Temida WPiA UMK 2016 nr 1

Kwartalnik Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

TemidaNr 1/2016 ISSN 2450-2103

Kategoria naukowa „A” dla Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu

Rozmowa z prof. Bogumiłem Brzezińskim

Refleksje o edukacji na rozdrożach

Uroczystość wręczenia dyplomów 2015

Zmiany w prawie autorskim

Uroczystość wręczenia dyplomów absolwentom Wydziału Prawa i Administracji – 5 grudnia 2015 r.


(fot.

Arc

hiw

um W

PiA

UM

K)

(fot.

Arc

hiw

um W

PiA

UM

K)

Zespół redakcyjny: prof. UMK dr hab. Tomasz Justyński (redaktor naczelny) prof. UMK dr hab. Arkadiusz Lach (zastępca redaktora naczelnego) mgr Jacek Pakuła (sekretarz redakcji) mgr Marcin Drewek dr Daria Gęsicka mgr Ewa Kabza mgr Magdalena Zapiec-Skowrońska

Serwis fotograficzny: Alina Dauksza-Wiśniewska Ewa Kabza Ireneusz Chełminiak

Adres redakcji: Temida. Kwartalnik Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu ul. Władysława Bojarskiego 3, 87-100 Toruń, pok. 135, tel. 56 611 40 47e-mail: [email protected]

© Wydział Prawa i Administracji UMK Wszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 2450-2103

Zasady składania materiałów: teksty — powinny liczyć od 5 tys. do 15 tys. znaków (ze spacjami) — należy przesyłać na adres: [email protected]

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, a także zastrzega sobie prawo do skracania i opracowywania artykułów i ich tytułów.

Publikacja dofinansowana przez KOPIPOL Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych – ze środków Funduszu Promocji i Rozwoju Prawa Autorskiego

Spis treści

Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2Kalendarium Wydziału Prawa i Administracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3Kategoria naukowa „A” dla Wydziału Prawa i Administracji! . . . . . . . . . . . 6Czasopisma Wydziału Prawa i Administracji z punktami! . . . . . . . . . . . . . 7„Panowie na jakim seminarium?” – rozmowa z prof . Bogumiłem

Brzezińskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8Refleksje o edukacji na rozdrożach… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11Uroczystość wręczenia dyplomów absolwentom WPiA . . . . . . . . . . . . . . . 16Świąteczny czas – rok 2015 za nami! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19Studenci Wydziału ze stypendiami Ministra Nauki

i Szkolnictwa Wyższego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22Razem bronimy pucharu Copernicady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24Centrum Aktywności Studenckiej WPiA UMK już działa! . . . . . . . . . . . . . 26Edukacja dla zrównoważonego rozwoju na WPiA! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Wspomnienie o Profesorze Władysławie Górskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Profesor Zbigniew Witkowski w Komitecie Nauk Prawnych

Polskiej Akademii Nauk! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Mamy wydziałowy kalendarz! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Jesteśmy na Instagramie! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Wydział Prawa i Administracji liderem! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Dr Piotr Chrzczonowicz w projekcie TRAINAC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35#lawinyou, czyli o marketingu prawniczym po studencku . . . . . . . . . . . . . 36Rok 2015 – czas zmian, czyli co dobrego przyniosły nowelizacje

prawa autorskiego środowisku akademickiemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Wybrane nowości wydawnicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Słowo wstępne

Szanowni Państwo,z przyjemnością oddajemy w ręce Czytelników trzeci numer „Temidy” . Ukazuje się on w okresie poświątecz-nym i noworocznym, a także w cza-sie dynamicznych zmian na scenie politycznej po październikowych wyborach parlamentarnych . Mamy zarówno nowego Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, jak i nowego Szefa Resortu Sprawiedliwości .

Obawy i wątpliwości jednych ścierają się z nadziejami innych na pozytywne zmiany . Przedstawiciele nauk humanistycznych i społecznych chcieliby liczyć na podjęcie dzia-łań w obszarze niesprawiedliwych, krzywdzących humanistów reguł parametryzacji, a co za tym idzie za-sad finansowania nauki; na zerwanie z dotychczasowym, lub przynajmniej gruntowne przebudowanie, absur-dalnego systemu punktowania cza-sopism i publikacji generującego niebywałe wręcz patologie . Patologie powszechnie rozpoznane nie tylko w środowisku prawników, a mimo to trudno oprzeć się wrażeniu, patolo-gie coraz lepiej się mające . Chciałoby się również liczyć na ponowne prze-myślenie zdecydowanie wadliwego systemu habilitacyjnego, który uczy-

nił z rad wydziałów poszczególnych jednostek naukowych swoistych no-tariuszy . Rejentów poświadczających zgodność podpisów członków Komisji habilitacyjnych, zdanych na mniej lub bardziej szczegółowe oraz mniej lub bardziej wierne sprawozdanie sekre-tarza Komisji . Przy radach pozycja notariusza wydaje się nawet bardziej doniosła, gdyż przecież sam zaintere-sowany musi pofatygować się i stanąć przed jego obliczem . Przed Wysoką Radą już nie .

Wyliczenie niezbędnych zmian i korekt można by, oczywiście, konty-nuować . Czas pokaże, czy i które ze znanych i powszechnie kontestowa-nych bolączek zostaną dostrzeżone i być może wyeliminowane .

Trzeci numer „Temidy” ukazuje się w szczególnie ważnym i dobrym dla Wydziału momencie . W wyniku dzia-łań podjętych przez obecne władze Wydziału, w tym skutecznej skargi do Wojewódzkiego Sądu Admini-stracyjnego w Warszawie, Wydział odzyskał naukową kategorię „A” . Przedświąteczna decyzja Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dra Jarosława Gowina z dnia 16 grudnia 2015 r . kończy ciągnący się od blisko

trzech lat spór wokół oceny jakości Wydziału i przywraca elementarny ład w tym zakresie .

Życząc wszystkiego najlepszego w Nowym, już 2016, Roku zapraszam serdecznie do lektury . n

Zapraszam do lektury!Prof. Tomasz Justyński

2 Temida

Kalendarium Wydziału Prawa i Administracji UMK za okres od 6 października do 31 grudnia 2015 r.

• W dniu 22 grudnia 2015 r. odbyło się tradycyjne, świąteczno-noworoczne spotkanie na Wydziale Prawa i Administracji UMK . Była to okazja do podsumowania mijającego roku; wysłuchano również koncertu kolęd .

• W dniu 10 grudnia 2015 r. na Wydziale zorganizo-wane zostało seminarium szkoleniowe pt . Nowa ustawa o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku fi-nansowego i o Rzeczniku Finansowym – wyzwanie dla rynków finansowych? Wzięli w nim udział przedstawi-ciele sektora ubezpieczeniowego i finansowego z całej Polski . W charakterze prelegentów wystąpili: prof . Eu-geniusz Kowalewski, dr Monika Wałachowska, mgr Michał Marszalewski i mgr Michał Ziemiak .

• W dniu 8 grudnia 2015 r. odbyło się kolejne posiedze-nie Rady Wydziału Prawa i Administracji UMK .

• W dniu 8 grudnia 2015 r. miała miejsce publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgra Karola Smotera pt . Podatkowe aspekty zasady swobodnego przepływy towarów w prawie Unii Europejskiej . Promotorem roz-prawy był prof . Marek Kalinowski, recenzentami: prof . Leonard Etel i prof . Adam Nita .

• W dniu 5 grudnia 2015 r. absolwenci Wydziału Prawa i Administracji wzięli udział w uroczystości wręczenia dyplomów .

• W dniu 4 grudnia 2015 r. na Wydziale odbyły się dwie konfe-rencje naukowe: pierwsza z nich, pt . Bezpłatna pomoc prawna, zor-ganizowana przez SKN Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz druga – pt . Aspekty społecz-no-prawne rozwoju antycznego Rzymu – zrealizowana przez „Sa-pere Aude” Koło Jurystów Prawa Rzymskiego i Kanonicznego .

• W dniu 3 grudnia 2015 r. odbyło się kolejne seminarium Kujaw-sko-Pomorskiego Akademickiego Centrum Prawa Ochrony Śro-dowiska pt . Nowelizacja ustawy o ochronie przyrody – zezwo-lenia i kary administracyjne (II

edycja) . Wzięli w nim udział urzędnicy województwa kujawsko-pomorskiego . W roli wykładowcy wystąpiła dr Małgorzata Szalewska .

• W dniu 1 grudnia 2015 r. miało miejsce seminarium z zakresu szkolnictwa wyższego pt . Nawiązanie sto-sunku pracy z nauczycielem akademickim . Wzięli w nim udział przedstawiciele szkół wyższych z całej Polski, w tym UMK – odpowiedzialni za sprawy pracownicze . W charakterze wykładowców wystąpili: dr Marzena Szabłowska-Juckiewicz, dr Monika Wałachowska, mgr Katarzyna Wesołowska i mgr Jacek Pakuła .

• W dniu 30 listopada 2015 r. odbyło się kolejne semina-rium Kujawsko-Pomorskiego Akademickiego Centrum Prawa Ochrony Środowiska pt . Program opieki nad zwierzętami w orzecznictwie sądów administracyjnych i organów nadzoru . Wzięli w nim udział urzędnicy wo-jewództwa kujawsko-pomorskiego . W roli wykładowcy wystąpiła dr Małgorzata Szalewska .

• W dniach 26-27 listopada 2015 r. zorganizowana została II Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt . Między państwem a religią – relacje prawa i prawa kanonicznego, przygotowana przez Studenckie Koło Naukowe Prawa Porównawczego „Ius et lex” oraz

3

▶


W spotkaniu świąteczno-noworocznym w dniu 22 grudnia 2015 r. wziął udział m.in. Prof. Andrzej Bulsiewicz, wieloletni kierownik Katedry Postępowania Karnego

(fot. Archwium WPiA UMK).

Kalendarium

„Sapere Aude” Koło Jurystów Prawa Rzymskiego i Ka-nonicznego .

• W dniu 24 listopada 2015 r. na WPiA UMK odbyło się Forum Edukacji Ekologicznej połączone z posie-dzeniem Rady Eksperckiej Kujawsko-Pomorskiego Akademickiego Centrum Prawa Ochrony Środowiska .

• W dniu 23 listopada 2015 r. miało miejsce pierwsze z cyklu seminariów organizowanych przez Kujawsko--Pomorskie Akademickie Centrum Prawa Ochrony Środowiska pod kierunkiem prof . Bartosza Rakoczego pt . Nowelizacja ustawy o ochronie przyrody – zezwo-lenia i kary administracyjne . Wzięli w nim udział urzędnicy województwa kujawsko-pomorskiego . W roli prelegenta wystąpiła dr Małgorzata Szabłowska .

• W dniu 19 listopada 2015 r. w Collegium Maximum UMK miała miejsce uroczystość wręczenia nagród za osiągnięcia w dziedzinie dydaktyczno-wychowawczej, naukowo-badawczej oraz organizacyjnej . Przyznano je 120 osobom i 40 zespołom badawczym . W tym gronie znaleźli się również pracownicy Wydziału Prawa i Ad-ministracji UMK w Toruniu . Nagrodę indywidualną III stopnia za osiągnięcia w dziedzinie naukowo-badaw-czej otrzymali: prof . Lech Morawski, prof . Krzysztof Lasiński-Sulecki, prof . Tomasz Oczkowski, prof . Jacek Wantoch-Rekowski oraz prof . Katarzyna Witkowska--Chrzczonowicz .

• W dniu 17 listopada 2015 r. odbyła się, zorganizo-wana przez Ośrodek Studiów Fiskalnych, konferencja pt . Ordynacja podatkowa po dużych zmianach . Wzięli w niej udział specjaliści z zakresu prawa podatkowego z całej Polski .

• W dniach 16-18 listopada 2015 r. miała miejsce XIX edycja Dni Edukacji Prawniczej, organizowanych przez Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa Elsa Toruń . Studenci Wydziału Prawa i Administracji mieli możliwość wziąć udział w cyklu wykładów z prakty-kami, a także m .in . w warsztatach kryminalistycznych i rozprawach sądowych .

• W dniach 16-17 listopada 2015 r. na Wydziale zor-ganizowane zostało seminarium szkoleniowe pt . Odpowiedzialność dyscyplinarna studentów i dokto-rantów, w którym wzięli udział przedstawiciele szkół wyższych z całej Polski . W charakterze wykładowców wystąpili: prof . Arkadiusz Lach, dr Tomasz Brzezicki i dr Michał Leciak .

• W dniu 10 listopada 2015 r. miało miejsce posiedze-nie Rady Wydziału Prawa i Administracji UMK .

• W dniu 10 listopada 2015 r. odbyła się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgra Szymona Szmaka pt . Ubezpieczenie ochrony prawnej w Polsce na tle regulacji niemieckich . Promotorem rozprawy był prof . Eugeniusz Kowalewski, recenzentami: prof . Ewa Ba-gińska i prof . Magdalena Szczepańska .

• Dnia 5 listopada 2015 r. Szef Urzędu ds . Kombatantów i Osób Represjonowanych (decyzja nr DSE2-KO903-D-297-ID) przyznał Prof . Stanisławowi Salmonowiczowi status działacza opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowanej z powodów politycznych, zgod-nie z przepisami ustawy z dnia 20 marca 2015 r . o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz o oso-bach represjonowanych z powodów politycznych .

• W dniach 4-6 listopada 2015 r. dr Anna Tarnowska uczestniczyła w seminarium naukowym na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Passau, związanym z realizacją projektu badawczego pt . Reconsidering Constitutio-nal Formation, finansowanego w ramach Advanced Grants European Research Council . Uczestnicy pro-jektu, doktorzy z Niemiec, Belgii, Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Polski prezentowali swe ustalenia, poczynione pod kierownictwem prof . Ulrike Müssig, w zakresie debaty konstytucyjnej nad problemem su-werenności między końcem XVIII a XX w . Kolejny etap projektu obejmować będzie badania nad istotą i ewolu-cją zasady prymatu konstytucji .

• W dniu 28 października 2015 r. Dziekan WPiA prof . T . Justyński w towarzystwie studentów dokonał uro-czystego otwarcia nowego pomieszczenia, w którym znalazło swoją siedzibę Centrum Aktywności Studenc-kiej na Wydziale Prawa i Administracji UMK .

• Dnia 28 października 2015 r. został rozstrzygnięty Konkurs im . Prof . Jana Białocerkiewicza na najlepsze prace magisterskie napisane na Wydziale Prawa i Ad-ministracji UMK .

4

▶

Temida

Uczestnicy seminarium pt. Nowa ustawa o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym – wyzwanie dla rynków finansowych?, które odbyło się na WPiA UMK w dniu 10 grudnia 2015 r. (fot. Natalia Karczewska-Kamińska).

Kalendarium

• Dnia 28 października 2015 r. odbył się w Toruniu w ra-mach 20-lecia Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej jeden z trzech wykładów z cyklu pt . Wszyscy równi – tajniki niepełnosprawności . W roli prowadzą-cego wystąpił Jakub Waszak, Pełnomocnik Dziekana WPiA ds . studentów niepełnosprawnych, pełniący rów-nież funkcję Pełnomocnika PSRP .

• W dniu 22 października 2015 r. w Sali Posiedzeń Rady Wydziału odbyło się seminarium naukowe pt . Contradictory Criminal Trial in US and in Poland: Similarities and Differences, podczas którego referaty zaprezentowali: prof . Arkadiusz Lach (The Concept of Contradictory Trial); visiting professor Eugene Stein-gold, Chicago (Contradictory Criminal Trial in the US) oraz mgr Adam Bułat i mgr Monika Rocławska (New Model of Criminal Trial in Poland) .

• W dniu 21 października 2015 r. re-prezentacja studentów Wydziału Prawa i Administracji UMK zmie-rzyła się ze studentami I roku WPiA . Mecz zakończył się wynikiem 6:6 .

• W dniu 17 października 2015 r. od-była się immatrykulacja osób rozpoczynających studia niestacjo-narne na Wydziale połączona z tzw . Dniem adaptacyjnym dla studentów I roku . Przypomnieć należy, że uro-czyste ślubowanie dla studentów studiów stacjonarnych miało miej-sce w dniu 30 września 2015 r .

• W dniu 13 października 2015 r. od-było się posiedzenie Rady Wydziału Prawa i Administracji UMK .

• W dniu 13 października 2015 r. mia ła miejsce publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgra Jacka Moniuka pt . Ustrój proku-ratury na obszarze województwa pomorskiego w okresie II Rzeczy-pospolitej . Promotorem rozprawy był prof . Ryszard Łaszewski, recen-zentami: prof . Janusz Kutta i prof . Dariusz Szpoper .

• W dniach 11-12 października 2015 r. odbyło się X Seminarium Human Rights and a Just Society „The World is on Fire: Fleeing to Freedom or Survival”, które poświę-cone było problematyce imigracji i uchodźstwa . Organizatorem przed-sięwzięcia była Katedra Praw

Człowieka WPiA UMK, the John Felice Rome Center of Loyola University of Chicago oraz the Polish Studies Program of Loyola University of Chicago .

• W dniach 9-10 października 2015 r. na Wydziale od-bywała się międzynarodowa konferencja naukowa pt . Landscape Protection in Planning Law, połączona ze spotkaniem roboczym ekspertów skupionych wokół grupy „Platform of Experts in Planning Law” . Odno-towania wymaga fakt, że Polska po raz pierwszy była gospodarzem tego rodzaju przedsięwzięcia . Organi-zatorem konferencji była dr Anna Brzezińska-Rawa z Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego . n

5

▶


Uczestnicy spotkania świąteczno-noworocznego: prof. Zbigniew Kwaśniewski, p. Bożena Lubińska, prof. Kazimierz Lubiński, prof. Grzegorz Godziewicz,

p. Marzenna Rasztubowicz, p. Michał Hajduczenia (fot. Archwium WPiA UMK).

Uroczystość wręczenia dyplomów absolwentom WPiA UMK (fot. Archiwum WPiA UMK).

Kalendarium

Kategoria naukowa „A” dla Wydziału Prawa i Administracji!

Wydział Prawa i Administracji UMK odzyskał naukową kategorię „A” – bardzo dobrą ocenę wystawioną przez Komitet Ewaluacji Jednostek Nauko-wych działający przy MNiSW.

KEJN ocenia instytuty naukowe i badawcze oraz wydziały wyższych uczelni z całej Polski . Zalicza je do jednej z czterech kategorii: „A+” – ośrodek wiodący, „A” – bardzo dobry, „B” – zadowalający i „C” – niezado-walający . Jest to następnie podstawą odpowiedniej decyzji Ministra .

Formalna decyzja Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 grudnia 2015 r . przyznająca Wydzia-łowi naukową kategorię „A” zakoń-czyła ciągnący się od blisko trzech lat spór wokół oceny jakości Wydziału .

Kierowany w obecnej kadencji przez Dziekana Prof . UMK dr . hab . Tomasza Justyńskiego Wydział nie zgodził się z wynikiem ostatniej oceny parametrycznej jednostek nauko-wych . Po raz kolejny spychała ona je-den z najlepszych w Polsce ośrodków prawniczych do słabej naukowo pozy-cji wyznaczonej kategorią „B” .

Odwołanie od decyzji Ministra, podjętej jeszcze w 2013 r ., początkowo nie przyniosło spodziewanych rezul-tatów . Pierwotna ocena utrzymana została w mocy . Nieprzekonujące uzasadnienie odmowy korekty kate-goryzacji skłoniło obecne władze Wy-działu do wdania się w spór sądowy . Decyzja została więc zaskarżona do Wojewódzkiego Sądu Administracyj-nego w Warszawie, który uwzględnił zarzuty i uchylił ją . W rezultacie nowy Minister Nauki i Szkolnictwa Wyż-szego dr Jarosław Gowin zdecydował

6

▶

Temida

Sukcesy

o podjęciu decyzji korzystnej dla Wy-działu i przyznaniu kategorii „A” .

