TEZ YAZIM KILAVUZU Işık Üniversitesi 2016
TEZ YAZIM KILAVUZU
Işık Üniversitesi 2016
İçindekiler
1 Giriş 5
2 Tezin Ana Esasları ve Bölümleri 6
3 Biçim ve Görünüm 8
3.1 Sayfa Niteliği ve Çoğaltım…………………………..……………… 8
3.2 Kenarlar ve Hizalama……………………………….……………… 8
3.3 Yazı Tipi………………………………………………….……………... 8
3.4 Aralık bırakma……………………………………………………………. 9
3.5 Paragraf Biçimlendirme……………………………….……………… 9
3.6 Sayfa Numaralandırması………………………….……………………. 10
3.7 Çoklu ciltler …………………………………………..…………… 10
3.8 Ön Kapak ve Ciltleme…………………………………..……………. 11
4 Tezin Bölümlerinin Yazımı 12
4.1 Başlangıç Sayfaları…………………………………………..…………… 12
4.1.1 Başlık Sayfası………………………………………..…………… 12
4.1.2 Onaylama Sayfası……………………………………..……..…. 12
4.1.3 Abstract…………………………………………………………… 12
4.1.4 Özet………………………………………………...……………. 13
4.1.5 Teşekkür…………..……………………………..………………. 13
4.1.6 İçindekiler Tablosu………………………………..……………… 14
4.1.7 Tablolar Listesi……………………………………..…………….. 14
4.1.8 Şekiller Listesi: Görseller Listesi/ Semboller Listesi…………… 15
4.2. Gövde…………………………………………………….…………. 15
4.2.1 Başlıklar……………………………………………..……………. 15
4.2.2 Görsel Materyaller: Tablolar ve Şekiller…………………….…… 16
4.2.3 Formüller…………………………………………...……………. 18
4.2.4 Alıntılar……………………………………………………….. 18
4.2.5 Dipnotlar ve Sonnotlar…………………………………………. 18
4.2.6 Alıntılar………………………………………………………… 19
4.2.7 Kaynaklar.………………………………………………………. 19
4.2.8 Ekler……………………………..………………………………… 20
4.2.9 Özgeçmiş…………………………………………………………… 21
Kaynaklar 22
2
Ek A Örnek Sayfalar 23
A.1 Kapak …………………………………………………………. 24
A.2 Başlık sayfası …………….……………………………………… 25
A.3 Onay sayfası ………………….…………………………………… 26
A.4 Abstract………………….…………………………………………… 27
A.5 Özet ………….…………………………………..………………… 28
A.6 Teşekkür -İlave Sayfa ..…………………….……………………….. 29
A.7 İçindekiler Tablosu……………………………………………………. 30
A.8 Tablolar Listesi…………………………………………………........... 31
A.9 Özgeçmiş……………………...………………………………….. …… 32
Ek B Kaynakların Yazımı 33
B.1 Alfabetik Sistem örnekleri…………………………………………… 33
B.2 Yaygın kabul gören bazı kılavuzlar… …………………….….…. 34
3
Bölüm 1
Giriş
Işık Üniversitesinde tezsiz yüksek lisans seçeneği dışında kalan mezun statüsündeki
bütün öğrencilerin yüksek lisans ya da doktora tezlerini başarılı bir şekilde
tamamlamış olması gerekmektedir. Yüksek lisans tezsiz programında yer alan
öğrencilerden dönem projesi yazmaları beklenmektedir.1 Tez veya bilimsel
inceleme, akademik bir kurul tarafından onaylanması zorunlu olan bilimsel
çalışmalardır. Işık Üniversitesi öğrencilerinin akademik başarılarının korunması ve
diğer araştırmalardan elde edilen faydaların paylaşılması için Üniversitemiz her bir
tezin veya bitirme projelerinin ciltlenmiş üç özdeş kopyası Bilim ve Mühendislik
Yüksek Lisans Okuluna veya Sosyal Bilimler Yüksek Lisans Okuluna sunulmalıdır.
Bu kılavuz Işık Üniversitesi yüksek lisans okullarına teslim edilecek olan kabul
gören bir tez/bilimsel incelemenin hazırlanması için stil ve biçimlendirme
düzenlemelerini tanımlar.2
Bu kılavuzun amacı, Işık Üniversitesi fakülteleri tarafından yayınlanan standardları
karşılamak ve Işık Üniversitesi fakülte programları tarafından yönetilen bütün
tezlerde bu standardların tutarlı bir şekilde uygulanmış olduğundan emin olmaktır.
Aşağıda belirtilmiş olan stil kuralları Işık Üniversitesi tarafından onaylanmış olan
bütün tezlerin aynı yüksek standardlara sahip olduğundan emin olmayı amaçlar.
Mezun öğrencilerin burada belirtilmiş olan kuralları tezlerini yazarken ve
sonlandırırken okuyup anlamış olması önemlidir. Orjinal metnin Işık Üniversitesi
fakülteleri tarafından kabulu, bu kuralların tümünün takip edilmiş olmasını
gerektirir.
1 Bu kılavuz, ayrıca “Proje Raporu” nun hazırlanması için temel kılavuz ihtiyacını karşılar. 2 Tez ve projelerde bu kılavuzdaki terimler kullanılır.
4
Bölüm 2
Tezin Genel Esasları ve Bölümleri
Bütün tezler kelime işlemcisi, biçimleme dili (örn. LaTeX) ve çizim ya da grafik
yazılımı kullanılarak elektronik ortamda hazırlanmalıdır.
Bütün tablolar, şekiller ve formüller kelime işlemcisi veya ilgili yazılımlar
kullanılarak elektronik ortamda hazırlanılmalıdır. Elektronik ortamda
hazırlanılamayan şekiller el ile teknik ilkelere bağlı kalınarak oluşturulmalıdır.
Bütün tablolar, şekiller tezlerin ana metnin paragrafları içerisinde verilmelidir.
Lazer ya da ink-jet yazıcı çıktıları istenmektedir. Bütün çıktıların kalıcı siyah
mürekkep ve yalnızca kâğıdın bir yüzünde olacak şekilde basılmış olması
zorunludur.
