Tepki ve Değişim Dergisi Nisan 2011 sayısı - Sayı 38

8/7/2019 Tepki ve Deiim Dergisi Nisan 2011 says - Say 38

1/24

N i s a n 2 0 1 1 S a Y l : 3 B K u ru lu , T a r i h i: 1 .8 .2 0 0 1 A y d a h ir y a y m la m r E d e r i : 1 ,5 T Lwww.tepkivedegisim.org

i i . Y . E r d a I R - A a y a n .8 1 ' 8 t i m T a mlste Marks tarafmdan"tarthstz toplumlar"olarak gorulen Asyatoplumlanmn, almanvergilerin devlettarafmdan verirnllkullamlmarnast vedevletin bu ststemisurdurrnek adinadespotik btr yaplyaburunrnesiyle, kapi-talizrne ge


2/24

~ C 1 I J ~l l R i l lOportUnizm nedir? - Libya27 Ma'{1sdevri mi sonrasmda, Tip 'i n ie;:indeki tarn srnalan n

giderek arttlgl donernlerde, karsrsmdaki yaftalamak Ictnkullamlan "gavur, hain, yobaz, dinsiz, korniinist" gibi kelimelerinyanma, solcularm birbirlerini yaftalamak t c l n kullandlgl"oportuntst" kelimesi de eklenrnisti, Artik kimin kime kafasiatarsa, karsisindaktne "oportunlst" der, boylece en yamlmaz ki~iolarak, tartisrnad a hakh taraf oldugunu Han ederdi.

o zaman sorulurdu, yahu bu kadar kuHamyoruz ama, nedirbu oportUnizm?

o surecler Icinde, oportUnisti ne kadar anlatsan da, kimoldugunu anlamak, olaganUstU zordu. ~UnkU oyle bir akirn halinegetrnts ki, kimin oportUnist, kimin olgulann Uzerinden gidi~leritakip eden oldugunu anlamak, son derece zordu.

Bugiin, ne sol ortarmn gUndemi belirleyecek gUcU var, ne debunlarla ugra~acak vakti var. Catrsma ortarm acik toplantilar har-icinde, orgtitler oldugu kadanyla birbiriyle laf yansma girmektenuzak durmaya ~all~lyorlar~ Toplumda da "yaftalama" diyerektenyeni yaftalama teknikleri tUredi: "Kemalist, darbeci, sakirt,elitist" vb ...

Ancak, yaftalamalar somutlanmayan, genel olarakkarsidakini a~agllamak, onyarglYl disa vurmak arnaciyla kullamlanstfattardtr, OportUnist, gUnUmUzde bilimsel olarak ele almmakzorunda olan bir kavram ... C;:UnkU,i~t;:isrrnfrmn tekrar devrimetnanmasi ve onun icln savasrnas i amac iy la , en cok lh tlya c duyulanolgu, sifatlan dogru yerlerde kullanrnaktir,

lste Kaddafi, bize bu kelimenin ne anlama geldigini anlata-cak hikayenin basrolunu oynamakta. Kaddafi'nin hayatr,oportiinisttn ne oldugunu net olarak ortaya koyan ve oportunis-tlerin aci hikayelerini karikatUrize eden bir sanat eseri diyebiliriz.

Giiniirnuzde Kaddafi, b oyah b asin tarafmdan, actrnasiz diktator vegerici bir lider olarak tamrntamyor, ~unu soylernek sart ki, onututum olarak elestiren boyah basirnn finansoru emperyalist iilkeliderlerinden, cok daha fazla namuslu bir tuturna sahiptir.lnsanhgrn hayvan yerine konulmasma itiraz etrnis, bunusavunrnus, ancak bu tutumu uygulamaya koymakta, basanholarnarmstrr, Buna ragmen emperyalist iilke liderleri, Kaddafi'nin,yani iyinin kotusunun bile t1rnagl olamaz.

Kaddafi, bir albay olarak, yani Arap halkmm ordugene Iigi nden yeti srne biri olarak, goreve geldigi 1969' da, "islamilkelerine dayanan yesil sosyalizm kuracagun" acrklaytp, "Arapbirligi icin c;:ah~acagml, bagtrnsrz Ulkelerle birlikte lrkC;:lllga,somurgectltge ve toplumsal baskiya karst cikacaguu" soylerntstir,Sonrasmda, pan-Arap hareketlerin yaptlgl gibi, bircok sirketulusallastmlrms, ingiliz askeri Usleri ve birlikleri Ulkedencrkanlrmsttr, Emperyalizmin Kibns Uzerindeki emellerine karst,ezilen Krbrrs TUrk halkma kurtulus icln yardirn etrnts, sadeceAraplann birl@ degH, Afrika'nm birligi icin rniicadele etmistir,

Tepki veDe9i~imO erg isi 2

{~2 - 1 (a p a ( to n u s u4 - ! J J . O r u r - V i c / a n y o ~ f a m a s t5 - A J D . A g u w n - 1 6 3 . y 1 f u u fa t r U 1 n i f e s t o6 - V . 1 .t E r c f e m - q t r i { a f m 1 f U U 1 ! . J g m O t u m a t w f l s y a t~ i i i r e t i m ta m7 - : J f . i B a r a n - tE r R g k f i ~ i s ti s n a i 6 i r a u r u m a u r8 - t E . P i J a n - i f i i r k t l e ' n i n d ' i n a - g e r i c i f i { t a r i h i1 0 - V / j { a r - J { a C ~ 6 u n a ft a n e R 9 n o m i ~ p o f i t i h t ~ m a z , f i z r1 2 - O . q i i C s a y - r t a f a r u f a l l k g r t m a d i m , 6 u J l f a n d a n k g r t t u g u m / ( p J a r1 3 - r . r te m g n a t - i l J a r o e p a r a n o y a s t1 4 - i l l . i f a r t 1 f f t - A n n e , 6 e n 1 U l S l { 6 i r a i i n y a a a a o g a u m ?1 5 - 6 . I B a ~ w 9 { u - i 6 e r a {s ln u { a r v e 6 z g ii r { i l t1 7 - 0 . 1 ( u r t u U q - l y i a i f e f O c u g u ' T a y y i p1 8 - O . i f e f i t e p e - r t i f m a z ) S e z e n v e !B e n2 0 - r . 1 ( a m 6 e r - 1 a r i J i 6 0 y u n c a l s o s y a { l i a y a t t a ~ a d i n o { m a t2 2 - r . ! ) f e n - S i i f i e y C ( ] 3 a t u m m e s e f e s i2 3 - P . ' ) { , V n ii v a r - 9 a i t r a i t a a t2 4 - C E . r a y f a - S o r y a l i s t J { a r e k , r t 6 i r C e f i y o r


3/24

~u eylemlerine bakacak olsak bHe, buglln Kaddafi'yi, proleteryamn onderliginden, kendi azmhjmm liderUgine kadarolan surecte, Insanhk adma yaprms oldugu hizmetl..erden dolayr, blr emperyaUst illke Uderi He es tutmayi biraktn, onunaltmda btr seviyede tutmak, son derece yanhsttr,

Kaddafi, bu narnuslu tutumunun ardmdan, oportuntst srtanm, btlimsel sosyaUzmin ongordllgll sartlardaki gibitarusnrus, yani onun oncUl.UgUnde emperyaUzme karst tnsanhgm savasim veren i~i smrnru, bazi azmhklara karst satrmsnr,utusatlastmtan petrol ve dogat gaz slrketlert, ozelltkle AB emperyaUzminin onculen olan Almanya, Fransa veitalya'yabtrakilrms, ingHtere He anlasrnalar yapilrms, yabanci tscllere yUksek ucretler verirken, kendi i~~i smmm ucuz i~ gUcU olarakcahstrrrmstrr; EmperyaUzmin her darbesi He blrllkte gtttlkce uzlasrnaci b tr tavir alan Kaddafi'nin bu tutumu, yine bll trnselsosyaUzmin ortaya koydugu sorunlann cozutememesmden Heri geUyor.

BHimsel sosyalizmin ortaya koydugu bu sorun, Pan-arap ve pan-tars akirnlarm gorll ldUgll her Ul.kede, ozell lkle feodalyapmm tasfiyesinin zorlandlgl dururnlarda, diyalektik Idealtst yontern He halk yedeklenmeye ~ah~lldlgl sirada ortayacikrmsnrtyant, kutsal kttaplara dayamlarak, sistemin rnesru oldugu anlattlmaya catrsurmsnr). Ama feodaUzmin tasfiyesindebHe biricik burjuva devrimci Hkesi olan LAiKliK devreye sokulmadtgt tcfn, gtdlsat geriye dogru olmaya bastarmsnrtyam kutsalkitabm soylernlert bir kenara koyulup, bHimin somUrU He HgHi blhrnsel argumanlan kullarulmarmstir). Kaddafi'nin prenstpleride, "diyalektik Idealtzme" dayanan ve gllnllmUzde "Burjuva sosyalizmi" olarak tammtayacajarmz btr tavir olan, "Ye~H sosyal-izmden" Ileri gelmektedir. Burjuva sosyalizmi yerine, i~i siruftmn saglam halk onderUgi kurrnasi tcin, feodalizmin kesin birsektlde yenilgiye ugratllmasl ve laikUgin uygutanmasi sartttr, Diger Afrika ulkelermde ve libya'da eksik clan mesele budur.

Burada btrcok ktst, i~~i simn onderliklertntn, diyalektik materyalist yonternt ne kadar benimseyebildigini ve bununhalki orgutlernede ne derece etkin kullamldigtru da sorgulayabHir ... Butun DUnya'daki Marksistlerin temel sorunu, en azmdanbazen ~llphecHige dusenlere karst, kendini bu tur olaylarla somutlamakta. Bir yandan da, "tstne gelmemek" var, bu da farkhbir "oportuntstllk".