Nowa ocena potwierdza wy-soką pozycję Wydziału jako silnego ośrodka akademickiego, uwzględnia jego osiągnięcia naukowe oraz poten-cjał badawczy . Przyznanie naukowej kategorii „A” traktowane jest przez władze Wydziału jedynie jako etap na drodze do uzyskania najwyższej oceny

(A+) przy nowej kategoryzacji prze-prowadzonej w 2017, a obejmującej dorobek jednostek naukowych za lata 2013–2016 . Silny kadrowo, lokujący się nieodmiennie na czołowych miej-scach w rozmaitych rankingach i oce-nach (przykładowo w trzech ostatnich latach trzecie miejsce w „rankingu pracodawców” tygodnika Wprost) Wydział w pełni na nią zasługuje . Tym

bardziej, że po ostatniej niekorzystnej ocenie podjęte zostały liczne dodat-kowe działania mające sukces ten zapewnić (wprowadzono m .in . sku-teczny system pobudzający do publi-kowania w najlepszych periodykach; zwiększono tzw . „umiędzynarodowie-nie” zarówno procesu dydaktycznego, jak i badawczego, oraz cały szereg in-nych mechanizmów) . n

7

▶


Dziekan WPiA Prof. Tomasz Justyński z decyzją przyznającą Wydziałowi kategorię naukową „A” (fot. Archwium WPiA UMK).

Sukcesy

Czasopisma Wydziału Prawa i Administracji z punktami!

Wszystkie czasopisma Wy-działu Prawa i Administracji

UMK w Toruniu znalazły się w wy-kazie najnowszej listy czasopism, sporządzonym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Ko-munikat MNiSW z dnia 18 grudnia 2015 r . w sprawie wykazu czasopism naukowych wraz z liczbą punktów przyznawanych za publikacje w tych czasopismach) .

Wskazać w tym miejscu należy na sukces trzech nowych periodyków . Pierwszy z nich, reaktywowany z ini-

cjatywy Dziekana WPiA Prof . Toma-sza Justyńskiego, a kierowany przez Pana Prof . Kazimierza Lubińskiego – Comparative Law Review – uzyskał 5 punktów . Drugi, tworzony przez ze-spół pod kierunkiem Pana Prof . An-drzeja Borodo, pt . Prawo Budżetowe Państwa i Samorządu, również otrzy-mał 5 punkty . Trzecim czasopismem jest Polish Yearbook of Environmen-tal Law, prowadzony przez Pana Prof . Bartosza Rakoczego, który uzyskał 3 punkty .

Odnotować należy, że pozostałe czasopisma wydawane na Wydziale uzyskały punkty . Obok ww . tytułów również Wydział może pochwalić się periodykami:

» Przegląd Prawa Ochrony Środo-wiska – 4 punkty;

» Studia Iuridica Toruniensia – 5 punktów;

» Toruński Rocznik Podatkowy – 3 punkty;

» Toruńskie Studia Polsko-Włoskie – 9 punktów . n

„Panowie na jakim seminarium?” Z profesorem Bogumiłem Brzezińskim rozmawia Jacek Pakuła

Szanowny Panie Profesorze, na sa-mym początku chciałbym zapytać o motywy, jakie zdecydowały że wy-brał Pan studia prawnicze na toruń-skim Uniwersytecie?

To był klasyczny, czysty przypadek . W roku 1967 ukończyłem świetną szkołę zawodową, jaką było Techni-kum Ekonomiczne w Elblągu . Intere-sowały mnie studia ekonomiczne, ale nasza szkoła miała piętę achillesową, jaką było nauczanie matematyki . Na dodatek byłem dosyć odporny na ten rodzaj wiedzy, tak że suma tych czyn-ników wykluczała możliwość zdania – bezpośrednio po maturze – egzaminu wstępnego na studia ekonomiczne (a były one wówczas na wszystkich kierunkach dosyć rygorystyczne – trudniej było zdać egzamin wstępny niż skończyć studia…) . Rozpocząłem pracę zawodową na kolei, kontynu-

ując rodzinne tradycje sięgające w tym względzie końca XIX w . Po nieza-długim czasie upomniało się o mnie Wojsko Polskie . Zostałem saperem w jednostce wojskowej zlokalizowanej w miejscowości Unieście, niedaleko Mielna . Z tego co pamiętam, to w pla-nach strategicznych mieliśmy ata-kowanie duńskiego wybrzeża… Jako ciekawostkę podam, że 30 lat później spotkałem holenderskiego profesora prawa podatkowego, który zdradził mi jedną z tajemnic NATO – on służył w oddziale, który miał w tym samym czasie tego duńskiego wybrzeża bro-nić . Niepotrzebnie jednak chłop się wówczas denerwował – nasz sprzęt „bojowy” nie nadawał się nie tylko do najechania duńskich plaż, ale nawet do ćwiczeń na plażach w Polsce…

W końcówce mojej wojaczki ko-lega z oddziału namówił mnie do zda-

wania na prawo do Torunia . Twierdził, że ma jakiś patent na zdanie egzaminu wstępnego i mnie tym patentem ogar-nie, a ponieważ szukał towarzystwa na ten Toruń, to – ze względu na mój niski wówczas poziom asertywności – nakłonił mnie do podjęcia przygo-towań egzaminacyjnych . Lekko nie było – siedmiu kandydatów na jedno miejsce . Ostatecznie ja zdałem i zo-stałem przyjęty na studia prawnicze, a on ze względów osobistych w Toru-niu w ogóle się nie pojawił…

Jak wspomina Pan Profesor swoje studia?

Studia wspominam dobrze, a na-wet bardzo dobrze . Toruń był miastem większym niż mój rodzinny Elbląg, ale skalą nie przytłaczał – i chyba tak jest do dzisiaj . Tak, że nie zagubiłem się kulturowo… Studiowaliśmy w kul-towej Harmonijce przy Fosie Sta-

8

▶

Temida

Wywiad

Prof. Bogumił Brzeziński podczas uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 23 maja 2012 r. (fot. nadesłana).

romiejskiej . Na roku było 100 osób – wszyscy znaliśmy się z imienia i na-zwiska . Studia przypominały nieco manufakturę – do wielu przedmio-tów nie było podręczników i podsta-wowym źródłem wiedzy były notatki z wykładów . Wykładowcy – tak pew-nie jak i dzisiaj – byli różni . Niestety, niektórych spośród nich poznałem dopiero z przedegzaminacyjnej lek-tury notatek, zazwyczaj sporządza-nych przez bardziej zdyscyplinowane dydaktycznie koleżanki . Zasadniczo jednak byłem studentem raczej pil-nym – nie mogłem ze względów ma-terialnych pozwolić sobie na większe ekscesy .

Miałem na studiach wielu wspania-łych kolegów oraz przyjaciół . Na Wy-dziale było jeszcze – a był to początek lat 70-tych – sporo profesorów w typie klasycznym: znakomici prawnicy, eru-dyci, znający własną wartość . Wyglą-dający i zachowujący się tak, żeby było to widać . Czyniący starania o wysta-wianie sprawiedliwych ocen . Ceniący błyskotliwość wypowiedzi i reakcji – nawet przy niepełnej wiedzy egzami-nowanego w sferze faktografii objętej materią egzaminu . Najbystrzejsi stu-denci tego nadużywali – ale taki był urok egzaminów ustnych…

Czy zechciałby Pan opowiedzieć jakąś anegdotę związaną ze swoimi studiami?

Anegdoty z tamtych czasów opo-wiadam niechętnie, bo konteksty, w ja-kich tamte zdarzenia miały miejsce są już tak mało czytelne dla dzisiejszego słuchacza, że trochę szkoda na to czasu . Mogę opowiedzieć o jednym zdarzeniu, które być może pokazuje klimat tamtych czasów i mentalność młodych ludzi – przynajmniej niektó-rych . Historyjka dotyczy tego, w jaki sposób znalazłem się na seminarium z prawa finansowego .

Otóż razem z moimi kolegami – Jackiem i Grzegorzem – tak jak chyba wszyscy ówcześni studenci Wydziału

Prawa staraliśmy znaleźć się na semi-narium z jakiegoś „sądowego” działu prawa . I to się udało – znaleźliśmy się we trójkę na seminarium z postępo-wania cywilnego . Kiedy jednak wróci-liśmy już z baru piwnego „Smakosz” (narożnik Różana-Piekary, dzisiaj już nie istnieje) do Akademika nr 9, nasze dobre samopoczucie zakłócił kolega z wyższego roku studiów . Rozmowa z nim wyglądała mniej więcej tak:

On: (z zaciekawieniem) „Panowie na jakim seminarium?”

My (z zadowoleniem): „Kpc”On (nieco skrzywiony): „E… znam

lepsze…”My (zaintrygowani): Jakie?!On (z dydaktycznym zacięciem):

„Jeśli gdziekolwiek, to tylko na prawo finansowe!”.

My (niezwykle zaintrygowani); „Dlaczego”?!

On (tonem znawcy): „Bo w ubie-głym roku, w semestrze zimowym, odbyło się tam tylko jedno spotkanie seminaryjne…”

My, olśnieni tą wiadomością, już następnego dnia zrezygnowaliśmy z dotychczasowej afiliacji seminaryj-nej i z poczuciem dobrze spełnianego obowiązku zapisaliśmy się we trójkę na seminarium z prawa finansowego, prowadzonego wówczas przez pro-fesora Jana Głuchowskiego . Nigdy tej zamiany nie żałowałem, chociaż spotkania seminaryjne w semestrze zimowym odbyły się wszystkie – co nas nieco rozczarowało, gdyż oczeki-wania mieliśmy inne…

Związki z praktyką, aplikacja są-dowa a następnie praca jako radca prawny. Nie przerwało to jednak zainteresowań naukowych, które realizuje Pan Profesor do dziś. Co sprawiło, że wybrał Pan Profesor pracę naukową?

Tak, przez całe życie zawodowe miałem umiarkowany, choć ciągły kontakt z praktyką prawniczą (zda-łem swego czasu egzamin sędziowski

oraz radcowski) . Pracy naukowej po-święciłem się zupełnie przypadkowo . Okoliczności, które o tym zadecy-dowały – skądinąd nawet zabawne – były już niejednokrotnie przedsta-wiane w książkach wydanych w To-runiu (ostatnio w książce prof . Jana Głuchowskiego „Moja Alma Mater . UMK 1962–2012”, Wydawnictwo Naukowe UMK Toruń 2015, s . 163-165) – dlatego nie mam śmiałości ponownie zanudzać tą historyjką . Chcę tylko powiedzieć, że to nie ja wybrałem pracę naukowa, ale praca naukowa wybrała mnie (chociaż nad słusznością jej wyboru można się za-stanawiać…) . Ja tylko podjąłem pracę w Zakładzie Prawa Finansowego na Wydziale Prawa i Administracji UMK, nie mając wówczas pojęcia na czym polega praca naukowa . O tym ostat-nim dowiadywałem się stopniowo, wraz z upływającym czasem…

Chciałbym poprosić o ocenę sek-tora nauki i szkolnictwa wyższego. Po pierwsze, jakich mamy studen-tów; po drugie jakie problemy doty-kają pracowników naukowych; po trzecie – co zrobić, żeby było lepiej, o ile jest taka potrzeba?

To jest problematyka złożona na tyle, że nawet zasygnalizowanie naj-ważniejszych opinii jej dotyczących nie jest w tym miejscu możliwe . Na-uka i szkolnictwo wyższe są w kryzy-sie . Przyczyn jest wiele, co utrudnia i diagnozę, i terapię . Uniwersytet, który kiedyś był źródłem tworze-nia idei oraz miejscem ich wymiany staje się rodzajem lepszej lub gor-szej szkoły zawodowej . To prawda, że takie są właśnie oczekiwania spo-łeczne, ale gdyby pół wieku temu poinformować profesora prawa, że na jego Wydziale będą prowadzone studia z zakresu doradztwa podat-kowego, to wstałby z krzesła, zało-żył płaszcz i kapelusz i nigdy już na tym Wydziale się nie pojawił… Ja nie oceniam tego w kategoriach: lepiej/

9

▶


Wywiad

gorzej, ale jedno jest pewne – jest inaczej…

Są z tego rozmaite korzyści, ale są i straty – brak całościowego spojrzenia na otaczający nas świat, brak dystansu do rzeczywistości, intelektualnej prze-kory, interakcji międzyosobowej i paru innych podobnych rzeczy . Nie można mieć pretensji do świata, że nie funk-cjonuje według naszych wyobrażeń . Stajemy się jednak społeczeństwem ludzi sformatowanych; więcej – społe-czeństwem ludzi, którzy sami się tego formatowania domagają . Egzamin te-stowy to największe nieporozumienie na studiach prawniczych – być może nadaje się do mierzenia pamięci (cho-ciaż i tu nie wygra z twardym dyskiem komputera), ale intelektu i sposobu myślenia – już nie… A jeśli ktoś sądzi, że sylabus zrobi z niego wybitnego prawnika, to myli się grubo…

Sukces osiągną w tych warunkach ci studenci, którzy świadomie sterują swoją karierą, mający szerokie hory-zonty myślowe, rozwijający własne zainteresowania (niekoniecznie praw-nicze), niestroniący od działań niekon-wencjonalnych . Jakość wygrywa, ale o tą jakość trzeba starać się w dużej mierze samodzielnie… Możliwości są – biblioteki, koła naukowe, konferen-cje studenckie, praktyki i staże zawo-dowe… Nie można jednak czekać z tym do ostatniego semestru studiów . Liczba takich świadomych studentów nie jest wcale mała – paradoksalnie, w ich wy-padku słowo „studiowanie” zdaje się odzyskiwać swój właściwy sens…

Mierzenie wszystkiego, najlepiej punktami – także dorobku nauko-wego – staję się jakąś manią . Mało kto uzmysławia sobie to, że przyszła ona ze Stanów Zjednoczonych . A w tym kraju statystyki i rekordoma-nia biją wszelkie rekordy – wystar-czy posłuchać jednej tylko transmisji z meczu koszykówki NBA (w „orygi-nalnej wersji językowej”…) . Czy na-

prawdę musimy naśladować każdą patologię przychodzącą zza oceanu? Hegel w swoim czasie twierdził, że ilość z czasem przechodzi w jakość . Współcześnie obserwujemy zjawi-sko odwrotne – to jakość roztapia się w ilości… Najlepszym tego wyrazem są idiotyczne w skrajnych wypadkach i na dodatek retroaktywnie zmieniane zasady punktowania czasopism na-ukowych .

Czy można mówić o toruńskiej szkoła prawa podatkowego?

Jeśli ktoś tak mówi, to trudno mu tego zabraniać… Mówiąc poważnie, w Toruniu funkcjonuje najsilniejszy kadrowo ośrodek nauki prawa podat-kowego w Polsce . Obok mojego młod-szego kolegi, wybitnego teoretyka prawa podatkowego pana profesora Marka Kalinowskiego mamy w Ka-tedrze Prawa Finansów Publicznych UMK kilka osób znanych nie tylko w Polsce, ale także w europejskim światku prawa podatkowego, takich m .in . jak dr hab . Agnieszka Olesińska, dr hab . Wojciech Morawski, dr hab . Krzysztof Lasiński-Sulecki czy też pracujący obecnie w Komisji Europej-skiej dr hab . Adam Zalasiński .

Na zatrudnienie tych czterech osób miałem pewien wpływ, ale nie przypisuję sobie w związku z tym żadnych szczególnych zasług . Może zabrzmi to niewiarygodnie, ale do-bór współpracowników w warunkach uniwersyteckich katedr to kwestia wybitnie losowa, inaczej – kwestia szczęścia . Znam wielu wybitnych pro-fesorów, także w dziedzinie prawa po-datkowego, którzy szczęścia pod tym względem nie mieli… Ja – miałem .

W pracy naukowej pewnym wy-razem rozwoju są kolejne awanse – stopnie i tytuły naukowe. Pan Pro-fesor otrzymał najwyższą godność uniwersytecką – tytuł doktora hono-ris causa Uniwersytetu Łódzkiego. Chciałbym zapytać więc o „ewentu-

alne” plany naukowe, ale również o sprawy bardziej prywatne – czym żyje Pan Profesor „po godzinach”?

Planów naukowych nie mam żad-nych – na szczęście nikt już niczego ode mnie nie wymaga . Zajmę się ra-czej „wyprzedażą” rzeczy przemyśla-nych, a, jak dotąd, z braku czasu, nie napisanych . Dostrzegłem już przed laty, że wraz z zaawansowaniem wiekowym profesorów prawa spo-łeczność naukowa oczekuje od nich raczej działań organizacyjnych – pro-motorstwa doktorów, redagowania naukowych prac zbiorowych, prze-wodniczenia rozmaitym gremiom na-ukowym etc . Dziwiło mnie to kiedyś bardzo, bo byłem przekonany, że doj-rzały wiek naukowca powinien – lo-gicznie – owocować jego najlepszymi dziełami . Ale było inaczej – znani mi profesorowie byli z czasem coraz bardziej „spychani” w sferę organiza-cji nauki .… Upłynęło 30 lat i pod tym względem nic się nie zmieniło…

Po godzinach niczym szczegól-nym nie żyję, bo tych godzin „po” – po prostu nie mam… Do niedawna grałem towarzysko w siatkówkę, co było kontynuacją kariery zawodni-czej (mistrzostwo Polski uniwersyte-tów w 1976 r .) . Doszedłem jednak do wniosku, że 50 lat grania wystarczy . Zresztą teraz siatkówka to już zupeł-nie inna gra… Niezbędnych dawek ruchu dostarcza mi jazda na rowerze – staram się rocznie przejechać co najmniej tysiąc kilometrów .

Interesuję się historią architektury i sztuki, zwłaszcza na Pomorzu . Na razie – niestety – sprowadza się to głównie do gromadzenia książek, map i grafik z tego obszaru . Coraz bardziej doceniam zaniedbane na wiele lat kontakty z przyrodą .

Bardzo dziękuję za rozmowę. n

10

▶

Temida

Wywiad

Refleksje o edukacji na rozdrożach…

Prof. Piotr Petrykowski, Dziekan Wydział Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu

Dzisiejsza edukacja, w tym i szkoła, jako system wymaga reform. Co do tego nikt nie ma wątpliwości. Nie może być jednak tak, że ten system, a raczej jego poszczególne elementy poddawane są modyfikacjom przez poszczególne ekipy rządzące, zależnie od ich partyjnego koloru. Skutkiem tego jest, iż poszczególne elementy – przedszkole,

szkoła podstawowa, szkoła średnia, szkoła wyższa, poddawane obróbkom i przeróbkom prze-stają być funkcjonalnie zintegrowane w ramach systemu jako całości.

Poszczególne reformy tak naprawdę nie starają się odnieść do perspektywy przyszłego społeczeństwa, przyszłych pokoleń czy w ogóle CZŁOWIEKA . Są konstruowane na miarę dnia dzisiejszego, a perspektywa reform ograniczona jest do przedziału od wyborów do wyborów . A tymczasem trzeba zadać pytanie: do jakich sys-temów aksjologicznych i moralnych należy Polak i z jakich źródeł zaczerp-nięto przyszłego Polaka, Obywatela Europy, Świata, Twórczego Uczest-nika Kultury?

Najczęściej demokracji, oczywi-ście nie bez podstaw, przypisujemy jej humanistyczną siłę, moc wyzwa-lającą w każdym z członków społe-czeństwa pokłady człowieczeństwa . Utożsamiamy ją z ideami równości, tolerancji, otwartości, możliwościami pełnego rozwoju i szansami samore-alizacji . Pozwala nam to wierzyć, że demokratyczne warunki same z siebie kształtują demokratycznych ludzi, do-strzegających w innych jednostkach ich byt człowieczy, równego partnera . Pozwala nam tkwić w przekonaniu, że każdy ma taki sam i oczywisty wpływ na życie wspólnoty, grupy, społeczeń-stwa wreszcie . Jesteśmy zatem prze-konani, że demokratyczne warunki same z siebie stanowią podstawę wzajemnego szacunku, poszanowa-

nia opinii, doświadczeń i zachowań innych ludzi; że to demokratyczne traktowanie się nawzajem prowadzi do równego stosunku wobec praw i obowiązków .