Hiç bir şekilde mürekkep düzeltmeleri, üzerine yazma, daksil, şerit daksil,
yapıştırmalar, satır arası ilaveler ya da karalayark yapılan düzeltmeler ciltlenmiş son
kopyada olmamalıdır. Eğer herhangi bir düzeltme gerekiyorsa orijinal metin
üzerinde yapılmalı (mürekkep düzeltmesi veya üzerine yazma olmaması şartıyla,
bunlara hiçbir şekilde izin verilmez) ve düzeltilmiş sayfalar tezin kopyaları
oluşturulmadan önce yeniden basılmalıdır.
Bütün tezler üç ana bölümden veya kümeden oluşmalı: başlangıç sayfaları, gövde ve
kaynak. Tablo 1.1 de verilmiş olan görünüm sırası ve sayfa numaralandırma
düzenlemeleri bütün tezlere istikrarlı bir şekilde uygulanmalıdır.
5
Tablo 1.1 Görünüm ve Numaralandırma Sırası.
Ön Kapak -Front cover (bind) ***
İç Kapak -Inside cover (title page) ***
Onay Sayfası Sayfa i **
Abstract Sayfa ii + *
Özet … *
Teşekkür … *
İçindekiler Tablosu … *
Tablolar Listesi … *
Şekiller Listesi … *
Semboller Listesi … *
Kısaltmalar Listesi … *
Giriş 1 + *
Ana gövde ve tez … *
Sonuç … *
Kaynaklar … *
Ekler … *
Özgeçmiş … *
*** : Sayfa Numarası Yok
** : Numara sayfada gözükmez
* : Numara orta, merkezde görünürdür.
Tez başlığı, Abstract ve Özet sayfaları; tablo, şekil, koyu ve italik yazımlar, kimya
veya matematik fomülleri, sembol, altsimge, üstsimge, Yunan harfleri ya da diğer
standartdışı kısaltmalar ve karakterleri içermemelidir.
6
Bölüm 3
Biçim ve Görünüm
3.1 Sayfa Niteliği ve Çoğaltma
Tezin bütün kopyaları iyi kalitede basılmalıdır, tercih edilen 80 g/m2 ağırlığında,
210X297 mm (A4) ölçülerinde, asitsiz, beyaz yüksek kaliteli kâğıtlardır. Sadece tek
taraflı basılmış kopyalar kabul edilecektir.
Orjinal metnin teslim edilmesi gerekli değildir; fakat bütün kopyalar aynı orjinalliğe
sahip olmalı, tezin tümünde bütün sayfalar yüksek kontrastta basılmalıdır.
3.2 Kenar Boşlukları ve Metnin Sağ Kenarına Hizalama
Sol kenar boşluğu (bağlayıcı taraf) ciltlemeyi sağlayabilmek için en fazla 4 cm;
diğer üç kenar boşlukları ise en fazla 2.5 cm genişliğinde olmalıdır. Bütün dipnotlar,
başlıklar, sayfa numaraları, metinler, tablolar, görseller bu kenar boşlukları
içerisinde görünmelidir.
Tüm ana bölümlerin başlıkları (örneğin, Onay sayfası, Teşekkür, Tabloların Listesi,
Şekillerin Listesi, Semboller Listesi, Kısaltmalar, Giriş, tüm diğer bölümler, Sonuç,
Kaynaklar, Ekler, Özgeçmiş) sayfanın en üst noktasının 6 cm aşağısında olmalıdır.
Sözcük kesmelerinin ne başlıklarda, ne de başlangıç sayfalarında kullanılmasına izin
verilmez. Başlıklar sayfanın merkezine ortalanmalıdır.
3.3 Yazı Tipi
Geleneksel olarak tercih edilen yazı tipi Times New Roman, 12 punto genişliğinde
orijinal metnin yazımı boyunca sürekli olarak kullanılmalıdır. Kalın harfler ve
semboller, ve italik seçeneği tezin yazımı boyunca tutumlu bir şekilde
kullanılmalıdır.
7
Dipnotların yazı tipi genişliği 10 punto olmalıdır. Şekil altı yazıların ve tablo
başlıklarının genişliği 12 punto olmalıdır. Eğer alan sınırlılığı mecburi kılıyorsa
tablodaki ve şekillerdeki karakterlerin genişliği 8 puntoya indirilebilir. İhtiyaç
duyulduğunda, örneğin büyük hacimli tezlerde, yukarıda belirtilen bütün yazı tipi
genişlikleri 1 punto aşağı çekilebilir.
3.4 Aralık bırakma
Metnin genel yazımında bir ve yarım boşluk kullanılmalıdır. Tablolar, uzun alıntılar,
dipnotlar, son notlar, kaynakça, altyazılar ve algoritmalar (sözde kodlar, yazılım
programları) tek aralıklı olmalıdır.
3.5 Paragraf Biçimlendirme
Paragraflar için iki tip biçimlendirme kullanılabilir:
Eğer paragraflar arasında aralık bırakılmışsa, satırbaşı yapmaya gerek yoktur. Bu
durumda paragraflar arasındaki boşluk üç katına çıkarılmalıdır.
Eğer satırbaşı yapıldıysa, paragraflar arasında fazladan aralık bırakmaya gerek
yoktur. Satırbaşı daima 1 cm içerden başlamalıdır.
Eğer bir paragraf sayfalar arasında paylaşılmışsa, satırların en az ikisi sayfanın
sonunda veya başında bir arada görünmek zorundadır. Bütün başlıklar ve
altbaşlıklar sayfa ayrımından evvel, bir paragrafın en az iki satırı tarafından takip
edilmiş olmalıdır.
Algoritma tanımları (sözde şifreler, yazılım programı şifreleri) sol kenardan
bütünüyle 1 cm satırbaşı yapılarak sanki ayrı bir paragrafmış gibi eş aralıklı yazıtipi
kullanarak tek aralıkla yazılmalıdır.
