Temida WPiA UMK 2015 nr 2

Kwartalnik Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

TemidaNr 2/2015 ISSN 2450-2103

Wydział Prawa i Administracji U n i w e r s y t e t u M i k o ł o j a K o p e r n i k a

ul. Władysława Bojarskiego 3, 87-100 Toruńe-mail: [email protected]

informacja wydziałowa: +48 56 611 41 10 www.law.umk.pl

Wywiad z Prezesem Sądu Okręgowego w Toruniu Jarosławem Sobierajskim

Rozmowa z Prof. Stanisławem Salmonowiczem

Wokół jubileuszu 10-lecia ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym

Rekrutacyjny sukces

„Nie” dla nowego logo toruńskiego Uniwersytetu

Inwestycje na WPiA

Miejsce na Twoją reklamę!

Immatrykulacja Wydziału Prawa i Administracji 2015/2016

Zgromadzonych gości powitał Dziekan WPiA Prof. Tomasz Justyński. Chór akademicki UMK.

Członkowie Rady Wydziału Prawa i Administracji. Rotę ślubowania odczytał dr Mikołaj Święcki.

Nowi studenci WPiA! Wykład inauguracyjny wygłosił Pan prof. Krzysztof Lasiński-Sulecki.

Gratulacje składa Prodziekan ds. Współpracy z Zagranicą i Informatyzacji prof. Arkadiusz Lach.

Akty gratulacyjne wręcza Prodziekan ds. Studenckich dr Konrad Zacharzewski.

(fot.

Arc

hiw

um W

PiA

UM

K)

Zbiór aktów prawnych uwzględniający nowelizację usta-wy Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjny-mi, która weszła w życie w dniu 15 sierpnia 2015 r. Zbiór zawiera również Regulamin wewnętrznego urzędowania wojewódzkich sądów administracyjnych oraz zmiany w przepisach o doręczeniach, które będą obowiązywać od 11 lutego 2017 r.

Zaprasza do współpracy: • autorów, • instytucje, • uczelnie,

do wspólnego wydawania i publikowania artykułów, książek, monogra� i, podręczników, tomów pokonferencyjnych.

Wydajemy:• książki papierowe• ebooki (epub, pdf )

Zapewniamy dystrybucjęw naszej księgarni internetowejwww.eikon.us/ksiegarnia

Oferujemy również oprawę gra� czną i pomoc przy organizacji konferencji: od reklamy internetowej poprzez identy� kację wizualną do wszelkich akcydensów związanych z wydarzeniem, materiały i gadżety konferencyjne, teczki, torby, notesy, długopisy, identy� katory, itp.

Szczegółowa oferta na stronie:

www.eikon.us

Zapraszamy do współpracy

Ostatnio wydane publikacje

www.eikon.us e-mail: [email protected]

dział wydawniczyDorota Dominiaktel. 664 046 857

dział reklamy Barbara Janketel. 609 609 925

Pracownia Wydawniczo-Reklamowa Eikon

PRAWO O POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM

Autor: Wiesław Czerwiński

Książka przedstawia bogactwo sukcesów sportowych FC Barcelony. Po raz pierwszy przedstawiono nieprofesjo-nalne sekcje klubowe: piłkarską, koszykarską, piłki ręcznej, futsalu i hokeja na wrotkach. W tym wydaniu niemało stron zajmują statystyki.

FC BARCELONA W POLSCE I NA ŚWIECIE

Autorzy: Witold Łastowiecki, Zbigniew Kumidor, Zbigniew Pawłowski

Książki można kupić w naszej księgarni online:

www.eikon.us/ksiegarnia

Pracownia Wydawniczo-Reklamowa

eikon

Zespół redakcyjny: prof. UMK, dr hab. Tomasz Justyński (redaktor naczelny) prof. UMK, dr hab. Arkadiusz Lach (zastępca redaktora naczelnego) mgr Jacek Pakuła (sekretarz redakcji) mgr Marcin Drewek dr Daria Gęsicka mgr Ewa Kabza mgr Magdalena Zapiec-Skowrońska

Serwis fotograficzny: Alina Dauksza-Wiśniewska Ewa Kabza Ireneusz Chełminiak

Adres redakcji: Temida. Kwartalnik Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu ul. Władysława Bojarskiego 3, 87-100 Toruń, pok. 135, tel. 56 611 40 47e-mail: [email protected]

© Wydział Prawa i Administracji UMK Wszelkie prawa zastrzeżone

ISSN 2450-2103

Zasady składania materiałów: teksty — powinny liczyć od 5 tys. do 15 tys. znaków (ze spacjami) — należy przesyłać na adres: [email protected]

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, a także zastrzega sobie prawo do skracania i opracowywania artykułów i ich tytułów.

Spis treści

Słowo wstępne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Kalendarium Wydziału Prawa i Administracji UMK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Właściwie wymierzać sprawiedliwość! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Cudów nie ma! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Wokół logo Uniwersytetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

„Nie” dla nowego logo toruńskiego Uniwersytetu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Parametryzacja na wokandzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Wokół jubileuszu 10-lecia ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym . . . . . . . . 15

Piłka w grze! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

8th Conference on Legal History in the Baltic Sea Area . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Wspomnienie o Profesorze Eugeniuszu Hubercie Ochendowskim . . . . . . . 23

Pożegnanie Profesora Wojciecha Szwajdlera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Biblioteka im . Profesora Zbigniewa Zdrójkowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Dzień Adaptacyjny dla studentów I roku Wydziału Prawa i Administra-cji UMK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Komunikat w sprawie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Morskiego . . . . . . . . . 32

Rekrutacyjny sukces! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Inwestycje na Wydziale! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

O pomocy materialnej dla studentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Wybrane nowości wydawnicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

2 Temida

Słowo wstępne

Szanowni Państwo, drugi numer „Temidy” ukazuje się w gorącym okresie przedwyborczym . Już za kilka dni okaże się, kto pokieruje naszym Państwem przez kilka najbliż-szych lat . Okaże się także, kto będzie wyznaczał kierunek rozwoju szkolnic-twa wyższego i decydował o sprawach nauki . Tu bowiem, przynajmniej nikt, kto patrzy z perspektywy nauk huma-nistycznych i społecznych, nie wątpi, że pilnie potrzebne są rozliczne, wcale nie kosmetyczne, zmiany i korekty .

Tymczasem rozpoczyna się 71 . już dla Wydziału Prawa i Administra-cji UMK rok akademicki . Kolejny rok przestawiania Wydziału na tory roz-szerzonej rekrutacji na studia stacjo-narne i kolejny rok wygaszania (lub raczej – gwoli większej uczciwości – samoistnego gaśnięcia) kształcenia sobotnio-niedzielnego (tego – w obec-nych realiach finansowania nauki – szczególnie mile widzianego przez władze Uniwersytetu, czyli odpłat-nego) .

Kolejnych 600 studentów pierw-szego roku prawa stawia przed Wy-działem nowe, niezwykłe wyzwania . Począwszy od tych czysto organiza-cyjnych wynikających z konieczności zapewnienia studentom właściwych warunków studiowania (a więc od-powiedniego zorganizowania pracy dziekanatów, właściwego zaplanowa-nia zwiększonej ilości zajęć dydak-tycznych czy wreszcie przygotowania zaplecza socjalnego), aż do wyzwań związanych bezpośrednio z jakością kształcenia . A te są wcale niemałe . Wprawdzie Wydział radził sobie już doskonale z liczbowo nawet zdecydo-wanie większym problemem . Niemal wszyscy pracownicy pamiętają nie-

odległe przecież czasy, gdy studiowało prawie 9 000 żaków (a tak było jeszcze w 2006 roku) . Za-tem obecne blisko 4 500 nie robi na nikim specjal-nego wrażenia . Jest jed-nak pewna dość istotna różnica . Otóż, wówczas byli to w głównej mierze studenci studiów zaocz-nych (przemianowanych następnie w oficjalnej, podobnie nietrafnej ter-minologii na „niesta-cjonarne”) . Na ogół ich oczekiwania i ambicje sięgały uzupełnienia wy-kształcenia i uzyskania dyplomu gwarantującego awans lub utrzymanie pozycji zawodowej . Dzi-siaj chodzi o studentów stacjonarnych zainte-resowanych pozyskaniem wiedzy otwierającej drzwi do dalszej kariery prawniczej na trudnym i coraz trud-niejszym rynku pracy . Ciągle jeszcze w zdecydowanej większości aspirują-cych do zawodów prawniczych osią-galnych poprzez aplikację . Jakość i w szczególności „skuteczność” nauczania, gdy zważyć na coraz po-wszechniejszą praktykę medialnego oceniania jakości kształcenia na wy-działach prawa przez pryzmat „zda-walności” egzaminu na poszczególne aplikacje, staje się więc czymś abso-lutnie fundamentalnym dla utrzyma-nia marki Wydziału .

W numerze drugim zatem obok wypowiedzi Prof . Jana Głuchow-skiego (będącej ważnym głosem

w dyskusji w sprawie logo Uniwer-sytetu) czy artykułu Prof . Bogusława Śliwerskiego (poświęconego reflek-sjom wokół ustawy Prawo o szkol-nictwie wyższym) oraz wielu innych interesujących artykułów, wywiadów i wypowiedzi publikujemy również fotograficzne sprawozdanie z „Wy-działowego Dnia Adaptacyjnego” dla studentów pierwszego roku . Wprowa-dzony w ubiegłym roku zwyczaj jest jednym z ogniw łańcucha działań na rzecz „fali pierwszaków” na prawie .

Zapraszam do lektury!Tomasz Justyński

Dziekan WPiA UMK w Toruniu prof. UMK, dr hab. Tomasz Justyński

(fot. Alina Dauksza-Wiśniewska).

3

▶


Kalendarium

Kalendarium Wydziału Prawa i Administracji UMK (za okres od 23 czerwca do 5 października 2015 r.):

• W dniu 2 października br. odbył się tzw . Dzień Ada-ptacyjny (II edycja) adresowany do studentów I roku Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu . Uczestnicy mieli możliwość wysłuchania krótkich, ale ważnych prelekcji, a także zostali oprowadzeni w gru-pach po Wydziale . Dla każdego z nich przygotowano zestaw upominkowy, w tym Informator Wydziału Prawa i Administracji UMK dla studentów I roku i pa-miątkowy kubek .

• W dniu 1 października br. podczas uroczystości in-auguracji roku akademickiego 2015/2016 JM Rektor Prof . Andrzej Tretyn wręczył nagrodę I stopnia dla nauczycieli akademickich w obszarze nauk społeczno--ekonomicznych Panu Profesorowi Marianowi Filarowi za całokształt pracy naukowo-badawczej, organizacyj-nej i dydaktycznej .

• W dniu 1 października br., podczas uroczystości in-auguracji roku akademickiego 2015/2016 JM Rektor Prof . Andrzej Tretyn przekazał na ręce Dziekana WPiA Pana Prof . Tomasza Justyńskiego i Przewodniczącego Wydziałowej Rady Samorządu Studenckiego Jakuba Rzeszowskiego puchar za zajęcie I miejsca w Coperni-cadzie UMK .

• W dniu 30 września br. w Auli UMK uroczystość im-matrykulacji studentów I roku na Wydziale Prawa i Administracji została zorganizowana:

» dla kierunku prawo o godz . 10 .00; » dla kierunku administracja (I i II stopnia), doradz-two podatkowe oraz prawo ochrony środowiska o godz . 12 .30 .

• W dniach 18-19 września br. odbyła się ogólnopolska konferencja pt . „VAT – aktualne problemy 2015”, zorga-

II edycja Dnia Adaptacyjnego na WPiA licznie zgromadziła studentów, którzy z zainteresowaniem odebrali wydziałowe upominki (Archwium WPiA UMK).

4

▶

Temida

Kalendarium

nizowana przez Ośrodek Studiów Fiskalnych działający przy WPiA UMK .

• W dniu 16 września 2015 r. miał miejsce pogrzeb Pana Prof . Wojciecha Szwajdlera, wybitnego znawcy prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego, Kie-rownika Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego . Uroczystości pogrzebowe odbyły się na cmentarzu w Łęczycy .

• W dniu 15 września 2015 r. odbyło się kolejne po-siedzenie Rady Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu .

• We wrześniu br. na Wydziale Prawa i Administracji UMK zorganizowany został cykl seminariów adresowa-nych do osób zajmujących się pomocą materialną dla studentów i doktorantów, który uwzględniał następu-jące spotkania:

» Pomoc materialna dla studentów i doktorantów, 9-10 września 2015 r .;

» Wydawanie decyzji w sprawach z zakresu pomocy materialnej dla studentów i doktorantów, 16 wrze-śnia 2015 r .;

» Postępowanie odwoławcze i nadzorcze oraz tryby nadzwyczajne w sprawach z zakresu pomocy ma-terialnej, 17 września 2015 r .;

» Regulaminy przyznawania pomocy materialnej i inne akty prawne, 18 września 2015 r .

• W dniach 3-5 września 2015 r. na WPiA miała miejsce międzynarodowa konferencja pt . Judiciary and Society between Privacy and Publicity – ósmy zjazd historyków prawa państw nadbałtyckich, który odbył się po raz pierwszy w Polsce . Zorganizowała ją Pani Prof . Danuta Janicka wraz ze współpracownikami z Katedry Historii Doktryn Polityczno-Prawnych i Prawa Niemieckiego .

• W dniach 27 lipca – 1 sierpnia 2015 r. w Waszyngtonie odbył się Światowy Kongres Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej, z udziałem kilkuset przedstawicieli tej dys-

Prof. Marian Filar odbiera z rąk JM Rektora Prof. Andrzeja Tretyna nagrodę I stopnia dla nauczycieli akademickich w obszarze nauk społeczno-ekonomicznych za całokształt pracy naukowo-badawczej, organizacyjnej i dydaktycznej (fot. Andrzej Romański, CPiI UMK).

5

▶


Kalendarium

cypliny z kilkudziesięciu uniwersytetów . Tematem tegorocznej edycji było zagad-nienie „Prawo, Rozum i Emocja” . Obok sesji plenarnych, miały miejsce liczne po-siedzenia grup roboczych i warsztatów . Organizatorami spotkania były: American University Washington College of Law, Georgetown University Law Center, Geo-rge Washington University School of Law, the University of Baltimore School of Law oraz Biblioteka Kongresu . Przedstawicie-lem Wydziału Prawa i Administracji UMK na Kongresie był dr Karol Dobrzeniecki (Katedra Teorii Prawa i Państwa) . Peł-nił funkcję przewodniczącego warsztatu badawczego pt „The Anthroparchical Con-cept of Global Law” .

• W dniu 24 lipca 2015 r. miał miejsce pogrzeb Pana Prof . Eugeniusza Ochen-dowskiego, wybitnego znawcy prawa i postępowania administracyjnego, Pro-rektora ds . ogólnych UMK w latach 1984-1987, wieloletniego Kierownika Zakładu, a następnie Katedry Prawa Administracyjnego, wychowawcy wielu pokoleń administratywistów i prawników . Uroczystości pogrzebowe odbyły się na Cmentarzu Komunalnym nr 1 na Miłosto-wie w Poznaniu przy ul . Warszawskiej .

• W dniu 30 czerwca br. obradowała Rada Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu .

• W dniu 30 czerwca br. miała miej-sce publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgra Michała Szewczyka pt . Najwyższe zwierzchnictwo Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej nad siłami zbrojnymi w świetle Konstytucji z 2 kwiet-nia 1997 r . Promotorem rozpraw był Pan Prof . Zbigniew Witkowski, recenzentami: Pani Prof . Agnieszka Bień-Kacała oraz Prof . Krzysztof Eckhardt .

• W dniu 24 czerwca 2015 r. odbyło się kolejne posiedzenie Forum Pracodawców przy Wydziale Prawa i Administracji UMK w Toruniu .

• W dniu 23 czerwca 2015 r., w Pałacu Prezydenckim miała miejsce uroczystość wręczenia aktów nominacyj-nych 47 . nauczycielom akademickim oraz pracownikom nauki i sztuki . W gronie wyróżninych osób znalazła się

Pani prof . Violetta Konarska-Wrzosek, Kierownik Ka-tedry Prawa Karnego i Kryminologii, która z rąk Pana Prezydenta Bronisława Komorowskiego otrzymała ty-tuł profesora nauk prawnych . n

Studenci Wydziału zwycięzcami sportowej Copernicady 2015 (fot. Michał Horajski).

Prof. Violetta Konarska-Wrzosek z nominacją profesorską, 23 czerwca 2015 r.(fot. Wojciech Olkuśnik, Biuro Prasowe Kancelaria Prezydenta RP).

6

▶

Temida

Wywiad

Właściwie wymierzać sprawiedliwość!Z Prezesem Sądu Okręgowego w Toruniu Jarosławem Sobierajskim rozmawia Jacek Pakuła

Szanowny Panie Prezesie, już na samym wstępie chciałbym zapytać o jubileusz 40-lecia Sądu Okręgo-wego w Toruniu.

Rzeczywiście to już 40 lat . Ob-chody rocznicowe miały swój kulmi-nacyjny punkt na początku czerwca 2015 r . w Dworze Artusa . Data zresztą nieprzypadkowa, bowiem na mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedli-wości z dnia 1 czerwca 1975 r . utwo-rzono Sąd Wojewódzki w Toruniu, co wiązało się z reformą administracyjną kraju wprowadzającą podział na 49 województw . Ówczesna struktura Sądu oparta była na dwóch wydzia-łach: cywilnym i karnym . Pierwszym prezesem Sądu został sędzia Artur Kujawa, który uprzednio pełnił funk-cję wiceprezesa Sądu Wojewódzkiego w Bydgoszczy . Jeszcze we wrześniu 1975 r . utworzono Sekcję Peniten-cjarną i Nadzoru nad Wykonaniem Orzeczeń Karnych, z czasem prze-kształconą w III Wydział . W 1985 r . Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, dotychczas działający jako odrębna jednostka, co ciekawe, rozpatrująca sprawy właściwe dla trzech województw: toruńskiego, byd-goskiego i włocławskiego, w „części toruńskiej” został przekształcony od-powiednio w IV Wydział Pracy oraz V Wydział Ubezpieczeń Społecznych . W 1989 r . utworzono VI Wydział Go-spodarczy, obejmujący również wła-ściwość Sądu Wojewódzkiego we Włocławku, zaś w latach 90 . XX wieku powstał VII Wydział Wizytacyjny i VIII Wydział Cywilny Odwoławczy . Po roku 2000 powstał IX Wydział Karny Odwoławczy, a następnie połączono IV Wydział Pracy z V Wydziałem Ubezpieczeń Społecznych tworząc IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecz-

nych . Przez to nie znajdziemy dziś V wydziału w naszym Sądzie . Oczywi-ście tradycje związane z wymiarem sprawiedliwości są znacznie star-sze, wystarczy bowiem wspomnieć tu okres II Rzeczypospolitej, gdy np . Gdańsk znajdował się poza granicami Polski . Jednakże to zmiany admini-stracyjne i decyzję o utworzeniu Sądu w 1975 roku można traktować jako te czynniki, które miały istotny wpływ na obecny kształt dzisiejszego Sądu . Przez te lata wiele się zmieniło, co wy-nikało chociażby ze zmian administra-cyjnych i utworzenia województwa kujawsko-pomorskiego . Początkowo w Sądzie pracowało około 40 osób, w tym 12 sędziów, a dziś zatrudniamy ponad 100 pracowników oraz w za-

sadzie 50 sędziów . Przybyło niewąt-pliwie spraw; w 1976 roku wpływ szacowany był na nieco ponad 1,5 tys . a w 2014 już tych spraw było ponad 15,5 tys . Wyzwań nam nie brakuje . Obok ograniczeń lokalowych, które dotykają pracowników, mamy na uwa-dze interesantów . Stąd też staramy się wprowadzać pewne udogodnienia dla nich, m .in . pod koniec 2011 roku otwarta została czytelnia akt; w zasa-dzie ciągle coś remontujemy . Pewne ograniczenia biorą się z faktu, iż sie-dziba Sądu mieści się w zabytkowym, neogotyckim budynku z 1870 r . przy ul . Piekary 51 . Wszelkie prace reali-zowane są więc pod czujnym okiem konserwatora zabytków . W tych mu-rach toczył się m .in . proces zabójców

Prezes Jarosław Sobierajski podczas uroczystości 40-lecia Sądu Okręgowego w Toruniu (fot. Urząd Miasta Torunia).

7

▶


Wywiad

ks . Jerzego Popiełuszki . Niektórzy do dziś pamiętają również strzelaninę w naszym budynku w latach 90 . XX wieku . Dzisiaj jednak nasza uwaga skoncentrowana jest raczej na pla-nach wzniesienia nowego gmachu Sądu Rejonowego na Placu Zwycię-stwa, co powinno pozwolić przenieść jeśli nie wszystkie, to znaczną część wydziałów . Chciałbym jednak w tym miejscu zapewnić, że Sąd Okręgowy nie planuje wyprowadzać się ze Sta-rego Miasta .

Trzeba również pamiętać, że Sąd Okręgowy to nie tylko budynek i ze-spół pracowników, ale także są to sądy rejonowe jemu podległe, tj .: SR w Brodnicy, SR w Chełmnie, SR w Go-lubiu–Dobrzyniu, SR w Grudziądzu, SR w Toruniu i SR w Wąbrzeźnie . Od 1 lipca br . jesteśmy też uczestnikami procesu przywracania sądów, uprzed-nio znoszonych czy też przekształca-nych w wydziały zamiejscowe .