Oto okazuje się, że wiara w de-mokrację i nadzieje w nią pokładane bywają nadmierne; że przekonanie jedynie o humanizmie, jaki niesie z sobą demokracja może być i jest iluzją . Coraz częściej dojść można do spostrzeżenia, że demokracja, a zwłaszcza nadmierna w nią wiara może nieść z sobą dehumanizacyjne zagrożenia, że tak charakterystyczne dla demokracji terminy jak wolność i równość mogą oznaczać i oznaczają samotność i pustkę . Sztandarowe zaś hasła demokracji: „Jesteś wolnym człowiekiem”, „Rób, co uważasz za słuszne” oznaczają nierzadko także: „Jesteś sam”, „Nie licz na mnie, nie licz na drugiego człowieka” . Ten dualizm znaczeń dodatkowo wzmacniany jest procesami przeobrażeń ekonomicz-nych, społecznych, cywilizacyjnych, kulturowych .

We współczesnym świecie wraz z systemem demokratycznym jako systemem społecznym i politycznym utożsamiany jest system gospodarki wolnorynkowej, czy inaczej kapi-talistycznej . Nie sposób jednak nie dostrzec, że właśnie ta forma gospo-

darki silnie powiązana jest z mechani-zmami dalekimi od demokratycznych, że stanowi poważne zagrożenie dehu-manizacyjne . Zwróćmy uwagę przede wszystkim na fakt, że ta forma gospo-darki z jej prawami w istotny sposób determinuje stosunki społeczne we współczesnym demokratycznym świe-cie . Stosunki te nabierają tym samym swoiście instrumentalnego, ba, han-dlowego charakteru .

Na mityczny charakter przekona-nia, że wolność niejako mechanicznie gwarantuje jednostkom możliwo-ści rozwoju społecznego i dobrych stosunków międzyludzkich zwraca uwagę Erich Fromm: człowiek współ-czesny (...) nie zyskał wolności w sen-sie pozytywnego urzeczywistnienia swego „ja” – a więc ekspresji swych intelektualnych, uczuciowych i zmy-słowych możliwości. Wolność, mimo, że przyniosła mu niezależność i wła-dzę rozumu, uczyniła go samotnym, a przez to lękliwym i bezsilnym .

Z drugiej wszakże strony nie-skrępowana wolność, mająca swoje prawne i instytucjonalne odzwiercie-dlenie w postaci ustroju demokratycz-nego, nie daje faktycznych gwarancji dla realizacji zasad sprawiedliwości i równości . Idea wolności w systemie gospodarki kapitalistycznej zakłada istnienie nieograniczonej wprost kon-

11

▶


Ważne sprawy

kurencji . W konsekwencji wolność w sferze ekonomicznej dopuszcza permanentne naruszanie zasad spra-wiedliwości społecznej i równości . Coraz silniejsze powiązanie między elitą władzy a elitą ekonomiczną ilu-zoryczną czyni równość społeczną, oświatową, kulturalną czy nawet rów-ność wobec prawa . Te sprzeczności między głoszonymi hasłami o wolno-ści, równości i sprawiedliwości a rze-czywistością widać w naszym życiu edukacyjnym, kulturalnym, społecz-nym i politycznym coraz wyraźniej .

Wartości uniwersalne, humani-styczne, coraz częściej usuwane są na margines, ulegają technicystycz-nym czy też instrumentalistycznym przekształceniom . To zagadnienie ma swój jeszcze jeden aspekt w postaci pędu do westernizacji szeroko rozu-mianej edukacji . Chcę zwrócić uwagę na model kształcenia i doskonalenia młodych ludzi . Otóż najogólniej rzecz ujmując polega on na szczególnie sil-nej koncentracji nad zewnętrznym

image’m: człowieka kompetentnego, zdecydowanego, życzliwego, otwar-tego, zadowolonego . Jednostka pod-dawana jest swoistym treningom, prowadzącym do wewnętrznego wy-palania się, Właśnie spośród „nor-malnych” (czyli nie przejawiających patologicznych w klasycznym zna-czeniu zachowań) uciekinierów od wolności, wplątanych w sieci, wyalie-nowanych w pracy, w imię równo-ści i sprawiedliwości znajdujących się wśród nierównych, rekrutują się członkowie kategorii nazywanej „lu-dzie o pustych oczach” .

U Łukasza czytamy historię ubo-giej wdowy, która wrzuciła do świątyn-nej skarbony najwięcej ze wszystkich, dwa pieniążki, czyli jeden grosz . Jak zauważył Jezus „Prawdziwie powia-dam wam: ta uboga wdowa wrzuciła więcej niż inni ( . . .) ze swego niedo-statku wrzuciła wszystko, co miała, całe swe utrzymanie” (Łk 21, 1-4) .

Jak zmierzyć się z ideałem ubogiej wdowy, dzielącej się z innymi tym, co

się ma na swoje utrzymanie? A może nie należy mierzyć się z tym ideałem wcale .

Ideał wdowy bowiem to zasobność koszyka serca . Można całym sercem kochać jedynie siebie, troszczyć się o blichtr codzienności życia, które peł-nią życia trudno nazwać .

A można też ukochać całym ser-cem to, co nie jest mną: bliźniego, In-nego .

Dasz serce dasz wszystko . Lecz po co kochać, po co być wrażliwym na bliźniego, Innego . Zresztą, co to zna-czy „być wrażliwym” . Oto w relacjach międzyludzkich posługując się języ-kiem upodobniliśmy się do budow-niczych biblijnej wieży . Nic nie jest modne – jest trendy, na topie . Nikt nie jest dobry – najwyżej The Best . Przykładów jakże wiele . Tutaj jeszcze jeden . Człowiek nie jest już wrażliwy, czuły . Jest sensytywny . Paradoksem jest i to, że sensytywny jest nie tylko człowiek, także dokument parlamen-tarny, przepis prawa, najnowszy mo-

del wypasionego auta . Od człowieka podmiotu do każ-dego przedmiotu .

I tylko ból pozostaje, że ludzie tej miłości nie doce-nili, a pokochali tylko siebie .

Więc by ten ból ukoić uciekamy w światy równole-głe . Na przykład…

Jakżeby w wigilię świę-tego Andrzeja odmówić sobie przyjemności lania wosku? Przednia zabawa, taka tradycja – we wła-ściwy sobie sposób, mniej lub bardziej, sensownie znajdziemy wytłumacze-nie dla obecności tego jak i innych obyczajów . Wianki w noc świętojańską, buciki na świętą Katarzynę . Ot, z dziada pradziada, a że pa-troni święci więc i duchowe

12

▶

Temida

Prof. Piotr Petrykowski, Dziekan WNP UMK (fot. nadesłana).

Ważne sprawy

przyzwolenie . Nic to, że korzenie iście pogańskie .

„Z przymrużeniem oka” – po-wiemy czytając tu i ówdzie horoskop, wyślemy sms-a z datą urodzin, za-dzwonimy do medium z EzoTV . Czyż nie fascynującym wydaje się poznanie własnej przyszłości? Znalezienie od-powiedzi na nurtujące nas pytania: czy dostaniemy podwyżkę, czy spo-tkamy księcia z bajki, czy . . .? Czy . . .? Czy . . .?

Chociaż wzdragamy się przywo-łując w wyobraźni obraz ciemnej pie-czary, w której Makbet rozmawia (?) z czarownicami, jakże kuszącym staje się jego wezwanie:

W imię tych potęg, którym hołdujecie,Jakie bądź one są i skąd bądź możePochodzi wasza tajemnicza wiedza,Odpowiadajcie mi, zaklinam was! (...)Odpowiedzcie mi, odpowiedzcie na to,O co was pytam.Obfitość tytułów zapełniających

półki księgarskie oznaczonych „psy-chotronika”, „parapsychologia” etc ., wielość czasopism, czasem trudno dostępnych, różnorodność ogłoszeń medialnych i stron w internecie, po-twierdzają, że, jak starożytni Grecy, chętnie odwiedzilibyśmy współczesną namiastkę świątyni Apolina, by dowie-dzieć się co, osadzona w adytonie, po-wie nam Pytia . Nie musimy odbywać wielomiesięcznych podróży wśród wąwozów Parnasu, by dotrzeć do Delf . Ot, tuż za rogiem, nie na kamieniu w cieniu oliwnego gaju, lecz w zaciszu aksamitnych kotar, wypełnionym za-pachem kadzidła Sri Sai Baba . A za-miast darów wręczanych kapłanom – wystarczy banknot, ba nawet płacić już można kartą kredytową .

Można i jeszcze prościej . Kusi nas Rhonda Byrne swoim Sekretem, dzięki któremu zrozumiesz, jak mieć wszystko, być wszystkim albo robić wszystko, czego tylko pragniesz. Do-wiesz się kim naprawdę jesteś. Uj-

rzysz prawdziwą wspaniałość, która oczekuje cię w życiu .

Zachęcająco brzmią słowa Lisy Nichols – wydaj polecenie Wszech-światowi. Niech wie, czego chcesz. Wszechświat odpowie na Twoje myśli . Brzmi jak zaklęcie? Bo nim jest w isto-cie . Na zaklęciu zaś opiera się magia . W niej prośba nie ma znaczenia, lecz akt woli, stanowcze żądanie, rozkaz . Magia to prastara umiejętność rze-komego opanowywania sił przyrody przy pomocy zaklęć, gestów i różnych innych czynności . Magia szuka sposo-bów zawładnięcia siłami nadprzyro-dzonymi i zmuszenia ich do działania, na tym polega jej sekret .

Wystarczy skoncentrować się na przyswajaniu wyselekcjonowanych, w olbrzymiej ilości informacji, które nazywamy wiedzą .

A może jednak dzieje się ina-czej . Może z wiedzą, podobnie jak ze współczesną kulturą jest jak z ży-ciem . Życiem, które jest jak Medea, wszystkie gatunki, gdy nie ma ogra-niczeń, samoistnie zwiększają li-czebność ponad limit wyznaczonych przez zasoby składników odżyw-czych, co podnosi wskaźnik śmier-telności…

Może właśnie bogactwo wiedzy zgromadzonej w niedającej się opano-wać ilości informacji daje nam wraże-nie, że oto znaleźliśmy się na pustyni wypełnionej nieskończenie wielką liczbą ziarenek piasku .

Pustynia wydaje się być nieskoń-czoną przestrzenią, jak u Newtona prze-strzeń absolutna . Przestrzeń zaś jest ruchem, przestrzeń daje poczucie wol-ności, jest pociągającym wyzwaniem .

Lecz pustynia pociągając – prze-raża . Jest bowiem także niezmierzoną pustką . Jak zauważa Barbara Skarga . Przestrzeń pociąga, bo daje wrażenie wolności . Skojarzenie z pustynią jed-nak poraża, nie ma znaków, nie my mamy ją we władaniu .

To poczucie wolności i nas prze-raża, szukamy więc drogi wyjścia – czasem trafiając do oazy, częściej jednak ulegając mirażom . W obu szu-kamy siły sprawczej, możliwości zna-lezienia rozwiązania, zaspokojenia pragnienia jakim jest bycie szczęśli-wym człowiekiem .

Takim jednak możemy być tylko będąc z drugim człowiekiem, wcho-dząc z nim w osobowe, demokra-tyczne relacje . Człowiek coraz mniej potrafi powiedzieć, kim jest i co mu

13

▶


Ważne sprawy

dolega, natomiast coraz bardziej wy-jaśnia siebie, jako jednostkę poddaną działaniu prawa .

Stąd zanik przyzwoitości postę-powania, bowiem w coraz większym stopniu czynię nie to, co wynika z mo-jej moralnej wyobraźni, ale to, czego nie zabrania mi prawo, nie jest wbrew niemu .

Uczenie się bycia człowiekiem jest możliwe dzięki procesowi komunika-cji i pozwala by uczyć się bycia człon-kiem wspólnoty .

Obywatel jest człowiekiem wy-obraźni . Wyobraźnia pozwala mu słyszeć głos, ostrzegający go przed zachowaniami odbiegającymi od przy-zwoitości i wyzwala z konformizmu .

Nakłada się na to specyficzny efekt globalizacji – tak zwana luka ludzka, powiększający się dystans między zmieniającym się w gwałtownym tem-pie i coraz bardziej skomplikowanym świecie, a umiejętnością przystosowa-nia się do niego człowieka . Lękliwego i bezsilnego. Nieustannie próbującego znaleźć znane mu znaki, odzyskać na-miastkę choćby kontroli nad losem własnym i bliskich .

Człowiek jakże często ucieka przed ciężarem wolności w stronę nowych zależności i podporządkowań . Niewi-dzialny system powiązań, zależności wikła go w swoistą sieć, po polsku zwaną „netem” . A tymczasem, jak życie rozwijające się w systemie zamknię-tym zatruwa samo siebie produktami ubocznymi przemiany materii, w wy-niku których jednostka uwalnia się od podejmowania decyzji i odpowiedzial-ności za własny los, za własne czyny .

Można przywołać specyficzny przykład ze świata edukacji . Swoiste „podstawowe zasady” współczesnego kształcenia .

» Po pierwsze – Nie ważne są me-tody nauczania tylko ważne są wy-niki ucznia/studenta – przecież to jego kariera;

» Po drugie – Pokaż uczniowi/stu-dentowi, że jest twórczy, to zwol-nisz się z odpowiedzialności;

» Po trzecie – Pokaż, że treści kształcenia będą na teście i dla-tego są potrzebne . Co nie będzie na teście – nie istnieje .

W to uwalnianie się od wolno-ści wciągamy coraz szersze zakresy naszego jestestwa . To swoisty splot ucieczki od wolności poprzez pod-porządkowanie się Bytowi Ideal-nemu, czy raczej często Sprawczemu z ucieczką od dominacji instytucji au-tokratycznej .

Czyż ta luka ludzka nie uwidacznia się także w odniesieniu do przemian aksjologicznych? Coraz wyraźniej do-strzec można proces prywatyzacji reli-gii czy nowe formy religijności, często zorientowane terapeutycznie, nasta-wione na pomoc w przeżyciu trudnej codzienności, złagodzenie stresu, lęku, pustki egzystencjalnej, mające na celu danie nam poczucia bezpie-czeństwa, odzyskiwania kontroli .

To nic, że Joseph Ratzinger prze-strzega, iż współczesny Kusiciel pro-ponuje nam opowiedzenie się za tym, co rozumne, za prymatem świata za-planowanego, od początku do końca zorganizowanego, w którym Bóg może mieć miejsce jako sprawa pry-watna, jednak bez możliwości wtrąca-nia się w nasze istotne zamiary .

Ta nowa religijność dająca wra-żenie zdolności do kontrolowania świata, wzmacnia poczucie realności słów ideologa Sekretu, niejakiego Joe Vitale: Wszechświat zacznie się dosto-sowywać, byś osiągnął to, czego pra-gniesz. Kusiciel nie jest tak nachalny by nakłaniać do złego . On tylko nama-wia – zamień kamienie w chleb . Po-kusa nie ciągnie nas wprost do złego, to zbyt proste . Pokusa stwarza wra-żenie ukazywania czegoś lepszego: porzucić wreszcie iluzje i zabrać się z całą energią do ulepszania świata .

Jednostka przystępuje do tego pod pretekstem autentycznego realizmu: realne jest to, co namacalne: władza i chleb . Wciśnij „enter”, podaj „pin”, za-mów swojego „klonowego” potomka, spełnij swe fantazje, wydaj polecenie Wszechświatowi .

Jakże łatwo ulec pokusie: jeżeli je-steś, to skocz ze skały, wydaj polece-nie aniołom, by cię uratowały . Uratuj się sam . Przecież – kliknij, a będzie Ci dane . Zaloguj się a będziesz wysłu-chany . Po prostu – Mam talent . You can dance .

Bunt młodych, który dziś „poja-wia się” jest buntem bezdomnych . Obecne młode pokolenie zostało bo-wiem pozbawione w dzieciństwie do-świadczenia miejsca . Doświadczenia piaskownic, trzepaków, podwórek… Internet stał się ich drugim domem, ale domem umownym . Substytutem domu, którego im nie daliśmy . To jest bowiem pokolenie, które zostało po-zbawione „miejsc intymnych” . Upu-bliczniliśmy ich najbardziej osobiste przeżycia . Owszem, organizujemy dziecku urodziny, ale przenieśliśmy je z domu do barów i pubów, bo tak jest wygodniej . Bo my tylko przyprowa-dzamy dzieci, a inni zajmą się resztą . Taśmowo . Kojarzone z pozytywnymi emocjami urodziny przestają więc kojarzyć się z domem . Dom przestaje być miejscem intymnym . Staje się nim pub . Niedzielna rodzinna wyprawa, na ogół jedyne wspólne wyjście w ciągu tygodnia, to wyprawa do hipermar-ketu . Wspólne przeżywanie odbywa się znów w przestrzeni dostępnej dla wszystkich, a więc pozbawionej prywatności . Skutkiem jest narasta-jące poczucie samotności . „Człowiek o pustych oczach” . To jest często człowiek żyjący obok nas, w naszej rodzinie, ale z dojmującym uczuciem głodu rodziny, w której się rozmawia nie o karierze, nie o certyfikatach, ale zwyczajnych ludzkich sprawach .

14

▶

Temida

Ważne sprawy

Portale społecznościowe, na któ-rych pokolenie młodych prowadzi z sobą mniej lub bardziej osobiste rozmowy stają się czymś więcej, niż substytutem bliskości . Będę trwał w uporze mówiąc, że współczesne młode pokolenie zostało przez nas brutalnie i zbyt szybko wrzucone w przestrzeń publiczną . Pod różnego rodzaju hasłami zaczęliśmy wprowa-dzać dzieci w dorosłe role . Chcieli-śmy jak najwcześniej zbudować im karierę . Chcieliśmy, by nasze dziecko było lepsze od dziecka sąsiadów . By jak najwcześniej posiadło określone umiejętności i kompetencje, zdobyło sławę . Coraz częściej do coraz młod-szych dzieci mówimy: – To ci nic nie da . To nie przełoży się na karierę . Dziecko w drodze do przedszkola nie słyszy: zobacz jaki piękny widok, spró-buj narysować to, co razem widzieli-śmy, tylko: narysuj tak, żebyś wygrał konkurs . Nie zachęcamy dziecka do zabawy z fajnym kolegą . Zachęcamy do rywalizacji: masz być „debeściak”, masz być od niego lepszy . Słynne „Od przedszkola do Opola” jest dobrą ilu-stracją zjawiska nazywanego „znika-jącym dzieciństwem” .

Taki wzorzec rozwojowy podsuwa polska edukacja . Szkoła nie rozwija potrzeby wiedzy, tylko potrzebę zali-czenia testu, zdobycia większej liczby punktów, pokonania konkurencji przy staraniach o miejsce w prestiżowej szkole .

Starania o naukę w dobrych szko-łach nie są przejawem złych aspiracji . Przeciwnie . One są wręcz wskazane pod warunkiem, że wiedza jest czymś co się zdobywa, który się zdobywa, a nie towarem, który się kupuje . Tym-czasem mamy sytuację, w której zo-stało wyraźnie powiedziane, że nie jest ważna wiedza czy doświadczenie . Ważny jest zestaw informacji, który zawiera dane o liczbie zdobytych punktów i papierów poświadczają-

cych udział w kursach i szkoleniach . Z ust ministrów edukacji ostatnich lat słyszeliśmy, że egzamin decydujący o dostaniu się do dobrej szkoły nie jest odzwierciedleniem wiedzy, umie-jętności i dojrzałości ucznia na danym poziomie edukacji, tylko przepustką do dalszego etapu kształcenia . To jest porażające, bo właśnie pokazuje młodym ludziom, że życie polega na zdobywaniu przepustek do następnej bramki . Przykładów działań, które szkodzą polskiej edukacji jest dużo więcej . Dlatego uważam, że koncep-cja, według której funkcjonuje obecny system edukacji jest koncepcją zbrod-niczą . To jest generowanie najtańszej siły roboczej, która będzie miała tylko przepustki do paru dóbr . To jest prze-ciw temu pokoleniu i każdemu przy-szłemu .