Tarthsel olarak Libya'nm ge~trdigi surecten gUnUmUze gelirsek, Kaddafi'nin ashnda bu hatalanmn bedelini odediginisOylemek rnumkun ... EmperyaUzm tle girdigi savasta, yenildtkce tavlzler veren Kaddafi, bu tavtzlerin kar~lllgmda, tasfiyesUreci He k ar st k ar siv a k ald t . Hemen Ikt curnle once belirttigimiz gibi, btltrnsel sosyaUzmin bu can yaktci sorunu, "Isinegelmedi". Bunun yerine, kendisine "kuUuk" edenleri toplayarak, kiiresellesrnenln yakict thtlyaclanru karsilarnak gorevmt,gunurnuze kadar " la yi ki yl a" y ap tr . Gerek Avrupa' mn ucuz i~gUcll thtiyacim, gerek Avrupa' da tstthdarru zorlasan, yUksekUcretler talep eden teknik elemanlann tstlhdarmnt, gerek Avrupa'nm gittikce kisilan yer aln kaynaklan thtlyacmi, gereksebatmakta olan ltalya futbol ltgtntn thtlyaclanm, "glk" demeden karsitadi Kaddafi. Bunun yam sira, gorU~melerde cadmylagttmeslyle olsun, oguUannm dedikodulanyla olsun, magazine de malzeme oldu.

Peki, boyle sadik bir kul, neden aforoz edHdi "kuresellesme" furyasmdan? Bu adamlann "ell kanh" dlktatorler oldugu,ortalarna bHgiye sahtp bir vatandasm sordugu gibi, sonradan rm akillara geldi?

Aslmda emperyaUzm, tam da kendi kimligindeki en atcakca ~eyi yapmaktadir, Ozellikle ezHen Ulkelerdeki hammed-deleri kontrolli altma almak tctn, 0Ulkelerdeki en genet, en hazir yiyici unsurlanm desteklemek, emperyaUzmin btrnurnarah yasarn kaynagtdrr , Buradan yota cikarak, gttttkce cliruyen ve gertctlesen Libya, kuresellesmentn gidi~ine ayak uydu-rarak, AB emperyalizmi tle dost, ABD emperyalizmi He mesafeli btr ~izgi izleyerek, Afrika'da kendi kararlanm verebHen,ancak kararlanm kendi azmhgmm lehtne alan blr gll~ haline gelmtsttr, Bu ozelliginden dolayi, emperyaUzm, dokunmak istesede Libya 'ya dokunamarms, ancak Ilk kivr lc trnda Kaddafi'siz bl r libya tcm dUgmeye basrmsnr,

Bunun sonucu olarak, emperyaUst kuvvetler, aralarinda TUrkiye olmak llzere, btr pastadan pay kapma yansma girencocuklar gibi, "3'er 5'er, AUah ne verdiyse" diyerekten, NATO ad t altmda, Ubya'ya crkarrna yapmaya haztrlandilar; Bucikarmaya, TUrkiye'nin de dahtl olrnasr, mecUsteki AKP ve CHp'nin ge~irdigi tezkere tle gerceklestt, Kllwdaroglu, htcbtrgecerlt sebep bulrnadan "bizce Avrupa ulkeleri hakhdir" derken, Erdogan ise once "Libya'da ne tstrntz var" diyip, sonra datezkereyi "flreslz" gectrmtslerdlr, TUrkiye'nin de burada yer ahsim, pastadan pay kapma yansi olarak yorumlamak, yanhsolrnayacaknr,

Bu yogun saldmlar altmda yanan Libya'da, olaylar nasrl biter? O~ sektlde olaylann bitmesi murnkun olabtllr; Btrlnclst,Kaddafi eskiyi hatrr layacak (ki bir cok konusrnasmda Ye~il Kitap'a atrfta bulundu) ve ozellikle isyanm merkezi Bingazi halkmada Trablus halki gibi refah sunacaktrr, Bunu yapsa, ashnda emperyaUzmin elindeki kozlan atrrns olur, ama sorunu kokunden~ozmU~ olmaz. C;:UnkUKaddafi'nin arnk Marksizm/Leninizm Hkelerine bagll btr devrimci tutum tcfnde olmasi beklenemez.Vine de, Libya halki, emperyalizmi iyi tamr. Onlarm, dtrentsctlertn hayn i~in orada olmadlgml, ~ok iyi bilir. Bu yUzdena~gozl.U bir emperyaUzm yerine, Ye~HKitap'a slkl~ml~ bir Kaddafi, onlann da tercihi olabHir. ikincisi, direni~iler yenilecekve emperyaUzm, Kaddafi'yi devirmek i~in libya'ya askerleri He operasyon yapacaktlr. Bu operasyonun da Irak durumunabenzemesi ka~lmlmazdlr. Emperyalizm, Libya'Yl kana bulayacaktlr. Ancak Libya halkl direnecektir. ~u andaki direni~~Herinne tarafta olacagl, emperyaUzmin saldmlanna bagh olarak degi~cektir. libya, lrak modeU gibi, "kel ba~ ~im~ir tarakmisaU", gostermelik se~imlerle yonetilen bir Ulke haline donU~ecektir. O~Uncll olaslllk ise, direni~Herin hi~bir uzla~maolmadan, kendi ozleri He kurduklan yonetici orgllt, halkl arkasma takarak, hem emperyalizmi devre dl~l blrakacaktlr, hemde Kaddafi'yi devre dl~l blrakacaktlr. Burada direni~Herin Trablus halklm ve Kaddafi yanda~lanm, hatta belki de Kaddafi'yiyedeklemesi ~arttlr. Ancak bu tUr bir bHince sahip olmadlklan dll~UnUl.Urse, bu ihtimali, birinci ihtimalden ~ok daha zaYlfgormek olaslllkhdlr. Ancak libya'da ger~ek ~ozllm, sonuncu ~ozUmdUr.

Tepki ve De9i~im Dergisi . 3


4/24

D u y g u O r u o_ o o @ t a l* l V 8 d a g l s lm . o r g

39 Y1lgectt henuz ustunden. Kulaga cok gibi gelse de, cagdaslanna sorsan daha dun gibiderler. i~in ash, aradan gecen zamandan ziyade, siyasi zihniyetteki degi~im icin, soz konusu olanzamanm klsal1g1anlatmak istedigim.

Yer: Tokat / Niksar'a bagl1 Kmldere KoyU.

Once btraz tarihi yoklayahm. Ne olrnustu39 Y1Lonce?Tarih: 30 Mart 1972.

Mahir


5/24

A . D o U o o a n A U l r k a nd a g i r k a n @ t u p k i V l II 8 I j s i n . 1 I 'U

Avrupa'da bir hayalet dolasiyor - KomUnizm hayaleti, Avrupa'nm turn eski gU~leri bu hayalete karst kutsal bir siirgun avtIdn ittifak hallndeler, KomUnist parti rnantfestosunun baslangtci bu sekilde 1848 Subatmda yanki bulrnustu K_Marx ve F .Engels imzasiyla.Karl Marx, bilimin devrimler ~agmda biiyiik stcrarnasi He ernekcilerin biiyiik dusleri arasmdaki kopriiyu kuran, ~aglmlZlndevrim ustastdir, Bu kopnl, dU~dunyasmda degH, yeryiizunde kurulmustur: bir ayagl Insanltgm 19. Yiizyrldaki buyuk bHgibirikirnine dayamr,Ote yandan Marx, insanhgm bilincine ve yUregine, 0 biiyiik ozlernini Gerceklestirmesi tcin, essiz bir enerji kaynaglbtrakrmsnr, En bUyUkenerji tsctmn btleklerinde ta~ldlgl zineirde oldugunu bilimsel planda aciklarmsttr; Btiylece yoksullugunbir enerj i kaynagl oldugunu ve dUnyayl degi~tirecek bUyUk itici gU~oldugunu kesfetrnistir; Marx, insan tUri.ini.in olusurnuylabirlikte ortaya crkan gen;:ek He umut arsmdaki biiyiik diyalektijin, kapitalizm c;:agmdayanktlanrnasidtr,Sm,! miicadelesiSirnf mUcadelesi Gercekligini, Marx' tan once burjuvazinin Mignet ve Guizot gibi sosyolojik tarihciler ortaya koydularve uygarhk tarihini aciklayan ternel bilimsel kavram olarak degerlendirdiler. Yine burjuvazintn Ricardo gibi tkttsatotansmif mOcadelesinin ekonomik bilimin ternelini ve emek -deger teortslni, insanhgm bilim birikimine katrmslardi. Marx, bubilimsel kazamrnlan saptasaptarmsn Marx., lnsanhk yeni b ir tarihsel siireci izleyecektir ve mutlaka, insan yeni btr dUnyaelinde sekil lenecektir. YoksaMarx'm [ngiliz kapitalizmini elestirirken soyled@ gibi." BLIat; gozli.itUk ve para hirsiortammda, bir tek insanca duygu ya da gorustm lekelenmeden kalmasi olanaksizdir;"Marx ve kuramsal ~oziimlerMarx 'm kapital izm etestirtst, diger biitiin elesttri lerden farkhdir,


6/24

O m i t Y a e a r E r d e mu o r d B m @ t B p k i v o d o g i s i n L o r g

c ; ~ i t < A L H t ~ L ' 4 ( 7 )O G R L I O t < . L l H A f (V E A S Y A r ; p ; a ~ f J ; H T A ~ 'B u ya zid a O sm an h ve g un um iiz T urk ty e's in in g eri ka lrm shg uu A .T .O .T ve b ag lm l1 hk te oris i acismdan degerlendirecegim.Banda fe od alite olu sm usk en b izd e A sya T ipi O re tim T am so z k on us uy du . B un un s on uc u o la ra k ban d a fe od al simflarla

rnucadeleye g iri~ ip o nla n ta sfiy e e tm e ye gtrtsen b ur ju va zi, b iz de olusumu g ere gi s ad ec e ma l d eg i~ im in e aracthk etmeklekaldlgl ictn yen i olusan feodal stmflarla uzlasrnaya gttrntstir; Asya t ip i uretirn ta rz t d o gu d a i ran, Cin, Rus ya , O sma nh g ib i d ev -le tL ere o zg U b ir U re tim tarnydi. Ozel rnulktyetin o Lmadlg l, m i .lL kiy etin d ev le te a it oldugu ve U re tim in a rtik d eg erin in d e d ev le ttara fm dan verg i o la rak aLm dlg l b ir s is tem i ifade eder A sya T ipi O re tim Tam . D ev le t tanm i~ in gents, e ng eb eli ve ya ~ ol araz-He ri s uL ama gorevlm V erin e ge tirird i v e b un un tctnde to pr agm mU lk iy et i d ev Le tte yd i. Dolaytsiyla t icaret cok g elts m em is tir v ek oy lU d ev le tin a sk eri m a sra fla nm k ars ila va bilrn ek a dma s orn uro lrn us tu r,

F eo da lite yLe d e, b irb iriy le h erha ng i b ir is bo lu rn u o lm ay an , o ta rs ak y an i k end i ke nd in e ye te n a ile le rin olmasi v e fe od a-L ite d e p az ar tctn Oret im yapmadan, uretictnin O ru nU ne zo rla el k oya n a ga llk s istem in in v ar o lr nas i b akirmndanbenzesrnektedirler, Asy a T ip i O re tim Tarzi'mn onernli bir o ze llig i d e pa za r icin Uretim yapilrmyor olmasidir; V in e a ile le rin k en dik en din e y et er otmast nedeniy le b i rb i rl er iyLe tsbolurnu y ok tu r. A n ca k aynldtklan n okta ; fe od alite de m ara ba ya ni uret icmtntopra k s ahib i ta ra fm da n ra nt s ek lin de so rn uru lrn es td tr, A sy a T ipi O re tim T arzm da ise a rtik de ge re d evle t v e b ir k is rn ma d atem silc is i a sk erle r ta ra fm d an e l k on uL urd u. Tirnarh sipa hile rin gb re vi is e b u g elirle rle a ske r vettsttrmektt. ilke l to plu md a isem Olk iye t kom unundu do lavts iy la aile ve devle t g ib i ku rum lar yok tu . V ine bu toplum yapism da artik deger veya U retimf az la smdan bahsedi lemez.

