการผปวยได 5-6 เตยงและสวนใหญการออกแบบคลนกทนตกรรมจะไมนยมท�าแยกหองแตจะม partition บาง ๆ กนเอาไวเทานน เพอใหงายตอการควบคม

ดแลโดยทนตแพทย ครงนนพวกเราไดมโอกาสตดตามดการท�างานของทนตแพทยเฉพาะทางส�าหรบเดก พบวา สงทแตกตางจากการรกษาทางทนตกรรมส�าหรบเดกในบานเรา คอ หากผปวยเดกงอแงมาก ทนตแพทยจะไมนยมใช papoose board หรอ voice control ใดๆ แตจะเสนอทางเลอกในการดมยาสลบทโรงพยาบาลเพอลดผลแทรกซอนทอาจเกดขนระหวางการท�างาน ส�าหรบการออกหนวยเพอใหบรการดานทนตกรรมปองกน ตลอดจนการออกหนวยเพอการรกษาทางทนตกรรมทประเทศญปนจะไมจ�ากดเฉพาะในสถานพยาบาลของรฐเชนในบานเรา คลนกเอกชนขนาดใหญบางแหงทนนจดใหมการออกหนวยไปตรวจฟน เยยมบาน ท�าฟนเทยมและแกไขฟนเทยม ซงแนนอนวามคาใชจายเพมเตมขนจากคาบรการทางทนตกรรมทคลนก ส�าหรบผปวยเดกนนผปกครองทกคนมหนาทในการพาลกมาตรวจฟนและทาฟลออไรดเมอเดกมอาย 1.5 ป 3 ปและอยในวยเรยน(Schoolage) ผคนในญปนใหความส�าคญในการเลยงดเดกมาก ดงนนผปกครองจงนยมเลยงลกดวยตวเองมากกวาฝากลกไวกบสถานรบเลยงเดก คณแมทท�างานสามารถลาหยดเพอเลยงดบตรไดเปนเวลา 1 ปโดยยงไดรบเงนเดอนบางสวน ทงนเปนไปตามนโยบายรฐบาล หากบรษทใดฝาฝนนโยบายดงกลาวจะถอวามความผด บางบรษทสามารถใหลางานไดนานถง 3 ปจนลกเรมเขาโรงเรยน ทงนในปท 2 และ 3 จะไมไดรบเงนเดอน(ทงนแลวแตนโยบายของแตละบรษท) แตจากการสงเกตผหญงญปนเมอแตงงานแลวสวนใหญมกลาออก มาเปนแมบานและเลยงดลกอยางเตมตว ไมปลอยใหลกตองไปอยตามสถานรบเลยงเดก นคงเปนค�าตอบทส�าคญวาท�าไมเมอพวกเราไดไปศกษาดการตรวจสขภาพรางกาย พฒนาการและการตรวจฟนเดกวย 3 ขวบท Asahikawa city hall health center จงแทบไมพบเดกทมฟนผเลย เดกๆในประเทศญปนเตบโตขนอยางมระเบยบวนยมาก ขณะท คณแมมาท�าฟน คณแมสามารถฝากเดกเลกวย 1-2ขวบไวกบเจาหนาทตอนรบได โดยทเดกเลกไมสงเสยงเอะอะโวะวายแมแตนอย เมอเขาไปดงานในโรงเรยนประถมศกษา นกเรยนทกคนจะไดรบการปลกฝงเรองการจดเกบรองเทาและกระเปาอยางเปนระเบยบ ลางจานหลงจากพกรบประทานอาหารกลางวนและจดวางอยางเรยบรอย แมกระทงการตรวจฟนเดก 3 ขวบ หรอการท�าฟนเดก แทบไมมเดกดอ รองเอาแตใจ ถยน�าลายใสหมอ ขวน


กดหยก หรอดนเลย เอะ... ชกผดวสยหรอนจะเปนการจดฉากในวนทพวกเราไปดงาน ถาทนตแพทยจากประเทศญปนไดมโอกาสมาดงานทนตแพทยส�าหรบเดกทประเทศไทย คงตองชนชมปนตะลงกบความสามารถรอบดานในการรกษาทางทนตกรรมและความอดทนของทนตแพทยไทย ตอการรบมอกบอทธปาฏหารยระหวางการรกษาทางทนตกรรมในผปวยเดกไทยอยางแนนอน เดกประถมศกษาในประเทศญปนจะไดรบการบวนฟลออไรดสปดาหละ 1 ครง โดยใหหวหนาชนเรยนเปนคนมารบน�ายาบวนปากฟลออไรดไปแจกจายตอใหเพอนในชนเรยนชวง 8 โมงเชากอนเขาหองเรยน อมครงละ 30 วนาทและหามนกเรยนบวนปากหรอทานอาหารอยางนอยครงชวโมงหลงจากอมฟลออไรด แตส�าหรบเดกเลกครประจ�าชนจะเปนคนเอาน�ายาบวนปากฟลออไรดไปแจกจายเอง พวกเรามโอกาสไดไปฟงการสอนทนตสขศกษาในเดกประถมโดยทนตแพทยดวย สงเกตเหนไดวาเดกนกเรยนตงใจเรยนมาก นกเรยนทนงหลงหองไมมพฤตกรรมการพดคยหรอเลนกนระหวางทคณครก�าลงสอน และในขณะเดยวกนหากมการซกถามโดยคณคร นกเรยนทกคนจะมสวนรวมยกมอตอบแสดงความคดเหนกนอยางไมเขนอาย เนอหาทสอนโดยทนตแพทยกนาสนใจมากทเดยว คณครจะไมสอนตรงๆวา โรคฟนผเกดจากอะไร แตคณครจะเรมสอนจากสงทเดกสนใจ เชน สตวตางๆ รปแบบการสอนจะใหเดกไดทายและใชความคดในการหาเหตผลดวยตนเอง ตวอยางการใหความรทนตสขศกษาในวนทเขารวมสงเกตการณ คณครน�าเขาสบทเรยน

ดวยอจจาระสตว 4 แบบ แลวใหเดกๆจบควาอจจาระนนเปนของสตวอะไร เดกๆจะไดฝกคดวเคราะหหาเหตผลกอนเฉลย จากนนจงโยงมาถงอาหารวาสตวชนดไหน กนอะไร จงไดขบถายอจจาระออกมาหนาตาแบบน เมอโยงมาถงอาหารกเชอมโยงตอมาถงฟนวาประเภทอาหารทแตกตางกน รปรางฟนจะแตกตางกนอยางไร แลวเชอมโยงตอไปถงเรองจรงในอดตของลาเฒาตวหนงสมยยคสงครามโลกครงท 2 ทไมมฟน กนอาหารไมได ผอมและมชวตทนาสงสาร ทนตแพทยไดท�าฟนเทยมใหลาเฒาตวนอยางยากล�าบาก และสดทายลาเฒาไดกลบมาเคยวอาหารและมสขภาพดอกครง กอนจะทงทายใหเดกๆเหนถงความส�าคญของการดแลฟนใหด เพอสขภาพทแขงแรง ล�าพงการไปอยประเทศญปนเพยงสบกวาวนคงไมสามารถท�าใหเขาใจเนอหาบรรยายของคณครเปนภาษาญปนในวนนนได ตองขอขอบคณคณจรยา สวรรณบศ ทชวยกรณาเปนลามให พวกเราจงมโอกาสไดเรยนรไปพรอมกบเดกๆในครงนน การเปดประสบการณการเดนทางในครงนมหลายสงทพวกเราประทบใจและสามารถน�ากลบมาปรบใชในระบบงานทนตสาธารณสข พวกเราขอขอบคณโรตารภาค 3330 และโรตารภาค 2500 ส�าหรบการสนบสนนคาใชจายทงหมด การเลยงดปเสอ มตรภาพและความประทบใจทนาจดจ�าตลอด 16 วนทเมองฮอกไกโด ประเทศญปน “เราหวงเปนอยางยงวา โครงการดๆ แบบนคงจะมอกเรอยๆ ส�าหรบคนทไมไดไปในครงน ถาครงหนามโอกาสดๆ แบบนมาอก อยาปลอยใหหลดลอยไปนะ เพราะโครงการนดจรง ฟนธง!!!”


Health Tip

พวกเรารวมมอรวมใจกนระหวางคณะทนตแพทยศาสตรและคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ในนาม “สถานรกษาแกไขภาวะปากแหวงเพดานโหวและความผดปกตของกะโหลกศรษะและใบหนา มหาวทยาลยนเรศวร (Naresuan Cleft & Craniofacial Center: NUCCC)” โดยเปนเครอขายสถานพยาบาลระดบสงสดแหงท 8 ของไทยและแหงแรกในเขตภาคเหนอตอนลางซงมอบตการณเกดผปวยปากแหวงเพดานโหวเพมขนทกป พบได 1 คนใน 700 คนคะ พวกเรามขดความสามารถในการตรวจวนจฉย รกษาแบบสหสาขาวชาชพ ผาตดแกไขความพการในทกรปแบบ และมระบบการบนทกขอมลผปวยแบบสมบรณ นอกจากนยงมงเนนพฒนานวตกรรมและบรณาการองคความรเกยวกบปากแหวงเพดานโหว เพอเพมโอกาสใหผปวยปากแหวงเพดานโหวและความผดปกตของกะโหลกศรษะและใบหนาไดเขารบบรการดแลรกษาอยางสหวทยาการและพฒนาคณภาพชวตของผปวยใหสามารถอยรวมในสงคมไดตอไปคะ

เรอง อ.ทญ.ดร.จฑารตน ฉมเรอง ภาควชาทนตกรรมปองกน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

สวสดคะ พนองสหสาขาเพอรอยยมทสดใสทกทาน ทมสหสาขานองใหมจากพษณโลกขอฝากเนอฝากตวดวยนะคะ ตดตามอานคอลมนนทผานมาตลอด นายนดมากไดเขยนเลาเรองทมนเรศวรของเราในฉบบนคะ


ผใหญใจดทปรกษากตตมศกดของทมนเรศวร น�าทพโดยทานอธการบด ศ.ดร.สจนต จนายน และความกรณายงจาก ศ.พเศษ ทญ.ดร.วสาขะ ลมวงศ และผศ.ทพ.ไพโรจน ศรอรณ อดตคณบดคณะทนตแพทยศาสตร อกทง รศ.ทพ.ดร.ทศพล ปยะปทมนทร คณบดคณะทนตแพทยศาสตรและ ผศ.นพ.ศรเกษม ศรลกษณ คณบดคณะแพทยศาสตร สวนทมพนองบคลากรทางการแพทยประกอบดวยสหสาขาเฉพาะทางเกยวกบปากแหวงเพดานโหวตงแตพนธศาสตรและเซลลตนก�าเนด คลนกนมแม การผาตดแกไข ศลยกรรมตกแตง ทนตกรรมส�าหรบเดกและจดฟน บ�าบดความผดปกตการไดยนและออกเสยง จตเวชรวมถงสงเสรมคณภาพชวตของครอบครวผปวยปากแหวงเพดานโหว พวกเราไดเรมใหบรการดแล