To poważne nieporozumienie i za-grożenie dla CZŁOWIEKA . Dzieci i młodzież to żywy i delikatny „orga-nizm”, na którym testujemy różne po-mysły podporządkowane politycznym wymaganiom . Wyniki tych działań nie są rzetelnie analizowane, jedy-nie jako hasła i banery wyliczane są z sejmowych i wyborczych mównic . Nikt nie troszczy się o przyszłość tego doświadczanego młodego człowieka, poza deklaracjami . Bo jedna ekipa od-chodzi, druga przychodzi, a pokolenia ponoszą koszty . Mamy jak w smutnym powiedzeniu: operacja się udała, tylko pacjent umarł . W tak ujmowanych reformach interesuje nas tylko prze-bieg operacji, a nie zdrowie żywego pacjenta .

Raport J . Delorsa nosi tytuł „Edu-kacja – jest w niej ukryty skarb” . Tak, to najcenniejszy skarb, który trzeba pomnażać i nieustannie strzec . Jed-nak nie mogą nieustannie zmieniać się jego strażnicy, którzy za „wycie-kanie” tego skarbu nie czują się od-powiedzialni, bo przed nami byli inni i po nas przyjdą inni . Inni są winni .

Nie – to MY musimy być strażni-kami tego skarbu .

Od lat proponuję by powołać jak najszybciej Polski Komitet Edukacji, którego celem będzie dokonanie sys-temowej (od przedszkola aż po szkoły wyższe) zmiany – reformy edukacji w Polsce na miarę XXI wieku i wy-miarze przynajmniej europejskim, a następnie czuwanie nad jej reali-zacją i modyfikowaniem . Komitet, którego skład zatwierdzać będzie Zgromadzenie Narodowe, nie Sejm tylko, o kadencji dłuższej niż parla-mentu . Komitet wolny od politycznych uwarunkowań i zmian koalicyjnych i frakcyjnych . Komitet, w skład któ-rego wchodzić będzie rada doświad-czonych fachowców w sprawach istotnych dla edukacji .

Stać nas na ponadpartyjne (?) IPN czy CBA, tym bardziej potrze-bujemy takiego spokoju i stałości dla edukacji . A Ministerstwo Eduka-cji Narodowej należy znieść i uwol-niwszy od rządowych zależności przekształcić w biuro zapewniające jedynie administracyjną obsługę Komitetu Edukacji . Dobrym urzęd-nikom z MEN-u nie grozi zatem bez-robocie .

Edukacja nie może być podporząd-kowana tylko celom kolejnych ekip politycznych . Ona jest własnością społeczną . Trzeba więc ją odebrać po-litykom i przekazać fachowcom . Ale kiedy to mówię, słyszę: to jest utopia . To nie jest utopia . Takie rozwiązania są na świecie . U nas budzi to jednak opór elit politycznych, bo edukacja jest jednym z niewielu obszarów, gdzie władza może jeszcze pokazać, że ma władzę .

Tutaj nie chodzi o nic innego jak o przyszłość społeczeństwa a przede wszystkim o przyszłość Człowieka . Kto to powiedział „takie będą Rze-czypospolite, jakie ich młodzieży cho-wanie”? n

15

▶


Ważne sprawy

Uroczystość wręczenia dyplomów absolwentom WPiA UMK 2015

W dniu 5 grudnia 2015 roku w Auli UMK miała miejsce uroczystość wręczenia dyplomów osobom, które ukończyły studia na Wydziale Prawa i Administra-cji UMK w Toruniu. O godz. 10 zebrali się absolwenci prawa i europeistyki; o 13.30 – administracji.

Uroczystość pod kierunkiem Dzie-kana Wydziału Prawa i Administra-cji UMK Prof . Tomasza Justyńskiego zgromadziła liczną publikę na czele z czterema posłami naszego regionu: p . Tomaszem Lenzem, p . Arkadiu-szem Myrchą, p . Pawłem Szramką oraz p . Łukaszem Zbonikowskim . Wśród zaproszonych gości znaleźli się również przedstawiciele jednostek sa-morządu terytorialnego: p . Kazimierz Sobiesiak (Koordynator Delegatury Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wo-

jewódzkiego w Toruniu), p . Walde-mar Przybyszewski (Przewodniczący Komisji Polityki Regionalnej, Roz-woju Województwa i Infrastruktury Sejmiku Województwa Kujawsko-Po-morskiego), p . Romuald Popławski (Dyrektor Wydziału Organizacji i Kon-troli Urzędu Miasta Torunia w zastęp-stwie Prezydenta Miasta Torunia), p . Marcin Czyżniewski (Przewodniczący Rady Miasta Torunia); przedstawi-ciele zawodów prawniczych: adw . Justyna Mazur (Dziekan Okręgowej

Rady Adwokackiej w Bydgoszczy), adw . Wiktor Indan-Pykno (Dziekan Kujawsko-Pomorskiej Izby Adwokac-kiej w Toruniu), mec . Ryszard Wil-manowicz (Wicedziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Toruniu), SSO Jarosław Sobierajski (Prezes Sądu Okręgowego w Toruniu), prok . Wiesława Zyman (Prokurator Okrę-gowy w Toruniu), prok . Marek Welc (w zastępstwie za Pana prok . Piotra Grzegorka, Prokuratora Okręgowego w Bydgoszczy); dr Marek Żmuda

16

Wydarzenia▶

Temida

Tradycyjne podrzucenie biretów do góry (fot. Anna Bielawiec-Osińska – Program Absolwent UMK).

(Prezes SKO w Toruniu), insp . An-toni Stramek (Komendant Miejski Policji w Toruniu), ppłk Zbigniew Kruszyński (Dyrektor Aresztu Śled-czego w Toruniu); przedstawiciele jednostek UMK: mgr Ewa Banaszak (Kierownik Biura Karier), mgr Kinga Nemere-Czachowska (Koordynator Programu Absolwent UMK), mgr Aleksander Anikowski (Kierownik CPiI UMK); przedstawiciel współ-pracujących z WPiA szkół średnich: mgr Małgorzata Białek (Dyrektor IV LO im . Tadeusza Kościuszki w Toru-niu) . Ponadto, w uroczystości udział wzięli: mgr Iwona Lackowska (Dyrek-tor TNOiK Oddział w Toruniu), repre-zentacja Samorządu Studenckiego na czele z p . Piotrem Durtanem (Prze-wodniczący Samorządu Studenc-kiego UMK) oraz sponsorzy prywatni: p . Sławomir Kacprzak (przedstawiciel Dynamic Motors Sp . z o .o . Wojciech Jaworski), p . Zdzisław Chludziński (przedstawiciel firmy Novis Export--Import z Torunia) oraz byli i obecni pracownicy Wydziału .

Podczas swojego wystąpienia Dziekan WPiA Prof . T . Justyński pod-kreślał, że Wydział koncentruje szcze-gólną uwagą na szeroko rozumianej jakości kształcenia . Nasi absolwenci odnoszą sukcesy na rynku pracy, nierzadko już na studiach praktyku-jąc czy zdobywając liczne nagrody w konkursach . Będąc największą jednostką toruńskiego UMK, Wydział podejmuje kolejne działania, których celem jest jeszcze lepsze przygoto-wanie i wykształcenie kadr . Urucha-miane są kierunki studiów, cieszące się niezmierną popularnością, jak np . doradztwo podatkowe, czy unikatowe w skali kraju – prawo ochrony środo-wiska . Tworzone są kolejne centra naukowe, jak Centrum Studiów Ubez-pieczeniowych, Kujawsko-Pomor-skie Akademickie Centrum Prawa Ochrony Środowiska, czy Ośrodek Studiów Fiskalnych . Zresztą, wielo-

krotnie w wystąpieniach zaproszo-nych gości pojawiały się nie tylko własne, studenckie wspomnienia, ale i zapewnienia o istotnej roli Wydziału w rozwoju naszego regionu . Chodzi tu nie tylko o kształcenie, ale i o działal-ność naukowo-badawczą, rozwijaną zwłaszcza w ostatnich latach . Rów-nież absolwenci podkreślali wysoki poziom nauczania oraz dziękowali władzom Wydziału i całej kadrze na-ukowo-dydaktycznej oraz pracowni-kom administracyjnym za stworzenie im możliwości zrealizowania pro-gramu studiów w warunkach i atmos-ferze, jaką zapamiętają na lata .

Podczas uroczystości uhonoro-wano także studentów i absolwen-tów Wydziału . Stud . Agata Klimczyk otrzymała tytuł „Najlepszego studenta Wydziału Prawa i Administracji UMK 2015”, zaś Patryk Ciok uznany został za najlepszego absolwenta . Wręczono również nagrody absolwentom Wy-działu, którzy uzyskali najwyższe wy-niki w nauce podczas studiów . W tym gronie znaleźli się: ww . Patryk Ciok (absolwent prawa stacjonarnego), Marta Stefańska (absolwentka prawa niestacjonarnego), Paulina Stawicka (absolwentka europeistyki stacjonar-nej II stopnia), Ewelina Kostrubiec

17

Wydarzenia ▶


(absolwentka europeistyki stacjonar-nej I stopnia), Marzena Mylkie (absol-wentka administracji stacjonarnej II stopnia), Michalina Zawadzka (absol-wentka administracji stacjonarnej I stopnia), Renata Jaroszewska i Maria Kwiatkowska (ex aequo – absolwentki administracji niestacjonarnej II stop-nia) oraz Mateusz Urban (absolwent administracji niestacjonarnej I stop-nia) .

Nagrody, ufundowane przez zapro-szonych gości oraz władze Wydziału, otrzymali również absolwenci wy-różnieni w Konkursie im . Prof . Jana

Białocerkiewicza na najlepsze prace magisterskie napisane na Wydziale Prawa i Administracji UMK . W tym gronie znaleźli się: Michał Mazur (nagroda I stopnia za pracę pt . „Cy-wilnoprawne aspekty Cloud Compu-ting”; promotor prof . UMK, dr hab . T . Justyński), Karolina Lewandowska (nagroda II stopnia za pracę pt . „Pod-stawy prawne ogłoszenia upadłości w prawie polskim na tle prawnopo-równawczym”; promotor prof . dr hab . K . Lubiński), Ewa Lewańska (nagroda III stopnia za pracę pt . „Ochrona prawa własności w świetle przepisów

o planowaniu przestrzennym”; pro-motor prof . UMK, dr hab . M . Bączyk), Joanna Wawrzyniak-Zaczyńska (na-groda III stopnia za pracę pt . „Znacze-nie zagranicznych orzeczeń wydanych w sprawach karnych dla prowadzenia postępowania karnego w Polsce”; pro-motor prof . UMK, dr hab . A . Lach), Justyna Hoppe (nagroda III stopnia za pracę pt . „Charakterystyka popu-lacji nieletnich przebywających w za-kładzie poprawczym w Koronowie”; promotor prof . dr hab . V . Konarska--Wrzosek), Daria Rutecka (nagroda III stopnia za pracę pt . „Aspekty kolizyj-noprawne w handlu elektronicznym”; promotor prof . UMK, dr hab . M . Świ-derska) oraz Anna Włodarczyk (na-groda III stopnia za pracę pt . „Śmierć w górach – analiza prawna i krymi-nalistyczna”; promotor prof . UMK, dr hab . V . Kwiatkowska-Wójcikiewicz), a także Dominik Wierzbicki (wyróż-nienie za pracę pt . „Skarbowe papiery wartościowe – konstrukcja prawna i funkcjonowanie”; promotor prof . dr hab . A . Borodo) .

W dalszej kolejności wszyscy zgromadzeni absolwenci otrzymali dyplomy ukończenia studiów . Do-pełnieniem uroczystości był występ Chóru Akademickiego pod kierun-kiem Prof . Arkadiusza Kaczyńskiego . Odśpiewano, obok hymnu Rzeczy-pospolitej Polskiej, uniwersytecką pieśń „Gaudeamus igitur”, a także wysłuchano utworów z repertuaru muzyki klasycznej . Wszyscy zaś ab-solwenci, obok dyplomów, otrzymali pamiątkowe upominki . Nie zabrakło tradycyjnego już podrzucenia biretów do góry przez absolwentów ubranych w togi, zaś kilkuletni wysiłek został nagrodzony brawami .

Absolwentom Wydziału Prawa i Administracji, jeszcze raz za sło-wami Dziekana WPiA UMK Prof . Tomasza Justyńskiego, należy życzyć wszelkiej pomyślności! n

18

Wydarzenia▶

Temida

Świąteczny czas – rok 2015 za nami!

Tradycyjne, coroczne spotkanie świąteczno-noworoczne na Wy-

dziale Prawa i Administracji, będące okazją do podsumowania mijającego roku, odbyło się w dniu 22 grudnia 2015 r . Na zaproszenie Dziekana WPiA Prof . Tomasza Justyńskiego wzięli w nim udział m .in . członko-wie Forum Pracodawców, w tym Dziekan Kujawsko-Pomorskiej Izby Adwokackiej adw . Wiktor Indan--Pykno, Wicedziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Toruniu mec . Ryszard Wilmanowicz i mec . Mar-cin Radomski, Komendant Miejski Policji w Toruniu insp . Antoni Stra-mek, Dyrektor Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Toruniu p . Bronisław Pierzynowski, a także studenci-stypendyści MNiSW: Okta-wia Braniewicz i Daniel Setcki . Pra-cownicy Wydziału stawili się licznie .

W tym gronie musiała cieszyć rów-nież obecność emerytowanych pra-cowników Wydziału: Pana Profesora Andrzeja Bulsiewicza i Pana Profe-sora Mariusza Kulickiego .

Na wstępie Dziekan Prof . T . Ju-styński powitał zgromadzonych uczestników, a następnie podsumo-wał miniony rok . Niektóre z nich pre-zentowane były również na łamach „Temidy”, stąd tez tylko skrótowo przedstawiamy poniżej niektóre wy-działowe osiągnięcia .

W pierwszej kolejności Dziekan Prof . T . Justyński wskazał, że pracow-nicy Wydziału zdobywali kolejne stop-nie i tytuły . W ostatnim czasie cztery osoby obroniły doktoraty, trzy habilito-wały się, a kolejne trzy procedury są w toku . W mijającym roku sfinalizo-wane również zostały dwie procedury profesorskie . Dodatkowo, odbyło się

osiem doktoratów „zewnętrznych” oraz dwie „zewnętrzne” habilitacje . Wymiar tych sukcesów naukowych potwierdza potencjał naukowy Wy-działu . Pracownicy otrzymali liczne odznaczenia i nagrody – m .in . Pan Prof . M . Filar został odznaczony Krzy-żem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski; medal za zasługi położone dla rozwoju uczelni otrzymał Prof . G . Goź-dziewicz; tytuł honorowego Profesora UMK – Prof . R . Łaszewski; medale Komisji Edukacji Narodowej podczas najbliższego Święta Uczelni w lutym 2016 roku otrzymają: Prof . L . Moraw-ski oraz Prof . Z . Kwaśniewski; zaś me-dale złote za długoletnią służbę: Prof . A . Borodo, Prof . E . Kowalewski oraz Prof . T . Wasilewski . Do sukcesów na-leży zaliczyć również fakt uzyskania przez troje studentów stypendium MNiSW za wybitne osiągnięcia oraz

19

Wydarzenia ▶


zwycięstwo reprezentacji WPiA w I edycji uniwersyteckiej „Copernicady” .

Dziekan Prof . T . Justyński odniósł się również do najnowszej oceny cza-sopism wydawanych przez Wydział – wszystkie z nich otrzymały punkty . Największy wzrost odnotowały dwa z nich: Comparative Law Review, kie-rowane przez Pana Prof . Kazimierza Lubińskiego, z którym łączymy re-alne nadzieje na ulokowanie na tzw . Liście Filadelfijskiej oraz Prawo Bu-dżetowe Państwa i Samorządu (Re-

daktor Naczelny – Pan Prof . Andrzej Borodo; oba – 5 punktów); najwyżej punktowanym wydziałowym czasopi-smem jest periodyk Toruńskie Studia Polsko-Włoskie (Redaktor Naczelny – Pan Prof . Zbigniew Witkowski; 9 punktów) . Wydział w dalszym ciągu skutecznie rozwijał mechanizmy sprzyjające publikowaniu w czasopi-smach punktowanych . Dodatkowo, katedry otrzymały „odpis” za punkty .

Sukcesem był rozwój centrum naukowych: Centrum Badań nad Cy-

berprzestępczością, Kujawsko-Po-morskiego Akademickiego Centrum Prawa Ochrony Środowiska i Ośrodka Studiów Fiskalnych oraz powołanie kolejnego – Centrum Studiów Ubez-pieczeniowych . Realizowane już pro-jekty potwierdzają, że jednostki te będą ważnym znakiem rozpoznawczym na naukowe mapie kraju .

Dziekan Prof . T . Justyński wska-zał również na postępujący proces umiędzynarodowienia Wydziału – za-równo gdy idzie o proces kształcenia i zawarcie kolejnych umów w ramach programu Erasmus, jak i podpisa-nie nowych umów m .in . z Ukraińską Akademią Nauk Prawnych w Char-kowie oraz Uniwersytetem Jarosława Mądrego w Charkowie . Wydział jest uniwersyteckim liderem, gdy chodzi o liczbę studentów wyjeżdzających w ramach programu Erasmus . Udało się również utrzymać stosunkowo wysoką liczbę przyjeżdzających do nas studentów zagranicznych . Zwięk-szono także ofertę wykładów anglo-języcznych w ramach Kursu Prawa Porównawczego . Wydział zaczyna być postrzegany jako dobre miejsce do prowadzenia badań, o czym świadczy stale rosnąca liczba zagranicznych ba-daczy realizujących swoje programy badawcze właśnie w Toruniu .

Uwzględniając przemiany demo-graficzno-gospodarcze, do sukcesów Wydziału należy zaliczyć zahamo-wanie spadku, a w zasadzie wzrost liczby studentów, zważywszy na wyniki rekrutacyjne UMK i innych wydziałów prawa w Polsce . Urucho-miony został nowy kierunek studiów magisterskich, unikatowy w skali kraju – „Prawo ochrony środowiska” . Okazał się on dobrym pomysłem . Rozwijane były intensywnie semina-ria i kursy stanowiące odpowiedź na bieżące zapotrzebowanie praktyki . Obok pomocy materialnej, jakości kształcenia i obsługi studentów-cu-dzoziemców podjęto nowe tematy –

20

Wydarzenia▶

Temida

Prof. Janusz Justyński w podziękowaniu za ponad pięćdziesięcioletnią służbę na rzecz Wydziału odebrał pamiątkowy dyplom wraz z wydziałowym prezentem (fot. Archwium WPiA UMK).

Dyplom i pamiątkowy – wydziałowy – upominek z rąk Dziekana WPiA Prof. Tomasza Justyńskiego odbiera stud. Oktawia Braniewicz, stypendystka MNiSW (fot. Archwium WPiA UMK).

z zakresu akademickiego prawa pracy i odpowiedzialności dyscyplinarnej studentów oraz poświęcone nowej ustawie o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym .

Istotne zmiany dotyczyły biblio-teki . Przebudowane zostały jej po-mieszczenia . Powstała dodatkowa, przestronna czytelnia, a w efekcie po-dwojony został oferowany dotychczas wolny dostęp do księgozbioru . Udało się także skatalogować i szeroko udostępnić księgozbiór niezwykle cennych starodruków oraz unikalnej literatury z zakresu historii prawa . Podjęta i wykonana została uchwała RW o nadaniu tej wyjątkowej biblio-tece historycznej imienia wybitnego historyka – Prof . Z . Zdrójkowskiego .

W bieżącym roku udało się roz-począć i szczęśliwie sfinalizować budowę Centrum Aktywności Stu-denckiej . Zbędna przestrzeń szatni wydziałowej została przebudowana na potrzeby organizacji studenckich . Powołana została również Rada Kół Naukowych, odpowiedzialna za roz-wój działalności naukowej wśród studentów naszego Wydziału . Treścią napełniana jest unikalna w skali Uni-wersytetu (i nie tylko) Wydziałowa Przestrzeń Artystyczna . W 2015 r . udało się mocno wzbogacić kolekcję „gadżetów” opatrzonych znakiem Wydziału, które cieszą się coraz więk-szym zainteresowaniem wśród stu-dentów, ale i absolwentów WPiA .