Wracając zaś do tych 40 lat, okres ten może zachęcać do pewnych reflek-sji . Dla mnie oczywiste jest, że wiele się zmienia i nie chodzi tu przecież tylko o strukturę Sądu . Jesteśmy za-biegani, a jednak w Sądzie chodzi zawsze o to samo – aby właściwie wy-mierzać sprawiedliwość .

Panie Prezesie, skoro wspomi-namy te 40 lat Sądu Okręgowego w Toruniu, to chciałbym Pana zapytać o początki Pańskiej drogi prawniczej.

Dla mnie naturalnym było to, że będę studiować w Toruniu, bo tutaj znajdował się mój dom rodzinny . Stu-dia na Wydziale Prawa podjąłem na początku lat 80 . XX wieku . Wpraw-dzie nie było wtedy tak popularnych dziś rankingów, to jednak studio-wałem na bardzo dobrym wydziale . Z tego powodu dziś z nieukrywaną przyjemnością odwiedzam gmach Collegium Iuridicum Novum na Biela-nach, chociaż nie jest to usytuowana w sąsiedztwie Sądu Okręgowego, znana wszystkim tzw . Harmonijka,

w której kształciły się dosłownie po-kolenia prawników .

Myśląc o kierunku studiów za-stanawiałem się jeszcze w liceum, czy wybrać prawo, bowiem ciągnęło mnie do dziennikarstwa . Ostatecznie jednak wybrałem studia prawnicze, a wpływ na moją decyzję miał ich charakter oraz zamiar, podjęty osta-tecznie w szkole średniej, ażeby zo-stać sędzią . Studiowałem w trudnych czasach, w okresie stanu wojennego . Wymuszało to ode mnie i moich ko-legów pewnej odpowiedzialności . Studentem byłem raczej sumiennym, uczęszczałem na wszystkie zajęcia . Wykłady były zresztą obowiązkowe . W ogóle studia są inne niż szkoła średnia . Trzeba było się przestawić . Były przedmioty, które podchodziły mi lepiej, a inne nieco gorzej . Co więcej, były też egzaminy, do których czułem się przygotowany jak np . ekonomia polityczna, a jednak miałem pewne trudności . Taki był urok studiów; nie będę tu opowiadał o anegdotach po-wszechnie znanych, o „Krystynkach, czy Andrzejkach” . Za to np . krymi-nologia, czy teoria państwa i prawa to były te przedmioty, z których nie tylko uzyskałem bardzo dobre oceny, ale również, które utwierdzały mnie w słuszności podjętej decyzji co do studiowania prawa . Do dziś pamię-tam egzamin u śp . Prof . Wiesława Langa, który nie był przecież łatwym egzaminem .

Odnosząc się jeszcze do samego studiowania, mam wrażenie, że wtedy – w porównaniu z dzisiejszymi stu-dentami – byliśmy prowadzeni przez wykładowców . Oczywiście były inne czasy, inne możliwości . Nie było jed-nak żadnej taryfy ulgowej na egzami-nach . Proszę pamiętać, że nie było wtedy testów, ale egzaminy ustne, a tylko wyjątkowo pisemne, które wy-magały od nas nie tylko syntezy tego, co istotne . Trzeba było zaprezentować w jasny sposób nabytą wiedzę . Czy-

hały na nas różne pułapki . Pamiętam, że Pan Prof . Leopold Stecki potra-fił zapraszać studenta do spojrzenia za okna i wypytywał, co tam student widzi . Młody człowiek chwytał wiatr w płuca i opowiadał, że jest auto-bus, samochody, ludzie, a tu chodziło przecież o podmioty i przedmioty sto-sunków cywilno-prawnych . W moich czasach niezwykłą popularnością cie-szyły się również wykłady Pana Prof . Mariana Filara, które zbliżyły i mnie do prawa karnego .

Po studiach realizując własne plany zdawałem na aplikację sądową, na którą dostałem się za pierwszym razem i już w Sądzie zostałem . Aplika-cję odbywałem w Sądzie Rejonowym w Toruniu, chociaż praktyki mieliśmy też w Sądzie Wojewódzkim . To był świetny okres, a zasługę w tym mieli wykładowcy, których spotkaliśmy na naszej drodze . Chciałbym w tym miej-scu wymienić trzy nazwiska – wybit-nych praktyków, którzy w zasadzie nas kształtowali i wychowywali . Cho-dzi mi o Pana Sędziego Jerzego Kaź-mierczaka, który prowadził zajęcia z procedury karnej; Pana Sędziego Juranda Maciejewskiego – wykładają-cego prawo karne oraz Pana Sędziego Andrzeja Babińskiego – cywilistę . Tak, jak wspominałem – na studiach starałem się być sumiennym studen-tem, to z perspektywy czasu, dziś mogę powiedzieć, że tym trzech oso-bom zawdzięczam bardzo wiele . For-muła aplikacji zresztą w bardzo dobry sposób łączyła wiedzę teoretyczną z praktyką . Takie zajęcia bardzo mi odpowiadały, na dowód czego mogę wyjawić, że egzamin końcowy zdałem bardzo dobrze . A trzeba pamiętać, że w moich czasach na studiach i apli-kacji nie było Lexa, czy Internetu . Do nauki przystępowaliśmy na początku roku, a egzamin miał odbyć się we wrześniu . Mieliśmy nawet trudności z dostępem do zbiorów orzeczeń; w zielonej okładce były te z prawa cy-

8

▶

Temida

Wywiad

wilnego, a czerwone to prawo karne . Zawiązała się więc grupa i każdy z nas miał za zadanie przepisać określoną partię orzeczeń; dostępne niekiedy były tylko tezy . W ramach tej współ-pracy odbywała się swoista integra-cja, w wyniku której zawiązane wtedy przyjaźnie trwają do dziś . Zresztą, co szczególnie ważne w pracy prawnika, to był też czas na wymianę poglądów i dyskusję nad wybranymi sprawami .

Panie Prezesie, wspomina Pan o teoretycznych podstawach, a dziś przecież jesteśmy uczestnikami ogólnokrajowej dyskusji o wyższości nauk użytecznych i kierunków odpo-wiadających aktualnym potrzebom rynku pracy.

Program studiów prawniczych musi być oparty na pewnych przed-miotach . Trzeba najpierw poznać in-stytucję, żeby móc zastanawiać się, co z tym można jeszcze zrobić . Taka np . historia prawa, wbrew niektó-rym twierdzeniom, jest jednak bar-dzo ważna w kształceniu prawników . Daje bowiem wyobrażenie jak to prawo działało, funkcjonowało kiedyś, wspiera też ogólny rozwój intelektu-alny . Pamiętam wykłady Pana Pro-fesora Leona Gumańskiego z logiki . Przepisy przecież zmieniają się, a jed-nak prawnik musi umieć odnaleźć się w całym tym legislacyjnym wyścigu, bez względu na to, czy chce być sędzią, czy prokuratorem albo adwokatem . Podobnie prawo rzymskie i wykłady Pana Prof . Władysława Bojarskiego . W dzisiejszych czasach warto znać język obcy, nawet w minimalnym wy-miarze; przydatna jest też znajomość łaciny . Trzeba pamiętać, również w tej dyskusji nad uzawodowieniem stu-diów, że rynek pracy jest dziś bardzo trudny . Z tego właśnie powodu ważne jest solidne wykształcenie, oparte na teoretycznej wiedzy, wspartej umiejęt-nościami wykształconymi m .in . pod-czas praktyk studenckich . W moich czasach takie praktyki dawały bardzo

wiele . Praktykant mógł po pierwsze ocenić, czy jego wybór jest trafny, a także na sali sądowej miał okazję do obserwowania innych uczestników, tj . wspomnianego powyżej adwokata czy prokuratora, wreszcie i np . oskarżo-nego . Ja swoje praktyki wspominam bardzo dobrze . Dzięki nim miałem okazję zapoznać się również z pracą sekretariatu, wreszcie ze specyfiką zawodu . Dziś chyba jest podobnie skoro młodzi ludzie są zaintereso-wani w znacznym stopniu praktykami w sądzie .

Oczywiście, wiedza jest ważna, ale nie można pomijać innych umiejęt-ności, które każdego prawnika tylko wzbogacają . Wspomniane tu języki obce, ale również sposób wysławia-nia się, prezentowania swoich racji, dobór argumentacji itd . Dziś studenci mają o wiele więcej możliwości, cho-ciaż być może ta bogata oferta nie po-zwala skorzystać ze wszystkiego albo tylko powierzchownie . Pamiętam, jak pod kierunkiem Pani Profesor Zofii Wasik pisałem pracę z zakresu prawa konstytucyjnego, która doty-czyła kontroli konstytucyjności aktów prawnych sprawowanej m .in . przez Trybunał Konstytucyjny . O ile nowela z 1982 r . przewidywała wprowadze-nie Trybunału Konstytucyjnego, to ustawa o TK została uchwalona do-piero w 1985 r . Wspominam o tym jednak z tego względu, że pisząc pracę na temat kontroli sprawowa-nej przez TK, miałem okazję uczest-niczyć w pierwszej rozprawie przed Trybunałem . Dzięki temu moja praca magisterska dotyczyła realnego pro-blemu, chociaż przecież ta kontrola dopiero się kształtowała na naszych oczach . Studenta prawa powinna ce-chować swoista ciekawość i chęć po-znania, które już w pracy zawodowej będą procentować umiejętnością za-dawania pytań, czy weryfikacji zeznań świadka itd .

Wracając zaś do osoby Pani Prof . Zofii Wasik, chciałbym jeszcze nawią-zać do jednego wspomnienia . Bodajże pod koniec moich studiów, podczas Juwenaliów, miałem okazję uczestni-czyć w tzw . majówce mickiewiczow-skiej, zorganizowanej właśnie przez Panią Profesor . Brali w niej udział seminarzyści oraz studenci I roku, na którym prowadziła wykład . Występo-waliśmy w strojach z epoki, recyto-waliśmy wiersze . Dziś trudno o takie zajęcia podczas studiów, więc tym bardziej cieszą mnie z tego powodu symulacje rozpraw sądowych, reali-zowane również na Wydziale Prawa i Administracji UMK . To są umiejętno-ści ważne dla przyszłych prawników .

Panie Prezesie, nie samym jed-nak prawem nawet Pan Prezes żyje, stąd też moje pytanie o czas wolny i hobby.

Zasadniczo czasu jest coraz mniej . Są jednak urlopy, które poświęcam na rekreację . Nie jest to jednak za-wsze możliwe . Jeśli mogę, to staram się podróżować . W ostatnim czasie koncentruję się na różnych zakątkach świata, ale lubię też nasz kraj . Nie-dawno miałem przyjemność zwiedzić tzw . ścianę wschodnią . Oprócz tego od zawsze lubiłem czytać, co zresztą też powinno być cechą prawnika . Z wiadomych, zawodowych, wzglę-dów sięgam raczej po literaturę nieco lżejszą, rozrywkową . Są to głównie kryminały skandynawskie, chociaż aktualnie czytam też książkę – wy-wiad z ks . Janem Kaczkowskim, który zmaga się z chorobą nowotworową . Czasami udaje mi się obejrzeć dobry film . Coraz częściej staram się myśleć o aktywności fizycznej, chociaż nigdy nie byłem sportowcem-zawodowcem . Raczej chodzi tu o pewien umiar, stąd tez przyjemność sprawia mi nordic walking . Lubię też taniec .

Panie Prezesie, bardzo dziękuję za rozmowę. n

9

▶


Wywiad

Cudów nie ma! Z Profesorem Stanisławem Salmonowiczem rozmawia Jacek Pakuła

Szanowny Panie Profesorze, roz-mawiamy jeszcze w wakacje, a Pan Profesor ciągle w pracy. W ubiegłym roku ukazały się obszerne wspo-mnienia Pana Profesora pt. Życie jak osioł ucieka…, lektura interesu-jąca z różnych względów. Jedni będą szukać nazwisk swoich nauczycieli, kolegów, nauczycieli, może nawet siebie, ale praca ta ma niezwykły walor – jest to świadectwo epoki, bo-wiem Pan Profesor obchodzi jubile-usz 60 lat pracy zawodowej.

Wspomnienia, do których można odesłać P .T . Czytelników, pisałem wychodząc z założenia, ażeby przybli-żyć klimat epoki, w jakiej przyszło mi żyć . Wspomnienia kończą się na roku 2006/2007 ale dalej działam . Jest to zresztą mój przyczynek do historii nauki . W związku z tym pewne wątki, natury rodzinnej, charakterystyczne dla wspomnień, ograniczyłem do mi-nimum z dwoma wyjątkami . Pierwszy z nich to wstęp poświęcony przeszło-ści mojej rodziny, bowiem czuję się w pewnym stopniu przez nich ukształ-towany . Zresztą przyjąłem, że moje ży-cie osobiste nikogo nie zainteresuje, poza Służbą Bezpieczeństwa, która jak wiadomo od wielu lat nie istnieje w tamtym kształcie, gdy byłem inwi-gilowany . Drugi wyjątek to moja żona Maria . Tutaj również wykazałem się znaczną powściągliwością, chociaż akurat w tym wypadku można śmiało powiedzieć, że od zapoznania moja żona stała się świadkiem i uczestni-kiem wydarzeń, podróży, ale również tych mniej sympatycznych zdarzeń, jak np . inwigilacja, czy moje areszto-wanie . Żona należała do pierwszych

absolwentów Wydziału Prawa po 1945 r . Trzeba pamiętać, że po woj-nie studia były znacznie limitowane, a przecież w kolejce stały roczniki opóźnione przez okupację . Żona stu-diowała pod kierunkiem Prof . Karola Koranyi’ego w Toruniu, który był moim mistrzem, ale w Warszawie . Sam stu-diowałem w Krakowie i dlatego po przeprowadzce do Torunia to właśnie moja żona stała się w pewnym sensie zarówno przewodnikiem po mieście, jak również dzięki m .in . jej osobie zostałem włączony w liczne kontakty towarzyskie, np . związane z Wydzia-łem Sztuk Pięknych . Moja żona, co nas różniło, od zawsze kochała, nie będzie nadużyciem to słowo, czynnie uprawiać sport, należała do pionierek szybownictwa żeńskiego po wojnie, uprawiała narciarstwo . Trzecie jej zamiłowanie to gimnastyka . Związki z Wydziałem Prawa istniały również po ukończeniu przez żonę studiów . Jako sędzia orzekająca w wydziale cywilnym w Toruniu opiekowała się aplikantami – m .in . Ewą Kustrą, czy Marianem Filarem .

Panie Profesorze, z perspek-tywy długoletniej pracy zawodowej chciałbym zapytać o ciągle aktualne wyzwania nauki i szkolnictwa wyż-szego.

W zasadzie chciałbym ograniczyć się dwóch problemów, które są jednak ze sobą powiązane . Pierwszy z nich wiąże się z oceną, zarówno awansami zawodowymi, zdobywaniem kolej-nych szczebli w hierarchii akademic-kiej . Celem ma być nauka wysokiej klasy i dlatego wprowadza się cały ten system punktów . W praktyce jest

to system zupełnie nieadekwatny do nauk społecznych . Odkąd pamiętam, zawsze dominowały nauki ścisłe . Świat idzie naprzód i maszyn też nikt nie zatrzyma . Trzeba jednak odróż-niać nauki i szanować specyfikę każ-dej z tych grup . Rozumiem, że nauki doświadczalne potrzebują ogromnych środków do przeprowadzania ekspe-rymentów, a ich wyniki mogą mieć zastosowanie w przemyśle, w szeroko rozumianym biznesie . Zrozumienie nie może jednak oznaczać przyzwo-lenia na narzucanie swoich reguł hu-manistom . Humanista, żeby zaistnieć musi opublikować książkę, a w zasa-dzie kilka książek . Biolog czy fizyk, jeśli już pisze, to raczej podręcznik . Prawnik musi władać słowem . Niech więc uczeni nauk doświadczalnych nie negują naszego dorobku, zwłaszcza gdy nawet najlepszy artykuł 20-stro-nicowy nie będzie podstawą awansu, nie zastąpi habilitacji . Cudów nie ma . W całym tym wyścigu o punkty poja-wia się problem rzetelności i pytanie o etykę . Wbrew pozorom, plagiaty wcale nie są największą bolączka polskiej nauki . Jest to według mnie marginesowy problem . Istotnym pro-blemem jest jakość pracy naukowej . Podam przykład . Jeden naukowiec pisze habilitację, obrał sobie trudny temat, ale po sześciu latach pracy wydaje bardzo dobrą rozprawę, publi-kując przy tym kilka artykułów . Wcze-śnie wydał świetny doktorat . Takiemu kandydatowi mówi się jednak, że ma za mały dorobek, za mało punktów . Jest też inny, sprytniejszy, na dzisiej-sze czasy . Najpierw pisze się artyku-liki, publikuje się byle gdzie, najlepiej

10

▶

Temida

Wywiad

w języku obcym, za granicą . Na koniec w pośpiechu powstaje habilitacja, a osoba ta posiada pozornie znaczny dorobek . Te obcojęzyczne artykuliki niekiedy przybierają postać prac prze-glądowych, nikt ich nie weryfikuje bo jakie możliwości ma Brytyjczyk, ażeby ów tekst pod kątem merytorycznym ocenić? Znaczna część konferencji organizowana jest również dla sa-mych punktów, bo życiorys trzeba czymś zapełnić . A jeśli mamy mówić i domagać się poprawy stanu nauki to powinniśmy skupiać się na oce-nie eksperckiej, jakościowej, o czym mówię od lat . Matematyczny wzór to furtka dla spryciarzy, którzy gotowi są opanować nawet najbardziej skompli-kowane obliczenia . Ocena ilościowa, a nie jakościowa, ma tez inne nega-tywne zjawisko . Chodzi o tzw . drenaż umysłów . Widać to np . w świecie me-dyków . Kształcimy ich często bezpłat-nie za ogromne pieniądze, po czym oni wyjeżdżają za granicę . Podobnie jest z nauką . W USA przeznacza się ogromne pieniądze na wyłapywanie tych najlepszych z innych państw, w ostatnich latach ofiarą padły m .in . Indie, skąd przeniosła się spora liczba informatyków . Ostatecznie więc nie może dziwić fakt, że wśród laureatów Nagrody Nobla we wszystkich dzie-dzinach reprezentowane są Stany Zjednoczone . Z drugiej strony, nie wi-dzę tu naszych biologów, czy fizyków .

Odnosząc się jeszcze do proble-mów nauki, w moich czasach obecna była jasna, twarda zasada . Temat dok-toratu musiał zdecydowanie różnić się od habilitacji . Moja rozprawa dok-torska była poświęcona dziejom na-uki prawa w Oświeceniu, zaś kolejny awans przyszło mi zdobywać na pod-stawie pracy w przedmiocie reformy prawa karnego w XVIII wieku . To były dwa zupełnie odmienne tematy, ale wiedziałem, że nie warto iść na skróty .

Drugi problem to finanse . Finanse na badania i finanse na utrzymanie .

Zresztą w XVIII wieku naukę upra-wiali pasjonaci . Nie jest dobrze, że grantów jest tak niewiele, zresztą nie mogą one zastępować środków na rzeczywiste prowadzenie badań . Trzeba tu pamiętać, że trudno mówić o polskiej fizyce, czy biologii, a dla nauk humanistycznych właśnie ta pol-skość odgrywa istotną rolę . Świata to jednak nie interesuje . Co z tego, że świetny specjalista od romantyzmu wyda książkę, jeśli w USA nie więcej niż pięć osób to slawiści zaintereso-wani Mickiewiczem . Co więcej, raczej znają oni język polski . Jaki ma być sens tłumaczenia i wydawania takich prac w językach obcych? I kto za to ma zapłacić?

Polityka państwa w III Rzeczypo-spolitej już była oparta na założeniu, że naukowiec wyżywi się sam . Po-zwolono otwierać prywatne uczelnie, uruchamiano na więcej niż masową skalę studia zaoczne, odpłatne . Przy-szło nam pracować na kilku etatach, co musiało mieć niekorzystny wpływ na jakość prowadzonych badań . A przecież władza komunistyczna, zwłaszcza do rządów Gierka, mocno limitowała dostęp do studiów wyż-szych . Eldorado wieloetatowości jednak skończyło się, ale nadal nie wypracowano nawet jakichś założeń co do reformy . We Francji profesor skupiony jest przede wszystkim na dydaktyce, a w Polsce ma uczyć, ale jednoczenie wymaga się od niego pu-blikowania artykułów i książek . Nikt jednak nie myśli o kosztach, jakie ponoszą naukowcy – gdy przychodzi im samodzielnie opłacać koszty kon-ferencji, czy składki członkowskie w europejskich towarzystwach nauko-wych . W PRL pod tym względem było o tyle łatwiej, ze dewizy były ściśle reglamentowane i wiadomo było, że taka składka w markach niemieckich to mógł być tylko kłopot .

Trzeba też pamiętać o studentach . Wcale nie musi być tak, że miejsc na

studiach bezpłatnych jest więcej niż kandydatów . Zresztą przed wojną było tak, że funkcjonowała grupa stu-dentów wywodzących się z zamoż-nych domów, która pokrywała koszty studiowania . Dziś zresztą w Europie są różne modele wsparcia, oparte na stypendiach, kredytach, czy systemie zwolnień z odpłatności, ale w wielu krajach nauka nie zawsze jest bez-płatna . Nie można tu zasłaniać się osobami bardzo zdolnymi, aczkolwiek niezamożnymi bowiem ta grupa się obroni . Wracając do tych XVIII-XIX wiecznych pasjonatów, mogę tylko dodać dodatkowo, że np . premier Paderewski w pierwszych w zasa-dzie miesiącach Rzeczypospolitej, w 1919 r ., wspierał swój urząd dat-kami, jakie uzyskiwał będąc wybitnym pianistą . W pewnym jednak momen-cie zaprotestowała jego żona i tak dziś być powinno . Rozwój nauki nie może być oparty na entuzjastach, dla których nie istnieją takie kwestie jak rodzina czy emerytura .

