-
NUMMER 15 . JAARGANG 29 . KATERNFRUITBOMEN . TUINCENTRUM .
GEREEDSCHAP . BUITEN ZITTEN
FruitbomenIn de boomgaard of op uw eigen balkon
PAGINA
68Buiten zijnGenieten op het terrasen in de tuin
PAGINA
74
tuin 25 april 201267
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 67 13-4-2012
12:26:12
-
tuin 25 april 201268
Appelsvan het
balkon
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 68 13-4-2012
12:26:49
-
tuin 25 april 2012 69
plaats van een tuincentrum. We verkopen alleen wat groen is
en
hebben bijvoorbeeld geen potterie of gereedschapsafdeling.
OnbespotenDe consumentenverkoop, tot half mei en na half
september, is
uitgegroeid tot een van de belangrijkste onderdelen van het
be-
drijf, waarin in totaal vijftien mensen werkzaam zijn. Het moet
je
liggen, geeft Erik Stuurbrink aan. Door de combinatie van
kwe-
ken van bomen en directe verkoop krijg ik klanten van
Terneuzen
tot Delfzijl. Tegen betaling van de kosten van het vervoer
leveren
we desgewenst planten, bomen en heesters door het gehele
land. Ook exporteren wij naar het buitenland.
Stuurbrink wil de verkoop aan consumenten de komende jaren
verder uitbreiden. De professionele fruitteelt heeft het
moeilijk
doordat het kweken van appels en peren zich gaandeweg ver-
plaatst naar voormalige Oostbloklanden. Ook voor
landschapsbe-
heer is de vraag naar de traditionele hoogstammen als gevolg
van
de bezuinigingen teruggelopen.
De crisis speelt daarentegen de levering van fruitbomen aan
particulieren in de kaart. Het is een oud gezegde dat er
meer
fruitbomen worden geplant als het economisch minder gaat.
Mensen willen meer zelfvoorzienend zijn.
Onderliggend en los van de economische situatie neemt de
vraag naar fruit in kleinere tuinen al jarenlang toe. De
teelt
wordt steeds meer aangepast op kleine tuinen. Dat begon met
halfstambomen en laagstambomen, vervolgens struiken klein-
fruit en nu ook patiofruit. De consument wil verder
ongespoten
fruit. Daarmee kun je ook rekening houden door het leveren
van
schurftresistente rassen. Die zijn wat onbekender, maar
prima
te leveren. De vraag naar leifruit is eveneens sterk
toegenomen.
Door de vorm wordt veel ruimte bespaard en het vervangt de
vroegere rijen lindebomen. Patiofruit hoef je niet eens meer
te
snoeien en er zijn zelfbestuivende rassen. Daarmee bereikt
het
fruit ook het terras en het balkon.
ScharrelkippenDie trend zal zich de komende jaren voortzetten,
is zijn stellige
Zodra de zon in het voorjaar zich wat vaker laat zien, is
de dag van Erik Stuurbrink (37) uit Opheusden meer
dan gevuld. De tweede helft van maart en de maand
april behoren tot de drukste tijd van het jaar. De eige-
naar van boomkwekerijen De Batterijen in Ochten is
iedere werkdag van vroeg tot laat op het bedrijf. Lange
dagen zijn in die tijd geen uitzondering. Dat hoort
erbij, aldus de jonge ondernemer, die anderhalf jaar ge-
leden het bedrijf van zijn werkgever overnam. Gelukkig
is het rustig in de periode van half mei tot half septem-
ber. Dat heb ik echt nodig.
Ooit was het bedrijf gevestigd in Kesteren. Dat was in
de beginperiode, ongeveer een halve eeuw geleden.
Een precieze startdatum heeft Stuurbrink niet kunnen
achterhalen. De kwekerij stond toen op een perceel
nabij de vroegere Grebbelinie. Daar komt de naam De
Batterijen vandaan.
UniekIn de regio Ochten/Kesteren/Opheusden neemt De
Batterijen binnen de groep van circa 250 boomkwekers
een bijzondere positie in. In tegenstelling tot de andere
kwekers is het bedrijf niet gespecialiseerd in de teelt
van grote laanbomen, maar in fruit. Het assortiment aan
fruitbomen van De Batterijen is uniek voor Nederland,
zegt de eigenaar. Alleen al op appelgebied heeft hij de
beschikking over 150 soorten. Van nostalgische oude
rassen tot en met heel moderne.
Een belangrijk ander onderscheid met de boomtelers is
dat De Batterijen (fruit)bomen, aangevuld met heesters
en andere plantensoorten, rechtstreeks aan de consu-
ment verkoopt. De laanbomenkwekers hebben liever
geen particulieren aan de deur.
Daarnaast worden de bomen geleverd aan de profes-
sionele fruitteelt, (overheids)instellingen die zich op
landschapsbeheer toeleggen, hoveniers en grote tuin-
centra. We zijn groothandel en tuincentrum tegelijk,
lacht Stuurbrink. Zelf spreekt hij liever van een groen- in
Eigen appels en peren uit de stadstuin of uit de pot op het
terras.
Fruitbomen zijn al lang niet meer alleen weggelegd voor
bezitters
van grote percelen. Ze zijn aangepast in de vorm van struiken
en
patioboompjes. Mensen willen graag zelf fruit in hun tuin.
Als
teler moet je daarmee rekening houden.
tekst Ad Ermstrang fotos Andr Dorst
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 69 13-4-2012
12:27:11
-
terdege 25 april 201270
Voor de betere
tuinverzorging
Langeweg 35
3343 LD Hendrik Ido Ambacht
T 078 - 68 20 766
F 078 - 68 20 718
www.boudewijnhoveniers.nl
Groengenieten!
ADVIES
ONTWERP
AANLEG
ONDERHOUD
E [email protected]
Bonegraafseweg 68 . 4051 CH Ochten . Tel. (0344) 641271
Open van september tot mei: maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.00
uuren van 13.00 - 18.00 uur. Zaterdag van 8.00 tot 16.00 uur
Hetadres voor al uw
groenproducten!
Het meest complete plantencentrum vanNederland
Groencentrumde Batterijen
www.batterijen.nl
Pag 70.indd 1 13-4-2012 10:44:56
-
tuin 25 april 2012 7171
overtuiging. Bij het vermeerderen van de (fruit)bomen
door middel van enting en oculeren wordt daarmee
rekening gehouden. Stuurbrink beschikt over verschil-
lende percelen, samen tussen de 30 en de 35 hectare.
Het kweken van de bomen gebeurt onder milieukeur.
Alles wordt geregistreerd en er wordt veel minder
gespoten dan voorheen. We lopen een jaar voor op de
huidige wetgeving.
Omdat klanten vragen naar ontwerpen, heeft hij recent
een ontwerpbureau ingericht. Een gekwali ceerde me-
dewerker vervaardigt ontwerpen, klein en groot. Aan
de wand hangt aan grote foto van een combinatie van
een boomgaard met hoogstammen en een terrein vol
scharrelkippen, gemaakt in het kader van natuurlijk land-
schapsbeheer. Maar ook klanten met kleine tuintjes
kunnen straks driedimensionaal de gewenste inrichting
van hun tuin bekijken.
OostbloklandenHalf mei sluit Stuurbrink zijn verkoopruimte - met
als
winkelwagentje een kruiwagen - voor particulieren. Tot
ver in april levert hij de zelfgekweekte bomen met een
kale wortel. Aan tuincentra lever ik in de zomermaan-
den wel in pot, maar dat maakt de bomen duurder.
De klimaatverandering heeft in het fruit geen merkbare
verschuivingen tot gevolg gehad. Wel bij de heesters.
Een soort als de Portugese laurier was tien jaar geleden
hier nauwelijks verkrijgbaar. Die blijkt het uitstekend
te doen, zelfs een normale vorstperiode wordt goed
doorstaan.
De toekomst van de professionele fruitteelt stemt hem
niet echt positief. Nederland staat voor wat betreft
kennis en innovatie aan de top, net als in de rest van de
tuinbouw. Er wordt nog steeds heel veel gexporteerd.
Aan de andere kant zie je een grote prijsdruk en een
verschuiving van sommige teelten richting Polen, Wit-
Rusland, Oekrane, Kroati en Georgi. Ik vrees dat die
ontwikkeling nog wel even zal doorgaan.
www.batterijen.nl
In economisch mindere tijden willen mensen zelfvoorzienend
zijn
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 71 13-4-2012
12:27:44
-
terdege 25 april 201272
Kijk op www.
pietvoskamp.nl
voor meer info
Stationsstraat 52,Middelburg - [t] 0118 - 61 31 87 - [e]
[email protected] - [i] www.pietvoskamp.nlWinkel di. t/m vrij.
9.00 tot 17.30 uur, za. 9.00-15.00 uur.Maandag gesloten.Werkplaats
di. t/m vrij. 8.00 tot 17.30 uur. Za. enma. gesloten.