รกษาผปวยปากแหวงเพดานโหวมาตงแตป 2557 และจดประชมวชาการประจ�าปครงท 1เพอสรางเครอขายทมสหสาขาระหวางโรงพยาบาลในเขตภาคเหนอตอนลางดวยกนและไดแลกเปลยนเรยนรแนวทางการดแลรกษาปากแหวงเพดานโหว ตลอดจนระบบสงตอการดแลผปวยกลมนรวมกนคะ ส�าหรบในปน ครอบครวปากแหวงเพดานโหวมนดพบปะกนทกวนจนทรในคลนกปากแหวงเพดานโหวแบบครบวงจรของโรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวรและโรงพยาบาลทนตกรรม โดยมทมสหสาขาวางแผนการรกษาใหผปวยแตละรายรวมกนกบผปวยและครอบครวคะ ซงหากคณหมอทสงตอผปวยมาจากโรงพยาบาลอนสามารถตดตอมาเขารวมสมมนาปากแหวงเพดานโหวหรอตดตาม


จากโรงพยาบาลจงหวดตนสงกดของผปวย มาสงถงโรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวรและโรงพยาบาลทนตกรรมเพอใหผปวยไดรบสทธการรกษาอยางตอเนองและไดชดเชยคารกษาพยาบาลครอบคลมทกรายการซงในปจจบนระบบบรการสขภาพกยงคงมปญหาคาใชจายรกษาพยาบาลและคาใชจายจ�าเปนอน อนเปนภาระใหกบผปวยปากแหวงเพดานโหวและครอบครวในการดแลรกษาปากแหวงเพดานโหวอยางตอเนองตงแตแรกเกด โดยเฉพาะผประกนตนตามสทธประกนสงคม บตรหลานและหรอขาราชการตามสทธราชการผปวยยากไร และ ผปวยสทธบตรทองทไมไดขนทะเบยนโครงการยมสวยเสยงใสของส�านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต(สปสช.) พวกเราตระหนกในปญหาน และพยายามชวยดแลชแนะผปวยทกคนใหไดรบการประสานสทธและเขารบการรกษาทเหมาะสม ในปนจงไดรบการสนบสนนคารกษาผปวยปากแหวงเพดานโหวและเครองมออปกรณการแพทยจากหนวยทนตกรรมพระราชทานมหาวทยาลยนเรศวรและโรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวร อกทงมแนวคดกอตงกองทนและคณะกรรมการกองทนส�าหรบผปวยปากแหวงเพดานโหวมหาวทยาลยนเรศวรขนมา ขออนญาตประชาสมพนธเชญชวนทกทานรวมบรจาคสมทบทนในกองทนนนะคะ ส�าหรบผสนใจสามารถตดตอแจงความจ�านงบรจาคไวลวงหนาเพอรบทราบขาวสารกองทนนตอไปคะ

การใสเครองมอเพอจดสนเหงอกและจมก

เครองมอเพอจดสนเหงอกและจมก

CLEFT CLINIC ชน 2 ศลยกรรมผปวยนอก อาคารเฉลมพระเกยรต พระชนมพรรษา 7 รอบ โรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวร ทกวนจนทรท 2 ของเดอน 13.00-16.00 น

NARESUAN CLEFT CRANIOFACIAL CENTER

ผลการรกษาจากคลนกปากแหวงเพดานโหว ไดทกวนจนทรท 2 ของเดอน พวกเรายนดตอนรบมารวมแลกเปลยนเรยนรดวยกนคะ สวนคณพอคณแมหรอผปวยทสนใจมาเขารบการรกษาปากแหวงเพดานโหวและความผดปกตของกระโหลกศรษะและใบหนากบพวกเราทมนเรศวร ขอความกรณาคณพอคณแมหรอผปวยน�าใบสงตว

ทกทานสามารถตดตอสอบถามขอมลเพมเตมหรอขอค�าปรกษาปากแหวงเพดานโหวและความผดปกตของกะโหลกศรษะและใบหนามาไดนะคะ 1.ทางโทรศพทในวนเวลาราชการของคลนกปากแหวงเพดานโหว ในโรงพยาบาลมหาวทยาลยนเรศวร 2. ทางเฟซบกเพจชอ “ศนยปากแหวงเพดานโหวมหาวทยาลยนเรศวร Naresuan Cleft-Craniofacial Center” 3. ทางเวบไซตของคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร www.med.nu.ac.th ชวงเมษายนปนขอใหทกทานหรอผสนใจตดตามขาวอปเดตเนองในโอกาสครบรอบ 25 ป มหาวทยาลยนเรศวรนะคะ แววมาวาเปนโครงการพเศษส�าหรบผปวยปากแหวงเพดานโหวในเขตภาคเหนอตอนลาง ขอขอบคณผปวยปากแหวงเพดานโหวและผอานทกทานทใหความสนใจอยางยงกบนองใหมทมน รวมทงขอบคณรปภาพประกอบในบทความน ยนดพบกนอกครงใตรมเสลากบพวกเราลกนเรศวรนะคะ

12มกราคม

2558

11พฤษภาคม

2558

14กนยายน

2558

9กมภาพนธ

2558

8มถนายน

2558

12ตลาคม2558

9มนาคม2558

13กรกฎาคม

2558

9พฤศจกายน

2558

20เมษายน

2558

10สงหาคม

2558

14ธนวาคม

2558


Dent Campus

เรอง ผชวยศาสตราจารย ดร. ปยะฉตร พชรานฉตรภาควชาทนตกรรมชมชน คณะทนตแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน

ถงแมเรยนจบไปเปนบคลากรดานการแพทยและสาธารณสขหลายคนไมไดท�างานทเกยวของกบชมชนโดยตรง แตองคความรพนฐานสดทตองม คอ ความเขาใจ เหนอกเหนใจตอผอน โดยเฉพาะอยางยงเมอบคคลเหลานนเปนผรบบรการจากเรา การเรยนการสอนเพอใหนกศกษาสายวทยสขภาพเขาใจในเรองราวเหลานดเปนเรองทไมงายนก เมอคดถงความเปนจรงทเดกเหลานกวาครงเปนเดกทเกดและเตบโตในเมอง แวดลอมไปดวยสงอ�านวยความสะดวก หางสรรพสนคา รานสะดวกซออยใกลบาน ทกสงทกอยางทตองการหาซอแลกมาไดดวยเงน ดหางไกลความล�าบากตางๆ จะวาไปแลวกไมนามวธใดทจะเรยนรท�าความเขาใจวถชวต ความเปนอยของชาวบานในชนบทไดอยางลกซงเทาการเขาไปรวมใชชวตอยกบชาวบานในชมชนดวยตวเอง ชวงฤดหนาวของทกปนกศกษาในกลมคณะสายวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลยขอนแกน และวทยาลยบณฑตเอเชย จากคณะแพทย ทนตแพทย สตวแพทย เทคนคการแพทย และพยาบาลกวา 600 ชวต ตองเขารวมเรยนรชวตของชาวบาน และท�างานสขภาพชมชนผานการฝกภาคสนามรวมดวย ลกษณะการเรยนรผานการปฏบตจรงโดยใชชมชนเปนฐาน (Community-based Learning)

งานสขภาพชมชน (Community Health) ของคนทำางานสายวทยสขภาพ ตองใชความรทกษะหลากหลาย เพอเขาใจวถชวต ความซบซอนในวธคดและพฤตกรรมของชาวบาน



เปนการฝกนกศกษาใหท�างานรวมกน สรางบณฑตทมคณภาพ ท�างานรวมกบวชาชพอนได มวสยทศนในการชวยเหลอสงคมโดยเฉพาะในชนบททหางไกลและดอยโอกาส นกศกษาทนตแพทย มหาวทยาลยขอนแกน ชนป 3 ตองลงทะเบยนเรยนรวมกบเพอนๆ ตางคณะในวชาทเดกศนยแพทยเรยกกนสนๆ วา “คอมเมด-ComMed” และในปการศกษา 2557 ตวเลข 32 ปรากฏอยบนเสอทมของนกศกษา ซงหมายถงการฝกภาคสนามรวมนด�าเนนการตอเนองมาเปนปท 32 แลว โดยใชพนทชนบทระดบหมบานในอ�าเภอและจงหวดทเปลยนไปในแตละป เปาหมายของการฝกภาคสนามรวม เพอใหนกศกษาเรยนรวถชวตชมชน คนหาและวเคราะหปญหาสขภาพชมชนแบบองครวม เสนอแนวทางแกไขปญหาโดยอาศยหลกการพฒนาชมชน และมความรความเขาใจ เกดทศนคตทดตอชมชนสามารถปฏบตงานและใหบรการชมชนได ในลกษณะบรณาการผสมผสานเนอหาวชาในศาสตรตางๆ ทงมนษยศาสตร สงคมศาสตร และวทยาศาสตร และปฏบตงานรวมกนระหวางนกศกษาในสาขาเดยวกนและตางสาขาได

เดกมากขนาดนน แลวไปเรยนกนอยางไร ครอาจารย ในฐานะผออกแบบการเรยนร และดแลความเปนอยของนกศกษา ตองท�างานหนกในการวางแผนบรหารจดการทกอยางเพอใหนกศกษาไดเรยนรตามวตถประสงค นกศกษาจะถกจดเขาบานพกดวยวธการสมรายชอจากทกคณะกลมบานละ 12 คน พกอาศยใชชวตในบานของชาวบานในรปแบบ โฮมสเตย(Homestay) เปนเวลา 11 วน 10 คน ใชทรพยากรรวมกนและท�างานเปนทม ท�าอาหารจายตลาด กน นอน ใชชวตและท�างานดวยกน กจกรรมเชงวชาการทพวกเขาตองท�า คอ การเกบขอมลเชงปรมาณและคณภาพ วเคราะหปญหา วนจฉยชมชน รางแผนและจดท�าโครงการเพอแกปญหาส�าคญของชมชน โครงการบรการวชาการและชมชนสมพนธ การศกษาครอบครว วถชวตชมชนและการศกษาเฉพาะเรอง กจกรรมการเรยนรมากมาย 11 วนจงผานไปอยางรวดเรว งานแตละอยางถกออกแบบใหนกศกษาเขารวมกลมแบบคละคณะวชา เพอกระจายงานใหเกดการเรยนรอยางทวถง ตงแตกลมขนาดเลก 3-4 คน กลม 12 คน, 30 คน ถงกลมขนาดใหญ เรยกวาระดบเขต หรอระดบหมบาน ประมาณ 150 คน นกศกษาตองวางแผนการท�างานและใชชวตอยรวมกน โดยค�านงถงแนวคดทฤษฎทปรากฏอยในคมอการฝกภาคสนามรวม มหาวทยาลยขอนแกน ตวอยางเชน การมสวนรวมของชมชน (Community Participation)



การสรางพลงอ�านาจ (Community Empowerment) แนวคดวฒนธรรมชมชน ทฤษฎโครงสรางหนาท (Structural functional Theory) ทฤษฎเศรษฐศาสตรการเมองหรอการขดแยง (Political economy theory/ Conflict Theory) การสอสารสขภาพ (Health Communication) การสรางเสรมสขภาพ (Health Promotion) การบรหารโครงการ (Project Management) เปนตน