Panie Profesorze, po naukow-cach muszę zapytać o studentów, ich kondycję, chęć zdobywania wiedzy, przygotowanie do pracy.

Nie wdając się w szczegóły można jednak zaobserwować postępujący, ale nie tylko na uniwersytecie, proces „wygaszania grzeczności” . Jeszcze do niedawna na wykładach mówi-łem studentom, że jeśli mają kłopot z używaniem słów takich, jak „dzię-kuję”, czy „przepraszam”, to zawsze warto sięgnąć do słownika języka polskiego . W Niemczech w hotelu Niemiec nie ma problemu z „Guten Morgen” . Co więcej, razi ten styl by-cia z telefonem przy uchu, gdy ma się wrażenie, że rozmówca jest w Nowym Jorku i trzeba do niego krzyczeć . Od prawnika, a tym samym i od studenta Wydziału Prawa i Administracji, wy-magamy więcej . Zresztą studia to taki okres, kiedy można zorganizować so-bie tak naukę, żeby mieć czas również

11

▶


Wywiad

na swoje pasje, kulturę i rozrywkę . Samo ukończenie studiów, posiada-nie mniejszej lub większej wiedzy nie wystarcza . Kiedyś, przed wojną, ma-tura była pewnym cenzusem kultury .

Oczywiście nie można generali-zować . Trzeba jednak pamiętać, że prawnik to człowiek, który umie mó-wić . W żadnym zawodzie nie ma takiej wagi umiejętność pisania i umiejęt-ność mówienia . Trzeba pisać wnioski, apelacje, wyroki . Jak byłem sędzią na tzw . nakazie pracy to była zasada, że sędzia wydaje wyrok napisany tego samego dnia, gdy ogłasza go – wraz z uzasadnieniem . Niech studenci uczą się mówienia i pisania . A przecież to zaczyna się od słuchania . Wykłady są nieobowiązkowe, ale pewne kwestie trzeba propagować . Dziś człowiek musi znać języki, pierwszy perfekcyj-nie, jako język europejski . W moich latach był to język francuski, dziś wy-party przez język angielski . Nie pamię-tamy już, że język francuski to był język dyplomacji, a kiedyś była taka zasada, że gdy spotykało się dwóch dyploma-

tów z Niemiec i Rosji to rozmawiano właśnie po francusku, żeby zachować pewną równowagę . Dziś jednak jeden język, obok polskiego, nie wystarczy . Warto znać język sąsiadów – nie-miecki, a do tego jeden na swój spo-sób ekskluzywny, np . ze Skandynawii czy Półwyspu Iberyjskiego . Hiszpań-skim włada dziś prawie cała Ameryka Łacińska i niedługo połowa w USA; portugalski to język używany w Brazy-lii . Znajomość tych języków może da-wać pewne fory np . przy aplikowaniu o różne stypendia zagraniczne . Chcąc zaś uczyć i poszerzać znajomość ję-zyków obcych, trzeba słuchać . Z nie-zadowoleniem obserwuję minimalne zainteresowanie wykładami profeso-rów z zagranicy . To przecież dosko-nała okazja do zapoznania się z tym, jak ktoś mówi, z żywym językiem . Moja uwaga, niestety, dotyczy również asystentów . W moich czasach, gdy sam byłem asystentem to było tak, że przyjeżdżał gość z zagranicy i skoro to ja znałem francuski to byłem odpo-wiedzialny za tego profesora podczas

wizyty w Polsce . Moim zadaniem było więc oprowadzanie po mieście, bycie tłumaczem itd . To jednak procento-wało, bowiem po jednej z takich wizyt zostałem zapytany, czy nie zechciał-bym przyjechać na stypendium do Grenoble . Jadąc zresztą do Francji, w wyniku tego mojego bycia przewod-nikiem, znałem już cały szereg profe-sorów francuskich .

Wracając zaś do kształcenia na studiach prawniczych – to nie może być żadna szkółka zawodowa . Stu-dent nie jest w stanie przewidzieć i nie powinien tego zakładać, że przez całe życie będzie wykonywać jeden zawód . Z tego powodu warto interesować się prawem cywilnym czy karnym, ale trzeba znać też prawo rzymskie . Podobnie jest z historią prawa w Eu-ropie . Prawnik musi to wiedzieć . Nie wystarczy nauczyć się ustawy, która w trakcie okresu studiów może zo-stać znowelizowana, czy nawet zupeł-nie zastąpiona nową . Trzeba zdawać sobie sprawę, ze pewne rzeczy mam wiedzieć do egzaminu a potem się zo-baczy .

Z dystansem podchodzę również do całego tego zapatrzenia na świat techniczny . Prawnik jako intelektuali-sta nie powinien wzbraniać się przed tego typu rozwiązaniami, ale co stanie się, gdy wyłączą nam Internet, czy wi-rus zainfekuje nasz komputer? Żadna Wikipedia nie zastąpi nam własnej pracy intelektualnej, w tym również kontaktów z interesującymi ludźmi . Proszę zwrócić uwagę na cyberprze-stępczość . Dziś napady na banki ro-dem z opowieści o Dzikim Zachodzie prawie nie występują, odchodzą w za-pomnienie . Cywilizacja elektroniczna podatna jest na wszelkiego rodzaju przestępstwa, za którymi prawo nie nadąża . Humanista musi patrzeć na człowieka .

Panie Profesorze, bardzo dzię-kuję za rozmowę! nProf. Stanisław Salmonowicz i prof. Katarzyna Chałasińska-Macukow (ówczesna rektor UW) podczas

uroczystości odnowienia doktoratu, 27 kwietnia 2012 r. Warszawa (fot. Jarosław Brzeziński, Archiwum Biura Promocji Uniwersytetu Warszawskiego).

12

▶

Temida

Ważne sprawy

Wokół logo Uniwersytetu

Panta rei chciałoby się powie-dzieć za filozofem starożytnym .

Wszystko wokół zmienia się . Ostat-nio bardzo dynamicznie . Zmienia się także Uniwersytet Mikołaja Koper-nika . To dobrze . W szybkim tempie nadrabiane są zaległości i skracany dystans dzielący UMK od uniwersyte-tów zagranicznych, w tym szczególnie tych, z którymi najchętniej porównu-jemy się, czyli europejskich .

Od kilku miesięcy toczy się, z mniejszym lub większym nasile-

niem, dyskusja wokół potrzeby zmiany logo Uniwersytetu . Jak można było przewidzieć, nie jest ona łatwa . Za-równo zwolennicy, jak również prze-ciwnicy „nowoczesności” i „postępu”, także na tym obszarze, mają swoje argumenty . Kilka rad wydziałów za-jęło oficjalne stanowiska . Rezygnacji ze „słoneczka” uniwersyteckiego zde-cydowanie przeciwne są Wydziały: Nauk Pedagogicznych, Nauk Histo-rycznych oraz WPiA . Czas pokaże ja-kie stanowisko przeważy .

Swego czasu wypowiedział się w tej sprawie również były Dziekan WPiA (w latach 1976–1978), a także były Prorektor Uniwersytetu (w latach 1987–1990) Prof . zw . Jan Głuchowski . Wydaje się, że Jego – nie wszystkim znane – stanowisko warto przybliżyć na łamach „Te-midy” .

Poniżej przedruk artykułu, który ukazał się w Gazecie Wyborczej w dniu 30 kwietnia 2015 r . n


Jan Głuchowski, emerytowany profesor zwyczajny UMK

Wprowadzenie nowego logo Uni-wersytetu Mikołaja Kopernika

wywołało krańcowe zdumienie i la-winę sprzeciwów . Zasadnie .

Władze i Senat uczelni nie są wła-ścicielami symboli uniwersyteckich, a jedynie depozytariuszami . Właści-cielami zaś są założyciele uczelni i pokolenia pracowników i studen-tów, którzy studiowali w niej, studiują i będą studiować .

Podjęta przez Senat decyzja może być groźnym precedensem na przy-szłość . Każdy musi przyznać, że pod-ważyła ona kanon nietykalności logo i stworzyła precedens możliwości zmiany . Pamiętajmy, że kadencja Se-natu trwa zaledwie trzy, cztery lata . A skoro uczyniono to w 2015 r ., to kto może zagwarantować, iż kolejne ograny kolegialne uczelni nie podejmą

podobnej decyzji w nadchodzących latach . Czyżby każde kolejne poko-lenie miało się legitymować innym logo uniwersytetu? Wprowadzono więc groźną destabilizację w tak waż-nej materii . Podejmując złą decyzję w tej kwestii, okazano też lekcewa-żenie tym, którzy stworzyli symbole UMK . I wreszcie naruszono zasady poprawności proceduralnej . Zgłosze-nie wniosku w tak ważnej sprawie i uchwalenie nastąpiło na tym samym posiedzeniu .

Regułą jest, że uczelniane logo najstarszych i najlepszych uniwer-sytetów na świecie pozostają przez wieki w niezmienionej postaci i ni-komu nie przychodzi do głowy, aby je reformować . Są chronione jak źrenica oka . I trwałą zasadą pozo-staje ich estetyczna ozdobność; tym

większa, im są starsze . Przykładowo: logo Cambridge ma już 800 lat i oba jego elementy muszą – jako zasada – być prezentowane łącznie . Stąd też argument, że „słoneczko” nie jest no-woczesne, należy uznać wręcz za pro-stacki . Tak samo jak stwierdzenie, że przywiązanie do tradycji jest zaskaku-jące ( Jacek Chmielewski „GW”, 10 .04 br .) .

Nasze logo ma ponadto cechę szczególną – nawiązuje bezpośrednio do systemu heliocentrycznego, a tym samym do osoby patrona uniwersytetu Mikołaja Kopernika . Marną pociechą jest fakt, że zmieniając pierwsze, nie ważono się zmienić też nazwy uczelni .

I wreszcie świadomie patetycznie refleksja . Mawia się, że uniwersytet jak Kościół jest instytucją wieczną . I nie ma powodów w to wątpić . W kra-

13

▶


Ważne sprawy

jach, w których powstał, nigdy nie przestał działać . Co najwyżej w in-dywidualnych przypadkach łączono go z innym, zmieniano strukturę czy zawieszano na jakiś czas jego dzia-łalność . Ale trwał i będzie trwał . On i jego symbole .

Sądzę, że w nadchodzących de-kadach i wiekach każdy, kto spojrzy na obecne logo UMK, dozna przyjem-nego odczucia . W porównaniu z nim nowo przyjęte mogłoby symbolizo-wać z równym powodzeniem firmę

komputerową czy klub piłkarski . Na-leży też zapytać, czym się kierowano podejmując decyzję o wprowadzeniu zmiany . Skoro dziś nie przedsta-wiono żadnego przekonującego argu-mentu w tej kwestii, to tym bardziej kiedyś pozostanie ono bez żadnej odpowiedzi .

I wreszcie osobista drobna re-fleksja . Mam na palcu sygnet z logo jednej z najlepszych uczelni – The University of Michigan – gdzie prze-bywałem w charakterze Visiting Pro-

fessora . Obok łacińskich słów jest na nim prosty kaganek oświaty i data: 1817 rok . Pamiętam, z jakim rozba-wieniem opowiadał mi prof . Hart L . Wright z Wydziału Prawa, że jeden z profesorów fizyki zaproponował zastąpić światło kaganka laserowym promieniem, co uznano powszechnie za kiepski dowcip albo niewyważony projekt . Ja też należę do rzeszy tych, dla których kopernikańskie „sło-neczko” jest bliższe i ważniejsze od dwóch bezimiennych okręgów . n

Parametryzacja na wokandzie

dr hab. Arkadiusz Lach, Prof. UMK, Prodziekan WPiA

W dniu 9 lipca 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok w sprawie II SA/Wa 1395/14 ze skargi Wydziału Prawa i Administra-cji UMK w Toruniu na decyzję MNiSW w przedmiocie przyznania kategorii naukowej na podstawie kompleksowej oceny jakości działalności naukowej

lub badawczo-rozwojowej jednostek naukowych. Orzeczenie to jest warte przybliżenia co naj-mniej z dwóch względów: po pierwsze z uwagi na kryteria i tryb oceny parametrycznej, po drugie zaś z uwagi na stanowisko organu w trakcie postępowania.

Decyzją z dnia 15 października 2013 r . MNiSW przyznał WPiA UMK

kategorię naukową B . W uzasad-nieniu decyzji znalazły się zacyto-

wane in extenso kryteria oraz tryb oceny wynikające z rozporządzenia

14

▶

Temida

Ważne sprawy

w sprawie oceny parametrycznej jednostek naukowych, nie wskazano jednak czym kierował się Minister przyznając Wydziałowi stosunkowo niską liczbę punktów za kategorię IV oceny, tj . najważniejsze 10 osiągnięć . Fakt pominięcia uzasadnienia w tym zakresie został podniesiony we wnio-sku WPiA o ponowne rozpoznanie sprawy . Jednak w decyzji wydanej po ponownym rozpoznaniu sprawy w dniu 16 maja 2014 r . zarzut ten został pominięty i w uzasadnieniu tej decyzji nie znalazło się żadne wska-zanie co do uzasadnienia oceny w ka-tegorii IV .

W związku z powyższym WPiA zaskarżył decyzję z dnia 16 maja do WSA w Warszawie, podnosząc na-ruszenie art . 11 kpa przez arbitralne nierozpoznanie zarzutów strony i brak stosownego uzasadnienia dla kryterium IV . W uzasadnieniu skargi wskazano między innymi, że brak szczegółowego uzasadnienia unie-możliwia jednostce nie tylko pozna-nie motywów oceny, ale wyciągnięcie wniosków na przyszłość i poznanie, jakimi kryteriami kierowali się eks-perci dla przedsięwzięcia działań po-prawiających ocenę .

W odpowiedzi na skargę Minister wniósł o jej oddalenie wskazując, że strona mogła od początku zapoznać się z uzasadnieniem przyznania kry-terium IV, które zostało udostępnione w Internecie od momentu wydania pierwszej decyzji . I tu pojawiła się jedna z najbardziej zdumiewających okoliczności niniejszej sprawy . Otóż w odpowiedzi na skargę Ministerstwo zacytowało opinię przedstawioną na jakimś etapie oceny przez ekspertów,

pomijając jednak (zapewne przez nie-uwagę) z jej środka passus stwierdza-jący, że ze względu na wykryty później błąd systemu informatycznego strona nie miała możliwości zapoznania się z uzasadnieniem opinii ekspertów sporządzonej przed pierwszą decyzją . W świetle ujawnienia przez skarżą-cego na rozprawie całości opinii ze wskazanym wyżej stwierdzeniem, Ministerstwo zmuszone było przy-znać, że rzeczywiście prawdą jest to, co twierdzi strona, że nie miała wcze-śniej dostępu do uzasadnienia, a o jego istnieniu dowiedziała się dopiero z odpowiedzi na skargę .

W uzasadnieniu wyroku WSA przypomniał, że „brak należytego uzasadnienia faktycznego i prawnego rozstrzygnięcia powoduje, iż decyzja o charakterze mieszanym nosi cechy dowolności, co – w ocenie Sądu – miało miejsce w niniejszej sprawie”, a „trudnym do zaakceptowania jest stanowisko, że skoro ewentualnie od-niesiono się w «systemie informatycz-nym» do wszelkich szczegółowych kwestii będących podstawą wydania rozstrzygnięcia, jak też do zarzutów strony zawartych we wniosku o po-nowne rozpoznanie sprawy, to tym samym uzasadnienie decyzji mogło zostać w tym zakresie ograniczone . Na takie ominięcie zasady wyrażo-nej w art . 107 k .p .a . żaden przepis prawa nie zezwala i nie można za-stąpić formy pisemnej uzasadnienia, tzw . systemem, bowiem informacje zawarte w systemie dotyczące odpo-wiedzi na zarzuty, wszelkie uzasad-nienia i wyjaśnienia ocen, powinny również stanowić integralną część decyzji” . Nawet zaś jeśli przyjąć, ze

względu na specyfikę decyzji wyda-wanych przy ocenie parametrycznej, że część uzasadnienia może zostać zawarta w systemie informatycznym, to brak dostępu do tego uzasadnie-nia – zdaniem WSA – stanowi brak uzasadnienia samej decyzji, zaś brak „umieszczenia w uzasadnieniu wszystkich argumentów, jakie legły u podstaw wydania rozstrzygnięcia sprawia, ze w tym zakresie strona zo-staje de facto pozbawiona możliwości rozpoznania całości sprawy w postę-powaniu dwuinstancyjnym” . Nie zna-jąc uzasadnienia, strona nie mogła też podnieść kontrargumentów we wnio-sku o ponowne rozpoznanie sprawy i podjąć próby przekonania organu do swoich racji .

Mając na względzie charakter stwierdzonych uchybień, WSA uchylił zaskarżoną decyzję, jak i pierwszą de-cyzję w przedmiocie kategorii nauko-wej i przekazał sprawę Ministrowi do ponownego rozpoznania . Od wyroku tego nie wniesiono skargi kasacyjnej .

Niniejsza sprawa i zapadły wyrok skłaniają do refleksji na temat przy-gotowania oceny parametrycznej, jej kryteriów i przebiegu, co w kontek-ście prac nad nową oceną może być okazją do przypomnienia znanego angielskiego powiedzenia „Anything worth doing is worth doing well” . Dla jednostek naukowych skarżących rozstrzygnięcia MNiSW przedsta-wiony przebieg postępowania może być przestrogą, że należy bardzo do-kładnie badać dostępny materiał do-wodowy, w tym ten istniejący jedynie w formie elektronicznej . n

15

▶


Ważne sprawy


Prof. Bogusław Śliwerski

Z inicjatywy Akademickich Klubów Obywatelskich im . Prezydenta

Lecha Kaczyńskiego na Politechnice Łódzkiej odbyła się w dniu 26 wrze-śnia 2015 r . konferencja pt . Problemy szkolnictwa wyższego – diagnozy i perspektywy .

Program został podzielony na cztery zagadnienia oraz dyskusję . Debatę otwierał referat piszącego te słowa – pedagoga prof . Bogusława Śli-werskiego, który nosił tytuł: „Kształce-nie w szkołach wyższych – człowiek czy rynek pracy?” . Kolejnym mówcą był ekonomista i prawnik, specjali-sta z zakresu prawa pracy i polityki społecznej z Uniwersytetu Ekono-micznego w Katowicach – prof . Jan Wojtyła („Finansowanie szkolnictwa wyższego – źródła, kryteria, metody”); następnie prawnik prof . M . Sewe-ryński („Zarządzanie szkołą wyższą – model akademicki czy menedżer-ski?”), a zakończył plenarne wystą-pienia wykład prof . Artura Świergiela („Niepubliczne szkoły wyższe – part-ner czy konkurent?”) . Obradom prze-wodniczył wspomniany powyżej prof . Michał Seweryński, b . minister edu-kacji, minister nauki i szkolnictwa wyższego, obecnie senator RP .

Jak widać już z samej problematyki tego seminarium poruszone zostały najbardziej zapalne kwestie naszego środowiska, które ma świadomość bardzo głębokiego kryzysu w szkolnic-twie wyższym właśnie w powyższych wymiarach . Organizatorowi nie zale-żało na tym, by problematyka została wyczerpana, bo byłoby to niemożliwe

w czasie krótkiego spotkania z udzia-łem czterech wykładowców . Na dysku-sję mieliśmy jednak 2 godziny, które to uczestnicy konferencji wypełnili . Wiem, że będą miały miejsce kolejne konferencje AKO poświęcone szkol-nictwu wyższemu ze szczególnym uwzględnieniem kwestii roli państwa w polityce szkolnictwa wyższego oraz

procesowi awansowemu i naukowo--badawczemu .

Moje wystąpienie poprzedziło motto, którym uczyniłem myśl prof . Kazimierza Twardowskiego z 1933 r . z jego książki pt . O dostojeństwie Uni-wersytetu (Poznań: Uniwersytet, s . 6): (…) Uniwersytet promienieje dosto-jeństwem, spływającym na niego z ol-brzymiej doniosłości funkcji, którą

Prof. B. Śliwerski podczas konferencji (fot. AKO im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Łodzi).

16

▶

Temida

Ważne sprawy

pełni. Wszak niesie ludzkości świa-tło czystej wiedzy, wzbogaca i pogłę-bia naukę, zdobywa coraz to nowe prawdy i prawdopodobieństwa – two-rzy jednym słowem najwyższe war-tości intelektualne, które przypaść mogą człowiekowi w udziale.

Dziękując Panu prof . Michałowi Seweryńskiemu za zaproszenie na kluczową dla polskiego szkolnictwa wyższego konferencję, określiłem najpierw własne stanowisko wobec kwestii, która została ujęta w tytule mojego referatu . Mówiłem bowiem o edukacji akademickiej jako dobru wspólnym, akcentując „wspólność” edukacji jako dobro, które ma stać się dla członków naszego społeczeństwa dobrem rzeczywistym, dostępnym, w którym i przez które każdy człowiek staje się lepszy lub przynajmniej ma możliwość takim się stać .

Interesowało mnie w jakiej mierze szkolnictwo wyższe staje się czymś wspólnym i przyczynia się przez to do tworzenia wspólnoty – universitas . Od ponad dziesięciu lat, kiedy to Polska weszła w skład państw członkowskich Unii Europejskiej, coraz bardziej od-chodzimy od analiz makropolitycz-nych sektora naszej edukacji na rzecz skupiania uwagi na – jakże chwytli-wych propagandowo a wygodnych dla rządzących – międzynarodowych da-nych porównawczych .