W bieżącym roku kontynuowano prace Forum Pracodawców (w tym m .in . nad praktykami studenckimi oraz programami studiów), a także sformalizowano współpracę z Urzę-dem Marszałkowskim Województwa Kujawsko-Pomorskiego i Wojewódz-kim Funduszem Ochrony Środowi-ska i Gospodarki Wodnej w Toruniu w przedmiocie wsparcia dla Kujaw-sko-Pomorskiego Akademickiego Centrum Prawa Ochrony Środowi-

ska . W związku z tym – ale również nowym kierunkiem studiów – powo-łano Forum Edukacji Ekologicznej . Zainicjowanych zostało też kilka in-nych ważnych projektów, które przy-niosą namacalne efekty w bliskiej już przyszłości .

W dalszej części Dziekan Prof . T . Justyński poinformował o pamiąt-kowych dyplomach z podziękowaniem za ponad pięćdziesięcioletnią służbę i zaangażowanie w budowanie pozy-cji i naukowego prestiżu Wydziału dla Panów Profesorów: Mariana Filara

i Janusza Justyńskiego . Pamiątkowe dyplomy otrzymali również studenci--stypendyści MNiSW: Oktawia Branie-wicz, Daniel Setcki i Natalia Tończyk . Mile odebrany przez uczestników zo-stał koncert kolęd, które wykonał Mi-chał Hajduczenia . Zresztą odśpiewano wspólnie kilka utworów, w tym znany wszystkim „Bóg się rodzi” . Zgodnie z przyjęta tradycją nie mogło zabrać ży-czeń świąteczno-noworocznych ., które składano w trakcie dalszej części spo-tkania . Dopełnieniem zaś był poczęstu-nek świątecznych potraw . n

21

Wydarzenia ▶


Studenci Wydziału ze stypendiami Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Wśród tegorocznych 744 laureatów stypendiów MNiSW za wybitne osiągnię-cia znalazło się 24 studentów z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (łącz-nie z Collegium Medicum). W grupie stypendystów dla kierunku prawo (lub prawo kanoniczne) znalazło się 45 osób reprezentujących uczelnie z całej

Polski. Na tym tle sukcesem dla całej społeczności akademickiej skupionej wokół Wydziału, ale i całego Uniwersytetu jest przyznanie trzech stypendiów osobom reprezentującym Wydział Prawa i Administracji. Nagrodzeni zostali: Oktawia Braniewicz, Daniel Setcki i Natalia Tończyk, których sylwetki prezentujemy poniżej.

Pani Oktawia Braniewicz, studentka V roku prawa, pochodzi z Zamościa w województwie kujawsko-pomor-skim . Wpływ na wybór miejsca stu-diowania miały w pewnym stopniu częste odwiedziny Torunia, m .in . wizyta z mamą w Planetarium im . Władysława Dziewulskiego i spacery po Bulwarze Filadelfijskim . Nie bez znaczenia była tu renoma Wydziału Prawa i Administracji, od lat kształ-cącego na bardzo wysokim poziomie .

Od samego początku studiowania O . Braniewicz aktywnie włączyła się w ruch naukowy, uczestnicząc w kon-ferencjach i seminariach organizo-wanych na WPiA . Jest założycielką i wieloletnią Prezes „Sapere Aude” Koła Jurystów Prawa Rzymskiego i Kanonicznego UMK (aktualnie pełni funkcję sekretarza), działającego pod opieką Pana Profesora Wiesława Mossakowskiego . Koło może m .in . pochwalić się wydaniem dwóch pu-blikacji poświęconych aspektom spo-łeczno-prawnych rozwoju antycznego Rzymu; trzeci tom jest w przygoto-wywaniu . Swoje zainteresowanie naukowe O . Braniewicz realizuje rów-nież będąc (od półtora roku) Prezesem Koła Naukowego Prawa Międzyna-rodowego Publicznego, które działa

pod opieką Pana Doktora Marcina Kałduńskiego . Dodatkowo angażuje się w prace Koła Naukowego Prawa Porównawczego „Ius et Lex”; uczest-niczy również w spotkaniach Koła Naukowego Publicznego Prawa Go-spodarczego, a także Studenckiego Koła Na-ukowego Prawa Kon-stytucyjnego . Wskazać w tym miejscu należy, że marcu 2015 r . Pani O . Braniewicz została powołana przez Dzie-kana Wydziału Prawa i Administracji Pana Profesora Tomasza Justyńskiego w skład Rady Kół Naukowych, działającej na WPiA . Reprezentowała rów-nież nasz Wydział na ogólnopolskich i międzynarodowych konferencjach, partycy-powała także w Inter-national Business and Trade Summer Law Program .

Zainteresowania naukowe miały przeło-żenie na wybór semi-

narium magisterskiego, chociaż jak sama O . Braniewicz przyznała – nie był to łatwy wybór . Ostatecznie jednak wybrała seminarium z prawa konsty-tucyjnego, chociaż i prawo międzyna-rodowe oraz prawo rzymskie są jej

22

▶

Temida

Stud. Natalia Tończyk i Oktawia Braniewicz (fot. nadesłane).

Sukcesy

dość bliskie . Przygotowuje pracę ma-gisterską pod kierunkiem Pani Profe-sor Agnieszki Bień-Kacały . Chciałaby związać swoją przyszłość z Wydzia-łem Prawa i Administracji UMK, a w najbliższym czasie podjąć studia doktoranckie .

Pan Daniel Setcki, student V roku prawa, pochodzi z Solca Kujawskiego . Jako laureat olimpiady historycznej, mimo wstępu na uczelnie w Polsce, wybrał studia na Wydziale Prawa i Administracji UMK . Przy wyborze studiów kierował się bardzo dobrą renomą naszego Wydziału . Nie bez znaczenia były to bardzo dobre opinie co do kadry naukowej . W trakcie stu-diów zaangażował się w działalność kół naukowych na WPiA . Aktualnie pełni funkcję Prezesa Koła Nauko-wego Prawa Handlowego . Jest m .in . współredaktorem wydanej ostatnio pracy pt . Aktualne problemy prawa handlowego . Może również pochwalić się doświadczeniem przy organizacji ogólnopolskich i międzynarodowych konferencji . W trakcie studiów starał się regularnie odbywać praktyki stu-denckie, aby móc wykorzystać wiedzę uzyskaną na zajęciach i zdobyć do-świadczenie zawodowe . Ma za sobą praktyki w Sądzie Rejonowym w Toruniu, ale i w kan-celariach prawnych oraz w amerykańskim NGO – Goldwater Institute w Phoenix . Ponadto brał czynny udział w różnych konkursach o zasięgu wydziałowym, lokalnym, ogólnopolskim i między-narodowym .

Pracę magisterską D . Setcki przygotowuje pod kierunkiem Pana Profesora Mirosława Bączyka z zakresu spółek kapitałowych . O wyborze przesądziły

zainteresowania D . Setckiego, ale i osoba Pana Profesora, który na wy-kładach potrafi rozbudzić pasję do prawa cywilnego, o czym mogą za-świadczyć stali słuchacze . Po ukoń-czeniu studiów chciałby pozostać w naszym regionie, a drogę zawo-dową realizować m .in . dzięki aplikacji adwokackiej lub radcowskiej .

Pani Natalia Tończyk, studentka V roku prawa, pochodzi z Konina . O wyborze Torunia jako miejsca studio-wania przesądziła wyjątkowa atmos-fera naszego miasta, a także fakt, że toruński Wydział Prawa i Administra-cji to jeden z najlepszych wydziałów prawa w Polsce .

Od samego początku włączyła się w studencką działalność naukową, po-czątkowo jako słuchacz, a następnie już czynnie w ramach Studenckiego Koła Naukowego Praw Człowieka „Homo Homini” . Na II roku stu-diów zaangażowała się w prace Stu-denckiego Koła Naukowego Prawa Porównawczego „Ius et Lex”, Koła Naukowego Historii Państwa i Prawa oraz tworzącego się wówczas „Sapere Aude” Koła Naukowego Prawa Rzym-skiego i Kanonicznego . W tym samym

roku została sekretarzem KN Historii Państwa i Prawa oraz Prezesem SKN Prawa Porównawczego „Ius et Lex” (którą to funkcję pełni do dziś) . Wraz z rozpoczęciem kolejnego roku aka-demickiego dołączyła do Koła Nauko-wego Prawa Cywilnego i Rodzinnego (sekretarz) oraz Studenckiego Koła Naukowego „Studencka Akademia Prawa” (wiceprezes) . Z początkiem semestru letniego objęła funkcję Pre-zesa KN Historii Państwa i Prawa . Wówczas rozpoczęła też działalność w Uniwersyteckiej Poradni Prawnej . Rok później została wiceprezesem KN Prawa Cywilnego i Rodzinnego . W marcu 2015 r . objęła funkcję Pre-zesa Rady Kół Naukowych na WPiA .

Obok prawa rozpoczęła naukę w ramach Międzyobszarowych Indy-widualnych Studiów Humanistycz-nych pogłębiając wiedzę z zakres historii sztuki, historii i politologii . Seminarium magisterskie realizuje pod opieką Pana Profesora Lecha Morawskiego . Chciałaby w niedale-kiej przyszłości łączyć pracę naukową z działalnością zawodową .

Nagrodzonym studentom serdecz-nie gratulujemy! n

23

▶


Sukcesy

Stud. Daniel Setcki odbiera z rąk Dziekana WPiA Prof. Tomasza Justyńskiego pamiątkowy dyplom wraz z wydziałowym upominkiem (fot. Archwium WPiA UMK).

Razem bronimy pucharu Copernicady

Wojciech Kućmaja, student III rok prawa

Rozpoczęła się już druga edycja Olimpiady Międzywydziałowej pod nazwą „Coper-nicada”. W tym roku nasz Wydział broni wywalczonego w poprzednim sezonie pu-charu, ale cała rywalizacja nabiera dopiero tempa. Zmagania miedzy wydziałami mają potrwać, aż do Juwenaliów, które w tym roku zaplanowane są w drugiej poło-

wie maja (19.05–21.05).

„Pomysłodawcą i organizatorem projektu jest pion dydaktyczny Uni-wersyteckiego Centrum Sportowego przy współudziale Samorządu Stu-denckiego . Zadaniem tej imprezy jest integracja studentów i pracowników poszczególnych wydziałów, krze-wienie prozdrowotnego stylu życia, zaangażowanie jak największej ilo-ści uczestników, a ostatecznie wyło-nienie najbardziej usportowionego

wydziału w danym roku akademic-kim” – tak tegoroczne rozgrywki re-klamuje Samorząd Studencki WPiA . Zainaugurowane w poprzednim roku akademickim zmagania cieszyły się wielką popularnością . Świadczy o tym fakt, że spośród 14 wydziałów na naszym Campusie udział wzięło, aż 13 z nich, a cała impreza przepro-wadzana była w dziewięciu różnych dyscyplinach sportowych .

Poprzedni rok, który przyniósł nam pierwszą w historii „Copernicadę” po-kazał jak wiele zabawy i sportowego ducha drzemie we wszystkich studen-tach UMK . Rozgrywki były bardzo pasjonujące i wyrównane w wielu dyscyplinach . Największe emocje przy-niósł na pewno finał futsalu, do którego po ciężkich bojach w eliminacjach na-sza drużyna zdołała się zakwalifiko-wać . W samym finale wystąpiły trzy

24

Wydarzenia▶

Temida

Dziekan WPiA Prof. Tomasz Justyński ze stud. Wojciechem Kiełbasińskim, wydziałowym koordynatorem ds. Copernicady, a w tle PUCHAR (fot. Archwium WPiA UMK).

drużyny, które rywalizowały ze sobą w bezpośrednich meczach . Byli to re-prezentanci WBiOŚ, WMiI oraz WPiA . Finały rozgrywane były drugiego dnia Juwenaliów, co nie przeszkodziło w tym, aby nieco zmęczeni piłkarze jak i kibice stworzyli na hali UCS-u nieza-pomniane widowisko .

Ostatecznie w całych rozgrywkach okazaliśmy się bezkonkurencyjni, zdobywając aż 91 punktów! Za nami uplasowały się ekipy WNEiZ oraz WPiSM, które zgromadziły odpo-wiednio 59 i 43 oczka . Zwieńczeniem „Copernicady” było odebranie ogrom-nego pucharu za mistrzostwo, które odbywało się ostatniego dnia Juwena-liów na głównej scenie pośród tysiąca bawiących się studentów!

W tym roku organizatorzy roz-szerzyli listę dyscyplin sportowych o zmagania między innymi w badmin-tonie, szachach czy piłce siatkowej kobiet . Gra toczy się o puchar, który aktualnie eksponowany jest w gablo-cie w holu naszego Wydziału . Każdy uczestnik plasujący się na podium w poszczególnych konkurencjach otrzyma pamiątkowy medal . Ponadto ko-lejnym urozmaice-niem będzie fakt, że po zakończeniu wszystkich zawo-dów będziemy mieli do czynienia z wy-borem najlepszego sportowca WPiA, tak więc „Złota Piłka imienia Mikołaja Ko-pernika” może trafić w Twoje ręce!

Nasz Wydział już po zapisach do roz-grywek można po-wiedzieć, że do serca wziął sobie obronę mistrzowskiego pu-charu . Chętnych do wzięcia udziału w za-

wodach jest ponad 100 osób, które reprezentować będą barwy WPiA praktycznie we wszystkich konku-rencjach . Porównując z innymi wy-działami to właśnie my stworzymy najliczniejszą i miejmy nadzieje naj-silniejszą reprezentację! Dodatkowo, z inicjatywy Dziekana WPiA Prof . T . Justyńskiego, każdy zawodnik-student Wydziału otrzyma sportową koszulkę ze znakiem Temidy UMK .

Pierwsze zawody tegorocznych zmagań już za nami i od razu przewo-dzimy w stawce! Nasi szachiści wysu-nęli nas na prowadzenie zdobywając w pierwszym turnieju dwa miejsca na podium! Mateusz Brzeziński (stu-den III roku prawa) okazał się bez-konkurencyjny, natomiast Wojciech Mikołajczak (student I roku prawa) uplasował się na doskonałym trzecim miejscu . Odnotowania wymaga fakt, że do półfinału rozgrywek w siatkar-skich mixtach awansowały obie ekipy z naszego wydziału i miejmy nadzieje, że świetną formę utrzymają również w kolejnych etapach rozgrywek .

Niewątpliwie „Copernicada” oprócz oczywistego faktu, jakim jest zmierze-nie się w rywalizacji z zawodnikami z innych wydziałów stwarza wiele możliwości . Jest to przede wszystkim impreza, która ma zjednoczyć i zin-tegrować całą społeczność naszego uniwersytetu . Udział w niej nie jest za-rezerwowany tylko dla studentów, ale również chętnie do zmagań zgłaszają się pracownicy naukowi czy osoby zatrudnione na UMK . Międzywydzia-łowa Olimpiada to również możliwość poznania nowych osób i poszerzenia grona swoich znajomych .

Niech każdy z zawodników podej-dzie do rywalizacji z odpowiednim nastawieniem, szacunkiem do zdro-wia i przeciwnika oraz czerpie z tego ogromną satysfakcję . Nie można za-pominać, że obok rywalizacji przede wszystkim liczy się dobra zabawa, która zależy od nas samych . Wszyst-kim uczestnikom życzymy samych sukcesów, ale na koniec niech najlepsi okażą się zawodnicy reprezentujący WPiA . Razem bronimy pucharu! n

25

Wydarzenia ▶


Centrum Aktywności Studenckiej WPiA UMK już działa!

Pod koniec października 2015 r . miało miejsce oficjalne otwarcie

nowego pomieszczenia, w którym usytuowano Centrum Aktywności Studenckiej na Wydziale Prawa i Ad-ministracji UMK w Toruniu . To już ko-lejna inicjatywa Dziekana WPiA Prof . Tomasza Justyńskiego na rzecz stu-dentów . Przypomnieć bowiem należy, że na Wydziale już ponad rok świetnie funkcjonuje samoobsługowa jadalnia, w marcu 2015 r . powołano Radę Kół Naukowych, a w ostatnim czasie roz-budowano Bibliotekę WPiA .

Najnowsza inwestycja to kolejny świetny pomysł Dziekana Wydziału Prawa i Administracji Prof . Toma-sza Justyńskiego . Zabudowa niewy-

korzystanej części szatni pozwoliła stworzyć przestrzeń usytuowaną w centralnej części budynku Wy-działu . Dzięki temu powstał nowy punkt, dość widoczny, a przy tym za-pewniający warunki do pracy .

W otwarciu nowego pomiesz-czenia uczestniczyli, obok Dziekana WPiA Prof . T . Justyńskiego, studenci – członkowie władz Samorządu Stu-denckiego z przewodniczącym Samo-rządu Studenckiego UMK Piotrem Durtanem na czele, a także innych organizacji działających na Wydziale, jak np . ELSA Toruń reprezentowana m .in . przez prezes Angelikę Kończew-ską . Obecni byli również: Jakub Wa-szak – pełnomocnik Dziekana WPiA

ds . studentów niepełnosprawnych oraz Natalia Tończyk – przewodni-cząca Rady Kół Naukowych WPiA .

Dziekan WPiA Prof . T . Justyński podczas swojego wystąpienia podkre-ślał, że nowe pomieszczenie ma służyć wszystkim studentom . Podstawowe wyposażenie jest już udostępnione stu-dentom, ale to właśnie do nich należy zadbanie o stworzenie listy innych, dodatkowych sprzętów, które w dzia-łalności będą użyteczne . To również do studentów należy wypracowanie za-sad korzystania z tego pomieszczenia, wspólnego przecież dla Samorządu Studenckiego, Rady Kół Naukowych i innych organizacji studenckich . Obecni studenci, dziękując za tę inicja-

26

Wydarzenia▶

Temida

tywę i sprawne przeprowadzenie prac remontowych, nie kryli zadowolenia z nowego pomieszczenia .

W tym miejscu wskazać należy, że już po otwarciu Centrum Aktywności Studenckiej właśnie tutaj odbywała się część imprez w ramach XIX edycji Dni Edukacji Prawniczej, regularnie również realizowane są dyżury Rady Kół Naukowych . Zainteresowanie nowym obiektem tylko potwierdza zasadność pomysłu władz Wydziału . Pozostaje mieć nadzieję, że studenci wykorzystają to miejsce do rozwoju własnej działalności, zarówno tej o charakterze naukowym, jak i do realizacji kolejnych przedsięwzięć na rzecz innych studentów .

27

Wydarzenia ▶


Dziekan WPiA Prof. T. Justyński wraz z reprezentacją studentów podczas

otwarcia Centrum Aktywności Studenckiej (fot. Archwium WPiA UMK).

Warsztaty kryminalistyczne w ramach XIX edycji Dni Edukacji Prawniczej (fot. nadesłane).

Nowe pomieszczenie z zewnątrz (fot. Archwium WPiA UMK).

Edukacja dla zrównoważonego rozwoju na WPiA!

Zakończył się I etap projektu realizowanego przez Kujawsko-Pomorskie Akademickie Centrum Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji UMK pn. Edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju. Partnerami przedsięwzięcia są: Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego oraz Wojewódzki Fun-

dusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu. Przypomnieć należy, że w marcu 2015 r., podczas posiedzenia Rady Wydziału Prawa i Administracji UMK, miało miejsce uroczyste podpisanie porozumienia w przedmiocie Centrum.