8
3.6 Sayfa Numaralandırma
İç ve dış kapak sayfaları dışındaki bütün sayfalar numaralandırılır. Başlangıç
sayfaları (örneğin, Onay sayfası, Teşekkür, Tabloların Listesi, Şekillerin Listesi,
Semboller Listesi, Kısaltmalar) küçük harf Romen rakamları kullanmalıdır (i, ii, iii,
….). Tezin gövde kısmından başlamak üzere (isim olarak “Giriş” kısmından), bütün
sayfa numaralarında 1 den başlayarak Arap rakamları (1, 2, 3,…) kullanılmalı ve tez
boyunca kalıcı ve sürekli olarak, görsellerin, tabloların, şekillerin ve resimlerin de
içinde bulunduğu sayfalar dahil olmak üzere son sayfaya dek uygulanmalıdır.
Bütün sayfa numaraları alt ortada, metnin en yakın satırının en az 1 cm aşağısında
ve yukarıda belirtilen sayfa kenarı sınırının içerisinde görünmelidir. Bütün sayfa
numaraları aynı yazı tipinde ve aynı puntoda olmalıdır.
3.7 Çoklu ciltler
Eğer bitmiş orijinal metin 5 cm kalınlığını aşıyorsa, iki veya daha fazla herbiri yine
en fazla 5 cm kalınlığında olacak şekilde ciltlere ayrılmalıdır. Bütün ciltler ardışık
olarak büyük Romen rakamları kullanılarak numaralandırılmalıdır. Her bir ek cilt
bir başlık sayfası içermelidir. Başlık sayfaları, başlığın altına Cilt I, Cilt II vs. olarak
sadece ciltleri ayıracak şekilde yazılmak üzere aynı olmalıdır.
Kullanılan Romen ve Arap numaralandırma sisteminin her ikisi de Cilt I den sonra
Cilt II de de devam etmelidir. Cilt I in başlık sayfası ile başlayan numaralandırma
gibi, Cilt II başlangıç sayfalarının arasında numaralandırmaya başlanır. Cilt II
numaralandırılması Cilt I in kaldığı yerden devam eder. Örneğin, eğer “iv” Cilt I de
kullanılan en son Romen rakamı ise, Cilt II nin başlık sayfası “v” olarak
sayılacaktır. Başlangıç sayfaları tarafından da “vi”, “vii” sayıları tarafından takip
edilecektir. Her bir cilt içerisinde İçindekiler Tablosu, Tablo Listesi, Şekil Listesi,
Sembol Listesi ve Kısaltma Listesini tam olarak bulundurmalıdır.
9
3.8 Ön Kapak ve Ciltleme
Bütün yüksek lisans tezleri esnek mavi kumaş içerisine ciltlenmelidir. Bütün
doktora tezleri siyah kumaş içerisine citlenmelidir. Sentetik, suni deri, ya da benzer
kumaşlar kabul edilmez. Bir ciltlenmiş kopya 285’e 215 mm ölçülerinde olmalıdır.
Tez başlığı kapağın en üst kısmından 6 cm aşağıda görünmelidir.
Bakınız: ön kapak ve sırt örneği için Ek A.
10
Bölüm 4
Tez Bölümlerinin Yazılması
4.1 Başlangıç Sayfaları
4.1.1 İç Kapak (Başlık Sayfası)
Başlık tek-aralıklı, hepsi büyük harflerle yazılmış ve sayfanın en üst kısmının 6 cm
aşağısında olmalıdır. Öğrencinin adı sayfanın en üst kısmının 14 cm aşağısında
başlamalıdır.
Başlık sayfasının aralık ve büyük harf içeren biçimi, kesinlikle Ek-A da gösterilen
başlık sayfası gibi olmalıdır.
4.1.2 Onay Sayfası
Örnek onay sayfası Ek-A da sunulmuştur. Sadece üniversite ya da kuruluşun adı
ilgili yeri göstermek için kullanacaktır. İngilizcede akademik ünvanlar danışmanlar
için Prof., Doç., Yrd. Doç. veya Dr. dir.
4.1.3 “Abstract”
Başlık tek-aralıklı olmalı, büyük harfler kullanılmalı ve sayfanın en üst kısmının 2.5
cm aşağısından başlamalıdır. “Abstract” başlığı metin kenarlarına ortalanmış,
noktalamasız, başlıktan 1.5 cm aşağıda görünmelidir ve metin başlığın en az 1.5 cm
aşağısından başlar. İngilizce yazılmalıdır.
“Abstract”ın amacı okuyucuya özlü olarak tezi veya bilimsel incelemeyi sunar ve
tanıtır. Bir “abstract” üç ana bölümden oluşmalıdır: problemin tanımı, yöntem ve
prosedürler, varılan sonuç ve kanı (the statement of the problem, methods and
procedures, results and conclusion). Hem yüksek lisans hem de doktora tezleri için
11
bir “abstract” 250 kelimenin altında olmamalı, referans, diagram ve zorunlu
kalınmadığı sürece matematiksel formüller ve dipnot içermemelidir.
4.1.4 Özet
Başlığın Türkçeye çevrilmiş hali tek aralıklı, büyük harfli ve sayfanın en üst
noktasından 2.5 cm aşağıda olmak zorundadır. Özet başlığı, sayfa kenarlarına
ortalanmış, noktalamasız, başlığın Türkçe çevirisinin 1.5 cm aşağısında olmak ve
metin en az 1.5 cm aşağısından başlamak zorundadır.
“Özet” başlığı kenarlar arasında ortalanmış, noktalamasız ve sayfanın en üst
kısmından 6 cm aşağıda kalmalıdır. Metin, başlığın en az 1.5 cm aşağısından başlar.
Abstract ve Özetin sonuna en az 3, en fazla 5 “Keywords” ve “Anahtar kelimeler”
her iki dile uygun olacak şekilde yazılmalıdır. “Keywords” kelimesi “Anahtar
Kelimeler” olarak belirtilmelidir. Anahtar kelimeler standard terminolojiye uygun
nitelikte olmalıdır. Türkçe kelimeler “Türkiye Bilim Terimleri” arasından
seçilmelidir. Yazarlar bu bilgilere http://www.bilimterimleri.com web adresini
kullanarak ulaşır. “ Türkiye Bilim terimleri” MeSH e (Medical Subject Headings)
karşılık gelmektedir. İngilizce sözcükler US National Library of Medicine’in başlık
tarayıcı listesi (http://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html) tarafından tavsiye
edilenler arasından seçilmelidir.