Tymczasem wygenerowana „po-tęga” międzynarodowych raportów czy rankingów uniwersyteckich służy rządzącym do manipulacji świadomo-ścią społeczną, by obywatele nabrali przekonania o rzekomo niskim pozio-mie kształcenia i prowadzenia badań naukowych w rodzimych, a państwo-wych uniwersytetach, uczelniach technicznych, ekonomicznych, przy-rodniczo-humanistycznych czy także nielicznych o akademickim statusie niepublicznych szkołach wyższych .

Środkiem do tej manipulacji stały się korzystne finansowo dla osób

związanych z władzą, ale fałszujące świadomość społeczną, raporty orga-nizacji międzynarodowych, z pomocą których – na podstawie rzekomo klu-czowych danych komparatystycznych o stanie także polskiego szkolnictwa wyższego i nauki – można było podpo-rządkować makropolitykę neoliberal-nej ideologii . W jej wyniku nastąpiło przeformułowanie społecznych celów państwa nowoczesnego, narodowego w kierunku społeczeństwa postindu-strialnego, które zostaje naznaczone przez procesy umiędzynarodowienia, globalizacji, postępującej integracji gospodarczej .

Wkrótce ukaże się kolejna książka z zakresu komparatystyki akademic-kiej prof . Marka Kwieka z Uniwersy-tetu Adama Mickiewicza w Poznaniu pt . „Uniwersytet w dobie przemian. Europejska perspektywa porównaw-cza” (PWN 2015), w której autor prezentuje nie tylko wyniki własnych badań, ale także mało znane i dysku-towane w naszym kraju źródła zagra-niczne na temat polityki szkolnictwa wyższego w świecie i krajach UE .

Rządzący podważają zaufanie społeczne do publicznego szkolnic-twa wyższego i jego kadr, by zarazem utrzymywać wygodne dla własnych in-teresów instytucje rzekomej kontroli i nadzoru nad tymi instytucjami . Od 2002 r ., kiedy powstała Polska (wtedy jako Państwowa) Komisja Akredyta-cyjna wraz z aparatem urzędników ministerstwa, nie tylko jest niesku-teczna w weryfikowaniu jakości kształcenia, ale generuje swoim bez-władem, jak i „wytrychami” – lukami prawnymi patologie . To właśnie ta praktyka doskonale sprawdziła się w realizowaniu skrywanych przed społeczeństwem interesów wąskich grup politycznych, które dzięki niej mogły, pod pozorem troski o univer-sitas, prowadzić destrukcyjną działal-ność, niszczącą ponad kilkusetletnie fundamenty polskiej nauki będącej

przecież w okresie dwudziestolecia międzywojennego wzorem dla cywili-zowanego świata .

Kłamstwo polityków jest coraz częściej skrywane za pomocą subtel-nych technik public relations, a więc z zastosowaniem wiedzy naukowej . Ma ono intencjonalny charakter, podobnie jak jego niedostrzeganie przez naukowców, którzy, jeśli nie demistyfikują fałszu społeczeństwu, to w równej mierze, co jego sprawcy, przyczyniają się do destrukcji w szkol-nictwie wyższym oraz do niszczenia sfery publicznej, a tym samym i do zapaści rodzimej demokracji . Nie-świadomi zagrożeń ze strony wła-dzy obywatele tracą na tym nie tylko osobiście, ale i społecznie, bowiem tłumiona jest w nich konieczna dla ist-nienia sfery publicznej w społeczeń-stwie obywatelskim wrażliwość na dysfunkcje, patologie, które rozwijają się w wyniku nieświadomości ich rze-czywistych źródeł .

Nieustanne komunikowanie Po-lakom wyników różnego rodzaju ran-kingów, które nie mają nic wspólnego z naukową diagnozą jakości kształce-nia w szkolnictwie wyższym w kra-jach rozwijających się czy już wysoko rozwiniętych gospodarczo sprawia, że kierujący resortem nauki i szkol-nictwa wyższego mogą prowadzić ukrytą grę ekonomiczną . Jej benefi-cjentami są coraz węższe grupy inte-resów skupione wokół władzy, w niej uczestniczące lub lobbujące na rzecz korzystnych dla nich rozwiązań eko-nomicznych, biznesowych, a nie kultu-rowych (misyjnych) czy społecznych .

Być może nawet łatwiej jest nie-którym ekspertom skrywać się za wynikami zmanipulowanych wyników badań (zdarza się, że uzgadnianych z władzami resortu), by uniknąć od-powiedzialności za decyzje polityków, które powstały na podstawie tzw . na-ukowych ekspertyz . Można jednak zapytać, czy ich milczenie wobec

17

▶


Ważne sprawy

spotkania firmowe

mercure.com | ponad 700 hoteli w 50 krajach | infolinia 801 606 606

toruń centrum

Hotel mercure toruń centrum ul. kraszewskiego 1/3 | 87-100 toruń tel.: +48 56 619 65 50 | e-mail: [email protected]

integracja i konferencje w sercu torunia

idealna lokalizacja

6 profesjonalnie wyposażonych sal konferencyjnych

110 wygodnych i funkcjonalnych pokoi

szybkie łącze wi-fi

spotkania firmowe


toruń centrum



idealna lokalizacja




spotkania firmowe


toruń centrum



idealna lokalizacja




spotkania firmowe


toruń centrum



idealna lokalizacja



szybkie łącze wi-fimanipulacji władzy nie tyle danymi, chociaż i to ma miejsce, ale przede wszystkim ich interpretacją, uspra-wiedliwia usprawiedliwianie tego procederu tym, że badania zostały przeprowadzone zgodnie z obowiązu-jącymi w naukach społecznych meto-dologicznymi rygorami .

Kto poza ekspertami jest w sta-nie stwierdzić, czy owa metodolo-gia uwzględniła fundamentalne dla diagnozy zmienne, skoro naukowcy sami kryją je za zachwytem własnych interpretacji uzyskanych danych? To nie jest przecież bez znaczenia, czy reformy w szkolnictwie wyższym i na-uce są czynione z głównymi aktorami zmiany, przeciwko nim i wbrew inte-gralności wszystkich funkcji oraz mi-sji uczelni .

Mój referat poświęciłem proble-matyce kształcenia, która w zadziwia-

jący sposób została podporządkowana w naszym kraju nie tylko ideologii i socjotechnikom międzynarodowego biznesu, ale też stała się okazją do budowania w Polsce globalistycznych „przystawek” pod pozorem troski o wyrównywanie szans edukacyjnych młodzieży oraz podwyższania po-ziomu wykształcenia Polaków, by rzekomo mogli żyć i funkcjonować zawodowo oraz realizować się w spo-łeczeństwie wiedzy .

Nie dostrzegamy, że metodą „sa-lami”, fragmentarycznie, kawałek po kawałku, uniwersytety i politechniki, akademie i szkoły wyższe pozba-wiane są przez rządzących autono-mii . A przecież nasze społeczeństwo posiada znacznie głębsze korzenie i dzieje rozwoju własnej kultury, niż np . amerykańskie . Posiadamy na szczęście instynkt samozachowaw-

czy przeciwstawiając się mniej lub bardziej skutecznie inkluzji mecha-nizmów, struktur, procesów i regu-lacji mających na celu usunięcie z akademickiego uniwersum antro-posfery aksjologicznej . Pisze o tym w „Przeglądzie Pedagogicznym” (2014 nr 1) prof . Urszula Ostrowska z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy .

Szanowana w polskiej kulturze od tylu wieków idea „universitas” jest niepodważalnym fenomenem koja-rzonym z humanistyczną instytucją, która była i jest postrzegana jako de-pozytariusz i nośnik ponadczasowych wartości o fundamentalnym znacze-niu dla tradycji i samoświadomości naszego narodu . To uniwersytet na-leży do najstarszych instytucji akade-mickich w dziejach Polski . Przetrwał różne epoki historyczne, wytrwał

18

▶

Temida

Ważne sprawy

w różnych systemach politycznych i gospodarczych, przetrzymał okresy rządów totalitarnych – nazistowskich i sowieckich, (…) zachowując „uniwer-syteckiego ducha” – tzn. pielęgnując i strzegąc systemu elementarnych zasad i konstytutywnych wartości go stanowiących, pozostał w istocie swej uniwersytetem jako wiodąca instytu-cja kulturotwórcza w zakresie kształ-towania umysłów, wiedzy, postaw, umiejętności oraz innych elementów cywilizacji. (U . Ostrowska, s . 98) .

Truizmem jest już dzisiaj mó-wienie o tym, że edukacja jest fun-damentem rozwoju współczesnego świata, gospodarki opartej na wiedzy oraz społeczeństwa uczącego się . Ukończenie studiów stało się dzisiaj minimalnym warunkiem, którego spełnienie pozwala mieć nadzieję na szansę godnego i bezpiecznego życia (co nie znaczy wcale, że wyższe wy-kształcenie gwarantuje spokojne ży-cie; przywykło się tak mniemać, gdyż wykształcenie pozostaje przywilejem mniejszości) . Uniwersytet w służbie gospodarki rynkowej staje się insty-tucją instrumentalizującą człowieka, którego godność przejawia się w tym, że jest on środkiem służącym do reali-zowania obcych mu celów .

Władze są zainteresowane tym, by kreując w sposób antagonistyczny rzeczywistość edukacyjną, wpływać na nią z pozycji jedynie słusznej, prawdziwej, wartościowej własnej ideologii, niezależnie od tego, czy spo-łeczeństwo i środowisko akademickie akceptuje to, czy też nie . Szkoły wyż-sze w służbie mechanizmów rynkowej rywalizacji stają się zarazem marke-tingowym produktem naszych cza-sów . Zafascynowanie skutecznością, instrumentalizacją wyznaczanych i narzucanych przez resort szkolnic-twu wyższemu, w tym naukowcom celów ekonomicznych sprawia, że nie dostrzega się „przeciwskuteczności”, która polega na tym, że jeśli zanadto

władzy zależy na osiąganiu określo-nych celów, to de facto prowadzi do ich przeciwieństwa .

O ile makropolityka akademicka w krajach nowoczesnych, rozwijają-cych się ujmowała ten poziom edu-kacji jako w olbrzymiej mierze dobro publiczne i z tego tytułu rządzący byli zobowiązani do maksymalizowania środków publicznych na jego utrzyma-nie i rozwój, o tyle w ponowoczesnych społeczeństwach, w których nastą-piło przedefiniowanie państwa w kie-runku państwa dobrobytu, kształcenie wyższe ma bardziej służyć dobru pry-watnemu, jednostkowemu . „Uspra-wiedliwia” to niejako zmniejszanie zaangażowania państwa w finanso-waniu szkolnictwa ze środków pu-blicznych . Sprzyja to także zanikaniu wyjątkowej roli uniwersytetu jako instytucji społecznych, które spełnia-łyby kluczową rolę nie tylko w dys-kursie naukowym, ale i politycznym oraz eksperckim .

Mam jednak nadzieję, że nie koń-czy się okres troski i odpowiedzialno-ści rządzących za szkolnictwo wyższe z zagwarantowaniem mu praw do za-chowania w nim kluczowych dla jako-ści kształcenia i prowadzenia badań naukowych zadań i rozwiązań orga-nizacyjno-prawnych . Czy rzeczywiście szkolnictwo wyższe ma podporządko-wywać się nowym interesariuszom i traktowaniu kadry akademickiej jako siły roboczej mającej odpowiadać na zamówienia, a nawet nasilające się roszczenia tych pierwszych? Czy w wyniku procesu podporządkowy-wania szkolnictwa wyższego przede wszystkim logice ekonomicznej i an-tagonistycznej rywalizacji rynkowej nie sprzyjamy biurokratycznej bo-lonizacji procesów kształcenia i nie osłabiamy niezależności prowadzenia badań naukowych?

Chciałbym jeszcze odnieść się do referatu prof . Jana Wojtyły, którego tematem były problemy finansowa-

nia szkolnictwa wyższego, a raczej jego niedofinansowania czy nawet dekapitalizowania . Prof . J . Wojtyła wykazywał to, czego wszyscy jeste-śmy świadomi (z wyjątkiem nielicz-nej grupy beneficjentów z otoczenia i wpływów rządzących), że sposób finansowania szkolnictwa wyższego w Polsce jest katastrofalny, na żenu-jąco niskim poziomie, zaś wymagania wobec naukowców i studentów są ta-kie jakbyśmy wszyscy żyli i zarabiali w USA . Prof . J . Wojtyła wskazał na następujące czynniki destrukcyjne, za które odpowiada polski rząd:

» utrata niezależności naukowo-ba-dawczej i dydaktycznej wyższego szkolnictwa publicznego jako zmienna prowadząca do patologii, unikania rzetelności badawczej, naruszania dobrych obyczajów i prawa;

» biurokratyzacja procesów badaw-czych i dydaktycznych nie sprzyja akceptacji nawet najlepszych pro-jektów;

» traktowanie uczestniczenia na-ukowców w badawczych zespo-łach międzynarodowych jako USŁUGI, a zatem i obciążanie jej VAT-em;

» niekompetentna kontrola NIK w szkolnictwie wyższym, w wy-niku której pojawiały się zarzuty, że niektóre jednostki nie organi-zowały przetargu na zatrudnienie do badań naukowców wg zasad zamówień publicznych;

» bardzo niskie nakłady na badania naukowe z budżetu państwa – na poziomie poniżej 1% PKB;

» błędna polityka rządu, bo instru-mentalna, koniunkturalna, by wspierać finansowo jedynie te dyscypliny naukowe oraz wpisu-jące się w nie projekty badawcze, które są przydatne pracodawcom, gospodarce, rynkowi;

» błędna polityka fiskalna wobec szkolnictwa wyższego, w wyniku

19

▶


Ważne sprawy

której wprowadza się liczne na-rzuty we wnioskach grantowych na doradztwo, ekspertyzy itp .;

» przejmowanie praw autorskich za dzieła pracowników nauko-wych sprawia, że młodzi i zdolni naukowcy nie mają motywacji, by oddawać – niejako za darmo – własną myśl twórczą;

» absurdalne ograniczanie przez Komisję UE projektów badaw-czych w naszym kraju np . profe-sor lub adiunkt wymyślił projekt badawczy, ale UE żąda przetargu na kierownika projektu(!) czy na-ruszanie prawa przez ministra na-uki i szkolnictwa wyższego, który żąda w trakcie realizowanego pro-jektu wprowadzenia aneksu do umów niekorzystnie warunkują-cego honoraria za pracę;

» prowadzenie przez resort nauki i szkolnictwa wyższego z naukow-cami dialogu, w ramach którego akademicy mają być wobec wła-dzy „na kolanach”;

» ocena parametryczna pracow-ników naukowych czyni z nich – z jęz . rosyjskiego – „naucznymi

rabotnikami”, a więc prowadzi do kolekcjonowania punktów, produ-kowania publikacji, dopisywania się do cudzych rozpraw, byle mieć więcej punktów .

Jakie są drogi wyjścia? Zdaniem prof . J . Wojtyły szkol-

nictwo wyższe musi odzyskać swoją autonomię oraz być uwolnione od de-cyzji rządzących gremiów partyjnych . Powinien powstać nowy zawód – re-cenzent naukowych publikacji, by wy-kluczać „kolesiowskie” recenzowanie . Postuluje on również zdecydowane zwiększenie środków dla uczelni na badania statutowe, gdyż w przeciw-nym razie będą upadać tzw . szkoły naukowe . Należy też demistyfikować nieuczciwą konkurencję, która w re-klamach swoich szkół operuje fikcją, pozorem, obietnicami bez pokrycia . Już 35 tys . absolwentów polskich szkół wyższych chce wyjechać zagra-nicę .

Podsumowując konferencję, przy-znaję, że lubię uczestniczyć w spo-tkaniach, które toczą się w naszym środowisku w bezinteresownym klimacie, a dotyczą sytuacji w szkol-

nictwie wyższym . Nie chodzi o to, by narzekać, ale by w społeczności skoncentrowanej na temacie dokonać wymiany wyników badań naukowych i poglądów, które bazują na doświad-czeniach w zakresie zarządzania szko-łami wyższymi . Tak było w Łodzi, zaś wywołane tam problemy, jak i wska-zane przeze mnie tylko pewne wątki niech będą przyczynkiem do szerokiej dyskusji, tak pożądanej w roku jubile-uszu 10-lecia ustawy Prawo o szkol-nictwie wyższym .

Prof. zw. dr hab., dr h. c. Bogusław Śliwerski – pedagog, prof . zw . Uni-wersytetu Łódzkiego i Akademii Pedagogiki Specjalnej im . Marii Grzegorzewskiej w Warszawie; Prze-wodniczący Komitetu Nauk Pedago-gicznych PAN, Członek Prezydium Centralnej Komisji Stopni i Tytułów – Przewodniczący Sekcji I Nauk Hu-manistycznych i Społecznych; sprawy z zakresu m .in . oświaty i szkolnictwa wyższego na bieżąco komentuje na swoim blogu: http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/

20

▶

Temida

Sukcesy

Piłka w grze!

Wojciech Kiełbasiński i Wojciech Kućmaja, studenci WPiA UMK w Toruniu

Wydział Prawa i Administracji UMK w Toruniu, obok osiągnięć naukowych, może pochwalić się również drużyną piłkarską „Kolo Terrorita”. Zespół bo-wiem złożony jest w większości ze studentów prawa UMK, a jego początki sięgają roku akademickiego 2013/14. Zawodników połączyła pasja do sportu,

a szczególnie do futbolu. Już na pierwszym spotkaniu założycieli drużyny tematem przewod-nim była właśnie piłka nożna. Pierwszy mecz został rozegrany w dniu 13 października 2013 roku, a przeciwnikiem powstającej dopiero drużyny „Kolo Terrority” byli reprezentanci ówcze-snego II rok prawa. Pomimo tego, że był to pierwszy wspólny mecz, zespół dość pewnie wygrał. Osiągnięty sukces tylko wzmocnił pomysł sformalizowania wspólnej rywalizacji i założenia drużyny piłkarskiej. Pomysłodawcą nazwy drużyny i twórcą oficjalnego herbu jest jeden z za-wodników zespołu, kol. Łukasz Osiński, związany zresztą z WPIA UMK.

Od tego czasu minęło już 2 lata, przez które zawodnicy doskonalili swoją grę osiągając przy tym liczne sukcesy na toruńskich boiskach . Początki jed-nak nie były łatwe, formalnie debiut drużyny przypadł już w listopadzie, a swój pierwszy, piłkarski sprawdzian zawodnicy zdawali na charytatyw-nym turnieju „Jest Fajnie” . Niestety, po dwóch porażkach i zaledwie jed-nym remisie „Kolo Terrotita” nie wy-chodzi z grupy, a egzamin ten można było uznać za niezdany . Rehabilitacja miała nastąpić już niedługo, ponie-waż wielkimi krokami zbliżała się Studencka Liga Piątek Piłkarskich rozgrywana na hali UCS-u, w której to rywalizacji prawnicy zawsze byli obecni . W eliminacjach do tych roz-grywek „Kolo Terrorita” zajęło pierw-sze miejsce i awansowało do głównej fazy turnieju . Niestety, po zaledwie jednym wygranym meczu i kilku dość wyraźnych porażkach „Kolo Terrorita” nie awansowało do fazy pucharowej i zakończyło swój udział w lidze . Po-czątkowe niepowodzenia nie zała-

mywały jednak zespołu, który dzięki determinacji zaczął osiągać sukcesy . Pierwsze miejsce na podium drużyna zajęła w Juwenaliowym Turnieju Piłki Nożnej, zaledwie 7 miesięcy po zało-żeniu drużyny .

W minionym roku akademickim „Kolo Terrorita” występowała za-równo w meczach na hali oraz orliku . W rozgrywkach Copernicady UMK, reprezentując Wydział Prawa i Admi-nistracji, zespół zajął drugie miejsce w turnieju halowym oraz w meczach na dużym boisku . Warto zaznaczyć, że punkty zdobyte przez zawodników „Kolo Terrority” znacznie pomogły Wydziałowi w wyraźnym wygraniu całych rozgrywek Copernicady UMK i otrzymania zaszczytnego tytułu najlepszego Wydziału Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu . Jesz-cze większy sukces zespół odniósł w rozgrywkach Futbol-Areny Toruń . Mimo że był to debiut „Kolo Terrority” w rywalizacji na toruńskim orliku, to udało się zająć pierwsze miejsce i wy-walczyć awans do ligi A, w której dru-

żyna aktualnie występuje . Najlepszym zawodnikiem całej ligi został wybrany gracz „Kolo Terrority” kol . Mateusz Rościszewski, zresztą student prawa .

Sezon 2015/16 drużyna rozpo-częła od występów w lidze A Futbol–Areny Toruń . Niestety brak wspólnych treningów i przyjazdy tylko na mecze sprawiają, iż obecnie zespół znaj-duje się w dolnej części tabeli z zale-dwie czterema punktami na koncie w sześciu meczach . Warto jednak zaznaczyć, iż poziom ligi jest bar-

Oficjalny herb drużyny „Kolo Terrorita”.