A sy a T ipi O retim T arzm da ise rnulkiyet d ev le tte dir v e iJre tim fa zla sm d an b ah se dile bilir. T op ra kta artik degerino lu sar navacajt ndan, do ta v is iv ta Osmanll Dev le ti nde s orn uru o lm ay ac agmd an b lrc ok a ra sttrm a ci b ah se de r. O ys a a rtik d eg ert sc tde ru e rnekc iden) iJretil ir. (bkz. Kap ita l, c Ht1 ) i~ ~is in in k en di tU ke ttig in de n fa zla kisrnl a rtik d eg eri olusturur, Ancak artikd eg er k ar d eg ild ir. D ola ylS ly la A sya T ipi O re tim T arzm da d a a rtik de ge r urettlrntsttr,

lste Mark s ta ra fm da n "ta rih siz to plu mla r" oLa ra k goruten A sya to plu mla nn m, a lm an ve rg ile rin d evle t ta ra fm da n ve rim likul lamlmarnasi v e d evle tin b u s iste mi surdurrnek a dm a d es po tik b ir vapi ya bu run rnes iy le , kapital izme gec is le r i gec tk rn t st tr ,V ine devle t vonettminde k i s or un la r e ko nom ik yapiya onun saglam llgmdan oturu b ir e tk i etmemisttr; Osma nl1 D ev le ti d e A sy aT ipi O re tim T arzmm g ec erli o ld ug u b ir d e vLe tt i. Bati 'da k i tekno lo ji k g elts rn ele rin c ok geris inde kahnrmsnr; B u ise h em a ske rih em d e i. ir et im a la nmda UstUn li. ik le rin i y itirmele rin e; thrac ettikleri urunlen ith al e de r h ale g elm e le rin e, savaslarda yenHmel -e rin e n ed en olrnustu, De vle tin u zu n sure b at in in te rs in e tthalati destekleyen, thracati kisrtlayan b ir ozetltk gosterrnesiteknoLoj in in ge lt srnern ts lt gtne yoru lma l td ir ;

O sm anll b u te pe de n in me ci s is te mi y tl la rca uygularmst tr ; Bizde Ku r tu lu~ Savasi v e s on ra sm d a k i d ev rim le yaratilmayacahsuan b urju va S 1 01 flis e fe od alite yi ta sfiy e e tm e ye gtrtsrnek v er in e o nu nla uztasmaya g itm i~ tir . Z ir a b iz de fe od alit e Osrnanhdevlet yap rsmm cozu l rnes ty le ortaya cikrmsn. AtatOrk d on ermnde k ov tu de n a lma n a sa r v er gis in in kaldmlrnast d a b una tsareteder .

Mu sta fa KemaL v e Ku rtu lu ~ Savasim v ere n k ad ro la n O sma nl1 Tipi c eb er ut d ev le tin mtrasctsi olarak gorrnek ve bby le li kl eC um huriy et de vrim in i b ir s1 ~ra yl~ o lara k k ab ul e tm em ek y ay gm b ir yarntgtdu. Oze llik le K ey de r g ib i tarihciler bu yarulgiytonumuze b ir gercek gib i sunrnaktadir lar;

Asy a t ip i i. ir etim tarzi, fe od alite de n a ynl1 r. F eo da lite d e iJre tic in in U rU nte rin e to prak a ga s. l ve ya fe od al to pra k b eyi e lko ya rke n, A sya T ipi O retim T arz md a d evle t e l ko ya r. lste osrnenh Dev le tin in e n ternelozelliklerinden biri bOrokrasinin tarimk es im in de n a glr v er gile r atmasidtr , (u mh uriye t yo ne tirm ise , a sa r v erg is in i kaldtrarak, A sya Tipi iire tim tarzm m sonkahntt lanrn temizlemtsttr ve bu y on uy le O srn an h tipi burokrastden ayrthr, Kema lis t k ad ro la rm u yg ula dlg l K ey ne sy enpo litik ala nn a ma o o ze t se kto ru n y ete rs iz o Ld ugu n ok ta da d evle t g iri~ im in i o ze l s ekto re d e ya rd tm ct o la ca k se ktld egerceklest irmektt . BUtUn bun la r Curnhurtyet k ad ro la nnm v e CHp'n in Osrnanh tip i c eb eru t d ev le tin mtrasctsi o la ra k g orUL -m emes i i~ in onernh b ir kamtnr,

Bu n ok ta da a sk er; d arb ele ri d ev le t stmnmn burjuvaziy le hesap la smas i o ta ra k okumak venne, asker i da rbe le r in burju-vazinin c ik a rtan dogr ult usunda ger~ekle~tir i td igi sovlenebiltr ve bu daha tutarhdir; Za te n o rn eg in 1980 d arb es i e m ekh are ke tin i d iz gin le m ek b ak irm n da n b ir ta kim u yg uL ama la n d a tc ere re k b un la n is pa tla m ak ta yd 1 .S on uc o la ra k O srn an h tip; c eb eru t d evle tin K em atis t d evrim Le o trco k o ze lllk le rl ev rilm ts ve b ir s icra rn a ya sa nrm snr,

Tepk i ve De9i~im Dergisi 6


7/24

H a r o n B a r a nh b l l" l I I @ t a p k i v a d 8 g i s im . o r g

Geride blraktlglmlz 8 Mart bu bashk la rdan o lu san bir ka rmasay la gecfv er di yine bir Yll tcertstnden, MUmkOn olduguncahizh, yogun ve derindi konusulanlar ama kadma ve ona dair ne varsa bir gune slgdlrmak toplumda bir zihin degi~imiyaratmavacaji gibi yiine bir resmi bayram havasmda gerceklesiverdt. Bir ctcek verme etkinligi ya da bir durus blctrntydl sanki.

Bu Ulkede her yr l onlarca ozel glin ve hafta kutlanz ama bunlardan htc birinin ne anlama geldigini ve neden kutlandigunanlernayu, zaten bir gOne slgdlran kavramlar ancak adim duyurabiliyor oteslni degil. Ustelik 8 Mart Kadmlar gUnObir erkek icinanlarnsiz, bir 0 kadar l iizumsuz bir gundur, Oyle ya sanki kadina yonelik srdoet , otorite ve sapkm eylemler erkeklerdenkayneklenrrnyor, kendilerinden garnsrz, baglmslz. Oysa Kadm baskaldinst erkege yonelik bir eylemdir. Bati ulkelerinde bile halaesttlfk olgusu garip karsilamrken, Olkemizde kadinlar gUnOnUnbir haftaya yaytlmasi konusunda dusuncelenm var. Ancak 0 zamanher gune bir bashk yayar ve iyice sindirmeye cahsmz. Tipki bu yazmm bu meselenin onerrrinln kavranmasma yetmeyeceji gibi.

Siddet, cinsel taciz, a~agllanma gibi kisilik haklanna saldmlar; hak ihlali ve aynrncrhk feminizmi gerekli krlrnaktadir;Kadmlarm kendi capmda orgOtlenmesiyle bir cok dernek gOnUmUzdeerkek egemenliginin yarattlgl kiyirnlara karst mOcadelevermektedir. OnceLikle kadim bulundugu alt kademeden erkek seviyesine, e~itl;g;ne tasimadan once insan yerine koymak gerekLi-l iktir,


8/24

E m r e F i d a nD n d a n @ to p k iv o d o g l B . . . . D r g

Din, fakirlerin zenginleri oldiirmemesini saglar. - Napo/eon BonaparteTUrkiye'nin devrimci burjuvazisi bu topraklarda kendisinden once egernen konumda olan toplumsal yaplyl ve onun terne-

Linde yatan din-tanrn hukurndarhguu tarihin ~opLugune atarnarmstrr; Ge~ kalrms guduk bir devrim oLmanm, Avrupa'daki devrimdeneyimLerinden cikan tarihsel derslerle sekillenrnts yeni ideolojik tereihlerin ve zayif orgutlulUgUnun tum olumsuzluklanmbunyesinde tasivan burjuva devrtrntnde, Osmanl1'dan devrahnan iktisadi ve taplumsaL rnirasa radikaL bir seki ldedokunulrnarmstir; Kapitallstlesrne sureclne ge


9/24

ileride yapacagma kanaat getirilen cahsrnalar ve hizrnetler sebebiyle 10.02.1953 tarih, 4/169 sayth Bakanlar Kurulu Karan He"urnurni hizmetlere hadirn'' (kamu yaranna faaliyet gbsteren) dernek statusunu kazanrrustrr.' [6] Hareket alam genisleyen dinei-gericilik ly e ile egitim alamna atihyor; imam Hatip okullan, yurtlar aciyor ve gelecege yatinm yaptycr, 30 Mart 2003 tarihinde, 0siratarda aym zamanda meclis ba~kanllgl gorevi de yapan AKP'Li Bulent Annc'm iYC genet kuruL toplsntismdaki ifadesiyle 'adetabir tohum gibi toprak altma atihp, sonra silrnbill ler; guller veriyor. ' Ann~'m konusmasimn devarrn soyle; ' Ilim Yayma Cemiyeti 'nin(... )yaptlgl okuLlan devletin butcesiyle yapmak rnurnkun degil, verd@ burslan da vine kamu hareamalanyla yerine getirmekmurnkiin degil. him Yayma Cemiyeti Ti lrktye 'nin her yerinde var. OkuLlanyla, yurtlanyla var, ogrencilerimize sagladlgl Irnkanlarlavar. Bakanlanrrnz, geneL mudurterirniz var, belediye baskanlanrmz var, Silahh kuwetlerimizden emekli olrnus, aynlrms, arna bugiizel hizmeti goturenler var. [7]