Örnek bir “Abstract” sayfası Ek-A da verilmiştir. “Özet” sayfasının bir örneğini Ek-
A da bulabilirsiniz.
4.1.5 Teşekkür
Teşekkür başlığı kenarlar arasında ortalanmış, noktalamasız ve sayfanın en üst
kısmından 6 cm uzakta bulunur, metin başlığın en az 1.5 cm aşağısından başlar.
Bu sayfa çalışma süreci boyunca yazara yardımda bulunan kişilere teşekkür etmek
amaçlı yazılmaktadır. Örnek bir Teşekkür sayfası Ek-A da bulunmaktadır.
12
İsteğe bağlı bir sayfa daha eklenebilir. Bu sayfa için bir başlık gerekmemektedir,
fakat bu sayfa numaralandırılmalı (romen rakamlarıyla) ve Teşekkürden önce
gelmelidir. Bu sayfa kısa ve tercihen sayfaya ortalanmış bir şekilde olmalıdır.
4.1.6 İçindekiler Tablosu
İçindekiler Tablosu çalışmanın her bir bölümünün, kısımlarının, kaynaklarının veya
bibliografyasının, eklerinin ve gerekiyorsa özgeçmişin başlıklarını listelemelidir.
İçindekiler tablosunda girişi yapılan her şeyin yazılış biçimi, metinde kullanılmış
olan ile bire bir eşleşmelidir. Her bir girişin kendisine karşılık gelen sayfaya
yönlendici lider noktaları olmalıdır.
İçindekiler Tablosu başlığı kenarlar arasında ortalanmış, noktalamasız ve sayfanın
en üst kısmından 6 cm uzakta bulunur. Asıl içindekilerin listelenmiş hali
solkenardan başlamak üzere başlığın en az 1.5 cm aşağısındadır.
İçindekiler Tablosunun bir örneğini Ek- A da bulabilirsiniz.
4.1.7 Tablolar Listesi
Tablolar Listesi, İçindekiler Tablosunu yeni bir sayfada bulunacak şekilde hemen
ardından takip etmelidir.
Tablolar Listesi başlığı kenarlar arasında ortalanmış, noktalamasız ve sayfanın en
üst kısmından 6 cm uzakta bulunur, listeleme sol kenarda, başlığın en az 1.5 cm
aşağısından başlar.
Her girdi metinde tablo için kullanılan aynı numaraya ve altyazıya ya da başlığa
sahip olmalıdır. Bununla beraber uzun olan bir altyazı kullanılan tam bir cümlenin
kapsamına göre kısaltılabilir. İçindekiler tablosunda olduğu gibi, her bir girdi
kendisini syfa numarasına yönlendiren öncü noktalar bulundurmalıdır.
Örnek bir tablolar listesi Ek-A da bulunmaktadır.
13
4.1.8 Şekiller Listesi; Görseller Listesi; Semboller Listesi
Eğer varsa, tablolar listesinde olduğu gibi, bu listeler de farklı sayfalarda olmalı ve
aynı kurallar tarafında yönetilmelidir.
4.2 Gövde
4.2.1 Başlıklar
Metin ya da tezin ana gövdesi okuyucuya konuyu anlamasında yardımcı olmak
amacıyla birçok bölüme ayrılmıştır. Metnin ayrıntılı yapısı akademik disiplinlere
göre çeşitlilik göstermesine karşın, metnin biçimlendirilmesi tümüyle tutarlı olmak
zorundadır. Bütün başlık ve altbaşlıklar her bölümde kullanılan büyük harfle yazım,
sayfaya yerleşim ve tarz bakımından aynı şekilde olmalıdır. Bölüm numarasını ve
bölüm başlığını veren başlıklara sayfanın en üst kısmında yer verilmelidir.
Bölümler Arap veya Romen rakamlarıyla uyumlu bir şekilde, büyük harflerle
numaralandırılır (Bölüm 1, Bölüm 2, Bölüm I, Bölüm II, vs.). Genel başlıklara
ilaveten; Giriş de olduğu gibi, bölümler, kısa ama özüne de uygun başlıklara ihtiyaç
duyarlar.
Sadece yeni bölümler yeni bir sayfa ile başlamalıdır. Bir bölüm içinde, bir
altbölümlerin sunumu devamlı olmalıdır; kısmi dolu olan metin sayfaları sadece
tablolar ve görseller gibi metinsel olmayan sayfalarda kabul edilebilir.
Bölüm 1 başlığı kalın, 14 punto yazı tipinde, kenarlara ortalanmış ve sayfanın en üst
kısmından 6 cm aşağıda olmalıdır; başlıklar ise koyu ve 14 punto olarak ortalanmış
şekilde 1.5 cm aşağıda bulunur. Metin en az 1.5 cm aşağıdan başlar.
İkinci seviye başlıklar, birinci ve ikinci seviyedeki altbaşlıklar sola hizalanmış, kalın
ve 12 punto olmalıdır. İkinci seviye başlıklar 2.1, 2.2, … şeklinde
numaralandırılmalıdır. Her bir kelimenin baş harfi, bağlaçlar, önermeler, ve takılar
dışında, büyük harf olmalıdır. İkinci seviye başlık önce gelen ve takip eden
metinden 1.5 cm veya satırbaşı mesafesinden ayırılmalıdır.
14
Birinci seviye altbaşlık 2.1.1, 2.1.2, … şeklinde numaralandırılmalı ve önce gelen ve
takip eden metine en fazla 8 mm uzaklıkta bulunmalıdır. Her bir kelimenin baş
harfi, bağlaçlar, önermeler, ve artikeller dışında, büyük harf olmalıdır.
İkinci seviye altbaşlık gerekliyse, 2.1.1.1, 2.1.1.2, … şeklinde numaralandırılmalı ve
önce gelen ve takip eden metine 8 mm uzaklıkta bulunmalıdır. Ancak; ikinci seviye
altbaşlıklardan mümkünse kaçınılmalıdır. Bunun sonrasında altbaşlık seçeneğine
izin verilmemelidir.
