KKTC MİLLÎ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI TÜRKÇE DERSİ 1-8. SINIFLAR ÖĞRETİM PROGRAMI 2016
KKTC
MİLLÎ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI
TÜRKÇE DERSİ 1-8. SINIFLAR ÖĞRETİM
PROGRAMI
2016
TEPGP Yöneticisi/Koordinatörü
Prof.Dr. Ahmet Pehlivan
Proje Danışmanları
Prof.Dr. Müfit Kömleksiz
Prof.Dr. Buket Akkoyunlu
Akademik Danışmanlar
Doç.Dr. Güner Konedralı
Doç.Dr. Ahmet Güneyli
Prof.Dr. Hayati Akyol
Komisyon Üyeleri
Uz. Selen Demirağ Uz. Fatma Özyanıklar Vurana
Uz. Özge Eliz Aksaygın Uz. Konce Şeker Özatenç
Uz. Nedime Karasel Ayda Uz. Emine Aktunç
Arkın Başat Şevkiye Serpil Kordal
Ayşe Uluöz Mustafa Keleş
İrem Konedralı Orçun Ayda
Bu program, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi kapsamında geliştirilmiş ve KKTC Milli Eğitim ve Kültür
Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından programın KKTC ilkokul ve ortaokullarında 2016-2017 öğretim
yılından itibaren kullanılması uygun bulunmuştur.
3 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
GEREKÇE
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde geliştirilen Türkçe Öğretim Programı, Türkçenin
öğretim, bilim ve kültür dili olarak kullanımını temel almaktadır. Bireyin anadilini etkin bir
biçimde öğrenmesi, yaşamsal bir gerekliliktir. Birey, kendi anadilinde yetkinliğe ulaştıkça
düşünme, yaratma, iletişim kurma, tartışma gibi birçok beceriyi başarılı bir biçimde
gerçekleştirebilecektir. Türkçe dersi, aynı zamanda okullarda öğretilen bütün derslerle ve
akademik başarıyla doğrudan ilişkilidir. Bireyin anadili becerisi geliştikçe anlama ve anlatma
becerileri, dolayısıyla diğer derslerdeki akademik başarısı da gelişecektir. Özetle belirtmek
gerekirse, bu programda disiplinler arası bir yaklaşım temel alınmış ve özellikle Türkçeyi
günlük yaşamda etkili bir biçimde kullanabilen öğrencilerin yetişmesi amaçlanmıştır.
Günümüzde dil öğretim programlarında çok kültürlülük ve çok dillilik konularına
vurgu yapılmaktadır. Kendi dilini etkin bir şekilde öğrenen ve kullanan bireyler, diğer dilleri
de kolaylıkla öğrenebileceklerdir. Bunun yanında, KKTC’de Kıbrıs ağzının da bilinmesi ve
yaşatılması kültürel açıdan bir gerekliliktir. Bu noktadan hareketle, dil sevgisi ve bilincini
geliştirebilmek adına Türkçe Öğretim Programı’nda bilişsel öğrenme çıktıları kadar duyuşsal
öğrenme çıktılarına da önem verilmiştir.
Eğitimdeki gelişmeler ışığında öğrenci merkezli eğitim anlayışına uygun olarak çağdaş
ve nitelikli bir anadili eğitimi gerçekleştirmek çok önemlidir bu bağlamda Türkçe öğretiminde
öğretme-öğrenme yaklaşımı belirlenirken kuramlar/stratejiler/modeller arası bir anlayış
(yapılandırmacılık, çoklu zeka, etkin öğrenme, problem çözmeye dayalı öğrenme, sunuş ve
buluş yoluyla öğrenme, araştırma-geliştirme yoluyla öğrenme, sosyal-duygusal öğrenme…)
benimsenmiştir.
AMAÇ
Türkçe Öğretim Programı’nın amacı, Türkçeyi doğru ve etkili kullanan; ulusal ve
evrensel değerler bağlamında diğer dillere, ağız özelliklerine saygı duyan ve genel olarak dil
bilinci, sevgisi ve kullanım duyarlığı olan öğrenciler yetiştirmektir.
4 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
PROGRAM ÇIKTILARI
Türkçe Öğretimine Ait Öğrenme
Alanları
Türkçe Öğretimine Ait Alt Öğrenme Alanları
Türkçe Öğretimine Ait
Program Çıktıları
Dil Becerileri
Anlama Düzeyine uygun dinleme/izleme becerisi geliştirir.
Hızlı, akıcı ve anlamlandırarak okur.
Anlatma Kendini sözlü olarak ifade eder.
Kendini yazılı olarak ifade eder.
Yazın
Yazını Anlama Farklı yazar, şair ve yazın türlerini tanır.
Yazınsal türlerdeki iletileri kendi yaşantısı ile içselleştirir.
Yazınsal Eleştiri ve Yaratıcılık
Düzeyine ve ilgisine uygun farklı konularda edebi türlere yönelik ürünler oluşturur.
Yazın aracılığıyla sanatsal bakış açısı geliştirir ve kendi yazın tarzını belirler.
Dil Bilinci ve Kullanımı
Dil Bilinci
Kıbrıs kültürüne ve Kıbrıs ağzına sahip çıkar.
Diğer kültürlere, dillere ve ağızlara saygı gösterir.
Türkçeyi sever ve kullanım duyarlığı gösterir.
Dil Kullanımı
Günlük ve akademik yaşamında Türkçenin kurallarını uygular.
Kendi sözcük dağarcığını geliştirir ve kullanır.
Dili, farklı amaçlar için kullanır.
Bilgi teknolojilerini Türkçe dersine uygun olarak kullanır.
5 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1. Sınıf - Türkçe
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Dü
zeyi
ne
uyg
un
din
lem
e/iz
lem
e b
ecer
isi g
eliş
tiri
r.
1. Dinleme-izlemeye hazırlık yapar ve
dinlemeyle-izlemeyle ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Dinlemek/izlemek için uygun biçimde oturur.
1.2. Ses kaynağına uygun uzaklıkta oturur.
1.3. Dinlemek/izlemek için hazırlık yapar.
1.4. Dinleme sürecinde görgü kurallarına uyar.
1.5. Dinleme amacını belirler.
1.2. Ses kaynağı konuşmacı, televizyon ekranı, film perdesi, sahne vb.dir.
1.3. Zihinsel (dikkatini yoğunlaştırma) ve duyuşsal (istekli olma) hazırlık yapar. Ayrıca öğrenci kullanacağı ders araç-gereçlerini hazırlar.
1.4. Söz kesmeden sabırla dinleme, dikkat dağıtıcı hareketler yapmadan saygıyla dinleme, başkalarıyla konuşmadan sessizce dinleme, soru sormak ve yorum yapmak için uygun zamanı bekleme, konuşmacıyı dinlediğini yüz ve beden ifadeleri ile gösterme vb.
1.5. Dinleme amacını (bilgi edinmek için, eğlenmek, bir şeyi öğrenmek için vb.) belirlemede öğretmen kılavuzluk eder.
* Dinleme
* İzleme
* Hazırlık
* Görgü kuralları
*Dinleme amacı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Dinlediklerini, izlediklerini tam ve doğru anlar.
2.1. Dinlediklerinin/izlediklerinin
konusunu bulur.
2.2. İçerik; olaylar, kahramanlar, yer, zaman, düşünceler vb. ile ilgilidir. Farklı türdeki sorular ise, boşluk doldurma, eşleştirme, çoktan seçmeli, kısa cevaplı, şekil-tablo tamamlama vb. gibidir.
2.3. Anlamlarını bilmediği sözcüklerin ve söz öbeklerinin
*Konu
*Olay
*Kahraman
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İşbirliği
*Eleştirel ve Yaratıcı
6 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.2.Dinlediklerinde/izlediklerinde
içerikle ilgili farklı türdeki sorulara
yanıt verir.
2.3. Dinlediklerinde/izlediklerinde sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.4. Dinlediklerinde/izlediklerinde cümle bilgisi ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.5.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.6.Dinlediklerinin/izlediklerinin gelişim
sırasını söyler.
2.7. Dinlediklerini/izlediklerini kendi
cümleleriyle anlatır.
2.8. Dinlediklerini/izlediklerini görsel
olarak ifade eder.
anlamlarını fark etme, eksik sözcüğü tamamlama ve sözcüklerin zıt anlamlarını bulma gibi çalışmalar yürütülür.
2.4. Cümlenin anlamını fark etme ve
karşılaştırma, olumlu-olumsuz cümleleri
ayırt etme çalışmaları yürütülür.
2.5. 5N 1K soruları (Ne, nerede, ne zaman,
nasıl, neden, kim), evet-hayır soruları vb.
2.6. Gelişim sırası, olay örgüsü, sıralama,
sınıflama gibi etkinlikler.
2.8. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili resim
çizme, metinle görsellerin uyumunu
değerlendirme, verilen resimlerden doğru
olanı seçme, verilen resimde eksik bırakılan
yerleri tamamlama gibi çalışmalar yürütülür.
2.10. Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde karşılaştığı karakterlerin yerine kendilerini koyarak yorum yapmaları ve ön yaşantılarından örnekler
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Anlam
*Zıt anlam
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
düşünme
* Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
7 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.9. Dinledikleriyle/izledikleriyle ilgili
canlandırma yapar.
2.10. Dinlediklerinden/izlediklerinden yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.11. Ele alınan bir metni, durumu veya olayı belirlediği amaçlar doğrultusunda dinler/izler.
vermeleri sağlanır.
2.11. Bilgi edinme, zevk alma, öğrenme, iletişim kurma, sesleri, beden dilini ayırt etme vb. amaçlar doğrultusunda dinleme/izleme etkinlikleri öğretmenin kılavuzluğunda yapılır.
3. Sınıf içinde ve dışında dinlemeyle-izlemeyle ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
3.1. İyi bir dinleyici/izleyici olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmeye
istekli olur.
3.2. Dinleme-izleme sürecindeki
engelleri ortadan kaldırmaya istekli
olur.
3.3. İlgi ve beğenisine uygun kişisel
dinleme-izleme arşivi oluşturur.
3. Öğretmen dinleme becerisi ile ilgili
aşağıdaki konular üzerinde durur ve
öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:
Dinlemenin işitmeden farklı olduğu ve daha
çok çaba gerektirdiği; Dinlemenin doğumla
birlikte başladığı ancak okula başladıktan
sonra gelişebileceği; Dinleme/izleme
sürecinin anlama ile sonuçlanmasının çok
önemli olduğu; Dinlemenin okuma gibi
anlamaya yönelik bir beceri olduğu ve
dinleyerek anlamanın üstün yönleri
(konuşmacıya soru sorma, konuşmacının yüz-
beden dilini anlamlandırma vb.) gibi.
*Dinleyici
*İzleyici
*Dinleme
*İşitme
*Anlama
*Beden dili
*Görgü kuralları
*Ortam
*Zaman
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
8 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.1.Öğrencilerin iyi bir dinleyici/izleyici
olmaları için gerekli bilişsel (sözcükleri
anlamlandırma, yüz ve beden dilini
anlamlandırma), duyuşsal (ilgi gösterme,
saygı duyma, tarafsız olma, empati kurarak
dinleme) ve devinişsel becerilerini (doğru
oturma) geliştirmelerinde istekli olmaları
sağlanır.
3.2.İyi bir dinlemenin/izlemenin önündeki
engeller şöyledir:
i. yorgunluk, uykusuzluk, açlık gibi birtakım fizyolojik engeller,
ii. hayal kurma gibi duyuşsal engeller,
iii. dinlerken görgü kurallarına uymama,
iv. ortamla ilgili sorunlar (gürültü, kalabalık,
karanlık, sıcaklık-soğuk, havasızlık, yanlış
oturma düzeni, ilgiyi dağıtan araç-gereçler
vb.)
v. zamanın etkin kullanılamaması vb)
9 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler D
il B
ece
rile
ri:
An
lam
a
Akı
cı v
e an
lam
lan
dır
arak
oku
r.
1. Okumaya hazırlık yapar ve okumayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Okumak için vücudunu doğru
kullanır.
1.2. Okuma öncesi gerekli hazırlıkları
yapar.
1.3. Okuma araç-gereçlerini doğru
kullanır.
1.4. Çevresindekileri rahatsız etmeden
okur.
1.5. Okuma amacını belirler.
1.1. Dik ve rahat oturma; Gözlerini abartılı bir biçimde kırpıştırmadan ve ovuşturmadan okuma; Okuma materyalini gözden uygun uzaklıkta tutma; Parmak, cetvel ve kalem kullanmadan gözleriyle okuma; Sallanmadan (başını, elini, kolunu vb.) okuma; Kontrollü nefes alma (okuma sürecini aksatmama, cümleye göre nefesini ayarlama); Sayfaları çevirirken parmaklarını kullanma (avuç içini veya elini kullanmama) ve okuma hızını-akıcılığını aksatmama gibi konular üzerinde durulur.
1.2. Okuyacağı metinle ilgili ön bilgilerini anımsar, dikkatini yoğunlaştırır ve okumasını duyuşsal açıdan olumsuz etkileyecek unsurlardan uzaklaşır. Okuma ortamını düzenler (ışığın yeterli olmasını ve sol arkadan gelmesini sağlama, kitap-defterlerinde ilgili sayfayı açma, sırasını düzenleme vb.).
1.3. Okuma materyalini okuma yönüne uygun olarak düz tutma; Kitaplarını ve defterlerini temiz tutma; Kitaplarının-defterlerinin kapağını kaplama; Kitaplarını-defterlerini koruma, uzun süreli kullanma ve onlara zarar vermeme gibi konularda öğrenciler bilgilendirilmelidir.
1.4.Bağırmadan, mırıldanmadan, vb. dikkat
dağıtıcı hareketler yapmadan okuma
konusunda öğrenciler bilgilendirilmelidir.
*Okuma
*Okuma kuralları
*Okuma araç-
gereçleri
*Akıcı okuma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
10 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.5. Okuma amacını (bilgi edinmek için, eğlenmek, bir şeyi öğrenmek için vb.) belirlemede öğretmen kılavuzluk eder.
2. Okuduklarını tam ve doğru anlar.
2.1. Okuduklarının konusunu bulur.
2.2.Okuduklarında içerikle ilgili farklı
türdeki sorulara yanıt verir.
2.3. Okuduklarında sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.4. Okuduklarında cümle bilgisi ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.5.Okuduklarına ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.6.Okuduklarındaki olayların ve
düşüncelerin gelişim sırasını
söyler.
2.2. İçerik; olaylar, kahramanlar, yer, zaman, düşünceler vb. ile ilgilidir. Farklı türdeki sorular ise, boşluk doldurma, eşleştirme, çoktan seçmeli, kısa cevaplı, şekil-tablo tamamlama vb. gibidir.
2.3. Anlamlarını bilmediği sözcüklerin ve söz öbeklerinin anlamlarını araştırma, eksik sözcüğü tamamlama ve sözcüklerin zıt anlamlarını bulma gibi çalışmalar yürütülür.
2.4. Cümlenin anlamını fark etme ve
karşılaştırma, eksik cümleyi tamamlama ve
olumlu-olumsuz cümleleri ayırt etme
çalışmaları yürütülür.
2.5. 5N 1K soruları (Ne, nerede, ne zaman,
nasıl, neden, kim), evet-hayır soruları vb.
2.6. Gelişim sırası, olay örgüsü, sıralama,
sınıflandırma vb.
*Konu
*Başlık
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Anlam
*Zıt anlam
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Cümle
* Olumlu-olumsuz
cümle
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
11 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.7. Okuduklarını kendi cümleleriyle
anlatır.
2.8. Okuduklarını görsel olarak ve
görselleri kullanarak ifade eder.
2.9. Okuduklarıyla ilgili canlandırma
yapar.
2.10. Okuduklarından yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.11. Okudukları ile ilgili kendi düşüncelerini paylaşır.
2.12. Okudukları ile önceden okuduklarını karşılaştırır.
2.13. Ele alınan bir metni belirlediği amaçlar doğrultusunda okur.
2.8. Okudukları ile ilgili çizimler yapma, metinle görsellerin uyumunu değerlendirme, verilen resimlerden doğru olanı seçme, verilen resimde eksik bırakılan yerleri tamamlama, görsellerden (fotoğraf, grafik, resim, karikatür, afiş) yararlanarak metni anlamlandırma gibi çalışmalar yürütülür.
2.10. Öğrencilerin dinledikleri/izlediklerinde karşılaştığı karakterlerin yerine kendilerini koyarak yorum yapmaları sağlanır.
2.11.Öğrencilerin okuduklarında karşılaştığı
karakterlerin yerine kendilerini koyarak
yorum yapmaları ve ön yaşantılarından
örnekler vermeleri sağlanır.
2.12. Öğrencilerin önceden okudukları
metinlerle yeni karşılaştığı metinleri
ilişkilendirmeleri istenir.
2.13. Bilgi edinme, zevk alma, öğrenme,
vb. amaçlar doğrultusunda
okuma etkinlikleri öğretmenin
kılavuzluğunda yapılır.
*Karşılaştırma
12 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Ele alınan bir metni farklı okuma türlerine uygun okur.
3.1. Sesli ve akıcı okur.
3.2. Sessiz okur.
3.3. Grupça okur.
3.4. Canlandırarak okur.
3.5. Ekrandan ve görsel okur.
3.6. Serbest okur.
3.1. Birinci sınıfa giden bir öğrencinin dakikada 40-60 sözcüğü sesli okuması beklenmektedir. Sesli okuma sırasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Akıcı ve anlaşılır okuma
- Doğal bir sesle (konuşma sesiyle) okuma
- Harfleri ve sözcükleri doğru seslendirme
- Noktalama işaretlerine uygun duraklamalar yapma
- Sesin şiddetini dinleyicilere göre ayarlama
- Dinleyicileri sıkmadan okuma
- Dinleyicilerin karşısında özgüvenini yitirmeden okuma (zaman zaman göz teması kurma)
- Noktalama işaretlerine uyarak anlaşılır bir şekilde okuma
3.2. Sessiz okuma sırasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Konuşma organlarını (dil, dudak, gırtlak vb.) kıpırdatmadan okuma
- Mırıldanarak veya fısıldayarak okumama
-Sağa-sola, öne arkaya sallanmadan okuma
3.3. Grupça okumaya toplu veya koro okuma da denmektedir. Öğrencilerin grupça okurken arkadaşlarıyla uyumlu olmaları (aynı anda aynı sesi çıkarma, aynı hızda okuma, doğru anda okumaya başlama vb.) ve okuma sırasında arkadaşının yanlışlarından olumsuz etkilenmemeleri sağlanmalıdır. Grupça okuma aşağıdaki gibi farklı şekillerde yürütülebilir:
*Sesli okuma
*Sessiz okuma
*Doğal ses
*Ses şiddeti
*Metin
*Paragraf
*Noktalama
işaretleri
*Dize
*Nakarat
*Durak
*Beden dili
*Görsel okuma
*Ekran
*Karikatür
*Fotoğraf
*Kitap
*Kitaplık
*Kitapçı
*Kütüphane
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
-Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
13 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
- Metnin tamamını hep birlikte okuma
- Metnin farklı bölümlerini/paragraflarını/ dizelerini/nakaratlarını gruplara (2’li, 3’lü vb.) ayrılarak okuma
- Ezberlenen şiir, tekerleme ve manileri sınıfça veya grupça okuma (ezber çalışmalarının bireysel olmak yerine grupça yapılması önerilmektedir.)
3.4. Canlandırarak okuma yapılırken aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Sesini ve beden dilini etkili kullanarak okuma
- Metinlerdeki kişilerin konuşmalarını fiziksel ve duygusal özelliklerine uygun olarak okuma
- Metinlerdeki konuya ve anlama uygun olarak okuma
- Metnin tür özelliklerine (şiir, tiyatro, öykü, masal vb.) uygun olarak okuma
- Canlandırarak okuma yaparken abartılı ve yapmacık davranmaktan kaçınma
3.5. Ekrandan ve görsel okumanın basılı kaynakları okumaktan farklı olduğu (hız, anlama, materyal kullanma gibi) üzerinde durulmalıdır. Bunun yanında görsel okumanın öğeleri (karikatür, fotoğraf, resim, afiş) öğrencilere tanıtılmalıdır. Metinleri okurken görsellerden yararlanma ve metinleri görsellerle ilişkilendirme konusunda çalışmalar yürütülmelidir.