Voor binnen, buiten en op pad! Landelijke en decoratieve
woonaccessoires Bloemen en planten Alles voor uw tuin en terras
Outdoorkleding en accessoires Jachtkleding en toebehoren Grote
collectie wandelschoenen en laarzenKerkweg 170B 2935 AL Ouderkerk
aan den IJssel
0180-446965 www.tiendhoek.com
FRISSEIDEENVOOR UWBADKAMERBouwmaterialen,tuinmaterialen,tegels
en sanitair
Oude Telgterweg 290ErmeloTel. 0341 - 35 29
31www.pieper-ermelo.nl
Hoe gebruikt u tuingereedschap?Bekijk onze instructieilmpjes
op:
Kwaliteitsgereedschapvoor agrarirs, hoveniers, bouwvakkers en
tuinliefhebbers.
Pag 72.indd 1 13-4-2012 10:46:57
-
tuin 25 april 2012 73
Margreet de Heus (18) verblijft er
wekenlang tijdens het plukseizoen.
De kersenboomgaard van de familie
De Heus in Cothen is de laatste
jaren uitgegroeid tot een attractie.
We ontvangen ook groepen en
leiden hen rond.
In 2005 is de boomgaard ingepoot.
Met hoogstammen n struiken,
zoals Henk de Heus (55) de lagere
bomen omschrijft. De in Langbroek
woonachtige boer koos ervoor
om de bestaande appelbomen te
rooien en te vervangen door ker-
sen. De Heus, die de grond van de
boomgaard pacht van het naburige
kasteel Rheinestijn, weet nog uit
zijn jeugd dat er in de Kromme
Rijnstreek vroeger ook veel kersen
werden geteeld. Daar is later een
beetje de klad in gekomen, maar
de laatste jaren is de kersenteelt in
deze regio weer sterk in opkomst.
Niet zo verwonderlijk, vindt hij,
want de grond is er op sommige
plekken uitermate geschikt voor.
Zelf oogstte hij jaarlijks al wat ap-
pels en pruimen bij de deur van
zijn woning. De boer, die zeventig
koeien bezit, zocht een verbreding
van zijn activiteiten. Ik pacht in
totaal 40 hectare weiland en ak-
kerbouwgrond, deels eigendom
van het kasteel en deels van het
Utrechts Landschap en anderen.
Jam en siroop De boomgaard op het grondge-
bied van Cothen omvat anderhalve
hectare en telt wel twintig verschil-
lende kersensoorten. Zure en
zoete, oudere en nieuwe rassen,
weet Henks dochter Margreet,
Slapen tussen de kersen
Kersenteelt in deze regio is weer sterk in opkomst
die in deeltijd melkveehouderij
studeert en zich de laatste jaren
op de kersenteelt heeft toegelegd.
Veel kersen worden aan de weg
verkocht, vinden hun weg naar
groenteboeren of gaan naar moe-
der Marian (47). Zij houdt zich onder
meer bezig met het verwerken van
tweedekeuskersen en het maken
van kersenjam en (gecombineerde)
vruchtensappen,
siropen en jams. Ze slijt
haar verse producten
tijdens ouderavonden
en bij instellingen in de
ouderenzorg.
In een kraam worden
de kersen, aangevuld
met aardbeien, bessen
en bramen, aan de man of vrouw
gebracht. De verkoop is van half
juni tot eind juli. De gemiddelde
prijs is daardoor hoger dan aan de
veiling, waar de speciale soorten
geen extra aandacht krijgen. Met
de veilingprijzen zou het echt niet
gaan.
Om vandalisme in de boomgaard te
voorkomen en erop te letten dat de
netten de vogels goed tegenhou-
den, verblijft Margreet met enkele
broertjes en zusje bijna twee maan-
den op doordeweekse dagen in een
caravan in de boomgaard.
De kraam krijgt steeds meer een
toeristische functie. Om die reden
wordt er ook (kersen)ijs verkocht.
Daarnaast weten veel etsers,
aangetrokken door de prachtige
routes langs de kastelen, hen te
vinden. We ontvangen groepen,
zoals ouderen en schoolklassen. Ze
komen zelfs met bussen. We geven
hen uitleg over de kersenteelt en de
oogst.
Afhankelijk De kersenteelt, die al vroeg in het voorjaar
begint met bemesten en op de juiste wijze
snoeien, is gevoelig voor weersomstandighe-
den. Door de aanhoudende regen vorig jaar
is bijna een kwart van de teelt gescheurd en
verrot blijven hangen. Om die reden plaatsen
veel kersentelers kappen, maar dat is niet
toegestaan op de gronden bij het kasteel, die
zo natuurlijk mogelijk moeten
blijven. De Heus heeft plan-
nen om op eigen grond bij zijn
woning ook wat kersenbomen
te plaatsen die wel van kappen
kunnen worden voorzien.
Onverwachte nachtvorsten
tijdens de bloei, die in april
begint, kunnen eveneens veel
schade veroorzaken. De Heus kan in dat
geval rookpotten plaatsen - de kersentakken
kunnen geen regeninstallatie verdragen. De
bij de Oud Gereformeerde Gemeente van
Langbroek aangesloten fruitteler wil niet op
zondag met rookpotten in de weer zijn. Je
weet dat je afhankelijk bent en dat er Een is
Die boven alles staat.
Hij blijft zich verbazen over de wonderlijke
wijze waarop de natuur in elkaar steekt.
Ook al heb je zware nachtvorsten, er blijft
altijd wat over. Niet alle knoppen bloeien op
hetzelfde moment.
foto Sjaak Verboom
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 73 13-4-2012
12:28:12
-
tuin 25 april 201274
Loungen
74
en
buiten koken
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 74 13-4-2012
12:28:47
-
tuin 25 april 2012 75
Met een glas vers geperste sinaasappelsap lui achterover
hangen in de dikke kussens van je loungeset. Als het je echt
te
veel wordt, wegzakken in een zweverig middagdutje. Of, met
je ogen halfdicht tegen de zon in kijkend, een goed gesprek
voeren, terwijl de buitenkeuken verleidelijke geuren
prijsgeeft.
Inderdaad, we zijn er dol op aan het worden, glimlacht tuin-
meubeladviseuse Willemieke van der Garde (21) in de showroom
van Van der Garde Buitenleven in Veenendaal. De winkel aan
de Veenendaalse woonboulevard telt 3000 vierkante meter aan
tuinmeubelen. We koken, eten, ontmoeten en relaxen steeds
meer in de buitenlucht. Dat zie je alleen al aan de vele
soorten
en maten loungesets. Kijk, dit is zon voorbeeld. Ze wijst
naar
een riante loungeset in de showroom van Van der Garde
Buiten-
leven in Veenendaal. Gevlochten kunststof met daaronder een
aluminium frame. Sterk, gemakkelijk verplaatsbaar en tegen
alle
weersomstandigheden bestand. Grote, dikke kussens, waar je
heerlijk in wegzakt. Dat is trouwens typisch loungen. Alleen
al
door je relaxte houding is het ontspannend en gezellig.
Maar wat moet je met al die grote kussens, als het gaat
regenen?
Gewoon, laten staan, lacht Willemieke. Dit zijn namelijk all
wheater kussens. Het water loopt ervanaf. En mocht het vocht
er door langdurige en hevige regenval toch een beetje
intrekken,
dan is dat dankzij quick dry foam en een absorberende
afvoerlaag
zo weer verdwenen.
Luxe voor iedereenLoungen is niet alleen weggelegd voor mensen
met grote tuinen
en onbeperkte budgetten, benadrukt Willemieke van der Garde.
Ook in een kleine stadstuin kun je uitstekend een loungeset
kwijt. Ze zijn er in verschillende formaten. En voor elke
porte-
monnee zijn ze verkrijgbaar. Je hebt al loungesets van rond
de
vijfhonderd euro. Wil je echt iets speciaals, dan praat je
natuurlijk
over een andere investering. Maar voor drie- of vierduizend
euro
heb je dan ook wel iets bijzonders staan. Een design
loungeset
Ooit, in de tijd van hol en plaggenhut, leefden we zoveel
mogelijk buiten. We koesterden ons
in de voorjaarszon, bereidden elandvlees boven een knisperend
vuur, bespraken het leven
vanaf een boomstronk, luierden in de lome zomerhitte of staarden
naar de oranje gloed van
de avondzon. Anno 2012 doen we weer hetzelfde. En toch een
beetje anders. De boomstronk
is een loungeset, de vuurplaats een buitenkeuken geworden. D
tuintrends van 2012.
tekstBas van DijkfotosAnton Dommerholt
75
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 75 13-4-2012
12:29:13
-
van Apple Bee bijvoorbeeld. Of
loungemeubels in wit kunstleer,
van Sky. En van het merk LIFE
Outdoor living is er een lounge-
set met granieten inlegplaten
op de zittingen. Stabiel door
het zware natuursteen en ook
zonder kussens heel chique door
het graniet.
Veel loungemeubelen zijn laag.
Voor mensen die moeite hebben met gaan zitten of op-
staan, kan dat lastig zijn. Daarom zijn er speciale sets
ontwikkeld die hoger zijn. Ook oudere mensen kunnen
daardoor genieten van het loungen.
AluminiumD tuinset of eetset - een tafel met standenstoelen
-
blijft bestaan, zij het nauwelijks meer in kunststof. Dat
is helemaal verdwenen, vertelt Willemieke. Metaal
ook. Verdrongen door aluminium. Dat is licht van
gewicht, sterk, duurzaam en zit ook zonder kussens al
comfortabel. Daarnaast zie je ook eetsets van vlecht-
werk met hout, dat weer teruggecombineerd wordt in
de loungeset. Als je de mogelijkheid hebt, kun je dus op
het ene terras je eetset neerzetten en op het andere je
loungeset. Doordat het materiaal correspondeert, krijg
je een prachtige combinatie en verbinding in je tuin.