ABD'nin soguk saves stratej isi anti-korni lnizrn, '50'lerden '80'lere kadar, Turkiye sagmm tum tonLanm bunyesindebirlestiren bir ust bashk olarak islev gormustiir ; iYC tarafmdan vapitan yurt ve okuLlann acihslanrn yapan Adnan Menderes'tir.Vine 1952 yihnda ABD buyukel~iliginin destegiyle IYc tarafmdan ABD tarihine ve 1952itibariyle geldigi noktaya ovgliler diizen birkitap basiuyor. (bu kitap jYC'nin yaymLadlgl iLk kitap) Kitapta Turk gencterintn ABD'de egitlm gormesi ozetlikle tesvik ediLiyor.Krsaca: emperyalist ABD'nin, siyasal ve ekonomik oLarak ABD'ye tam boy teslimiyet~iligi temsiL eden DPiktidannm ve soguksavasm toplumu sagClLa~tJrmaprojesinin yurutUeulugunu ustlenen dinci-geriei derneklerin u~Lu 'kutsaL ittitaki ' cok aciktu; Buittifak cok sonralan (01.11.2001 tarihinde) Vatan gazetesinin CIA Ortadogu MasaSI~efi Graham FuLleri le yaptlgl rbportajlabirlikte birinci aglzdan itiraf ediliyor. ' Is tamc iugm pornpal an rnas : ilk olarak ABD'nin fikri degiL miydi?' seklindeki soruya Fullersoyle cevap veriyor; 'Soguk savas zamamnda Sovyetlerin guneye dogru yayilmasim onlernek tctndi, HerhaLde fikir bizimdi. (... j Cokda hakll bir tezdi. Cok da dogruydu, Kornimizrne karsi gercek bir duvar oLuyordu islam.'

Aym Yll lar icerisinde causrna yuruten bir baska genei orgutte Kornuntzmle MueadeLe Dernegiydi (KMD). CIA'mn kurdurduguDunya Anti-Komi.inist Ligi 'nin bir uzantrst oLan dernek, cahsrnalanna 1950'lerden itibaren baslasa da, aSILetkisini '60'11yil lardagostermisttr; 27 MaYls darbesini gercektesttren Mil li Birlik Komitesi 'nin adeta atadlgl Curnhurbaskam Cemal Gurset de bir conemKMDfahri baskanhgt yaprmstrr, Daha sonra, 1965'de iktidar koltuguna oturan ve Demokrat Parti'nin ardih konumundaki AdaletPartisi ile KMD'nin aok, organik i lisktleri vardir; KMD'nin kuruculanndan olan Fethi Tevetoglu, 1957'de Demokrat Parti 5amsun ilbaskam olarak ba~Ladlgl siyasi kariyerine 1961~1974 yil lan arasmda Adalet Partisi 'nden Samsun Cumhuriyet Senatorii oLarakdevam etrnisti r . Yine 1969 yihnda AP milletvekili olan i lhan Egemen Darendelioglu 1965 Ylhndan basteya rak KMDgenel baskenI1g1gbrevini yi irutrnustur. KMD'nin aSILatihrm da onun ba~kanhgl dbneminde olmustur zaten. 1965'e Kadar 27 subesl olan dernekDarendelioglu'yla birl ikte 110 subeye ulasrms ve anti-kornunist mircadelestnt yuksettrnistir, ( F.Gul.en'de Erzurum'da KMDkurucularmdandrr) Dernek admdan asil olarak Kanh Pazar olaylanyla soz etttrmisttr, Amerikan 6. Filosunu protesto etmek isteyengencter 'Emperyalizme ve Somuruye Kar~l i~~iYuruyu~u'nu organize etmeye karar veriyor. Dinci gerici KMDise gunter oncesindenyaLan ve if tiralarLa halki krskirtrnaya baslarrustrr, (ornegin KMD genel baskam llhan Darendeltoglu protesto yuri.iyu~u i~in suntansoyLuyor: 'Pazar gunu kornunistter miting yapacak, biz bu mitingde savasacagrz. Silahi olan silahtyla, oLmayan baltasiylagelsin ... '[8] ) Anti-emperyalist gencler Taksim Meydanmda KMD'nin gerici miLitanlan tarafmdan saldinya ugraml~ ve iki Turklyei~


10/24

U tk u N a ru n a r @ t e p k iv e d e g is im . o rg

H A L K t g U N A L T A NfK O N O H ;K - P O L t r ;K C tK H A 2 L A gDev adtmlarla e ...= ; U l 3 e

::: -15-24 ya~ arasmdaki diLimi kapsayan "Gene nufusta issizlik oram" dan,' kriz oncesine gore yUzde 1'lik bir arusla yirzde 21.6 ctvarmdadtr ,141 0 2 :

TUrkiye Devrimci i~


11/24

Son kurultayda olusturulan PMve MYK uyelerinin yapisi partinin evrildigi ekseni giizel bir sekilde ozetliyor.Buyeni PM'dekimler yok ki ; Soros kaynakh Vakrf ve Derneklerde yoneticilik yaprms isimler, NeoLiberallktisadipolitikalan hararetle savunan akademik kokenl! aydmlar ve buna paralel olarak bol miktarda Sermayedar, FethullahGUlen Cemaatini ovrnekten c;:ekinmeyen bir ltahiyatcr, sendikal burokrasfyi icsellestlren ve aristokrat i~c;:izurnresininsozcUlugunu ustlenen sendikal kokenli isimler, ANAPvb. gibi merkez sag da gorev alrms isimler ... Bu liste daha 0kadar uzar ki araya serpilrnis birkac Sol-Sosyal Oemokrat isimlerin varhgt, hafif bir aglrllk bile olusturarnayacak kert-ededir.

Partideki son gelismeler de, boyle bir kadroyu barmdiran bir partiden farkh bir refleksin gettserneyecejfnikamtlar niteliktedir ...-Mehmet Haberal gibi Merkez Sag kokenli ve zamamnda "Devrimcilere" karsi kasith olarak uyguladigt yantis

tedavi yontemleriyle onlann olilmiine ve sakat kalmasma sebep olan birisi partiye kabul edilirken, Fikri Saglar veGurbuz Capan gibi goru~lerine tam olarakkatllmasam bile lterici-Demokrat insanlar, PM tarafmdan uyelige geridonu~ taleplerinin reddeditrntsttr;

-Emperyalist haydutlugun gozunu diktigi Libya'ya BM'nin onay iv la bas la ti lan askeri operasyona karstKihcdaroglu'nun konuyla ilgili yorumu da "ilginc;:tir":"Biz yapilan operasyonun kan dokulmeden gercek lesmesjni arzu ediyoruz. 6zellikle Kaddafi'ye c;:agnmlz var.

Libya suratle demokrasiye gec;:melive bu konuda aciklarnalar yapilrnah ve bu konuda Turkiye'nin tavn yanhs degil.ulustararast mesruiyet kazandigma gore, yapilan c;:agnlan da olumlu buluyorum. Kan dokUlmesini istemeyiz. Bu turbir operasyonun daha farkh yapilmastm arzu ederdik. Ama kosullann uygun olrnadiji yonunde bilgiler geliyor.Kaddafi'nin direndigi yonunde bilgiler geliyor. Bizim arzumuz kan dokUlmeden Libya'ya demokrasinin ve ozgurlugungelmesidir. "

Emperyalizmin Libya'daki petrol havzalanm kontrol edebilmek ve yrllardir bir ciban ba~l olarak gorduguKaddafi'yi sindirebilmek adma, Ulkede bir takim gruplar aracl11g1ylayarattlgl kaos ortarm bahane edilerek ABO,ingiltere, italya ve Fransa basta olmak uzere BM tarafmdan alman kararla askeri operasyona baslamlmasi Turkiye'dede geni~ yankt buldu. 6zellikle Burjuva medya ve basin tarafmdan psikolojik harbin bir ayagl olarak yasananlannyanh bir sekilde dillendirilerek aktanlmasi, aynca deginilmesi gereken bir konu olmakla birlikte, kamuoyuna karsi"Halkcihk ve Oevrimcilik" edebiyatl yapan bir partinin genel baskammn Emperyalizmin "Oemokrasi ve insanHaklan" bahanesiyle ba~lattlgl bu haydutluga mesruiyet kazandirrna yonundeki aciklarnalanmn "Sol" ile bagdaw biryarnm bulmak cok zor.

-Esnek ve guvencesiz istihdam seklinin bir sonucuolan taseronlasnrrna sistemine karst bir soylern gelistt-ren ve kamuoyunda bunu sikca dile getiren CHP'nin, ken-disine bagh bulunan belediyelerde bunun aksi yonundeuygulamalara gidilmesi de buyuk bir celiski olusturuyor;Ozell ikle izmir'in Buca ve Konak Belediyelerinde sendikalhaklar ve i~ guvenligi istedikleri icin tsten cikantan ta-seron isciterte, bu sisteme kurban edilenlerin durumlanortada ! Son olarak 17 Mart'ta CHP'l i Konak Belediye-si'nde taseronlasnrmaya ve sendikasiz cahstmlrnavakarsi direnen iscilere belediye vonetirni ve polisin tsbir-l@yle saldmlmasmdan 2 gun sonra izmit/Gebze'de CHPtarafrndan 'Ta~eronla~tlrmaya Our' mitinginin yaprlmasitrajikomik bir mizansen olarak karsirmzda duruyor.Son surecle birlikte AHMETALTAN'm bile ovgusunu kaza-nan CHP'nin geldigi nokta itibariyle ekseninin "SOL'A"kaydlgml, emekc;:iler ve ezilenler icin bir urnut otabile-cegini soyleyebilrnerniz icin somut olarak pratikte elirniz-de olumlu argurnenlar bulunmuyor.