21

▶


Sukcesy

dzo wysoki, a świadczyć o tym może fakt, iż jednym z naszych rywali jest Mistrz Polski w futbolu 6-osobowym, który ma w składzie 3 reprezentan-tów naszego kraju . W październiku zawodnicy „Kolo Terrority” wrócili do regularnych treningów i przygotowują się do dalszej fazy sezonu orlikowego, a także do reprezentowania Wydziału Prawa i Administracji w rozgrywkach Copernicady . Jeszcze w tym miesiącu rozegrany zostanie mecz pomiędzy re-prezentacją Wydziału Prawa i Admini-stracji, złożoną głównie z zawodników „Kolo Terrority”, a drużyną złożona ze studentów I roku prawa .

Trzon zespołu pozostaje bez zmian od momentu założenia drużyny . Zało-życielami, a zarazem aktualnymi gra-czami zespołu są: Mateusz Brzeziński (bramkarz), Wojciech Kiełbasiński (kapitan), Wojciech Kućmaja, Paweł

Pierzyński, Michał Kosecki, Bartło-miej Rosiak, Łukasz Osiński, Marek Kuczborski . W pierwszym sezonie w zespole występowali także: Michał Gottwald, Radosław Bolt oraz Szy-mon Kielecki .

Gra na wielu frontach, a także chęć zwiększenia rywalizacji w zespole spowodowały, iż graczami zespołu „Kolo Terrorita” stali się także: Maciej Lis, Mateusz Rościszewski, Krzysztof Raczkowski, Adam Kaźmierczak, Ma-teusz Swakowski, Dawid Kobus, Kac-per Sporysz oraz Bartosz Świderski . Warto zaznaczyć, iż każdy zawodnik doskonale wkomponował się w zespół i wniósł wiele dobrego do gry drużyny .

Wydaje się, iż największym atutem zespołu jest bardzo dobra atmosfera . Zawodnicy „Kolo Terrority” również poza boiskiem tworzą grono przyja-ciół . Niewątpliwie wzmocnieniem są

cotygodniowe spotkania przy okazji meczów Ligi Mistrzów czy naszej re-prezentacji, co tworzy pewną tradycję . Wspólna pasja łączy ludzi, a zawodni-ków „Kolo Terrority” połączyła pasja do futbolu . Miejmy nadzieję, iż zespół dalej będzie się rozwijać i osiągać co-raz większe sukcesy .

O rosnącej pozycji „Kolo Terrotity” musi również świadczyć fakt, że z każ-dym początkiem roku akademickiego chęć dołączenia do zespołu „Kolo Terrority” wykazują nowi studenci WPiA . „Kolo Terrorita” nie zamyka się w swoim gronie i jest otwarta na ewentualne, nowe nabytki . Trzeba jed-nak zaznaczyć, że skład drużyny przez dwa lata funkcjonowania wykrystali-zował się i miejsc w kadrze zespołu jest coraz mniej . n

Zawodnicy Kolo Terrority z pucharem za zajęcie I miejsca (fot. dzięki życzliwości organizatorów turnieju Futbol-Arena Toruń, www.futbol-arena.pl).

22

Wydarzenia▶

Temida

8th Conference on Legal History in the Baltic Sea Area = VIII Zjazd Historyków Prawa Państw Nadbałtyckich

Prof. Danuta Janicka

W dniach 3-5 września 2015 r . odbyła się na naszym Wydziale

międzynarodowa konferencja – 8th Conference on Legal History in the Baltic Sea Area . Należy ona do pre-stiżowej serii konferencji, stworzonej w 2000 r . w Niemczech, a następnie kontynuowanej w Szwecji, Finlandii, Danii, Estonii, na Łotwie i ponownie w Niemczech . Konferencja odbyła się po raz pierwszy w Polsce, w jubi-leuszowym siedemdziesiątym roku działalności Uniwersytetu .

Hasło przewodnie konferencji brzmiało Judiciary and Society be-tween Privacy and Publicity . Przed-miotem spotkania były bowiem z jednej strony zagadnienia prywatnej sfery rodziny, z drugiej – problemy pu-

blicznej sfery informacji i komunika-cji prawnej .

Na zjazd przybyło ponad 30 na-ukowców z sześciu państw nadbałtyc-kich, aby przedstawić wyniki swych badań z zakresu historii prawa rodzin-nego i spadkowego w regionie nadbał-tyckim oraz problematyki jawności działania organów władzy państwo-wej, jak też kontroli informacji . Ob-rady były otwarte, a wśród słuchaczy znalazło się grono studentów, dokto-rantów i pracowników Uniwersytetu . Szczególne zainteresowanie wzbu-dziła sesja poświęcona prawu rodzin-nemu w XX w ., w tym pozycji kobiety w małżeństwie i rodzinie w różnych krajach Europy Północnej i Środko-wej w ubiegłym stuleciu . Liczne dys-kusje toczyły się też wokół pojęcia

jawności działania sądów i urzędów („publicity”) oraz historii cenzury w XIX-–XX w . w Polsce i Europie .

Toruńskie spotkanie historyków prawa państw nadbałtyckich stało się nie tylko forum wymiany myśli na-ukowej, lecz także okazją do porów-nania doświadczeń dydaktycznych i organizacyjnych uczestników zjazdu . Uczestnicy postanowili, że następne spotkanie odbędzie się w 2018 r . w stolicy Estonii – Tallinnie .

Konferencję zorganizowała prof . dr hab . Danuta Janicka ze współpra-cownikami z Katedry Historii Dok-tryn Polityczno-Prawnych i Prawa Niemieckiego . Wygłoszone referaty zostaną opublikowane w 2016 r . w dwujęzycznym, angielsko-niemiec-kim tomie pokonferencyjnym . n

Uczestnicy konferencji (fot. Zbigniew Filipiak).

23

▶


Karty pamięci

Wspomnienie o Profesorze Eugeniuszu Hubercie Ochendowskim

Prof. Ryszard Paczuski

Profesor Eugeniusz Hubert Ochendowski (ur. 3 listopada 1925 r. w Osieczku, pow. wąbrzeski, woj. kujawsko-pomorskie, zm. 16 lipca 2015 r. w Poznaniu) należący do grona najwybitniejszych przedstawicieli nauki prawa administracyjnego w Polsce, był jednocześnie powszechnie znanym i cenionym wychowawcą wielu pokoleń admi-

nistratywistów i prawników.

Jego dorobek naukowy, na który skła-dały się monografie, studia, liczne ar-tykuły, podręczniki, skrypty, recenzje, przekłady z języka niemieckiego oraz glosy i komentarze, budził podziw nie tylko toruńskiego środowiska praw-niczego, z którym był współpracą w bezpośrednich kontaktach zwią-zany – jako profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, ale i także budził podziw tych środowisk również z innych ośrodków akade-mickich . Ewidentnym tego wyra-zem było wydanie dedykowanych Profesorowi, w 1999 r . i w 2005 r ., dwóch jubileuszowych ksiąg pa-miątkowych . Pierwsza z nich – Księga Pamiątkowa Profesora Eu-geniusza Ochendowskiego, wydana z okazji 74-tej rocznicy jego urodzin z inicjatywy Wydziału Prawa i Admi-nistracji Uniwersytetu Mikołaja Ko-pernika w Toruniu, jak zaakcentował we wstępie Dziekan tego Wydziału prof . Grzegorz Goździewicz – była „wyrazem podziwu i uznania całego toruńskiego środowiska prawniczego oraz zaproszonych Gości – autorów opracowań dla niezwykłej osobowości Profesora Ochendowskiego” . Na-tomiast druga księga jubileuszowa zawiera studia i materiały przygoto-wane na Konferencję Naukową pt .

„Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania”, zorga-nizowaną w dniach 15-16 listopada 2005 r ., poświęconą Jubileuszowi 80-tych urodzin E . Ochendowskiego . Jak stwierdzili we wstępie tej edycji Organizatorzy Konferencji „udział w Konferencji Jubileuszowej i przygo-towanie materiałów do Księgi stanowi wyraz uznania środowiska polskich administratywistów dla wybitnego dorobku naukowego Profesora oraz jego wkładu w rozwój nauki prawa administracyjnego . Jest też dowodem szacunku dla jego niezwykłej osobo-wości” .

Zbiegiem wydarzeń podejmując się przygotowania zarysu wspomnie-nia o profesorze Eugeniuszu Ochen-dowskim nie sposób mi pominąć w konceptualizacji tych wspomnień, koncentracji uwagi właśnie na tych cechach niezwykłej osobowości pro-fesora, opartych na moich osobistych spostrzeżeniach, wynikających z kil-kudziesięcioletnich bezpośrednich kontaktach nie tylko z samym profe-sorem, ale także z jego najbliższym otoczeniem, związanym z pracą w szkolnictwie wyższym, lub nawet okolicznościowo z życiem rodzin-nym, nie wyłączając wymiany myśli i wspomnień naszych wspólnych

koleżanek i kolegów z wielu ośrod-ków uniwersyteckich . Z najwyższym żalem dowiedziałem się o śmierci w dniu 16 lipca 2015 r . mego długolet-niego kolegi i zarazem przełożonego w szkolnictwie wyższym, poczynając od pierwszej mojej pracy uniwersy-teckiej w Instytucie Administracji i Zarządzania1 Wydziału Prawa i Ad-

1 Nastąpiło to na podstawie porozumie-nia stron rozwiązania umowy o pra-cę wykonywaną z nakazu pracy od 1 stycznia 1953 r . do 30 listopada 1974 r . w Wydziale Gospodarki Przestrzennej, Geologii i Ochrony Środowiska Urzędu

Prof. Eugeniusz Hubert Ochendowski.

24

▶

Temida

Karty pamięci

ministracji Uniwersytetu Mikołaja Ko-pernika (UMK) w Toruniu, w którym Profesor zatrudniony na stanowisku prof . zw . tej uczelni pełnił od 1972 r . do 1984 r . funkcję Dyrektora tego in-stytutu, a na stanowisku prof . zw . Ku-jawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy kończąc, z pełnieniem funkcji Kierownika Katedry Prawa Administracyjnego2, będącej moim podstawowym miejscem pracy (od pierwszego okresu jej utworzenia i będącej nadal moim podstawowym miejscem pracy do dziś) . W uczelni tej Profesor pracował niemal do ostat-nich chwil swego życia, dając się po-znać jako osobowość ambitna, bardzo pracowita, przywiązująca dużą wagę w działalności dydaktyczno-wycho-wawczej, z odczuwalną życzliwością dla studiujących do wdrażania na-wyków do dokładnej i „na każdym kroku” starannej pracy . Z osobą Pro-fesora łączyły mnie związki koleżeń-skie już z okresu studiów prawniczych na Uniwersytecie Poznańskim z tą jednak różnicą, że Profesor rozpoczął i ukończył te studia wcześniej (Profe-sor w latach 1949–1951, a ja w latach 1950–1953) . Ponadto po ukończeniu studiów pozostawaliśmy pod opieką naukową dwóch wybitnych uczonych polskiej doktryny prawa administra-cyjnego, będących naszymi promoto-rami lub przemiennie recenzentami rozpraw doktorskich . W przypadku magistra Eugeniusza Ochendow-skiego, który 22 maja 1964 r . obronił

Wojewódzkiego w Bydgoszczy na stano-wisku zastępcy dyrektora wydziału, przy skorzystaniu z życzliwej rady i propozy-cji Prof . Ochendowskiego, po uzyskaniu w 1966 r . stopnia doktora nauk praw-nych i znaczącym powiększeniu dorob-ku naukowego, obejmującym w 1974 r . 80 pozycji publikacyjnych .

2 W Katedrze tej zatrudnionych było 6 pracowników: prof . Ryszard Paczuski, prof . Ewa Kustra, dr Magdalena Miciń-ska-Bojarek, dr Agnieszka Kalinowska--Sługocka, dr Wiesław Radomski, dr Józef Sługocki i mgr Katarzyna Bartko-wiak .

rozprawę doktorską pt . Administra-cyjno-prawna regulacja korzystania z lokali mieszkalnych w systemie gospodarki planowanej promotorem był prof . Marian Zimmermann, a ma-gistra Ryszarda Paczuskiego, który 24 czerwca 1966 r . obronił rozprawę doktorską pt . Problematyka admini-stracyjno-prawna dysponowania zaso-bami wód w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej promotorem był docent dr Zbigniew Janowicz . Znamienną cechą w specjalności prawo administracyjne z uwzględnieniem prawa wodnego na Wydziale Prawa i Administracji Uni-wersytetu im . Adama Mickiewicza w Poznaniu było przywiązywanie du-żej wagi do organizacji prowadzenia seminariów magisterskich dla osią-gnięcia odpowiedniego, adekwatnego do potrzeb poziomu dydaktyczno--wychowawczego przez zapewnienie aktywnego uczestnictwa pracowni-ków dydaktyczno-naukowych tej spe-cjalności umożliwiających wymianę poglądów z seminarzystami referują-cymi kolejne etapy przygotowywanych prac dyplomowych lub magisterskich . Korzystając z tych aktywizujących form uczestnictwa na seminariach prawa administracyjnego Uniwersy-tetu im . Adama Mickiewicza w Po-znaniu z moim kolegą Czesławem Wdowiakiem, (będącym równolegle pracownikiem administracji wod-nej) mieliśmy sposobność, po wysłu-chaniu uwag, głosów dyskusji lub zadawanych pytań, inspirujących do pewnych przemyśleń, nadążać za wy-maganiami promotorów (w naszym przypadku docenta dra Zbigniewa Janowicza) dotyczących metodologii pisania pracy naukowej, z uwzględ-nieniem przywiązywania m .in . dużej uwagi do skrupulatnej analizy pojęć, precyzji sformułowań i nie dopusz-czania do wadliwych ujęć podstawo-wych pojęć lub oznaczeń przedmiotu głównych zainteresowań autora danej pracy, aby jaśniej wydobywać istotę

przedstawianych i analizowanych problemów . Wymagało to wpraw-dzie pewnego zdyscyplinowania oraz zwiększonego nakładu pracy, jednak docierała do nas świadomość, że sta-wianie nam coraz większych wyma-gań, ze strony budzących szacunek i cieszących się dużym autorytetem promotorów, nacechowane były po-wszechną życzliwością w stosunku do studiujących, o czym wkrótce mie-liśmy sposobność się przekonać, po uzyskaniu pozytywnych ocen opraco-wanych prac magisterskich oraz tytu-łów magistra prawa, że spotkało nas zaszczytne wyróżnienie, gdyż nasze prace zostały opublikowane w Ze-szytach Naukowych Uniwersytetu im . Adama Mickiewicza Prawo Nr 4, Poznań 1957 r ., s . 57 i 873 . Podobnie aktywizującą metodę prowadzenia se-minariów magisterskich prowadził też Profesor Ochendowski na Wydziale Prawa i Administracji UMK w Toruniu (z udziałem podległych mu pracowni-ków dydaktyczno-naukowych) .

Znamienną cechą osobowości Prof . E . Ochendowskiego było też branie aktywnego udziału ze swo-imi „podwładnymi” – pracownikami w ogólnokrajowych konferencjach na-ukowych jak np . Zjazd Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego, zorganizowany przez SEAP w dniach 23-26 września 2012 r . lub nawet w uroczystych posiedzeniach nauko-

3 Zeszyt ten poświęcony zagadnieniom prawa wodnego został opracowany przez członków seminarium prawa administracyjnego Uniwersytetu im . Adama Mickiewicza w Poznaniu . Dwie prace: M . Zimmermanna i Z . Janowicza powstały w ramach serii prac zainicjo-wanych przez Zespół Prawa Wodnego w ówczesnym Zakładzie Nauk Praw-nych Polskiej Akademii Nauk . Pierw-sza z nich – jako Analiza polskiej usta-wy wodnej z 1922 r . – została złożona w Zakładzie Nauk Prawnych w czerwcu 1955 r ., druga zaś w lutym 1956 r . Dwie dalsze pozycje, przygotowane przez pra-cowników administracji wodnej R . Pa-czuskiego i Cz . Wdowiaka, były pracami magisterskimi .

25

▶


Karty pamięci

wych z okazji jubileuszu rozwoju i do-robku naukowego, nawiązujących do dawnych polskich tradycji, wyróżnia-jących się uniwersyteckich jednostek organizacyjnych, jak np . uroczyste po-siedzenie naukowe odbyte z udziałem zaproszonych gości z okazji 35-lecia Instytutu Nauk Administracyjnych Uniwersytetu Wrocławskiego .

Tego rodzaju udział uniwersy-teckich pracowników naukowo-dy-daktycznych ze swoim przełożonym Prof . Eugeniuszem Ochendowskim w konferencjach naukowych lub w uroczystych posiedzeniach nauko-wych z okazji jubileuszów uniwersy-teckich, cieszących się powodzeniem, był równocześnie bardzo pożyteczną płaszczyzną wymiany poglądów mię-dzy pracownikami, a ich przełożo-nym, dysponującym imponującym zasobem wiedzy oraz uogólnionych doświadczeń praktyki jej stosowa-nia w działalności dydaktycznej lub naukowo-badawczej, inspirującym ich do pewnych przemyśleń, co do podejmowania wyboru zakresu usta-lonego kierunku zainteresowań okre-ślonej tematyki badawczej lub nawet zabierania głosu w sprawie będącej przedmiotem głównym na danej kon-ferencji lub posiedzenia naukowego, w oparciu o ugruntowaną wiedzę po-znawczą z danej dziedziny badawczej .

Gdy mowa o cechach osobowości Profesora Ochendowskiego, o któ-rych była wzmianka wyżej, to nie można pominąć jego walorów, budzą-cych zasłużony powszechny szacunek w jego przykładnym życiu rodzinnym, które także stanowiło integralną część jego osobowości .

Był bowiem z małżonką Krystyną Ochendowską – prawnikiem (z domu Gilowska, ur . 14 sierpnia 1927 r . w Horyńcu, zm . 12 stycznia 2011 r . w Toruniu) przykładnym założycielem wielopokoleniowej rodziny z dużą tro-ską o jej należyte utrzymanie, wycho-

wanie i wykształcenie; uwzględniając w tym troszkę odnoszącą się do:

» czterech córek, tj . 1 . Elżbiety Bardz, mgr inż ., na-

uczycielki matematyki ur . w 1953 r ., zm . w 2011 r . – po-dobnie jak żona profesora;

2 . Małgorzaty Migdy, dr hab . ma-tematyki Politechniki Poznań-skiej, ur . w 1954 r .;

3 . Marii Siniło, mgr matematyki, prowadzącej firmę informa-tyczną, ur . w 1956 r . i

4 . Barbary Ochendowskiej-Grze-lak, dr hab . historii sztuki Uni-wersytetu Szczecińskiego, ur . w 1960 r .

Każda z tych córek była matką co naj-mniej dwójki dzieci . Byli lub były to:

1 . Anna i Piotr – dzieci Elżbiety;2 . Katarzyna, Ewa i Magdalena –

dzieci Małgorzaty; 3 . Maciej, Małgorzata, Marta

i Marek – dzieci Marii; oraz 4 . Joanna, Tomasz i Jerzy – dzieci

Barbary . » dwunastu wnuczek i wnuków z wykształceniem, przygotowują-cym ich do konkretnych zawodów: 1 . Anna Dąbrowska (z domu

Bardz, ekonomistka), lat 37; 2 . Piotr Bardz (biznesmen) lat

36; 3 . Katarzyna Moroz (z domu Mi-

gda; dr informatyki), lat 35; 4 . Ewa Migda (architekt), lat 33; 5 . Magdalena Migda (studentka),

lat 26; 6 . Maciej Siniło (ekonomista,

grafik komputerowy), lat 37; 7 . Małgorzata Siniło (grafik kom-

puterowy), lat 35; 8 . Marta Siniło (projektantka

odzieży), lat 33; 9 . Marek Siniło (ekonomista), lat

32; 10 . Joanna Grzelak (lekarz) lat 31; 11 . Tomasz Grzelak (student), lat

23 i

12 . Jerzy Grzelak (uczeń LO), lat 16;

» dziesięciu prawnuczek i prawnu-ków: 1 . Kornelia Bardz (1,5 roku); 2 . Izabela Dąbrowska (1,5 roku); 3 . Franciszek Moroz (9 lat); 4 . Urszula Moroz (7 lat); 5 . Hanna Moroz (5 lat); 6 . Józef Moroz (2 lata); 7 . Zuzanna Siniło (13 lat); 8 . Maria Siniło (7 lat); 9 . Katarzyna Siniło (4 lata) i

10 . Laura Siniło (4 lata) .Profesora Eugeniusza Ochen-

dowskiego cechowała, zwłaszcza gdy chodzi o dostrzeganą jego wyjątkową aktywność, zarówno w pracy zawodo-wej, jak życiu osobistym, zadziwiająca umiejętność harmonijnego łączenia skrupulatnego wykonywania obowiąz-ków zawodowych w miejscach pracy z zaspakajaniem elementarnych po-trzeb wchodzących w zakres obowiąz-ków codziennego życia rodzinnego .

Wzruszające i szczere były w imie-niu rodziny słowa mowy pożegnalnej 26-cioletniej wnuczki Magdaleny Mi-gdy wygłoszone (z pamięci!) na uro-czystości pogrzebowej w dniu 24 lipca 2015 r . na Cmentarzu Komunalnym nr 1 na Miłostowie w Poznaniu przy ul . Warszawskiej:

„Dziadek zawsze miał jakąś pracę: recenzje, korektę, zajęcia… Praca i wiedza . Dziadek niezwykle cenił obie . Spędził całe swoje życie ucząc się i pracując . To zamiłowa-nie przekazał swoim córkom, a one nam – jego wnukom i prawnukom… Dziadek był niezwykłą osobą, miał on olbrzymi wpływ na to kim my, jego rodzina, współpracownicy, znajomi, dziś jesteśmy . Dziadku, dziękujemy za wspaniały wzór, jakim dla nas byłeś i będziesz . Będziemy za Tobą tęsknić” . n

26

▶

Temida

Karty pamięci

Pożegnanie Profesora Wojciecha Szwajdlera

W dniu 16 września 2015 r. pożegnaliśmy Pana Prof. Wojciecha Szwajdlera, wybitnego znawcę prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego, Kierownika Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego. Uroczystości pogrze-bowe odbyły się na cmentarzu w Łęczycy.