W ramach projektu pod kierunkiem Pana prof . Bartosza Rakoczego, kie-rownika Centrum, zorganizowany został cykl całodziennych szkoleń (23 i 30 listopada oraz 1 grudnia 2015 r .), w którym wzięli udział urzędnicy wo-jewództwa kujawsko-pomorskiego . W tym miejscu należy podkreślić, że li-mit miejsc został wyczerpany dosłow-nie w ciągu kilku dni – a bardzo duże

zainteresowanie przesądziło o uru-chomieniu kolejnej edycji . Program szkoleń uwzględniał takie zagadnie-nia, jak: zezwolenia i kary administra-cyjne po nowelizacji ustawy o ochrony przyrody oraz program opieki nad zwierzętami w orzecznictwie sądów administracyjnych i organów nadzoru . W charakterze prelegenta wystąpiła Pani dr Małgorzata Szalewska (Ka-

tedra Prawa Ochrony Środowiska/Kujawsko-Pomorskie Akademickie Centrum Prawa Ochrony Środowi-ska) . Seminaria ukazały złożoną pro-blematykę tytułowych zagadnień . Otwarta formuła pozwoliła zaś stwo-rzyć platformę do wymiany własnych doświadczeń pomiędzy urzędnikami; mogli oni również swobodnie zada-wać dodatkowe pytania, co skutecznie

28

Wydarzenia▶

Temida

Otwarcia Forum Edukacji Ekologicznej dokonał Dziekan WPiA Prof. Tomasz Justyński wraz z Kierownikiem Centrum – Prof. Bartoszem Rakoczym (fot. Archiwum WPiA UMK).

pomagało rozwiać wątpliwości natury praktycznej . Zresztą opinie uczestni-ków były jednoznaczne – szkolenia odbywały się na bardzo wysokim po-ziomie merytorycznym, a przy tym treści i propozycje rozwiązań były prezentowane w bardzo przystępny sposób . Co więcej, zainteresowanie także wzbudził wśród urzędników uruchomiony w ostatnim czasie na Wydziale Prawa i Administracji, uni-katowy w skali kraju, kierunek stu-diów II stopnia pn . Prawo ochrony środowiska .

W związku z realizacją projektu zorganizowane zostało posiedzenie Forum Edukacji Ekologicznej połą-czone z Radą Ekspercką powołaną przy Kujawsko-Pomorskim Akade-mickim Centrum Prawa Ochrony Środowiska . Spotkanie miało miejsce w dniu 24 listopada br ., a odbyło się w nowej części Biblioteki WPiA UMK . Wzięli w nim udział przedstawiciele administracji państwowej i samorzą-dowej oraz szkół wyższych na czele z Panią Marszałek Anetą Jędrzejew-ską, reprezentująca Marszałka Woje-wództa Kujawsko-Pomorskiego Pana Piotra Całbeckiego .

Podczas pierwszego posiedze-nia zaprezentowano ideę Centrum, jak również zakreślono plany na najbliższy okres . Ważnym punktem obrad była prezentacja wspomnia-nego powyżej kierunku studiów II stopnia pn . Prawo ochrony środo-wiska . Uczestnicy spotkania zgod-nie przyznali, że istnieje ogromne zapotrzebowanie na kształcenie w tym obszarze i decyzja obecnych władz Wydziału wychodzi naprze-ciw oczekiwaniom wszystkich tych, którzy chcą skutecznie konkuro-wać na rynku pracy . Pracodawcy, zarówno sektora publicznego, jak i przedsiębiorcy oczekują od absol-wentów wiedzy i kompetencji, które Wydział przy bardzo mocnym zaso-bie kadrowym może im zaoferować .

Wskazywano nie tylko na potrzebę dokształcenia kadr, ale również na konieczność podejmowania inicja-tyw z zakresu edukacji ekologicznej, adresowanych do studentów .

Dopełnienie projektu stanowią konkursy i kampania edukacyjna, ad-resowane w pierwszej kolejności do społeczności akademickiej, a w na-stępnej kolejności do mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego . Chodzi tu bowiem o zwrócenie uwagi, z jednej strony, na potrzebę ochrony

środowiska oraz kształtowanie po-staw proekologicznych, a z drugiej promocję całego regionu . Z tymi za-łożeniami koresponduje również wy-dany na Wydziale kalendarz na rok 2016 .

Więcej informacji, zarówno o zre-alizowanych, jak i o planowanych przedsięwzięciach Kujawsko-Pomor-skie Akademickiego Centrum Prawa Ochrony Środowiska można znaleźć na stronie internetowej pod adresem: http://ekocentrum .law .umk .pl/ n

29

Wydarzenia ▶


Uczestnicy szkolenia pt. Program opieki nad zwierzętami w orzecznictwie sądów administracyjnych i organów nadzoru, 30 listopada 2015 r. (fot. Archiwum WPiA UMK).

Uczestnicy Forum Edukacji Ekologicznej z Panią Marszałek Anetą Jedrzejewską (fot. Archiwum WPiA UMK).

WSPOMNIENIE o Profesorze Władysławie Górskim /22.01.1917 – 10.02.2015/

Prof. Eugeniusz Kowalewski, Kierownik Katedry Prawa Ubezpieczeniowego WPiA UMK

Dnia 10 lutego br. minie pierwsza rocznica śmierci Profesora Władysława Górskiego, wybitnego uczonego, znawcy prawa przewozowego i ubezpieczeniowego, przez więk-szość swego życia i aktywności zawodowej związanego ze środowiskiem naukowym Szczecina, honorowego Obywatela tego miasta. Profesor współpracował także i ak-

tywnie wspierał ośrodek naukowy Poznania oraz Torunia, gdzie pamiętamy Go jako jednego z charyzmatycznych wykładowców, pełniącego w latach 1950-54 funkcję kierownika Katedry Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa UMK, w trudnym dla tego Wydziału okresie, w którym ówczesne czynniki polityczne zadecydowały o z a w i e s z e n i u Wydziału, co spowodowało wstrzymanie naboru studentów, poczynając od roku akademickiego 1951/52; Wydział reak-tywowano dopiero w 1957 r., a ponownie uruchomienie studiów prawniczych nastąpiło od roku akademickiego 1958/59.

Zbliżająca się pierwsza rocznica śmierci Profesora jest zatem dobrą okazją dla środowiska naukowego Wydziału Prawa i Administracji UMK, aby wspominając Jego sylwetkę – i mając w pamięci Jego wkład w na-ukowy „byt” i przetrwanie Wydziału w najtrudniejszym okresie jego 70-let-niej historii – przypomnieć pokrótce bogatą i jakże fascynującą, a zarazem wielce meandryczną drogę życiową i naukową Profesora .

Władysław Górski urodził się dnia 22 stycznia 1917 roku we wsi Szyma-nowice n/Prosną . Sam jednak wielo-krotnie zaznaczał, że jest to jedynie data „metrykalna”, albowiem w rze-czywistości przyszedł na świat miesiąc wcześniej, a okoliczności powstania tej nieścisłości wyjaśnia w swoich au-tobiograficznych wspomnieniach, wy-danych drukiem w roku 1992 /”Moja droga do Szczecina”, s . 5/ .

Maturę uzyskał we wzorcowym gimnazjum im . Sułkowiskich w Ry-dzynie (k . Leszna) w roku 1935, a dy-plom magistra praw Uniwersytetu Poznańskiego w roku 1939 .

Ochotnik w kampanii wrześniowej 1939 r . Po wydostaniu się z niewoli sowieckiej – przez San, przez Karpaty, poprzez Słowację, Węgry, Jugosławię, Grecję i Turcję – przedostał się do armii polskiej na Środkowym Wscho-dzie . W ramach Brygady Karpackiej brał udział, w latach 1940-42, w stop-niu szeregowca, w kampanii północ-no-afrykańskiej (m .in . obrona Tobruku, szarża pod Ghazala, Mechili i in .) .

W latach 1943-45, w ramach II Korpusu, odbył całą kampanię włoską (m . in . Monte Casino, Ankona, Bo-lonia i in .) w stopniu podchorążego, a następnie oficera .

Z początkiem maja 1945 r . zo-stał oddelegowany jako przedstawi-

ciel Korpusu – do Sztabu Głównego Sprzymierzonych w Paryżu, gdzie współdziałał przy „wyodrębnianiu” spośród jeńców wojennych żołnierzy narodowości polskiej, przymusowo wcielonych do armii niemieckiej, wer-bując ich do II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych .

Z początkiem sierpnia wrócił do macierzystej jednostki, stacjonującej nadal we Włoszech (w rejonie Porto San Giorgio, na południe od Ankony) . Stamtąd, wraz z zespołem kwatermi-strzowskim II Korpusu, został prze-transportowany w czerwcu 1946 r . do Wielkiej Brytanii, gdzie przez kilka miesięcy stacjonował w miasteczku Amersham, ok . 25 mil na północny--zachód od centrum Londynu aż do demobilizacji II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych (wrzesień-listopad 1946 r .) . Czynną służbę wojskową zakończył w stopniu kapitana rezerwy z licznymi

30

▶

Temida

Karty pamięci

odznaczeniami bojowymi (m .in . za To-bruk i Monte Casino) .

W połowie listopada 1946 roku – jako jeden z nielicznych oficerów z ca-łej 3 Dywizji Strzelców Karpackich – zgłosił się na powrót do kraju (jego statek wyruszył z Glasgow dnia 29 li-stopada) . Powrócił do Poznania, gdzie stale mieszkał przed wojną, a stamtąd niezwłocznie udał się do Szczecina, aby objąć obowiązki asystenta na Aka-demii Handlowej, podówczas działa-jącą jako filia A . H . w Poznaniu .

Swoją długą i jakże meandryczną wojenną tułaczkę, trwającą bez mała 7 długich lat Profesor zreasumował takimi oto słowy: „Moja droga do Szczecina była długa . Wiodła przez 3 kontynenty, 2 oceany, wiele mórz, wiele krajów, gór i rzek . Musiałem po-konać tysiące kilometrów, tudzież mil morskich, a także różnorakie prze-szkody stawiane przez przyrodę oraz wrogie siły . A jednak dotarłem do tego grodu” („Moja droga do Szczecina”, op . cit ., s . 174) .

Kariera naukowa Profesora – nie-mal przez całe dorosłe życie – była ściśle związana ze środowiskiem naukowym Szczecina, gdzie od roku akademickiego 1946-1947 pełnił obowiązki asystenta /najpierw w cha-rakterze wolontariusza/ w Akademii Handlowej, która aż do roku 1950 nie posiadała statusu uczelni państwo-wej; funkcjonowała podówczas jako zakład fundacji poznańskiej, a ściślej – jako filia Akademii Handlowej w Po-znaniu .

Po upaństwowieniu /1950r ./ Uczelnia przemianowana została na Wyższą Szkołę Ekonomiczną z wy-raźną specjalizacją w zakresie proble-matyki transportu . W 1955 r . Uczelnia ta uległa likwidacji, a jej 4 Wydziały (transportu kolejowego, transportu drogowego, transportu wodnego i to-waroznawstwa) zostały włączone w ramy organizacyjne Politechniki Szczecińskiej /powstałej z połącze-

nia WSE oraz Wyższej Szkoły Inży-nierskiej/ . W roku 1981 wypłynęła koncepcja powołania w Szczecinie uniwersytetu, co miało się dokonać na bazie Wydziału Ekonomicznego Poli-techniki oraz Wyższej Szkoły Pedago-gicznej . Ideę utworzenia uniwersytetu wspierało nieprzerwanie Szczeciń-skie Towarzystwo Naukowe, którego aktywnym członkiem (od 1956 r .) był Profesor, piastujący szereg lat funkcję Prezesa Towarzystwa .

W dniu 22 lipca 1984 r . uchwa-lona została ustawa o powołaniu Uniwersytetu Szczecińskiego, który rozpoczął działalność od początku roku akademickiego 1985/1986 . Pro-fesor Władysław Górski był jednym z najbardziej znanych i rozpoznawal-nych profesorów Wydziału Prawa, lecz już 30 września 1987 r . przeszedł na emeryturę, co – jak wielokrotnie wspominał – uczynił bardzo niechęt-nie, czując się jeszcze w pełni sił .

Profesor Władysław Gór-ski uznawany jest za jednego z klasyków nauki prawa, w szczególności prawa prze-wozowego oraz ubezpieczeń transportowych .

Jego dorobek naukowy obejmuje blisko 500 publi-kacji, w kraju i za granicą, opublikowanych w 8 języ-kach .

Międzynarodowy Uni-wersytet w Delaware (USA) w roku 1988 ofiaro-wał Mu godność doktora honoris causa . Międzyna-rodowe Centrum Biogra-ficzne w Cambridge ujęło Jego osobę oraz dorobek naukowy w publikacji pt .: „Who’s Who in Education” (1987), a w roku 1989 za-liczyło Go do grona pierw-szych 500 osobistości na świecie . Amerykański In-stytut Biograficzny w Rale-

igh ujął Jego osobę w wydawnictwie pt . „Five Thousand Personalities of the World, 1990” . W tymże roku Mię-dzynarodowa Rada tegoż Instytutu uznała Profesora CZŁOWIEKIEM ROKU, a w roku 1992 – Najbardziej Podziwianym Człowiekiem Dekady (MOST ADMIRED MAN OF THE DECADE) . Figuruje także w wydaw-nictwie: „Kto jest Kim w Polsce” 1984, (wyd . II- 1989) .

Z okazji 70 rocznicy urodzin Pro-fesora Wydział Ekonomiczny Uniwer-sytetu Szczecińskiego wydał w formie Księgi Pamiątkowej specjalny tom Zeszytów Naukowych (1987) dla uczczenia osoby Profesora oraz Jego działalności naukowej .

Od roku 1991 pełnił funkcję pre-zesa Klubu b . Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie . Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Od-rodzenia Polski . n

31

▶


Prof. Władysław Górski podczas jubileuszu 95-lecia urodzin, zorganizowanego w 2012 r. przez Wydział Zarządzania

i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego (fot. udostępniona przez WZiEU Uniw. Szczecińskiego).

Karty pamięci

Profesor Zbigniew Witkowski w Komitecie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk!

Zakończyły się wybory do Komitetu Nauk Prawnych Polskiej Akade-

mii Nauk na kadencję 2015-2018 . W tym prestiżowym gronie znalazł się Pan prof . dr hab . Zbigniew Witkowski, Kierownik Katedry Prawa Konstytu-cyjnego . Komitet w nowym składzie rozpoczął pracę 15 grudnia 2015 r .

Prof. dr hab. Zbigniew Witkow-ski (ur. 13 sierpnia 1953 r. w Mrągo-wie) specjalizuje się we współczesnym polskim prawie konstytucyjnym oraz w prawie konstytucyjnym porównaw-czym ze szczególnym uwzględnie-niem Włoch. Studia prawnicze na UMK ukończył w 1976 r., po czym podjął pracę na UMK w Zakładzie Prawa Państwowego. W 1983 r. obro-nił doktorat, w 1992 r. uzyskał tytuł doktora habilitowanego, a w 2005 r. – tytuł profesora. Prof. Z. Witkowski

w latach 1996–1999 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Prawa i Ad-ministracji, a w latach 1999–2005 dziekana. Od 1992 r. kieruje Kate-drą Prawa Konstytucyjnego na WPiA UMK. Był doradcą Komisji Konstytu-cyjnej Senatu RP I kadencji i jej se-kretarzem naukowym (1990-91) oraz doradcą szefa Kancelarii Senatu RP (1992-96). Od 1998 do 2002 r. był również członkiem Rady Legislacyj-nej przy Prezesie Rady Ministrów RP. W dorobku prof. Z. Witkowskiego znajduje się ponad 250 prac nauko-wych (w tym opublikowanych w ję-zyku angielskim, włoskim, czeskim i ukraińskim), 8 monografii poświę-conych polskiemu i włoskiemu prawu konstytucyjnemu oraz 5 podręczni-ków akademickich. Profesor jest au-torem dwóch tłumaczeń Konstytucji

Republiki Włoskiej. W 2006 r. prof. Z. Witkowski na wniosek Uniwersytetu w Padwie i Rady Ministrów Republiki Włoskiej, w uznaniu jego zasług na polu współpracy naukowej i kultu-ralnej polsko-włoskiej, został odzna-czony przez Prezydenta Republiki Włoskiej Krzyżem Komandorskim Ordine al Merito della Repubblica Italiana (Komandoria Orderu Zasługi Republiki Włoskiej) oraz przez Pre-zydenta RP Złotym Krzyżem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, a także w 2009 r. Medalem Komisji Edukacji Narodowej. Pełni m.in. funkcję Re-daktora Naczelnego czasopisma pt . „Studi polacco-italiani di Toruń” – To-ruńskich Studiów Polsko-Włoskich .

Panu Profesorowi serdecznie gra-tulujemy! n

32

▶

Temida

Sukcesy

Prof. Zbigniew Witkowski (fot. nadesłana).

Mamy wydziałowy kalendarz!

Z inicjatywy Dziekana WPiA Prof . Tomasza Justyńskiego przygoto-

wany został autorski kalendarz książ-kowy Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu na rok 2016 (limito-wana edycja) . Przypomnieć należy, że w ubiegłym roku przygotowano kalen-darz ścienny trójdzielny – w wyniku konkursu fotograficznego został on opatrzony zdjęciami autorstwa dra Michała Leciaka z Katedry Prawa Karnego i Polityki Kryminalnej . Po-mysł przyjął się i obok prac nad ko-lejną edycją kalendarza ściennego podjęto prace nad książkowym for-matem . W obu przypadkach autorem okładki była mgr Ewa Kabza z Kate-dry Prawa Cywilnego i Rodzinnego . Projekt i wykonanie kalendarza książ-kowego sporządziła Dorota Dominiak z Pracowni Wydawniczej Eikon .

Dla wygody użytkowników przy-jęto formułę tygodniowego układu planu pracy . Kalendarz zawiera ze-stawienie wybranych dat ważnych dla WPiA, sporządzone w oparciu o pracę Prof . Anny Supruniuk z Ar-chwium UMK oraz kalendarium „Temidy”, a także dokumentację foto-graficzną . Wyróżnikiem jest również wkładka poświęcona parkom kra-jobrazowym Województwa Kujaw-sko-Pomorskiego . Wyjaśnić należy, że nie bez przyczyny treści zwią-zane z ochroną środowiska znalazły się w naszym kalendarzu . Wydział bowiem współpracuje z Urzędem Marszałkowskim Województwa Ku-jawsko-Pomorskiego oraz Wojewódz-kim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu – a celem jest promocja całego regionu,

jak i kształtowanie postaw ekologicz-nych .

Jesteśmy na Instagramie!

Tuż przed Świętami Bożego Naro-dzenia Wydział Prawa i Admini-

stracji UMK zagościł na Instagramie . Przypomnieć należy, że od kilku

lat jesteśmy obecni na Facebook’u, a w ubiegłym roku pojawiliśmy się na Twitterze . Powszechnie wiadomo, że rola serwisów społecznościowych i Internetu stale wzrasta . W dzisiej-szych czasach wartościowa jest in-formacja sama w sobie, ale istotnym wzmocnieniem są kanały dystrybucji tego co ważne . Poprzez listy odbior-ców można informować o wydarzenia realizowanych na bieżąco, jak i tych planowanych .

Instagram to kolejny serwis społecznościowy, który pozwala in-

formować o wydarzeniach organizowanych na Wydziale i przy naszym współudziale . Nie jest jednak powieleniem obu wspomnianych wyżej ka-nałów informacyjnych . Insta-gram to serwis fotograficzny, oparty wyłącznie na zdjęciach opatrzonych ewentualnie krót-kimi opisami .

Wydział Prawa i Admini-stracji UMK korzysta z loginu: temidaumk i dostępny jest pod adresem: https://www .in-stagram .com/temidaumk/ n

33

▶


Sukcesy

Wydział Prawa i Administracji liderem!

W ostatnim czasie rozszerzona została oferta Wydziału Prawa

i Administracji UMK w przedmio-cie seminariów o charakterze szko-leniowym, adresowana do osób zajmujących się problematyką nauki i szkolnictwa wyższego .

Przypomnieć należy, że od kilku lat Wydział organizuje cykl semi-nariów, w którym uczestniczą pra-cownicy szkół wyższych i instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk . Swoistym produktem, rozpoznawal-nym w całej Polsce, jest coroczna, odbywająca się zawsze w czerwcu począwszy od 2012 r . ogólnopolska konferencja pt . Pomoc materialna dla studentów i doktorantów . Limit

miejsc w tym przedsięwzięciu wyczer-puje się w dość krótkim czasie . Na uwagę zasługuje fakt, że konferencja ta stanowi największe w Polsce forum wymiany doświadczeń dla pracowni-ków odpowiedzialnych za tytułową pomoc materialną w szkołach wyż-szych i instytutach PAN . Z pełną odpo-wiedzialnością, zważywszy na liczbę uczestników w realizowanych projek-tach, można uznać, że Wydział jest liderem na tle innych uczelni, a przy tym z powodzeniem konkuruje z ofer-tami podmiotów komercyjnych, obec-nych na rynku usług szkoleniowych od lat . Na ten sukces składa się nie tylko umiarkowana cena, ale przede wszystkim wysoka jakość projektów .