Evren Finans-Kapital Oligarsisi kendine baglmh siyasi ve iktisadi iktidarlanm olustururken bolgesel planlandahilinde, muhalefeti de yeni konjonktOrel ortama gore dizayn ederek baglml1llk iliskisini kendi lehine dogruc;:evirmektedir. Son duzlemde fasizan bir iktidar olma yolunda hizh adimtarta yol alan iktidara karst, "SosyalistDevrimd" grup ve partilerin en azmdan asgari mustereklerde bulusarak bir "guc;:birligine" gitmesi ve halkumzt,iktidanndan muhalefetine butun diizen guc;:lerinin payandasi olmaktan kurtarma gorevleri butUn yaklCll1g1ylakarsirmzda duruyor.

Tepki ve Degi~im Dergisi 11


12/24

B z g i i r G i i s o yt a p k i v a d 8 g i s i m @ h o t m a i l. c o m

Y A L A N D A N f ( O ' R { ( H A 7 ) f H ,E U Y f L A N D A N I < . O R f a U 4 U H K A D A RYa~am, hi~.durmayan btr canh... Bu esnekligtne ragmen, nereye ceksen oraya gelmiyor. Slirekll Kendi kurallanrn dayatan,

surekti rmzrrnzlanan, asi ve gen


13/24

E v r a o Y a l k a n a to y l l l k . . a t@ t a p k iv a d o g l S . . . . o r g

D A R E . P A ~ N O Y A S 'Memleketimizin bas koselerinl kaprms liberal ve cemaatr;:i basm, zaman zaman hep bir aglzdan; belir ledigi ve telaffuz edeede ezberledigt baz i kltselerl birer mars havasma getirerek tekrarlardi:

Bu Olkede "Sevr Paranoyasr" var, bolOnecegiz bOlUnecegiz diyerek msanlan neden OrkUtUyorsunuz, bu korkulan yenin artikdiye r;:lkl~lrdl, kendisinden farklt dusunenlere. Sevr 19Z0'deydi ger;:ti 0 devirLer, kafarnz halen 80 sene oncesinde diye veryansmederlerdi. BOPharttasi da ikna edememtsti bu kaynasrms kitleyi. TUrkiye bolunecek diyenler statiikocuydu, ahrnakti, dUnyadaolan biten getisrnelerden habersizdi. Yeni dUnya di.izenini kavrayamarrnsu. Soguk Savas bitmisti, Z.DUnya savasmda birbirleriniyiyen Almanya ve Fransa bile AB cansi altmda yapisik ikiz kardes olmuslardr.Gel zaman git zaman, eskiden "Sevr Paranoyasmdan" bahseden bu "kaynasrms kitlenin" bugOn 0 r;:oksevdikleri"paranoya"ya tutulrnus butundugunu ibretle izl iyoruz. Liberal ve cemaatr;: i basin su anda bir "Oarbe Paranoyesi" ir;:indedir.

Bu paranoyaklar; darbeleri Kemalistler-Sesyalistler-Ulusalcilar tertip ediyor, aman darbe geliyor "paranoyasiyla" akilsagl1klanm kaybeden bir ruh hali r;:izmektedirler. Bu gerekr;:elerini de taaa ittihat ve Terakki'ye kadar dayandrrmaya basladilar kitamam dedim, TUrkiye'de bir akil tututrnasi sUreci yasamyor; Yoksa kanal kanal gezip darbe olacak, imza rslakrrns, demokrasiayaklar altina ahmyormus gibi sozlert devaml1 adeta bir papagan gibi tekrar etmezler.

Paranoyak bir insanin, ruh ve akil sagl1gma kavusrnasi ir;:in yaprlacak en dogru hareket "terapidir". Tabii ki bu terapi,sadece paranoyakhgi "sizofren" haline gelrnemis kistler i. izerinde etkil i olabiLir.Terapimize baslayatrm ...

-Doktor: Bu ulkede en son darbe ne zaman oldu camm kardesirn 1Z EylUL'de degiL rni, bundan 29 sene once. Bu darbeyi kimlerdestekledi? CIA destekLedi mil-Hasta: Evet destekledi.-Doktor: Peki 12 EyLOL'den sonra bir daha darbe 0ldu mu?-Hasta: Olmaz rm? 28 Subat neydi peki?-Doktor: BugUn 28 ~ubat i le devrilen RefahYol hUkUmetinin mil letveki lleri AKP'de siyasetyaprmyor mu? OarbeLere karsiyrrn diyen ve daha sonra Kenan Evren iLe hatira fotograflr;:ektiren BUlent Anne;:neden geregini yapip darbecilerden ( 28 ~ubatr;:llardan) hesap sormuyor? YaAbdullah GUl?Curnhurbaskanhgikonutunda Kenan Evren'i aglrlarken, Kenan Evren 'e darbenin hesabim sordu mu? Yoksa Z8 Subat bir darbeden ote, AKP'yiyaratan bir kaldirac rmydr?-Hasta: Yok artik. E-Muhtlra ne peki?-Doktor: E-Muhtlradan kim sorumlu? Eski Genelkurmay Baskam Ya~ar BOyUkamt degil mil Peki Yaser BUyUkamt He Tayyip Erdogansicak temas halinde degil mil DoLmabahr;:egorU~meLerinde neLer konustular? "E-muhtlra"nm Z007 secimlerine bUyUketkisi oLduguve AKP'yi ucusa ger;:irdigi her yerde dillendir ilirken, acaba E-Muhtlra, AKP'yi iktidar yapmak icin gizli bir plan rmyd: diye icindenger;:irmiyor musun?-Hasta: AKP,ozgUrLUgUnsernbolu gorrnuyor musun? Ordu vesayetine karst duruyor? BugUne kadar bu vesayete kafa tutan birhOkUmet olmadr.-Doktor: AKP Lideri Tayyip Erdogan partisini kurar kurmaz neden ABD'ye gitti. BOp'un e~ba~kanhgl gorevini ntctn OstLendi?TUrkOrdusu raydan r;:lktl diyen ve basma r;:uval ger;:irip uyaran, lrak'i ve Afganistan'l isgal eden ABOordusunun TUrkiye uzerindekivesayetine karst cikivor mu?-Hasta: ABDOrdusu'nun TUrkiye Ozerindeki vesayeti mil Bunu da nerden cikardin doktor?-Doktor: incirlik UssUnObilir misin? "(.ekie;: GOr;:"Obilir misin? Ordan cikartiyorum.-Hasta: Ger;:sen bu solcu ayaklanm doktor. Her ~yi ABD'ye bagladm yine. Kemalist'lerve 12 EylOl'e giden sUrer;:teSosyalistler,l tt i hat ve Terakki' nin r;: izgisini izlemislerdi r. lktidara gelmek ir;:in "darbe" tesebbusunde buLunrnusla rdi r:-Doktor: Liberaller hie;:darbe giri~iminde bulunmadi rm?



14/24

-Hasta: Nasi t yani, yok o vte b tr ~ey.-Doktor: Prens Sabahattin'i bilirmisin? Hem liberal hem darbeci?-H asta: .-Doktor: Sen hi


15/24

O z k a n B a k i l o l uo b a k k l .U @ t a p k l V l ld a g l S l m . o r g

Kaybolmak bo; bir umudun icindet;lrpmmak gecenin derdiy/eVe susmak, erdem diveBiz, bunco hengameye kar~1 halaEn ir;ten ~ekildeSahip olmak. istemeye devam ettigimiz miiddetceNe kadar istesek deAsIa ozgUr alamayacaglZ ...

$ozlOgOnden "BENiM" kelimesini cikarmak; bOyOk bir erdem olsa gerek. Hayati yokusa surmek verine, butun yokuslandiizlestirmek ...lnsanogtu, kendisine verilen btiyOk hazineyi gorrniiyor. Bunun bircok sebebi var tabi. Bu sebeplerin yamnda birdemazeretler var kuskusuz kt., Hayatm bostuktanm doldurma telasi rntsal. Her olayda menfaat aramak gibi ... Bu ve benzeri brrcok

etkeni ve sonucu ifade edebilirim. Fakat en derine ulasrnak icln en temelde yatan 0 astarn rahatsiz etmek gerek. Bizi, bizolmaktan all koyan ve bizi ufak "BEN" lere belen 0 sebep ...lnsanhgm en bOyOksorunu kendisidir. Biz her hadiseyi btze dikta ettikleri sektller dtlnyasi tcmde degerlendirmeye ve isim-lendirmeye ahsik bir topluluguz, Bizden kastrrn insanhktir. insanlar diisunrnek ve buna paralel Oretmekten all koyuluyor.insanlara "DO~ON-ORET" dendiginde yanlrs, "iTAAT ET" dendijinde dogru oluyorsun. Bu rnantigm Kuran"i okumamasi tabi ki dedogaldir veya okudugunda "EMiR-KOMUTA' ' al g rl ar na s t. . . (OnkO insanhk buna baglmll la~tlrllml~tlr. "Birilerinin emretmesigerekiyor"Bir;iminde ki algmm, Kuran't da emirlerle dolu bir kitap olarak okumasmdan dogal ne olabilir? Hayatm her amndadislanan, hor gorulen ve yasaklarla yOz yOze btrakilan insanhk, Allah': asla ozgOrlOk olarak gorernez, !;UnkU onlar icin ozgOrlUk

liberal ctzgtler tcfnde hapsolrnaktir.Oysa ozgOrlUk; ufak bir ezgini tcmde kaybolabilmektir. Tuhafl1klar veya yanhshklar degil, akh tsletebtlrnekttr. OzgOrWk

denildigtnde l..Ic;anhglakLa dayatmak ne bi.iyi.ik komedi. Ozgi.irLlik gibi bir ~eyi akhn sirnrlan dismda nefessiz brrakrnak ne bUyi.inzulum ... QzgOrlUk akhn d i smda ya~ayamaz.Menfaat tttsktlertne dayah diyaloglar mtsal. Bu lllsk! btctrnt ne tuhaftir. Mantlk aranamayacak otcude gerici bir tutum olanmenfaate dayah toplumsal yapmm savunuculugu ne zarnandrr ozgi.irlUkc;lil i.ik olrnustur? insanlar neden bu celiskilere hapsediliyor?