Wojciech Szwajdler urodził się w dniu 19 lipca 1947 roku w Ozorkowie (woj . łódzkie) . Studia prawnicze na UMK ukończył w 1972 roku pod kierunkiem Pana Prof . Jana Winiarza . Rozprawę doktorską pt . Pozwolenie budowlane w systemie gospodarki planowej PRL obronił w 1979 r ., a jego promotorem był Prof . Stanisław Jędrzejewski . Ha-bilitował się w 1993 r . na podstawie pracy pt . Ochrona prawna interesu indywidualnego w procesie budow-

lanym . W 1995 r . został profesorem nadzwyczajnym UMK, zaś w 2011 roku odebrał nominację profesorską z rąk Prezydenta RP .

Pracę naukową łączył z praktyką, najpierw w Sądzie Powiatowym w To-runiu, następnie m .in . jako adwokat i notariusz . Aż do nagłej śmierci był wieloletnim kierownikiem Katedry Administracyjnego Prawa Gospo-darczego, a następnie Publicznego Prawa Gospodarczego . Pełnił funk-

cję doradcy wicemarszałka Sejmu; w okresie V kadencji Sejmu był do-radcą sejmowej Komisji Nadzwy-czajnej ds . Zmian w Kodyfikacjach, a także członkiem Prezydium Komisji Urbanistyki i Planowania Przestrzen-nego PAN w Poznaniu . Został od-znaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej . Aktywnie działał na rzecz zachowania obszarów chronionej na-tury w Europie oraz odnowy małych, zabytkowych miast .

ProfesorWojciech

Szwajdler1947–2015

27

▶


Miejsca WPiA

Dziekan Wydziału Prawa i Administracji Prof. Tomasz Justyński z Prof. Andrzejem Gacą w Bibliotece Historyczno-Prawnej im. Profesora Zbigniewa Zdrójkowskiego

(Archwium WPiA UMK).

Biblioteka im. Profesora Zbigniewa Zdrójkowskiego

Na Wydziale Prawa i Administra-cji funkcjonuje Biblioteka Histo-

ryczno-Prawna WPiA im . Profesora Zbigniewa Zdrójkowskiego . Przypo-mnieć należy, że powołanie Biblio-teki, na wniosek Dziekana Wydziału Prawa i Administracji prof . Tomasza Justyńskiego, zostało jednomyślnie pozytywnie zaopiniowane przez Radę Wydziału Prawa i Administracji na po-siedzeniu w dniu 13 stycznia 2015 r . Opiekę nad bogatym i cennym księgo-zbiorem sprawuje zespół pod kierun-kiem prof . Andrzeja Gacy, kierownika Katedry Powszechnej Historii Pań-stwa i Prawa .

Patronem Biblioteki został prof . Zbigniew Zdrójkowski (1915–1995), wybitny badacz historii państwa i prawa, zwłaszcza prądów huma-nitarnych i ich wpływu na reformę

prawa karnego w Europie i w Pol-sce; historii nauki prawa w Polsce w XVIII–XIX w .; historii prawa są-dowego w Polsce XV–XVIII w .; sto-sunków narodowościowych, ustroju i prawa sądowego Prus Królewskich 1454–1772/93; prawa magdebur-skiego, średzkiego i chełmińskiego XIII-XVIII w . Pod kierunkiem prof . Karola Koranyi’ego w 1947 r . uzy-skał stopień doktora na podstawie rozprawy pt . Praktyka kryminalna Jakuba Czechowicza, jej źródła i sys-tem na tle rozwoju współczesnego prawa karnego Zachodniej Europy; tytuł naukowy docenta na UW otrzy-mał w 1954 r . na podstawie pracy pt . Teodor Ostrowski (1750–1802) pisarz dawnego polskiego prawa sądowego (proces, prawo prywatne i karne), jego projekt reformy prawa

karnego oraz ich związek z euro-pejskim ruchem humanitarnym . Od 1954 r . był członkiem Towarzystwa Naukowego Toruńskiego, w latach 1975–1992 przewodniczył Wydzia-łowi IV; od 1981 r . członek Komitetu Nauk Prawnych PAN .

Z Wydziałem Prawa i Admini-stracji UMK prof . Z . Zdrójkowski związany był od 1 grudnia 1945 r ., początkowo jako asystent, następnie starszy asystent, adiunkt, docent, a od 1971 profesor nadzwyczajny . Na uwagę zasługuje również fakt, że Pan Profesor, obok licznych odzna-czeń i nagród, był inicjatorem i or-ganizatorem Jubileuszu 400-lecia Gimnazjum Akademickiego w Toru-niu . Zmarł 27 lutego 1995 r . i został pochowany na Cmentarzu św . Je-rzego w Toruniu . n

28

Wydarzenia▶

Temida

Dzień Adaptacyjny dla studentów I roku Wydziału Prawa i Administracji UMK

Tegoroczna immatrykulacja studentów studiów stacjonarnych I roku Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu miała miejsce w dniu 30 września w Auli UMK. Ze względu na sukces rekrutacyjny, podzielona została na dwie tury. Pierwsza, adresowana do studentów prawa rozpoczęła się o godz. 10, druga – dla studentów administracji,

doradztwa podatkowego oraz prawa ochrony środowiska – o godz. 12.30. W uroczystości wzięli udział członkowie Rady Wydziału Prawa i Administracji UMK z Dziekanem prof. Tomaszem Justyńskim na czele, pracownicy Wydziału, a przede wszystkim studenci I roku. O podniosłą atmosferę zadbał również Chór Akademicki. Wykład inauguracyjny wygłosił prof. Krzysztof Lasiński-Sulecki (Katedra Prawa Finansów Publicznych/Ośrodek Studiów Fiskalnych), który chcąc przybliżyć problematykę prawa celnego, odwołał się m.in. do… drapaka dla kota. Ten zręczny zabieg został nagrodzony gromkimi brawami przez słuchaczy, nie tylko właścicieli zwierząt. Kandydaci zaś po złożeniu ślubowania stali się pełnoprawnymi członkami wspól-noty akademickiej.

To właśnie z myślą o nowych stu-dentach w dniu 2 października br . na Wydziale odbywał się tzw . Dzień Adaptacyjny . Przypomnieć należy, że pierwsza edycja zorganizowana zo-stała z inicjatywy Dziekana Wydziału prof . Tomasza Justyńskiego rok temu, w 2014 r . Intencją organizatorów było przedstawienie podstawowych zasad studiowania i zaprezentowanie Wy-działu z myślą o młodszych koleżan-kach i kolegach studentach .

Tak tez było i w 2015 r . Pierw-szoroczniaków podzielono na 4 tury, a w ramach każdej zaprezentowano przydatne informacje . Zebranych studentów powitał Prodziekan ds . Studenckich dr Konrad Zacharzew-ski (Katedra Prawa Cywilnego i Ban-kowego), który w swoim wystąpieniu przedstawił pokrótce historię i struk-turę Wydziału, wskazał na bardzo bogatą ofertę dydaktyczną, jak i rekre-acyjną, m .in . w ramach Uczelnianego Centrum Sportowego UMK . Odniósł się również do podstawowych regu- Wydziałowe upominki rozdane! (Archiwum WPiA UMK).

29

Wydarzenia ▶


lacji prawnych oraz zaprezentował specjalnie dla studentów I roku przy-gotowany „Informator WPiA” . Nie zabrakło też innych upominków, ufun-dowanych przez Dziekana Wydziału Prawa i Administracji prof . Tomasza Justyńskiego, jak np . wydziałowy ku-bek i znaczek . Przedstawiono rów-nież opiekunów poszczególnych grup, którzy będą czuwać nad studentami w bieżącym roku akademickich .

W dalszej części głos zabrała mgr Ewa Kazba (Katedra Prawa Cywil-nego i Rodzinnego), pełniąca funkcję super tutora . Wszystkim zgromadzo-nym serdecznie pogratulowała i za-oferowała swoją pomoc . Wydział daje bowiem wiele możliwości i tylko od samych studentów zależy, czy z oferty chociaż w części skorzystają .

Następnie miały miejsce prezenta-cje odnoszące się do poszczególnych tematów, ważnych dla studentów . Mgr Magdalena Zapiec-Skowrońska przy-pomniała, że na dniach rusza akcja sty-pendialna . Wskazała m .in . na istotne terminy i inne informacje związane ze stypendiami i zapomogami . Pokrótce omówiła zasady przyznawania tych świadczeń, zachęcając do lektury in-strukcji obsługi generatora wniosków . Na koniec, w przypadku jakichkol-wiek problemów, wskazała na dyżury przyjmowania studentów, jak również godziny pracy komisji stypendialnej . Mgr Jacek Pakuła w krótkiej prezenta-cji zwrócił uwagę na strukturę strony internetowej, kanały informacyjne oraz USOS . Zgodnie z przyjętym zwy-czajem studenci I roku wysłali list do Prodziekana ds . Studenckich .

Zainteresowanie wzbudziła rów-nież prezentacja programu Erasmus . Wzięli w niej udział: Prodziekan ds . Współpracy z Zagranicą i Informaty-zacji prof . Arkadiusz Lach (Katedra Postępowania Karnego) oraz Peł-nomocnik Dziekana WPiA UMK ds . Mobilności dr Piotr Chrzczonowicz (Katedra Prawa Karnego i Polityki

Mgr Magdalena Zapiec-Skowrońska i mgr Ewa Kabza (Archiwium WPiA UMK).

Uczestnicy Dnia Adaptacyjnego WPiA UMK 2015 – w pierwszym rzędzie prelegenci i opiekunowie studentów (Archiwum WPiA UMK).

30

Wydarzenia▶

Temida

Kryminalnej), a także przedstawi-ciele Biura Programów Międzynaro-dowych UMK: mgr Marta Błaszczyk i mgr Martyna Malec oraz Patryk Pańka (Erasmus Student Network), którzy zachęcali do wyjazdów za granicę . Wskazać w tym miejscu na-leży, że studenci WPiA zajmują jedno z czołowych miejsc pod względem liczby wyjazdów w ramach programu Erasmus . Jest to jednak wynik ciężkiej pracy m .in . wspomnianych powyżej prof . A Lacha i dr . P . Chrzczonowi-cza . W ostatnim czasie wzrosła liczba porozumień z uczelniami zagranicz-nymi, jak również studenci są szeroko zachęcani do skorzystania z tej oferty .

Nie mogło w tym dniu zabraknąć również samych studentów . W tej części jako pierwsi głos zabrali człon-kowie Wydziałowej Rady Samorządu Studenckiego – Klaudia Zawal i Woj-ciech Kiełbasiński . Oboje, w podziale na dwa głosy, dokonali prezentacji Sa-morządu, wskazując cele i zadania, jak również zaprosili do współpracy no-wych studentów . Do integracji ma za-chęcać m .in . zaplanowany pod koniec października br . mecz piłki nożnej po-między studentami I roku a starszymi kolegami, jak również Otrzęsiny stu-dentów I roku WPiA, które w tym roku odbędą się 20 listopada br .

Głos zabrał również Pełnomocnik ds . Studentów Niepełnosprawnych Jakub Waszak zachęcając wszystkich studentów do aktywności . Wskazał przy tym również na pomoc, jaką ofe-ruje Wydział osobom niepełnospraw-nym, m .in . stypendia, ułatwienia w organizacji studiów, jak i rozwią-zania czysto techniczne . Następnie Przewodnicząca Rady Kół Nauko-wych WPiA UMK Natalia Tończyk za-prezentowała działające na Wydziale koła naukowe, zapraszając wszystkich do aktywnego włączenia się w rozbu-dową ruchu naukowego . Studenci, co należy pochwalić, organizują konfe-rencje, których ranga stale wzrasta,

Podział na grupy - Prodziekan ds. Studenckich dr Konrad Zacharzewski i stud. Klaudia Zawal (Archwium WPiA UMK).

To idzie młodość – zwiedzanie nowej części WPiA (Archwium WPiA UMK).

31

Wydarzenia ▶


a co więcej – również publikują teksty naukowe, co niewątpliwie jest powo-dem do dumy dla całego Wydziału i Uniwersytetu . Studenci Angelika Kończewska i Karol Kaszubowski dokonali prezentacji organizacji stu-denckiej ELSA wskazując na zakres działalności i realizowane projekty, cieszące się niesłabnącym zaintereso-waniem studentów .

Po wszystkich prezentacjach stu-denci I roku trafili pod skrzydła przy-

pisanych im opiekunów grup, których jednym z pierwszych zadań było oprowadzenie nowych studentów po Wydziale . Trasa wycieczki uwzględ-niała nie tylko tak praktyczną wiedzę, jak usytuowanie dziekanatów, czy Bi-blioteki WPiA, ale również zwiedza-nie Sali Posiedzeń Rady Wydziału Prawa i Administracji, Sali Roz-praw, Muzeum Kryminalistyki, czy samoobsługowej jadalni . Studenci mieli okazję również zapoznać się

z bogatą kolację grafik pt . Uśmiech Temidy oraz obejrzeć wystawę fo-tograficzną przygotowaną pod kie-runkiem dr . Zbigniewa Filipiaka (Katedra Powszechnej Historii Pań-stwa i Prawa), usytuowaną w nowej części Wydziału . Dopełnieniem zaś Dnia Adaptacyjnego było odebranie legitymacji i innych dokumentów . Na-stępnie, już w nowych grupach i jako pełnoprawni studenci, podjęli dalsze kroki ku integracji . n

Prodziekan ds. Studenckich dr Konrad Zacharzewski prezentuje Regulamin studiów UMK oraz Informator WPiA UMK dla studentów I roku 2015/2016 (Archwium WPiA UMK).

32

▶

Temida

Komunikaty

Komunikat w sprawie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Morskiego

Dr Zuzanna Pepłowska-Dąbrowska

Z dniem 11 października 2015 r . Pre-zes Rady Ministrów powołała Profesor Marię Dragun-Gertner na Przewodni-czącą Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Morskiego . Będzie to trzecia kadencja Komisji, której przewodniczy Profe-sor M . Dragun-Gertner .

Pierwsza kadencja przypadła na lata 2007-2011, druga trwała od 2011 r . kończąc się we wrześniu 2015 r . Oprócz Przewodniczącej w skład Komisji Kodyfikacyjnej pod-czas minionych kadencji wchodzili mec . Michał Rzeszewicz, zastępca Przewodniczącej oraz jej członko-wie: prof . Wojciech Adamczak, prof . Zdzisław Brodecki, mec . Marek Czer-nis, dr mec . Krzysztof Kochanowski, prof . Mirosław H . Koziński, mec . Ewa Krzysztoporska, prof . Jerzy Młynar-czyk, prof . Dorota Pyć, prof . Janusz Symonides oraz Paweł Krężel jako sekretarz Komisji .

Dotychczasowe prace Komi-sji Kodyfikacyjnej poświęcone były głównie projektowi nowego Kodeksu morskiego . Potrzeba trwałości aktu prawnego jakim jest Kodeks leżała u podstaw prac Komisji, stąd nie za-kładano a priori konieczności wpro-wadzenia nowej kodyfikacji . Jednakże weryfikacja materii kodeksowej do-konana przez Komisję wskazała, że konieczność zmian dotyczy na tyle rozległych obszarów regulacji kodek-sowej, że zasadnym jest opracowanie projektu nowego Kodeksu morskiego . Poza powyższym głównym zadaniem Komisji jej prace w tym okresie doty-czyły również wprowadzenia lub no-

welizacji pozakodeksowych morskich aktów prawnych, m .in . ustawy z dnia 21 czerwca 2013 r . o zmianie niektó-rych ustaw dotyczących praw pasa-żerów podróżujących drogą morską i drogą wodną śródlądową, ustawy o pracy na morzu, ustawy o podatku tonażowym czy ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej . Komisja Kodyfikacyjna opracowała także pro-jekty nowelizacji obecnego Kodeksu morskiego, które były niezbędne ze względu na ratyfikację przez Rzeczpo-spolitą Polską konwencji międzynaro-dowych bądź nowe regulacje unijne . W szczególności mowa tu o Międzyna-rodowej konwencji o odpowiedzialno-ści cywilnej za szkody spowodowane zanieczyszczeniem olejami bunkro-wymi z 2001 r ., Protokole z 1996 r . do Konwencji o ograniczeniu odpo-wiedzialności za roszczenia morskie, Protokole z 2003 r . do Międzynarodo-wej Konwencji o utworzeniu Między-narodowego Funduszu Odszkodowań za Szkody Spowodowane Zanie-czyszczeniem Olejami, dyrektywie nr 2009/20/WE Parlamentu Euro-pejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r . w sprawie ubezpieczenia ar-matorów od roszczeń morskich oraz rozporządzeniu nr 392/2009 Parla-mentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r . w sprawie odpo-wiedzialności przewoźników pasażer-skich na morskich drogach wodnych z tytułu wypadków .

Główny efekt prac Komisji Kody-fikacyjnej, czyli projekt nowego Ko-

deksu morskiego został złożony na ręce Ministra Infrastruktury i Roz-woju Regionalnego w lipcu 2015 r . Zaproponowane zmiany dotyczą prawie każdego z tytułów Kodeksu morskiego . Część ogólna Kodeksu morskiego została w projekcie znacz-nie rozbudowana . Wzbogacono ją między innymi o normę interpre-tacyjną nakazującą uwzględnienie potrzeby dążenia do zachowania jed-ności prawa morskiego przy stoso-waniu przepisów wywodzących się z międzynarodowych aktów prawnych oraz normę wskazującą na znaczenie zwyczajów międzynarodowych oraz praktyki ustalonej między stronami . Uwzględniając potrzeby wynikające z nowych form działalności ludzkiej na morzu zaproponowano w tytule II „Statek morski” definicję urządzenia morskiego, które dotychczas nie było uregulowane w Kodeksie morskim . Ponadto modyfikacji uległy przesłanki przesądzające o polskiej przynależno-ści statku . Rozległe zmiany dotyczą rejestru statków morskich . W miejsce obecnego systemu rejestracji, na który składa się rejestr okrętowy, rejestr ad-ministracyjny, rejestr statków rybac-kich oraz rejestr jachtów morskich, zaproponowany został jeden rejestr statków morskich, którego prowadze-nie powierzono izbom morskim . Re-jestr ma się składać z czterech ksiąg rejestrowych: księgi rejestru stałego, księgi rejestru tymczasowego, księgi rejestru statków w budowie oraz księgi rejestru morskich urządzeń pły-wających . W tytule III poświęconym

33

▶


Komunikaty

Członkowie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Morskiego, Toruń, 18-19 czerwca 2015 r. (Archwium WPiA UMK).

prawom rzeczowym na statku prze-widuje się między innymi odejście od klasyfikacji hipoteki morskiej jako formy zastawu . Wprowadzone zostały również zmiany usprawniające korzy-stanie z hipoteki morskiej, w szczegól-ności typu morgecz . Zaproponowany zostaje także nowy tytuł poświęcony armatorowi . Kluczowe zmiany pro-jektu dotyczą jednak umowy prze-wozu towarów morzem . Tłem do zaproponowanych modyfikacji są tzw . Reguły Rotterdamskie, nowa mię-dzynarodowa konwencja regulująca umowy przewozu ładunku morzem przyjęta w 2009 r . pod auspicjami Komisji Narodów Zjednoczonych ds . Międzynarodowego Prawa Handlo-wego, UNCITRAL . Ze względu na trudną do przewidzenia przyszłość Reguł Rotterdamskich, w szczegól-ności niejasność co do ich ratyfikacji przez Stany Zjednoczone Ameryki, która w zasadzie przesądzać będzie o sukcesie Reguł Komisja Kodyfika-cyjna opracowała dwa alternatywne

projekty zmian regulacji umów prze-wozu ładunku morzem w Kodeksie .

Pierwszy, nazwany przez Komisję szerokim, oparty jest o założenie ra-tyfikacji Reguł Rotterdamskich przez Rzeczpospolitą Polską . Drugi, węż-szy, zawiera propozycję zmian regu-lacji o umowach przewozu ładunku drogą morską w sytuacji, gdy Polska nie ratyfikuje nowych reguł . Pro-pozycja węższa wprowadza normy, które – pozostając w zgodności z ra-tyfikowanymi przez Polskę Regułami Hasko-Visbijskimi – uwzględniają nowe potrzeby wynikające z prak-tyki morskiej, proponując przepisy zainspirowane rozwiązaniami z Re-guł Rotterdamskich . Ponadto, wśród regulacji tytułu VI „Umowy” modyfi-kacji podlegać będzie regulacja prze-wozu pasażerów morzem wynikająca z prawdopodobnej ratyfikacji Proto-kołu z 2002 r . do Konwencji ateńskiej w sprawie przewozu morzem pasaże-rów i ich bagażu . W dziale „Umowy o korzystanie z cudzego statku” do-

dane zostają normy o czarterze bare-boat, który dotąd nie był uregulowany w Kodeksie morskim .