Een noviteit op het gebied van tuintafels is Easytop.
Dat is een tafelblad van kunststof n graniet. Het
combineert van beide materialen de positieve eigen-
schappen. Enerzijds het lichte gewicht en de weers-
bestendigheid van de kunststof, anderzijds de chique
uitstraling en duurzaamheid van graniet.
Bovendien wordt het niet heet in de zon.
Old TeakHout blijft ook in 2012 in tuinmeubelen
te vinden, verzekert Willemieke. Hout is
warm, natuurlijk materiaal. Je kunt het in
een landelijke stijl toepassen of in combi-
natie met koele, strakke materialen zoals
aluminium. Het is een natuurproduct, dus let goed op of het
hout
een verantwoorde herkomst heeft. Wij hebben bijvoorbeeld
meu-
belen van Old Teak. Dat oogt doorleefd en stoer, maar is
gemaakt
van gerecycled teak. Daar zijn geen nieuwe bomen voor
gekapt.
Buiten kokenBinnen het eten klaarmaken en er buiten van
genieten, is gezel-
ligheid ten top. Maar het kan nog gezelliger, dankzij een
andere
trend van de laatste jaren: de buitenkeuken. Buitenkeukens
zijn
er echt in alle soorten en maten. Een barbecuetoestel is
natuurlijk
al een soort minibuitenkeuken. Maar er zijn ook complete
keu-
kens met vier of vijf gaspitten verkrijgbaar. Je blijft dan niet
heen
en weer lopen maar kunt lekker buiten je gerechten
klaarmaken.
En ook tijdens de maaltijd is de keuken onder handbereik
voor
lekkere hapjes. Is het eten op? Dan zak je lekker weg in de
loun-
gehoek. Om na te praten, of een dutje te doen.
Terug dus, naar de tijd van hol en plaggenhut, van vuurplaats
en
boomstronk. Van een leven waarin buiten en binnen in elkaars
verlengde liggen. Inderdaad, we doen zoveel mogelijk buiten.
Kof e drinken, koken, eten, luieren en slapen. Dat is echt het
tuin-
leven van nu. Ondanks de recessie investeren wij
Nederlanders
nog altijd graag in een goed en gezellig leven in en om het
huis.
Willemieke van der Garde: Ook in een kleine stadstuin kun je
uitstekend een loungeset kwijt
tuin 25 april 201276
Dat loungen d trend is voor de
tuin, kan Thea Kroneman van Royal
Design in Nunspeet volmondig
beamen. Ze importeert en verkoopt
exclusieve tuinmeubelen aan zowel
particulieren als wederverkopers en
volgt alle trends en productontwik-
kelingen op de voet. Loungesets
hadden als nadeel dat ze nogal
dwingend waren door hun omvang.
Dat is intussen uitstekend opgelost.
Er zijn nu modulaire loungesets. Je
kunt ze dus net zo neerzetten als je
wilt.
Een voorbeeld van zon modulaire
Persoonlijke samenstellingset zijn de loungemeube-
len die Kroneman vorig
jaar ontdekte en toevoeg-
de aan haar assortiment.
De tuinliefhebber wil
loungen op zjn manier.
Daarom hebben wij een
modulaire loungeset,
gemaakt van 100 procent
gerecycled teak, gen-
troduceerd. Wil je naast
elkaar zitten en luieren?
Dan schuif je de elemen-
ten naast elkaar en leg je
je voeten op een hocker.
Wil je gezellig kletsen
met elkaar? Dan zet je
de elementen zo, dat je
elkaar kunt aankijken.
Wil je hapjes en drankjes
kwijt? Dan gebruik je een
element als bijzettafel.
Het voordeel van die
persoonlijke samenstel-
ling is bovendien dat je de
set kunt aanpassen aan
de grootte of vorm van je
tuin of terras.foto
Bas v
an
Dijk
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 76 13-4-2012
12:31:16
-
99.9589,-
Lichtgewicht plantenbak Riva35x35x78 cmwww.terraspotten.nl
Happy Cocoon Table ZwartRond: 61x42 cmwww.buitenhaarden.nu
Happy Cocoon Table ZwartRechthoekig: 107x80x46
cmwww.buitenhaarden.nu
Afhaaladres
Afhaaladres
Marconiweg 24, 8071 RA Nunspeet - 0341 - 41 19 29
Voor meer leuke aanbiedingen kijkt u op www.terraspotten.nl
Marconiweg 24, 8071 RA Nunspeet - 0341 - 41 19 29
Voor meer leuke aanbiedingen kijkt u op www.buitenhaarden.nu
Afhaalprijzen. Direct van de Groothandel!Voorjaars Sale!
Elho Pure Roundverschillende formaten
www.terraspotten.nl
Happy Cocoon Table ZwartVierkant:
76x76x46www.buitenhaarden.nu
Kooki Gas Barbecue Polaris2 brander - zeer
luxe!www.buitenhaarden.nu
Kooki Gas Barbecue Polar4+1 brander -
topmodel!www.buitenhaarden.nu
vanaf17,25
549,-
299,-
649,-449,-
429,-
GRATISpotgrond*Afhaal actie
*Bij aanschaf vaneen plantenbak!
NU slechts
NU voor
Scherp geprijsd!
Op=op!
Aanbieding!
bu tenhaarden.nu
Code: BUHAAPR2012
+ GRATIS accessoires! + GRATIS accessoires! + GRATIS
accessoires!
Vul de kortingscode in op de siteen ontvang tot wel 25%
kortingop terrashaarden en vuurschalen!
HAA R2
e kortingscode in op
R
Pag 77.indd 1 13-4-2012 10:55:22
-
tuin 25 april 201278
Groentezonder E-num
mers
uit vierkante-meter-tuin
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 78 13-4-2012
12:51:44
-
tuin 25 april 2012 79
buitenland leren kennen.
Het blijft niet bij kruiden. De klassieke
moestuin is helemaal terug en dat is bij
een rondgang door het het tuincentrum
goed te zien. Schappen vol zaaigoed,
hulpmaterialen te kust en te keur, een
complete apotheek met al dan niet bio-
logische middelen om onkruid, insecten
en ziekteverwekkers te lijf te gaan en ga
zo maar door. Zelfs grotere kweekkas-
sen worden goed verkocht, waarbij mo-
dellen met klassiek aandoende houten
pro elen de nieuwste trend zijn.
De consument van 2012 wil vooral snel
resultaat zie. Bomen in container, die je het hele jaar
door in je tuin kunt zetten, zijn al jaren gemeengoed.
Maar ook voor het zaaien en laten opgroeien van
groenten gunnen de mensen zich vaak niet de tijd. Ze
kopen liever voorgekweekte plantjes. Veel mensen
denken dat ze geen groene vingers hebben. Ze gaan
er bij voorbaat van uit dat ze slechte tuiniers zijn,
terwijl
dat vaak best meevalt.
Groot herstellingsvermogenLopend door de fraaie winkel en over
het schitterende
buitenterrein van GroenRijk Nieuw-Vennep, zou je
bijna vergeten dat we in een economische recessie
zijn beland. Nieuwenhuis nuanceert: De mensen
berekenen wel degelijk. Ze zijn heel prijsbewust. Als ze
leuke spullen zien, nemen ze die niet zomaar mee. Ze
scannen met hun smartphone de code en zoeken dan
op internet de goedkoopste aanbieder op. Dan lopen
ze soms zomaar je winkel weer uit. Voor ons was dat
reden om met een eigen lijn tuinmeubelen te komen.
Die laten we in China maken.
In veel siertuinen zullen dit voorjaar planten vervangen
worden, omdat die tijdens de korte maar hevige vorst-
periode in februari kapotgevroren zijn. Sommige men-
sen gingen al in maart aan de slag, terwijl dat misschien
niet nodig was. De natuur heeft een groot herstellings-
De kindertuin is een van de trends in
tuinieren, weet mede-eigenaar Arie
Nieuwenhuis van tuincentrum Groen-
Rijk in Nieuw-Vennep. Ouders zien
steeds vaker de keerzijde van de op-
komst van de multimedia. Het is soms
een worsteling om je kinderen naar
buiten te krijgen.
Het concept van de kindertuin komt
daaraan tegemoet. Geef de kids een
hoekje grond, ga samen zaadjes kopen
en laat ze maar aan de slag gaan. Ze
zijn leuk actief in de buitenlucht en het
is nog leerzaam ook. En gezond natuur-
lijk. Groente zonder E-nummers, lacht Nieuwenhuis.
Wie denkt dat zoiets alleen is weggelegd voor huisei-
genaren met een lap grond om de deur, heeft het mis.
Ook op je balkon drie-hoog in de stad kun je een tuintje
aanleggen. Want dat is een andere trend: de vierkante-
meter-tuin.
Dit is een houten bak van pakweg 1 bij 1 meter, door
schotjes verdeeld in vakken. Vul die met een laagje
potgrond, zaai of plant wat groente of sierplanten en
zie daar: je eigen mini-tuin. Zet er nog paar potten met
fruitboompjes of terrasplanten bij en je hebt het idee
dat je midden in het groen zit. We zien een hang naar
de natuur, die alleen maar toeneemt naarmate het
leven jachtiger wordt. Mensen willen hun leefomgeving
groen aankleden, weet Nieuwenhuis.