*Kitap fuarı
*Okuma listesi
*İçindekiler
14 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.6. Öğretmen sınıfta kitap okumaya özel zaman ayırmalı ve okuma saatleri (günlük, haftalık, aylık, yıllık) düzenlemelidir (günde en az yarım saat). Öğrencilerin;
- Kitap edinmeleri,
- Kitap okuma listesi (farklı türlerdeki kitaplardan oluşan) hazırlamaları,
- Kendi kitaplıklarını oluşturmaları ve sınıf, okul, çocuk kitaplıklarından yararlanmaları
- Kitapçılara, kütüphanelere ve kitap fuarlarına gitmeleri,
- Süreli yayınlara (çocuk dergilerine ve gazetelere) abone olmaları ve okumaları
- Kitapların içindekiler ve dizin bölümünden yararlanmaları,
- Sınıfta arkadaşlarına beğendiği kitapları anlatmaları, kitaplarla ilgili görüş alışverişinde bulunmaları,
- Arkadaşlarına armağan olarak kitap almaları veya ödünç kitap vermeleri teşvik edilmelidir.
4. Sınıf içinde ve dışında okuma ile ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. Okuma ödevlerini yapmada istekli
olur.
4.2. Farklı türdeki metinleri okumak için
istekli olur.
4. Öğretmen, okuma becerisi ile ilgili aşağıdaki konular üzerinde durur ve öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:Okumanın yaşamsal bir beceri (beslenme, uyuma, nefes alma gibi) olduğu; Okumanın her ders için gerekli olduğu ve öğrenmenin büyük ölçüde okumakla ilişkili olduğu; Okuma becerisinin gelişimsel (dinleme, okuryazarlık, okuma alışkanlığı, eleştirel okuma, evrensel okuma) olduğu ve okuyarak anlamanın üstün yönleri (istediği zamanda ve mekanda okuma, istediği sayıda tekrarlayarak okuma, okuma materyallerinin daha kalıcı olması/saklanması vb.)
*Şiir
*Öykü
*Masal
*Tiyatro
*Mani
*Ninni
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
15 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.3. Kendi kültürüne özgü metinleri
okumak için istekli olur.
4.4. Farklı konulardaki metinleri okumak
için istekli olur.
4.2. Farklı türlerdeki metinler; şiir, öykü, masal ve tiyatro’dur.
4.3. Kendi kültürüne özgü metinler; mani, ninni, masal, hikaye, bilmece, tekerleme’dir.
4.4. Farklı konular; doğa, aile, çevre, insan ilişkileri, iletişim’dir.
*Hikaye
*Bilmece
*Tekerleme
vatandaşlık
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini s
özl
ü o
lara
k if
ade
eder
.
1. Konuşmaya hazırlık yaparak konuşmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Konuşmalarında sesini doğru ve etkili kullanır.
1.2. Konuşmalarında durak ve ton gibi
ses üstü birimleri doğru ve etkili
kullanır.
1.3. Beden dilini etkili kullanarak konuşur.
1.1. Sesi doğru ve etkili kullanma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu ş ur ke n sözc ük iç i n d ek i se s l e r i e ks ik ç ıka rma ma/y u tmam a ( hav l u> av l u) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük iç i n d ek i se s l e r i n y e r i n i de ğ iş t i rm em e (ya n l ı ş >ya ln ış ) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük le rd e ki s es le r i baş ka se s le r l e d eğ iş t i rm em e ( ba k la > pa k la) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük le re s es e k l em em e ( saa t> sa ha t) ,
- Ba ğ ıra ra k v eya i ş i t i lm ey ece k biç im d e ko n uş mama,
- Akı c ı kon u şma yı e ng e l ley ec ek h er ha ng i b i r s es ç ı kar m ama (ö rn e ği n ıh ı lama ma) ,
- Çok h ız l ı v ey a ya va ş ko n uş mama .
*Konuşma
*Ses
*Durak
*Ton
*Görgü kuralları
*Dinleyici
*Ses yutma
*Ses ekleme
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
16 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşur.
1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşur.
1.6. Konuşmaya hazırlık yapar.
1.2. Konuşmalarında durak ve ton gibi ses üstü birimleri doğru ve etkili kullanma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu şma n ın ak ı ş ı n ı boza cak d ura ks ama lar yap mama, - Ko nu ya v e kon u şma n ın d üze y i n e uy gu n b ir ton la ( sa k i n, n eş e l i , sa yg ı l ı v b) kon u şm a, - C üml e iç er is i nd ek i ya pı v e a nl ama u yg u n ton d eğ i ş im l er i ya p ara k ko nu şm a.
1.3. Beden dilini etkili kullanarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu ş ur ke n do ğr u ne fe s a l ı p ve rm e (gü r ül tü s üz , y e te r l i , d üze n l i n ef es a l ma, ne fe s a l ı r ke n kon u şmam a, n ef es i n i c üm l en i n uzu n lu ğ u na v e an lam ı na g öre aya r la ma v b) , - Ko nu şma ya pt ı ğ ı ye r de r aha t v e ö lçü l ü olma, - D in l ey ic i le r k ar ş ı s ın da t e miz v e öz en l i o lma, uy g un k ıyaf e t l er g iy me, - Be d e n du r uş u na d ikk at e de r ek kon u şma ( in an d ır ıc ı l ı k t an uz ak, g üv en i l i r o lm aya n, say gı d uy u lma yaca k, ya pm ac ık , çe k i n ge n vb . b i r d ur uş s e rg i l em em e) , - E l - ko l h ar ek et le r i n e ( je st le re) d ik ka t ed e re k ko n uş ma ( sa l l an ma , d ur ma da n k ı p ı rd an ma, ab ar t ı l ı / d ik ka t d ağ ı t ıc ı e l - ko l har e ke t l er i v b. ya pm ama) , - M imi k l e r i ne d ik ka t ed er e k ko n uşm a (mim ik le r i n h iç k u l l an ı l ma mas ı/ be l i r s iz l i ğ i / aş ı r ı l ığ ı / kon uy la i l g i l i o l m ayı ş ı , ay nı m imi ğ in sü r ek l i te kr ar la nma sı , y er s iz ka ş ça tma, gü l üm sem e, s ur at as ma, a ğ ız ha r ek et le r i , aş ı r ı du yg u sa l v b g i b i ya n l ı ş m im ik le r ku l l an mama) , - Göz te ma sı k u ra ra k ko n u şma (d i n l ey ic i n i n
*Beden dili
*Soluk alma-verme
*Mimik
*Göz teması
*El-kol hareketleri
vatandaşlık
17 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
yüz ün e ba kma, y uka r ı ya v eya ye r e bak mama, ge re k s iz göz k ı rp mama v b) .
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
-Kon u şma nı n ba ş ın da u yg u n hi ta p v e u nva n ku l l an ma, - Tan ım ad ığ ım ız , y aşç a bü yük v e ko n um o lara k ü st üm üzd e ki k i ş i l er e “s e n” y er in e “s iz ” d iy e h i ta p e tme , -G ün l ük i le t i ş i mi n g er ek t i r d i ğ i k im i k a l ıp sözcü kl er i ( g ün ay dı n, me r ha ba, na s ı l s ı n g ib i ) ku l l an ma, -Kon u şma lar ı nd a k üf ü r l ü v e a rgo sözc ük le r e yer v erm em e, -Alayc ı söz l er k ul la nm a da n ko n u şma, -Ağız da b ir ş ey var ke n ko n uş mama, -Kon u şmay ı b el i r t i le n/ i st e ni le n s ür e de b i t i rm e. 1,5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- D in l ey ic i le r i n i l g i v e be k l en t i l er in e uy g un akıc ı v e et k i l ey ic i b i r b iç i md e ko n uş ma, -Di n le y ic i l er ta raf ı nd an ya pı la n yoru mla r ı /e l eş t i r i l er i doğa l k ar ş ı lam a v e sor ul an so ru la r ı u yg u n bi r b iç im d e ya n ıt lama vb. 1.6 . Kon u şma la r ı n da yar ar la naca ğı ar aç ge reç l er i haz ı r lar .
2. Konuşurken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Bir amacı temel alarak ve varmak
istediği noktayı belirleyerek konuşur.
2.1 . Kon u şma amaç la r ı ; ik na et me, p ro bl em çözme, b i l g i ve rm e, eğ l en di rm e, e l e şt i rm e, tar t ı şma or tam ı sağ lam ak, i s t ek b i l d i rm ek, ş i kay et e tm ek g ib i d i r .
2.3 . Da ğı n ık , ko pu k, ba ğl a nt ıs ız kon u şma kta n
*Konuşma amacı
*Konuşma konusu
*Sözcük
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
18 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.2. Konuşma konusunu anlaşılır ve kısa
bir biçimde belirtir.
2.3. Konudan ayrılmadan konuşur.
2.4. Konuşmalarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Konuşmalarında gerekli dilbilgisi
kurallarına uyar.
kaç ı nm a; Kon u şt uk la r ı n da çe l i ş k i l er e v e tu tar s ız l ık lar a dü şm em e; Kon uş u rk en ayr ın t ı la ra v e g er ek s iz ör n ek le re y er ver me me ve Ko nu ş ur ke n b i l g i ya nl ı ş ı yap mama g i b i kon u lar da ö ğr e nc i le r uya r ı l ı r .
2.4 . İ s te n i l d i ğ in d e a yn ı kon uy u f ark l ı sözc ü k -cüm le le r l e aç ı k l ama; Sözcük ve cü ml e te kra r l ar ın a y er ve rm e de n kon u şma g ib i kon ul ar da ö ğr e nc i l er b i l g i l en d ir i l i r .
2.5 . Öğ re tm en, i nc el tm e i ş are t i a la n sözcü kl er i n k u l l an ım ın a d i kka t ç ekm el i d i r .
*Cümle
*Sözlü anlatım
*Dilbilgisi kuralları
*Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3. Konuşma türlerine uygun olarak konuşur.
3.1.Bireysel olarak veya grupça hazırlıksız konuşmalara katılır.
3.2.Bireysel olarak veya grupça hazırlıklı konuşmalara katılır.
3.1 . Haz ı r l ık s ız ko n uş mal a r i k i b aş l ı k a l t ı nd a e l e a l ın ab i l i r . i ) S ı n ı f ta -ok ul da do ğr u ve et k i l i ko nu şma (Öde v l er i n i , ça l ı şma lar ı n ı , gör se l l e r i kon uş ara k a n lat ma; G r up t art ış mal ar ı nd a kon uş ma v e sözc ü o l ma; D oğaç l ama, g ez i , göz l em, d en ey, s an at , s po r e tk i n l ik le r i n de kon uş ma; K en d is i ne yön e l t i le n sor u lar ı yan ıt lam a; D ü zey i ne u yg u n se s le t im -t e l a f f uz ça l ı şm ala r ı ya pm a g i b i ) i i ) G ü nl ük ya şam ı nd a v e topl um sa l i l i ş k i le r in d e doğ ru v e etk i l i ko n uş ma (Tan ışm a - t an ı şt ı rm a, k u t la ma, özü r d i l em e, yo l sorm a, t e lefo n la kon u ş ma, soh b et -gör üş me, ka r ş ı lama, u ğ ur l ama, se lam la şma , f ık ra an la tma g i b i )
3.2 . Haz ı r l ık l ı ko n uşm a et k in l i k l er i n de
*Hazırlıksız konuşma
*Hazırlıklı konuşma
*Etkili konuşma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi tek.
yeterliği
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
Düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
19 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
aşa ğı da k i ça l ı şma la r y ür ü t ül e bi l i r : -Dr ama et k i n l i k l er i nd e ü st le n di ğ i ro le u yg u n kon uş ma, -Be l i r l i v e öz el g ü nl er d e ( Öğr etm e nl e r Gü n ü, Cum h ur iy et Bay ram ı , Ha yv an lar ı Ko r uma Gü n ü, a ç ı l ı ş kon u şma lar ı v b ) kon u şma, -S ın ı f ve ya ok u l t iy at ros u et k i n l i ğ i n e ka t ı lm a, -S ın ı f ta , o ku l da v ey a ok ul d ı ş ın da ta rt ış ma et k i n l ik l er in d e ko n uş ma.
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini sözlü olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. İyi bir konuşmacı olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmede
istekli olur.
4.2. Konuşmadaki sorunları düzeltmede
istekli olur.
4.3. Doğru ve etkili konuşan kişileri
örnek alır.
4.4 . Ke n d in e uy g un b ir ko nu şm a üs l ub u ge l i ş t i rme ye i st ek l i o l ur . 4.5. Sınıftaki seslendirme ve konuşma
etkinliklerine katılmaya istekli olur.
4. Öğretmen konuşma becerisi ile ilgili
aşağıdaki konular üzerinde durur ve
öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:
Kon uş ma nı n in sa n ya şam ı nd ak i ö ne mi; Kon uş ma b ece r i s i n i n ok ul l a b i r l i k t e ge l i ş eb i lec e ği ; Söz l ü a n lat ımı n ü st ü n yö nl e r i (et k i le ş im, sor u sor ma, se s to n u i l e a n lam fark l ı l ığ ı y ara tma) ka vra m a g ib i . 4.1 . B i l i ş se l ( doğ r u, y e ni b i l g i le r s un ma, ya l n ızc a öğ r en d ik le r i n i de ği l göz l em le r i ve de n ey iml e r i n i d e an la tma g i b i ) , Du yu ş sa l ( so r uml u lu k, iç t e nl ik , d ü rü st l ük , can l ı l ı k , em pat i ku ra rak, h oşgö rü l ü v b.o lma gi b i ) Dev i ni ş se l ( kon u şma la r ı n da b ed e n di l i n i et k i l i b iç i md e ku l la nma g i b i ) 4.2 . Kon u şma so ru n lar ı aş ağı da k i g i b i d i r : - Se s l et im( te la f fuz ) ya n l ı ş l ar ı , - Söz ü uza tma /g ev el em e/ t ek rar lam a, - Ye te rs iz ( ek s i k ) kon u şma, - D in l ey ic i le re k en d i d üş ü nce l er in i da yat ma ve d i n le y ic i l e r i a l da tma/ k üç üms em e/ ki ş i l iğ i zed e ley ic i e l eş t i r i l er ya pm a, -Orta mı n g er ek t i rd i ğ i d uy g us a l öğ el er d e n yoks u n ko n u şma, -D i n le y ic i l er i n b i lg i d üze y i n i n ço k üs t ün d e veya a l t ın da ka lma,
*Sözlü anlatım
*İçtenlik
*Sorumluluk
*Dürüstlük
*Höşgörü
*Etkili beden duruşu
*Konuşma sorunları
*Üslup
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
20 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-Te hd it e d er g ib i , yar g ı la y ı c ı ko n uş ma, -Söz ü he p ke n d in e ge t i r er ek b e n d i l i n i ku l l an ma v b. 4.3 . Söz e di le n k i ş i l er ; öğ r etm e n, a i l e bü y ükl e r i , t iya tro sa na tç ı l ar ı , t e l ev izyo n -rad yo la r dak i s un uc ul ar vb . o la bi l i r .
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini y
azılı
ola
rak
ifad
e ed
er.
1. Yazmaya hazırlık yapar ve yazmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1.Yazma öncesi gerekli hazırlıkları yapar.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için
gerekli biçimsel özelliklere dikkat eder.
1.4.Yazıdaki düzeltme sembollerini tanır.
1.5. Yazma amacını belirler.
1.1.Yazmak için vücudunu doğru kullanma (oturma, kağıtla göz mesafesini ayarlama vb.); Duyuşsal olarak hazırlanma (motive olma, konuya ilgi gösterme, kaygı düzeyini azaltma vb.); Yazı ortamını düzenleme (ders araç gereçlerini hazırlama, ışığı ayarlama) gibi konulara dikkat çekilir.
2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanma konusunda aşağıdaki konulara dikkat çekilir:
-Kal em i doğ r u v e çok s ık m ada n tu tma , ba st ı rm ad an yazm a -S i l g i y i g er ek t i ğ in d e v e k i t aba -d ef te re zar ar ver me yec ek b i ç imd e k ul la nma -Kal em tı ra ş ı e tra f ı k i r le tm ed e n v e ka l em e zarar v erm ey ec ek b iç im d e ku l la nma -De ft er i y ı r tma da n, t emiz ve eko nom ik ku l l an ma -Ki ta bı öz e nl i v e te miz k ul la nma -Ce tv el i et k i l i b i r b iç i md e ku l l an ma -Yaz ı ta hta s ın da t e be ş i r l e veya ta h ta ka l em iy le yazma -Bi lg is aya rd a v e b enz er i te kno lo j i k a raç lar da doğ ru v e etk i l i yazma v b.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için gerekli
*Yazma
*Yazı planı
*Yazı araç-gereçleri
*Düzeltme sembolleri
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
21 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
biçimsel özellikler aşağıda sunulmuştur:
-Oku na kl ı , te miz ve d üz en l i yaz ma -Kar e l i , ç i z g i l i ( t ek , ç i f t v e ya dört ç iz g i l i ) v e ç izg is iz ka ğı da yazma -Ka ğı d ı n ü st , a l t v e ya n k ı s ıml ar ın da k en ar boş l uğ u b ıra kma -Harf , sözc ük, c üml e ve sa t ı r a ra l ık la r ı n da uy gu n bo ş l uk la r b ı ra kma -Para g raf lar a sat ı r b aş ı y a par ak (yak la ş ı k 2cm iç er i de n) b a ş la ma -Harf l er i ay n ı yö n de ve d ik yazma -Sa t ı r l ar ı a yn ı h iz ad a v e ç i zg iy e d ik kat ed e re k yaz ma -S ıra lam al ar da vey a a l t b a ş l ık lar da s ay ı v e se mbo l l er d e n ya ra r la nm a - G er ek t i ğ in d e kâğ ı d ı n b el l i bö l üm le r i n e tar ih , a d, soya d, s ın ı f ve oku l a d ın ı y azma - Yaz ı ça l ı şma lar ı nd a c etv e l i do ğr u v e et k i l i ku l l an m a - G er ek t i ğ in d e y az ı n ı n ba ş l ı ğ ı n ı sayf an ı n uy gu n k ı sm ı na y azma ; ba ş l ık la y az ı ara s ın da uy gu n b ir bo ş l u k b ı rak ma -G er ek t i ğ i n de ka ğ ıd ı n uy g un y er in e sa yfa nu mar as ı yazma
1.4.Yazıdaki düzeltme sembolleri “Öğretmen Kılavuz Kitabında” sunulmuştur.
1.5. Öğretmen yardımıyla veya kendi başına öğrencilerin bilgi vermek, duygularını paylaşmak, açıklama yapmak vb. amaçları yerine getirmeleri için yazı yazmaları sağlanır.
22 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Yazarken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Dilbilgisi(yazım) kurallarına uyarak
yazar.
2.2. Noktalama işaretlerini doğru
kullanarak yazar.
2.3. Konu ve amacına bağlı olarak yazar.
2. Ö ğr etm e n, ö ğr e nc i le r i n yaz ı yaza rk en ka ba söz l er , ar go , es k i d i ld e ka l mış v e gü n üm üzd e ku l l an ı l maya n ve ya y az ıy a geç mem i ş y er e l ağ ız la rd ak i sözcü kl er i ku l l anm akt an kaç ı nm ala r ı n ı ; sözc ük ve c üm le t ek rar la r ı yap ma da n yaz mal ar ın ı v e düz ey i ne u yg u n kon ul ar da b i l g i ya n l ı ş ı ya p mad an yazm ala r ı n ı sa ğ la mal ı d ı r . 2.1 . ve 2 . 2 . i ç i n g er ek l i aç ı k lam al ar d i l b i l g i s i bö l üm ü nd e b el i r t i lm iş t i r . 2.3 . Amac ı na v e s eç t i ğ i ko nu ya uy g un tan ım la r , aç ık lam ala r , ö rn ek le r , b enz et me l e r yazma sı b ek l en ir .
*Noktalama
işaretleri
*Yazım kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı d.
*Kişisel-sosyal yet.
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3. Farklı metin türlerinde yazar.
3. Ö ğr enc i le r i n k ı sa ş i i r v e öyk ül er yazm ala r ı be k l e nm ek te d ir . Bu ça l ı şm ala r öğ r etm e n k ı lav uz l u ğu n da b ir ey se l v e gr u pça yap ı l ab i l i r .
*Yazma
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve
Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
23 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini yazılı olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. Yazma sorunlarını belirlemede
istekli olur.
4.2.Karşılaştığı yazılı anlatım
yanlışlarını düzeltmede istekli olur.
4. Ö ğr etm e n, y azma nı n h e r de rs iç in g e re k l i o ld u ğu n u, y azma nı n ö ğr e n i l eb i lec e ği n i v e ge l i ş t i r i le b i l ece ğ in i aç ı k la mal ıd ı r . Ayr ıca , öğr enc i le r i n g ün l ük ya şam da yazma bec e r i s i n i k u l la nm al ar ın ı ö zen d irm e l i d i r . Kart yazma, Belirli günler ve etkinlikler (doğum günü vb.) için davetiye hazırlama ve Sınıf/okul gazete ve dergilerine yazı yazma gibi etkinlikler yürütülmelidir.