Powyższy zarys projektu nowego Kodeksu morskiego ma bardzo ogólny charakter . Poza wymienionymi zmia-nami zaproponowanych jest szereg innych . Działalność Komisji Kodyfika-cyjnej Prawa Morskiego nie skończyła się wraz ze złożeniem projektu w mini-sterstwie . Niezbędna jest dalsza praca nad poprawieniem przepisów pro-jektu, przepisami wprowadzającymi oraz wykonawczymi . Konieczne jest również ustalenie zgodności między Kodeksem morskim a aktami praw-nymi z nim powiązanymi . Potrzebne będą także prace nad ustawą o por-tach i przystaniach morskich, ustawą o obszarach morskich RP i admini-stracji morskiej oraz innymi aktami o charakterze publicznoprawnym . Te i inne zadania stoją przed trzecią ka-dencją Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Morskiego, której przewodniczyć bę-dzie Prof . Maria Dragun-Gertner . n

34

▶

Temida

Sukcesy

Rekrutacyjny sukces!

W ostatnich latach jedną z największych bolączek szkół wyższych jest malejąca liczba studentów. Wszakże, mimo różnych pomysłów na reformę finansowania szkolnictwa wyższego, trudno mówić o uniwersytecie bez studentów. Spadek ten przybiera różną wielkość, ale jest odczuwalny. Swoistym wyjątkiem na tej

mapie jest Wydział Prawa i Administracji UMK. W sytuacji gdy maleje liczba studentów na UMK, musi cieszyć fakt, że studia na WPiA wybiera coraz więcej osób, czego wynikiem jest to, że w 2015 roku przyjęto prawie 1000 osób. Nabór na studia niestacjonarne, gdzie sporym zainteresowaniem cieszy się prawo oraz administracja, nadal trwa.

Niewątpliwie na ten sukces składa się wiele czynników . Niezależnie od rankingów, które różnie formułują kształt podium, co jest wynikiem przyjmowania innych kryteriów, cie-szy fakt, że w rankingu tygodnika „Wprost” w ocenie pracodawców Wy-dział Prawa i Administracji UMK zaj-muje 3 . miejsce . Przypomnieć należy, że od ponad roku na Wydziale funk-cjonuje Forum Pracodawców .

Nie sposób pomijać tu jakości kształcenia . Od lat Wydział może po-chwalić się bardzo dobrą kadrą wy-kładową, a w ostatnim czasie wzrasta

liczba habilitacji . Nasi pracownicy nie tylko pełnią ważne funkcje m .in . w Są-dzie Najwyższym, ale również prak-tykują jako radcy prawni, adwokaci, czy sędziowie . Wreszcie, nie sposób pomijać sukcesów zespołu z prawa podatkowego kierowanego przez prof . Bogumiła Brzezińskiego . Pan Profe-sor znalazł się zresztą w rankingu 50 . najbardziej wpływowych prawników, przygotowanym przez Dziennik Ga-zeta Prawa i zajął w nim 32 . miejsce . Wydział Prawa i Administracji jest rówież gospodarzem takich przed-sięwzięć jak: Platform of Experts in

Planning Law (9-10 października br .) i X Seminarium Human Rights and a Just Society (11-12 października br .) .

Wskazać również należy na sze-roką ofertę dydaktyczną, która oparta jest na czterech kierunkach studiów . Chodzi tu o: prawo, administrację, doradztwo podatkowe oraz prawo ochrony środowiska . Ciągle, chociaż przez Polskę przetoczyła się fala stu-diów dofinansowanych przez środki unijne, funkcjonują na Wydziale studia podyplomowe . Wyróżnikiem Wydziału są ogólnopolskie projekty szkoleniowe organizowane od 2014 roku .

Wzrasta również liczba publika-cji naukowych, w tym komentarzy, wydawanych w renomowanych wy-dawnictwach prawniczych, co ma niewątpliwie wpływ na ocenę para-metryczną Wydziału . Nie bez zna-czenia jest tu również wprowadzony przez obecne Władze Dziekańskie system zachęcający do publikowa-nia, a premiujący m .in . czasopisma wysoko punktowane . Wspomnieć tu również trzeba XVI wydanie „Wstępu do prawoznawstwa” prof . Lecha Mo-rawskiego, czy XV wydanie „Prawa konstytucyjnego” przygotowanego przez zespół pod kierunkiem prof . Zbigniewa Witkowskiego . Trzeba także pamiętać o czasopismach afi-liowanych przy Wydziale, które obec-

35

▶


Sukcesy

nie przechodzą ocenę MNiSW . Na uwagę zasługują również sukcesy w pozyskiwaniu grantów NCN, które w ostatnim czasie otrzymało czworo pracowników WPiA . Nie bez znacze-nia jest i to, że Wydział aplikuje rów-nież o środki NCBiR przeznaczone na płatne praktyki i dodatkowe zajęcia dla studentów .

O wysokiej pozycji Wydziału świadczą studenckie sukcesy . Nie spo-sób wymienić tu wszystkich . Faktem jest, że w ostatnim roku akademic-kich troje studentów uzyskało stypen-dium MNiSW za wybitne osiągnięcia na rok akademicki 2014/2015 . Nasi studenci aktywnie uczestniczą w międzynarodowych konkursach, zajmując wysokie miejsce . Nie bra-kuje nam sukcesów również w kraju, m .in . w II Ogólnopolskim Konkursie Wiedzy o Prawie i Postępowaniu Ad-ministracyjnym . Wydział Prawa i Ad-ministracji będzie w bieżącym roku

organizatorem XI Ogólnopolskiego Zjazdu Kół Naukowych przy Wydzia-łach Prawa i Administracji . Na uwagę zasługują coraz liczniejsze osiągnię-cia sportowe, czego dowodem jest pu-char Olimpiady Międzywydziałowej Copernicada 2015 za zajęcie I miej-sca przez studentów WPiA . Mamy w naszym gronie świetnych piłkarzy, czy mistrzynię w armwrestlingu .

Dopełnieniem jest wreszcie infra-struktura . Nie chodzi tylko o nowocze-sne audytoria, sale ćwiczeniowe, czy Salę Rozpraw . W zasadzie w dobie inwestycji niejeden wydział może po-chwalić się podobnym wyposażeniem . Faktem jednak jest, że wyróżniają Wydział Prawa i Administracji UMK w Toruniu inwestycje zrealizowane w ostatnim roku: samoobsługowa ja-dalnia, czy rozbudowana wydziałowa biblioteka z tzw . wolnym dostępem, czynna również w weekendy do go-dzin późnowieczornych, a także nowe

pomieszczenie usytuowane tuż obok szatni . Dobry klimat do studiowania wspierają również gadżety wydzia-łowe, których oferta jest ciągle po-większana .

Niewątpliwie w dzisiejszych cza-sach należy zabiegać o studentów . Nie musi to jednak oznaczać obni-żania poziomu jakości kształcenia . Co więcej, w dalszej perspektywie przetrwają tylko te jednostki, które będą oferować solidne wykształcenie . Wcale nie chodzi tu o uzawodowienie studiów, ale raczej o przygotowanie absolwentów do konkurowania na rynku pracy . Trzeba więc stwarzać dobre warunki do studiowania, co też na Wydziale Prawa i Administracja ma miejsce, a co jest zasługą kadry naukowo-dydaktycznej, pracowników administracyjnych i samych studen-tów . Świadczy o tym przede wszyst-kim tegoroczny sukces rekrutacyjny . n

36

Wydarzenia▶

Temida

Inwestycje na Wydziale!

Wraz z początkiem roku akade-mickiego 2015/2016 Wydział

Prawa i Administracji może pochwalić się kolejną, zakończoną w czasie inwe-stycją, o czym poniżej . Przypomnieć bowiem należy, że blisko rok temu udo-stępniono samoobsługową jadalnię dla studentów, a w ostatnich miesią-cach rozbudowano Bibliotekę WPiA . W efekcie do dyspozycji użytkowników jest nie tylko spora czytelnia, ale rów-nież tzw . wolny dostęp, gdzie książki są dosłownie na wyciągnięcie ręki .

Tego rodzaju przedsięwzię-cia muszą cieszyć, zwłaszcza gdy w ostatnich czasach, ze względu na oszczędności, wydziałowe biblioteki raczej ograniczają swoją działalność . Na Wydziale Prawa i Administracji nie tylko nie ograniczamy, ale wręcz przeciwnie – wydłużamy godziny pracy, poszerzamy księgozbiór, udo-stępniany nowe pomieszczenia . Stale wzrasta jakość obsługi, co jest zasługą całego zespołu Biblioteki kierowanego przez p . Grażynę Ka-sprzak . O popularności tego miejsca

świadczy fakt, że stałymi bywalcami są nie tylko studenci, ale również ab-solwenci – zarówno przygotowujący się do egzaminów wstępnych na apli-kacje, jak i sami aplikanci, adwokaci i radcowie, a nawet sędziowie .

Najnowsza inwestycja to kolejny pomysł Dziekana Wydziału Prawa i Ad-ministracji prof . Tomasza Justyńskiego . Dotychczas niewykorzystywana część szatni, z uwagi na usytuowanie w cen-tralnej części Wydziału, stanowiła atrak-cyjne miejsce spotkań studentów . Była to nadal jednak tylko szatnia, co spra-wiało, że potencjał tego punktu nie był w ogóle wykorzystany . Z drugiej strony studenci, zarówno w ramach działal-ności kół naukowych, jak i Samorządu Studenckiego, wyrażali potrzebę pozy-skania nowego obiektu, który mógłby być, zgodnie z zamiarem Władz Dzie-kańskim, punktem kontaktowym . Natu-ralną więc konsekwencją takiego stanu rzeczy było zabudowanie wyodrębnio-nej części dawnej szatni i przekazanie jej, jako samodzielnego miejsca, do wy-korzystania przez studentów .

Nowe pomieszczenie wyposa-żone zostało nie tylko w stoły i krze-sła, ale również szafki, co pozwoli na korzystanie z tego lokalu przez większą liczbę osób zaangażowanych w inicjatywy na rzecz społeczności akademickiej . Docelowo trafi tam również sprzęt biurowy, jeśli tylko zajdzie taka potrzeba . Unikatowa, przeszklona oprawa zaś ma służyć promocji podejmowanych inicjatyw, jak również zachęcać zwłaszcza studentów I roku do włączenia się w szeroko rozumianą działalność społeczną . Zważywszy na obecne już zainteresowanie nowym obiektem, trzeba wskazać, że pomysł Władz Dziekańskich stanowi świetną odpo-wiedź na potrzeby studentów . Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie, żeby chociaż w tym miejscu swoje dy-żury odbywała Wydziałowa Komisja Stypendialna, czy też miałyby miej-sce zebrania Rady Kół Naukowych działającej na Wydziale . Pozostaje mieć nadzieję, że nowe pomieszcze-nie będzie służyć studentom . n

Nowa inwestycja na WPiA czeka na studentów (Archwium WPiA UMK).

37

▶


Artykuły

O pomocy materialnej dla studentów

mgr Jacek Pakuła

Tradycyjnie, wraz z początkiem roku akademickiego tematyka stypendiów zyskuje na znaczeniu. Wynika to z terminów składania wniosków o te świadczenia, jak również ich rozpatrywania. Przypomnieć należy więc o ostatnich zmianach w prawie, jak i odnieść się do wybranych problemów związanych z przyznawaniem

pomocy materialnej.

Student, zgodnie z art . 173 ustawy Prawo o szkolnic-twie wyższym (Dz .U . z 2012, poz . 572 ze zm .), ma prawo ubiegać się o: stypendium socjalne, ewentualnie zwięk-szone o tzw . dopłatę mieszkaniową (art . 182 psw); sty-pendium rektora dla najlepszych studentów; stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych oraz o zapomogę . Może również ubiegać się o stypendium ministra za wy-bitne osiągnięcia, które z uwagi na odrębne przepisy nie stanowi przedmiotu niniejszego opracowania .

Wskazując na ostatnie zmiany, przede wszystkim na-leży wymienić tu stawki progów dochodowych uprawiają-cych do otrzymywania stypendium socjalnego . Zgodnie z art . 179 ust . 1 psw stypendium socjalne ma prawo otrzy-mywać student znajdujący się w trudnej sytuacji material-nej . Ustawodawca definiuje trudną sytuację materialną jako stan, gdy student wykazuje dochody w wysokości nie wyższej niż to określi rektor w porozumieniu z samo-rządem studenckim (art . 179 ust . 2 psw) . Nie oznacza to jednak dowolności, bowiem przyjęta przez rektora kwota musi mieścić się w widełkach określonych w art . 179 ust 3 psw . Dotychczas wynosiły one odpowiednio 592,80 zł . i 895,70 zł ., a rektor wskazywał kwotę mieszczącą się w tym zbiorze . Przy założeniu, że ustalona przez rektora kwota wynosiła 600 zł ., oznaczało to, że każdy, kto wyka-zuje dochód na 1 osobę w rodzinie studenta od 0 zł . do 600 zł . netto miał prawo do stypendium socjalnego . Rektor nie mógł ustalić kwoty ani niższej niż 592,80 zł ., ani wyższej niż 895,70 zł .

Od 1 października 2015 r. zmianie uległy „dolne” widełki dochodu, co wynika z rozporządzenia Rady Mini-strów z dnia 29 lipca 2015 r . w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz .U . z 2015, poz . 1058), do którego to odsyła przywołany w art . 179 ust 3 psw przepis art . 8 ust 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r . o pomocy społecz-nej (Dz .U . z 2015, poz . 163 ze zm .) . Ustawowy próg wzrósł

z 592,80 zł . do 668,20 zł . netto . Tym samym każdy student, którego dochód wynosi do 668,20 zł. ma prawo otrzymać stypendium socjalne . Oczywiście rektor ma prawo przyjąć wyższą kwotę, mieszczącą się jednak nadal w widełkach dochodowych .

Niezależnie od powyższego, od 1 listopada 2015 r . zmianie ulegną „górne” widełki do kwoty w wysokości 1043,90 zł . netto . Zmiana ta wynika z treści rozporządze-nia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2015 r . w sprawie wy-sokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzin-nych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz .U . z 2015, poz . 1238) .

Ustalając jednak próg dochodowy należy pamiętać o następującym ograniczeniu . Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie, ażeby rektor ustalił próg stypendialny na poziomie 1043,90 zł . i tym samym student wykazujący do-chód np . 1000 zł . na 1 osobę miał prawo do stypendium socjalnego . Nie może być jednak tak, że student wykazu-jący dochód w kwocie 950 zł . netto na 1 osobę w rodzinie otrzyma stypendium również za październik 2015 r ., skoro w tym okresie dopuszczalna kwota musi mieścić się w widełkach pomiędzy 668,20 a 895,70 zł. netto . Ustalając bowiem próg do stypendium rektor powinien mieć na uwa-dze kwoty obowiązujące przed 1 listopada br .

Zmianie uległ również katalog dochodów, uwzględ-nianych na użytek stypendium socjalnego, o których mowa w art . 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r . o świadcze-niach rodzinnych (Dz .U . z 2015, poz . 114 ze zm .) . Przy-pomnieć należy, że dochód w rodzinie studenta obliczany jest na podstawie zasad określonych w ustawie o świad-czeniach rodzinnych z uwzględnieniem treści art . 179 ust . 4 i 5 psw . Student ubiegając się o stypendium przedstawia więc zaświadczenie z urzędu skarbowego – swoje, jak i po-zostałych członków rodziny . Chodzi tu przede wszystkim o

38

▶

Temida

Artykuły

dochody z tytułu świadczonej pracy, z tytułu emerytury lub renty, ale również dochody uzyskane z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, czy dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości .

Uwzględnia się również alimenty, przy czym – jeśli ich egzekucja jest bezskuteczna to wtedy nie dolicza się tego dochodu, ale konieczne jest przedłożenie zaświadcze-nia potwierdzającego niemożność ich wyegzekwowania . Gdyby zaś alimenty były egzekwowane w niższej wysoko-ści niż zostały zasądzone, to należy uwzględniać wysokość faktycznie uzyskiwanych dochodów . Student w tym wy-padku powinien jednak przedłożyć zaświadczenie lub inne dokumenty potwierdzające niższe wpłaty . Trzeba również pamiętać, że z faktu, iż student otrzymuje alimenty może wynikać to, że nie jest konieczne przedłożenie dochodów rodzica zobowiązanego do ich płacenia . Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne z 3 stycznia 2013 r . (Dz .U . z 2013, poz . 3) określa, że do-kumentem, na podstawie którego oblicza się dochód z alimentów, jest: odpis orzeczenia sądu zasądzającego alimenty lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem . W praktyce jednak zdarza się, że student przedkłada postanowienie o za-bezpieczeniu powództwa . Literalnie nie jest to żaden z powyższych dokumentów . Należy jednak zwrócić uwagę na uchwałę Sądu Najwyższego, zgodnie z którą orzecze-nie sądu o zabezpieczeniu roszczeń alimentacyjnych jest orzeczeniem, w którym „stwierdzono” obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci (uchwała Sądu Najwyższego w skła-dzie 7 sędziów z 17 czerwca 1993 r ., sygn . I KZP 4/93, OSNKW 1993/7-8/39) . Charakter takiego postanowienia, połączony zresztą z aktywnością samego studenta w po-staci wniesienia pozwu o alimenty, a następnie ocena tego roszczenia skutkująca zabezpieczeniem żądania alimen-tacyjnego na czas trwania postępowania, pozwala jednak uwzględnić postanowienie o zabezpieczeniu powództwa, jako jeden z dokumentów wystarczających do przyjęcia, że student otrzymuje alimenty .

Wracając do katalogu świadczeń, trzeba pamiętać o treści art . 179 ust . 5 psw, zgodnie z którym do dochodu nie wlicza się m .in . świadczeń pomocy materialnej dla studen-tów i doktorantów . Chodzi tu o świadczenia wymienione w art . 173 i 199 psw, jak również stypendia przyznawane np . przez jednostki samorządu terytorialnego (art . 173a psw) . W tym miejscu należy jednak wskazać na dokonane w ostatnim czasie nowelizacje ustawy o świadczeniach rodzinnych, które weszły w życie po 31 grudnia 2014 r ., a na podstawie których dodano do katalogu świadczeń

uwzględnianych przy obliczaniu dochodu w rodzinie stu-denta, określonych w art . 3 pkt 1 lit . c):

» kwoty otrzymane na podstawie art . 27f ust . 8–10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r . o podatku dochodo-wym od osób fizycznych (tzw . ulga na dzieci) – zmiana od 1 stycznia 2015 r .;

» świadczenia pieniężne i pomoc pieniężna określone w ustawie z dnia 20 marca 2015 roku o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjo-nowanych z powodów politycznych (Dz . U . poz . 693) – zmiana od 31 sierpnia 2015 r .;

» świadczenie rodzicielskie – zmiana od 1 stycznia 2016 r .;

» zasiłek macierzyński, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników – zmiana od 1 stycznia 2016 r .

Dochód w rodzinie studenta obliczany jest, co do za-sady, na podstawie dokumentów za poprzedni rok . Moż-liwe są jednak jego modyfikacje . Ustawa o świadczeniach rodzinnych posługuje się pojęciem utraty lub uzyskania dochodu, co ma również zastosowanie do studentów ubie-gających się o stypendium socjalne . Odnosząc się do po-jęcia utrata dochodu, na podstawie art . 3 pkt 23 ustawy o świadczeniach rodzinnych, chodzi tu o utratę dochodu spowodowaną:

lit . a) uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, lit . b) utratą prawa do zasiłku lub stypendium dla bez-

robotnych,lit . c) utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej –

nowe brzmienie przepisu od 3 września 2015 r .,lit . d) utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadcze-

nia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadcze-nia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej – nowe brzmienie od 5 września 2015 r .,

lit . f) wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności go-spodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w ro-zumieniu art . 14a ust . 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r . o swobodzie działalności gospodarczej,

lit . h) utratą zasiłku chorobowego, świadczenia reha-bilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysłu-gujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,

lit . i) utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypła-canych wskutek bezskuteczności egzekucji alimen-tów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych – nowe brzmienie od 3 września 2015 r .,

39

▶


Artykuły

lit . j) utratą świadczenia rodzicielskiego – przepis dodany, który będzie obowiązywać od 1 stycznia 2016 r .,

lit . k) utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników – będzie obowiązywać od 1 stycznia 2016 r .

Podobnie, przez uzyskanie dochodu, zgodnie z art . 3 pkt 24 ustawy o świadczeniach rodzinnych, należy rozumieć uzyskanie dochodu spowodowane:

lit . a) zakończeniem urlopu wychowawczego, lit . b) uzyskaniem prawa do zasiłku lub stypendium dla

bezrobotnych,lit . c) uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobko-

wej – nowe brzmienie od 3 września 2015 r .,lit . d) uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub

świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej – nowe brzmienie od 5 września 2015 r .,

lit . f) rozpoczęciem pozarolniczej działalności go-spodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawieszenia w rozumieniu art . 14a ust . 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r . o swobodzie działalno-ści gospodarczej – nowe brzmienie od 3 września 2015 r .,

lit . h) uzyskaniem zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przy-sługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,

lit . i) uzyskaniem świadczenia rodzicielskiego – prze-pis dodany, który będzie obowiązywać od 1 stycznia 2016 r .,

lit . j) uzyskaniem zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników – będzie obowiązywać od 1 stycznia 2016 r .

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że nastąpiło zrównanie dochodów w ramach umowy zlecenia z docho-dami uzyskiwanymi na podstawie umowy o dzieło . Od 3 września br . utrata dochodów z tytułu umowy o dzieło jest traktowana jako dochód utracony; podobnie będzie rów-nież dochodem uzyskanym .