ไปเรยนกนแบบน แลวไดอะไรบาง ดวยลกษณะการเรยนรผานการปฏบตจรงโดยใชชมชนเปนฐาน และลกษณะการใชชวตเปนกลมบานทตองควบคมดแลพฤตกรรมกนเอง เคารพกฎกตกาการอยรวมกน ท�าใหเดกๆ ไดมโอกาสเขาไปเรยนรและเปนสวนหนงของชมชน ไดพบเจอและสมผสชวตจรงของชาวบานผานการท�างานทไดรบมอบหมาย เชน การศกษา ครอบครว ทไดมโอกาสสมภาษณพดคยใกลชด ไดตดตามชวตความเปนอย รบรความคด ความรสก และเหนสภาพแวดลอมทอยอาศยจรง เดกนกศกษามการปรบเปลยนพฤตกรรม เจตคตในเชงคณธรรมจรยธรรม เรยนรและเขาใจวถชวตชมชน และการอยรวมกบผอน ตวอยางทเดกนกศกษาสะทอนสงทเรยนรผานแบบบนทกประจ�าวน นาสนใจหลายประเดน

“ชาวบานในชนบทจะดเปนมตรยมแยมแจมใส ยนดใหความรวมมอเมอเราไปสมภาษณ ถาทกคนในสงคมเปนมตรตอกนแบบสงคมในชนบทกคงด เทยบกบสงคมในเมองเวลาเดนผานไปมากคงไมทกทายกน ไมมชวนกนกนขาว กนปลา ...อยชนบทดมความสขด แมไมมเงนทองมากมาย แตพอมพอกนกพอแลว ดแลวกยอนดตวเอง วาทกวนนเราอยแบบพอเพยงหรอยง ยงไขวควาอะไรทเปนวตถนยมเกนความจ�าเปนหรอเปลา” “คณยายหหนวกทานหนงเลาใหฉนฟงวา เราไมจ�าเปนตองมทกอยางทคนอนม แตแคเราพอใจกบทกอยางทเราม คณยายไมไดมบานทดโออา อลงการ ไมไดมหทใชการไดเหมอนคนปกตทวไป ไมไดถกดแลอยางผสงอายคนอนๆ แตคณยายบอกวา ทกวนนยายมความสขด” “วนนฉนไดรวา ความรเกยวกบมะเรงเตานมทฉนเรยนมาเปนประโยชนมากๆ ฉนไดพบคนไขจรง ไดฟงอาการตางๆ ตามทไดเรยนมา ทราบผลแทรกซอนจากการผาตดท�าใหปวดและชาทแขน .... ฉนไดรบรความรสกคนไขเปนเรองทละเอยดออน การทเราจะซกถามเรองราวตางๆ ควรคดใหรอบคอบวาไมกระทบกระเทอนจตใจคนไข”


“เราไมควรเอาความคดของเราไปตดสนคนไข หรอคนอนๆ เพราะอาจมเรองตางๆ มากมายเกยวกบคนไขทเรายงไมร” “วนนมพธกรรมบายศรใหลกๆ นกศกษา และสงสรรคปใหมใหผสงอายในชมชน ผสงอายทานหนงกลาววาผเฒาผแกทมาวนน กขอใหมความสขโชคดทกคนเดอ แตวาทกคนกคงโชคดกนหมดทรอดมาไดขนาดน ถาโชคไมดกพากนตายหมดแลว … คนในชมชนสนทสนมรกใครกน เพราะถาไมรกกนคงไมเอาเรองความตายมาลอเลน คนยงอายมากจะมคากเพราะไมหยดท�าความด สวนตวผมถาแกไปแลวไมคดไมท�าอะไรใหม กคงมชวตเหมอนคอยๆ เหยวตายไป ไมไดมประโยชนอะไร เปลองทรพยากรโลกของลกๆ หลานๆ เปลา” “การมาใชชวตอยรวมกนกบเพอนในบาน ตองมการปรบตวเขาหากน ตองเอาใจเขามาใสใจเรา ควรท�าตวกลมกลนกบชาวบาน มมารยาทในการมาอยอาศย ดแลบานใหสะอาดเรยบรอย” ตวอยางความคดเหลานแสดงใหเหนวานกศกษาไดรบรและเกดการเรยนรวถชวตความเปนอยของผคนในชมชนจากประสบการณตรงและการเขาไปมสวนรวมในเหตการณ เกดกระบวนการคดสะทอนเปนบทเรยนผานความรสก ความทรงจ�า และความประทบใจ รบรความยากล�าบากและการปรบตวเพออยรวมกบผอน

ปญหาฟนของหมอ แตปญหาปากทองของชาวบาน บทเรยนหนงทนกศกษาทนตแพทยมกไดเรยนรเสมอในทกป คอ “ปญหาฟนเปนเรองของหมอ แตปญหาปากทองของชาวบาน” จากกจกรรมเวทสาธารณะ - Public Forum คนขอมลกลบใหชาวบาน และท�ากระบวนการชวนคยชวนคดหาทางออกของปญหาชมชน ดวยหลกคดวา “ปญหาของชมชน แกไดโดยชมชน เพอชมชน” ปญหาแรกๆ ทชมชนตองการเปนเรองปากทองเศรษฐกจในครวเรอน อาชพการงาน สาธารณปโภค ถนน ไฟฟา ประปา การจดการขยะ แมความตองการดานสขภาพทวไปกเปนอนดบรองๆ ลงมา และไมตองไดถามถงปญหาเรองฟนของชาวบานเลย แทบไมมไดพด

ถงในเวทสาธารณะ ซงกเปนทเขาใจไดไมยากดวยวธคดการจดความส�าคญแบบชาวบานทมเรองอนๆ ทส�าคญมากมายในชวต บทเรยนนท�าใหนกศกษาผทก�าลงจะกาวเขาสวชาชพทนตแพทยในอนาคต ไดพงตระหนกระวงตอการไมโทษหรอโยนความผดใหคนไขแตเพยงฝายเดยวเมอเขาไมสามารถมารบการรกษาตามนดหมายได แตควรชวยเหลอและหาทางเลอกในการรกษาทเหมาะสมกบเงอนไขชวตของเขาใหมากทสด

มตรภาพกบเพอนตางวชาชพ และชาวบานงอกงามในหมบาน ความผกพนมตรภาพระหวางนกศกษาขณะอยในพนทการฝกถกพฒนาขนอยางรวดเรว ดวยการเผชญความยากล�าบากดวยกน ชวยกนแกปญหา ชวยดแลทกขสขของเพอน เปนเพอนท�างาน เพอนกน เพอนเลน จนวนทายๆ ของการฝก เดกหลายคนบอก “มาวนแรกๆ นบวนนบคนไมอยากอย แตวนสดทายกไมอยากกลบ มนสนก ไดเพอนกน เพอนท�างานทผกพนกนมาก” ภายหลงกลบออกมาจากพนทการฝก เดกนกศกษาในกลมบาน หลายๆ บานนดกนกลบไปเยยมพอแมของพวกเขา กลบไปเยยมผคนทพวกเขาสมภาษณ กลบไปเยยมกลมเดกเยาวชนทพวกเขาท�างานดวย และกลมผเฒาผแกทใหขอมลเลาเรองราวตางๆใหฟง เกดเปนมตรภาพความผกพนทงดงามระหวางนกศกษา ชาวบาน และพอแมประจ�าบานผเออเฟอทพกพง งานสขภาพชมชนในแบบคอมเมด ComMed KKU ทถกออกแบบใหเปนวชาฝกปฏบตการภาคสนามนจะยงคงด�าเนนตอไป เพอใหเดกๆ ยคใหมทก�าลงจะจบออกไปเปนบคลากรดานการแพทย ไดเขาใจถงวธคด วถชวตความเปนอยในอกดานหนงของประชาชนกลมคนทเรยกไดวาเปน “ผรบบรการทางการแพทย” ทมชวตจตใจ มอารมณความรสก และเงอนไขชวตทซบซอน เกนกวาทใครจะเอามาตรฐานชวตในแบบของตนมาตดสนได


สวสดครบวนนผมจะขอเลาเรองดๆ ทนสตทนตแพทยกลมหนงจากรวมหาวทยาลยนเรศวรไดมโอกาสเขารวมการแขงขนโครงงาน “กลาใหม...สรางสรรคชมชน” ชงถวยพระราชทานในระดบอดมศกษาซงเปนโครงการทธนาคารไทยพาณชยจดขนมงหวงใหนสตนกศกษาน�าความรทเปนทฤษฎและประสบการณจากการศกษาในสถาบนการศกษามาคดสรางสรรคจดท�าเปนแผนการด�าเนนงานและกจกรรมเพอประโยชนของคนในชมชนทอยไมไกลจากสถาบนการศกษาของตวเอง ไมวาจะเปนทางดานเศรษฐกจสงคมคณภาพชวต สงแวดลอมและสามารถบรณาการการเรยนรประสบการณจากการเขารวมโครงการไปประยกตใชในชวตการท�างานจรงของตนเองตลอดจนไดมโอกาสสรางสมพนธภาพและแลกเปลยนเรยนรประสบการณระหวางเพอนนสตนกศกษาทงจากสถาบนการศกษาเดยวกนและตางสถาบนการศกษา

1 ใน 20 โครงการสดทายจาก 500 ทมทวประเทศ ทไดรบคดเลอกเขาชงถวยพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร พรอมเงนรางวล 3 แสนบาท จากโครงการ “SCB Challenge กลาใหม สรางสรรคชมชน”

เรอง ผศ.ทพ.ดร.อนพนธสทธโชคชยวฒ

กอใหเกดการรวมตวกนเปนเครอขายเพอการท�าดรวมกนในอนาคตการแขงขนมรอบคดเลอก3รอบกอนจะถงรอบชงชนะเลศซงจะตดสนโดยการน�าเสนอแผนโครงงานและลงมอปฏบตจรงทมงเนนการชวยเหลอชมชนใหมการพฒนาและมความเปนอยทดขนอยางยงยนครบ ผมในฐานะอาจารยทปรกษาโครงการรสกชนชมนองๆ กลมนทไดพยายามท�าหลายสงทด และมประโยชนจนเปนทยอมรบของคณะกรรมการผานการแขงขนเขามาถงในรอบ20ทมสดทายจากทวประเทศและไดรบการสนบสนนงบประมาณ75,000บาท/โครงการ โดยจะเขารวมน�าเสนอผลการปฏบตงานในชมชน


รอบชงชนะเลศประมาณเดอนเมษายนปนครบซงจรงๆแลวการทนองๆกลมนผานการคดเลอกมาไดถงรอบท3กเรยกวาเกนคาดนะครบเพราะวาปกตผมคมทมวจยเดกนกเรยนผมจะท�าในเชงเกยวกบหองปฏบตการและคลนกมากกวานะครบปนนงคยกบนองและอยากลองเปลยนแนวสรางนวตกรรมอะไรสกอยางโดยเรมจากนองๆไปคนควาหาขอมลวาจะท�านวตกรรมอะไรดประจวบกบผมเองดแลในภาควชาปรทนตวทยาทเจอผสงอายเยอะมากแลวเรากเจอวาคนไขผสงอายในชมชนรอบมหาวทยาลยทเราลงไปชวยดแลฟนรกษาฟนอดฟนรกษาเหงอกบอยครงมากแตทกๆครงทไปกยงเจอปญหาในชองปากอยเรอยๆมนไมหมดไปสกทแถมยงดเหมอนจะเยอะมากขนดวย เรากเลยมานงคดวาประเดนส�าคญนาจะอยทการดแลตวเองของคนไขนะครบพวกเราเกดขอสงสยในคลนกวาท�าไมกลมคนไขวยรนทเรารกษาโรคปรทนตไปแลวอตราการกลบมาเปนโรคซ�าหรอรนแรงขนลดนอยลงทงยงสามารถกลบไปดแลตวเองทบานไดคอนขางด ในขณะทกลมผสงอายนกครงๆ กยงเหมอนเดมนะครบ เรากเลยมานงทบทวนวาเปนไปไดไหมวาในสภาวะแวดลอมของผสงอายทงขอจ�ากดตางๆในการดแลตวเองมนมมากกวาวยรนนองๆกลมนท�าการบานโดยลงไปหาขอมลตางๆพบวาสาเหตหลกหนงกคอผสงอายสวนใหญความสามารถในการชวยเหลอตวเองลดนอยลงนะครบเนองจากวาหลายสงหลายอยางในรางกายเสอมสภาพไปอยางการออกแรงของกลามเนอหรอบางคนกอาจจะสนมออยนงๆไมไดหรอจบของชนเลกๆไมไดครบท�าใหประสทธภาพของการใช