4.1 . Yazma sor u n lar ı ; ay nı sözcü ğ ü te kra r l ama, d i l b i l g i s i v e n okta lama ya nl ı ş l ar ı gi b i d i r .
*Ka rt
*G ü nl ü k
*Da ve t i ye
*G aze te
*D e rg i
*D uy ur u( i l an)
*Yaz ı l ı a n l at ım
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
5. Yazı kurallarını temel alarak kendine özgü bir yazı stili geliştirir.
5.1. Dik temel yazı karakterine uygun yazar.
5.2. Güzel ve okunaklı yazı yazmaya istekli olur.
5.3. Yazdıklarına ilişkin eleştiriye açık olur.
5.4.Yazdıklarının kenarlarını süsler ve yazılarını
resimlendirir.
5.1. Dik temel yazıya ilişkin aşağıdaki çalışmalar yürütülmelidir:
- Temel çizgi çalışmaları,
- Kareli yüzeyde, dört çizgi üç eşit aralıklı yüzeyde ve normal satır aralıklı yüzeyde yazma,
-Dik temel büyük ve küçük harflerin kapladıkları alan itibarı ile oluşturdukları geometrik şekiller, - Dik temel karakterlerdeki büyük ve küçük harfleri yazarken dikkat edilmesi gereken kurallar. Not: Ayrıntılar “Öğretmen Kılavuz Kitabında” sunulmuştur.
*Dik temel yazı
*Çizgi çalışması
*Büyük harf
*Küçük harf
*Güzel yazı
*Geometrik şekil
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
24 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı
/ Ders Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı
Dil
Ku
llan
ımı
Ke
nd
i sö
zcü
k d
ağar
cığı
nı g
eliş
tiri
r ve
ku
llan
ır. 1. Söz varlığının yapısal, anlamsal ve
işlevsel özelliklerini tanır.
1.1. Metin incelemeleri ile söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanır.
1.2. Metinlerden bağımsız olarak oyun, drama
vb. etkinlikler aracılığıyla söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanır.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkarak söz
varlığının yapısı, anlamı ve işlevini tanır.
1.1. Öğrencilerden metinden seçilen bir sözcükle ilgili
çağrışım sözcüklerini yazmaları istenebilir.
1.2. Metinlerden bağımsız olarak aşağıdaki çalışmalar yürütülebilir ve sözcük öğretimi gerçekleştirilebilir. - Görsellerden, İşitsel araçlardan-materyallerden, Görsel-işitsel araçlardan ve etkinliklerden yararlanarak yeni sözcüklerin farkına varıp anlamlarını bulma. - Oyun, araştırma, gezi, gözlem, deney ve deneyim kazanma yoluyla yeni sözcüklerin farkına varıp anlamını bulma. - Bilmeceler ve bulmacalar yoluyla yeni sözcükler ve sözcük gruplarının farkına varıp anlamlarını bulma. -Verilen bir sözcüğü çizerek (resim, afiş) anlatma.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkılarak aşağıdaki
uygulamalar yürütülmeli ve sözcük öğretimi
gerçekleştirilmelidir.
-Okuduklarında, dinlediklerinde, izlediklerinde
karşılaştığı sözcükleri doğru sesletme
-Okuduklarında, dinlediklerinde, izlediklerinde
karşılaştığı sözcükleri hecelerine ayırma
-Okuduklarında, dinlediklerinde, izlediklerinde
karşılaştığı sözcüklerin türünü bulma (Burada sadece
isim olup olmadığı üzerinde durulmalıdır.)
*Sözcük
*Söz varlığı
*Çağrışım
*Bilmece
*Bulmaca
*Sözcükte anlam
*Dilbilgisi
*Hece
*Harf
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Araştırma ve Problem
çözme
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
25 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Kıb
rıs
kült
ürü
ne
ve
Kıb
rıs
ağzı
na
sah
ip ç
ıkar
.
1. Kıbrıs kültürünü ve Kıbrıs ağzı
özelliklerini benimser.
Öğrenciler, yazılı dilde ve hazırlıklı
konuşmalarında ölçünlü Türkçeye ve dilbilgisi
kurallarına uymaları ve bu kullanımları öncelikli
tutmaları konusunda bilgilendirilirler. Bunlara ek
olarak ise, Kıbrıs’ta konuşulan Türkçenin diğer
ülkelerde kullanılan Türkçeden farklı olduğu
örneklerle açıklanır. Konuşma dili ile yazı dilinin
farklı olabileceği örneklendirilir.
*Dil
*Ağız
*Türkçe
*Kıbrıs Ağzı
*Kültür
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel düşünme
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
26 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Diğ
er k
ült
ürl
ere,
dill
ere
ve a
ğızl
ara
sayg
ı gö
ster
ir.
1. Dil ve ağız özellikleri bakımından
farklı kullanımlara sahip toplumlara
saygı ile yaklaşır.
Öğretmen aşağıdaki konularda öğrencilerin dikkatini
çekmelidir:
-Dünyadaki her kültüre ve dile saygıyla yaklaşma,
- Türkçe dışındaki dilleri ve Kıbrıs dışındaki kültürleri
öğrenmeye istekli olma,
- Farklı dil ve ağız özelliklerine sahip kişileri tanımakla
farklı kültürleri tanıyacağını kavrama,
- Eğitim sürecinde ve gündelik yaşamında bireylerin dil
ve ağız farklılığından kaynaklanan sorunları (ayrımcılık,
akademik başarının düşmesi vb.) fark etme ve bu
duruma hoşgörü ile yaklaşma.
* Dil
* Ağız
* Kültür
* Hoşgörü
* Saygı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
27 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı
/ Ders Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Bilg
i ve
ileti
şim
tek
no
lojil
erin
i Tü
rkçe
der
sin
e u
ygu
n o
lara
k ku
llan
ır.
1. Türkçe dersi ile ilgili çalışmalarında bilgi
ve iletişim teknolojilerini kullanır.
1.Türkçe dersinde izlediği animasyon/çizgi film ile ilgili
görüşlerini Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak açıklama
gibi bir çalışma gerçekleştirilebilir.
*Teknoloji
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri
Yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
28 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
İLKOKUMA VE YAZMA
Hazırlık Dönemi
1. Okula uyum sağlar ve hazırlanır. 1.1. Kendini tanıtır. (özelliklerini, ailesini, evinin adresini vb.)
1.2. Öğretmenler, okul müdürü ve okuldaki görevlilerle tanışır.
1.3. Sınıf ve okul arkadaşlarıyla tanışır.
1.4. Okulunu, sınıfını ve okul bahçesini tanır.
1.5. Sınıf ve okul kurallarını kavrar.
2. Okumaya hazırlanır. 2.1. Sözlü ve yazılı dili ayırt eder.
2.2. Görselleri ayırt eder.
-Verilen bir grup görsel içinden farklı olanı bulur.
- Verilen bir grup görsel içinden aynı olanı bulur.
- Verilen bir görselde noktaları birleştirerek şekli tamamlar.
- Verilen iki farklı görselde eksik kısmı olan görseli tamamlar.
2.3. İşittiklerini ayırt eder.
-Verilen bir grup görsel içinden aynı sesle başlayanları seçer.
-Verilen bir grup görsel içinden aynı sesle başlamayanı
seçer.
2.4. Okumanın günlük yaşamı nasıl kolaylaştırdığını
(kitaplardaki, mağazalardaki, bankalardaki, takvimlerdeki,
reklamlardaki, yiyecek-içeceklerdeki, biletlerdeki,
gazetelerdeki, bilgisayar klavyesindeki yazılara vb. dikkat
çekme) kavrar ve soldan sağa okur.
3. Yazmaya hazırlanır. 3.1. Büyük ve küçük kas geliştirme çalışmaları (yoğurma,
biçimlendirme, yırtma-kesme-yapıştırma, dizme), resim
çizme, boyama ve serbest çizgi çalışmaları yapar.
3.2. Dik temel büyük ve küçük harflerin yazımına hazırlık
amacıyla kurallı çizgi çalışmaları yapar. Farklı malzemelerle
(kibrit çöpü, lego, fasulye, boya kalemleri vb., havada,
sırada, avuç içinde, dışarıda toprakta, kum havuzunda, kara
tahtada, defterde, kitapta vb gibi) çizgi çalışmaları yapılır.
3.3. Soldan sağa ve yukarıdan aşağıya yön çalışmaları
yapılır.
3.4. Hangi elini kullanarak (el tercihi) daha rahat yazdığını
kavrar.
29 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Cümle Dönemi
1. Cümle döneminde okuma etkinliklerine katılır. 1.1. Verilen/gösterilen bir cümleyi akıcı ve doğru okur. 1.2. Verilen/gösterilen bir cümleyi bireysel, ikili, grupça veya sınıfça sesli olarak okur. 1.3. Okunan bir cümleyi diğer cümlelerin arasından seçip gösterir. 1.4. Cümlede anlatılmak isteneni canlandırır. 1.5. Okunan bir cümleyle ilgili kendisine yöneltilen soruları (5N 1K, evet-hayır soruları) sözlü olarak yanıtlar. 1.6. Okuduğu cümle ile ilgili resim çizer (okuduğu cümle ile ilgili verilen resimlerden doğru olanı seçer veya okuduğu cümle ile ilgili resmi eşleştirir)
2. Cümle döneminde yazma etkinliklerine katılır. 2.1. Verilen/gösterilen bir cümlede yer alan harflerin çizgilerini eliyle ve kalemle takip eder.
2.2. Verilen/gösterilen bir cümlede yer alan ve kesik kesik (ya da noktalı) yazılmış harfleri birleştirerek cümleyi yazar. 2.3. Verilen/gösterilen bir cümleyi bakarak yazar. (defterinde, tahtada, havada, dışarıda, kum
havuzunda, sırasında vb.)
2.4. Dinlediği cümleyi (dikte çalışmaları) yazar. (defterinde, tahtada, havada, dışarıda, kum
havuzunda, sırasında vb.)
2.5. Yazdığı cümleye uygun noktalama işaretlerini koyar.
Sözcük Dönemi
1. Sözcük döneminde okuma etkinliklerine katılır. 1.1. Sözcüğü görünce tanır ve okur. 1.2. Okunan veya gösterilen bir sözcüğü diğer sözcükler arasından seçip gösterir. 1.3. Verilen/gösterilen bir cümlede eksik bırakılan sözcüğü söyler. 1.4. Okuduğu cümleyi oluşturan sözcükleri tek tek göstererek/ayırarak okur. 1.5. Öğrendiği sözcükleri kullanarak yeni cümleler oluşturur. 1.6. Öğrendiği sözcüğü ilgili görselle eşleştirir. ( verilen bir görselle ilgili sözcüğü söyler / verilen sözcüğün resmini çizer) 1.7. Sözcüğün anlamına ilişkin konuşur. 1.8. Cümledeki sözcük sayısını söyler.
2. Sözcük döneminde yazma etkinliklerine katılır. 2.1. Verilen/gösterilen bir sözcükte yer alan harflerin çizgilerini eliyle ve kalemle takip etme
2.2. Verilen/gösterilen bir sözcükte yer alan ve kesik kesik (ya da noktalı) yazılmış harfleri birleştirerek
sözcüğü yazma
2.3. Verilen/gösterilen bir sözcüğü bakarak yazma (defterinde, tahtada, havada, dışarıda, kum
havuzunda, sırasında vb.)
2.4. Dinlediği sözcüğü (dikte çalışmaları) defterine, tahtaya, havada, kum havuzunda vb. yazma
30 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.9. Karışık halde verilen sözcükleri sıralayarak cümle oluşturur. 1.10. Sözcük listesi oluşturur ve bireysel, ikili, grupça veya sınıfça sesli olarak okur.
Hece Dönemi
1. Hece döneminde okuma etkinliklerine katılır. 1.1. Heceyi görünce tanır ve okur. 1.2. Okunan veya gösterilen bir heceyi diğer heceler arasından seçip gösterir. 1.3. Verilen/gösterilen bir sözcükte eksik bırakılan heceyi söyler. 1.4. Okuduğu sözcüğü oluşturan heceleri tek tek göstererek/ayırarak okur. 1.5. Öğrendiği heceleri kullanarak yeni sözcükler oluşturur. 1.6. Anlamlı hecelerle (sözcük olan heceler) anlamı olmayan heceleri ayırt eder. 1.7. Sözcük söylenirken ağzın hareket sayısını (hece sayısını) söyler. 1.8. Karışık halde verilen heceleri sıralayarak sözcük oluşturur. 1.9. Hece listesi oluşturur ve bireysel, ikili, grupça veya sınıfça sesli olarak okur. 1.10. Farklı hece türlerini (örneğin “a, al, la, dal, üst, Türk”) kolaydan zora doğru okur.
2. Hece döneminde yazma etkinliklerine katılır. 2.1. Verilen/gösterilen bir hecede yer alan harflerin çizgilerini eliyle ve kalemle takip eder.
2.2. Verilen/gösterilen bir hecede yer alan ve kesik kesik (ya da noktalı) yazılmış harfleri birleştirerek
heceyi yazar.
2.3. Verilen/gösterilen bir heceyi bakarak yazar. (defterinde, tahtada, havada, kum havuzunda,
sırasında vb.)
2.4. Dinlediği heceyi (dikte çalışmaları) defterine, tahtaya, havada, kum havuzunda, sırasında vb.)
yazar.
2.5. Farklı hece türlerini (örneğin “a, al, la, dal, üst, Türk”) yazılarında kullanır.
31 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Ses/Harf Dönemi
1. Ses/harf döneminde okuma etkinliklerine katılır. 1.1. Harfi görünce tanır ve okur.
1.2. Okunan veya gösterilen bir sesi/harfi diğer harfler arasından seçip gösterir.
1.3. Verilen/gösterilen bir sözcükte eksik bırakılan sesi/harfi söyler.
1.4. Okunan/gösterilen bir sözcükteki veya hecedeki harf sayısını söyler.
1.5. Karışık veya dağınık halde verilen harfleri sıralayarak hece ve sözcük oluşturur.
1.6. Ünlü ve ünsüzleri ayırt eder.
1.7. Okunan/gösterilen bir cümle, sözcük veya hecedeki ünlü ve ünsüzleri söyler.
1.8. Öğrendiği harf ile verilen görseli eşleştirir.
1.9. Büyük harflerle küçük harfleri ayırt eder.
1.10. Öğrendiği sesler/harflerle ilgili tekerleme ve mani söyler.
1.11. Alfabedeki harflerin sırasını fark eder.
1.12. Verilen bir sözcükle/görselle ilgili ilk ve son harfi/sesi söyler.
2. Ses/harf döneminde yazma etkinliklerine katılır. 2.1. Verilen/gösterilen bir harfin çizgilerini eliyle ve kalemle takip eder.
2.2. Verilen/gösterilen ve kesik kesik (ya da noktalı) yazılmış harfleri birleştirerek yazar.
2.3. Verilen/gösterilen bir harfi bakarak (defterinde, tahtada, havada, kum havuzunda, sırasında vb.)
yazar.
2.4. Sesi verilen harfi (dikte çalışmaları) yazar.
I. SINIF DİLBİLGİSİ KONULARI
A. ANLAM VE ANLATIM BİLGİSİ B. SES BİLGİSİ D. SÖZCÜK TÜRLERİ F. YAZIM KURALLARI VE
NOKTALAMA İŞARETLERİ
A.2. SÖZCÜKTE ANLAMSAL İLİŞKİLER
A.2.2. Zıt Anlamlı Sözcükler
B.1. SES, HARF ve ALFABE
B.1.1. Harf ve Alfabe Nedir?
D.2. İSİM (AD)
D.2.1.1. Özel İsim
F.1. YAZIM KURALLARI
F.1.4. Büyük Harflerin Yazımı
A.4. CÜMLEDE ANLAM
A.4.3. Cümle Yorumlama
A.4.3.5. Cümle Oluşturma
B.2. HECELER
B.2.2. Sözcüklerin Hecelere Ayrılması
B.2.3. Sözcüklerde Hece Sayısı
F.2. NOKTALAMA İŞARETLERİ
F.2.1. Nokta
F.2.2. Soru İşareti
F.2.3. Ünlem
F.2.10. Kısa Çizgi
32 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. SINIF – TÜRKÇE
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Dü
zeyi
ne
uyg
un
din
lem
e/iz
lem
e b
ecer
isi g
eliş
tiri
r.
1. Dinleme-izlemeye hazırlık yapar ve dinlemeyle-izlemeyle ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Dinlemek/izlemek için uygun biçimde oturur.
1.2. Ses kaynağına uygun uzaklıkta oturur.
1.3. Dinlemek/izlemek için hazırlık yapar.
1.4. Dinleme sürecinde görgü kurallarına uyar.
1.5. Dinleme amacını belirler.
1. İkinci sınıftaki bir öğrencinin dikkat süresinin ortalama 5-8 dakika ile sınırlı olduğu temel alınmıştır. Türkçe dersinde dinleme etkinliğini uzun süre devam ettirmek yerine farklı uygulamalara (canlandırma, konuşma, oyun vb.) yer vermek önemlidir.
1.4. Birinci sınıftaki açıklamalara ek olarak öğrencilerin dinleme/izleme materyallerinin (cd, cd çalar, bilgisayar, projeksion, akıllı tahta) kullanımına özen göstermeleri sağlanacaktır.
* Dinleme
* İzleme
* Hazırlık
* Görgü kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Dinlediklerini, izlediklerini tam ve doğru anlar.
2.1. Dinlediklerinin/izlediklerinin
konusunu bulur.
2.2. İkinci sınıfta ana düşünce bulma ilk kez öğrencinin karşısına çıkmıştır. Bu nedenle öğretmenin konu ile ana düşünce arasındaki farkı öğrencilere açıklaması gerekmektedir.
2.4. Birinci sınıfta zıt anlamlı sözcüklerin öğretimi gerçekleştirilmeli, ikinci sınıfta ise anlamdaş sözcüklerin
*Konu
*Ana düşünce
*Olay
*Kahraman
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İşbirliği
*Eleştirel ve Yaratıcı
33 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.2. Dinlediklerinin/izlediklerinin
ana düşüncesini bulur.
2.3. Dinlediklerinde/izlediklerinde
içerikle ilgili farklı türdeki sorulara
yanıt verir.
2.4. Dinlediklerinde/izlediklerinde sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.5. Dinlediklerinde/izlediklerinde cümle bilgisi ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.6.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.7.Dinlediklerinin/izlediklerinin gelişim
sırasını söyler.
2.8. Dinlediklerini/izlediklerini kendi
cümleleriyle anlatır.
öğretimine de geçilmelidir.
2.9. Başlık bulma çalışması ikinci sınıf Türkçe programına eklenmiştir. Öğrencilerin karşılaştıkları metinlere yeni başlık önermeleri, var olan başlıkla metnin uyumunu değerlendirmeleri veya başlıktan yola çıkarak metnin nasıl gelişeceğini kestirmeleri istenebilir.
2.13. 1. sınıftan farklı olarak 2. sınıfta öğrencilerin dinlediklerinde veya izlediklerinde gizli kalmış (örtük) bilgileri ipuçlarından yararlanarak tahmin etmeleri (yani çıkarım yapmaları) istenebilir.
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
düşünme
* Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
34 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.9. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin
kendi başlığını/başlıklarını önerir.
2.10. Dinlediklerini/izlediklerini görsel
olarak ifade eder.
2.11. Dinledikleriyle/izledikleriyle ilgili
canlandırma yapar.
2.12. Dinlediklerinden/izlediklerinden yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.13. Dinledikleri/izlediklerinin ötesindeki durumları kestirir.
2.14. Ele alınan bir metni, durumu veya olayı belirlediği amaçlar doğrultusunda dinler/izler.
3. Sınıf içinde ve dışında dinleme- izlemeyle ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
3.1. İyi bir dinleyici/izleyici olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmeye
istekli olur.
3.2. Birinci sınıfta belirtilen engellere ek olarak sözcüklerin ve cümlelerin anlamlarına dikkat etmeden dinlemenin de önemli bir sorun olduğu açıklanır.
3.3. Öğretmen ikinci sınıfta genel hatları ile dinleyici tiplerinden söz eder ve öğrencileri konuyla ilgili bilgilendirir.