Odnosząc się jeszcze do katalogu dochodów, wskazać należy, że do dochodu wlicza się stypendium doktoranc-kie . W poprzednim stanie prawnym, sprzed 1 października 2014 r ., art . 179 ust . 5 pkt 5 psw stanowił, że do dochodów nie wlicza się m .in . świadczeń, o których mowa w art . 200 ust . 1 (stypendium doktoranckie) . Przyjmowano więc, że podobnie tzw . stypendium projakościowe nie będzie do-chodem, co wynikało z jego charakteru, który jest zbliżony do stypendium doktoranckiego . Zresztą, w określonych sy-

tuacjach stypendium projakościowe staje się stypendium doktoranckim . Na marginesie należy dodać, że skoro sty-pendium doktoranckie jest traktowane jako dochód, to również powinno być uwzględniane przy ocenie tzw . samo-dzielności finansowej, o której mowa w art . 179 ust . 6 psw .

Zresztą pojęcie samodzielności finansowej zostało zmodyfikowane . Sama samodzielność finansowa nie ozna-cza automatycznego przyznania stypendium, albo jego nie-przyznania – ma za to przełożenie na sposób wyliczenia dochodu poprzez wskazanie osób, które są uwzględniane przy obliczaniu dochodu (tak WSA w Białymstoku z dnia 16 października 2007 r ., sygn . II SA/Bk 420/07) . Zresztą konstrukcja samodzielności finansowej stanowiła ponad 10 lat temu odpowiedź na wnioski studentów deklarują-cych „zerowe” dochody i brak pomocy ze strony rodziców . Wprowadzono więc warunek osiągania dochodów, wycho-dząc ze słusznego założenia, że jeśli student ubiega się o pomoc państwa, powinien najpierw korzystać ze wsparcia rodziców (zob . obowiązek alimentacyjny, o którym mowa w art . 133 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz .U . z 2015, poz . 583 ze zm .) . Wra-cając do zmian, od 1 października 2014 r . student może ubiegać się o stypendium socjalne bez wykazywania np . dochodów rodziców nie tylko w sytuacji, gdy sam – lub jego małżonek – posiadał w ostatnim roku podatkowym oraz posiada w roku bieżącym stałe źródło dochodów i jest on wyższy lub równy 1,15 sumy: kwoty określonej w art . 5 ust . 1 i kwoty określonej w art . 6 ust . 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r . o świadczeniach rodzinnych . Pierw-sza z tych kwot to maksymalna wysokość dochodu, upraw-niającego do otrzymywania zasiłku rodzinnego . Od dnia 1 listopada 2014 r . do dnia 31 października 2015 r . kwota ta wynosiła 574 zł, a od 1 listopada 2015 r . do 31 paździer-nika 2017 r . – 674 zł . netto . Druga z nich to wysokość zasiłku rodzinnego na dziecko w wieku powyżej 18 . roku życia do ukończenia 24 . roku życia . Kwota ta od 1 listo-pada 2012 r . wynosiła 115 zł . netto . Od 1 listopada 2015 r . do 31 października 2016 r . – będzie to 129 zł . (zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2015 r . w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wyso-kości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna) . Tym samym różnie będzie kształtować się ten próg samodzielności – do 31 października br. będzie to kwota 792,35 zł. netto; od 1 listopada 2015 r. do 31 paź-dziernika 2016 r. 923,45 zł. netto . Oznacza to, że wnioski złożone w trakcie roku akademickiego 2015/2016, np . w styczniu 2016 r ., będą już podlegać ocenie przy uwzględ-nieniu nowej wysokości progu dochodowego .

40

▶

Temida

Artykuły

O samodzielności finansowej studenta można również mówić wtedy, gdy nie prowadzi on wspólnego gospodar-stwa domowego z żadnym z rodziców, co potwierdza zło-żonym oświadczeniem, a przy tym spełnia jedną z trzech przesłanek, tj .: ukończył 26 . rok życia; pozostaje w związku małżeńskim albo ma na utrzymaniu dzieci . Chodzi tu o dzieci niepełnoletnie będące na utrzymaniu studenta lub jego małżonka, ale również dzieci pobierające naukę do 26 . roku życia, a jeżeli 26 . rok życia przypada w ostatnim roku studiów, do ich ukończenia, oraz dzieci niepełno-sprawne bez względu na wiek (art . 179 ust . 4 pkt 2 psw) .

Kolejna zmiana wiąże się z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 23 września 2015 r . (M .P . z 2015, poz . 861), zgodnie z którym przeciętny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rol-nych z 1 ha przeliczeniowego wynosił w 2014 r. wynosi 2.506 zł. Jest to dochód roczny, wyrażony w kwocie netto, przypisany do całej rodziny studenta . Za nieprawidłową należy uznać sytuację, gdy taki dochód jest podwójnie li-czony z tego tytułu, że właścicielami gospodarstwa są np . rodzice studenta . Trzeba również pamiętać, że oddanie gospodarstwa w dzierżawę może skutkować pominięciem dochodu wyliczonego w oparciu o hektar przeliczeniowy, aczkolwiek student zobowiązany jest do przedstawienia umowy dzierżawy . W tej sytuacji należy uwzględnić czynsz dzierżawny w miejsce dochodu obliczanego na podstawie hektara przeliczeniowego .

Odnosząc się zaś do definicji gospodarstwa rolnego, to ustawa o świadczeniach rodzinnych odsyła do przepi-sów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r . o podatku rolnym (Dz .U . z 2013, poz . 1381 ze zm .) . Zgodnie z art . 2 ust . 1 tej ustawy, za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków, jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na pro-wadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeli-czeniowy i stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowo-ści prawnej . Hektar przeliczeniowy związany jest z klasą gruntów - przykładowo 1 hektar w klasie 1 oznaczać bę-dzie ok . 1,95 hektara przeliczeniowego; przy dużo słabszej jakości tych ziem może być i tak, że 1 hektar, np . w klasie 6 to 0,2 hektara przeliczeniowego . Na użytek stypendium socjalnego istotna jest powierzchnia – gospodarstwo ma być większe niż 1 hektar lub 1 hektar przeliczeniowy . Wy-starczy spełnienie którejkolwiek wielkości, bowiem może zdarzyć się, że gospodarstwo nie będzie większe niż 1

hektar, ale po przeliczeniu uwzględniając klasę tych ziem – wielkość wyrażona w hektarach przeliczeniowych będzie większa niż 1 hektar przeliczeniowy, o czym była mowa po-wyżej . Bez znaczenia jest stan gospodarstwa – czy jest np . należycie zarządzane . Już sam fakt, że gospodarstwo ma określoną powierzchnię, pozwala przyjąć, że jest to gospo-darstwo rolne (tak NSA w wyroku z dnia 27 marca 2015 r ., sygn . I OSK 2659/13) . Z zaświadczenia o powierzchni gospodarstwa rolnego musi wynikać, że przedmiotowe go-spodarstwo spełnia jedną z powyższych miar (1 hektar – 1 hektar przeliczeniowy) .

W zakresie stypendiów rektora dla najlepszych stu-dentów pewne zmiany wprowadzono ponad rok temu, ustawą z dnia 11 lipca 2014 r . o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym oraz niektórych innych ustaw (Dz .U . 2014, poz . 1198) . Chodzi tu o prawo do stypendium na kierunku, na którym liczba studentów jest mniejsza niż dziesięć . W tej sytuacji stypendium może być przyznane jednemu studentowi (art . 174 ust . 4 psw) . O stypendium, zgodnie z art . 181 ust . 1a psw, może również ubiegać się student przyjęty na pierwszy rok studiów w roku złożenia egzaminu maturalnego, który jest laureatem olimpiady międzynarodowej albo laureatem lub finalistą olimpiady przedmiotowej o zasięgu ogólnopolskim . Istotne jest to, ażeby profil olimpiady był zgodny z obszarem wiedzy, do którego jest przyporządkowany kierunek studiów .

Trzeba pamiętać o ograniczeniach, o których mowa w art . 186 ust . 6 psw . Łączna miesięczna wysokość stypen-dium socjalnego oraz stypendium rektora dla najlepszych studentów nie może przekroczyć 90% najniższego wyna-grodzenia zasadniczego asystenta ustalonego w przepi-sach o wynagrodzeniu nauczycieli akademickich (od 2015 r . wynagrodzenie to wynosi 2450 zł) . Oznacza to również, że ustalając stawki stypendialne już na tym etapie rektor powinien uwzględniać to ograniczenie . Nie może być sy-tuacji, gdy suma stypendium socjalnego i stypendium rek-tora dla najlepszych studentów przekraczałaby ww . 90% .

Podobnie, w przypadku osoby studiującej równocze-śnie na kilku kierunkach w obrębie jednej lub dwóch uczelni pojawia się wątpliwość, czy taki student może pobierać stypendium socjalne w uniwersytecie A (wyso-kie stypendium socjalne v . niskie stypendium rektora dla najlepszych studentów), a stypendium rektora dla najlep-szych studentów w uniwersytecie B (niskie stypendium socjalne v . wysokie stypendium rektora dla najlepszych studentów) . Zakładając, że w obu szkołach wyższych stu-dent złożył wnioski o te świadczenia i spełnia wymogi, uza-sadnione jest jednak przyjęcie, że wszystkie świadczenia, łącznie z zapomogą, powinien pobierać tylko na jednym,

41

▶


Artykuły

wskazanym przez siebie kierunku studiów . W przeciwnym bowiem wypadku może zaistnieć sytuacja, że suma przy-znanych świadczeń (stypendium socjalne i stypendium rektora dla najlepszych studentów) przekraczałaby wspo-mniane powyżej 90% .

Mieć na uwadze należy treści art . 194 psw, zgodnie z którym ogranicza się prawo do pomocy materialnej stu-dentom będącym kandydatami na żołnierzy zawodowych lub żołnierzami zawodowymi, którzy podjęli studia na podstawie skierowania przez właściwy organ wojskowy lub otrzymali pomoc w związku z pobieraniem nauki na podstawie przepisów o służbie wojskowej żołnierzy za-wodowych . Ograniczenie to obejmuje również studentów będących funkcjonariuszami służb państwowych w służbie kandydackiej albo będących funkcjonariuszami służb pań-stwowych, którzy podjęli studia na podstawie skierowania lub zgody właściwego przełożonego i otrzymali pomoc w związku z pobieraniem nauki na podstawie przepisów o służbie .

Wyłączenie, o którym mowa w art . 194 psw, może generować pewne wątpliwości w zestawieniu z sytuacją prawną osadzonego w zakładzie karnym . Zdarzyło się bo-wiem, iż student odbywający karę pozbawienia wolności pobierał naukę na podstawie umowy zawartej pomiędzy zakładem karnym a uczelnią . Uczelnia wydała decyzję odmowną w przedmiocie stypendium rektora dla najlep-szych studentów, która to została uchylona przez WSA w Warszawie . W uzasadnieniu do wyroku wskazano, że co do zasady student ten ma prawo do tego świadczenia . Sty-pendium „naukowe” pełni rolę nagrody motywującej do dalszej nauki, ale również – co akurat istotne w przypadku osadzonego w zakładzie karnym – wpisuje się także w pro-ces resocjalizacji . Jednocześnie WSA podniósł, że możliwe jest ograniczenie prawa do stypendium socjalnego z tego względu, że student odbywający karę pozbawienia wolno-ści ma możliwość studiowania, bez ponoszenia żadnych kosztów związanych z utrzymaniem, zakwaterowaniem, ubiorem oraz wyżywieniem, a ponosi je państwo (tak WSA w Warszawie w wyroku z dnia 5 września 2013 r ., sygn . VIII SA/Wa 315/13) . Zasadniczo więc, obok ustawowych przesłanek takich jak dochód w rodzinie studenta (stypen-dium socjalne) oraz wyniki w nauce (stypendium rektora dla najlepszych studentów), dopuszcza się pewne odstęp-stwa .

Odnieść się należy również do powoływania organów stypendialnych . Podstawą jest tutaj wniosek samorządu studenckiego w przedmiocie przekazania uprawnień oraz delegowania studentów do pracy w tej komisji . Dziekan

(rektor), o ile jest związany wnioskiem o przekazanie uprawnień, o tyle nie musi powołać wszystkich zgłoszo-nych przez samorząd studencki osób, bowiem są to kan-dydaci . Większość składu komisji stypendialnej powinni stanowić studenci; dopełnieniem są pracownicy uczelni – w przypadku komisji wydziałowej będą to pracownicy wy-działu powołani przez dziekana . Z powyższych względów nie może działać jedna wspólna komisja dla studentów i doktorantów (brak spełnienia wymogu większości stu-dentów i większości doktorantów), jak i wspólna komisja stypendialna dla kilku wydziałów (wyjątkiem jest komisja rozpatrująca wnioski o stypendium rektora dla najlep-szych studentów, bowiem komisja ta wstępuje w miejsce rektora, a nie dziekana) . W tym ostatnim przypadku chodzi bowiem nie tylko o powołanie wydziałowej komisji stypen-dialnej przez określonego dziekana, ale również o nadzór sprawowany na podstawie art . 177 psw .

Przewodniczącym komisji może być pracownik lub student – kwestie te powinny być unormowane w uczel-nianym regulaminie przyznawania pomocy materialnej, o którym mowa w art . 186 psw . Dopuszczalne jest zarówno kierowanie pracami komisji przez studenta, jak i pracow-nika – musi jednak z aktu powołania wynikać, że posiada taka osoba status przewodniczącego .

Każda ze spraw, wszczęta na podstawie wniosku stu-denta, powinna zakończyć się decyzją . Oczywiście, w przypadku niezastosowania się studenta do wezwania do usunięcia braków formalnych możliwe jest pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia . Zasadą jednak jest, że organ wydaje decyzję . Od każdej decyzji – również tej pozytyw-nej – student ma prawo złożyć odwołanie, a w przypadku stypendium rektora dla najlepszych studentów przy wyda-waniu decyzji przez rektora – wniosek o ponowne rozpa-trzenie sprawy . Odwołanie takie wnioski się w ciągu 14 dni od dnia jej otrzymania – za pośrednictwem organu, który wydał decyzję w I instancji . Gdyby zaś odwołanie wpłynęło bezpośrednio do organu odwoławczego, to organ ten powi-nien przesłać to pismo do organu I instancji . Wydziałowa komisja stypendialna może bowiem skorzystać z upraw-nienia autokontroli (art . 132 kpa) . Wydaje się, że są to tak podstawowe wiadomości, które student prawa czy admi-nistracji powinien przyswoić już na jednym z pierwszych wykładów na studiach, a jednak nadal organy przyznające pomoc materialną popełniają tak oczywiste błędy . Wresz-cie, student ma prawo złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, uprzednio wykorzystując dwuin-stancyjny tryb wewnętrzny, zaś od wyroku WSA przysłu-guje skarga kasacyjna do NSA . n

42

▶

Temida

Publikacje

Tytuł: Reforma prawa karnego material-nego i procesowego z 2015 roku . Wybrane zagadnienia

Red. Kala Dariusz, Zgoliński Igor

Wyd. Wolters Kluwer

Tytuł: Umowy cywilnoprawne w ubezpie-czeniach społecznych

Red. Szabłowska-Juckiewicz Marzena, Wałachowska Monika, Wantoch--Rekowski Jacek

Wyd. Wolters Kluwer

Tytuł: Karnoprawna reakcja na zjawisko kradzieży tożsamości

Autor Lach ArkadiuszWyd. Wolters Kluwer

Tytuł: Logika dla prawników . Kompen-dium

Autor Dobrzeniecki Karol, Korycka-Zirk Milena

Wyd. TNOiK „Dom Organizatora”

Tytuł: Prawne oraz zarządcze aspekty prowadzenia dokumentacji me-dycznej

Red. Śliwka MarcinWyd. Wolters Kluwer

Tytuł: Prawo geologiczne i górnicze . Komentarz

Red. Rakoczy BartoszWyd. Wolters Kluwer

Wybrane nowości wydawnicze za okres: 30 czerwca-5 października 2015 r.

Redakcja zachęca P.T. Autorów do nadsyłania informacji o swoich pracach. Nadesłane egzemplarze zostaną przekazane do Biblioteki Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu.

43

▶


Publikacje

Tytuł: Szkoda giełdowa i jej naprawienieAutor: Zacharzewski KonradWyd. Toruń

Tytuł: Węzłowe problemy oddziaływa-nia państwa na konkurencyjność i innowacyjność gospodarki z per-spektywy różnych dziedzin prawa

Red. Brzezińska-Rawa Anna, Sylwestrzak Dorota

Wyd. Toruń

Tytuł: Środki zaskarżenia po nowelizacji Kodeksu postępowania karnego

Red. Lach ArkadiuszWyd. Wydawnictwo Naukowe UMK

Tytuł: Aspekty społeczno-prawne rozwo-ju antycznego Rzymu . Tom II

Red. Braniewicz Oktawia EwaWyd. Wydawnictwo Naukowe UMK

Tytuł: Podstawy prawa finansów ubez-pieczeń społecznych . Podręcznik akademicki

Red. Wantoch-Rekowski Jacek Wyd. TNOiK „Dom Organizatora”

Tytuł: Prawo finansów publicznych . Materiały do ćwiczeń

Red. Wantoch-Rekowski Jacek Wyd. TNOiK „Dom Organizatora”

44

▶

Temida

Publikacje

Tytuł: Aktualne problemy prawa handlo-wego

Red. Gordon Zdzisław, Setcki Daniel

Wyd. Wydawnictwo Naukowe UMK

Tytuł: Konstytucje państw europej-skich z perspektywy historycznej i współczesnej

Red. Kowalczyk Patryk, Maciejewska Beata Aniela


Tytuł: Wstęp do prawoznawstwaAutor Morawski LechWyd. TNOiK „Dom Organizatora”

Tytuł: Pomoc materialna dla studentów i doktorantów . Świadczenia i po-stępowanie

Autor Czerwiński Wiesław, Pakuła Jacek

Wyd. Pracownia Wydawnicza EIKON

Tytuł: Prawo ochrony środowiska . Zagadnienia podstawowe

Autor Wierzbowski Błażej, Rakoczy Bartosz

Wyd. Wolters Kluwer

Tytuł: Ze Złotej Księgi Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

Red. Salmonowicz Stanisław, Sobczyk Marek


Pomoc materialna dla studentów i doktorantów. Świadczenia i postępowanie

§

Wiesław CzerwińskiJacek Pakuła

Toruń 2015

Immatrykulacja Wydziału Prawa i Administracji 2015/2016

Zgromadzonych gości powitał Dziekan WPiA Prof. Tomasz Justyński. Chór akademicki UMK.

Członkowie Rady Wydziału Prawa i Administracji. Rotę ślubowania odczytał dr Mikołaj Święcki.

Nowi studenci WPiA! Wykład inauguracyjny wygłosił Pan prof. Krzysztof Lasiński-Sulecki.

Gratulacje składa Prodziekan ds. Współpracy z Zagranicą i Informatyzacji prof. Arkadiusz Lach.

Akty gratulacyjne wręcza Prodziekan ds. Studenckich dr Konrad Zacharzewski.

(fot.

arch

iwum

UM

K)

Zbiór aktów prawnych uwzględniający nowelizację usta-wy Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjny-mi, która weszła w życie w dniu 15 sierpnia 2015 r. Zbiór zawiera również Regulamin wewnętrznego urzędowania wojewódzkich sądów administracyjnych oraz zmiany w przepisach o doręczeniach, które będą obowiązywać od 11 lutego 2017 r.

Zaprasza do współpracy: • autorów, • instytucje, • uczelnie,

do wspólnego wydawania i publikowania artykułów, książek, monogra� i, podręczników, tomów pokonferencyjnych.

Wydajemy:• książki papierowe• ebooki (epub, pdf )

Zapewniamy dystrybucjęw naszej księgarni internetowejwww.eikon.us/ksiegarnia

Oferujemy również oprawę gra� czną i pomoc przy organizacji konferencji: od reklamy internetowej poprzez identy� kację wizualną do wszelkich akcydensów związanych z wydarzeniem, materiały i gadżety konferencyjne, teczki, torby, notesy, długopisy, identy� katory, itp.

Szczegółowa oferta na stronie:

www.eikon.us

Zapraszamy do współpracy

Ostatnio wydane publikacje

www.eikon.us e-mail: [email protected]

dział wydawniczyDorota Dominiaktel. 664 046 857

dział reklamy Barbara Janketel. 609 609 925

Pracownia Wydawniczo-Reklamowa Eikon

PRAWO O POSTĘPOWANIU SĄDOWOADMINISTRACYJNYM

Autor: Wiesław Czerwiński

Książka przedstawia bogactwo sukcesów sportowych FC Barcelony. Po raz pierwszy przedstawiono nieprofesjo-nalne sekcje klubowe: piłkarską, koszykarską, piłki ręcznej, futsalu i hokeja na wrotkach. W tym wydaniu niemało stron zajmują statystyki.

FC BARCELONA W POLSCE I NA ŚWIECIE

Autorzy: Witold Łastowiecki, Zbigniew Kumidor, Zbigniew Pawłowski

Książki można kupić w naszej księgarni online:

www.eikon.us/ksiegarnia

Pracownia Wydawniczo-Reklamowa

eikon


TemidaNr 2/2015 ISSN 2450-2103

Wydział Prawa i Administracji U n i w e r s y t e t u M i k o ł o j a K o p e r n i k a

ul. Władysława Bojarskiego 3, 87-100 Toruńe-mail: [email protected]

informacja wydziałowa: +48 56 611 41 10 www.law.umk.pl

Wywiad z Prezesem Sądu Okręgowego w Toruniu Jarosławem Sobierajskim

Rozmowa z Prof. Stanisławem Salmonowiczem


Rekrutacyjny sukces


Inwestycje na WPiA

Miejsce na Twoją reklamę!

Temida WPiA UMK 2015 nr 2

Documents