4.2.2 Görsel Materyaller
Görseller; çizim, grafik, şekil, tablo, diagram, levha ve fotoğrafları kapsamaktadır.
Bunlar yazarın uygun olduğunu düşündüğü herhangi bir yere yerleştirilebilir; fakat,
genel bir kural olduğu gibi, metinde ilgili oldukları o bölüme en yakın yerde
görünmeleri gerekir.
Tablo numaraları ve altyazılar görsellerin üzerine ortalanmış; şekil numaraları ve
altyazılar ise görselin aşağısına ortalanmış bir şekilde olmalıdır. Tablo numaraları,
şekil numaraları ve altyazıları görsellerden en az 8 mm uzakta olacak şekilde
birbirinden ayrılmalıdır.
Yarım sayfa veya daha az genişlikte olan görseller metin ile aynı sayfada
görünebilir, bu durumda görsel, 1.5 cm aşağı ve yukarı olmak üzere metinden
ayrılır.
Sağ ve sol kenarlara dikey konumlama için çok geniş olan görseller, saatin tersi
yönünde 90 derece döndürülmelidir, böylece görselin tepesi, sayfanın sol kenarına
parallel bir şekilde hizalanır. Böyle bir durumda, bütün sayfa söz konusu göresele
ayrılmak zorundadır. Altyazı ya da açıklamalar da aynı zamanda döndürülmelidir.
Görseller bu şekilde sunulduğunda, genel kenar şartları yürürlükte kalır ve sayfa
numaraları normal haliyle görünmelidir.
Herhangi çeşit görseller uyum içinde ve ekler içerecek şekilde
numaralandırılmalıdır. Ondalık yaklaşım (1.1, 1.2, 1.3,…, A.1, A.2,…, birinci
15
basamak bölümü ya da eki; ondalıktan sonraki basamak ise o bölüm veya ekteki
görselin numarasını simgeler) kullanılmalıdır.
Görseller birden fazla sayfa tutabilir. Böyle durumlarda daha sonraki sayfa görselin
numarasını ve devamı olduğunu belirten bir notu bulundurmalıdır, örneğin, "Tablo
1.2 (dvm)" veya "Tablo1.2 (devamı)".
Tablo başlığı ve şekil altyazıları metinde kullanılan yazı biçimiyle aynı olmak
zorundadır. Karakterlerin genişliği 12 punto olmalıdır.
Özellikle tablolar, ekseni ölçekleri, eksen başlıkları, kısa açıklamalar, grafik ve
diagramlardaki etiketleri okuması kolay bir yazı genişliği seçilmelidir. Eğer alan
darlığı zorunlu kılıyorsa tablolar ve şekillerdeki yazı genişliği 8 puntoya
düşürülebilir.
Şekillerde ve fotoğraflarda renk kullanılabilir ve ikinci kopyalar zaten renkli
fotokopi ile basılır. Fotoğrafik görseller orijinal olmalı ya da orijinalin iyi yapılmış
fotografik kopyalarından oluşmalıdır. Fotoğrafların standard fotokopileri kabul
edilemez. Gerekli olan yerlere görsellerin montajı, kalıcı ve iyi kalitede sonuç veren
bir teknikle (örn., kuru montaj) uygulanmalıdır. Kuru montaj ile fotoğrafın basıldığı
kâğıt kıvrılmayacaktır. Diğer yöntemler, örneğin kütüphane macunu, kauçuk tutkalı,
sprey montajı, ya da bant kabul edilemez; bu yöntemler kalıcı değidir ve kullanılan
yapışkanlan en sonunda hem kâğıdı hem de fotoğrafı uzun vade de tahrip edecektir.
Eğer görsel-işitsel bir materyelin (örn., videokaydı, kaset, vs.) metne eşlik etmesi ya
da tamamlayıcı rol üstlenmesi gerekiyorsa, metnin akıcılığında tam olarak
betimlenmelidir. Materyalin yalnızca tek bir kopyası sunulmalıdır.
Tezin CD şeklindeki bir elektronik kopyası bütün kopyalarla birlikte sunulmalıdır.
Bilgisayar yazıcı çıktıları belirlenen kenar ölçülerine uydurulmak zorunda, yüksek
siyah-beyaz kontrastı ile koyu ve okunaklı olmalı, tez-nitelikli kâğıda
kopyalanmalıdır.
16
4.2.3 Formül
Matematiksel ve kimyasal formüller, denklemler ve ifadeler, bilgisayar tarafından
denklem editörü ya da metin işaret dili kullanılarak oluşturulmalıdır. Eğer bir
kaynak belirtilmişse bunlar için numara tanımlama taşımaları gerekir. Her bir
denklem parantez içerisinde numaralandırılmak ve sağ kenarın bitişiğinde
belirtilmek zorundadır. Görseller gibi, denklem numaraları iki bölümden
oluşmalıdır, birinci kısım kitap bölüm numarasını ya da ek numarasını, sonraki
kısım ise bölümdeki veya ekteki denklem numarasını temsil eder. Örneğin, (1.1) ya
da (A.2).
4.2.4 Alıntılar
Kısa, düzyazı şeklindeki alıntılar üç veya daha az satır yer tutacak şekilde metne
konmalı ve iki tırnak içerisinde kapatılmalıdır. Üç satırı kapsayan düzyazı
şeklindeki alıntılar, tek aralıklı olarak ve kendi bütünlüğü içerisinde sol kenardan en
az 1 cm satırbaşı yapılıp, hiç bir tırnak işareti konmadan oluşturulmalıdır.
4.2.5 Dipnotlar ve Sonnotlar
Dipnot şeklindeki notlar sayfaların en altında yer alır. Sonnotlar ise kitap
bölümlerinin veya tezin sonunda kaynakçadan önce yer alır.
Dipnot uygulaması geniş bir çerçevede beşeri veya sosyal bilimler yayınlarına göre
farklılık gösterebilir. Adaylar kendi bölümleri ile kendi bireysel disiplinlerin de
kabul gören dipnot uygulamaları konusunda fikir danışmalıdır.