แปรงสฟนลดนอยลงดงนนการทคนไขรวธการดแลสขภาพฟนและเหงอกตวเองใหเหมาะสมกบวยนาจะเปนสงทดขนนองๆมานงดกนวาปจจยทชวยใหสขภาพผสงอายดดแลตวเองไดอนหนงนาจะเปนทการแปรงฟนนะครบคราวนการแปรงฟนกมปจจยเยอะตงแตวธการแปรงฟนจนถงลกษณะแปรงสฟนทใชครบมการไปทบทวนวรรณกรรมกนวาแปรงสฟนแบบไหนทจะเหมาะกบคนไขกลมนบางปรากฏวาสงทเราคนความาไดพบวาแปรงทดจะเหมาะสมกบผสงอายมากทสดมนไมมขายในทองตลาดหาซอยากราคาแพง ตอนนนเราสงสยวาแปรงสฟนทเหมาะกบผสงอายท�าไมถงไมมขายในทองตลาดนะครบซงคดวาสวนหนงอาจจะเพราะกลมเปาหมายเนนเฉพาะเกนไปท�าการตลาดและขายยากลงทนอาจไมคมคาอกทงมสนคาทดแทนในทองตลาดอยางอนเยอะแยะครบ

นองๆลองดไซนแปรงสฟนออกมา2-3แบบสงเขาประกวดIdeatoProductของภาคเหนอและไดรางวลชนะเลศ ตอนนนเราคดกนแควาเรามไอเดย เราจะสรางผลตภณฑอยางไร เราไมไดคดถงเรองการตลาดเลยนะครบ เปาหมายหลกของการสรางผลตภณฑนของนองๆ คอการใหผสงอายมสขภาพในชองปากทด เขาถงอปกรณท�าความสะอาดทถกหาซอไดในทองตลาดนะครบเรากเลยพยายามใหมนเขาสในเชงพาณชยแตปรากฏวาพอไปแขงในระดบประเทศคณะกรรมการสวนใหญกจะมงเปาไปทผลก�าไรในเชงธรกจทงหลายนะครบเชนจะวางขายทไหน


จะผลตอยางไรผลตเทาไรตนทนเทาไร ไดก�าไรอยางไรสดทายเรากรสกวาไมใชทางของเราเพราะวาถาเราจะไปท�าผลตภณฑนแลวหวงผลก�าไรมากมายตรงนนคนไขหรอผสงอายกจะเขาถงการแปรงฟนยากขนอกสดทายเรากถอดใจจากรางวลนแลวกลบมาตงตนพฒนาผลตภณฑของเราใหชมชนตามเปาหมายในครงแรกดกวาครบ โดยพยายามทจะท�าใหมนถกทสด นาใชทสด ใหผสงอายเขาถงแปรงสฟนนไดมากทสดนะครบ ตอนนเรากไดตนแบบมาแลว

พอไดตนแบบมาแลวปญหาของเราคอเราไดแปรงทเราคดกนเองวาดทสดแลวแตเรายงไมรวาจะเอาเขาไปใหชมชนใชอยางไรอนนคอสงททาทายสงทนองๆคยกนและรวมปรกษากบผมพบวาการเขาไปถงชมชนชมชนไมไดตระหนกไมไดรสกถงความส�าคญและประโยชนของมนวาอยตรงไหนแลวเขากจะไมใชมนมนเหมอนกบเราไปยดเยยดใหเคาใชเรากเลยตองพยายายามใหชมชนเขามามสวนรวมมากยงขนกบการออกแบบแปรงสฟนของเราใหผใชรสกรวมเปนเจาของกบเรา โดยท�าการส�ารวจรวมกบชาวบาน เราเอาหวแปรงสฟนขนแปรงสฟนดามแปรงสฟนทกชนดทมขายอยในทองตลาดเอาไปท�าส�ารวจกบผสงอายในชมชนรอบมหาวทยาลยโดยใหเขาเลอกเลยวาชอบหวแปรงแบบไหนขนแปรงแบบไหนดามแปรงขนาดไหนทจะจบเหมาะมอจนเราไดแปรงโมเดลสดทายเปนโมเดลทพงพอใจทงในสวนของผใชเองคอผสงอายแลวกตามหลกวชาการทเรามนะครบเรากเลยออกแบบมาไดแลวตอนนนองพยายามจะหาทนเพอผลตแปรงสฟนกเลยเอาโครงการนไปแขงขนในโครงการ“SCBChallengeกลาใหมสรางสรรคชมชน”ชงถวยพระราชทานสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯครบและเงนรางวลอก3แสนบาทซงเปนโครงการท�างานใหแกชมชนนองเอาโปรเจคนไปน�าเสนอปรากฎวาจาก500ทมทวประเทศนองๆไดเขารอบ20ทมสดทายนะครบและไดรบทนสนบสนนโครงงาน75,000บาทโดยใหมเวลาท�าโครงการ3 เดอนเพอมาน�าเสนอในรอบสดทายประมาณเดอนเมษายนครบอนทจรงเราไมไดมงหวงผลเชงธรกจวาเราจะไดก�าไรมากนอยแคไหนแตเราหวงวาคนทใชแปรงสฟนนจะมความสขกบการแปรงฟนทกครงทใชท�าความสะอาดชองปากนะครบแปรงฟนแลวไดใชสงทเหมาะกบตวเองจรงๆนาจะสงผลทดกบชองปากนนเปนสงทเราอยากใหชมชนไดจรงๆตอนนนองๆกลมนก�าลงลงไปท�ากจกรรมตางๆรวมกบชมชนมากขนครบสวนเรองการทดสอบประสทธภาพของแปรงชนดนตอนนเราลงไปตรวจฟนผสงอายในชมชนทเขาขายและขออาสาสมครมารวมตรวจสอบ


ประสทธภาพแปรงของเรานะผมอยากใหสงทเราท�าเปนความภมใจรวมกนระหวางชมชนกบมหาวทยาลย ไดท�าแปรงสฟน ทใครๆ เหนแลวอยากมไวใช มความสขกบการท�าความสะอาชองปากนะครบ เพราะไดสงทเหมาะสมกบตวเองจรงๆผมวาสงเหลานมนมคามากกวาก�าไรทเราจะไดอก ตอนนผมมองวาพอเรมลงไปท�างานกบชมชนมากขนเรมรสกวาการพฒนานวตกรรมอะไรกตามถาเราอยในสวนมหาวทยาลยแลวเราพฒนาในลกษณะเรานงอยในหอคอยแลวมองไปวาสงนนดสงนดแลวพยายามจะยดเยยดเขาไปใหเขาผมวามนอาจจะไมไดผลทดทสดนะครบผมวาการพฒนารวมกนเปนสงทดตอนนสงทนองก�าลงจะท�าคอพยายามทจะท�ายงไงใหชมชนรสกเปนเจาของรวมกนกบสงเหลานและกภาคภมใจนะครบและกรสกรกสขภาพตวเองไมใชเฉพาะในชองปากนะครบการท�างานกบชมชนเปนสงททาทายเปนสงทยากแตถาเมอไหรกตามทเราไมหยดท�าผมเชอวาทกหนวยท�างานรวมกนนาจะสงผลทดนะครบกอยากใหก�าลงใจ สดทายนผมตองขอบคณนองๆนสตในทปรกษาวจยกลมนอยางมากเพราะระหวางทเปนทปรกษาใหพวกเขาผมกไดเรยนรอะไรตางๆกบเขาดวยเหมอนกนหลายอยางทเราคดวาเราเคยรกกลายเปนวานสตรเยอะกวาเราอกครบ เราเรยนรสงใหมไปดวยกนชวยกนพฒนาปรบปรงตอไปนะครบอกสงหนงผมตองขอขอบคณชมชน เราท�าไดไมส�าเรจหรอกถาไมมชมชนเขามามสวนรวมครบอกกลมหนงทตองขอบคณคอเวทแขงขนตางๆทท�าใหเดกเราไดไปแสดงออกไดไปแสดงศกยภาพเพราะทกครงทเขาไป เขาจะไดประสบการณ ไดความคดใหมๆกลบมาพจารณางานของตวเองเพอใหเกดประโยชนสงสดถอวาเปนทางลดในการพฒนาอกทางเพราะฉะนนทกคนมสวนกบผลงานชนนนะครบอาจจะไมไดเปนผลงานทดทสดแตผมวานาจะเปนผลงานหนงทมประโยชนตอชมชนททนตแพทยอยางพวกเราพอจะท�าไดครบ


สมดล คณคา ชวต

เรอง ทพ. สมดลย หมนเพยรการ www.facebook.com/iLoveYogaAnatomywww.wordpress.com/dhamrongdul

หนงในนน คอ เพอนเกาคนหนง ทรจกกนมาเกอบ 30 ป มความรสกหลายอยางเกดขน ระหวางทรบรเรองราวของเขา ผานจอภาพผนใหญในโรงภาพยนตร ผมอดไมไดทจะคดดงๆ เปนถอยค�ากลบไปถงเขา เพอนเกา ทชอ ... โดราเอมอน.......... ถง.. ‘เพอนเกาของฉน’ นานแลวนะ ทเราไมไดพบกน “วาว !” ฉนอดอทานดงๆ ไมได ทนททเหนนายกาวออกมาจากลนชกโตะเขยนหนงสอ ในหองนอนของเดกชายขแพ ทชอ โนบตะ อกครง คราวนนายมาในลคใหม ดทนสมยสามมตดจตอล จนฉนแทบจ�าไมได แตไมวาอยางไร นายกยงเปนนายเหมอนเดม ของวเศษของนายยงคงนาตนเตนอยเสมอ