-Teşvik edici: Yeni düşüncelerin öncüsü (Başarılı
*Dinleyici
*İzleyici
*Dinleme
*İşitme
*Anlama
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
35 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.2. Dinleme/izleme sürecindeki
engelleri çözmede istekli olur.
3.3. Dinleyici/izleyici tiplerini tanır ve
yaşamı süresince karşılaştığı farklı
dinleyici tiplerine hoşgörüyle yaklaşır.
3.4. İlgi ve beğenisine uygun kişisel
dinleme-izleme arşivi oluşturur.
dinleyici)
-Destekleyici: Uzlaşımcı, iyi bir takım oyuncusu (Başarılı dinleyici)
-Yönlendirici: Nesnel, dengeli, kontrollü (Başarılı dinleyici)
-Çözümleyici: Ayrıntılara odaklanan, inceleyen-sorgulayan (Başarılı dinleyici)
-Görünüşte dinleyici: İlgisiz, dinliyormuş gibi görünen (Başarısız dinleyici)
-Seçici dinleyici: Konunun sadece istediği yönünü dinleme (Başarısız ancak yerine göre başarılı dinleyici)
-Saplantılı dinleyici: Kendi psikolojik beklentileri önemli, ne anlatıldığını önemsemez, her söylenende belli bir duygu ve düşünce arar. (Başarısız dinleyici)
-Savunmacı: Ne söylenirse söylensin kendine yönelik bir saldırı olduğunu düşünme (Başarısız dinleyici)
-Tuzak kurucu: Karşısındakini zorda bırakmak için dinleme, çelişki olup olmadığını sorgulama (Başarısız dinleyici)
-Yüzeysel dinleyici: Dinledikleri/ izlediklerinin ardında kalan anlamları çıkaramayan (Başarısız dinleyici)
*Beden dili
*Görgü kuralları
*Ortam
*Zaman
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
36 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler D
il B
ece
rile
ri:
An
lam
a
Akı
cı v
e an
lam
lan
dır
arak
oku
r.
1. Okumaya hazırlık yapar ve okumayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Okumak için vücudunu doğru
kullanır.
1.2. Okuma öncesi gerekli hazırlıkları
yapar.
1.3. Okuma araç-gereçlerini doğru
kullanır.
1.4. Çevresindekileri rahatsız etmeden
okur.
1.5. Okuma amacını belirler.
1.Birinci sınıfta sunulan açıklamalar ikinci sınıfta da geçerlidir.
1.2. Öğrencilerin dikkat süreleri ve bilişsel gelişim süreci temel alındığında 50-100 sözcükten oluşan metinleri okuyabilecekleri dikkate alınmalıdır.
*Okuma
*Okuma kuralları
*Okuma araç-
gereçleri
*Akıcı okuma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Okuduklarını tam ve doğru anlar.
2.1. Okuduklarının konusunu bulur.
2.2. Okuduklarının ana düşüncesini bulur.
2.2. İkinci sınıfta ana düşünce bulma ilk kez öğrencinin karşısına çıkmıştır. Bu nedenle öğretmenin konu ile ana düşünce arasındaki farkı öğrencilere açıklaması gerekmektedir.
2.4. Birinci sınıftan farklı olarak ikinci sınıfta sözcük
*Konu
*Ana düşünce
*Başlık
*Olay
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
37 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.3. Okuduklarında içerikle ilgili farklı
türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Okuduklarında sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.5. Okuduklarında cümle bilgisi ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.6.Okuduklarına ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.7.Okuduklarının gelişim sırasını
söyler.
2.8. Okuduklarını kendi cümleleriyle
anlatır.
2.9. Okuduklarına ilişkin kendi başlığını
önerir.
dağarcığı ile ilgili aşağıdaki uygulamalar yürütülmelidir:
-Metinle ilgili anahtar sözcükleri belirleme,
-Aynı kavram alanından sözcükleri sınıflandırma,
-Anlamdaş sözcükleri bulma
2.9. Bu uygulamada öğrencilerin karşılaştıkları başlıkla metnin uyumunu değerlendirmeleri veya başlıktan yola çıkarak metnin nasıl gelişeceğini kestirmeleri de istenebilir.
2.15. 1. sınıftan farklı olarak 2. sınıfta öğrencilerin okuduklarında gizli kalmış (örtük) bilgileri ipuçlarından yararlanarak tahmin etmeleri (yani çıkarım yapmaları) istenebilir.
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Cümle
* Olumlu-olumsuz
cümle
*Karşılaştırma
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
38 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.10.Okuduklarını görsel olarak ifade
eder.
2.11. Okuduklarıyla ilgili canlandırma
yapar.
2.12. Okuduklarından yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.13. Okudukları ile ilgili kendi düşüncelerini paylaşır.
2.14. Okudukları ile önceden okuduklarını karşılaştırır.
2.15. Okuduklarının ötesindeki durumları kestirir.
2.16. Ele alınan bir metni belirlediği amaçlar doğrultusunda okur.
3. Ele alınan bir metni farklı okuma türlerine göre okur.
3.1. Sesli okur.
3.2. Sessiz okur.
3.3. Grupça okur.
3.Birinci sınıftaki okuma yöntem-teknikleri ikinci sınıfta da kullanılmaktadır.
3.1. Sesli okumada ikinci sınıfa giden öğrencilerin 1 dakikada ortalama 60-80 sözcük okumaları beklenmektedir.
3.2. Sessiz okuma çalışmalarında birinci sınıftan farklı olarak öğrencilerin okuma hızlarını verilen süreye göre
*Sesli okuma
*Sessiz okuma
*Doğal ses
*Ses şiddeti
*Metin
*Paragraf
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
39 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.4. Canlandırarak okur.
3.5. Ekrandan ve görsel okur.
3.6. Serbest okur.
ayarlamaları istenebilir.
3.5. Ekrandan okumanın olumlu (okuduklarını paylaşma, zaman kazanma, birlikte okuma, okuma materyaline daha kolay ulaşma, araştırma, okuduklarını yeni forma dönüştürme vb.) ve olumsuz yönleri (sayfanın bütününü görememe, gözün-zihnin çabuk yorulması, geriye dönüşlerin zor olması vb.) hakkında öğrenciler bilgilendirilmelidir.
3..6. Serbest okuma çalışmalarında sözlük kullanımı özendirilmeli ve kitaplardaki önsözler öğretmenle birlikte incelenmelidir.
*Noktalama
işaretleri
*Dize
*Nakarat
*Durak
*Beden dili
*Görsel okuma
*Ekran
*Karikatür
*Fotoğraf
*Kitap
*Kitaplık
*Kitapçı
*Kütüphane
*Kitap fuarı
*Okuma listesi
*İçindekiler
*İşbirliği
-Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
.
40 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Sınıf içinde ve dışında okuma ile ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. Okuma ödevlerini yapmada istekli
olur.
4.2. Farklı amaçlarını
gerçekleştirebilmek için okur.
4.3.Farklı türdeki metinleri okumak için
istekli olur.
4.4. Kendi kültürüne özgü metinleri
okumak için istekli olur.
4.5. Farklı konulardaki metinleri okumak
için istekli olur.
4.6. Farklı yazar ve şairlerin eserlerini
okumak için istekli olur.
4.2. Birinci sınıftan farklı olarak ikinci sınıfta okuma amaçlarının farklılaşabileceği üzerinde durulmalıdır: (bilgilenmek, eğlenmek, paylaşmak, tartışmak, sorgulamak, eleştirmek, kendini tanımak, problemini çözmek, yaratmak, deneyim kazanmak, söz dağarcığını geliştirmek gibi)
4.3. Birinci sınıftaki metin türlerine gezi, günlük, anı, yaşamöyküsü ve bilimkurgu eklenmelidir.
4.4. Birinci sınıftaki metin türlerine efsane, fıkra, halk tiyatrosu eklenmelidir.
4.5. Birinci sınıftaki konulara, tarih, kültür ve bilişim eklenmelidir.
4.6. Birinci sınıfa ek olarak öğrencilerin yazar ve şairlere ilişkin farkındalıklarını artırmak amaçlanmalıdır.
*Okuma amacı
*Şiir
*Öykü
*Masal
*Tiyatro
*Mani
*Ninni
*Hikaye
*Bilmece
*Tekerleme
*Gezi
*Günlük
*Anı
*Yaşamöyküsü
*Bilimkurgu
*Efsane
*Fıkra
*Yazar
*Şair
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
41 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini s
özl
ü o
lara
k if
ade
eder
.
1. Konuşma ile ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Konuşmalarında sesini doğru ve etkili kullanır.
1.2. Konuşmalarında vurgu, durak, ton,
ulama gibi ses üstü birimleri doğru ve
etkili kullanır.
1.3. Beden dilini etkili kullanarak konuşur.
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşur.
1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşur.
1.6. Konuşmaya hazırlık yapar.
1.Birinci sınıfta sözü edilen konuşma kuralları ikinci sınıfta da geçerlidir.
1.2. Durak ve ton gibi ses üstü birimlere ikinci sınıfta vurgu ve ulama eklenmelidir. Sözcük, söz öbeği ve cümleleri anlamlarına göre vurgulama ve söylediklerini belirginleştirmek için ulama kullanma gibi çalışmalar yürütülebilir.
1,5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşmanın üzerinde ikinci sınıfta daha ayrıntılı durulur.
Di nl ey ic i l er in öze l l ik le r i n e (ya ş , m es l ek , i lg i , say ıs a l d ur um , b i lg i d üze y i , k ü l tü re l d ur um u vb. ) ve d i n l ey ic i l er in b u lu nd u ğ u f i z i ks e l ortam a di kka t ed e re k ko n uş ma nı n öne mi n de n söz ed i l i r .
*Konuşma
*Ses
*Durak
*Ton
*Vurgu
*Ulama
*Görgü kuralları
*Dinleyici
*Ses yutma
*Ses ekleme
*Beden dili
*Soluk alma-verme
*Mimik
*Göz teması
*El-kol hareketleri
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
42 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Konuşurken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Bir amacı temel alarak ve varmak
istediği noktayı belirleyerek konuşur.
2.2. Konuşma konusunu anlaşılır ve kısa
bir biçimde belirtir.
2.3. Konudan ayrılmadan konuşur.
2.4. Konuşmalarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Sözlü anlatımla ilgili dilbilgisi
kurallarına uyarak konuşur.
2. B i r inc i s ı n ı f t ak i aç ık lam ala r i k i nc i s ı n ı f iç i n ge çe r l id i r .
*Konuşma amacı
*Konuşma konusu
*Sözcük
*Cümle
*Sözlü anlatım
*Dilbilgisi kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3. Konuşma türlerine uygun olarak konuşur.
3.1.Bireysel olarak veya grupça hazırlıksız konuşmalara katılır.
3.2.Bireysel olarak veya grupça hazırlıklı konuşmalara katılır.
3. B i r inc i s ı n ı f t ak i aç ık lam ala r i k i nc i s ı n ı f i ç i n ge çe r l id i r .
*Hazırlıksız konuşma
*Hazırlıklı konuşma
*Etkili konuşma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi tek.
yeterliği
*Araştırma ve Problem
çözme
43 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
*Eleştirel ve Yaratıcı
Düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini sözlü olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. İyi bir konuşmacı olmanın gerektirdiği becerileri geliştirmede istekli olur.
4.2. Konuşmadaki sorunları düzeltmede istekli olur.
4.3. Doğru ve etkili konuşan kişileri örnek alır.
4 .4 . Ke n d in e uy g un b ir ko nu şm a üs l ub u ge l i ş t i rme ye i s t ek l i o l ur . 4.5. Sınıftaki seslendirme ve konuşma
etkinliklerine katılmaya istekli olur.
4. 2. Öğrencilerin konuşma sorunlarını
bulmalarına yardımcı olmak için onları
konuşturup daha sonra özdeğerlendirme
formu vererek kendi konuşmalarını
değerlendirmeleri istenebilir.
*Sözlü anlatım
*İçtenlik
*Sorumluluk
*Dürüstlük
*Höşgörü
*Etkili beden duruşu
*Konuşma sorunu
*Üslup
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
44 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini y
azılı
ola
rak
ifad
e ed
er.
1. Yazmaya hazırlık yapar ve yazmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1.Yazma öncesi gerekli hazırlıkları yapar.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için
gerekli biçimsel özelliklere dikkat eder.
1.4.Yazıdaki düzeltme sembollerini tanır.
1.5. Yazma amacını belirler.
1.Yazmayla ilgili birinci sınıfta temel alınan kurallar ikinci sınıfta da geçerlidir. Öğretmenin söz konusu kuralları öğrencilere hatırlatması ve kuralların uygulanması yönünde çaba harcaması gerekmektedir.
*Yazma
*Yazı planı
*Yazı araç-gereçleri
*Düzeltme sembolleri
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Yazarken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Dilbilgisi(yazım) kurallarına uyarak
yazar.
2.1 . Öğ re tm en, yaz ım k ura l la r ı v e nokt a la ma işa r et le r i d ı ş ı n da y az ı l ı a n l at ı md a çok ö n em l i o lan d i ğe r b i r kon u da n (a n lat ım bozu kl uk la r ı ) ta n ım ya pma da n y a l n ızc a örn ek le r v e re re k söz e tm e l i d i r .
*Noktalama
işaretleri
*Yazım kuralları
*Anlatım bozukluğu
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı d.
*Kişisel-sosyal yet.
45 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.2. Noktalama işaretlerini doğru
kullanarak yazar.
2.3. Konu ve amacına bağlı olarak yazar.
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3. Farklı metin türlerinde yazar.
1. B i r inc i s ı n ı f t ak i aç ık lam ala r i k i nc i s ı n ı f i ç i n ge çe r l id i r .
*Yazma
*Cümle
*Sözcük
*Dikte etme
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve
Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini yazılı olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. Yazma sorunlarını belirlemede
istekli olur.
4. Ö ğr enc i le r i n g ün l ük ya ş amla r ı n da yazma bec e r i s i n i k u l la nm al ar ı yö nü n d ek i et k i n l ik l er e ik inc i s ı n ı f t a d aha s ık ye r ver i l me l i d i r . Ör n eğ i n, gündelik işlerini anımsamak için not tutma, telefon numaralarını, e-posta adreslerini, iş yerlerini ve lokantaları kaydetmek için rehber tutma ve sınıf/okul panosuna veya gazetelere yazı-afiş
*Ka rt
*G ü nl ü k
*Da ve t i ye
*G aze te
*D e rg i
*D uy ur u( i l an)
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
46 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.2.Karşılaştığı yazılı anlatım
yanlışlarını düzeltmede istekli olur.
hazırlama ve duyuru(ilan) yazma gibi çalışmalar
gerçekleştirilebilir.
*Yaz ı l ı a n l at ım
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
5. Yazı kurallarını temel alarak kendine özgü bir yazı stili geliştirir.
5.1. Dik temel yazı karakterine uygun
yazar.
5.2. Güzel ve okunaklı yazı yazmaya
istekli olur.
5.3. Yazdıklarına ilişkin eleştiriye açık
olur.
5.4.Yazdıklarının kenarlarını süsler ve yazılarını
resimlendirir.
5. İkinci sınıfta öğrencilerin bilgisayardaki farklı yazı karakterlerini tanımaları ve kullanmaları yönünde çalışmalar yürütülebilir.
*Dik temel yazı
*Çizgi çalışması
*Büyük harf
*Küçük harf
*Güzel yazı
*Geometrik şekil
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
47 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Ke
nd
i sö
zcü
k d
ağar
cığı
nı g
eliş
tiri
r ve
ku
llan
ır. 1. Söz varlığının yapısal, anlamsal ve
işlevsel özelliklerini tanır.
1.1. Metin incelemeleri ile söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanıma
1.2. Metinlerden bağımsız olarak oyun, drama
vb. etkinlikler aracılığıyla söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanır.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkarak söz
varlığının yapısı, anlamı ve işlevini tanır.
1.1. Metin incelemeleri ile sözcük öğretiminde birinci
sınıftan farklı olarak öğrencilerin karşılaşacakları
sözcüklerin anlamlarını tahmin etmeleri ve anlamını
yeni öğrendiği sözcükleri cümlede kullanmaları
istenmelidir.
1.2. Öğrenciler ikinci sınıfta verilen sözcükler veya
sözcük öbekleri arasından anlam bakımından bir grup
oluşturanları (ya da diğerleriyle uyuşmayanları)
bulmaları istenebilir.
*Sözcük
*Söz varlığı
*Çağrışım
*Bilmece
*Bulmaca
*Sözcükte anlam
*Dilbilgisi
*Hece
*Harf
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Araştırma ve Problem
çözme
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
48 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Kıb
rıs
kült
ürü
ne
ve
Kıb
rıs
ağzı
na
sah
ip ç
ıkar
.
1. Kıbrıs kültürünü ve Kıbrıs ağzı
özelliklerini benimser.
1. Kıbrıs ağzının en temel özellikleri anlatılır ve Kıbrıs
ağzında kullanılan sözcükler örneklendirilir.
*Dil
*Ağız
*Türkçe
*Kıbrıs Ağzı
*Kültür
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel düşünme
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
49 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Bilg
i ve
ileti
şim
tek
no
lojil
erin
i Tü
rkçe
der
sin
e u
ygu
n o
lara
k ku
llan
ır.
1. Türkçe dersi ile ilgili çalışmalarında bilgi
ve iletişim teknolojilerini kullanır.
1. Birinci sınıftaki uygulamalar ikinci sınıfta da
yürütülebilir.
*Teknoloji
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri
Yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
50 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1. SINIF DİLBİLGİSİ KONULARI
A. ANLAM VE ANLATIM BİLGİSİ B. SES BİLGİSİ D. SÖZCÜK TÜRLERİ F. YAZIM KURALLARI VE
NOKTALAMA İŞARETLERİ
A.2. SÖZCÜKTE ANLAMSAL İLİŞKİLER
A.2.1. Anlamdaş Sözcükler
A.2.2. Zıt Anlamlı Sözcükler
B.1. SES, HARF ve ALFABE
B.1.1. Harf ve Alfabe Nedir?
D.2. İSİM (AD)
D.2.1.1. Özel İsim
D.2.1.2. Cins İsim
F.1. YAZIM KURALLARI
F.1.4. Büyük Harflerin Yazımı
A.4. CÜMLEDE ANLAM
A.4.3. Cümle Yorumlama
A.4.3.4. Cümle Tamamlama
A.4.3.5. Cümle Oluşturma
B.2. HECELER
B.2.2. Sözcüklerin Hecelere Ayrılması
B.2.3. Sözcüklerde Hece Sayısı
F.2. NOKTALAMA İŞARETLERİ
F.2.1. Nokta
F.2.2. Soru İşareti
F.2.3. Ünlem
F.2.4. Virgül
F.2.6. İki Nokta
F.2.10. Kısa Çizgi
F.2.11. Uzun Çizgi
A.5. PARAGRAFTA-METİNDE ANLAM
A.5.1. Paragrafta Anlam
A.5.1.1. Paragrafın Ana Düşüncesini Bulma
A. 5.1.4. Yeni Başlık Önerme
51 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. SINIF – TÜRKÇE
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Dü
zeyi
ne
uyg
un
din
lem
e/iz
lem
e b
ecer
isi g
eliş
tiri
r.
1. Dinleme-izlemeye hazırlık yapar ve
dinlemeyle-izlemeyle ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Dinlemek/izlemek için uygun biçimde oturur.
1.2. Ses kaynağına uygun uzaklıkta oturur.
1.3. Dinlemek/izlemek için hazırlık yapar.
1.4. Dinleme sürecinde görgü kurallarına uyar.
1.5. Dinleme amacını belirler.
1. Üçüncü sınıftaki bir öğrencinin dikkat süresinin ortalama 8-10 dakika ile sınırlı olduğu temel alınmıştır. Birinci ve ikinci sınıftaki dinlemeye hazırlık ile görgü kurallarına ilişkin açıklamalar üçüncü sınıfta da geçerlidir.
* Dinleme
* İzleme
* Hazırlık
* Görgü kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Dinlediklerini, izlediklerini tam ve doğru anlar.
2.1. Dinlediklerinin/izlediklerinin
konusunu bulur.
2.4. Birinci ve ikinci sınıfa ek olarak üçüncü sınıfta sesteş sözcüklerin öğretimine yer verilmelidir.
2.5. Birinci ve ikinci sınıfa ek olarak üçüncü sınıfta neden-sonuç cümlelerinin öğretimine yer verilmelidir.
*Konu
*Ana düşünce
*Olay
*Kahraman
*Yer
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İşbirliği
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
52 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.2. Dinlediklerinin/izlediklerinin
ana düşüncesini bulur.
2.3. Dinlediklerinde/izlediklerinde
içerikle ilgili farklı türdeki sorulara
yanıt verir.