Snel resultaatGezond eten hoort daarbij. Steeds meer mensen
telen
kruiden in hun tuin. Biologisch natuurlijk, dus zonder
gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. De
zakjes zaaizaad zijn in het tuincentrum haast niet aan te
slepen.
Niet alleen traditionele soorten als bieslook, selderie,
peterselie en basilicum zijn in trek maar ook allerlei exo-
tische kruiden. Komt doordat mensen vaker reizen,
verklaart Nieuwenhuis. Die kruiden hebben ze in het
Hoe haal je als bezorgde ouder je zoon of dochter nou eindelijk
achter die com-
puter vandaan? Probeer het eens met een eigen groentetuintje en
geniet ervan
als je kind straks met een trots gezicht zijn eerste
zelfverbouwde kropje sla op
het aanrecht legt. Lekker, gezond en leerzaam.
tekstTiemen RoosfotosAndr Dorst
De huidige stedelingen weten niet meer waarom de zondag voor ons
een apart karakter heeft
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 79 13-4-2012
12:32:07
-
vermogen, weet de tuincentrumhouder. Eigenlijk is pas in de
loop van april te zien of een plant of boompje echt dood is.
Het wereldwijde web mag de kinderen dan aan de pc
kluisteren,
voor Nieuwenhuis is het een belangrijke etalage. Via de
eigen
website www.groenrijknieuwvennep.nl maar ook via de web-
shop www.tuinkassenplaza.nl probeert hij de mensen naar zijn
tuincentrum toe te halen. Sommige dode producten kunnen
mensen online bestellen maar voor levend materiaal moeten ze
toch echt komen. Iedere plant is uniek, die moet je eerst
zien.
Op zondag dichtHet tuincentrum op de grens van Nieuw-Vennep en
Hoofddorp
is een van de pakweg 45 GroenRijk-centra, die verspreid over
Nederland te vinden zijn. Bernard Nieuwenhuis, vader van
Arie,
tuin 25 april 20128080
is een van de grondleggers van deze formule, die nu
twintig jaar bestaat. Je zag de laatste jaren dat som-
mige tuincentra doorschoten in de dode materialen. Wij
willen vooral sterk zijn in levende planten, schetst Arie
Nieuwenhuis een speerpunt van de GroenRijk-formule.
Wie even in zijn bedrijf rondloopt, ziet echter dat al die
andere dingen er ook te kust en te keur te vinden zijn.
Alles voor de sier- en groentetuin maar ook kamerplan-
ten en snijbloemen, accessoires en een uitgebreide
vijver- en dierenafdeling.
Op zondag is GroenRijk Nieuw-Vennep gesloten. Daar-
mee is het bedrijf een uitzondering in de eigen formule
en ook in de omgeving. In Amsterdam en Haarlem
zijn de winkels elke zondag open. In de gemeente
Haarlemmermeer is dat nu nog beperkt tot 22 keer per
jaar, maar dat zal volgens Nieuwenhuis niet lang meer
duren. Je ziet dat de koopstroom zich steeds meer
verlegt naar de zondag.
Steeds meer klanten tonen openlijk hun verbazing,
als ze bij zijn tuincentrum de deur dicht vinden. De
huidige generatie stedelingen weet niet meer waarom
de zondag voor ons een apart karakter heeft, zegt
de ondernemer, die lid is van de Oud Gereformeerde
Gemeente in Lisse. Ze snappen gewoon niet dat je
dan je zaak dicht houdt, want juist op zondag trekken
gezinnen eropuit. Het tuincentrum is voor veel mensen
een uitje geworden, een goedkoop alternatief voor de
dierentuin.
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 80 13-4-2012
12:32:39
-
terdege 25 april 2012 81
tuinkassen plaza.nlALLES VOOR DE HOBBYKWEKER
Al 30 jaaruw specialist
Kijk op:www.tuinkassenplaza.nlMeer info? (0252) 68 25 46
tuinkassenplaza.nl is onderdeel van tuincentrum GroenRijk -
Nieuw Vennep
D online shop voor tuinkassen!Bestel uw tuinkas, kweekbak of
inrichting
snel en gemakkelijk op www.tuinkassenplaza.nlTuinkassen
Orangerien en Prilen Muurkassen Folietunnels Kweekbakken Kas
Accessoires
Als hobbykweker vindt u in onze webshop al snel de kas dieu
zoekt. Van compacte kweekbak tot royale tuinkas. U hebtkeuze uit
meer dan honderd modellen, inclusief accessoireszoals zonwering,
automatische raamopeners, isolatiefolie,kasverwarming en ander
toebehoren. Bestel opwww.tuinkassenplaza.nl uw tuinkas, snel,
gemakkelijken tegen de laagste prijzen!
Pag 81.indd 1 13-4-2012 11:00:30
-
tuin 25 april 201282
Pas bij een daadwerkelijke bestelling worden de ijzeren
schop of spade gemonteerd. Om te voorkomen dat de
steel aan het ijzer uitdroogt. Je moet dit gereedschap
niet in een verwarmde ruimte opbergen. Dan blijft er
een beetje vocht in het essenhout achter. Wij adviseren
altijd om de schoppen en spades weg te zetten in een
tuinhuisje of een open ruimte. Droogt het hout echt uit,
dan heb je kans dat het ijzer aan de steel rammelt.
De houten stelen worden ingesmeerd met een speciale
wax. Je kunt ze lakken, maar dan ademt het hout niet
meer. In dat geval ontstaan bij het werk sneller blaren
aan de handen. De smeedijzeren schoppen en spaden
worden ingekocht bij verschillende bedrijven in binnen-
en buitenland.
Bezem met metaalDe productie is in de loop van de jaren wel voor
een
ink deel geautomatiseerd. Drie medewerkers vervaar-
digen wekelijks duizenden stelen voor schoppen en
spades. Alleen het zagen gaat nog (gedeeltelijk) met
de hand. Daarmee bereik je dat uit de planken zo veel
mogelijk stelen worden gehaald en dat knoesten wor-
den omzeild. Als je aan het begin van het proces goed
oplet, heb je veel minder uitval.
Al in de jaren zeventig schakelde de familie Talen over
op tuingereedschap, onder meer als gevolg van de af-
name van het aantal boeren. De grote doorbraak kwam
in de jaren tachtig, toen de tuincentra aan hun opmars
Schoppen, spades, harken, bezems, schepjes, zagen, bijlen,
snoei- en takkenscharen n professioneel gereedschap voor
agra-
rirs, bouwvakkers en natuur- en bosbouwers. Het assortiment
van Talen Tools, dat grote tuincentra tot zijn klanten rekent
en
groothandels van tuingereedschap voorziet, is omvangrijk. In
de
voorbije decennia groeide het bedrijf in Staphorst uit tot
marktlei-
der in Nederland.
Het oude familiebedrijf laat anno 2012 het overgrote deel van
het
tuingereedschap door derden produceren. Alleen het product
waarmee het allemaal begon, houdt men in eigen hand: het ma-
ken van essenhouten stelen voor schoppen en spades. Die
staan
model voor de kwaliteit en degelijkheid.
In 1919 begon de overgrootvader van Roelof Talen (32), die
samen met zijn vader Jan (59) aan het roer van de
onderneming
staat, met het zagen en schaven van houten stelen voor de
zeis-
bomen en hooiharken van de vele boeren in zijn woonomgeving.
TuinhuisjeZijn zes zoons gingen in de houtbewerking hun eigen
weg en
specialiseerden zich, varirend van het maken van meubels tot
en
met gereedschap. Verschillende van die bedrijfjes bestaan
nog.
De grootvader van Roelof Talen was degene die doorging met
het maken van stelen voor schoppen, harken en zeisen.
Het enorme magazijn en kantoor zijn al in 2003 overgebracht
naar
een van de industrieterreinen van Staphorst. De productie
van
die stelen is echter nog gevestigd in het dorp. Nog altijd
worden
ze gemaakt van essenhout en van een lichte kromming en een
krukje voorzien.
De crisis heeft tot nog toe weinig gevolgen voor de vraag naar
tuingereedschappen.
In mindere tijden is er vaak extra aandacht voor de woning en de
tuin.
tekst Ad Ermstrang fotos Sjaak Verboom
Essenhouten stelenmet een
kromming
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 82 13-4-2012
13:14:01
-
vrouw 25 april 2012 83
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 83 12-4-2012
13:55:58
-
vrouw 25 april 201284
Roelof Talen: Schoppen en spades moeten een beetje vochtig
blijven, dan gaan ze niet rammelen
begonnen. We zijn meegelift op dat succes, stelt Roelof
nuch-
ter vast.
Het assortiment breidde gestaag verder uit. Wat de
tuincentra
ons vroegen, namen we in ons pakket op. Ook zijn er trends
zichtbaar. Zo is het gebruik van veel verharding in de tuin niet
zon-
der gevolgen voor het gereedschap. Naast een onkruidborstel
is
er nu ook een onkruidbezem, voorzien van nylon en metalen
ha-
ren. Het bedrijf heeft weinig last van de economische
problemen.