Muszą więc cie-szyć kolejne inicjatywy . Dotychczas Wydział organizował semina-ria poświęcone wspo-mnianej powyżej po mocy materialnej, a także opłatom za studia, jakości kształ-cenia i obsłudze stu-dentów-cudzoziemców . W ostatnim czasie udało się zrealizować dwa kolejne seminaria .

Pierwsze z nich, pt . Odpowiedzialność dys-cyplinarna studentów i doktorantów, odbyło się w dniach 16-17 li-stopada 2015 r . Wzięli w nim udział m .in . członkowie komisji dys-cyplinarnych i rzecz-nicy dyscyplinarni . W charakterze wykła-dowców wystąpili: prof . Arkadiusz Lach, dr

Tomasz Brzezicki oraz dr Michał Le-ciak . W trakcie dwóch dni uczestnicy mieli możliwość zapoznania się z teo-retycznymi podstawami prawnymi, ale również omówione zostały praktyczne problemy występujące w sprawach z zakresu odpowiedzialności dyscypli-narnej . O aktualności tematyki świad-czyć musiała liczba zadawanych pytań oraz dyskusja, która wywiązała się w trakcie seminarium .

Drugie, pt . Nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem akademic-kim, miało miejsce w dniu 1 grudnia 2015 r . Problematyka koncentrowała się wokół jednego z najistotniejszych zagadnień w ramach tzw . akademic-kiego prawa pracy . Z tego powodu uczestnikami byli przedstawiciele działów kadr szkół wyższych . W roli prelegentów wystąpili: dr Marzena Szabłowska-Juckiewicz, dr Monika Wałachowska, mgr Katarzyna Weso-łowska i mgr Jacek Pakuła . Podczas seminarium omówione zostały takie zagadnienia, jak: wymagania kwali-fikacyjne w stosunku do nauczycieli akademickich; procedura prowa-dząca do nawiązania stosunku pracy; umowa jako podstawa nawiązania stosunku pracy; ograniczenia w za-kresie podejmowania dodatkowego zatrudnienie; umowy cywilnoprawne, w tym umowa o dzieło oraz okresy za-trudnienia na stanowiskach asystenta i adiunkta .

Oba powyższe seminaria powięk-szają ofertę programową seminariów organizowanych na Wydziale Prawa i Administracji UMK . Nie oznacza to jednak, że zakres tematów jest już wyczerpany . Wręcz przeciwnie, plano-wane są kolejne inicjatyw z udziałem pracowników WPiA, do udziału w któ-rych zapraszamy . n

34

Wydarzenia▶

Temida

Uczestnicy seminarium pt. Nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem akademickim (fot. Archiwum WPiA UMK).

Uczestnicy seminarium pt. Odpowiedzialność dyscyplinarna studentów i doktorantów (fot. Archiwum WPiA UMK).

Dr Piotr Chrzczonowicz w projekcie TRAINAC

Dr Piotr Chrzczonowicz – adiunkt w Katedrze Prawa Karnego i Polityki Kryminalnej WPiA UMK – z ramie-nia Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Naczelnej Rady Adwokackiej został powołany do grona ekspertów krajowych w projekcie TRAINAC, re-alizowanym przez Stichting European Lawyers Foundation z siedzibą w Ha-dze we współpracy z Radą Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) z siedzibą w Brukseli . W ra-mach swoich obowiązków eksperc-kich dr Chrzczonowicz przygotował analizy implementacji do polskiego porządku prawnego trzech dyrek-tyw unijnych: dyrektywy w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłu-

maczenia pisemnego w postępowa-niu karnym (2010/64), dyrektywy w sprawie prawa do informacji w po-stępowaniu karnym (2012/13) oraz dyrektywy w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu kar-nym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformo-wania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności (2013/48) . Analizy te staną się częścią wspólnego raportu SELF i CCBE, który przedłożony zosta-nie Komisji Europejskiej w kwietniu 2016 r . n

35

▶


Sykcesy

Dr Piotr Chrzczonowicz (fot. nadesłana).

spotkania firmowe

mercure.com | ponad 700 hoteli w 50 krajach | infolinia 801 606 606

toruń centrum

Hotel mercure toruń centrum ul. kraszewskiego 1/3 | 87-100 toruń tel.: +48 56 619 65 50 | e-mail: [email protected]

integracja i konferencje w sercu torunia

idealna lokalizacja

6 profesjonalnie wyposażonych sal konferencyjnych

110 wygodnych i funkcjonalnych pokoi

szybkie łącze wi-fi

spotkania firmowe


toruń centrum



idealna lokalizacja




spotkania firmowe


toruń centrum



idealna lokalizacja




spotkania firmowe


toruń centrum



idealna lokalizacja




#lawinyou, czyli o marketingu prawniczym po studencku

mgr Karolina Rokicka, asystent w Katedrze Prawa Administracyjnego UMK, opiekun koła

Od początku grudnia 2015 r. na Wydziale Prawa i Administracji UMK działa Koło Naukowe Marketingu Prawniczego. Jednak powiedzieć, że to tylko „ko-lejne” koło naukowe, to za mało. Prawdopodobnie na żadnym innym wydziale prawa w naszym kraju nie działa koło naukowe zajmujące się tego typu materią!

Marketing prawniczy jest wciąż ni-szową specjalizacją, choć z roku na rok zyskuje na znaczeniu . Takie umiejętno-ści, jak budowanie wizerunku, obsługa klienta i stosowanie technik sprzedażo-wych, są pożądane wśród prawników . Na rynku, gdzie każdy startuje z takim samym dyplomem magistra prawa, nie jest wystarczającym rozległa wiedza . Trzeba umieć tę wiedzę odpowiednio sprzedać . W czasach, gdzie Facebook zaczyna nam powoli zastępować tele-fon, a rozmowa na chacie – rozmowę w cztery oczy, marketing „szeptany” powoli odchodzi do lamusa .

Na pomysł utworzenia Koła Na-ukowego Marketingu Prawniczego

wpadł student IV roku prawa, Łukasz Kwiatkowski, który obecnie pełni funkcję jego Prezesa – i całe szczę-ście, bo nikt, tak jak on, nie zna się na mediach społecznościowych . Fa-cebook, Instagram, Twitter, LinkedIn i Vine są mu doskonale znane i wie, jak z nich korzystać . Wiceprezesem została Hanna Szczuchniak, zaś sekretarzem – Żaneta Szcześnikie-wicz, obie również z IV roku prawa . Ta mocna ekipa, pod wodzą Prezesa, w dniu 9 grudnia br . zorganizowała pierwsze spotkanie Koła .

Uczestnicy spotkania mieli okazję wysłuchać krótkiego wystąpienia Łu-kasza Kwiatkowskiego oraz piszącej

te słowa na temat marketingu praw-niczego i sensu zajmowania się nim przez prawników . Jak się też okazało, marketing w wydaniu polskim nieco różni się od amerykańskiego i ta róż-nica działa raczej na naszą korzyść… Krótką, 10-minutową prelekcję na-grał również sam Rafał Chmielewski, twórca najpopularniejszego w Pol-sce bloga o marketingu prawniczym http://www .e-marketingprawniczy .pl/, który wyjaśnił, dlaczego marketing prawniczy jest istotny dla studentów prawa i administracji .

Członkowie Koła w najbliższych planach mają warsztaty i seminaria z wybitnymi specjalistami marketingu, nie tylko prawniczego, jak również ze znawcami problematyki wśród przed-stawicieli zawodów prawniczych . Wszystkich zainteresowanych działal-nością naszego koła zapraszamy do kontaktu na adres e-mail: knmpumk@gmail .com

Natomiast, żeby być na bieżąco, zachęcamy do obserwowania nas w mediach społecznościowych:

» Facebook: https://www .facebook .com/marketingprawniczyumk,

» Instagram: https://instagram .com/knmpumk

» Twitter: https://twitter .com/knm-pumk

Na tych portalach KNMP można zna-leźć pod hashtagiem #lawinyou

36

Wydarzenia▶

Temida

Pierwsze spotkanie Koła Naukowego Marketingu Prawniczego działającego na WPiA UMK (fot. Aleksandra Chatys).

Rok 2015 – czas zmian, czyli co dobrego przyniosły nowelizacje prawa autorskiego środowisku akademickiemu

dr Daria Katarzyna Gęsicka adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego i Międzynarodowego Obrotu Gospodarczego WPiA UMK

Zazwyczaj zbliżający się koniec roku kalendarzowego sprzyja

różnego rodzaju podsumowaniom i rozliczeniom . Gdyby podjąć próbę podsumowania minionego roku z perspektywy prawa autorskiego, stwierdzić należy, że rok 2015 zapi-sze się w historii polskiego prawa autorskiego jako czas zmian a stanie się tak za sprawą dwóch istotnych nowelizacji ustawy z dnia 4 lutego 1994 r . o prawie autorskim i prawach pokrewnych . Pierwsza z nich, zwana małą nowelą1, weszła w życie w dniu 1 .08 .2015 r . i uporządkowała system ochrony artystycznych wykonań (art . 89 i 89 (1) pr . aut .) oraz prawa do fono-gramów i wideogramów (art . 95 ust . 2 i 3, art . 95 (2), art . 95 (3), art . 95 (4) pr . aut .) a także ujednoliciła czas ochrony utworów słowno-muzycznych w przy-padku, gdy zarówno utwory słowne jak i muzyczne powstały specjalnie dla danego utworu słowno-muzycz-nego (art . 36 ust . 5 pr . aut .) . Druga, która w większości weszła w życie z dniem 20 .11 .2015 r . zwana dużą nowelą2, wprowadziła znacznie dalej

1 Ustawa z dnia 15 .05 .2015 r . o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz .U . 2015 poz . 994, tzw . mała nowela .

2 Ustawa z dnia 11 .09 .2015 r . o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach ha-

idące zmiany . W szczególności nowela ta zawiera postanowienia szczególne mające na celu rozwiązanie dwóch kwestii istotnych z punktu widzenia bardziej swobodnego dostępu do zdo-byczy kultury, sztuki i nauki – statusu prawnego utworów osieroconych oraz utworów niedostępnych w obro-cie handlowym . Z punktu widzenia środowiska akademickiego na uwagę zasługują przede wszystkim zmiany dokonane w sferze instytucji dozwo-lonego użytku, w tym w zakresie sze-roko rozumianego prawa cytatu (art . 29, art . 29 (1) oraz art . 29 (2) pr . aut .) i tzw . wyjątku ilustracyjnego (art . 27 pr . aut .), oraz publicznego użyczania i najmu (art . 18 ust . 4, art . 28 ust . 5-6 oraz art . 35 (1) – art . 35 (4) pr . aut .) .

Rok 2015 przyniósł zmiany nie tylko w sferze ustawodawczej prawa autorskiego . Czas ten był ważny także z punktu widzenia stosowania prawa . Warto zwrócić uwagę na ilość oraz wagę orzeczeń Trybunału Sprawie-dliwości Unii Europejskiej wydanych w 2015 roku a dotyczących istotnych zagadnień prawa autorskiego, ta-kich jak opłaty reprograficzne3, droit

zardowych, Dz .U . 2015 poz . 1639, tzw . duża nowela .

3 Wyrok z dnia 5 .05 .2015 r ., w sprawie Copydan Bandkopi p . Nokia Denmark A/S, C-463/12 .

de suite4, odesłań hipertekstowych5, ochrony baz danych6 oraz wyczerpa-nia praw autorskich7 . Ze względu na ograniczenia objętościowe a także tematykę czasopisma w niniejszym tekście omówione zostaną zmiany o istotnym znaczeniu dla środowiska akademickiego, tj . wyjątek ilustra-cyjny, prawo cytatu oraz wynagro-dzenie za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne .

4 Wyrok TS UE z dnia 26 .02 .2015 r ., w sprawie Christie’s France SNC p . Syn-dicat national des antiquaires, C-41/14 .

5 Wyrok TS UE z dnia 26 .03 .2015 r ., w sprawie C More Entertainment AB p . Linus Sandberg, C-279/13 .

6 Wyrok TS UE z dnia 15 .01 .2015 r ., w sprawie Ryanair Ltd p . PR Aviation BV, C-30/14 .

7 Wyrok TS UE z dnia 22 .01 .2015 r ., w sprawie Art & Allposters Internatio-nal BV p. Stichting Pictoright, C-419/13 .

37

▶


Artykuły

Dr Daria Katarzyna Gęsicka (fot. nadesłana).

Uwagi ogólneZasadniczym celem wprowadzenia, niekiedy dalekoidących, zmian w pol-skim prawie autorskim jest wdrożenie do polskiego systemu prawnego regu-lacji prawa europejskiego z zakresu prawa autorskiego i praw pokrew-nych8, w szczególności tych regulacji,

8 Chodzi tu o wdrożenie art . 6 dyrektywy 2006/115/WE Parlamentu Europejskie-go i Rady z dnia 12 .12 .2006 r . w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektó-rych praw pokrewnych prawu autorskie-mu w zakresie własności intelektualnej (wersja ujednolicona), Dz . Urz . UE L 376 z 27 .12 .2006, s . 28; art . 5 dyrektywy 2001/29/WE Parlamentu Europejskie-go i Rady z dnia 22 .05 .2001 r . w spra-wie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społe-czeństwie informacyjnym, Dz . Urz . WE L 167 z 22 .06 .2001, s . 10, dz . Urz . UE Polskie wydanie specjalne, rozdz . 17, t . 1, s . 230 oraz dyrektywy Parlamen-tu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 .10 .2012 r . w sprawie niektó-rych dozwolonych sposobów korzysta-

dla których termin implementacji już upłynął . Ponadto, częściowo wprowa-dzone zmiany mają na celu usunięcie istniejących dotąd rozbieżności mię-dzy regulacjami prawa UE a prawem polskim a będących efektem niepra-widłowej implementacji tych pierw-szych tudzież błędów w przekładzie regulacji UE na język polski . Zabieg korekty dotychczasowych regulacji w tym zakresie ma umożliwić pra-widłowe stosowanie przepisów Unii Europejskiej a także zapewnienie równowagi między interesami upraw-nionych a interesami użytkowników, zarówno korzystających z utworów w ramach działalności komercyjnej jak i dla celów osobistych . Natomiast przepisy dotyczące problemu utwo-rów znajdujących się poza obrotem handlowym choć wykraczają poza

nia z utworów osieroconych, Dz . Urz . UE L 299 z 27 .10 .2012, s . 5 .

zakres regulacji europejskiej, wydają się mieć duże znaczenie z punktu widzenia upowszechniania kultury narodowej oraz zapewnienia dostępu do tych utworów, których wartość kul-turowa, historyczna lub informacyjna niezupełnie pokrywają się z wartością ekonomiczną9 . Rozwiązania przyjęte w tej kwestii zostały przygotowane z uwzględnieniem istniejących już w państwach członkowskich Unii Eu-ropejskiej takich jak Francja i Niemcy regulacji a także ram prawnych wskazanych w porozumieniu z dnia 20 .09 .2011 r . „Key Principles on the

9 Por . rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach ha-zardowych wraz z uzasadnieniem, druk sejmowy nr 3449 . Źródło: http://www .sejm .gov .pl/Sejm7 .nsf/PrzebiegProc .xsp?nr=3449 [dostęp: 28 .12 .2015 r .] .

38

▶

Temida

Artykuły

Stowarzyszenie Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi Twórców Dzieł Naukowych i Technicznych

Szanowni Autorzy książek, artykułów i innych publikacji naukowych i technicznych, opublikowanych w latach 2007-2014 w wydaw-nictwach wymienionych na stronie internetowej Stowarzyszenia www.kopipol.pl – prosimy o zgłaszanie się w celu podjęcia należ-nych środków (z tytułu repartycji indywidualnej), zainkasowanych na rzecz Autorów przez Stowarzyszenie KOPIPOL.

Każdy Autor może sprawdzić czy jest uprawniony do otrzymania środków z repartycji indywidualnej korzystając z wyszukiwarki znajdującej się pod adresem wyszukiwarka.kopipol.pl.

Dokumenty uprawniające do otrzymania należnych środków znajdą Państwo na Stronie internetowej Stowarzyszenia KOPIPOL lub wygenerują je samodzielnie za pomocą wskazanej wyżej wyszukiwarki. Wypełnione dokumenty prosimy przesłać pocztą trady-cyjną lub dostarczyć osobiście na adres: 25-512 Kielce, ul. Warszawska 21 lok. 31.

Informacji telefonicznych udzielamy codziennie pod numerem (41) 341 54 39 lub e-mailowo przesyłając zapytania na adres [email protected].

Skarbnik Stowarzyszenia KOPIPOLDr Zdobysław Kuleszyński

Szczegółowe informacje na temat zasad repartycji, wszelkie wyjaśnienia i wskazówkioraz wyszukiwarkę uprawnionych autorów znajdą Państwo na stronie internetowej www.kopipol.plPodstawa prawna: art. 20 oraz 20 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Do AuTorów DZieł NAukowych i TechNicZNych

Digitisation and Making Available of Out-of-Commerce Works”10 .

Wszelkie zmiany poczynione w związku z wejściem w życie wska-zanych ustaw nowelizujących mają zapewnić właściwą równowagę mię-dzy ochroną interesów uprawnionych a zapewnieniem szerokiego i zgod-nego z przepisami prawa dostępu do twórczości .

Wyjątek ilustracyjny (art. 27 pr. aut.)Przepis art . 27 pr . aut . ma istotne zna-czenie dla funkcjonowania instytucji naukowych i oświatowych, w tym uni-wersytetów, ponieważ za jego pomocą ustawodawca wyposaża wskazane instytucje w licencję ustawową, na podstawie której podmioty te mogą korzystać z rozpowszechnionych utworów w celu zilustrowania wy-wodu dydaktycznego lub naukowego a także w ograniczonym ilościowo zakresie sporządzać egzemplarze tych utworów . Korzystanie to polegać może m .in . na zamieszczeniu frag-mentów utworów literackich w pre-zentacji wykorzystywanej w trakcie wykładu czy zaprezentowaniu uryw-ków monografii w dziele naukowym .

Dotychczasowe brzmienie prze-pisu odbiegało od uregulowania za-wartego w art . 5 ust . 3 lit . a dyrektywy 2001/29/WE, przede wszystkim zaś określało w sposób niejednoznaczny zakres podmiotowy tej postaci dozwo-lonego użytku . Zasadnicza zmiana wprowadzona przez dużą nowelę polega na odwołaniu się do pojęcia „instytucji oświatowej”, zdefiniowa-nego w art . 6 ust . 1 pkt 13 pr . aut ., dzięki czemu obecnie treść przepisu art . 27 pr . aut . jednoznacznie prze-sądza o tym, że wyjątek ilustracyjny znajduje zastosowanie zarówno do instytucji publicznych jak i niepublicz-nych, w tym zespołów szkół, szkol-

10 Dostęp: http://europa .eu/rapid/press-re-lease_MEMO-11-619_en .htm Data do-stępu: 20 .12 .2015 r .

nych punktów konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycz-nych, urzędach konsularnych i przed-stawicielstwach wojskowych, szkół podoficerskich i ośrodków szkolenia żołnierzy, przedszkoli oraz ognisk ar-tystycznych . Zgodnie z art . 27 ust . 2 pr . aut . instytucje oświatowe, uczelnie oraz jednostki naukowe11 mogą w celu zilustrowania treści przekazywanych w celach dydaktycznych lub w celu prowadzenia badań naukowych, ko-rzystać z rozpowszechnionych utwo-rów w oryginale i w tłumaczeniu oraz zwielokrotniać w tym celu rozpo-wszechnione drobne utwory lub frag-menty większych utworów .