2.4. Dinlediklerinde/izlediklerinde sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.5. Dinlediklerinde/izlediklerinde cümle bilgisi ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.6.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.7.Dinlediklerinin/izlediklerinin gelişim
sırasını söyler.
2.8. Dinlediklerini/izlediklerini kendi
cümleleriyle anlatır.
2.14. Üçüncü sınıfta “eleştirel dinleme”ye yer verilmelidir. Öğrencilerin değerlendirme amaçlı dinleme yapmaları ve dinlediklerine ilişkin tartışmaları sağlanmalıdır.
2.15. İçerikle ilgili sorunlar; bireysel, toplumsal veya evrensel olabilir. Öğrenci karşılaştığı bir metindeki sorunun/sorunların neden(ler)ini bulabilmeli ve çözüm üretebilmelidir. Bu sorunlar kahramanların kendisinden kaynaklanabileceği (bireysel olabileceği) gibi ülkeye özgü ya da evrensel boyutta da olabilir.
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
* Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
53 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.9. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin
kendi başlığını/başlıklarını önerir.
2.10. Dinlediklerini/izlediklerini görsel
olarak ifade eder.
2.11. Dinledikleriyle/izledikleriyle ilgili
canlandırma yapar.
2.12. Dinlediklerinden/izlediklerinden yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.13. Dinlediklerinin/izlediklerinin ötesindeki durumları kestirir.
2.14. Ele alınan bir metni, durumu veya olayı belirlediği amaçlar doğrultusunda dinler/izler.
2.15. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
54 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Sınıf içinde ve dışında dinleme- izlemeyle ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
3.1. İyi bir dinleyici/izleyici olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmeye
istekli olur.
3.2. Dinleme/izleme sürecindeki
engelleri çözmede istekli olur.
3.3. Dinleyici/izleyici tiplerini tanır ve
yaşamı süresince karşılaştığı farklı
dinleyici tiplerine hoşgörüyle yaklaşır.
3.4. İlgi ve beğenisine uygun kişisel
dinleme-izleme arşivi oluşturur.
4.2. Üçüncü sınıfta dinleme/izleme sürecindeki engeller birinci ve ikinci sınıfa oranla daha ayrıntılı ele alınmalıdır. Aşağıdaki dinleme/izleme engelleri üzerinde durulmalıdır:
- konuşmacıya karşı önyargılı olma, taraflı olma - ne söylendiğinden çok nasıl söylendiğine odaklanma - dinleme süresince kendi söyleyeceklerini planlama (iç konuşmalar) - vurgu, tonlama gibi öğelere dikkat etmeme
*Dinleyici
*İzleyici
*Dinleme
*İşitme
*Anlama
*Beden dili
*Görgü kuralları
*Ortam
*Zaman
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
55 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler D
il B
ece
rile
ri:
An
lam
a
Akı
cı v
e an
lam
lan
dır
arak
oku
r.
1. Okumaya hazırlık yapar ve okumayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Okumak için vücudunu doğru
kullanır.
1.2. Okuma öncesi gerekli hazırlıkları
yapar.
1.3. Okuma araç-gereçlerini doğru
kullanır.
1.4. Çevresindekileri rahatsız etmeden
okur.
1.5. Okuma amacını belirler.
1.2. Öğrencilerin dikkat süreleri ve bilişsel gelişim süreci temel alındığında 100-150 sözcükten oluşan metinleri okuyabilecekleri dikkate alınmalıdır.
*Okuma
*Okuma kuralları
*Okuma araç-
gereçleri
*Akıcı okuma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Okuduklarını tam ve doğru anlar.
2.1. Okuduklarının konusunu bulur.
2.2. Okuduklarının ana düşüncesini bulur.
2.4. Birinci ve ikinci sınıftan farklı olarak üçüncü sınıfta sesteş sözcüklerin öğretimine yer verilmelidir.
*Konu
*Ana düşünce
*Başlık
*Olay
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
56 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.3. Okuduklarında içerikle ilgili farklı
türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Okuduklarında sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.5. Okuduklarında cümle bilgisi ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.6.Okuduklarına ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.7.Okuduklarının gelişim sırasını
söyler.
2.8. Okuduklarını kendi cümleleriyle
anlatır.
2.9. Okuduklarına ilişkin kendi başlığını
önerir.
2.16. İçerikle ilgili sorunlar; bireysel, toplumsal veya evrensel olabilir. Öğrenci karşılaştığı bir metindeki sorunun/sorunların neden(ler)ini bulabilmeli ve çözüm üretebilmelidir. Bu sorunlar kahramanların kendisinden kaynaklanabileceği (bireysel olabileceği) gibi ülkeye özgü ya da evrensel boyutta da olabilir.
2.17. İçerikle ilgili sorunlar; bireysel, toplumsal veya evrensel olabilir. Öğrenci karşılaştığı bir metindeki sorunun/sorunların neden(ler)ini bulabilmeli ve çözüm üretebilmelidir. Bu sorunlar kahramanların kendisinden kaynaklanabileceği (bireysel olabileceği) gibi ülkeye özgü ya da evrensel boyutta da olabilir.
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Cümle
* Olumlu-olumsuz
cümle
*Karşılaştırma
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
57 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.10.Okuduklarını görsel olarak ifade
eder.
2.11. Okuduklarıyla ilgili canlandırma
yapar.
2.12. Okuduklarından yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.13. Okudukları ile ilgili kendi düşüncelerini paylaşır.
2.14. Okudukları ile önceden okuduklarını karşılaştırır.
2.15. Okuduklarının ötesindeki durumları kestirir.
2.16. Ele alınan bir metni belirlediği amaçlar doğrultusunda okur.
2.17. Okuduklarında içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
3. Ele alınan bir metni farklı okuma türlerine göre okur.
3.1. Sesli okur.
3.2. Sessiz okur.
3.Birinci ve ikinci sınıftaki okuma türleri üçüncü sınıfta da kullanılmaktadır.
3.1. Sesli okumada üçüncü sınıfa giden öğrencilerin 1 dakikada ortalama 80-100 sözcük okumaları beklenmektedir.
*Sesli okuma
*Sessiz okuma
*Doğal ses
*Ses şiddeti
*Metin
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
58 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.3. Grupça okur.
3.4. Canlandırarak okur.
3.5. Ekrandan ve görsel okur.
3.6. Serbest okur.
3.5. Üçüncü sınıfta ekrandan ve görsel okuma konusunda öğrenciler önceki sınıflardan farklı olarak daha ayrıntılı bilgilendirilebilirler:
- Ekrandan okumanın araç-gereçlerini (e-kitap, internetteki sayfalar vb.) tanıma, - Ekrandan okuma yaparken metinlerin niteliğine (doğruluğuna, güncelliğine, geçerliğine) eleştirel gözle bakma, - Görsel okuma yaparken nelere dikkat edeceğini (renkler, yakınlık-uzaklık, büyüklük-küçüklük, boşluklar, perspektif, ışık gölge, fon, çizgiler-noktalar vb.) kavrama, - Bir konuda hem basılı hem de bilgisayar/internet ortamındaki kaynaklara ulaşma ve karşılaştırarak okuma.
3.6. Üçüncü sınıfta serbest okuma çalışmaları yürütülürken başvuru kaynaklarına yazım kılavuzu ve ansiklopedi eklenmelidir.
*Paragraf
*Noktalama
işaretleri
*Dize
*Nakarat
*Durak
*Beden dili
*Görsel okuma
*Ekran
*Karikatür
*Fotoğraf
*Kitap
*Kitaplık
*Kitapçı
*Kütüphane
*Kitap fuarı
*Okuma listesi
*İçindekiler
*Yazım kılavuzu
*Ansiklopedi
*Girişimcilik
*İşbirliği
-Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
59 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Sınıf içinde ve dışında okuma ile ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. Okuma ödevlerini yapmada istekli
olur.
4.2. Farklı amaçlarını
gerçekleştirebilmek için okur.
4.3.Farklı türdeki metinleri okumak için
istekli olur.
4.4. Kendi kültürüne özgü metinleri
okumak için istekli olur.
4.5. Farklı konulardaki metinleri okumak
için istekli olur.
4.6. Farklı yazar ve şairlerin eserlerini
okumak için istekli olur.
4.3. Birinci ve ikinci sınıftaki metin türlerine ek olarak röportaj, mektup ve öykü türünde metinler okuma çalışmalarında kullanılmalıdır.
*Okuma amacı
*Şiir
*Öykü
*Masal
*Tiyatro
*Mani
*Ninni
*Hikaye
*Bilmece
*Tekerleme
*Gezi
*Günlük
*Anı
*Yaşamöyküsü
*Bilimkurgu
*Efsane
*Fıkra
*Röportaj
*Mektup
*Yazar
*Şair
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
60 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini s
özl
ü o
lara
k if
ade
eder
.
1. Konuşma ile ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Konuşmalarında sesini doğru ve etkili kullanır.
1.2. Konuşmalarında vurgu, durak, ton,
ulama gibi ses üstü birimleri doğru ve
etkili kullanır.
1.3. Beden dilini etkili kullanarak konuşur.
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşur.
1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşur.
1.6. Konuşmaya hazırlık yapar.
1.2. Ses üstü birimlere üçüncü sınıfta kavşak ve ezgi eklenmelidir. Örneğin; “balkona çık” ile “balkon açık” cümleleri arasındaki fark anlatılarak kavşak kavramı (terim ve tanım yapılmadan) öğrencilere sezdirilmelidir. Yine, terim ve tanım verilmeden ezgi üzerinde durulmalıdır. Cümle içerisindeki yapı ve anlama uygun ton değişimleri ses üstü birimlerden ezgi ile ilgilidir. Bir cümlenin bittiğini, süreceğini ya da soru anlamını taşıdığını belirginleştiren ezgi’dir.
*Konuşma
*Ses
*Durak
*Ton
*Vurgu
*Ulama
*Kavşak
*Ezgi
*Görgü kuralları
*Dinleyici
*Ses yutma
*Ses ekleme
*Beden dili
*Soluk alma-verme
*Mimik
*Göz teması
*El-kol hareketleri
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
61 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Konuşurken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Bir amacı temel alarak ve varmak
istediği noktayı belirleyerek konuşur.
2.2. Konuşma konusunu anlaşılır ve kısa
bir biçimde belirtir.
2.3. Konudan ayrılmadan konuşur.
2.4. Konuşmalarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Sözlü anlatımla ilgili dilbilgisi
kurallarına uyarak konuşur.
2.2 . Üç ü ncü s ı n ı f ta k i mi k onu şm a t ek n ik ve tak t i k l er i uy g ula mal ı o lar a k öğ re nc i l er e öğr et i lm e l i d i r . D in l ey ic i l e r e sor u sorm a, kar ş ı la şt ı r ma v e ta nı mla m ala ra ba şv urm a, ne d e n-so n uç i fa d el er i ku l l anm a, k e nd i yaşa mı n da n ör n ek le r v e rm e, ö ne ml i yer l er d e s e s i n i y ük s el tm e, gör s el le r de n yara r l an ma, an ah ta r sözc ük le r ku l l an ma g i b i .
*Konuşma amacı
*Konuşma konusu
*Sözcük
*Cümle
*Sözlü anlatım
*Dilbilgisi kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3. Konuşma türlerine uygun olarak konuşur.
3.1.Bireysel olarak veya grupça hazırlıksız konuşmalara katılır.
3.2.Bireysel olarak veya grupça hazırlıklı konuşmalara katılır.
3.2 . Üç ü ncü s ı n ı f ta haz ı r l ı k l ı ko n uş mal ar la i l g i l i a şağ ı dak i uy g ul ama v e etk i n l ik l er yü rü tü l eb i l i r : - Öğ re nc i l er i n h az ı r l ık l ı ko nu şm ala r ın ge re kt i r d iğ i haz ı r l ı k la r ı ya pma la r ı n ı s ağ lam a (kon u şma amac ın ı b el i r le me, kon uy u s ı n ı r la nd ır ma, kon u şma s ü rec in i p la nla ma, di n le y ic i l er i n düz ey i n i d ü ş ün me g i b i ) - Ve r i le n b ir d er s le /ko nu yl a i lg i l i s ı n ı f t a su n um ya pma - Far k l ı ya ş ve m es le k gr u pl ar ın da ki k iş i l er l e röpor ta j ya pm a.
*Hazırlıksız konuşma
*Hazırlıklı konuşma
*Etkili konuşma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi tek.
yeterliği
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
62 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini sözlü olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. İyi bir konuşmacı olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmede
istekli olur.
4.2. Konuşmadaki sorunları düzeltmede
istekli olur.
4.3. Doğru ve etkili konuşan kişileri
örnek alır.
4 .4 . Ke n d in e uy g un b ir ko nu şm a üs l ub u ge l i ş t i rme ye i s t ek l i o l ur . 4.5. Sınıftaki seslendirme ve konuşma
etkinliklerine katılmaya istekli olur.
4. 2. Birinci ve ikinci sınıftaki açıklamalar
üçüncü sınıf için geçerlidir.
*Sözlü anlatım
*İçtenlik
*Sorumluluk
*Dürüstlük
*Höşgörü
*Etkili beden duruşu
*Konuşma sorunu
*Üslup
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
63 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini y
azılı
ola
rak
ifad
e ed
er.
1. Yazmaya hazırlık yapar ve yazmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1.Yazma öncesi gerekli hazırlıkları yapar.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için
gerekli biçimsel özelliklere dikkat eder.
1.4.Yazıdaki düzeltme sembollerini tanır.
1.5. Yazma amacını belirler.
1.5 Yazma amaçları ilk iki sınıftan farklı olarak üçüncü sınıfta daha ayrıntılı ele alınabilir. Yazma amaçları; bilgi verme, istek, şikayet, sorun çözme, yaratma gibidir.
*Yazma
*Yazı planı
*Yazı araç-gereçleri
*Düzeltme sembolleri
*Yazma amacı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Yazarken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Yazının planını oluşturur.
2.2. Yazıdaki her paragrafta ayrı bir
2. B i r inc i v e ik i nc i s ı n ı f tak i öğ r enm e ç ıkt ı lar ı na ek o la rak üç ü nc ü s ı n ı f ta yaz ı p l an ı o lu şt u rma, pa ra gr af y azm a, yazac ak lar ı n ı s ı ray a koy ma, sözc ük le r i y er l i ye r i n d e ku l l an ma, ba ş l ık yazm a v e met n in t ür ü n ü dü ş ü ne re k y azma g ib i ö ğr en me ç ı kt ı la r ı tem e l a l ı nma l ıd ı r . Ayr ıca öğr e nc i le r i n da ğı n ı k , kop uk v e ba ğla n t ı s ız yazma kt an kaç ı nm ala r ı , ko n u dı ş ı na ç ıkma ma lar ı , çe l i ş k i l i v e t u tar s ız yaz ma mala r ı v e
* Yazı planı
* Paragraf
* Sözcük
* Konu
* Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı d.
*Kişisel-sosyal yet.
64 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
duygu veya düşünceyi ele alır.
2.3. Yazacaklarını belli bir sıraya koyar.
2.4. Yazılarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Yazının konusuyla ilgili, kısa ve
etkileyici bir başlık yazar.
2.6. Yazının türünün gerektirdiği
biçimde yazar.
2.7. Dilbilgisi(yazım) kurallarına uyarak
yazar.
2.8. Noktalama işaretlerini doğru
kullanarak yazar.
ayr ın t ı la ra , i l g i s iz ör n ek le re ye r v er me me le r i kon us u n da ö ğr et me n g er e k l i uya r ı lar da bu l u nma l ı d ı r . 2.1 . Yaz ı p la nı ; g i r i ş , g e l i ş me v e so nuç bö l üm le r i o la ra k s ı n ı r l an d ı r ı lmı ş t ı r .
* Başlık
*Noktalama
işaretleri
*Yazım kuralları
*Anlatım bozukluğu
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
65 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Farklı metin türlerinde yazar.
1.6. Metin türleri; şiir, öykü, gezi, mektup, günlük gibidir. *Yazma
*Cümle
*Sözcük
*Metin türü
* Şiir
* Öykü
* Gezi
* Mektup
* Günlük
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve
Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini yazılı olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. Yazma sorunlarını belirlemede
istekli olur.
4.2.Karşılaştığı yazılı anlatım
yanlışlarını düzeltmede istekli olur.
4. B i r ve ik i nc i s ı n ı f ta k i aç ık lama la r bu ra da da g eçe r l i d i r .
*Ka rt
*G ü nl ü k
*Da ve t i ye
*G aze te
*D e rg i
*D uy ur u( i l an)
*Yaz ı l ı a n l at ım
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
66 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
5. Yazı kurallarını temel alarak kendine özgü bir yazı stili geliştirir.
5.1. Dik temel yazı karakterine uygun
yazar.
5.2. Güzel ve okunaklı yazı yazmaya
istekli olur.
5.3. Yazdıklarına ilişkin eleştiriye açık
olur.
5.4.Yazdıklarının kenarlarını süsler ve yazılarını
resimlendirir.
5.2. El yazısı, bitişik yazı olarak da adlandırılmaktadır. Öğrencilerin ilk iki yılda temel yazı karakterine ilişkin yazıları pekiştirildikten sonra üçüncü sınıfta yalnızca güzel yazı saatlerinde (bütün derslerde zorunlu tutulmadan) el yazısı öğretilmelidir. Üçüncü sınıftaki el yazısı çalışmalarında aşağıdaki uygulamalar yürütülmelidir:
- El yazısı çizgi çalışmaları,
- Kareli yüzeyde, dört çizgi üç eşit aralıklı yüzeyde ve normal satır aralıklı yüzeyde yazma,
-El yazısında büyük ve küçük harflerin kapladıkları alan itibarı ile oluşturdukları geometrik şekiller, - El yazısındaki büyük ve küçük harfleri yazarken dikkat edilmesi gereken kurallar. Not: Ayrıntılar “Öğretmen Kılavuz Kitabında” sunulmuştur.
*Dik temel yazı
*El yazısı
*Çizgi çalışması
*Büyük harf
*Küçük harf
*Güzel yazı
*Geometrik şekil
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
67 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Ke
nd
i sö
zcü
k d
ağar
cığı
nı g
eliş
tiri
r ve
ku
llan
ır.
1. Söz varlığının yapısal, anlamsal ve
işlevsel özelliklerini tanır.
1.1. Metin incelemeleri ile söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanıma
1.2. Metinlerden bağımsız olarak oyun, drama
vb. etkinlikler aracılığıyla söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanır.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkarak söz
varlığının yapısı, anlamı ve işlevini tanır.
1.1. Metin incelemeleri ile sözcük öğretiminde birinci
ve ikinci sınıftan farklı olarak anlamı bilinmeyen bir
sözcüğün anlamının sözlükten yararlanılarak
bulunması, metinden seçilen bir sözcüğün eş-zıt
anlamının bulunması ve metinden seçilen bir sözcük
veya söz öbeği ile ilgili sorular sorulması gibi
uygulamalar yürütülebilir.
1.2. Benzetmelerden yararlanılarak özellikle soyut
kavramların öğretilmesi sağlanabilir.
1.3. Birinci ve ikinci sınıfa ek olarak aşağıdaki
uygulamalar yürütülebilir:
- Okuduklarında, dinlediklerinde, izlediklerinde karşılaştığı sözcükler ve sözcük öbeklerinin yazımını yazım kılavuzundan kontrol etme
- Okuduklarında, dinlediklerinde, izlediklerinde karşılaştığı çeşitli sözcükleri alfabetik sıraya koyma
- Okuduklarında, dinlediklerinde, izlediklerinde karşılaştığı sözcüklerin türünü (ad mı, sıfat mı) bulma
*Sözcük
*Söz varlığı
*Çağrışım
*Bilmece
*Bulmaca
*Sözcükte anlam
* Sözlük
*Eş anlam
*Zıt anlam
*Dilbilgisi
*Hece
*Harf
*Yazım kılavuzu
*Alfabetik sıra
*Ad
*Sıfat
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Araştırma ve Problem
çözme
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
68 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Kıb
rıs
kült
ürü
ne
ve
Kıb
rıs
ağzı
na
sah
ip ç
ıkar
.
1. Kıbrıs kültürünü ve Kıbrıs ağzı
özelliklerini benimser.