Dipnot ve sonnotlar için en çok kullanılan sunum tek aralık ve herbir liste arasında
çift aralıktır. Eğer sayfanın en altına yerleştirilmişse, dipnotlar metinden tam bir
horizontal çizgi ile dipnotun ilk satırından 4 mm yukarıda olacak şekilde
ayrılmalıdır.
17
Arap sayıları, yıldız işareti ya da küçük harfler dipnot ve sonnotlar için
kullanılmalıdır. Her iki durumda da kullanılan etiket ya satırın üstünde ya da satır
hizasınca parantez içinde verilebilir.
4.2.6 Alıntılar
Tezdeki referanslar hem alfabetik hem de sayı sistemi tarafından alıntılanır. Aday,
kendi araştırma alanında kullanılan sistem hakkında fikir sahibi olmalıdır.
Danışmanın onayı esastır.
Alfabetik sistemde yazarın soyadı metinde basım yılı ile birlikte görünür, örn.,
Smith (1996). Numerik sistemde referanslar metin boyunca Arap numaraları
kullanılarak, sırası ile numaralandırılmalıdır. Numaralar köşeli parantez içerisinde
verilmelidir, örn., Smith [3] veya [3].
Eğer alfabetik sistem kullanıldıysa, kaynaklar tezin sonunda yazarın soyadına gore
alfabetik sıra ile listelenmelidir. Eğer yazar veya bir yazarlar grubu bir takvim yılı
içerisinde birden fazla kaynağa sahipse, harfler, a, b ya da c yılı takip etmelidir, örn.,
Smith (1966a). Eğer yalnızca iki yazar bulunuyorsa, her iki isimde metin içerisinde
geçmelidir, örn., Smith ve Jones (1966). Eğer ikiden fazla yazar bulunuyorsa,
yalnızca ilk isim geçmeli ve bunu ve ark. takip etmelidir, örn., Smith ve ark. (1966).
Eğer rakam sistemi kullanıldıysa, tezin sonundaki kaynak listesi rakam sırasında
olmalıdır, yazarın soyadına göre sıralamaya gerek yoktur.
4.2.7 Kaynaklar
Bütün kaynaklar tezin sonunda listelenmelidir. “Kaynaklar”, “Kaynaklar Listesi”
veya “Bibliyografi” başlığı altında kaynakları bir bölüm altında listelenmiş bir
şekilde toplamak şarttır. Bu başlıklardan biri bölümün tercihine bağlı olarak
kullanılmalıdır.
18
Metindeki bütün alıntılanmış materyaller kaynak listesinde sıralanmalıdır. Benzer
olarak, kaynak olarak kullanılmış bütün materyaller metinde de belirtilmiş olmak
zorundadır.
Bibliyografi ya da kaynaklar bölümü, bölüm numarası içermez, fakat sayfa numarası
tez boyunca kullanılmış olan aynı yazı tipi ve punto kullanılmalıdır. Kaynaklar
başlığı kenarlara ortalanmış ve sayfanın en üst kısmından 6 cm aşağıda olmalıdır;
liste 1.5 cm aşağıdan başlar. Her bir bibliyografi girdisi, girdiler arasında bir çift
boşluk olacak şekilde, tek aralıklı olmalıdır.
Kaynakları listelemek için genel olarak kullanılan birkaç format bulunmaktadır,
örneğin; APA tarzı, Chicago tarzı, Turabian tarzı. APA tarzı psikoloji ile alakalı
tezler ve projeler için kullanılmalıdır. Ne olursa olsun biçim kabul edilir, bir tarzı
uygulamada önemli olan uyumluluktur. Kaynaklar listesi örnekleri için Ek-B ye
bakınız.
4.2.8. Ekler
Bazı yazarlar tezin belirli materyallerini, ana metne dâhil etmek yerine ekler
bölümüne eklemek isteyebilir. Örneğin, bir ekler bölümü test formlarını, ayrıntılı
teçhizatları, ham verinin kapsamlı tablolarını, bilgisayar programlarını vs. içerisinde
barındırabilir.
Eğer ilave edilmesi gereken bilgiler birden fazla ek gerektiriyorsa, her biri için bir
harf verilmelidir ( Ek A, Ek B, vs.). Ek A başlığı kenarlar arasında ortalanmalı ve
sayfanın en üst kısmından 6 cm aşağıda gözükmelidir. The heading Appendix A
should appear centered between the text margins, 6 cm from the top of the page. Her
bir ek tanımlayıcı bir başlığa sahip olmalıdır. Yazı biçimi ve punto ölçüsü bölüm
başlıkları için kullanılan ile aynı olmalıdır.
Her bir ek için aralıkların aynı olmasına gerek yoktur. Belgeler ve olgu çalışmaları
tek aralıklı olabilir, yöntemlerin ve prosedürlerin açıklamaları için aralık bırakma
metindeki ile benzer olabilir.
19
Kitap bölümlerine benzer olarak, başlığı olan her ek içindekiler tablosunda ayrı
listelenmelidir.
Bütün ekler, tez boyunca kullanılan sayfa numaralama için kullanılan font ve
puntoda olmalıdır.
Eğer bir ek fotokopilenmiş materyal içeriyorsa, bunlar yayın kalitesinde olan
fotokopiler olmalıdır.
4.2.9 Özgeçmiş
Özgeçmiş hem yüksek lisans hem de doktora tezleri için gereklidir. Bu profesyonel
nitelikte, bir yada iki paragraf, eğitim gördüğü kurumları (lise eğitimi sonrası),
kazandığı derece ve onurları, ve öğrenimini ve profesyonel deneyimlerini içeren
adayın bir biyografisidir. Kısa, öz, ve üçüncü şahıs şeklinde yazılmış olmalıdır.
Doğru olacak şekilde “Geçmiş” veya “Özgeçmiş” yazılır.
Özgeçmişe bölüm numarası vermeyerek sayfa numarası verilmeli ve içindekiler
bölümünde son madde olarak belirtilmelidir. Özgeçmiş, tezin diğer bölümleri gibi
aynı yazı tipi ve puntoda olmalıdır. Özgeçmişin bir örneğini Ek A da bulabilirsiniz.