In mindere tijden is er vaak extra aandacht voor huis en
tuin.
Stelen voor harken en bezems koopt Talen Tools in. Die zijn
recht en zo gemakkelijk te maken, dan het voor ons niet loont
om
ze zelf te maken.
Belgische schopZeven jaar geleden betrad het bedrijf de
Belgische markt. Merk-
waardig genoeg lukte het niet goed de in Nederland zo
bekende
schoppen aan de man te brengen. Dat veranderde in 2009, toen
het bedrijf uit Staphorst een Belgische concurrent overnam.
We
hadden altijd de verkeerde modellen. Vroeger had ieder dorp
zijn
eigen model spade of schop. Dat had te maken met de plaat-
selijke smederij en de lokale tradities. Dat is in Nederland
min
of meer verdwenen, maar in Belgi zie je nog steeds bepaalde
eigen kenmerken terug. Er zit geen krukje aan, de spade is
soms
langer, de kromming een beetje anders, dat soort zaken. Die
speci eke eigenschappen hebben we overgenomen.
Met succes, want Talen Tools is nu de op n na belangrijkste
leverancier van tuingereedschap in Belgi. Dat was overigens
niet bewust ons streven, net zo min als we erop mikken om
marktleider te worden. Het had ook te maken met wat proble-
men bij de concurrent. Soms gaan dingen vanzelf. Wij zien dat
als
een besturing, in het besef dat het ook zo weer de andere
kant
op kan gaan. Het belangrijkste is dat we met enthousiasme
ons
werk kunnen doen.
Het aantal medewerkers bedraagt circa dertig. Centraal staat
het
grote magazijn, dat vorig jaar is verdubbeld doordat ook
de Belgische afdeling naar Staphorst is overgebracht.
Groothandels willen graag zoveel mogelijk producten
op n adres bestellen. We streven naar een grote
voorraad. Dat heeft ons een prijs als beste leverancier
opgeleverd. We hebben een uitleveringspercentage
van 98 procent. Dat betekent dat vrijwel alle spullen
die worden besteld, binnen twee dagen op de plek van
bestemming zijn.
TuinprofessorBij een test van de Consumentenbond vielen
onlangs
de snoeischaren in de prijzen. Voordat we onze naam
aan een product hechten, wordt het uitgebreid getest.
Kwaliteit staat voorop.
Gardena, eveneens een grote speler op het terrein van
tuingereedschap, ziet Roelof Talen niet als een concur-
rent. Zij leveren meer voor de kleinere stadstuinen, wij
zijn er voor de liefhebbers van de wat grotere tuinen.
Enige tijd geleden werd ook een watercatalogus
uitgebracht. Onze slangenwagens zijn vrij fors, hebben
luchtbanden en we werken met koperen koppelingen.
Uiteraard zijn die ook wat duurder.
In samenwerking met een reclamebureau richt Talen
Tools zich de komende tijd meer op de consument.
De groothandels en tuincentra kennen ons al wel,
maar we willen meer aan merkbeleving doen. Om die
reden is ook de website Tuinprofessor in het leven ge-
roepen. In n oogopslag moet de consument kunnen
zien hoe hij de problemen waarop hij in de tuin stuit,
kan oplossen.
www.talentools.nl
www.tuinprofessor.nl
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_067-084 84 12-4-2012
13:56:22
-
terdege 25 april 2012 85
rhijnartkeukens.nlBroekdijk 38 | Kesteren | T (0488) 480 525
BRUIDSBEURS
12 MEI 2012De Vanenburg Wedding 2012
van 10:00 tot 16:00
(gratis toegang)
Deelnemende bedrijven:
Speksnijder bruidsmode Susils
Bruidsatelier Willekes baby
Van Hell Juweliers Goud- &
zilverwerk Schoonhoven Fotostudio
Arjo van der Graaff Ton Gerritsen
videoprodukties Magnicent Weddings
Ceremoniemeester Van der Lelij
J & A Bruidsduiven Valkenier
Liesbeth Esenbrink Gemeente Putten
Kool Trouwautos ID-DJ
Entertainment Sendency The Travel
Club Season Style zijde bruidswerk
Skippy Rent Sensiplan/NFP methode
Een romantische trouwlocatie in een landelijke omgeving waar
alles tot in de puntjes
is verzorgd. Droom je van zon trouwlocatie? Kasteel De Vanenburg
biedt hiervoor een
passend decor.
Vanenburgerallee 13, 3882 RH PUTTEN 0341-375454
[email protected] www.vanenburg.nl
Voorstraat 30 - EchtEld (0344) 641440
PartYrEstaUraNt - ZalENcENtrUM
V o o r a l l E sWa t U t E V I E r E N h E E F t !
WElKoM IN EchtEld!
w w w . d u i k e n b u r g . n l
rEcEPtIE - BUFFEt - dINEr - BarBEcUE - VErGadErEN
Pag 85.indd 1 12-4-2012 7:14:16
-
creatief
Soms zie je op een rommel-markt een paar mooie bordjes.
Meenemen! Want servies is niet alleen om van te eten. Je kunt er
veel meer leuke din-gen mee doen. Deze gebaks-bordjes mogen nu met
een meisjeshoofdje erop in de kamer hangen.
tekstMaaike Schiphorst en Arjanne van der Meer fotosMarianne
Witvliet
Gebaksbordje
Afbeelding van een silhouet
(gezocht op internet)
Dit heb je nodig
Silhouet op servies
Stukje dubbelzijdig plakband
Keramiekstift, watervaste stift
Plakkertje met ophangoogje, lintje
terdege 25 april 201286
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_086-087 86 12-4-2012
10:01:40
-
Maak het bordje goed schoon en
vetvrij.
Zoek een afbeelding die past op
het bordje. Bedenk: hoe meer
details, hoe moeilijker het wordt.
Print de silhouet uit.
Knip de afbeelding uit en plak
ze met een stukje dubbelzijdig
Zo ga je te werkplakband op het bordje.
Teken de omtrek na met de
watervaste stift.
Haal voorzichtig het plaatje weg
en kleur met de keramiekstift
het plaatje in. Let op: Wil je het
servies blijven gebruiken, lees
dan goed op de stift of het bordje
gebakken moet worden.
Plak aan de achterzijde het plakkertje met
ophangoogje en haal het lint erdoor.
Tip: Natuurlijk is het ook leuk om een silhouet
van uw eigen kinderen te maken. Gebruik
hiervoor een foto van de zijkant van het
gezicht.
87terdege 25 april 2012
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_086-087 87 12-4-2012
10:02:33
-
terdege 25 april 201288
Bertradaburcht.
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 88 12-4-2012
10:03:12
-
Vanwege rugklachten kwam Hans Pieterman in Duitsland terecht.
Samen met zijn vrouw vond hij in het schilderachtige Kylldal niet
alleen een nieuwe broodwinning, maar ook een kerkelijk thuis bij
Rus-sische baptisten. Bij velen in deze gemeente is het leven
gestempeld door de vreze des Heeren. Dat zijn we nog niet dikwijls
zo tegengekomen.
tekstHuib de VriesfotosHans Pieterman en Huib de Vries
Huis van genade in het Kylldal
interview
89terdege 25 april 2012
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 89 12-4-2012
10:03:21
-
Van Wolfswinkel Woninginrichting,uw meubelzaak en
woningstoffeerder inn.
Van Wolfswinkel Woninginrichting in Barneveld presenteert u
graaghaar nieuwe meubelprogrammas. Voor advies op het gebied van
woninginrichting
kunt u terecht bij onze deskundige adviseurs.
Komt u een keer langs? De koffie staat klaar.
Valkseweg 57, 3771 RD BarneveldTel.: (0342) 41 32 79
E-mail: [email protected]:
www.vanwolfswinkelwonen.nl
MEUBELEN STOFFERING SLAAPCOMFORT WOONACCESSOIRES ADVIES
Onze nieuwe
meubelprogrammas
zijn binnen!
Bezoek onze showroom
in Barneveld.
Pag 90.indd 1 12-4-2012 7:16:45
-
91terdege 25 april 2012 91terdege 25 april 2012
Het souterrain van de royale kerk aan de rand van Gerolstein is
licht en praktisch. Tegen de wand hangen fotos van de verrijzing
van het godsgebouw. Het werd vrijwel geheel door de uit Rusland
afkomstige baptisten zelf gebouwd. Een verdieping hoger druppelen
de bezoekers van de wekelijkse Bijbelstudieavond binnen. De mannen
en jongens nemen links plaats, de vrouwen en meisjes rechts. Aletta
Pieterman (64) onderscheidt zich met haar stemmige rok en gehaakte
hoofddoekje in niets van de Rus-sische baptisten.Op een tafel
achter in de kerkzaal ligt een rijk gellustreerde jubileumbrochure,
uitgegeven in 2011. In 1961 weigerde een deel van de Russische
baptisten zich te laten registreren, licht Hans Pieterman (62) toe.