Bir noktada ozgOrWk savunuculugu, bir noktada toplumsal esaret ... Nasll oluyor da bu iki zrthk bir bOtUnlUk arz edebiliyor? Buhadiselerde rnantik aranmamah c;i.inki.iyok. Liberal veya liberal demokrat olarak ortaya crkan kesirnin ileri sUrdiigi.i fikirler vetutumlar tarnarmyla esaret ongorOyor.lnsanhk bu esareti kabul mG edecek? Evet, belki bir sure kabul edecektir fakat insan devrimci yaratrlmtstrr. (OnkO insandi.i~Uni.irve iiretir. Bu ozellikleri He insan asla tamamen esaret attma almamaz. insanhk tarihi isyan ve devrimlerle doludur.

Bunun en belirgin ozelligi insamn boyunduruk kabul edemeyecek otcude asil olusudur.insan tctn ozgOrlOk, ekmek gibi su gibi bir lhtiyactrr. (OnkO insan ancak ekmegi, suyu tctn esareti kabul eder. Fakat htcbtr

insan bu sekilde yasarnayi hak etmez. insan, hak etmedigi sekilde yasayarnaz. Ozgi.irli .ik insarnn damannda dotasan kam gibidir.QzgOrWk tnsamn


16/24

kavrarmrn da degerlendirirsek; tevhidin, butUnlUgu ifade ettigini gorurUz. SUnnetullah; Allah'm davrarnstan demektir.GUne~indogudan dogmasl siinnetullaha misaldir. Vani bahsett igim bUtUnlUk.,evrensel btr btit imluktiir; Bu b i it im l ukl e v a rh -gm birligini lsaret ediliyor. Varllgm birligi ile ise insanllgm birligi vurgulamyor.lnsan olmak ve butun insanhgm birligi ilerisiiriiluyorsa bu durum mutlak bans ve esenlik demektir. Hie;kimsenin hie;kimseden ve hicbir ~eyin hicbir ~eyden iistiinolmadlgl bir diizen...

lste ozgUrlUkancak ve ancak boyle bir dlm ya tctn gec;erli olabilir. Kimsenin kimseden ustun olmadlgl bir dUnyadaancak ozgUr insandan soz edilebilir. Bunun dismda Heri siiriilen hicbir diizende insana ozgurliik yok. GUnumuzUdegerlen-dirdigimiz zarnan daha iyi gorebiliriz. Herhangi bir birey, hayatta kalabilmek ic in c au srn ak z oru nd ad tr , Budogaldlr. Dogalolmayan ~ey cahsrna sartlandu; GUnUmUztoplumunda var edilen issizlik korkusuyla bUyiitUlen bir birey t;:ab~mahayatma 0veya bu sekll lerde atlldlgl an i~ini k uts atla sn rr na ya b as la r; Bu kutsattasnrrna resmen putlasttrrnaya evrilir. 6yle ki onur,gurur, mutlu olmak gibi en temel insani degerler hice sayihr, Birey bOylelikle zar-zor yerle~tigi i~ini kaybetmemek icinpatronun veya yonetici simnrnn gozLinegirme tela~1icinde olacaknr; Buda, patronun her dediginin yapilmast, her isteginekarsihk verilmesi anlamma gelir; Bir baba tefekkur edelim. ~ocuklanna gerekli ilgiyi gosteremeyen b ir bana. Oyle birbabaya sahip olan cocuklar sizce kim tarafmdan yeti~tirilmi~ olur?Toplumun ve tarihin dayatmalan ile sekittenen ahlak, din algist, degerler ... gibi kavramlann en temel dayanak nokta-

SI buras tdm Veti~tirilmeyen insanlann; toplumun, sokagmeline birakrlmasi He toplumsal kisirhk ve kotuye dogru bir ivmebas gosterir; Bu durumu bazilan olumlu gormeye ve gosterrneye cahsiyor; Misal, babanm yettst trmernesi i le farkh dU~Uncelerin yetise bilecegi ve dogruya yonelik bir toplumsal aydmlanmanm olu~acagl savunuluyor. Fakat bu teori, pratikte busekilde olmuyor. t;:UnkLibaba cocuk ictn bir otoritedir. Babamnvarllgl ve Hgis; anneninkinden cok daha etkilidir. C;:ocugunafikrini dikta etmeyen fakat hayat deneyimlerini aktararak t;:ocuguntefekkur etmesini saglayan bir baba, ozgur dU~Unceyiye~erten bir bahcivan gibidir. Bubabamn yeti~medigi bir toplumda ozgUr d[j~lincenin ye~erecegini sanmak ise aptathknr,

lcmde bulundugumuz d uz en in b iz i ozgUrle~tirdigini diisiinrnek guc;. C;UnkUbu duzen fikirlerimize dahi mUdahaleetmektedir. Ne sekf lde konusaca jn rmza, ne sekilde giyinecegimize, kUltUrUmlize... Bu kadar simrlar ic;ine ahmp da ozgUrIUkten bahsedilmesi komik degil midir? Simrlar lcine alman insanhgm ozgi.irLUgi.inUbu srmrtar ictnde aramak neden?Busorumm tek bir cevabt olabilir. 0 da; bu tizgLirlUkc;i.ili.igUntiz.giirli.ik duygusunun s o ven tzm in i o tu st ur rn a ya ve insanhgl uyutmaya yonelik bir ozgUrlUkt;:iiLUkoldugudur.6zgi.irli.ik kavrarmrn degerlendirirken sunu kesinlikle unutmamahy iz : dUnyevi ozgi.irli.ik Evrensel sirnrtar tctnde olmaya

mahkumdur , Gerc;ekmanada tizgLir olan tek ~eyAllah'tlr. insamn ozgi.irliigi.i ise ancak ve ancakAllah'm dunyevi anlamdaaynasl olmakla gerc;ekle~ebilir. Ayna makamma gelebilen tnsan it;:incilUmtam bir ozgUrle~medir. Cennet kavrarrum veKuran'da ki tammlanm goz onUne aldlglmlzda bunu apacik gorebiliriz. Fakat her i~in ba~ladlgl nokta dtinyadtr; DUnyadaevrensel simrtar ic;inde ozgLirl.e~emeyenve neticede bu s ir nr ta n da asarnaz. Vani ilk once sorumluluklann verine getirilmesigerekiyor k; tam ozgi.irliige ulastlabil insin, DLi~iinelim, bir i.iniversite ogrencisi ailesinin yamndan aynldlgmda eger yurdayertestrse daha 6zgiir olur. Fakat eger arkadastenvta ayn bir eve yerle~irse co k daha ozgUr olur, Bunun yenne eger tekbasma bir ev kiralarsa co k daha ozgur olur. BUtLinbunlann olabilmesi tctn ise ilk basta Liniversiteye yertesebilrnest, maddidurumunun yeterli otmasi ve hatta i.iniversite okurken bir iste cahsabtlmesi gerekir. Vani her ozgurluk, kendi sorurntutuju-nu verine getirebilen kisilerce kullamlabilir. Diinyada ki ozgurlUk budur. Bu6zgUrtugunde asuabitrnesi ictn, sorumluluklannen doruk seviyelerde gerceklesttrilrnest gerekmektedir. Bunoktada d ir zen so runu a~lga C;:lklyor.Vukarda da orneklendirdigi-miz gibi, tek basma bir insanm ozgi.ir olabilmesi imkansizdtr, Tek basma bir insanm tam ozgiirLUgeulasabtlmesl de i rnkan-sizdrr, Bunun tctndir ki her birey en azmdan bir t op lu lu ga moh ta cn r, Bunun tcin ozgLirl.i.ik,birey ic;inde toplurnsallasmastgereken bir sarttir, Bu sartin verine getirilmesinin onune gec;enbiitiin diizenlerin Ylkllmasl gerekir.

6zgurlligun o nlin e g ec en ve insanllgl esaret zincirleriyle baglayandi.izenlerin temelinde .METAZiHNivETl yatmaktadlr. lnsanhk ilk once ken-di icsel devrimini basarmak zorundadrr; Budevrim kendi ic;imize sokulanbu zihniyete kar~l olmak zorundadir; Buzihniyet devriminin arnact insamgerc;ekc;i/gerc;egeyonelen hale getirmektk Bize sunulan sahtelikleri birbir yrkrnak ve gerc;egeu las rnak , . . lste lnsanhjrn en biiyLik smavi budur.Bizirn onUmUzekonulan hedeflerin sahteliginin farkma varmahyiz.Her insana hayat gayesi olarak sunulan ~eyzengin otmaknr, Her insan birbirininiizerine okrnasi gerekt@ dogmalanyla ka~l ka~lya biiyLimektedir. Bu,insanlan bir b ir in e d us rn an eden ve rekabeti hayatm merkezine koyanbir kandirmacadrr, Oysahayatm merkezinde rekabet degil dayamsrna

vardrr, Evet, rekabet sUrecinde insan sehvet duyabHir fakat rekabet son-landiktan sonra kazansa bile insan mutsuzlukla bas basa kahr. t;:Unkii0bal landmlan zirvede yalmzhkten baska hit;:b ir $ey yoktur.