1. Bu öğrenme çıktısı üçüncü sınıfta daha ayrıntılı
olarak ele alınır ve aşağıdaki konular üzerinde durulur:
-Dil, şive ve ağız kavramlarını tanımlama
-KKTC’de resmi dilin Türkçe olduğunu yazma/söyleme
-Kıbrıs’ta konuşulan Türkçenin kendine özgü birtakım özellikler (sözcük bilgisi temelinde) taşıdığını fark etme
-Kıbrıs ağzına özgü sözcükleri ve dil yapılarını günlük konuşmalarda ve iletişimde kullanmanın yanlış olmadığını fark etme
-Kıbrıs ağzında yer alan sözcüklerden düzeyine uygun olarak derleme yapma
-Kıbrıs kültürünü tanıma ve Kıbrıs ağzı ile Kıbrıs
kültürünün ilişkili olduğunu fark etme
*Dil
*Ağız
*Şive
*Türkçe
*Kıbrıs Ağzı
*Kültür
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel düşünme
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
69 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Bilg
i ve
ileti
şim
tek
no
lojil
erin
i Tü
rkçe
der
sin
e u
ygu
n o
lara
k ku
llan
ır.
1. Türkçe dersi ile ilgili çalışmalarında bilgi
ve iletişim teknolojilerini kullanır.
1. İlk iki sınıftan farklı olarak aşağıdaki uygulamalar
gerçekleştirilmelidir:
-Türkçe dersiyle ilgili konularda bilgisayar ve veya
interneti kullanarak çalışma, araştırma, ödev ve proje
yapma.
-Türkçe dersinde okuduğu metin veya verilen bir
konuyla ilgili teknolojik araçları kullanarak fotoğraflar
çekme ve çektiği fotoğraflarla ilgili görüşlerini Türkçeyi
doğru ve etkili kullanarak yazma/konuşarak açıklama.
*Teknoloji
*Fotoğraf
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri
Yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
70 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. SINIF DİLBİLGİSİ KONULARI
A. ANLAM VE ANLATIM BİLGİSİ B. SES BİLGİSİ D. SÖZCÜK TÜRLERİ F. YAZIM KURALLARI VE
NOKTALAMA İŞARETLERİ
A.2. SÖZCÜKTE ANLAMSAL İLİŞKİLER
A.2.1. Anlamdaş Sözcükler
A.2.2. Zıt Anlamlı Sözcükler
A.2.3. Sesteş Sözcükler
B.1. SES, HARF ve ALFABE
B.1.1. Harf ve Alfabe Nedir?
B.1.3. Alfabetik Sıra
B.1.4. Ünlüler ve Ünlülerin Özellikleri
B.1.5. Ünlülerle İlgili Ses Olayları
B.1.5.1. Büyük Ünlü Uyumu Kuralı
B.1.6. Ünsüzler ve Ünsüzlerin Özellikleri
D.2. İSİM (AD)
D.2.1. Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler
D.2.1.1. Özel İsim
D.2.1.2. Cins İsim
D.2.2. Varlıkların Sayısına Göre İsimler
D.2.2.1. Tekil İsim
D.2.2.2. Çoğul İsim
F.1. YAZIM KURALLARI
F.1.4. Büyük Harflerin Yazımı
A.4. CÜMLEDE ANLAM
A.4.3. Cümle Yorumlama
A.4.3.4. Cümle Tamamlama
A.4.3.5. Cümle Oluşturma
B.2. HECELER
B.2.1. Hece Nedir?
B.2.2. Sözcüklerin Hecelere Ayrılması
B.2.3. Sözcüklerde Hece Sayısı
D.3. ZAMİR (ADIL)
D.3.1. Zamirin Tanımı
D.3.1.1. Sözcük Tipindeki Zamirler
F.2. NOKTALAMA İŞARETLERİ
F.2.1. Nokta
F.2.2. Soru İşareti
F.2.3. Ünlem
F.2.4. Virgül
F.2.6. İki Nokta
F.2.7. Tırnak İşareti
F.2.10. Kısa Çizgi
F.2.11. Uzun Çizgi
71 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
A.5. PARAGRAFTA-METİNDE ANLAM
A.5.1. Paragrafta Anlam
A.5.1.1. Paragrafın Ana Düşüncesini Bulma
A. 5.1.4. Yeni Başlık Önerme
A.5.2. Paragrafta Yapı
A.5.2.3. Paragraf Tamamlama
D.4. SIFAT (ÖNAD)
D.4.1. Sıfatın Tanımı
D.4.1.1. Niteleme Sıfatları
4. SINIF – TÜRKÇE
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Dil
Bec
erile
ri:
An
lam
a
Dü
zeyi
ne
uyg
un
din
lem
e/iz
lem
e b
ecer
isi
geliş
tiri
r.
1. Dinleme-izlemeye hazırlık yapar ve dinlemeyle-izlemeyle ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Dinlemek/izlemek için uygun biçimde oturur.
1.2. Ses kaynağına uygun uzaklıkta olur.
1.3. Dinlemek/izlemek için hazırlık yapar.
1.4. Dinleme sürecinde görgü kurallarına uyar.
1.5. Dinleme amacını belirler.
1.2. Ses kaynağı konuşmacı, televizyon ekranı, film perdesi, sahne vb.dir.
1.3. Bilişsel ve duyuşsal hazırlıktan söz edilmektedir. Ayrıca öğrenci kullanacağı ders araç-gereçlerini hazırlar. 4. sınıf öğrencilerinin dikkatlerini 10-15 dakika sürdürebilecekleri dikkate alınmalıdır.
* Dinleme
* İzleme
* Hazırlık
* Dinleme amacı
* Dinleme yöntemi
* Görgü kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
72 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.4. Söz kesmeden sabırla dinleme, dikkat dağıtıcı hareketler yapmadan saygıyla dinleme, başkalarıyla konuşmadan sessizce dinleme, soru sormak ve yorum yapmak için uygun zamanı bekleme, konuşmacıyı dinlediğini yüz ve beden ifadeleri ile gösterme gibi kurallardan söz edilmektedir. Ayrıca, öğrencilerin dinleme/izleme materyallerinin (cd, cd çalar, bilgisayar, projeksiyon, akıllı tahta) kullanımına özen göstermeleri sağlanır.
1.5. Not tutma, bilgi edinme, zevk alma gibi dinleme amaçları dikkate alınmalıdır.
2. Dinlediklerini, izlediklerini tam ve doğru anlar.
2.1. Dinlediklerinin/izlediklerinin
konusunu bulur.
2.2. Dinlediklerinin/izlediklerinin
ana ve yardımcı düşüncelerini bulur.
2.3. Dinledikleri/izlediklerinde içerikle
ilgili farklı türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Dinlediklerinde/izlediklerinde sözcük dağarcığı ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.2. Ana düşünce ve konu farkının ne olduğu hakkında öğrencilere bilgi verilmelidir. Yardımcı düşünceyi bulma ilk üç sınıftan sonra programa eklenmiştir. Yardımcı düşüncenin ana düşünceyi tamamladığı açıklanmalıdır. Özellikle yardımcı düşüncelerin bulunmasında öğretmen yönlendirmelerde bulunmalıdır. Ana düşünce, şiirde ana duygu olarak ifade edilmektedir.
2.3. İçerik; olaylar, kahramanlar, yer, zaman, düşünceler vb. ile ilgilidir. Farklı türdeki sorular ise, boşluk doldurma, eşleştirme, çoktan seçmeli, kısa cevaplı, şekil-tablo tamamlama vb. gibidir.
2.4. Sözcük dağarcığı çalışmalarında ilk üç sınıftan farklı olarak (anlamı bilinmeyen sözcüklere ek olarak) deyimler, atasözleri ve özdeyişlerin anlamlarını bulma çalışmaları yürütülmelidir. Buna göre aşağıdaki çalışmalar yürütülebilir:
-Anlamlarını bilmediği sözcüklerin ve söz öbeklerinin anlamlarını fark etme ve farklı kaynaklardan araştırma,
*Konu
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İşbirliği
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
* Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
73 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.5. Dinlediklerinde/izlediklerinde cümle bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.6.Dinledikleri/izlediklerine ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.7.Dinlediklerinin/izlediklerinin gelişim
sırasını söyler.
2.8. Dinlediklerini/izlediklerini kendi
cümleleriyle anlatır.
2.9. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin
kendi başlığını/başlıklarını önerir.
2.10. Dinledikleri/izlediklerini görsel
olarak ifade eder.
2.11. Dinledikleri/izledikleriyle ilgili
canlandırma yapar.
-Verilen bir cümlede yeni öğrendiği sözcük veya sözcük öbeğini kullanarak eksik bırakılan yeri tamamlama,
- Metinle ilgili anahtar sözcükler belirleme,
- Aynı kavram alanından sözcükleri sınıflandırma,
- Anlamdaş, zıt anlamlı, sesteş, somut-soyut, genel-özel, gerçek-mecaz-terim anlamlı sözcüklerin anlamlarını fark etme
2.5. Cümlenin anlamını fark etme ve
karşılaştırma, olumlu-olumsuz, neden-sonuç,
benzetme, küçümseme, sitem, şaşırma,
tahmin, olasılık, abartı ve özlem cümlelerini
ayırt etme çalışmaları yürütülür. Ayrıca
dinlediği metinde eksik bırakılan bir veya iki
cümleyi tamamlama, yanlış söylenen cümleyi
veya fazla söylenen cümleyi bulma gibi
çalışmalar yürütülür.
2.6. 5N 1K soruları (Ne, nerede, ne zaman,
nasıl, neden, kim), evet-hayır soruları vb.
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
*Gerçek-mecaz
anlamlı sözcük
*Terim
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Neden-sonuç
cümlesi
*Olumlu-olumsuz
cümle
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
74 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.12. Dinledikleri/izlediklerinden yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.13. Dinledikleri/izlediklerinin ötesindeki durumları kestirir.
2.14. Dinledikleri/izlediklerindeki içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.15. Ele alınan bir metni, durumu veya olayı uygun bir amaç doğrultusunda dinler.
2.7. Gelişim sırası, olay örgüsü olarak da
ifade edilebilir.
2.8. Öğrencilerden üç dört cümle ile metni özetlemeleri istenir. Özet yaparken önemli ve önemsizleri sınıflandırmaları beklenir. Buna ek olarak metnin özeti dışında kendi cümleleri ile yorum yapmaları özendirilir.
Dinlediği/izlediği ile ilgili olumlu ve olumsuz düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir. Bu yorumlar, içerik, ileti veya dil-anlatımla ilgili olabilir.
2.9. Öğrencilerin karşılaştıkları metinlere yeni başlık önermeleri, var olan başlıkla metnin uyumunu değerlendirmeleri veya başlıktan yola çıkarak metnin nasıl gelişeceğini kestirmeleri istenebilir.
2.10. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili resim
çizme, metinle görsellerin uyumunu
değerlendirme, verilen resimlerden doğru
olanı seçme, verilen resimde eksik bırakılan
yerleri tamamlama gibi çalışmalar yürütülür.
2.12. Öğrencilerin dinledikleri/izlediklerinde
karşılaştığı karakterlerin yerine kendilerini
koyarak yorum yapmaları sağlanır.
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
75 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.13. Öğrencilerin dinlediklerinde veya izlediklerinde gizli kalmış (örtük) bilgileri ipuçlarından yararlanarak tahmin etmeleri (yani çıkarım yapmaları) istenebilir.
2.14. İçerikle ilgili sorunlar; bireysel, toplumsal veya evrensel olabilir. Öğrenci karşılaştığı bir metindeki sorunun/sorunların neden(ler)ini bulabilmeli ve çözüm üretebilmelidir. Bu sorunlar kahramanların kendisinden kaynaklanabileceği (bireysel olabileceği) gibi ülkeye özgü ya da evrensel boyutta da olabilir.
2.15. Dördüncü sınıf Türkçe dersi dinleme etkinliklerinde öğrenciler; bilgi edinmek, zevk almak, eleştirmek, telaffuz farklılıklarını ayırt etmek amacıyla dinler. Ayrıştırıcı dinlemede; beden dilini anlamlandırmak, vurgu-tonlamaları ayırt etmek amacıyla dinler.
3. Sınıf içinde ve dışında dinlemeyle-izlemeyle ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. İyi bir dinleyici/izleyici olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmeye
istekli olur.
4.2. Dinleme/izleme sürecindeki
engelleri çözmede istekli olur.
4. Öğretmen dinleme becerisi ile ilgili
aşağıdaki konular üzerinde durur ve
öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:
Dinlemenin işitmeden farklı olduğu ve daha
çok çaba gerektirdiği; Dinlemenin doğumla
birlikte başladığı ancak okula başladıktan
sonra gelişebileceği; Dinleme/izleme
sürecinin anlama ile sonuçlanmasının çok
*Dinleyici
*İzleyici
*Dinleme
*İşitme
*Anlama
*Beden dili
*Görgü kuralları
*Ortam
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
76 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.3. Dinleyici/izleyici tiplerini tanır ve
yaşamı süresince karşılaştığı farklı
dinleyici tiplerine hoşgörüyle yaklaşır.
4.4. İlgi ve beğenisine uygun kişisel
dinleme-izleme arşivi oluşturur.
önemli olduğu; Dinlemenin okuma gibi
anlamaya yönelik bir beceri olduğu ve
dinleyerek anlamanın üstün yönleri
(konuşmacıya soru sorma, konuşmacının yüz-
beden dilini anlamlandırma vb.) gibi.
4.1.Öğrencilerin iyi bir dinleyici/izleyici
olmaları için gerekli bilişsel (sözcükleri
anlamlandırma, vurgu-tonlamalara dikkat
etme yüz ve beden dilini
anlamlandırma), duyuşsal (ilgi gösterme,
saygı duyma, tarafsız olma, empati kurarak
dinleme) ve devinişsel becerilerini (doğru
oturma) geliştirmelerinde istekli olmaları
sağlanır.
4.2.İyi bir dinlemenin/izlemenin önündeki
engeller şöyledir:
i. yorgunluk, uykusuzluk, açlık gibi birtakım fizyolojik engeller,
ii. hayal kurma gibi duyuşsal engeller,
*Zaman
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
77 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
iii. dinlerken görgü kurallarına uymama,
iv. ortamın sorunlarına (gürültü, kalabalık,
karanlık, sıcaklık-soğuk, havasızlık, yanlış
oturma düzeni, ilgiyi dağıtan araç-gereçler
vb.) takılıp konuşulanları kaçırma,
v. zamanın etkin kullanılamaması,
vi. sözcüklerin ve cümlelerin anlamlarına dikkat etmeden dinleme,
vii. konuşmacıya karşı önyargılı olma, taraflı olma, viii. ne söylendiğinden çok nasıl söylendiğine odaklanma, ix. dinleme süresince kendi söyleyeceklerini planlama (iç konuşmalar), x. vurgu, tonlama gibi öğelere dikkat etmeme, xi. anlatılan her şeyi not tutma, xii. Ayrıntılara odaklanıp asıl noktayı kaçırma, xiii. Tek bir dinleme yöntemi kullanma, xiv. Konuşmacının anlattıklarıyla değil giyiniş, davranışı ile ilgilenme.
4.3. Öğretmen, dinleyici tiplerinden söz eder ve öğrencileri konuyla ilgili bilgilendirir.
-Teşvik edici: Yeni düşüncelerin öncüsü (Başarılı dinleyici)
-Destekleyici: Uzlaşımcı, iyi bir takım oyuncusu (Başarılı dinleyici)
-Yönlendirici: Nesnel, dengeli, kontrollü (Başarılı dinleyici)
-Çözümleyici: Ayrıntılara odaklanan, inceleyen-sorgulayan (Başarılı dinleyici)
-Görünüşte dinleyici: İlgisiz, dinliyormuş gibi görünen (Başarısız dinleyici)
78 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-Seçici dinleyici: Konunun sadece istediği yönünü dinleme (Başarısız ancak yerine göre başarılı dinleyici)
-Saplantılı dinleyici: Kendi psikolojik beklentileri önemli, ne anlatıldığını önemsemez, her söylenende belli bir duygu ve düşünce arar. (Başarısız dinleyici)
-Savunmacı: Ne söylenirse söylensin kendine yönelik bir saldırı olduğunu düşünme (Başarısız dinleyici)
-Tuzak kurucu: Karşısındakini zorda bırakmak için dinleme, çelişki olup olmadığını sorgulama (Başarısız dinleyici)
-Yüzeysel dinleyici: Dinledikleri/ izlediklerinin ardında kalan anlamları çıkaramayan (Başarısız dinleyici)
79 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler D
il B
ece
rile
ri:
An
lam
a
Hız
lı, a
kıcı
ve
anla
mla
nd
ırar
ak o
kur.
1. Okumaya hazırlık yapar ve okumayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Okumak için vücudunu doğru
kullanır.
1.2. Okuma öncesi gerekli hazırlıkları
yapar.
1.3. Okuma araç-gereçlerini doğru
kullanır.
1.4. Çevresindekileri rahatsız etmeden
okur.
1.5.Okuma amacını belirler.
1.1. Dik ve rahat oturma; Gözlerini abartılı bir biçimde kırpıştırmadan ve ovuşturmadan okuma; Okuma materyalini gözden uygun uzaklıkta tutma; Parmak, cetvel ve kalem kullanmadan gözleriyle okuma; Sallanmadan (başını, elini, kolunu vb.) okuma; Soluk alırken kontrollü olma (okuma sürecini aksatmama, cümleye göre soluğunu ayarlama); Sayfaları çevirirken parmaklarını kullanma (avuç içini veya elini kullanmama) ve okuma hızını-akıcılığını aksatmama gibi konular üzerinde durulur.
1.2. Bilişsel ve duyuşsal hazırlıktan söz edilmektedir. Ayrıca okuma ortamını düzenleme (ışığın yeterli olmasını ve sol arkadan gelmesini sağlama, kitap-defterlerinde ilgili sayfayı açma, sırasını düzenleme vb.), okuma amacını (soruları yanıtlama vb.) belirleme ve okuma amacına uygun yöntem ve tekniği (sesli, sessiz vb.) seçme gibi çalışmalar yürütülmelidir. 4. sınıflar için 150-200 sözcüklü metinler tercih edilmelidir.
1.3. Okuma materyalini okuma yönüne uygun olarak düz tutma; Kitaplarını ve defterlerini temiz tutma; Kitaplarının-defterlerinin kapağını kaplama; Kitaplarını-defterlerini koruma, uzun süreli kullanma ve onlara zarar vermeme gibi konularda öğrenciler bilgilendirilmelidir.
1.4.Bağırmadan, mırıldanmadan, vb. dikkat
dağıtıcı hareketler yapmadan okuma
*Okuma
*Okuma kuralları
*Okuma araç-
gereçleri
*Akıcı okuma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
80 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
konusunda öğrenciler bilgilendirilmelidir.
1.5. Bilgi edinmek, öğrenmek, eleştirmek vb. okuma amaçlarından söz edilmektedir.
2. Okuduklarını tam ve doğru anlar.
2.1. Okuduklarının konusunu bulur.
2.2. Okuduklarının ana ve yardımcı
düşüncelerini bulur.
2.3. Okuduklarında içerikle ilgili farklı
türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Okuduklarında sözcük dağarcığı ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.5. Okuduklarında cümle bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.6.Okuduklarına ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.7.Okuduklarının gelişim sırasını
söyler.
2.2. Öğretmenin konu ile ana düşünce arasındaki farkı öğrencilere açıklaması gerekmektedir. Yardımcı düşünceyi bulma ilk üç sınıftan sonra programa eklenmiştir. Yardımcı düşüncenin ana düşünceyi tamamladığı açıklanmalıdır. Özellikle yardımcı düşüncelerin bulunmasında öğretmen yönlendirmelerde bulunmalıdır. Ana düşünce, şiirde ana duygu olarak ifade edilmektedir.
2.3. İçerik; olaylar, kahramanlar, yer, zaman, düşünceler vb. ile ilgilidir. Farklı türdeki sorular ise, boşluk doldurma, eşleştirme, çoktan seçmeli, kısa cevaplı, şekil-tablo tamamlama vb. gibidir.
2.4. Sözcük dağarcığı çalışmalarında ilk üç sınıftan farklı olarak (anlamı bilinmeyen sözcüklere ek olarak) deyimler, atasözleri ve özdeyişlerin anlamlarını bulma çalışmaları yürütülmelidir. Buna göre aşağıdaki çalışmalar yürütülebilir:
-Anlamlarını bilmediği sözcüklerin ve söz öbeklerinin anlamlarını fark etme ve farklı kaynaklardan araştırma,
-Verilen bir cümlede yeni öğrendiği sözcük veya sözcük öbeğini kullanarak eksik bırakılan yeri tamamlama,
- Metinle ilgili anahtar sözcükler belirleme,
- Aynı kavram alanından sözcükleri sınıflandırma,
*Konu
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Başlık
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
81 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.8. Okuduklarını kendi cümleleriyle
anlatır.