วนหยดยาวชวงขนปใหม เปดโอกาสใหผมไดกลบไปพบและอยขางๆ ใครบางคน ทหางและหายไปนาน


ฉนเชอวาเมอออกเดนทาง ทกคนอยากไปใหถงจดหมายปลายทางดวยกนทงนน ในทสดแลว ถาตวของเราไปไมถง แตใจเราไปถง.. มนกคง..ถง เชนกน เกอบลมบอกไป ตอนทนายกบโนบตะ ขามมตเวลาเขาไปชวยตวเขาเองในอนาคตเพอแกไขชวงเวลาส�าคญ ในวนกอนแตงงาน ภาพตกรามล�าสมย สรางความตนตากบฉนมใชนอย แตกยงไมเทากบความตน(ขนใน)ใจ กบค�าพดของนาย ทบอกกบโนบตะวา “เราจะไปเปลยนอนาคตท�าไม ถารวามนดอยแลว” แตเพราะฉนไมมของวเศษทสามารถเปลยนอนาคต หรอลวงรวายงเหลอเวลากบคนรอบขางไปอกนานแคไหน ทท�าได กเพยงแคใชชวงเวลาทม ‘อยขางกน’ กบพวกเขาใหมากขน การจากลา ไมไดเศราเสมอไปหรอกนะ เพราะอยางนอย การพลดพรากยงพดพาความเขมแขง ใหเราสามารถ Stand… by me คอยนหยดใหไดดวยตวเอง แตนนไมไดหมายความวา เราตองยนอยโดยล�าพง มใชหรอ ยงมคนทพรอมจะอยเคยงขางเรา และรอเรากลบไปอย.. ‘ขางกน’ เสมอ อยทเราจะหาเขาเจอหรอไม.......... ปล. ขอบคณทนายกลบมา .. กลบมาอยขางกน Stand by Me

‘คอปเตอรไมไผ’ ขยบปกแหงจนตนาการของฉนใหโบยบนไป จนเหนภาพตวเองลองลอยอยกลางอากาศ ถาไดใชรอนไปท�างาน คงเฟยวฟาวกวานงเครองบนนาด หรอ ‘ประตวเศษ’ ทนาจะชวยใหการเคลอนตวในวถชวตของฉน ประหยดเวลาและเรยวแรงลงไปไดมาก ‘ไทมแมชชน’ ไมเพยงพานายและผองเพอนทคนเคยกลบมา พรอมเสยงหวเราะ และรอยยม จนวนหนงทมนพานายกลบไปยงโลกอนาคต ถงแมจะท�าใหฉนตองเสยน�าตาไปบาง แตการจากลา ยงสอนฉนใหมองไปขางหนาดวยมมทตางออกไป นายรไหมวา ชวงเวลาเดยวกนน มขาวเครองบนล�าหนง หายไปจากทองฟา ตอมามคนพบวา มนไมไดลงจอดยงจดหมายปลายทางทตงใจไว แตกลบเปนกลางมหาสมทร การจากลาครงน สรางแรงสนสะเทอนในใจใครหลายคน ไมเวนแมแตคนใกลตวฉน เพราะมนเปนสายการบนเดยวกนกบทฉนใชเดนทางไปท�างานทกสปดาห และท�าใหฉนไดกลบมาทบทวนวา เราอยเคยงกบคนขางเราอยางไร บอยครงทเจออาหารนากน สถานทนาเทยว เรามกชวนคนขางๆ วา “ไวไปดวยกน” แตในทสด เราได ‘ไปดวยกน..จรงๆ’ สกกครง เวลาทอยดวยกน ท�าไมปลอยใหหฟงทยงเสยบคางในห หรอสายตาทไมยอมละจากหนาจอมอถอ มาแยกใหไกลกน


Dent Dining

โครงการ “เพอนปลก เพอนกน” เปนโครงการทรเรมโดยกลมจตอาสาในเมองหลวงทตงค�าถามกบตวเองวา “ถาอยากจะชวยใหชาวนาเปนทกขนอยกวาทเปนอย เราท�าอะไรไดบาง? ” คณ เลก กรรณการ รตนปรดากล สถาปนก บรษท สเปซไทม (นองสาวของ ทญ. กลยา รตนปรดากล) เปนหวเรยวหวแรงรวบรวมคนทสนใจทจะตอบค�าถามเดยวกนไดกลมเลกๆ ประมาณ 10 คน ผเขยนเองกโชคดทไดเปนหนงในนน พวกเราเรมตนคยกนเมอตนปทแลว (ชวงวกฤตโครงการรบจ�าน�าขาวนนเองคะ) ประชมกนหลายรอบ ทบทวนหาทางวาเราจะสรางชมชนทเขมแขง ดแลทงคนและสงแวดลอมไปดวยกนไดอยางไรบาง ในกลมเราคยกนมาตลอดวาเราไมไดอยากทจะท�าอะไรเปนระยะสน ไมอยากชวยในเชงการบรจาคแลวจบ โชคดมากทเรามโอกาสไดคยกบผเชยวชาญภาคประชาชนหลายทาน ในทสดพวกเรากไดมลนธสายใยแผนดน และ และสหกรณผผลตเกษตรอนทรย จ�ากด จงหวดยโสธร มาเปนภาคส�าคญใหกบโครงการ

จาก “ใครกไมรปลก ใหใครกไมรกน” มาเปน “เพอนปลก ให เพอนกน”

เรอง อ.ทญ.ดร.มทนา เกษตระทต


ขาวของโครงการปลกโดยเกษตรกรใน อ�าเภอมหาชนะชย และ อ�าเภอเลงนกทา จงหวดยโสธร สและแพคโดยโรงสชมชน มพเลยงใหความรแลวควบคมคณภาพจากสหกรณเกษตรอนทรยยโสธร ภายใตมลนธสายใยแผนดน มสมาชกรายปรนแรกเปนทนตแพทยจ�านวนไมนอยเลยคะ ปทสองนเราจะเรมรบสมครกนในอกไมกเดอนน ขอขอบคณ THAI DENTAL MAGAZINEเปนอยางมากทใหพนทเชอมตอโครงการ “เพอนปลก เพอนกน” อยาก เชญชวน พๆ นองๆ ในวงการของเราใหรวมสนบสนน หากสนใจใหเขาไปสมครหรออานรายละเอยดไดท http://farmerandfriend.org ทส�าคญ ขาวเคาหอมและอรอยมากจรงๆ คะ

ขาวของโครงการ “เพอนปลก เพอนกน” ในปแรกนเปนขาวหอมมะลแทๆ พนธ 105 ทธรรมดาจะสงออกขายตางประเทศเปนสวนใหญ ขาวกลองและขาวขาวของเราราคาเทากน แตขาวปลอดสารจะอยทกโลกรมละ 50 บาท และ ขาวอนทรยกโลกรมละ 75 บาท

แนวคดของเราคอ เราก�าลงท�าอะไรทไมใชแคเรองของการซอขาวโดยตรงจากชาวนา แตวาเราหวงใหญพยายามสรางระบบหรอโครงสรางทคอนขางครบวงจรในการทจะชวยท�าใหชมชนของชาวนาเขมแขงดวย พวกเราหวงวาอก 3 ป กลมจตอาสาจะคอยๆ โอนงานทงหมดใหกบทางชมชน ใหคนในชมชนด�าเนนการเองไดทงหมดครบทงระบบผลตและ การตลาด แนวคดของโครงการ “เพอนปลก เพอนกน” โดยหลกๆ แลวนาจะสรปไดดงตอไปน 1. “ซเอสเอ” (Community Supported Agriculture) หรอ เกษตรแบงปน เปนแนวคดทมอยแลวในหลายประเทศทใหผบรโภคสนบสนนและมปฏสมพนธกบผผลตอยางเปนรปธรรม ดวยการเปนสมาชกซอขาวลวงหนาจากเกษตรกรเปนรายป เปลยนวฒนธรรมทนนยม ซอใจกนดวยการจายกอนเพอชวยใหฝายผผลตมทนทจะน�าไปใชไดตงแตตนฤดการผลต จะไดไมตองไปกเงนแลวมารอลนวาปนฟาฝนและโรคภยศตรพชจะเปนยงไง ถาไมดกเปนหนไมรจบสน ผบรโภคเองกจะรวาอาหารทตนทานนนมาจากไหน มกรรมวธการผลตอยางไร 2. “Fair Trade” คอ เปนธรรมกบทงผผลตและผบรโภค นอกจากเกษตรกรจะไดราคาดกวาราคาตลาดและมกองทน “Fair Trade” ใหโรงสและสหกรณเพอน�าเงนลงทนในการผลตแลว ราคาขาวของโครงการนนตงอยบนความคดทอยากใหขาวอนทรย ขาวปลอดสารเขาถงไดงายขน ไมอยากใหเปนสนคาราคาสงจ�ากดอยในวงแคบ อยากใหสนคาทดตอสขภาพอยในราคาทไมแพงเกนไป 3. “เปนมตรกบคนและสงแวดลอม” เราคดวาเกษตรอนทรยตอบโจทยทงประโยชนตอสงแวดลอมและสงคม ราคาทชาวนาจะขายไดกดกวา แตการทจะเปลยนชาวนาเคมใหกลายเปนชาวนาอนทรยนนยากมาก แตโครงการของเรากสามารถดงสมาชกใหหนมาเปลยนวถไดหลายรอยครอบครว ใครใจกลากจะเปลยนเปนอนทรยเลย ใครกลวดนยงไมดเพราะใชสารเคมมานานกจะขอใสปยวทยาศาสตรบาง กลมหลงนคอทมาของขาวปลอดสารคะ คอไมใชยาฆาหญา ไมใชยาฆาแมลง แตยงใชปยเมดอยบาง ราคากเลยถกกวาอนทรยแทๆ ทเปนปยอนทรยทงหมด


dent dining

ไมใชเพราะรานสวย ถายรปออกมาแลวดด ไมใชเพราะไปแลวจะฮป จะชค จะคล แตอยากใหไปเพราะ The Never Ending Summer มอาหารทหาทานทอนยาก เพราะเปนรานทมทมงานเบองหลงทท�างานอยางมออาชพ ท�างานดวยความตงใจมากๆ ทจะสรางรานอาหารระดบคณภาพสากลใหกบผบรโภค วตถดบทใชปรงอาหารมคณภาพมาก แทบทกสวนประกอบรแหลงทมา และ ทส�าคญทอยากใหมาสนบสนนเพราะรานน อาหารอรอย บรการด นงสบาย The Never Ending Summer เปนโกดงเกาทตกแตงใหม รานโลง โปรง สวาง ไมอกทกวนวาย เหมาะกบการพดคยสนทนา ชวงเยนอากาศดๆ กนงทลานไมรมน�าได รานนเหมาะกบทกวย ไมวาจะมาเปนค มากบเพอนๆ มาเปนครอบครว พาผใหญมาร�าลกถงเมน ปลาแหงแตงโม พาเดกๆ ใหมารจกดอกไมกนได มาลองไขพะโล หมสามชน สตรโบราณ พาชาวตางชาตมาทานอาหารไทยทคนไทยทานเปนประจ�าอยางสารพด