17/24

Tayyip,tc imden gelerek vazrnaktayim sana bunIaninan bu vatandasmatcimden sevesim geliyor seni~oyle bogazma sanhp stk: stkt . ..Nasll iyi bir aile ~ocugusun kisuratmdan akiyor busbutun "gillen" yUzUn.bialem herifsinsuan ki korkunu anlayabiliyoruz seninbiz hirstztar;ayak takirm,yani istnize geldigi vakit aym geminin evlatlantscf ter . . .Karabasan gibi cokrnekteyiz lizerinepsikolojin bu yuzden her hallikarda anormal elbetkim bilir kac keel saymaktasm bu yuzdenkaciracaksm bir gUn elindenki zaten sen oldun otasi anormalsinboyun egmeyenlerin varhgl rahatsiz ediyor senidegil ml?Asabim bozuyoruz,moralin alt ustnereden ciktik biz boylebas belasiyiz ...Ecelin yaklastikca cami duvannaiserneyt siklastmr oldunmerak ettirn, iyi misin?Son durumun nasildtr?Tayyip,durdun durdunyine turnayi gozunden vurdun!iyi aile cocuguna yakisacaken gUzel ~eyi yaptm yinekutluyorum seni can gonuldenkardesim dedigin Kaddafi'yinasit da hemen satrverdinyok ustune senin baska dansozrahat olmahsm ...Bin bir tlirlii laf gevelerken dunbugUn saldmnm en hasin destekleyicisi oldundoneksin vesselam 365 dereceagzmda mundar ettigin demokrasiyiyine diline doladm.

i i z o a n l u r t u l l l l J.. rbaII@ ........ r a

Once diyorum hani bir bize baksandemokrasiyi gorsenachktan kinhyor milletzira senin yuce demokrasi anlayismdan otUrUtutuklanan 64 gazeteci mevcut tcertdeifade ozgurliigune pranga taktrrdmkurbanhk kuzu gibi oldurulen kadmtanrmzkizlanrmz varoldUrUlUp parcalara aympcop konteymrlanna nrtantanl%1400oranmda artts gosteren siddet orarnsenin temsilindirbasan rm diyelim?Ulema ne diyor bu konuda?Ya~eyhUlislamlarm?Kutluyorlardlr seni eminim ...Ve achktan olen bebelerimizroketle vahsice can veren ceylanlanrmzhare parasim odeyemedigi icinintihar eden genclerirniz var.Aman diyeyim tayyipsen sen 01 sakm olaki baska milletleri dli~Unmedusunceter tn hayra alamet degil ~linkli seninbulasayirn demebaska miLletlerin demokrasisinezira bize pahah geliyor senin recetenelinizde pathyor sizin ileri demokrasi ...Tayyip,inan olsun sevesim geliyor seninasi l iyi bir aile cocugusun kisuratmdan akiyor busbiltun "giilen" yUzunucubeligin basa belakabusun olmaya devam edecegiz bizbir slire daha seninsonra blisbUtlin kurtulacaksm bizdenama bizde senden kurtulacazdinecek butun agnlannve sona erecek saydlgm keenertUmUnu kaciracaksm ~unku!Her gun seviyoruzyarm daha cok sevecegfz senibilesin!



18/24

Y t L H A 2 . S E Z E N V E g No z a n Y 8 8 i l t a p a

O y a d t l lP B @ t B p l d V l ll la g i s im . o r g

Yani once Ayfer'mi~, sanra ikLimo tr nu s. N a sil olmu~, neden olrnus bilen yak..Sokakta terk edilmi~, iklim diye bir gazeteci bulundu ya gecenlerde, iklim degitmi~ i~te 0, Ayfer'mi~...

iklim'in esasm da Ayfer aldugunu,kankasl Ahmet Hakan'dan ogrendik.iklimlAyfer, kimden soz etse kankayrm~ gibi soz ediyor.Emin C;:O\a~ankankasi, Bekir Co;;kunkankasi, Ahmet Hakan kankasi ...Aynca birinden bahsederken her seferinde kanka aldugunu belirtmemek i(j:indirek ismiyle hitap ediyor.

Deniz Baykal, Deniz...Mesela; birinci kattaki evine gitmek i(j:inasansore binen Muharrem ince'den bahsederken Muharrem diyor...

KemaLKllll;:daroglu,Kemal...Butun dunyaYI tamyar, herkes ile bir ams i var, ozellikle gazetecilerle ...Ama her nedense, kirnse ne iklimlAyferi hatirhvor ne de anunla alan ortak amlanm.Kimse hattrlarmyor, iklim anlatlyor.Kimse biLmiyor,Ayfer yaZlyar.OnlUlerle amlanm diye bir kitap yazsa bu kadar b~l agnmazdl.

Yalan malan kaynar giderdi arada.E madem bedava bende bir tane am payla~mak istiyorum izninizle ...Biz u(j:ki~iydikYilrnaz, Sezen ve benOc;:aglz, u1j:yUrek, uc;:deli flsek, ..Adlmlz bela diye yazllml~tl izmir'in daglanna taslanna ...Bir gun izmir'de varyanttan a~ag1Yasuzuliiyafum inceden, karfez ayaklanmm altmda.Manzara sahane, hemen varyanttaki 1j:aybahcesine aturup bir (j:aysoyluyorum kendime.C;:aYlmlyudumlarken de, bu giin hangi gazeteci kankarrn arasam diye du~iinuyarum.o sira da hemen a kh rn a Y il rn az (Ozdil) agabey dU~Uyar.Yilrnaz agabey ve Sezen (Aksu) ile kankayiz a malar.Yusuf HayaLaglu"Biz U I j : Ki~iydik"~iirini bile bizim icin yazdI, a derece kankayiz.Bedirhan: kancik pusuLann belasi Yilrnaz agabey ...Suphi'de ben, benimle ilgili bir bilgi yok~iifde ...Hemen anyarum Yllmaz agabeyi, gel hapsuruncaya kadar zikktrnlanun diyarum.o da kurulmu~ zaten kendi kendine athyor hemen teklifimin Uzerine.Bir de kankay'lZya asla knmaz beni.Tamam pasaportta bulu~al1mben Sezen'i de anyorum diyor.YahuYllmaz agabey diyorum Sezen'i hi(j:kanstirmasak, tamam onunta da kankaYlz ratan ama rahat konu~amaYlz ~imdi onun yanmda.

Tepki ve Degi~jm Dergisi. 18
mailto:[email protected]:[email protected]


19/24

B i~y o lm az kardestrn , Sezen erkek g ib i k rzd ir, rahat konus yam n da diyor.Tam am kanka d iyorum saat 1Z 'd e p as ap ortta vim .. .Tab ii h epim iz izm ir'li o ldu gu mu z ic ;:in butusrnat.re sarkiyor ve b iz 13:30 da hayrrhsryta butusuyoruz am a S ezen yok .. .Ytlmaz agabey anyor, te le fonu da acan y ok . ..Az sonra b ir payton du ru yor (in ilm uz de, ic ;:inde de kocam an sapkasiyta bizim kiz, Sezen . . .Y tlrnaz agab ey, neden acrm yon krz te le fonu d ive izm irlice s item ediyor S ezen 'e . ..Sezen 'de oy le m asum ki, babasina b ir arkadasima ders causrnaya g id iy oru m d iy ere k y ala n atip, sevgil is iyle b ulus maya kacan ge nekt z m ah su miye tin de ; te ke rle k s es in de n duyrnarmstrn be Yilrnaa'rm diyor.H emen ta tlly a baglarnyor olav kankayiz ya . ..N ey se fa zla u za tm aya l1 m , h em en o tu ru yo ru z btr y er e u c ;:i. lm u z , b ir b u yL ik nksirten, b eyaz peyn ir, kavu n, karp uz .. .6glen giinesinde v eriy oru z z eh iri b i. ln ye ye Iz mir nesesi ile b era be r. ..Ordan k al ki vo ru z g ii ne s batmandan ko sa ra k a sa nso re , g i.ln e~ b an rm n a y eti~ ec eg iz .. .B ir b u yi. lk nksirtam d a o ra da d ev ir iy or uz gimesle b er ab er , y anmd a cipura, deniz borulcesi, rad ika , c ib ez oh m iss . ..G ec en in s on un da srk sik b ulu srn ak uzere deyip aynhyoruz.M as ad an k alk tlg lm lzd a s aa t i.lc;:.. .S ez en 'i ~iifo ru g otL iri.ly or e ve , b iz Yilrnaz a ga be yle y ay an .. .B en Y tlrnaz a ga be yi a pa rtm am n a san soru ne b in dirip d on uyoru rn ...E r te si g i. ln b ir a nyo ru rn Yilmaz a ga be y h as ta ne de . ..M eger b en adam ' yan lrs apartm ana goti. lrm u~u m, on larm apartm anda asensor vokumus .B en im gotu rdu gi.lm apartm anda da a sansor yokrnu s zaten, dah a yapilrna rm s sadece b o~lu gu varrm s, ondan b enzettik dem ek .. .Y tlrnaz agabey de tab ii a sansor var d ive b i ad irn at du~ krr bacag l . ..Sabah asensorculer bulup, h a st an ey e g oti .lrm u~ le r . ..Ge c ;:m i~ o ls un d iv e aradirn hemen , tabii kankaytz...A ga be y d ed im ickiden oldu, icki biitiln kotuluklertn anasi ...Ytlrnaz agab ey de bu t un ko tu l uk le ri n anasm a b i sovdukaoatnrn b en de te le fo nu .. .N e gu nlerd t b e ...S im di g it sor Y rlrnaz agab eye de S ezen 'e de h anrtam eztar,B un lar b oy le ab ic im am yasat, ka nkah k yap sanrada b iz b ilrnezu k.B i lme zs in tz t ab i i. ..Ahm et Hakan ile ilgilide b ir amm var ama onu baska zaman anla tmm ...G erc i a nla tsa n n e o la ca k A hm et'te hatirlamez ki, akhm yok lar, z ihn in i e lle r b irkac ortak arkadasi a ra r s ore r; s on ra d a v alla hacikaramadim d ive yan yazar.Acaba lkltrn'e p ara yla s ats am rnt b u a my l?K en di y as arm s g ib i antatrr,H em herkes inam r bu arum n ik lim 'e a it o lduguna.C ;:u n ku h i ka ye ni n ik i y er in de asansor g ec iyo r, a lk old e v ar.G aranti tnam r m ille t .. .

Tepk i ve Degi~im Derg is i 1 9


20/24

E g a l a m b a raka~lI '@tapklvada_.orT A ~ ; H g O V L l N Q A S O S V A LH A V A 1 T A f ( A O ( N O L H A K

8 Mart'm DGnyaEmeke;iKadmlar GUnGolmasi vesilesiyle, tarihimizde kadmm yeriyle ilgili bir yazlyazmak farz oldu.ilk c;:aglardan bastayarak tarihte kadmm yeri;ilkel komiinal toplum;Daha toprak mlilkiyeti ve arti deger kavramlan daha insan lligatine gtrmemisken, insanlar avcihk, topla-yicrhkla gec;:inmekteydi. Avlanan veya topLanan yiyecekLer kaye getirilir, esit bicirnde pay edilip tGketilirdi.