Vorig jaar bestond het verband van niet-geregistreerde
baptistengemeenten dus een halve eeuw. In de jaren zestig is er een
grote geestelijke opwekking geweest. Dat reveil hebben deze
baptisten ervaren als een bewijs van Gods goedkeuring over hun
keuze om Hem getrouw te volgen, zonder compromissen met de wereld
te sluiten. Velen van hen hebben in de gevangenis gezeten.Na de val
van de Muur kregen de Rusland-Duitsers de gelegenheid om terug te
keren naar het land waar hun wortels liggen. Onder de pakweg twee
en een half miljoen Rusland-Duitsers die nu in Duitsland wonen,
zijn honderdduizenden behoudende christenen. Met name baptisten en
mennonieten. Ze heb-ben honderden gemeenten gesticht. Die van
Gerolstein is in 1991 ontstaan.EmigratieDirecte aanleiding voor de
emigratie van het Nederlandse echtpaar naar Duitsland waren de
gezondheidsproblemen van Pieterman. Ik had een klein bedrijfje in
kopieermachines: loodzware dingen. Een keer of vier ben ik door
mijn rug gegaan. Na de laatste keer was ik bang nooit meer te
kunnen werken. Door een korte vakantie met zijn vrouw in de
noor-delijke Eifel leerde hij de Duitse appartemen-tenhuizen
kennen. Die zijn naar Nederlandse maatstaven heel goedkoop.
Daardoor ont-stond de gedachte om ons bezit in Nederland te
verkopen en hier vakantieappartementen te gaan verhuren.Na lang
zoeken en selecteren viel de keus op een vrijstaande woning aan de
rand van Mrlenbach, in het schilderachtige Kylldal. De
bekendste historische bezienswaar-digheid van het dorp is de
Bertrada-burcht, waar volgens de overleve-ring Karel de Grote is
geboren. In december 2008 werd de koop van het beoogde pand
gesloten. In april 2009 was de bovenverdieping ge-reed voor
verhuur, een maand later de benedenverdieping. Zelf betrok het
echtpaar de middelste etage van huize Sola Gratia.In het begin
hadden we het gevoel voortdurend op vakantie te zijn, lacht Aletta.
Ik ben altijd een liefhebber van bergen geweest. Het is overal z
mooi, met name door de vele vulkanen. Onze eerste gast was
professor De Reuver met zijn vrouw. Hij schreef een heel
enthou-
siaste reactie in het gastenboek. De afstand naar Nederland is
goed te overzien. Dat is ook voor ons ideaal. In ruim drie uur
kunnen we bij de kinderen zijn.BelangstellingVreemdelingen voelen
ze zich niet in Mrlenbach. Aan Hollanders zijn ze hier allang
gewend. De Eifel is onder Nederlanders een populair vakantiegebied,
velen hebben er een tweede woning. Het is niet zo dat je de lokale
bevolking hindert door een huis te kopen. Jonge gezin-nen trekken
weg, omdat hier weinig werk is. De agrarische sector biedt
Huize Sola Gratia.
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 91 12-4-2012
10:03:35
-
terdege 25 april 201292
Korte Groenendaal 11-13 Gouda
Tel. (0182) 51 49 19
www.deth.nl
Een prachtige natuur, een rustige omgeving en een heerlijk
hotel.Dat alles vindt u in Hotel Eureka gelegen in Zeddam, aan de
grensmet Duitsland. De eigen sfeer, gastvrijheid en de uitstekende
keukenmaken een verblijf in dit hotel onvergetelijk. Vanaf mei
worden er
weekarrangementen georganiseerd met boot- en bustochten.
Heerlijkwandelen en ietsen is ook zeker mogelijk in deze bosrijke
omgeving.
Nieuw dit jaar:
VERZORGDE MIDWEKEN,
incl. 3 bustochten meteen boottocht
voor 399,00 p.p.
Vraag onze gratis folder aan voor
vakantie 2012 of bezoek onze website.
gvj iht t crjk dt.
Hotel Eureka
Kilderseweg 27038 BW ZeddamTel. 0314 - 65 18
11www.hotel-eureka.nl
Pag 92.indd 1 12-4-2012 7:18:45
-
93terdege 25 april 2012 93terdege 25 april 2012
geen bestaansmogelijkheid meer. Er is in dit dorp nog n boer
over. Die staat heel vroeg op om zijn vee te verzorgen. Vervolgens
stapt hij in de auto, om in Bonn te gaan werken. Aan het eind van
de dag moet hij zijn dieren weer verzorgen.De belangstelling voor
de ruime vakantieap-partementen is boven verwachting. In het
hoogseizoen zitten we helemaal vol. Ook in het voor- en najaar
hebben we vaak gasten. Zelfs s winters kunnen we soms een
apparte-ment verhuren. Dat is hier niet gebruikelijk.Voor
liefhebbers van stichtelijke lectuur is Sola Gratia een lustoord.
De boeken in de apparte-menten getuigen van liefde voor pitistische
geschriften uit de schat der eeuwen. Van de Confessiones van
Augustinus tot de verza-melde geschriften van ds. L.G.C. Ledeboer,
van preken van puriteinen tot oefeningen van Wulfert
Floor.HerlevingDe eerste reserveringen had Pieterman te danken aan
de Stichting Herleving, die hij jaren geleden oprichtte. Via
Revival Site Hol-land, die daaronder viel, gaven we informatie over
opwekkingen in het verleden, vanuit ons verlangen naar een
geestelijke herleving in onze tijd. In de loop der jaren hebben we
daardoor een brede kennissenkring gekregen.Vanwege de verhuizing
naar Duitsland heeft hij de stichting opgeheven. De gasten voor de
appartementen werft hij nu vooral via advertenties in De Saambinder
en Bewaar het Pand. De lezers van deze bladen mogen nog iets
verstaan van de sabbatsrust op de dag des Heeren en van het
verlangen om Gode welgevallig te leven. Daardoor is er ook
herkenning in de contacten met de gemeente waartoe we behoren. De
gasten ervaren het bezoeken van de gemeente als een grote
ver-rijking. Sommigen steunen al jaren Friedens-stimme. Het is voor
hen een belevenis om kennis te maken met de Russische
baptisten.Zelf behoorde het echtpaar jarenlang tot de Vergadering
van Gelovigen. Daarna las Pie-terman zijn gezin thuis voor. Door
contacten met reformatorische christenen leerde hij de geschriften
van de puriteinen en oudvaders kennen. We kregen goede vrienden in
de gereformeerde gezindte.
Toch was aansluiting bij een refor-matorische kerk vooral voor
Aletta geen optie. De wereldsgezindheid en de gangbare
belijdenispraktijk kan ze onmogelijk rijmen met Gods Woord. Pas in
Duitsland wist ze het gebed om een Bijbels gemeentele-ven
verhoord.ThuisBij de komst naar Mrlenbach wist het Nederlandse
echtpaar nog niet van het bestaan van de baptistenge-meente in hun
buurstadje af. Pas toen we hier woonden, hoorden we van onze zoon
Micha dat er een ge-meente van Rusland-Duitsers moest
zijn. De volgende zondag zijn we er al naartoe gegaan.Aletta had
het ge-voel na een eindelo-ze zwerftocht thuis te komen. Heel
wonderlijk was dat, zeker in het begin. Bij velen in deze ge-meente
is het leven gestempeld door de
vreze des Heeren. Dat zijn we nog niet dikwijls zo
tegengekomen.Gasten die met ons meegaan, staanverwonderd als ze
zien hoe de levens-stijl onder de Russische baptisten is. Bij hen
functioneert de Bijbelse tucht nog. Tegelijk is er een grote
hartelijkheid naar buitenstaanders. Men verblijdt zich als ook
ongelovi-gen het Woord van Gods horen.De onderlinge band doet haar
den-ken aan de eerste christengemeen-te. In 2010 heb ik vier en een
halve maand ischias gehad. Hans kreeg in dezelfde periode een
dubbele long-
ontsteking. Het is onvoorstelbaar hoe veel zorg de gemeenteleden
toen aan ons hebben besteed.Het stemt het echtpaar dubbel dankbaar
dat veel Nederlandse bezoekers van huize Sola Gratia in het
gastenboek getuigenis aleggen van de zegen die ze in Mrlenbach
hebben ontvangen. Zowel door het bezoeken van diensten in
Gerolstein als in de contacten met de heer des huizes en zijn
echtgenote. Na onze komst hebben we deze woning aan de Heere gewijd
en gebeden of dit huis dienstbaar mocht zijn voor Hem. Als mensen
geen behoefte hebben aan contact respecteren we dat, maar dikwijls
ontstaat spontaan een goed gesprek.Soms leidt dat tot
gemeenschappelij-ke lofprijzing. Toen we onze Ruth een keer te
logeren hadden, zongen we als gezin een aantal liederen, zoals we
dat gewend zijn. Een van onze appartementen was dezelfde week
gehuurd door dominee P. den Ouden en zijn gezin, goede vrien-den
van ons. Hij informeerde naar een van de verzen, omdat hij de wijs
zo mooi vond. De gasten in het andere appartement kwamen er ook
bij. Samen hebben we dat gezang opnieuw gezongen, en nog enkele
bekende Duitse gezangen. Het was een gezegend samenzijn. Dat kun je
niet organiseren, dat willen we ook niet. We laten het over aan de
lei-ding des Heeren. En daarin worden we niet beschaamd.Informatie:
www.huizesolagratia.nl
Hans en Aletta Pieterman: Na onze komst hebben we deze woning
aan de Heere gewijd
Kerkzaal in Gerolstein.