เรอง อ.ทญ.ดร.มทนา เกษตระทต ภาพ bkkmenu, Never Ending Summer

Dent Dining ฉบบนอยากแนะนำาใหไปราน The Never Ending Summer กนคะ

The Never Ending Summer

ภาพ set นถาใชรปไหนใหเขยนใตรปหรอมสญลกษณบอกวาไดรบอนญาตจาก bkkmenu ดวยนะคะ

ภาพ bkkmenu

ภาพ bkkmenu

ภาพ bkkmenu


ไขเจยว กบ แกงสมดอกแค หรอ น�าพรกกะป ปลาทยาง มแมกระทง ย�าปลากระปอง ทานอาหารเสรจกเดนเลนทสนามหญา ดดพลงชวตจากตนไมตนใหญ เลอกซอหนงสอดๆ ไดทรานกองดด (Candide books) แถมทานขนมหรอชากาแฟไดทรานไลบรารดวย ทงหมดนอยในบรเวณเดยวกนรวมเรยกวา The Jam Factory ถาขบรถมาจากเจรญนครกมาเลยวขวาเขาคลองสานทหนารพ.ตากสนพอด มทจอดรถใหสบกวาคน หรอจะขามเรอมาจาก The River City กสะดวกคะ The Never Ending Summer มทงอาหารไทยทองถน อาหารไทยโบราณ หรอ อาหารไทยแบบทเราคนเคยทานกนทบานอยเปนประจ�า (แตท�าเองไดไมอรอยเทาน) แบบหลงนจะเหมาะกบการพาแขกตางประเทศมาเรยนรวฒนธรรมอาหารแบบ “authentic” จรงๆ สวนเมนทจะมาแนะน�าวนนจะเปนอาหารทคนไทยนาจะชอบ ทพลาดไมไดเลยคอ สายบวผดกะป สายบวกรบๆ รสชาตเขมขน หลนประจ�าวนกกลมกลอม ผกสดสะอาด มสมนเนอนองลายกอรอยมาก อกเมนทเหมอนจะธรรมดามากแตไมธรรมดาคอ ย�าวนเสนกระเทยมโทน รสชาตซมเขาเสน ตวเสนกหนบๆ ขนาดแพคกลบไปทานทบานกยง al dente อย! หลายคนอาจประทบใจกงตวโต แตทผเขยนชอบมาก คอกงแหง ขนาดก�าลงด กรอบ อรอย คณภาพดสดๆ ตอนทไดคยกบคณแอม นร บณยเกยรต ครงแรก คณแอมพดเองเลยวา “รานเราแพงจรงคะ” ราคาอาหารของ The Never Ending Summer อยทประมาณรอยกวาบาท ถง สามรอยกวาบาท คณแอมเลา

ใหฟงตอวา ทางรานพถพถนมากในการเลอกวตถดบทมคณภาพเขาราน “จายตลาดเองทกเชาจากตลาด อ.ต.ก. เพอวตถดบทมคณภาพสม�าเสมอเชอถอได สนบสนนตลาดในพนท เชน ตลาดวงเวยนใหญ และมวตถดบจากชมพร มหาชย และไรฝงธน สงตรงถงทรานทกเชา ไมวาจะเปน ผกและผลไม หรอ เนอสตว” นอกจากน The Never Ending Summer ยงสงซอขาวโดยตรงจากกลมเกษตรกรอนทรยและโรงสชมชนทยโสธรดวย คณแอมเสรมวา “เราจะใชขาวทตองปลอดจากสารพษเทานน เพราะเราเชอวาสขภาพ รางกายและจตใจทด เรมมาจากการกนของเรา เราเลอกใชขาวจากกลม “เพอนปลก เพอนกน” เพราะ เพอนชาวนาของเราตงใจ ใสใจ ทมเทชวตใหกบการปลกขาวและการพฒนาขาวอยางมออาชพรวมไปถงขนตอนการจดเกบและการจดสง มคณภาพสงและปลอดภยไดมาตรฐาน” ถาลองคดวาเราไปทานอาหาร food court ในหางหร หรอ รานอาหารตางชาตแถวสขมวท อาหารจานเดยวจานหนงกรอย-สองรอยกวา

บาทเหมอนกน (อาหารจานเดยวทนกมใหเลอกหลายเมน เชน ขาวผดเนอเคม ขาวซอย) ถาใครคดวาไมคม กแนะน�าใหสงเมนทหาทานยากหนอย อยางทแนะน�าไปขางตน หรอ มาฮอ ย�าไขตมตาน น�าพรกตะลงปลง ส�าหรบเครองดม ทนกมเมนเครองดมนาสนใจ น�าสมนไพร น�าผลไมกแปลกด เชน พรกแหงกบอบเชย หรอ น�าขงกบลนจ ธรรมดามาหนอยก น�าทบทมโซดา หรอ อญชนมะนาว คอกเทลกม เบยร และ ไวน กมใหเลอกจากหลายประเทศ ถาพาแขกมาหรอมโอกาสส�าคญก�าลงหาทฉลอง ถามาท The Never Ending Summer กจะไดบรรยากาศทด คณภาพอาหารทเผลอๆ ดกวาไปทานในโรงแรมดงๆ ทส�าคญคอมเสนหกวามากคะ ผเขยนประกาศเลยวามสวนไดสวนเสยกบทางราน ไมใชทางสนจางแตเปนความชอบพอทางใจเพราะทางรานสนบสนนขาวอนทรยจากโครงการ “เพอนปลก เพอนกน” อรอย ไมอรอย ด ไมด อยางไร ตองมาตดสนดวยตวเองสกครงคะ

ภาพ bkkmenu ภาพ Never Ending Summer

ภาพ Never Ending Summer


Dent Adirek

Dent Adirek : หลงคนทไหน ท�ำงำนทไหน จบทไหน หมอรงกจ : เกดปตตานครบ จบทนตะ มหดลรน 27 แลวกไปเรยนตอโท Oper ท University of North Carolina at Chapel Hill และ Resident Pros ท University of Iowa ครบ ตอนนผมท�างานเปนทนตแพทย part time ทโรงพยาบาลและคลนกเอกชนครบ แลวกเปนอาจารยพเศษทจฬาฯ และ มศว ครบDent Adirek : ทรำบมำวำคณหมอเลนสกเปนประจ�ำทกป อยำก

ทรำบวำคณหมอเรมรจก “สก” จรงๆไดยงไงคะหมอรงกจ : ยอนไปป 2003 เลยครบ เปนปแรกทไปเรยนตอ ฤดหนาวปแรกไมกลบเมองไทย แลวโรงเรยนกปดเทอมสามสปดาห เพราะเปนชวงหยดยาว เลยไปหาเพอนสนท ทรจกกนตงแตเดกๆ เคาเชาบานกนอยทเมอง Boulder ในรฐ Colorado ซงเปนรฐทอยกลางเทอกเขา Rocky ซงม Ski Town มากมาย ทมชอเสยงมากทสดในอเมรกากคอ Vail กบ Aspen ครบ ไปอยทนน 2 สปดาห เลยใชเวลาชวงนนท�าความรจกกบกฬาประเภทนครบ

Dent Adirek : สก เลนยำกงำยแคไหนคะ อนตรำยหรอเปลำ และมนเหมำะกบคนแบบไหนคะหมอรงกจ : กจกรรมหรอกฬาทกชนด มความอนตรายอยแลวถาขาดความระวง แตถาเราฝกฝน รจกตวเอง และท�าดวยความระมดระวง กฬาทกชนดรวมทงสก กเสยงตออนตรายนอยลง แตในเรองอบตเหต

เรอง ทพ. รงกจ หลหเจรญกล

ทนตแพทยกบการกมหนากมตาทำางานหลงแขงคงเปนของคกนแนนอน หลายคนมกจกรรมการพกผอนจากการทำางาน และในแตละคนกยอมแตกตางกนไปตามความชอบ


ทเกด บางครงมนกเปนเรองสดวสย ยงสกเปนกฬาทท�าในตางประเทศ อบตเหตทดเหมอนเลกนอยกอาจกลายเปนเรองยงยากได ทกครงทตองไปสก กควรจะมการซอประกนอบตเหตเพมเตมครบ อกทงกอนจะไปสกเดอนกตองฟตรางกายอกนดหนอย เพราะเราสกบนภเขาสงทมอากาศเบาบางท�าใหเหนอยงายครบ ส�าหรบคนทชอบกฬากลางแจง สมผสธรรมชาต และสนกกบความเรวและตนเตน กจะชอบสกแนนอนครบDent Adirek : ส�ำหรบผทสนใจอยำกจะเรมสก มอะไรบำงทควรรเกยวกบกฬำชนดนคะหมอรงกจ : ระดบความยากของการ Ski (หรอ Snowboard) นนขนอยกบลกษณะของลานสกทจะเลนครบ ไมวาจะเปนระดบความสง ความชน และความกวางของลานสก รวมทงสภาพลานทอาจจะมสงกดขวางไมวาจะเปนกอนหน แนวตนไม หรอหนาผา ลกษณะของผวหนาของหมะทเปนผว นม (powdery) หรอ ผวแขงแนนคลายเกลดน�าแขง (icy and hard packed snow) กท�าใหยากงายตางกนดวย การรจกและศกษาลานสกกอนทเราจะโลดแลนกบมนจงส�าคญ เพอความสนกสนานและปลอดภยครบ

ระดบความยากของลานสกสามารถแบงไดสามระดบ ซงใชเปนตวก�าหนดเสนทางสก (Ski Trail) ดวยครบ 1. ระดบ Green - เปนระดบงายทสด เหมาะกบผเรมฝกหด และยงไมเกงนก เนองจากมความลาดชนเพยงเลกนอย ลานมขนาดกวางขวาง และผวหนาหมะทนม งายตอการควบคม 2. ระดบ Blue (Red ในยโรป) - เปนระดบยากปานกลาง มความลาดชนมากขน ลานสกมความแคบและมทางคดเคยวมากขน 3. ระดบ Black - เปนระดบทมความยากทสด เหมาะกบผทมความช�านาญแลว เนองจากลกษณะลานสกมความลาดชนมาก มแนวตนไม หรอหนาผา อกทงลกษณะหนาผวของหมะทแขงซงยากตอการควบคม