W ustępie 2 cytowanego przepisu doprecyzowano, że korzystanie z roz-powszechnianych utworów poprzez ich publiczne udostępnianie w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym jest dozwolone pod warun-kiem, że w ten sposób z utworów ko-rzystać może wyłącznie ograniczony krąg osób zidentyfikowanych przez uprawnione instytucje . Przepis ten uprawnia m .in . uczelnie do zamiesz-czania na platformach typu Moodle drobnych utworów w całości (np . wierszy, piosenek) lub fragmentów większych utworów (np . fragmentów wykładów, monografii, artykułów na-ukowych) w celu zilustrowania prze-kazywanych treści, o ile dostęp do takiej platformy ma jedynie ograni-czony krąg odbiorców – osoby, których tożsamość jest możliwa do ustalenia przez uczelnię . Wskazany przepis ma ogromne znaczenie dla usług edukacyjnych świadczonych online, zwłaszcza kursów e-learningowych, niemniej instytucja naukowa lub oświatowa pragnąca móc się powołać na ten wyjątek musi posiadać wpływ na zawartość takiego kursu a także

11 O ile prowadzą studia doktoranckie lub podyplomowe lub inne formy kształce-nia .

możliwość sprawowania kontroli nad kręgiem osób mających dostęp do tych treści a zatem wyjątek ten nie ma zastosowania do powszechnie dostęp-nych kursów e-learningowych . Kon-trolę tę można uzyskać między innymi poprzez wprowadzenie wymogu za-rejestrowania się na stronie kursu za pomocą posiadanego numeru indywi-dualnie przyznawanego uczestnikom kursu (np . poprzez numer indeksu) lub ograniczenie dostępu do treści wyłącznie osobom posiadającym sto-sowne hasło lub kod dostępu . Dzięki tego rodzaju ograniczeniom regulacja ta spełnia wymogi testu trzystopnio-wego a więc ma charakter szczególny, uprawnia do normalnego korzystania z utworów oraz nie narusza w sposób nieuzasadniony interesów uprawnio-nych (art . 5 ust . 5 dyrektywy 2001/29/WE oraz art . 35 pr . aut .) .

Prawo cytatuKolejna, ważna z punktu widzenia środowiska akademickiego, zmiana w prawie autorskim dotyczy zakresu stosowania tzw . prawa cytatu12 . Do-zwolony użytek w tej postaci stanowi jeden z najbardziej wyraźnych przeja-wów realizacji swobody wypowiedzi w prawie autorskim a jednocześnie umożliwia dalszy rozwój działalno-ści artystycznej lub naukowej, które wymagają odwołania się do już ist-niejących dzieł czy wypowiedzi13 . Co do zasady, prawo cytatu polega na przytaczaniu cudzych utworów w nie-zmienionej postaci, za wyjątkiem przy-toczenia cudzych słów w tłumaczeniu . Dopuszcza się jednakże wyraźne pominięcie określonego fragmentu, oznaczane za pomocą wielokropka w nawiasie, jak i wprowadzenie pod-

12 Por . L . Małek, Cytat w świetle prawa au-torskiego, Warszawa 2011 .

13 Zob . w tej mierze J . Preussner-Zamor-ska, J . Marcikowska, Dozwolony użytek [w:] System Prawa Prywatnego, t . 13, Prawo autorskie, [red .] J .Barta, Warsza-wa 2013, s . 564 .

39

▶


Artykuły

kreślenia w cytowanym tekście, o ile jest to uzasadnione celami cytatu14 .

Dotychczas przepis art . 29 ust . 1 pr . aut . wprowadzał tzw . podsta-wową, nieodpłatną postać cytatu, podczas gdy ust . 2 tego samego prze-pisu konstytuował kwalifikowaną, odpłatną postać cytatu, ograniczoną do podręczników, wypisów i anto-logii15 . Przepis art . 29 pr . aut . przed nowelizacją zezwalał na korzysta-nie z cudzego utworu a także przed-miotu praw pokrewnych16 poprzez jego zacytowanie z dość istotnym ograniczeniem ilościowym . Miano-wicie, prawo cytatu ograniczone było do drobnych utworów w całości oraz

14 S . Stanisławska-Kloc, Art. 29. Wyko-rzystywane kategorie utworów [w:] M . Bukowski, D . Flisak, Z . Okoń, P . Podrec-ki, J . Raglewski, T . Targosz, Prawo au-torskie i prawa pokrewne. Komentarz, Lex 2015, pkt 11 .

15 Obecnie treść dawnego art . 29 ust . 2 i 3 została przeniesiona do dodanego art . 27 (1) ust . 1 i 2 pr . aut . w celu zagwaran-towania poprawnej systematyki aktu .

16 Na podstawie odwołania zawartego w art . 100 pr . aut .

urywków17 innych (niebędących drob-nymi) utworów . W związku z tym, że nie było jasne, w jaki sposób należy odróżnić od siebie utwory drobne od nie-drobnych18, zwłaszcza w odnie-sieniu do kopii utworów plastycznych lub fotograficznych19, z ostrożności procesowej przepis ten poddawano wykładni zawężającej, co skutkowało nieuzasadnionym wykluczeniem ta-kich kategorii utworów, które trudno było uznać za drobne, zarówno pod względem rozmiaru jak i znaczenia kulturowego, a korzystanie z których wymagało ich zacytowania w całości .

17 Pojęcie to zostało zdefiniowane m .in . w wyroku SA w Warszawie z dnia 18 .09 .2003 r ., VI ACa 23/03, Lex nr 558384 w następujący sposób: „prze-jęcie ‘urywka cudzej twórczości’ a więc czegoś, co odznacza się niewielkimi rozmiarami w zestawieniu z objętością utworu, z którego został zaczerpnięty” .

18 Por . S . Stanisławska-Kloc, Art. 29 …, Drobne utwory i inne – zakres korzysta-nia, pkt 14 .

19 Por . ibidem, opinia rzecznika general-nego V . Trstenjaka do wyroku TSUE z dnia 1 .12 .2011 r . w sprawie C-145/10 Eva-Maria Painer v. Standard Verlags GmbH i inni, Zb . Orz . 2011, s . I-12533, J . Barta, R . Markiewicz, Prawo autor-skie, Warszawa 2013, s . 191 .

Ustawodawca uznał w końcu, że za-wężenie to nie znajduje uzasadnienia w prawie Unii Europejskiej i wskazał w nowym art . 29 pr . aut ., że na pod-stawie tego przepisu dozwolone jest przytaczanie w utworach stanowią-cych samoistną całość trzech katego-rii wypowiedzi:

1 . urywków rozpowszechnionych utworów oraz

2 . rozpowszechnionych utworów plastycznych, fotograficznych, lub

3 . drobnych utworów w całości . Dodanie osobnej kategorii (wy-

mienionej w powyższym wyliczeniu w pkt 2) ma służyć przede wszystkim rozwianiu wątpliwości interpretacyj-nych związanych z nieostrym poję-ciem „drobnych utworów” . Wskazać należy jednak w tym miejscu, że usta-wodawca polski nie zdecydował się na uczynienie zadość postulatom do-tyczącym wszystkich kategorii utwo-rów z zakresu sztuki wizualnej, które wymagają przytoczenia w całości, aby cele dotyczące cytatu mogły zostać spełnione, tj . utworów architektonicz-nych i urbanistycznych .

Warto zwrócić uwagę także na modyfikację celów, jakim ma słu-żyć przytaczanie cudzego utworu, wprowadzoną przez polskiego usta-wodawcę . Zgodnie z nowym brzmie-niem art . 29 pr . aut . wolno przytaczać cudze utwory w zakresie uzasad-nionym celami cytatu, takimi jak wy-jaśnianie, polemika, analiza krytyczna i naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości . W porówna-niu z poprzednim stanem prawnym dodano dwa cele: analizę naukową, która dotychczas traktowana była jako podkategoria analizy krytycznej, oraz polemikę . Wyliczenie celów, ja-kim ma być podporządkowany cytat, ma jedynie charakter przykładowy, w związku z czym dopuszczalne jest zamieszczenie motta jedynie ze względu na jego walory estetyczne . Przytoczenie fragment utworu może

40

▶

Temida

Artykuły

jednocześnie służyć realizacji więcej niż jednego celu wskazanego w art . 29 pr . aut ., przy czym cytat uznać na-leży za uzasadniony wyłącznie wtedy, gdy jego wykorzystanie jest konieczne dla ich spełnienia20 .

Odrębnie, w dodanych przepisach art . 29 (1) i art . 29 (2) uregulowano korzystanie z utworów na potrzeby ta-kich gatunków twórczości jak parodia, pastisz czy karykatura oraz korzysta-nie z utworów włączonych w sposób niezamierzony do innego utworu (np . plakat znajdujący się w restauracji, w której rozgrywa się akcja filmu) . Osobne ujęcie wskazanych wyjątków stanowi odzwierciedlenie ich spe-cyfiki, która w odniesieniu do trzech wskazanych wyżej gatunków polega nie tyle na przytoczeniu cudzego utworu (cytowaniu sensu stricto), co na jego przeniesieniu i poddaniu modyfikacjom . Obecne uregulowa-nie stanowi wdrożenie do polskiego prawa autorskiego art . 5 ust . 3 lit . k i i dyrektywy 2001/29/WE . Przepis art . 29 (2) pr . aut . znajdzie zastosowanie przykładowo w przypadku plakatu znajdujący się w restauracji, w której rozgrywa się akcja filmu, szyldu będą-cego utworem graficznym, który wraz z budynkiem znajdującym się w miej-scu publicznym został sfotografowany czy innych kategorii utworów, które są zamieszczane w mających charak-ter nieprofesjonalny treściach miesz-czących się w kategorii twórczości użytkowników (z ang . user-generated content) . Należy jednak pamiętać, że przepis ten odnosi się wyłącznie do takich sytuacji, w których włączony do treści utwór nie ma dla tej treści żadnego znaczenia a do jego włącze-nia dochodzi w sposób przypadkowy, incydentalny21 .

20 Por . S . Stanisławska-Kloc, Art. 29 …, Cele cytatu, pkt . 19 i 20 .

21 Por . rządowy projekt ustawy o zmia-nie ustawy o prawie autorskim i pra-wach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych wraz z uzsadnieniem,

Reguły dotyczące obowiązku ozna-czania źródła pochodzenia cytatu nie uległy zmianie, w związku z tym nadal należy pamiętać o wskazaniu autora oraz publikacji, z której pochodzi cy-tat, na tyle, na ile jest to możliwe (art . 34 pr . aut .) . Choć ustawodawcy nie udało się rozwiązać wszelkich pro-blemów związanych z praktycznym wykorzystaniem prawa cytatu, w tym udzielić odpowiedzi na pytania o do-puszczalność powoływania się na art . 29 przy tworzeniu tzw . ksiąg cytatów a także wykorzystaniu utworów w ma-teriałach i dokumentach urzędowych, pozytywnie należy ocenić zwiększenie pewności prawnej w odniesieniu do możliwości przytaczania utworów fo-tograficznych lub plastycznych .

Wynagrodzenie za użyczenie eg-zemplarzy utworów przez biblioteki publiczneW rozdziale 3 wprowadzono oddział 4 poświęcony zasadom wynagrodze-nia za użyczenie egzemplarzy przez biblioteki publiczne, które na pod-stawie art . 28 ust . 4 pr . aut . przysłu-guje uprawnionym z tytułu użyczania przez biblioteki publiczne, w rozu-mieniu ustawy z dnia 27 .06 .1997 r . o bibliotekach22, egzemplarz utworów wyrażonych słowem, powstałych lub opublikowanych w języku polskim w formie drukowanej . Wynagrodze-nie za użyczanie wypłacane jest przez organizację zbiorowego zarządzania wyznaczoną zgodnie z art . 35 (1) pr . aut . przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego z dofinansowania prze-kazywanego jej przez wskazanego ministra . Wysokość wynagrodzenia za użyczanie należnego uprawnionym ustalana jest przez organizację zbioro-

druk sejmowy nr 3449 . Dostęp: http://www .sejm .gov .pl/Sejm7 .nsf/Prze-biegProc .xsp?nr=3449 Data dostępu: 28 .12 .2015 r .

22 Dz .U . z 2012 r . poz . 642 i 908 oraz z 2013 r . poz . 829 .

wego zarządzania proporcjonalnie do liczby użyczeń egzemplarzy przez bi-blioteki publiczne w poprzednim roku kalendarzowym a liczbę tę określa się na podstawie oświadczeń składanych corocznie do dnia 31 sierpnia danego roku przez biblioteki publiczne (art . 35 (2) ust . 4 pr . aut .) . Zgodnie z art . 28 ust . 5 pr . aut . podmiotami uprawnio-nymi do otrzymania wynagrodzenia za użyczenie są:

» twórcy utworu wyrażonego sło-wem, powstałego i opublikowa-nego w języku polskim;

» tłumacze na język polski utworu wyrażonego słowem, powstałego w języku obcym;

» współtwórcy utworu wyrażonego słowem, których wkład jest utwo-rem plastycznym lub fotograficz-nym;

» wydawcy utworów wyrażonych słowem i opublikowanych w ję-zyku polskim, przy czym w odnie-sieniu do tłumaczy wynagrodzenie to wynosi 30% wysokości wy-nagrodzenia należnego twórcy utworu wyrażonego słowem, po-wstałego i opublikowanego w ję-zyku polskim .

Ustawodawca zdecydował się na określenie zarówno maksymalnej jak i minimalnej kwoty wynagrodzenia za użyczenie . Wynagrodzenie to wy-płacane jest dopiero wówczas, gdy po dokonaniu odpowiednich obliczeń wy-sokość wynagrodzenia będzie wyższa lub równa dwusetnej części przecięt-nego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącz-nie z wypłatami z zysku, za ostatni kwartał poprzedniego roku kalenda-rzowego, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego . Jednakże wysokość wypłacanej sumy nie może przekroczyć pięciokrotności wskazanego powyżej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sek-torze przedsiębiorstw .

41

▶


Artykuły

Wynagrodzenie nie przysługuje jednak za użyczanie egzemplarzy utworów na terenie bibliotek pu-blicznych a przepisów dotyczących wynagrodzenia za użyczanie nie sto-suje się do funkcjonowania Biblioteki Narodowej (art . 28 ust . 7 pr . aut .) .

Co ważne, przesłanką uzyska-nia wynagrodzenia za użyczanie jest złożenie właściwej organizacji zbio-rowego zarządzania przez podmiot uprawniony oświadczenia o woli otrzymywania wynagrodzenia (art . 35 (2) ust . 1 pr . aut .) . Oświadczenie należy sporządzić w formie pisemnej i złożyć w terminie do dnia 31 sierpnia danego roku . Oświadczenie złożone w odpowiedniej formie i terminie wy-wołuje skutki w kolejnych latach, aż do momentu jego cofnięcia (art . 35 (2) ust . 2 pr . aut .) .

PodsumowanieBezsprzecznie zmiany wprowadzone do polskiego prawa autorskiego mają istotne znaczenie z punktu widze-nia instytucji publicznych takich jak publiczne uczelnie wyższe, archiwa,

instytucje dziedzictwa kulturowego, które są największymi beneficjen-tami nowej regulacji . Choć może się wydawać, że dla podmiotów komer-cyjnych, z wyłączeniem producentów i importerów czystych nośników, nie-wiele się zmieniło, nie można zgodzić się z takim stanowiskiem . Efektem bowiem tych, czasem z pozoru ko-smetycznych, zmian jest odmienne rozłożenie akcentów a przede wszyst-kim zaś uwzględnienie, w większym niż dotychczas wymiarze, interesów społeczeństwa oraz instytucji wyko-nujących zadania publiczne . Noweli-zacja ta zatem nie tylko wprowadza nowe lub modyfikuje dotychczasowe instytucje prawa autorskiego, ale jed-nocześnie stanowi wyraz przyjęcia od-miennej filozofii prawa autorskiego . W związku z powyższym pojawić się może pytanie o to, czy wszelkie ko-nieczne zmiany zostały dokonane już w 2015 roku czy też zmiany te stano-wią jedynie preludium do dalszych zmian . Rok 2016 również zapowiada się jako przełomowy w historii prawa autorskiego, nie tylko z perspektywy

polskiego systemu prawnego, ale rów-nież z punktu widzenia europejskiego systemu prawnego, co przełoży się na regulacje w prawie krajowym państw członkowskich . W Nowym Roku po-winna zostać implementowana dy-rektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/26/UE z dnia 26 lutego 2014 r . w sprawie zbiorowego zarzą-dzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych do korzysta-nia online na rynku wewnętrznym23 a ponadto spodziewać się można re-wizji opłat reprograficznych i opłat od tzw . czystych nośników oraz prac nad nowym sformułowaniem zakresu prawa do komunikowania utworu pu-bliczności, zwłaszcza w odniesieniu do aktów komunikacji online24 . n

23 Dz .U . UE L 84 z 20 .03 .2014, s . 72 . Ter-min implementacji wskazanej dyrekty-wy upływa w dniu 10 .04 .2016 r .

24 Por . komunikat Komisji Europejskiej pt . Towards a modern, more European co-pyright framework, opublikowany w dniu 9 .12 .2015 r . Dostęp: http://europa .eu/rapid/press-release_IP-15-6261_en .htm Data dostępu: 22 .12 .2015 r .

42

▶

Temida

Artykuły

43

▶


Nowości

Tytuł: Kelsenowski model kontroli kon-stytucjonalności prawa a integra-cja europejska . Studium wpływu

Autor: Kustra AleksandraWyd. Wydawnictwo Naukowe UMK

w Toruniu

Tytuł: Kodeks karny . KomentarzRed. Stefański Ryszard A .Autor: Konarska-Wrzosek Violetta,

Leciak Michał, Oczkowski Tomasz i inni

Wyd. C .H . Beck

Tytuł: Rola państwa w procesach podno-szenia konkurencyjności i innowa-cyjności przedsiębiorstw . Dia-gnoza istniejących uwarunkowań i barier prawnych – perspektywy rozwoju

Red. Brzezińska-Rawa AnnaWyd. C .H . Beck

Tytuł: System Prawa KarnegoTom 6: Kary i inne środki reakcji praw-

nokarnej .Red. Melezini MirosławaAutor: Konarska-Wrzosek Violetta,

Marek Andrzej (+), Oczkowski Tomasz i inni

Wyd. C .H . Beck

Tytuł: Pomoc państwa dla przedsiębior-ców w prawie Unii Europejskiej a podatki bezpośrednie

Autor: Kalinowski MarekWyd. TNOiK „Dom Organizatora”

Tytuł: Kodeks pracy . KomentarzRed. Baran Krzysztof W .Autor: Gładoch Monika, Piątkowski Jan

i inniWyd. Wolters Kluwer

Wybrane nowości wydawnicze za okres: 5 października 2015 r. – 31 grudnia 2015 r.

Redakcja zachęca P.T. Autorów do nadsyłania informacji o swoich pracach. Nadesłane egzemplarze zostaną przekazane do Biblioteki Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu.

44

▶

Temida

Nowości

Tytuł: Polskie prawo podatkowe a prawo unijne . Katalog rozbieżności

Red. Brzeziński Bogumił, Dominik-O-gińska Dagmara, Lasiński-Sulecki Krzysztof, Zalasiński Adam

Autor: Morawski Wojciech, Olesińska Agnieszka i inni

Wyd. Wolters Kluwer

Tytuł: Kodeks pracy . KomentarzRed. Muszalski WojciechAutor: Goździewicz Grzegorz i inniWyd. C .H . Beck

Redakcja kwartalnika „Temida” zachęca do nadsyłania egzemplarzy publikacji naukowych – wzorem działu „Nowości wydawnicze”, w którym publikowane są

informacje o publikacjach P.T. Pracowników WPiA UMK, planowane jest uruchomienie kolejnej rubryki pt. „Książki nadesłane”. Wszystkie otrzymane w ten sposób prace zostaną przekazane do Biblioteki Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu.



(fot.

Arc

hiw

um W

PiA

UM

K)

(fot.

Arc

hiw

um W

PiA

UM

K)


TemidaNr 1/2016 ISSN 2450-2103

Kategoria naukowa „A” dla Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu

Rozmowa z prof. Bogumiłem Brzezińskim

Refleksje o edukacji na rozdrożach

Uroczystość wręczenia dyplomów 2015

Zmiany w prawie autorskim

Temida WPiA UMK 2016 nr 1

Documents