20
Kaynaklar
[1] Middle East Technical University, Thesis Manual, http://www.sbe.metu.edu.tr/
[2] İstanbulTeknikÜniversitesi, Tez Yazma Kılavuzu.
[3] Boğaziçi University, http://www.fbe.boun.edu.tr/forms/format.pdf
[4] American Psychological Association, APA Guidelines.
21
Ek A Örnek Sayfalar
Sonraki sayfalar: Kapak, Başlık sayfası, Onay sayfası, Abstract, Özet, Teşekkür,
İlave sayfalar (İthaf), İçindekiler Tablosu ve Tablolar Listesi, Özgeçmiş.
22
A.1 Kapak
Sayfa Başı
TEZ BAŞLIĞI (14 punto)
ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI (14 punto)
IŞIK ÜNİVERSİTESİ YIL
6 cm. 14 cm.
ÖĞREN
CİNİN
ADI SOYADI
Doktora Tezi
YIL
2.0cm. 24 cm.
23
A.2 Başlık sayfası
Sayfa Başı
TEZ BAŞLIĞI (14 punto)
ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI (14 punto)
……..Üniversitesi, Fakültesi, Bölümü, Yıl (12 punto-Lisans)
……… Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, ………….. Yüksek Lisans
Programı, Yıl (12 punto)
Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klinik Psikoloji Doktora Programı, Yıl
(12 punto)
Bu tez, Işık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne Doktora (PhD) derecesi ile
sunulmuştur. (12 punto)
IŞIK ÜNİVERSİTESİ (12 punto)
YIL (12 punto)
3 cm.
5 cm.
6 cm.
6 cm.
24
A.3 Onay sayfası
Sayfa başı
IŞIK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
KLİNİK PSİKOLOJİ DOKTORA PROGRAMI (12 punto)
TEZ BAŞLIĞI (12 punto)
ÖĞRENCİNİN ADI SOYADI (12 punto)
3 cm. ONAYLAYANLAR:
(Unvan Adı Soyadı) (Görev yeri) _____________________
(Tez Danışmanı)
(Unvan Adı Soyadı) (Görev Yeri) _____________________
(Unvan Adı Soyadı) (Görev Yeri) _____________________
(Unvan Adı Soyadı) (Görev Yeri) _____________________
(Unvan Adı Soyadı) (Görev Yeri) _____________________
3 cm. (en az)
ONAY TARİHİ: Gün/Ay/Yıl 2.5 cm.
Sayfa zemini
4 cm.(en az)
3 cm.
2.5 cm.
25
A.4 Abstract
Üst Sayfa
TEZ BAŞLIĞI
GİRİŞ(14 puan)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
------------------------------------------ ----------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-------------------------------------.
Key words: ----------------------------------------------------------------------
2.5 cm.
1.5 cm.
1.5 cm.
26
A.5 Özet
Üst Sayfa
TEZ BAŞLIĞI
Özet (14 punto)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------------------------------------------------
-----------------------------.
Anahtar Kelimeler: -------------------------------------------------------------------------
2.5 cm.
1.5 cm.
1.5 cm.
27
A.6 Önsöz
Üst Sayfa
Önsöz (14 punto)
Lisans eğitimim sırasında yıllarımı en iyi şekilde değerlendirmemi ve onları
değerli kılmama yardımcı olan birçok insan var. İlk olarak, alan profesörüm ve bitirme
projesi süpervizörüm profesör…………..’ a teşekkür ederim. Yıllar boyunca kendisinin
deneyimlerinden yararlanma şansı yakalamış olmak entelektüel olarak tatmin edici ve
ileriye yönelik umut vericiydi. Ayrıca bu araştırmanın geliştirilmesinde katkıda
bulunan …………..’ a da teşekkür ederim. Bitirme projemin ilk zamanlarından bu
yana ekonometrik modelellerin geliştirilmesine ………….. değerli katkılar sağladı.
Kendisine anlayışlı görüşleri ve sunduğu bilgiler için teşekkür ederim.
Sabırla sorularımı yanıtlayan bilgisayar işlemciliği müdürlüğüne teşekkür ederim.
Yıllar boyu yardımcı olan sınav yardımcılarına ve lisansüstü meslektaşlarıma da
teşekkür etmek isterim. Esas teşekkür etmek istediğim gerçekten değer verdiğim
dostlarım ………………… dır.
Son olarak aileme teşekkürlerimi sunarım. Ebeveynlerim ………ve kardeşim …….’ e
gösterdikleri sabır ve cesaretlendirmeleri için teşekkür ederim. Son olarak bu uzun
yolculuk boyunca verdiği destek için eşim ……’ a teşekkür ederim.
Bu çalışma …………………………….. tarafından desteklenmiştir. Grant No: BAP-
………
6 cm.