2.9. Okuduklarına ilişkin kendi başlığını
önerir.
2.10.Okuduklarını görsel olarak ifade
eder.
2.11. Okuduklarıyla ilgili canlandırma
yapar.
2.12. Okuduklarından yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.13. Okudukları ile ilgili kendi düşüncelerini paylaşır.
2.14. Okudukları ile önceden okuduklarını karşılaştırır.
- Anlamdaş, zıt anlamlı, sesteş, somut-soyut, genel-özel, gerçek-mecaz-terim anlamlı sözcüklerin anlamlarını fark etme
2.5. Cümlenin anlamını fark etme ve
karşılaştırma, olumlu-olumsuz, neden-sonuç,
benzetme, küçümseme, sitem, şaşırma,
tahmin, olasılık, abartı ve özlem cümlelerini
ayırt etme çalışmaları yürütülür. Ayrıca
okuduğu metinden alınmış bir paragrafta
eksik bırakılan bir veya iki cümleyi
tamamlama, yanlış yazılan cümleyi veya
fazla yazılan cümleyi bulma gibi çalışmalar
yürütülür.
2.6. 5N 1K soruları (Ne, nerede, ne zaman,
nasıl, neden, kim), evet-hayır soruları vb.
2.7. Gelişim sırası, olay örgüsü olarak da
ifade edilebilir.
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
*Gerçek-mecaz
anlamlı sözcük
*Terim
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Cümle
* Olumlu-olumsuz
cümle
*Karşılaştırma
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
82 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.15. Okuduklarının ötesindeki durumları kestirir.
2.16. Okuduklarında içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.17. Okuduklarında yazarın veya şairin amacını belirler.
2.8. Öğrencilerden üç dört cümle ile okudukları metni özetlemeleri istenir. Özet yaparken önemli ve önemsizleri sınıflandırmaları beklenir. Buna ek olarak metnin özeti dışında kendi cümleleri ile yorum yapmaları özendirilir.
Okuduklarıyla ilgili olumlu ve olumsuz düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir. Bu yorumlar, içerik, ileti veya dil-anlatımla ilgili olabilir.
2.9. Bu uygulamada öğrencilerin karşılaştıkları başlıkla metnin uyumunu değerlendirmeleri veya başlıktan yola çıkarak metnin nasıl gelişeceğini kestirmeleri de istenebilir.
2.10. Okudukları ile ilgili resim çizme, metinle görsellerin uyumunu değerlendirme, verilen resimlerden doğru olanı seçme, verilen resimde eksik bırakılan yerleri tamamlama gibi çalışmalar yürütülür.
2.12. Öğrencilerin dinledikleri/izlediklerinde karşılaştığı karakterlerin yerine kendilerini koyarak yorum yapmaları sağlanır.
2.13. Öğrencilerin okuduklarını
değerlendirmeleri, eleştirmeleri ve olumlu–
olumsuz düşüncelerini ifade etmeleri
sağlanır.
2.14. Öğrencilerin önceden okudukları
83 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
metinlerle yeni karşılaştığı metinleri ilişkilendirmeleri istenir.
2.15. Öğrencilerin okuduklarında gizli kalmış (örtük) bilgileri ipuçlarından yararlanarak tahmin etmeleri (yani çıkarım yapmaları) istenebilir.
2.16. İçerikle ilgili sorunlar; bireysel, toplumsal veya evrensel olabilir. Öğrenci karşılaştığı bir metindeki sorunun/sorunların neden(ler)ini bulabilmeli ve çözüm üretebilmelidir. Bu sorunlar kahramanların kendisinden kaynaklanabileceği (bireysel olabileceği) gibi ülkeye özgü ya da evrensel boyutta da olabilir.
2.17. Öğretmen, metnin kaleme alınma nedenini öğrencilere buldurmaya çalışmalıdır. Gerekli ipuçlarını vererek ve öğrencileri yönlendirerek metnin yazılma amacı bulunmalıdır.
3. Ele alınan bir metni farklı okuma türlerine göre okur.
3.1. Sesli okur.
3.2. Sessiz okur.
3.3. Grupça okur.
3.1. Dördüncü sınıfa giden bir öğrencinin dakikada 100-120 sözcüğü sesli okuması beklenmektedir. Sesli okuma sırasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Akıcı ve anlaşılır okuma
- Doğal bir sesle (konuşma sesiyle) okuma
- Harfleri ve sözcükleri doğru sesletme
- Noktalama işaretlerine uygun duraklamalar yapma
- Sesin şiddetini dinleyicilere göre ayarlama
- Dinleyicileri sıkmadan okuma
- Dinleyicilerin karşısında özgüvenini yitirmeden okuma
*Sesli okuma
*Sessiz okuma
*Doğal ses
*Ses şiddeti
*Metin
*Paragraf
*Noktalama işaretleri
*Dize
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
84 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.4. Canlandırarak okur.
3.5. Ekrandan ve görsel okur.
3.6. Serbest okur.
(zaman zaman göz teması kurma)
- İlk sesli okumayı yapmak için istekli olma
- Noktalama işaretlerine uyarak anlaşılır bir şeklide okuma
3.2. Sessiz okuma sırasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Konuşma organlarını (dil, dudak, gırtlak vb.) kıpırdatmadan okuma
- Mırıldanarak veya fısıldayarak okumama
-Okuma hızını istenilen süreye göre ayarlama
-Dakikada 110-130 sözcük okuma.
3.3. Grupça okumaya toplu veya koro okuma da denmektedir. Öğrencilerin grupça okurken arkadaşlarıyla uyumlu olmaları (aynı anda aynı sesi çıkarma, aynı hızda okuma, doğru anda okumaya başlama vb.) ve okuma sırasında arkadaşının yanlışlarından olumsuz etkilenmemeleri sağlanmalıdır. Grupça okuma aşağıdaki gibi farklı şekillerde yürütülebilir:
- Metnin tamamını hep birlikte okuma
- Metnin farklı bölümlerini/paragraflarını/ dizelerini/nakaratlarını gruplara (2’li, 3’lü vb.) ayrılarak okuma
- Ezberlenen şiir, tekerleme, bilmece ve manileri sınıfça veya grupça okuma (ezber çalışmalarının bireysel olmak yerine grupça yapılması önerilmektedir.)
*Nakarat
*Durak
*Beden dili
*Görsel okuma
*Ekran
*Karikatür
*Fotoğraf
*Kitap
*Kitaplık
*Kitapçı
*Kütüphane
*Kitap fuarı
*Okuma listesi
*İçindekiler
*Yazım kılavuzu
*Ansiklopedi
-Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
85 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.4. Bu tür okumalara anlamlandırarak okuma da denmektedir. Canlandırarak okuma yapılırken aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Sesini ve beden dilini etkili kullanarak okuma
- Metinlerdeki kişilerin konuşmalarını fiziksel ve duygusal özelliklerine uygun olarak okuma
- Metinlerdeki konuya ve anlama uygun olarak okuma
- Metnin tür özelliklerine (şiir, tiyatro, öykü, masal vb.) uygun olarak okuma
- Canlandırarak okuma yaparken abartılı ve yapmacık davranmaktan kaçınma
3.5. Ekrandan ve görsel okumanın basılı kaynakları okumaktan farklı olduğu (en temelde sözlüğün olmaması gibi) üzerinde durulmalıdır. Bunun yanında görsel okumanın öğeleri (karikatür, fotoğraf, resim, afiş) öğrencilere tanıtılmalıdır. Metinleri okurken görsellerden yararlanma ve metinleri görsellerle ilişkilendirme konusunda çalışmalar yürütülmelidir.
Ekrandan okumanın olumlu (okuduklarını paylaşma, zaman kazanma, birlikte okuma, okuma materyaline daha kolay ulaşma, araştırma, okuduklarını yeni forma dönüştürme vb.) ve olumsuz yönleri (sayfanın bütününü görememe, gözün-zihnin çabuk yorulması, geriye dönüşlerin zor olması vb.) hakkında öğrenciler bilgilendirilmelidir.
86 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğretmen aşağıdaki uygulamaları gerçekleştirmelidir: -Ekrandan okumanın araç-gereçlerini (e-kitap, internetteki sayfalar vb.) tanıma, - Ekrandan okuma yaparken metinlerin niteliğine (doğruluğuna, güncelliğine, geçerliğine) eleştirel gözle bakma, - Görsel okuma yaparken nelere dikkat edeceğini (renkler, yakınlık-uzaklık, büyüklük-küçüklük, boşluklar, perspektif, ışık gölge, fon, çizgiler-noktalar vb.) kavrama, - Bir konuda hem basılı hem de bilgisayar/internet ortamındaki kaynaklara ulaşma ve karşılaştırarak okuma.
3.6. Öğretmen sınıfta kitap okumaya özel zaman ayırmalı ve okuma saatleri (günlük, haftalık, aylık, yıllık) düzenlemelidir (günde en az yarım saat). Öğrencilerin;
- Kitap edinmek için istekli olmaları,
- Kitap okuma listesi (farklı türlerdeki kitaplardan oluşan) hazırlamaları,
- Kendi kitaplıklarını oluşturmaları ve sınıf, okul, çocuk kitaplıklarından yararlanmada istekli olmaları,
- Kitapçılara, kütüphanelere ve kitap fuarlarına gitmeleri,
- Süreli yayınlara (çocuk dergilerine ve gazetelere) abone olmaları ve okumak için istekli olmaları,
- Kitapların içindekiler, önsöz, dizin, sözlük bölümünden yararlanmaları,
- Sınıfta arkadaşlarına beğendiği kitapları anlatmaları, kitaplarla ilgili görüş alışverişinde bulunmaları,
- Arkadaşlarına armağan olarak kitap almaları veya ödünç kitap vermeleri teşvik edilmelidir.
87 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Sınıf içinde ve dışında okuma ile ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. Okuma ödevlerini yapmada istekli
olur.
4.2. Farklı amaçlarını
gerçekleştirebilmek için okur.
4.3.Farklı türdeki metinleri okumak için
istekli olur.
4.4. Kendi kültürüne özgü metinleri
okumak için istekli olur.
4.5. Farklı konulardaki metinleri okumak
için istekli olur.
4.6. Farklı yazar ve şairlerin eserlerini
okumak için istekli olur.
4.7. Okumanın önündeki engelleri bilir ve çözmede istekli olur.
4. Öğretmen, okuma becerisi ile ilgili
aşağıdaki konular üzerinde durur ve
öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:
Okumanın yaşamsal bir beceri (beslenme, uyuma, soluk alma gibi) olduğu; Okumanın her ders için gerekli olduğu ve öğrenmenin büyük ölçüde okumakla ilişkili olduğu; Okuma becerisinin bir gelişim süreci (dinleme, okuryazarlık, okuma alışkanlığı, eleştirel okuma, evrensel okuma) olduğu ve okuma becerisinin yaşam boyu geliştirilebileceği; Okuyarak anlamanın üstün yönleri (istediği zamanda ve mekanda okuma, istediği sayıda tekrarlayarak okuma, okuma materyallerinin daha kalıcı olması/saklanması, okurken yanına not alma vb.)
4.2. Okuma amaçlarının farklılaşabileceği üzerinde durulmalıdır: (bilgilenmek, eğlenmek, paylaşmak, tartışmak, sorgulamak, eleştirmek, kendini tanımak, problemini çözmek, yaratmak, deneyim kazanmak, söz dağarcığını geliştirmek gibi)
4.3. Farklı türlerdeki metinler; şiir, öykü, masal, gezi, günlük, anı, yaşamöyküsü, özyaşamöyküsü, bilimkurgu, röportaj, köşeyazısı, mektup ve tiyatro’dur.
4.4. Kendi kültürüne özgü metinler; mani, destan, ninni, masal, hikaye, bilmece, efsane, atasözü, fıkra, halk tiyatrosu ve tekerleme’dir.
*Okuma amacı
*Şiir
*Öykü
*Masal
*Tiyatro
*Gezi
*Günlük
*Anı
*Yaşamöyküsü
*Özyaşamöyküsü
*Bilimkurgu
*Röportaj
*Mektup
*Öykü
*Köşeyazısı
*Mani
*Destan
*Ninni
*Halk Hikayesi
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
88 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.5. Farklı konular; doğa, aile, çevre, insan ilişkileri, iletişim, tarih, kültür ve bilişimdir.
4.6. İlk üç sınıfa ek olarak dördüncü sınıfta öğrencilerin yazar ve şairlere ilişkin farkındalıklarını artırmak ve bilgi toplamalarını sağlamak amaçlanmalıdır.
4.7. Okumanın önündeki engeller şöyledir:
-Fiziksel (göz, zihin vb.),
-Sözcük dağarcığının fakirliği,
-Kendine güven duymama,
-İsteksizlik,
-Aile, öğretmen, arkadaş, çevrenin olumsuz etkisi,
-Ülkenin ekonomik durumu,
-Ülkede okumaya verilen değer,
-Basın-yayım sorunları,
-Teknolojinin etkileri vb.
*Bilmece
*Tekerleme
*Efsane
*Fıkra
*Atasözü
*Halk tiyatrosu
*Yazar
*Şair
89 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini s
özl
ü o
lara
k if
ade
eder
.
1. Konuşma ile ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Konuşmalarında sesini doğru ve etkili kullanır.
1.2. Konuşmalarında vurgu, durak, ton,
kavşak, ezgi ve ulama gibi ses üstü
birimleri doğru ve etkili kullanır.
1.3. Beden dilini etkili kullanarak konuşur.
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşur.
1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşur.
1.6. Konuşma amacını belirler.
1.7. Konuşma konusunu belirler.
1.1. Sesi doğru ve etkili kullanma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu ş ur ke n sözc ük i ç i n d ek i se s l e r i e ks ik ç ıka rma ma /y u tmam a ( hav l u> av l u) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük iç i n d e k i se s l e r i n y e r i n i de ğ iş t i rm em e (ya n l ı ş >ya ln ış ) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük le rd e ki s es le r i baş ka se s le r l e d eğ iş t i rm em e ( ba k la > pak la) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük le re s es e k l em em e ( saa t> sa ha t) ,
- Ba ğ ırm ad an ko nu şm a veya i ş i t i lm ey ec ek biç im d e ko n uş mama ,
- Ko nu ş ur ke n ak ıc ı ko nu şmay ı e ng e l l ey ece k h er ha ng i b i r s es ç ı kar m ama (ö rn e ği n kon u şu rk e n ıh ı l amam a) ,
- Çok h ız l ı v ey a ya va ş ko n uş mama .
1.2. Konuşmalarında ses üstü birimleri doğru ve etkili kullanma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu şma n ın ak ı ş ı n ı boza cak d ura ks ama lar yap mama, - Ko nu ya v e kon u şma n ın d üze y i n e uy gu n b ir ton la ( sa k i n, n eş e l i , sa yg ı l ı v b) kon u şma, - C üml e iç er is i nd ek i ya pı v e a nl ama u yg u n ton d eğ i ş im l er i ya p ara k ko nu şm a . - Sözcük, söz öbeği ve cümleleri anlamlarına göre vurgulama, - Söylediklerini belirginleştirmek için ulama kullanma. -Ul ama da n kay na kla na n ya nl ı ş la r ı n kav şa k i l e çöz ül e bi lec e ği n i ör n ek l en d irm e,
*Konuşma
*Ses
*Durak
*Ton
*Vurgu
*Ulama
*Kavşak
*Ezgi
*Görgü kuralları
*Dinleyici
*Ses yutma
*Ses ekleme
*Beden dili
*Soluk alma-verme
*Mimik
*Göz teması
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
90 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
- Cümlenin bittiğini, süreceğini ya da soru anlamını taşıdığını belirginleştiren ses üstü birimin ezgi olduğunu kavrama.
1.3. Beden dilini etkili kullanarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu ş ur ke n do ğr u so l uk a l ı p ve rm e (gü r ül tü s üz , y e te r l i , d üze n l i so l u k a lma, so l uk a l ı r ke n ko nu şm ama, so l uğ u n u cüm le n in uz u nl u ğu na v e a nl amı na gö re ayar lam a v b) , - Ko nu şma ya pt ı ğ ı ye r de r aha t v e ö lçü l ü olma, - D in l ey ic i le r k ar ş ı s ın da t e miz v e öz en l i o lma, uy g un k ıyaf e t l er g iy me , - Be d e n du r uş u na d ikk at e de r ek kon u şma ( in an d ır ıc ı l ı k t an uz ak, g üv en i l i r o lm aya n, say gı d uy u lma yaca k, ya pm ac ık , çe k i n ge n vb . b i r d ur uş s e rg i l em em e) , - E l - ko l h ar ek et le r i n e ( je st le re) d ik ka t ed e re k ko n uş ma ( sa l l an ma , d ur ma da n k ı p ı rd an ma, ab ar t ı l ı / d ik ka t d ağ ı t ıc ı e l - ko l har e ke t l er i v b. ya pm ama) , - M imi k l e r i ne d ik ka t ed er e k ko n uşm a (mim ik le r i n h iç k u l l an ı l ma mas ı/ be l i r s iz l i ğ i / aş ı r ı l ığ ı / kon uy la i l g i l i o l m ayı ş ı , ay nı m imi ğ in sü r ek l i te kr ar la nma sı , y er s iz ka ş ça tma, gü l üm sem e, s ur at as ma, a ğ ız ha r ek et le r i , aş ı r ı du yg u sa l v b g i b i ya n l ı ş m im ik le r ku l l an mama) , - Göz te ma sı k ura ra k ko n u şma (d i n l ey ic i n i n yüz ün e d eğ i l de y uka r ı ya v eya ye r e bak ma, yer s iz göz k ı r pma v b) .
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
*El-kol hareketleri
91 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-Kon u şma nı n ba ş ın da u yg u n hi ta p v e u nva n ku l l an ma , - Tan ım ad ığ ım ız , y aşç a bü yük v e ko n um o lara k ü st üm üzd e ki k i ş i l er e “s e n” y er in e “s iz ” d iy e h i ta p e tme , -G ün l ük i le t i ş i mi n g er ek t i r d i ğ i k im i k a l ıp sözcü kl er i ( g ün ay dı n, me r ha ba, na s ı l s ı n g ib i ) ku l l an ma , -Kon u şma lar ı nd a k üf ü r l ü s özcük le re y er ver me me, -Alayc ı söz l er k ul la nma da n ko n u şma , -Ağız da b ir ş ey var ke n ko n uş mama , -Kon u şmay ı b el i r t i le n/ i st e ni le n s ür e de bi t i rm e. 1,5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- D in l ey ic i le r i n i l g i v e be k l en t i l er in e uy g un akıc ı v e et k i l ey ic i b i r b iç i md e ko n uş ma , -Dinleyiciler tarafından yapılan yorumları/eleştirileri doğal karşılama ve sorulan soruları uygun bir biçimde yanıtlama
- Dinleyicilerin özelliklerine (yaş, meslek,
ilgi, sayısal durum, bilgi düzeyi, kültürel
durumu vb.) dikkat ederek konuşma
-Dinleyicilerin bulunduğu fiziksel ortama
dikkat ederek konuşma.
2. Konuşurken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Bir amacı temel alarak ve varmak
2.1 . Kon u şma amaç la r ı ; ik na et me, so ru sorm a, pro bl em çö zme, b i l g i ve rm e, eğ le n d irm e, e l e şt i r m e, ta r t ı şma, i s t ek , ş i kay et g i b i d i r .
92 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
istediği noktayı belirleyerek konuşur.
2.2. Konuşma amacını
gerçekleştirebilmek için uygun teknik ve
taktikleri kullanır.
2.3. Konuşma konusunu anlaşılır ve kısa
bir biçimde belirtir.
2.4. Konuşmaları sırasında bir
düşünceden ötekine geçerken mantıksal
bir akış ve bütünlük sağlar.
2.5. Konuşmalarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.6. Sözlü anlatımla ilgili dilbilgisi
kurallarına uyarak konuşur.
2 .2 . D in le y ic i l e re so ru so r ma, k ar ş ı la şt ı rm a ve ta nım lam al ara b aşv u rm a, n e de n - so nu ç i fa de l er i k u l la nm a, ke n di yaşa mı n da n örn ek le r v e rme, ön em l i y e r l er d e se s i n i yük s el tm e, gör se l l e rd e n y arar la nm a, ana ht ar sözc ük le r ku l l an m a g ib i te k ni k -tak t i k l er d en söz e di lm el i d i r . 2.3 . Kon u ş ur ke n kon u d ış ı na ç ık ı l mama s ı ge re kt i ğ i kon u s un da öğ re n c i l er u yar ı l ı r . B i l g i yan l ı ş ı ya pm ad an ko n uşm a nı n ö n eml i o ld u ğu n u n üze r i n de d u ru l ur .