-Herhangi bir tuccarlasrna veya arti degerin kervanLarla topLumdan toplumda dolastirma daha kesfedile-memi$ti.~ 0 donernde koylerde, gGndUzler gene;erkekler avclIlga, sakat erkek ve ergin e;ocuklar toplaytcih-gl giderken koyUn toparlanrnast, ev tslerinin yapnmasi kadmlara teslim edilrntsti. llken komUnal toplumdakadin bUyiir deger kazanrms, tannlasnntrms, heykelleri yapilrms, bereketin semboLUo lmusla rd i. ( Kebele)Feodal Toplurn;Insanhk orta ve yiiksek barbarhk donernlerinde kesici aletleri bulrnus, topragl islerneyi kesfetrnisti. Bundandolayi kabileler artrms ve koyler arasmda savaslar yasanrnaya baslarmsnr. Bu saves ve avlanmada erkeginrolu artrms, kadm eski degerini kaybetmeye bastarrusnr, Arn deger mallann tuccartarta kay kay santmayabastarnasi ve toprak mmkiyetinin ortaya cikmasryla kadm busbutun degerini kaybetmis, barbar savascnannmasalannda sex objesine danU~mii~tUr.Kapital Toplum;Koca kannh burjuva patronlannm iktidara gelmesiyle kadm somurusu durulamaz hale gelrntstt. Sanayi dev-rimiyle fabrikaLann durdurulamaz bir bicirnde bilyumeye ve c;:ogaLmayabaslaymca. EmperyaList devletler-de 2 ana sorun ortaya cikti:1) iilkelerindeki hammadde eksiklii

Emperyalist devletler, cografya acismdan yer alti zenginlikleri acismdan oldukc;:afakir bir yer olanAvrupa;da kurutrnustardi. Bu yuzden fabrikalannda islenecek maden bulermyorlar; disandan maden ahrm,daha tsct tenmn emeginin kar$lllgml veremeyen patronlann cok az kar etmesine sebep oluyordu. Bu dururn-da 6nlerinde tek bir sec;:enekvardi. "S6mi.irU" Peki ama hangi yerleri; Bu durumda iki secenekleri var.Ekonomik,sosyal,ki.HtUrel,bilimsel neredeyse her alanda onlardan geri kalrms Dogu Medeniyetleri ve dahabalta gtrmernis Afrika. Bu iki kita, oncelikle gizli tcplantilarla aralannda b6l$i..ilGp,silah zorunda ele gecirt-liyor( Afirka'nm %89'u sornurgetestfrttmtstfr.) Dogu da ise, Osmanll'mn elinden anlasrnalarla alman toprak-lar si.ingi..ilUaskerler tarafmda ele gec;:iriliyor. Gene bu sorniirgelerde olanlar kadmlanrmza oluyor. Gi.inde12-13 saat karm tokluguna cahsip.bunu Usti.ine usttuk, bir ton cinsel tacize maruz kahyorlar, Aralarmdangi.izelleri kadm pazarlanyla Avrupa;ya gonderiyorlardi.2)Fabrikalardaki i1fiicii apilDogu'da ve Afrika'da samurgele~en ve hammadde problemini gideren, burjuva patronlan, kentlerinde yenibir sorunla karsnasiyortardi. SomUrgelerden getiren maddeleri lsleyecek i$c;:.isikmtrst ceklyortardi. Bunuceremesini yine kadtn ve cocuklanrmza kallyordu. Fabrikalarda yine karst cinsleriyle aym kosullarda cah-san kadm i$c;iler, karsi cinsleriyle aym maa~l alrnaktaydilar. Bunu i.izerine ABO'de binlerce kadin i~c;:i8 Mar tgi.inu bu durumu protesto etmek icfn meydanlara cikrmslardt . Burjuvamn koUuk kuwetleri tarafmdan dasert ve kanll bir blcirnde susturulrnuslardi.

Tepki v e Degi~im Oergisi 20


21/24

iS LA M'D A K AD IN O LM AKBundan 1400}lll once dogmu~ ve yepyeni bir medeniyete Muhammed'in oncUlUgUnde a d ir n a trm s o lanl sl ar n medeni-yeti, kadmlan eski duzene gore daha onern ve rm i s ama onu vine hak ettigi konuma getir eme rn is tt. Gunu rn uztmsertatttslarmn hUkUmleri) ile yonetilen Ulkelerde kadmlar zina yaptlklan dU~Uncesiyle recm(boyna kadar topragagomUlUp, tastanarek oldUrUlme cezasi) He oldUrOlmekte, para kar~lllgmda bir gecelik evlendirme hUkmiiyle kadmlarmal degerine du~Uriilmektedir. Suudi Arabistan'da kadmlar manavdan salata Ilk, pathcan alamamakta, sokaga yalmzcikarnamaktadir lar, TUm sertat Ulkelerince de 4 kadma kadar evlenme yasal sayrtmaktadir;islamm kadma getirdigi ayncahklar anca 1400 yll once ilerici bir atihrn olarak saynrnakta, giinumUzde tse artikgUlunecek duruma du~mu~t(jr.T UR KiY E C UM HU RiY ET 'iN DE K AD IN O LM AKOsrnanti 'da ikinci s ir nf va tandas konumunda bile sayilr nayan kadm lan rmz , cumhuriyet He bUyiik bir refahakavusrnus.est t haklara sahip olrnus. Kendini biraz daha insan htssedebitrnisttr;Kisaca TUrkiye Cumhuriyet'in de kadmtanmmn kazandlgl haklan vazahrn.a)Laiklik llkesib) Ounya'da bir ilk olarak, secrne ve sec ttrn e ha kk ic) Tevhid-i Tedrtsat Kanunud)~all~ma Hakk iGUnUmUzde ise kadmlanrmz sosyal hayattan tamemen silinmlstir;lste i~ hayatmda kad imrmz: .ilkogretimde catuan ogretmenlerin %52'si, Okul Miidiirlerinin tcmde kadmlarm oram %9 Milli Egitim Bakanhgmda gore v yapan 17 Genel Miidiirden 1 tanesikadind t r ; Bir kadin H milli egitim mUdUru vardir Her 10 dogurndan 1'i herhangi bir saghk personeli yardlml olmaksrztn gerceklesrnektedir Yeti~kin okumaz yazmazhk oram kadt nlarda %13,9 Okuma-yazma kurslanm bitirenlerin yuzde 76,4'unU kadmlar olustu rrn ak ta di r. Meclisimizde kadm milletvekili oram %S.S'dir.

SOS YA LiZ M 'D E K AD IN O LMAKOlkemizde ts e kadm vali butunrnamaktadn; Sadece 2 belediye baskanumz kadind ir ,

S im f a y nc ahk la n yla beraber tu rn a yn ca hk la n ortadan katdtracak olan Sosyalizm 'de sosyal statUde de kadm erkektl tsktlerini ilkel kornuna l toplumdan ornek alarak kadm He erkegi estt bir konuma getirecektir. Kapital donerndepatlarms olan kadimn UstUnlUgUnusavunan feminen du~Unceyi ve erkek UstUnlUgUsavunan fa~i~t dusunceleri tarthegomecektir. Sosyalist Ulkeler divan olmada vol alan Guney Amerika'daki sosyalist bir ulke olan KUba'dan kadmlan-mlZ;Kuba'da kadm Ian n sektorlere gore daglll mlar;Egitim sektorunun yUzde 72'si kadmSaghk sektorunun yuzde 70'sini kadm (hekimlerin yUzde 63,S'i kadmdir)Ara~tlrmacl personellerin yuzde 51,6'S1kadm (Ulkedeki 199 bilimsel arastirma merkezinin 4S'inin baskarn kadmdir)Oniversite ogretim Uyelerinin yUzde 53,4'si kadinAvukatlarm yuzde 73,7'siHakimlerin yuzde 71,4'siTeknik personellerin yUzde 65,7'siKuba'da untversite mezunlarmm yuzde 65'ini ise kadmlar otusturmaktadtr,Olkedeki parlamento uyelerinin yUzde 43,32'si, bakanlann yuzde 2S'i, bakan yard imc i tanmn yuzde 30'u kadmdtr ,

Tepki ve Degi~im Oergisi. 21


22/24

E r k a n M a r tB m B r t @ t 8 I i i V I I II B l js i m . o r u

22 MaY1S2010 tarihinde (HP'de biiyOk degi~imler vasandi . Degi~imin en onernllsi de, yillardan beri elestirilen DenizBaykal'm verine, genel baskanhgma Kemal Kllu;:daroglu'nun gecrnestvdt, Kemal Klll~daroglu'nun genel ba~kanllgl hakkmda birsuru ~y yazrhp ctztldt. Onunla ilgili tartrsrlan konulardan biri de secimleri oldu. Bu secirnlerinden biri de, (HP'nin su an kisecim ve hukuk Islerlnden sorumlu genel baskan yardlmclsl, SOheyl Batum ...

Siiheyl Batum, Bahcesehir Oniversitesin de 2000-2003 yillan arasi hukuk fakUltesi dekanllgl gorevi ve 2003-2007 yillanarasmda ise ayrn uruversttentn rektorluk gorevini yaprmstir, RektorlUk gorevinden sonra da aym Oniversite de ogretim iiyeligigorevine devam etrnistir , Ben de bir Bah~e~ehir Oniversitesi ogrencisi olarak Batumla tamstim. Kendisi Atatiirk~ii Dii~iinceKuliibiinii darnsman hocasiydi . Siirekli olarak kuliibiimiizii desteklerntstt . (HP'nin yeni yonetimini de Klll~daroglu'ndan dahacok, Siiheyl Batum orada oldugu i~in onemsemtstirn.

SLiheyl Batum, siyasete girdikten sonra bir takirn saldmlarla karsuasn. Ilk olaysa (HpBDP ittifak yapacak sOylemiydi. Buhaber turn ana haber biil tenlerinde yaymlandt, Batum'un BDP ile ittifaka ye~ill~lk yaktlgl soylendt,

Bu haberi gordukten sonra, ilk i~im ittifak ~agnsmm soz konusu oldugu videoyu izlemekti. t;:iinkO inanarmyordurn.(HP'nin ictnden herhangi bir ki~i sOylese olabilir dedim fa kat Batum'un boyle bir ~ey sovleyecegine Inanarmyordurn. Buldum ensonunda videoyu ve en az 1 0 kez izledim. Hie bir yerinde ittifak sOzciigiinii duyamadrm,


23/24


24/24

w w w .tepk lvedegIIUn.Drg Ayda Ilil" yaYIIlJam r

Tepki ve Değişim Dergisi Nisan 2011 sayısı - Sayı 38

Documents