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_088-093 93 12-4-2012
10:03:50
-
terdege 25 april 201294
Spelregels van hetladder-
systeem
1. Elke goede oplossing levert punten op.
Hebt u vragen over puzzelaantal e.d., stuur
dan een aan uzelf geadresseerde, gefran-
keerde retourenvelop mee.
2. De inzendingen moeten drie weken na
verschijnen van de puzzel(s) in ons bezit
puzzelen
Puzz
el: G
.W. van L
eeu
wen
-van H
aaft
en
Diny van Leeuwen jenneke v.d.jagt
8
1
9
16
2
10
17
11
18
3
12
19
4
13
20
5
21
14
22
6
15
7
1
1
2
3
4
5
6
7
2 3 4 5 6 7
1
2
2
3
4
5
3
4
5
C-15 Overlapper/doorloper2pt
Horizontaal: 1. gretig (6) - gulzig (6) - bel (4) -
schelpengruis (4); 2. standaardmaat (6)
- meelballetje (6) - merk (4) - wassen beeld (4); 3. gemeen (7)
- deel van een ei (6) -
wijkplaats (6); 4. plooi (4) - plens (5) - eind (4) - zout (5) -
vreemde munt (3); 5. Gast
(4) - rots (3) - partijtje (6) - schildersgerei (4) - vod (3);
6. sloot (6) - lofdicht (5) - proef
(5) - inlichtingen (4); 7. leedwezen (8) - geweldig (5) - bloem
(4) - watering (3); 8. onbe-
wogen (6) - dorpel (7) - rivier in Belgi (4) - bar (3).
Verticaal: 1. vleesgerecht (4) - trans (5) - njarig dier (5) -
hert (3) - droogvloer (4); 2.
plant (6) - nauwelijks (5) - opstandeling (5) - alkali (4); 3.
spion (5) - zege (6) - acon (4)
- restbedrag (5); 4. boom (3) - teer (3) - ritueel (7) -
cowboyfeest (5) -mafkees (3); 5.
boekennaam (5) - grens (6) - insect (4) - gezelschap (5); 6.
bekend (6) - kreet (4) - die-
renhuid (4) - volkstam in Ethiopi (6); 7. ijshut (4) - fruit (4)
-sein (5) - buiging (3) - melk-
wijn (5); 8. voorwaarde (3) - klap (4) - geestelijke leider (6)
-moment (4) - Ierland (4).
E-15 Trapje1pt
Vul horizontaal en verticaal dezelfde woorden in: 1. lente, 2.
seizoen, 3. sluipen, 4. rente-
stand, 5. zevenblad.
Inzenden:Alle woorden.
A-15 Bijbelse puzzel2pt
Maak letters van de cijfers 1 tot en met 22.
Zoek de teksten op in Job 4:21; 6:13; 11:6;
12:12 en 13; 28:18 en 28; 32:7; 33:33; 38:37.
De oplossing staat in een van deze hoofdstuk-
ken.
Zij . 13 . 9 . . . maar niet 6 . wijsheid
Is de wijsheid uit mij . 20 . . . . . . .
De . . . 1 . . . . . 12 . . . . der wijsheid
In de 7 . . . . . 22 . . is de wijsheid
Bij Hem 21 . wijsheid en 5 . 11 . .
De . . . 8 der . . 18 . . . .
De vreze des 3 . . . . 15 is de wijsheid
. 2 . 19 . . . te kennen geven
En ik . 10 . u . 17 . . 4 . . leren
De 16 . . . 14 . met wijsheid tellen
Inzenden: Het gevonden tekstgedeelte en de
vindplaats.
Inzenden:Het
gezegde dat
ontstaat op de
uitstekende hok-
jes (met de klok
mee).
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_094-095 94 12-4-2012
16:55:15
-
PuzzeloplossingenA-13 (Bijbelse letter-
greeppuzzel):Genoeg-
doening; artikel 21.
B-13 (Doorloper):Ge-
schiedenis.
C-13 (Groeipuzzel):1.
Biel - balie - labbei, 2.
leus - sleur - Ulster, 3.
Oder - doren - modern,
4. iets - stier - estrik, 5.
stee - these - ijsthee,
6. vlet - vliet - violet, 7.
asla - atlas - alvast, 8.
nest - nerts - nestor, 9.
tien - tiend - Dintel, 10.
rede - deern - engerd,
11. eest - steek - rekest,
12. soms - smoes -
mossel, 13. last - staal
- albast, 14. orde - decor
- record, 15. neet - te-
nen - centen, 16. Genk -
kreng - kering. Blois van
Treslong, Lumeij van
der Marck.
D-13 (Sommetjes):1.
clandestien, 2. plus, 3.
rivier, 4. plus, 5. steen
(10 + 4 + 1 = 15). 1. kla-
vier, 2. maal, 3. Mozes,
4. maal, 5. bedrieger (4
x 6 x 3 = 72). 1572.
E-13 (Geschiedenis-
vragen):1. Dokkum,
2. Emma, 3. Nieuwe
Waterweg, 4. Brakel, 5.
Rveil, 6. Institutie, 7.
Eede, 8. Lodewijk XIV.
Den Briel.
zijn. U kunt dus twee aleveringen tegelijk
inzenden.
3. En inzending per abonnementadres.
4. Wie in totaal 200 punten heeft, ontvangt
een prijs. Overgebleven punten (staan
vermeld achter de naam van de winnaar)
gaan mee naar de volgende ronde.
5. Stuur oplossingen op n briefkaart
(gebruik alleen een envelop als u een
antwoordenvelop meestuurt) naar: mw. J.
van der Jagt, Molenpolderweg 19, 4401
NP Yerseke of naar [email protected].
Vermeld de puzzelnummers en uw adres.
6 Zendt u voor het eerst in, zet dan nieuw
op uw briefkaart.
7. Prijswinnaars verliezen hun punten als ze
een jaar niet hebben ingezonden.
Ze beginnen dan weer met nul punten.
terdege 25 april 2012 95
1 2
4
7
10
13
16
3
6
9
12
15
5
8
11
14
Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes in het
diagram over naar de hokjes in de
balk. Deze letters vormen de oplossing.
B-15 Zweedse puzzel2pt
D-15 Figuurpuzzel2pt
De woorden van de linkse kolom beginnen met
dezelfde letters als waarmee de woorden in de
rechtse kolom eindigen.
1. communicatiemiddel, 3. baai, 4. gezwollen
bloedvat, 5. bende misdadigers, 6. ontsmet-
tingsmiddel, 7. gesteente, 8. schade, 9. vrede,
10. vleesgerecht, 11. spel, 12. binnenplein, 13.
uitroep bij vondst, 14. vermomming, 15. staats-
bestel, 16. verzachting.
Inzenden:Het gezegde dat ontstaat op 2 en 3 verticaal.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
12
2
1
6
4
5
11
10
8
9
7
3
uitroep
schoeisel
nagalm
rondreis
knaapJezus
Christus (afk.)
band ter versiering
sluisvoor
schepen
smeer-stof
plenty
inborst
groei
strijkende liefkozing
dagwijzer
giraffe-achtig
diermaalderij
vallei
even (in-formeel)
geknoei raap
familielid
hijswerk-tuig
voorraad aanleg-
gen
apparaat
tropische vis
bloeiwijze absolutie
voedsel
nieuw(L.a.t.)
gods-dienstig gebouw
seintaal
politieke partij
verbin-ding
klooster-vader
riv. in Egypte
aard-appel-
schijfjes
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_094-095 95 12-4-2012
17:13:27
-
terdege 25 april 201296
0172 48 48 48 www.beter-uit.nl
Met Beter-uit naar Isral,bewezen de goedkoopste!
8-daagse reisal vanaf
Laat de Bijbel spreken, een ervaring voor het leven...
GRATIS PARKEREN VOOR DE DEUR www.vlotdamesmode.nl
www.marlenejongemode.nl
FRANK WALDERVAN AVENDONCK
ROZES OF AVALONROBERTO SARTOELISA CAVALETTI
HERMANN LANGEGERRY WEBER
JOSEPHINE&COMARCONA
DONNA DUEGOLL HAUG
L ARGENTINAMCGREGOR
ALAN REDMAYERLINE
QUESTIONSCARVA
VENDUCCIPL-LAND
VIA APPIAGAASTRA
FRANSAARMAMARKRABE
TENCEERFOSEDADam 48 en 50 Alblasserdam tel. 078 - 6990145
maandagmorgen gesloten vrijdagavond koopavondD
Stijlvol ofsportief...je vind het bij...
De Schoorsteenkapspecialist
Gildeweg 8 Barneveld
T 0342 - 42 44 36
www.deschoorsteenkapspecialist.nl
[email protected]
Onze schoorsteenkappen worden gemaakt van zeerhoogwaardige
materialen met een lange levensduur,
zoals RVS en koper.
Vanaf 350,-
incl. BTW
W
ij zijn in
staat om uw wensen
omte ze
tten in werkelijkheid.