ลานสกทกแหงจะมแผนทแสดงเสนทางสก (Ski Trail) และลฟตในภาพรวมทงหมด ท�าใหเราสามารถเลอกขนลฟตไปไดถกตววาเมอขนไปแลวจะสามารถหาเสนทางสกลงมาไดตามระดบความยากทเหมาะสมกบเรา หรอเมอขนลฟตไปแลวกใหเลอกเลนสกตามสญลกษณ (Trail Signs) ทชใหเหนวาเสนทางนจะเปนระดบความยากงายเหมาะกบเรา เพราะจะมลกศรหรอปายสญลกษณบอกเสมอวาเสนทางทก�าลงจะไปตอจากนเปนระดบ Green, Blue หรอ Black เปนตน อปกรณสก (ski gear) ทกชนมใหเชา หากคดวาไมไดสกเปนประจ�ากไมจ�าเปนตองซอมาเปนเจาของเพราะสามารถหาเชาไดทวไป แตสงจ�าเปนทตองเตรยมไปคอของใชสวนตว เชน 1. เสอสก พวกเสอกนหนาวกนลม หรอพวกเสอคลมขนเปด (down jacket) ควรเลอกสเสอสกทเดนจดจ�างายกจะยงด เพราะเวลาไปกบกลมเพอนจะไดตามหากนไดสะดวก เพราะในขณะเลนสกเรามกจะปกปดหนาตาไวทงหมดเพราะความหนาว สงทท�าใหเราจ�ากนไดในกลมเพอนกคอสเสอผา เครองแตงตวทมจดเดนเฉพาะตวครบ 2. กางเกงสก ควรเปนกางเกงส�าหรบเลนสกโดยเฉพาะ เพราะสามารถกนลม ความหนาวเยนและความชนจากหมะไดด อกทงยงมมน�าหนกเบา และทนทานตอการเสยดส ไมขาดงาย หากมการหกลม การใสกางเกงชนในขายาว (long john)ไวขางในอกชนกยงสามารถท�าใหเกดความอบอนไดมากขนไปอก 3. ถงมอสก ควรเปนถงมอทเฉพาะส�าหรบการเลนสก เพราะสามารถใหความอบอนและปองกนอบตเหตไดด 4. แวนตากนแดด มความจ�าเปนอยางยง เพราะถงแมจะมอากาศทหนาวเยน แตในวนทฟาปลอดโปรง แสงอาทตยทมความแรงอยแลวผนวกกบการสะทอนของพนผวทขาวโพลนของหมะจะยงท�าใหมนเปนอนตรายตอสายตาได 5. หมวกกนนอค ใชสวมปองกนอนตรายทอาจเกดขนจากการกระแทกDent Adirek : ท�ำไมสก กลำยมำเปนกจกรรมทชนชอบหมอรงกจ : ผมเปนคนชอบเลน Slider และนงรถไฟเหาะมาตงแตเดกครบ รสกสนกทกครงเวลาปลอยตวลงไปตามแรง G ของธรรมชาต มนเปนความสนกและตนเตนโดยไมตองพยายามท�าอะไร (ยม) การสกจงเปนการสนกกบแรง G อกครงทดเปนผใหญขนมาหนอย แตผมยงไมกลาทาทายกบแรง G ถงขน Bungy Jump นะครบ (หวเราะ)Dent Adirek : เขำวำเปนกฬำเศรษฐ ไมรวยเลนยำก จรงหรอ เเถวเอเชยบำนเรำ เลนทไหนได สกทไหนคมคำรำคำด ส�ำหรบคนอยำกเรมหมอรงกจ : ไมจรงเลยครบ มนเพยงแตวาเปนกจกรรมทตองท�าทตางประเทศ เลยมคาใชจายเรองการเดนทางและทพกทตามมาครบ ใกลบานเราทดระดบโลกกมท ฮอกไกโด Niseko Village ครบ เคาขนชอวามหมะทนมทสดในโลก ดงนนลมไมเจบ (ยม) หรอถาอยากใหประหยดอกหนอยกไปทเกาหลไดครบDent Adirek : สกทไหนมำบำง ทไหนประทบใจทสดหมอรงกจ: สกอเมรกาเปนสวนมาก เพราะคนเคยระบบทนนมากสด ทอนกม แคนาดาและญปน ถาทประทบใจทสด ณ ตอนนคงเปน Aspen อเมรกาครบ เพราะตอนเปนนกเรยนเราอยากไป แตไปไมไดเพราะแพง มากๆ ทนพอเราเรมท�างานหาเงนไดบาง เลยจดกลมไปเมอปทแลวกบเพอนทนตแพทย 3 คน เลยไดสมผสถงความ exclusive ของมนเลย ววสวยมากเหมอนภาพวาด เสนทางสกเยอะมากจนเลนกน 5 วนยงไมซ�าเสนทางเดมเลย อกทงสงอ�านวยความสะดวกเตมไปหมดครบ เหมอนกบสกลงมาปบ เดนเขาราน Sushi bar ตอไดเลยครบDent Adirek : ถำเปรยบเทยบกฬำหรอกจกรรมทใกลเคยงในเมองไทย หรอถำอยเมองไทย มเวลำจะท�ำกจกรรมอะไรหมอรงกจ : ถาตอนนคดวาจะไปหวหนครบ เคาเพงเปด Vana Nava เปนสวนน�าขนาดใหญ ม slider เยอะมาก ดนาสนกด คลายกบมลานสกบนภเขาหลายลก ถาเปนเมอกอนคง Dream World นงรถไฟเหาะมงครบ


คนทคณไมรวาใคร

จนตนาการบวกกบความคดสรางสรรคท�าใหศลปนหญงชาวเอเชย ผหนงเปนทรจกและยอมรบไปทวโลก เธออาศยจนตนาการในการน�าสงตางๆ ทพบเหนไดทวไปรอบตวมาเนรมตผลงานระดบ “มาสเตอรพซ” ใหคนทวโลกไดชนชม หงหย ศลปนและสถาปนกสาวชาวมาเลเซยเชอสายจน ปจจบนอาย 28 ป ทวโลกรจกเธอในชอเลนวา Red (เนองจากเสยงค�าวา Hong แปลวาสแดงในภาษาจนกลาง) เธอจบการศกษาดานศลปะจากออสเตรเลย ปจจบนท�างานใหกบ Hassell สตดโอศลปะชนน�าของโลก (เธอท�างานอยทสาขาประเทศจน) หงหยเปนทรจกในฐานะศลปนผท “ชอบวาดรป แตไมใชพกน” ผลงานของเธอไดรบการเผยแพรจากสอตางๆ ทวโลก คลปวดโอทเธอโพสตลง youtube และ youku มผคลกเขาไปดนบลานคน หงหย เรมโดงดงในโลกออนไลนตงแตป 2012 จากคลปการใชความคดสรางสรรคเปลยนสงของรอบตวในชวตประจ�าวนใหเปนเครองมอสรางสรรคงานศลปะ ไมวาจะเปนการใชคราบกาแฟ

“ศลปน” คอ ผสรางสรรคงานศลปะ โดยเครองมอทใชสรางงานศลปะกคอ “จนตนาการ” ของตวศลปนเอง

เรอง ทพ.อภสทธ อารยะเจรญชย

บนผากนเปอน มาสรางภาพเหมอน เจยโจว โดยไดรบแรงบนดาลใจมาจากเพลงประกอบภาพยนตรเรอง Secret ทนกรองคนดงของไตหวนขบรองและแสดงน�า

AW 66-67 �� .indd 66 2/17/2558 BE 8:59 AM


ผลงานทสรางชอใหเธออยางมาก คอการน�าดอกคารเนชนสขาวจ�านวน 2,000 ดอกมาปกบนสยอมผาสแดง เมอผานไป 3 วน การดดซมสท�าใหคารเนชนกลายเปนสแดง กลายเปนภาพเหมอนของ อองซานซจ หงหยเลอกใชดอกคารเนชนเพอเปนสญลกษณแทนความงามของซจ ผเปนดงดอกไมเหลกแหงพมา และเปนทจดจ�าจากการตอสเพอเสรภาพของประชาชนโดยมดอกไมประดบททรงผมอยเสมอ เธอใชเวลานาน 1 เดอนในการทดลองเพอศกษาเทคนคการดดซบสของดอกคารเนชน จนไดขอมลวาดอกไมใชเวลาในการดดซบสประมาณครงชวโมง และใชเวลานาน 40 ชวโมงในการท�าใหดอกไมตดสเขมสด

จากการทผลงานกอนหนาของเธอมกจะเปนภาพเหมอนของบคคลส�าคญชาวจน หรอชาวเอเชย เธอจงมความคดทจะสรางผลงานทเปนชาวตะวนตกบาง เธอจงเฟซบกไปถามเพอนเพอปรกษาวานาจะท�าภาพของใคร ในขณะทก�าลงเลนเฟซบก ท�าใหเธอนกถง มารค ซคเคอรเบรก หงหยเลอกใชหนงสอในการสรางเปนใบหนาของชายผกอตงเครอขายสงคมออนไลน เปนการตความหมายของ ค�าวา “Facebook” ในแบบของเธอ ผลงานชนนไดจากการตดขอบหนงสอในระดบความลกตางๆ กน โดยใชหนงสอ Game of Thrones จ�านวน 36 เลม (เปนหนงสอทหนาทสดทเธอหาไดในตอนนน) ใชเวลาทงสน 7 วนจงแลวเสรจ ทเหลอเชอคอหนงสอทกเลมทน�ามาใชยงสามารถอานได เนองจากเธอตดเฉพาะขอบ โดยไมมตวหนงสอถกตดออกไปแมแตตวเดยว

เมอเดอนเมษายนทผานมา หงหยไดมอบของขวญแซยดแกเฉนหลง ยอดนกแสดงบขวญใจของเธอดวยการเลอกใชตะเกยบเปนเครองมอในการสรางสรรคภาพเหมอนของเขา เนองจากตะเกยบนบเปนเอกลกษณของชาวจน และใน

ภาพยนตรหลายเรองทเฉนหลงแสดง มกจะมฉากทเขาใชตะเกยบเปนอาวธในการตอสอยเสมอ หงหยใชเวลานานนบเดอนในการรวบรวมตะเกยบหลากหลายขนาดจากสถานทตางๆในชเจยง และปกกง รวม 32,000 ค น�ามามดรวมกน และน�าตะเกยบแตละมดมาแขวน จนกลายเปนใบหนาของศลปนยอดนกแสดง และผลงานชนลาสดของศลปนสาวผน กคอ ภาพเหมอนของสามซเปอรสตารนกฟตบอลระดบโลก ไดแก ครสเตยโน โรนลโด, เนยมาร และลโอเนล เมสซ โดยใชลกฟตบอลแทนพกน และทนาทงคอ เธอใชเทาของเธอสรางผลงานชนน หงหย เลอกทจะโพสตผลงานในรปแบบคลปวดโอ เธออยากใหผชมเขาใจลกษณะการท�างานของเธอมากขนเนองจากแตเดมผชมงานศลปะแทบไมมทางรเลยวาผลงานแตละชนทส�าเรจออกมา ศลปนตองใชกระบวนการอยางไรในการสรางสรรคการท�าเชนนนอกจากจะท�าใหผชมรสกใกลชดกบศลปน ยงเปนการเพมชองทางในการสอสารระหวางกน นอกจากจนตนาการเธอจะล�าเลศแลววธทเธอเลอกสอสารกบผชมยงเหมาะกบยคสมยอกดวย

ตดตามผลงานของเธอไดทเวบไซต http://redhongyi.com/ และ www.ohiseered.com รวมทง https://www.facebook.com/redhongyi และ Instagram @redhongyi ชมคลปวดโอการสรางสรรคผลงานของเธอไดทางhttp://www.youtube.com/channel/UCEksT2jSB24zM4GrrTeWQWQ/videos

AW 66-67 �� .indd 67 2/17/2558 BE 8:59 AM


dent away

ผมเคยไดยนมาวาคนไทยทอยากไปเทยวญปนและเกาหลสวนหนงกเพราะเปนตงดาราและนกรองเคปอปเจปอป เชนกนกบคนไทยทใฝฝนอยากมาเยอนทนสวนหนงกเพราะเปนตงกษตรยจกมวงชกดวย ซงประเทศนเขากมท�าใหผดหวง พอผโดยสารทลงเครองบนเหยยบแผนดนราชอาณาจกรปบ กจะเหนปายกษตรยจกมยนตอนรบทนทเลยกอนเขาอาคารตรวจคนเขาเมอง ดวยการประชมคราวนจดโดยองคการอนามยโลกจงไดรบการตอนรบแบบวไอพพอสมควร มเจาหนาทกระทรวงสาธารณสขของภฏานถอปายตอนรบพรอมจดแจงด�าเนนการเรองตรวจคนเขาเมองใหเบดเสรจเลย รวดเรวมาก ... คราวทไปประชมบงคลาเทศ ไดเคยตดสอยหอยตามผแทนรฐมนตรเขาหองวไอพเหมอนกน แตแขกบงแกใชเวลาด�าเนนการนานมากๆ จนผโดยสารอนๆ เขาไปกนหมดแลว หรอสงสยจะอยากกกบรเวณใหเรานงในหองตอนรบวไอพนนนานๆ กไมรนะ (ฮา) ออกจากสนามบนพาโรตองเดนทางโดยรถเขาเมองหลวงคอทมพ (Thimphu) ซงหางออกไปประมาณ 50 กโลเมตร ซงคนขบรถ

เรอง ผศ.ดร.ทพ.วระศกด พทธาศร

ผมมโอกาสไดมาประชมทประเทศภฏานหรอภฐาน (ประเทศทฝรงเขาอานออกเสยงวา พ-ตาน) โดยอาศยเกาะหลงนกเหลก ‘Druk Air’ สายการบนแหงชาตมาลงจอดสนามบนเมองพาโร รนเวยของสนามบนเปนลานบนแคบๆ ทตงอยในระหวางชองเขาทกปตนขบเครองบนใหญๆ เขาจะไมมากน ....