28
A. 7 İçindekiler(14 punto)
ONAY SAYFASI i
İNTİHAL FORMU ii
ABSTRACT iii
ÖZET iv
TEŞEKKÜR v
İÇİNDEKİLER LİSTESİ vii
TABLO LİSTESİ ix
ŞEKİLLER LİSTESİ xi
SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ xii
1. GİRİŞ ve AMAÇ 1
2. GENEL BİLGİLER 3
2.1. Sigara Kullanımı 3
2.1.1. Sigara Kullanım Yaygınlığı ve Sağlık Üzerindeki Etkileri 4
2.1.2. Sigaranın Genetik Epidemiyolojisi ve Çevresel Etmenler 6
2.1.3. Sosyodemografik Özellikler ve Sigara 8
2.1.3.1. Cinsiyet 8
2.1.3.2. Aile 8
2.1.3.3. Sosyoekonomik Durum 8
2.1.4. Sigara İçme Teorileri 10
2.1.4.1. Biyolojik Model 10
2.1.4.2. Psikososyal Modeller 11
2.1.5. Sigara ve Psikolojik Bozukluklar 12
2.1.5.1. Sigara ve Depresyon 13
2.1.5.2. Sigara ve Anksiyete 16
2.2. Negatif Otomatik Düşünceler 19
2.2.1. Beck ve Negatif Otomatik Düşünceler 19
29
2.2.2. Negatif Otomatik Düşünceler ve Depresyon 21
2.2.3. Negatif Otomatik Düşünceler ve Anksiyete 22
2.2.4. Negatif Otomatik Düşünceler ve Özgüllük 24
2.2.5. Negatif Otomatik Düşünceler ve Sigara 26
2.3. Türkiye’de Yapılan Çalışmalar 29
2.4. Araştırmanın Amacı ve Önemi 32
3. YÖNTEM 35
3.1. Araştırmanın Modeli 35
3.2. Katılımcılar 35
3.3. Ölçekler 35
3.3.1. Sosyodemografik Form 36
3.3.2. Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi 36
3.3.3. Hamilton Depresyon Değerlendirme Ölçeği 37
3.3.4. Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri 38
3.3.5. Otomatik Düşünceler Ölçeği 38
3.4. İşlem 40
3.5. Verilerin Analizi 40
4. BULGULAR 41
5. TARTIŞMA 66
6. SONUÇ 90
7. KAYNAKLAR 92
8. EKLER 116
9. ÖZGEÇMİŞ 125
30
A. 9 Tablolar Listesi
sayfanın en üstü
TABLOLAR LİSTESİ (14 punto)
Tablo 1.1 Çevresel koşulların yükselme potansiyeline etkisi 48
Tablo 1.2 Stres koşullarının yükselme potansiyeline etkisi 49
Tablo 10.1 Deneysel çalışmada kullanýlan örnekler 51
Tablo A.1 Veri kaynakları 103
(Not: Tablo 1.1 birinci bölümün ilk tablosunu gösterir. Tablo 10.1 onuncu bölümün
ilk tablosunu gösterir ve Tablo A.1 Ek A'da ilk tabloyu gösterir.)
31
A.10 Özgeçmiş
sayfanın en üstü
Özgeçmiş
……….. 1 Nisan 1976 da İstanbul’da doğdu. 1998 yılında ……… Üniversitesi Psikoloji
bölümünden mezun oldu. 2004 yılında …….. Üniversitesi’nde …….. Yüksek lisansını
tamamladı. 2000-2002 yılları arasında ………. Üniversitesinde Psikoloji bölümünde araştrma
görevlisi olarak çalıştı. Aynı zamanda bir bilişim araştırma ve geliştirme merkezinde yarı
zamanlı olarak görev yaptı. Araştırma alanları psikopatoloji ve yeme bozukluklarıdır. 2003
yılından beri özel bir danışmanlık şirketinde çalışmaktadır.
Yayınları (Var ise)
…………………….
………………….....
32
Ek B Kaynakların yazımı
B.1 Alfabetik sistem örnekleri
Aşağıdaki referans listesi kitap, tez ,konferans bildirileri, dergi makaleleri, kitap makaleleri, internetteki makaleler ve raporlar için referans örnekleridir.
Akın, H. and Taşoğlu, T. (1991) Nuclear Reactor Control Using Back Propagation Neural Networks. Proceedings of the Sixth International Symposium on Computer and Information Sciences, Antalya, 30 October- 2 November 1991, pp. 889-905, Elsevier, Amsterdam.
Banerjee, P. K. and Butterfield, R. (editors) (1980) Development of Boundary Element Methods–I. Applied Science Publishers, London.
Doebelin, E. (1985) Control System Principles and Design. John Wiley, New York.
Efstathiou, J. (1987) Rule-Based Process Control Using Fuzzy Logic, in E. Sanchez and L. A. Zadeh (editors), Approximate Reasoning in Intelligent Systems, Decision and Control. pp. 145-158, Pergamon Press, Oxford.
Liu, W. K. (1981) Development of Finite Element Procedures for Fluid- Structure Interaction. Ph.D. Dissertation, California Institute of Technology.
Maisers, J. and Sherif, Y. S. (1985) Application of Fuzzy Set Theory. IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics. vol. 15, pp. 41-48, January.
Miller, D. (1996) Prolog: An Introduction to the Language and Its Logic,
http: // www.cis.upenn.edu./ dale/Iprolog/index.html.
Taşoğlu, T. (1991) Application of Neural Networks to Digital Computer Control of Nuclear Reactors. M. S. Thesis, Boğaziçi University.
Webb, A. R., Lowe, D. and Bedworth, M. D. (1988) A Comparison of Nonlinear Optimization Strategies for Feed Forward Adaptive Layered Networks. RSRE Memorandum 4157, RSRE Malvern.
33
B.2 Yaygın kabul gören bazı kılavuzlar
Üslup sözleşmeleri bir disiplinden başka bir disipline göre farklılık gösterebilir, önerilen
kılavuzlar için danışmanınıza veya lisansüstü kordinatörünüze başvurmanız
gerekmektedir. Önerilen biçim kılavuzları aşağıda verilmiştir.
[1] The Chicago Manual of Style, 14th Ed., University of Chicago Press, Chicago, 1993.
[2] The Chicago Manual of Style Online, 15th Ed., http://www.chicagomanualofstyle.org/home.html.
[3] American Psychological Association, Publication Manuel of the American Psychological Association, 5th Ed., Washington, 2001.
[4] APA Style.org, APA Online (American Psychological Association Online) http://apastyle.apa.org/.
[5] K. L. Turabian, A Manual for Writers of Term Papers, Theses and Dissertations, 6th Ed., (revised by A. Bennett), University of Chicago Press, Chicago, 1996.
[6] Turabian-Wikipedia, the free encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Turabian.
[7] J. Gilbaldi, MLA Style Manual and Guide to Scholarly Publishing, 2nd Ed., Modern Language Association of America, New York, 1998.
[8] MLA Style Manual-Wikipedia, the free encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/MLA_Style_Manual.
[9] Vancouver System-Wikipedia, the free encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Vancouver_system.
[10] Harvard referencing-Wikipedia, the free encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/Harvard_referencing.
[11] L. Lamport, L., LATEX: A Document Preparation System, Addison- Wesley, Reading, 1986.
[12] LaTeX-Wikipedia, the free encyclopedia, http://en.wikipedia.org/wiki/LaTeX
34