Pag 96.indd 1 12-4-2012 7:35:58
-
97
?psychologieEerst even voorstellen: mijn naam is Hilleke
Hoekstra-Blok, en ik ben vanaf 1998 werkzaam als psycholoog in de
hulpverlening. Samen met enkele collegas hopen we elk nummer in te
gaan op een vraag van u als lezer. Voor de beantwoording ervan
mogen we putten uit jarenlange ervaring met de behandeling van de
meest uiteenlopende problemen, bijvoorbeeld angsten, dwang,
burn-out, traumas, stemmingsproble-men, relatieproblemen,
levensfaseproblemen en persoonlijkheidsproble-men.Met welke
problemen een clint ook komt, hij/zij kan rekenen op respect en
acceptatie en op mijn inzet om te ontdekken wat er speelt en te
streven naar verbetering. We zien uit naar uw vragen.Wat heb ik
toch een bijzonder vak, denk ik niet voor de eerste keer. Voor me
zit een stoere man, een dertiger, breed geschouderd, een ring in
zijn rechter oor. De man is aan het reva-lideren na een korte,
ernstige ziekte. Lichamelijk gaat hij goed vooruit. Maar hij heeft
last van slaapproble-men en sombere buien. Wat heb ik, en hoe kom
ik hier van af? Met deze vragen heeft hij zich naar mij laten
verwijzen door zijn huisarts.Ook bij deze clint blijkt weer eens
hoe belangrijk het is om de klachten goed uit te vragen. De
slaapproble-men blijken namelijk te bestaan uit
Deze eerste bijdrage schrijf ik niet vanuit een con-crete
vraagstelling. Ik geef u een kijkje in de prak-tijk van mijn werk
aan de hand van een casus.
tekstHilleke Hoekstra-Blok, eerstelijnspsycholoog NIP
beelden in het hoofd van overleden personen. De clint krijgt
deze beel-den voornamelijk s avonds als hij in bed ligt. Hij wordt
hier angstig van en kan dan niet inslapen.Hij heeft in zijn vorige
werkomge-ving een aantal collegas verloren en een dierbaar
familielid is in diezelfde tijd overleden. Er was toen geen tijd om
hierover verdriet te hebben, te rouwen. Er moest gewerkt worden.In
de therapie staan we stil bij de
betekenis die deze men-sen hebben gehad voor de clint en maken
we ruimte voor het verdriet over hun overlijden. Dat helpt, de
beelden blijven weg en daarmee verdwijnen ook de slaap-
problemen. En als de beelden toch nog een keer opdoemen, schrikt
hij er niet meer zo van. Hij snapt nu wat ze willen zeggen.De man
is blij met deze vooruitgang, maar houdt toch nog last van som-bere
buien zo nu en dan. Ik vraag hem om een tijdje zijn stemming bij te
houden, door een paar keer per dag zijn stemming een cijfer te
geven en tegelijkertijd bij te houden wat hij doet op een dag.De
sessie erna komt hij opgetogen binnen. Door het bijhouden van zijn
stemming en zijn activiteiten ontdekte hij al snel dat hij somber
wordt als hij
zichzelf overvraagt, te veel wl doen, met doen van zichzelf, en
er geen rekening mee houdt dat hij (nog) niet de oude is na zijn
ziekte. Hij heeft nu goed zicht op wat wel en niet kan.Hij is zo
blij met dit simpele hulpmid-del, dat hij een tijd lang mijn beste
PR-man wordt. Hij legt vrienden uit wat hem geholpen heeft en als
hij er zelf niet uitkomt, verwijst hij hen door naar mij. Beiden
zijn we blij dat hij in de therapie zoveel heeft weten te bereiken.
En ik merk dat ik voor deze clint, die ik in mijn gewone leven niet
zo snel zou tegenkomen, veel bewondering heb. Wat is hij op een
krachtige manier omgegaan met de tegenslagen in zijn leven. De oude
zal hij wel niet meer worden. Hij is veranderd.
Beelden van overledenen houden hem uit de slaap
terdege 25 april 2012 97
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_097-097 97 12-4-2012
9:58:24
-
terdege 25 april 201298
Het 15e-eeuwse Poptaslot, ooit Heringa State gehe-ten, geldt als
een parel in de kroon van Friese states en stinzen. De tuinen en
een deel van het slot in Marssum zijn toegankelijk. Het door de
laatste eige-naar gestichte gasthuis wordt nog steeds bewoond.
tekstJacqueline DoevendansfotosKalkhoven Journalistiek
Friese Poptaslot doorstond de tand des tijds
reportage
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 98 12-4-2012
16:37:10
-
99terdege 25 april 2012
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 99 12-4-2012
11:21:39
-
Het Poptaslot wordt zes eeuwen gele-den als stins gesticht door
de familie Heringa. Door vererving komt het in 1603 in het bezit
van het geslacht Eysinga. Als de verdedigingsfunctie vervalt,
krijgt het de benaming state. De familie Eysinga breidt de
Heringastate in 1631 uit tot zijn huidige vorm.Na het overlijden
van de laatste bewoonster verkopen de erfgenamen het huis in 1687
aan dr. Henricus Popta (1635-1712). Het slot gaat zijn naam dragen.
Popta gebruikt het landhuis vooral als zomerverblijf. Na hem wordt
het niet meer bewoond.GasthuisPopta, een vermogende raadsheer voor
Het Hof van Friesland, sticht vlak voor zijn over-lijden naast zijn
woonhuis een gasthuis voor armlastige weduwen. Zij mogen daar
gratis
De vertrekken zijn ingericht in de stijl van de 17e en 18e
eeuw
terdege 25 april 2012100
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 100 12-4-2012
11:21:55
-
in wonen. Bij testament laat hij bepalen dat heel zijn vermogen
gebruikt wordt voor de instandhouding van dit vrouwengasthuis. Hij
brengt zijn bezittingen onder in een stichting.Stichting en
gasthuis bestaan nog steeds. Vier voogden zijn verantwoordelijk
voor het slot en alleenstaande vrouwen wonen tegen een lage
huurprijs in het gast-huis.Museum en tuinenHet Poptaslot is nu een
museum. De vertrekken zijn ingericht in de stijl van de 17e en 18e
eeuw. Op de boven-ste verdieping staan nog twee bewerkte
eikenhouten bedsteden uit 1540. De twee torens, het poortgebouw, de
binnenplaats en de bedsteden zijn te bezichtigen.De tuinen zijn
meermalen opnieuw aangelegd, door ver-schillende ontwerpers. In
1735 maakt Valentijn Pommer een ontwerp voor een modelboomgaard in
formele stijl. Lucas Pieters Roodbaard wijzigt deze tuinaanleg in
1840 in een Engelse landschapsstijl. Daarvan zijn de grote
boomgroepen nog overgebleven. Willem Cornelis de Groot voert in
1906 de stijl van het Poptaslot door in de tuin. Hij kiest voor een
geometrische aanleg in architec-tonische stijl.Adres: Slotleane 1,
Marssum, tel. 058-2541231,
www.poptaslot.nl
101terdege 25 april 2012
*
ridderzaal
Het was een onvergetelijk drama, op de avond
van 6 mei 2002, nu bijna tien jaar geleden. Pim
Fortuyn, de man die dagelijks het nieuws be-
heerste, werd in koelen bloede neergeschoten.
De man die doorgewinterde politici als Melkert en
Dijkstal van hun propos bracht en die bezig was
met een kansrijke opmars richting het Torentje,
juist de man liet die avond het leven
Pim Fortuyn was niet zomaar iemand. Hij mar-
keerde het einde van het paarse tijdperk. Dat, n
de emoties rond zijn dood, zullen wel verklaren
waarom de welbespraakte Rotterdammer in een
KRO-programma in 2004 door 130.000 bellende
en smsende kijkers tot grootste Nederlander al-
ler tijden werd gekozen.
Toch was die typering je reinste kolder. Waarom
zou in een lange, lange rij van betekenisvolle Ne-
derlanders, van Julius Civilis tot Erasmus, en van
Anthony van Leeuwenhoek tot Vincent van Gogh,
nu juist de laat-20e-eeuwse Fortuyn de grootste
zijn? Waarom zou een narcistische ruziezoeker,
die in zijn leven maar weinig concreets tot stand
bracht, al die andere grote namen overtreffen?
Als de verkiezing van 2004 iets laat zien, dan is
het hoe vreselijk oppervlakkig en a-historisch de
21e-eeuwse mens oordeelt. Want vraag jonge
mensen van nu naar Pim Fortuyn, en je zult aan
velen van hen uit moeten leggen wie hij ook al-
weer was.
Roem is altijd al vluchtig geweest. Maar in onze
tijd, met zijn mediagektes, nog eens te meer.
Vandaag een held, morgen vergeten. Dit jaar de
grootste Nederlander, volgend jaar hoogstens
een voetnoot in de geschiedenisboeken.
Voetnoot
Vandaag een held, morgen vergeten
[email protected]
Addy de Jong, politiek redacteur bij het Reformatorisch
dagblad
State of stinsState is de Friese benaming voor adel-
lijk slot. Een stins is een historisch land-
goed (bouwwerk en terrein), waarvan de
oorsprong teruggaat tot een eigenaar die
lid was van de ridderschap in de provin-
cie Friesland. Stins betekent steen. Het
belangrijkste verschil met een state is dat
een stins of woonburcht nadrukkelijk be-
doeld is ter verdediging.
Addy de Jong, politiek redacteur bij het Reformatorisch
dagblad
\TERDEGE\PRODUCTIE\PAGINA\PLANNING\TD_15_098-101 101 17-4-2012
16:07:16