บอกวาใชเวลามากกวา 1 ชวโมงแถมรถทมารบเปนแบบขบเคลอนสลอดวย ซงท�าใหเดาไดไมยากวาเสนทางนตองไตคดเคยวตามไหลเขาชวร .... นงรถชมทวทศนพลางและเกบภาพขางทางไปพลางดวย ดานหนงของถนนเปนภเขา อกดานหนงเปนเหวมแมน�าไหลอยขางลางดวย นงตวโยกซาย-ขวาเลยวตามทางถนนลาดยางทคดเคยว สกพกอาการพะอดพะอมเหมอนเมารถเรมมาทกทายจงพยายามเลยงชมววผานเลนสกลอง ไมงนตองใหเขาจอดใหอวกฝากไวเปนทระลกกบชาวบานทนแนๆ เมอมาถงเมองทมพถนนหนทางจะกวางขนเรมมสเลน บานเรอนกปลกชดๆ กนมากขนมองไปทางไหนกเจอแตภเขาลอมรอบ มนาละจงไมสามารถสรางสนามบนในเมองทนได เมองหลวงทมพตงอยทราบเชงเขา จดชมววส�าคญของนกทองเทยวคอขนไปบนภเขาชมเมองแบบ 360 องศา อาคารบานเรอนเขาถกจงใจสรางดวยสถาปตยกรรมแบบเดยวกน แมวาจะเปนอาคารสรางใหมกตามเถอะ สงสยคนทประกอบอาชพสถาปนกทนอาจจะไมคอยรงเทาไร (ฮา) อาจเพราะเราเปนนกทองเทยว จงชอบบรรยากาศเมองนมาก


เพราะมองจากมมไหนของเมองกเจอแตภเขาพรอมหมอกเมฆเปนฉากหลงให ตางจากการถายภาพในกรงเทพฯทมตกสงและควนรถยนตเปนฉากประกอบ ไดเดนชนชมธรรมชาตพรอมสดอากาศบรสทธเยนๆ โลงจมกดจง .... คนตางชาตทมาท�างานทนกเลาวาตอนแรกๆ กโอเคตนเตนดละนะ แตพอไมถงสปดาหจะบนวาเบอซะแลวเพราะเงยบเกน (อนนคงไมเกยวกบเราเพราะอยไมกวนเอง กอนจะเบอกแพคกระเปากลบบานแลว) ขอเตมความรทวไปเกยวกบประเทศนอกหนอยนะครบ ประเทศเลกๆ แหงนมพนทขนาดจงหวดโคราชกบบรรมยรวมกน แตมประชากรไมถงครงหนงของคนโคราชเสยอก (ประมาณ 7 แสนคน) ธงชาตของประเทศกมสญลกษณ ‘Druk’ เปนส�าคญ (ซงหมายถง Dragon หรอมงกรนนเองครบ) หนวยเงนทเขาใชเรยกเปน Ngultrum (ออกเสยงคลายๆ วา นล-ทรม หรอ งล-ทรม) โดย 1 งลทรมมคาประมาณ 50 สตางคของไทย เวลาไปซอของกงายๆ จบหาร 2 กเทยบกลบเปนราคาเงนบาทไทยไดแลว .... ราคาสนคาพนเมองและคาครองชพสวนใหญกถกกวาประเทศไทยนะ แตเนองจาก

ภฏานผลตสนคาเองไดไมมากจงตองพงสนคาตางชาตกนทงอนเดยและเนปาล โดยสนคาไทยเรากไมนอยหนา จะหาซอมามาตมย�ากง สนคาอปโภคพวกเนสกาแฟ น�าตาล แปงเดกนารก น�าเขาจากไทยไดไมยากเลยในตลาดเมองทมพ .... อาหารของคนทนจะเนนมชสและเหดทไดตามปา รสชาตออกแนวเผด-เคม ซงคลายกบคนไทยทเนนอาหารรสจดเชนกน (แตอาหารไทยเรามทงเปรยว หวาน มน เคม และเผด .. สรปวามครบทกรสวางนเถอะ ... ) อาหารพนเมองเกอบทกอยางจะมพรกเปนสวนประกอบ ดงนนตามหลงคาจงถกใชเปนทตากพรกแหงกน เดนตามตลาดสดกเจอผกผลไมบางแตไมคอยอดมสมบรณเทาไร ผมมโอกาสไปทศนศกษารอบๆ เมองทมพ โดยเขาเรมจากการขบรถพาขน-ลงเขาตามทางไหลเขา ให “ซม-ซบ-ซง” กบความเปนหบเขาทมพจนเกอบกรมๆ เมารถ ทหมายส�าคญทเปน ‘the must’ คอศนยอนรกษพนธสตวปามสตวประเภทหนงทเขาบอกวามเฉพาะในดนแดนภฏานเทานนแถมใกลสญพนธอกดวย เปนลกษณะลกผสมระหวางตวทคลายววและสวนหวทคลายแพะชอวา “ทะคน


(Takin)” เขาเปนสตวขอายมาก แมวาจะอยในกรง แตจะชอบซอนตวอยตามพมไมตองใชซมถายภาพเอาเอง ตามต�านานเขาบอกวาทะคนเปนสตวหมพานตทฤาษผมากดวยตะบะบารมสรางขนมา (ตามธรรมเนยมสตวอะไรทแปลกหาพบยากคนไทยเราจะตองอางพระฤาษกบปาหมพานตไวกอน เพราะเขาอธบายแควา .... looks like a cross between a cow and a goat. Legend has it that the animal was created by the great Buddhist yogi and it can be found only in Bhutan and nearby areas.)

“ภฏาน” ประเทศทเนนดชนความสข เขารเรมความคดทวดการเตบโตการพฒนาประเทศจากความสขของประชาชน ขณะท ประเทศอนๆ เขาเนนวดทการเตบโตทางเศรษฐกจหรอ GDP - Gross domestic product เพอเปรยบเทยบวาประเทศไหนใครผลตสนคาหรอสรางรายไดในประเทศไดมากนอยกวากน สวนภฏานมาแบบเทโดยใชการวดความสขหรอ GNH - Gross national happiness

ทจะรวมไปถงจตวญญาณ รางกาย สงคมและปจจยก�าหนด รวมทงสงแวดลอมธรรมชาตดวย .... ส�าหรบโรงเรยนของเยาวชนเขากมนโยบายโรงเรยนสเขยว (ทไมไดหมายถงการทารวและอาคารใหมสเขยวนะครบ) โดยไดไปอานในขาวเขาสมภาษณผบรหารโรงเรยนแหงหนง เขาพดไววา “โรงเรยนสเขยวไมใชหมายความถง แคสงแวดลอมเทานน แตมนคอปรชญาของการใชชวต นอกจากการเรยนเลขและวทยแลวเดกๆ จะไดเรยนรการท�างานเกษตรและอนรกษสงแวดลอมไปดวย การศกษาไมไดมความหมายของการไดเกรดสงๆ แตเราตองเตรยมเขาใหเปนคนดในภายภาคหนา” ฟงแลวนมนโรงเรยนในฝนของเดกๆ เลยนะครบ ไมตองถามเรองอตราการเจบปวยและตายวาเปนเทาไรเพอมาแขงเปรยบเทยบนะครบ เขาขอแคใหผคนมความสขกบการมชวตอยเปนส�าคญ ซงถาเดนไปรอบๆ เมองกสงเกตเหนคนทนไมนาจะมฐานะทางการเงนเทาไร เทคโนโลยกไมล�าสมย การคมนาคมกดไมคอยสะดวก หนาตาบานๆ ไมคอยแฟชน หางสรรพสนคาใหเดน


ชอบปงกแทบจะไมม แตสงเกตจากสหนาและดวงตาของชาวเมองเขากดมความสขดนะ ... ดวยความเหนสวนตวแลวความสขกคงจะแปรผกผนกบความอยากและความคาดหวง แคเขาท�าใหคนเขาคดวาตนเองเปนสวนหนงของธรรมชาตและเคารพความเปนธรรมชาตทตนเองไดอาศยเตบโตมา แคนความสขของคนเขากพงสงแลว ละนะ .... คนภฏานรนใหมๆ ไดไปเรยนเมองไทยเยอะ ซงกภาวนาขออยาใหคนทจบการศกษาจากกรงเทพฯบานเรามาเดนแชท มอถอ สวมสายเดยวเดนกรดกรายไป-มากลางเมองนแลวกน ทตองเขยนวา ไป-มา เพราะถนนทจะเปน catwalk ใหเดนโชวไดมนสนๆเอง (ฮา) .... กตองใหก�าลงใจดนแดนทบรสทธนมภมตานทานตอกระแสทนนยมทหลงไหลเขามาและใหรกษาเอกลกษณของตนเองไดนานๆ มนเปนสงส�าคญทจะรกษาความสขของคนในชาต แถมยงเปนจดดงดดทนกทองเทยวใฝฝนอยากจะมาเยอนดวย ไดไปไหวพระพทธรปบนเขาทใหญทสดของประเทศ (Buddha Point) นกทองเทยวทนบถอพทธกไดไปไหวพระเปนศรมงคล และ

แถมทายดวยไปสกการะเจดยขาวท Memorial Choeten สถานทประกอบกจทางศาสนาของกษตรยและราชวงศ คนทมาแสวงบญทนเดนสวดมนตเวยนรอบเจดย และเนองจากพทธศาสนาทนเปนแบบมหายานคลายทางธเบตจงมคนไมนอยมาสวดมนตแบบ นอนราบกราบกบพนตามธรรมเนยมปฏบตของเขาดวย .... แมจะกลบเขามาเดนในตวเมองกจะเหนสญลกษณทางศาสนามากมายแบบนเชนกน เขาสรางกระบอกกลมๆ ทมสเหลองทอง (ทเขาเดนสวดมนตพรอมเอามอไปปนใหมนหมนๆ นนแหละ)กระจายทวมมเมอง ประมาณวาคณอยตรงไหนกสามารถเดนสวดมนตไดทนท .... ไมวาใครจะมทกขตอนไหนกสามารถท�าสมาธสงบจตใจไดทนท .... บทสรปประเทศนกมความนาสนใจส�าหรบคนทตองการชนชมความเปนธรรมชาต ศาสนาและวฒนธรรมวถชวตผคน สวนใครท ชอบชอบปงหรออยากเสาะหาอาหารอรอยๆ ชม ทนอาจจะไมใชค�าตอบหรอกครบ ... สวสด

thaidental Mag

Documents