2 .4 . Da ğı n ık , ko pu k, ba ğl a nt ıs ız kon uş mak ta n kaç ı nm a; Ko nu ş tu k l ar ın da çe l i ş k i l er e v e tu ta rs ız l ık la ra d üşm em e ; Kon uş u rk en ay r ı nt ı lar a v e ge re k s iz ö rn e kl er e yer v erm em e v e Kon u şu rk en b i lg i y an l ı ş ı yap mama g i b i kon u lar da ö ğr e nc i le r uya r ı l ı r .
2 .5 . İ s te n i l d i ğ in d e a yn ı kon uy u f ark l ı sözcü k -cüm le le r l e aç ı k l ama ve Sö zcük ve cü ml e te kra r l ar ın a y er ve rm e de n kon u şma g ib i kon ul ar da ö ğr e nc i l er b i l g i l en d ir i l i r . Öğr e nc i le r i n d ey im, ik i l em e, a ta sözü g ib i söz öbe kl er i n i d e doğ r u k u l l an mala r ı sa ğ la nm al ıd ı r .
2.6 . İ nce l tm e i şar et i a la n sözcü kl er i , Tür kçe ye ya ba nc ı d i l l er d e n gi re n sözc ük le r i doğ ru sö y l em e g i b i k ur a l la rda n söz ed i l me kt e di r .
*Konuşma amacı
*Konuşma konusu
*Sözcük
*Cümle
*Sözlü anlatım
*Dilbilgisi kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3.1 . Haz ı r l ık s ız ko n uş mal a r i k i b aş l ı k a l t ı nd a e l e a l ın ab i l i r . i ) S ı n ı f ta -ok ul da do ğr u ve et k i l i ko nu şma (Öde v l er i n i , ça l ı şma lar ı n ı , gör se l l e r i
93 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Konuşma türlerine uygun konuşur.
3.1. Hazırlıksız konuşma yapar.
3.2.Hazırlıklı konuşma yapar.
kon uş ara k a n lat ma; G r up t art ış mal ar ı nd a kon uş ma v e sözc ü o l ma; D oğaç l ama, g ez i , göz l em, d en ey, s an at , s po r e tk i nl ik le r i n de kon uş ma; K en d is i ne yön e l t i le n sor u lar ı yan ıt lam a; D üzey i ne u yg u n se s le t im - t e l a f f uz ça l ı şm ala r ı ya pm a g i b i ) i i ) G ü nl ük ya şam ı nd a v e topl um sa l i l i ş k i le r in d e doğ ru v e etk i l i ko n uş ma (Tan ışm a - t an ı şt ı rm a, k u t la ma, özü r d i l em e, yo l sorm a, t e lefo n la kon u ş ma, soh b et -gör üş me, ka r ş ı lama, u ğ ur l ama, se lam la şma , f ık ra an la tma g i b i )
3 .2 . Öğ re nc i l er i n h az ı r l ık l ı kon u şma la r ı n ge re kt i r d iğ i haz ı r l ı k la r ı ya pma la r ı n ı sa ğ la mak (ko nu şm a am ac ı n ı b e l i r l em e, kon uy u s ı n ı r la nd ır ma, kon uş ma s ür ec i n i pl an lam a, d i n ley ic i l er i n d üze y i n i dü ş ün me gi b i ) ön em l i d i r . Haz ı r l ı k l ı kon uş ma et k i n l ik l er in d e a şa ğı da k i ç a l ı şm ala r yü rü tü l eb i l i r : -Dr ama et k i n l i k l er i nd e ü st le n di ğ i ro le u yg u n kon uş ma , -Be l i r l i v e öz el g ü nl er d e ( Öğr etm e nl e r Gü n ü, Cum h ur iy et Bay ram ı , Ha yv an lar ı Ko r uma Gü n ü, a ç ı l ı ş kon u şma lar ı v b) kon u şma , -S ın ı f ve ya ok u l t iy at ros u et k i n l i ğ i n e kat ı lm a , -S ın ı f ta , o ku l da v ey a ok ul d ı ş ın da ta rt ış ma et k i n l ik l er in d e ko n uş ma , - Ve r i le n b ir d er s le /ko nu yl a i lg i l i s ı n ı f t a su n um ya pma - Far k l ı ya ş ve m es le k gr u pl ar ın da ki k iş i l er l e röpo r ta j ya pm a.
*Hazırlıksız konuşma
*Hazırlıklı konuşma
*Etkili konuşma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi tek.
yeterliği
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
Düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
94 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Kendini sözlü olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. İyi bir konuşmacı olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmede
istekli olur.
4.2. Konuşmadaki sorunları düzeltmede
istekli olur.
4.3. Doğru ve etkili konuşan kişileri
örnek alır.
4 .4 . Ke n d in e uy g un b ir ko nu şm a üs l ub u ge l i ş t i rme ye i s t ek l i o l ur . 4.5. Sınıftaki seslendirme ve konuşma
etkinliklerine katılmaya istekli olur.
4. Öğretmen konuşma becerisi ile ilgili
aşağıdaki konular üzerinde durur ve
öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:
Kon uş ma nı n in sa n ya şam ı nd ak i ö ne mi; Kon uş ma nı n doğ um da n i t i bar e n ge l i ş t i ğ i ; Kon uş ma b ece r i s i n i n ok ul l a b i r l i k t e ge l i ş eb i lec e ği ; Söz l ü a n lat ımı n ü st ü n yö nl e r i (et k i le ş im, sor u sor ma, se s to n u i l e a n lam fark l ı l ığ ı y ara tma) ka vra m a g ib i . 4 .1 . B i l i ş se l ( doğ r u, y e ni b i l g i le r s un ma, ya l n ızc a öğ r en d ik le r i n i de ği l göz l em le r i ve de n ey iml e r i n i d e an la tma g i b i ) , D uy u şs a l ( sor um lu l uk, iç te nl ik , dü r üs t l ü k , ca n l ı l ı k , em pa t i ku ra rak, ho ş gör ül ü vb . ) v e Dev i n i ş se l ko n uş ma b ece r i le r i n de n ( e tk i l i be d e n du r uş u, je st ve m im ik ku l l a nım ı) söz ed i l me kt e di r . 4.2 . Kon u şma so ru n lar ı aş ağı da k i g i b i d i r : - S e s l et im ( te la f fuz ) ya n l ı ş l ar ı , - Söz ü uza tma /g ev el em e / t ek rar lam a, - Ye te rs iz ( ek s i k ) kon u şma, - D in l ey ic i le r i k e n d i dü ş ü n cel er i n i d aya tma ve d i n le y ic i l e r i a l da tma/ k üç üms em e/ ki ş i l iğ i zed e ley ic i e l eş t i r i l er ya pm a, -O r ta mı n g er ek t i rd i ğ i d uy g us a l öğ el er d e n yoks u n ko n u şma, -D i n le y ic i l er i n b i lg i d üze y i n i n ço k üs t ün d e veya a l t ın da ka lma, -Te hd it e d er g ib i , yar g ı la y ı c ı ko n uş ma, -Söz ü he p ke n d in e ge t i r er ek b e n d i l i n i ku l l an ma.
*Sözlü anlatım
*İçtenlik
*Sorumluluk
*Dürüstlük
*Höşgörü
*Etkili beden duruşu
*Konuşma sorunu
*Üslup
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
95 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrencilerin konuşma sorunlarını
bulmalarına yardımcı olmak için onları
konuşturup daha sonra özdeğerlendirme
formu vererek kendi konuşmalarını
değerlendirmeleri istenebilir. Ayrıca
öğrencilerin iletişim kurduğu kişilerin
konuşma yanlışlarını fark etmeleri ve uygun
bir dille düzeltmeleri desteklenmelidir.
4.3 . Söz e di le n k i ş i l er ; öğ r etm e n, a i l e bü y ükl e r i , t iya tro sa na tç ı l ar ı , t e l ev izyo n -rad yo la r dak i s un uc ul ar o la bi l i r .
96 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini y
azılı
ola
rak
ifad
e ed
er.
1. Yazmaya hazırlık yapar ve yazmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1.Yazma öncesi gerekli hazırlıkları yapar.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için
gerekli biçimsel özelliklere dikkat eder.
1.4.Yazıdaki düzeltme sembollerini tanır.
1.5. Yazma amacını belirler.
1.6. Metin türünün özelliklerini dikkate alır.
1.1.Yazmak için vücudunu doğru kullanma (oturma, kağıtla göz mesafesini ayarlama vb.); Duyuşsal olarak hazırlanma (motive olma, konuya ilgi gösterme, kaygı düzeyini azaltma vb.); Yazı ortamını düzenleme (ders araç gereçlerini hazırlama, ışığı ayarlama) gibi konulara dikkat çekilir.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanma konusunda aşağıdaki konulara dikkat çekilir:
-Kal em i ço k s ık ma da n t u t ma v e ba st ı rm ad an yazma -S i l g i y i g er ek t i ğ in d e v e k i t aba -d ef te re zar ar ver me yec ek b iç imd e k ul la nma -Kal em tı ra ş ı e tra f ı k i r le tm ed e n v e ka l em e zarar v erm ey ec ek b iç im d e ku l la nma -De ft er i y ı r tma da n, t emiz ve eko nom ik ku l l an ma -Ki ta bı öz e nl i v e te miz k ul la nma -Ce tv el i et k i l i b i r b iç i md e ku l l an ma -Yaz ı ta hta s ın da t e be ş i r l e veya m ür ek ke p l i ka l em le yazm a -B i lg is aya rd a v e b enz er i te kno lo j i k ür ü nl er d e doğ r u v e et k i l i yazma
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için gerekli
biçimsel özellikler aşağıda sunulmuştur:
-Oku na kl ı , te m iz ve d üz en l i yaz ma -Kar e l i , ç i z g i l i ( t ek , ç i f t v e ya dört ç iz g i l i ) v e ç izg is iz ka ğı da yazma -Ka ğı d ı n yu ka r ı , a l t v e y an tar af lar ı nd an ke na r boş lu ğ u b ı ra kma
*Yazma
*Yazı planı
*Yazma amacı
*Yazı araç-gereçleri
*Düzeltme sembolleri
*Yazma amacı
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
97 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-Harf , sözc ük v e sat ı r ar a l ı k la r ı n ı k e nd i iç l er i nd e e ş i t boş lu k b ı ra k ma -Para g raf lar a d i ğe r sa t ı r la rda n d ah a iç e r i de (yak la ş ı k 2cm ) baş la ma -Harf l er i ay n ı yö n de ve d ik yazma -Sa t ı r l ar ı a yn ı h iz ad a/ç izg i de yazm a -S ıra lam al ar da vey a a l t b a ş l ık lar da s ay ı v e se mbo l l er d e n ya ra r la nm a - İ s te n i l d i ğ in d e k ağ ı d ı n b el l i bö lü ml er i ne tar ih i , ad ı n ı , soy ad ı n ı , s ı n ı f ı n ı ve ok ul u nu yazma - İ s te n i l d i ğ in d e c etv e l l e ke nar ç iz g is i ç izme - İ s te n i l d i ğ in d e y az ı n ı n ba ş l ı ğ ı n ı sayf an ı n ge re k l i bö l üm l er in e yazma ; b aş l ı k l a y az ı ara s ı na u yg u n bi r bo ş l uk b ı rak ma - İ s te n i l d i ğ in d e k ağ ı d ı n b el l i b i r bö lü mü n e sayf a nu mar as ı yazma
1.4.Yazıdaki düzeltme sembolleri “Öğretmen Kılavuz Kitabında” sunulmuştur.
1.5. Yazma amaçları; bilgi verme, istek, şikayet, sorun çözme, yaratma gibidir.
1.6. Metin türleri; şiir, öykü, gezi, mektup, günlük gibidir.
2. Yazarken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Yazının planını oluşturur.
2.2. Yazıdaki her paragrafta ayrı bir
2. Ö ğr etm e n, ö ğr e nc i le r i n yaz ı yaza rk en kab a söz l er , k üf ür , e sk i d i l de ka lm ış v e gü n üm üz de k ul la nı lma ya n veya yaz ıya geç mem i ş y er e l a ğ ız la rd ak i sözcü kl er i ku l l an mak ta n k aç ı nm a la r ı n ı ; sözcü k v e cüm le t ek rar la r ı ya pma da n y azma lar ı n ı ve düz ey i ne u yg u n ko n ul ar da b i l g i ya nl ı ş ı yap ma da n yaz mal ar ın ı sa ğ lama l ı d ı r . B un la ra ek o la rak , öğ re nc i l er i n da ğı n ı k , kop uk v e ba ğla n t ı s ız yazm ak ta n k aç ı nma la r ı , kon u dı ş ın a ç ı kma mal ar ı , ç e l i şk i l i ve t uta r s ız
* Yazı planı
* Paragraf
* Sözcük
* Konu
* Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı d.
*Kişisel-sosyal yet.
98 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
duygu veya düşünceyi ele alır.
2.3. Yazacaklarını belli bir sıraya koyar.
2.4. Yazılarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Duygu ve düşüncelerini düzeyine
uygun olarak etkileyici biçimde yazar.
2.6. Yazının konusuyla ilgili, kısa ve
etkileyici bir başlık yazar.
2.7. Yazının türünün gerektirdiği
biçimde yazar.
2.8. Dilbilgisi(yazım) kurallarına uyarak
yazar.
2.9. Noktalama işaretlerini doğru kullanarak yazar.
yazmam ala r ı v e ay r ı n t ı lar a , i l g is iz ör n ek le r e yer v erm em el e r i kon u s un d a öğ re tm en ge re k l i uy ar ı la r d a b ul u nm al ı d ı r . Ay r ıca , yaz ım ku ra l l ar ı v e nok ta l ama işa r et le r i d ı ş ı n da y az ı l ı a n l at ı md a çok öne ml i o l an d i ğe r b i r ko n u da n (a n lat ım bozu kl uk la r ı ) ta n ım ya pma da n y a l n ızc a örn ek le r v e re re k söz e d i l i r . 2.1 . Yaz ı p la nı ; g i r i ş , g e l i ş me v e so nuç bö l üm le r i o la ra k s ı n ı r l an d ı r ı lmı ş t ı r . 2.4 . Sözc ük, d ey im, at asöz ü, ik i l em e v b. an lam ın a uy gu n k ul la nma kon us u na d ik kat ed i l i r . 2.5 . So ru c üml e le r i k u l la n ma, k ar ş ı la şt ı rm a, tan ım lam a ya pm a, ne d e n - son uç c üm l el er i ku l l an ma, ke n di ya şam ı nd an ö rn ek l er ve rm e, öne ml i y er l er i ay r ı n t ı l ı yaz ma g i b i tak t i k l er d en söz e di l i r .
* Başlık
*Noktalama
işaretleri
*Yazım kuralları
*Anlatım bozukluğu
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
99 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Farklı türlerde yazma etkinlikleri yapar.
-Ver i l e n b i r c üm le d ek i söz cük le r i n ye r i n i de ğ iş t i re r ek c üm le y i y en i d en yazm a , -Kar ı ş ı k v er i l e n sözcü kl er i ku l l an ara k c üm le yazma, -Ver i l e n b i r c üm le y i b aş ka b ir c üm l ey e ( şa hı s lar ı , za ma nı , ye r i de ği şt i r er e k) dön ü şt ür me , -Bir c üml ey i a yn ı an lam a g el ec ek b iç im d e fark l ı sözc ü k l er i k u l l an ara k yazm a, -Baz ı sözc ük le r i e k s ik b ı ra k ı lmı ş ya da yar ım bı rak ı lmı ş c üm l el er i tama mlam a , -Ver i l e n k ı sa b i r c üm l ey i ( 1 v eya 2 sözcü kt e n o lu şa n) h er d efa s ı n da b ir sözcü k ek le ye re k ge n iş le tm e , - İ ç i n de ya nl ı ş la r o la n ( nok ta l ama, yaz ı m, d i l b i lg i s i ya nl ış la r ı i le i lg i l i ya n l ı ş l ar ) cü ml e düz e lt er ek y en i de n yazma, -Di n le d iğ i , i z l e di ğ i ve ya o k ud u ğ un u ay ne n di kt e etm e. -Kar ı ş ı k v er i l e n c ü m le le r d en p ara g raf olu şt u rma, pa ra gr af l ar da n da me t i n o lu şt u rma -Bir p ar ag raf ta ek s i k b ı ra k ı la n c üm l ey i tah mi n e de re k y azma, -Ver i l e n b i r m e t i n de ki h er b i r pa ra gra f iç i n ayr ı b i r ba ş l ık , an ah ta r sö zcük ve ya a na dü ş ü nce yazm a, - İ k i v eya d ah a faz la sa y ı da p a ra gra f ı o la n v e par ag raf la r ı ay r ı lma da n y a z ı la n b i r me t ni uy gu n ye r l e r i n de n ay ı ra ra k yazm a, -Be ğe n di ğ i ş i i r , ö yk ü v b. y az ı l ara i l i şk i n de ft er t utm a, -Yaşa d ığ ı kü l t ü re a i t ha lk ed e bi yat ı ür ü nl er i n i çev r es i nd ek i k i ş i l er le gö rü ş er ek de r l em e. -Be l l i b i r kon uy la i l g i l i v er i l en b i r d iz i fotoğ raf ı , r e sm i v eya ka r i k atü r ü k u l l an ara k cüm le yazm a, -Be l l i b i r kon uy la i l g i l i v er i l en b i r d iz i
*Yazma
*Cümle
*Paragraf
*Sözcük
*Dikte etme
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve
Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
100 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
sözcü ğ ü v eya söz ö b eğ i n i ( de y im , i k i l eme vb. ) k ul la na rak cü ml e/ pa r agr af y azma, -Ver i l e n b i r c üm le ye a nla m b üt ü n lü ğ ün ü bozmay acak y en i b i r c üm l e ek lem e, -Di n le d iğ i , i z l e di ğ i ve ya o k ud u ğ un u ak l ı n da ka l d ığ ı k ad ar ıy la v e ke n di cüm le le r i y l e yazma, -Ver i l e n b i r c üm le n in b aş ı na ve so nu na an lam b üt ü nl ü ğü n ü bozma yacak b ir er c üml e ek le me. -Ver i l e n b i r kon u, c üm l e, s oru ve ya ba ş l ık la i l g i l i ya zm a, - Ve r i le n b ir ata söz ü v e öz de y i ş i t em el a la rak yazm a, -Haya l l er i n i yazm a, -Rüy ala r ı n ı y azma, -Gör d ük le r i n i , gez i p göz l e mle d ik le r i n i v e i z l ed ik l er in i yazma, -Di n le d ik le r i n i v e ko n uş t u k la r ı n ı yaz ma -Oku d uk la r ı n ı v e a ra şt ı r d ı k la r ı n ı yaz ma -Yaşa d ık lar ı n ı yazm a.
4. Kendini yazılı olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. İyi yazabilmek için gerekli olan
bilgi ve becerileri geliştirmede istekli
olur.
4.2. Yazma sorunlarını belirlemede
istekli olur.
4. Ö ğr etm e n, y azma nı n h e r de rs iç in g e re k l i o ld u ğu n u, y azma nı n ö ğr e n i l eb i lec e ği n i v e ge l i ş t i r i le b i l ece ğ in i aç ı k la mal ıd ı r . Yaz ı l ı an lat ım ın ü s tü n yön le r i (k a l ıc ı l ık , dü ş ün me pay ı n ı n da ha çok o lma sı , g er iy e dön me ve düz e ltm e o la na ğı g ib i ) aç ı k la nma l ıd ı r . Ay r ıca , öğ re nc i l er i n gü n lü k ya şam da yaz ma bec e r i s i n i k u l la nm al ar ın ı ö zen d irm e l i d i r . Kart yazma, belirli günler ve etkinlikler (doğum günü vb.) için davetiye hazırlama, sınıf/okul gazete ve dergilerine yazı yazma, gündelik işlerini anımsamak için not tutma, telefon numaralarını, e-posta adreslerini, iş yerlerini ve lokantaları kaydetmek için rehber tutma, sınıf/okul panosuna veya gazetelere yazı-afiş hazırlama,
*Ka rt
*G ü nl ü k
*Da ve t i ye
*G aze te
*D e rg i
*D uy ur u( i l an)
*Yaz ı l ı a n l at ım
*No t tu tma
*Re h b er
*Af i ş
*D uy ur u- i la n
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
101 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.3.Karşılaştığı yazılı anlatım
yanlışlarını düzeltmede istekli olur.
duyuru(ilan) ve mektup yazma gibi etkinlikler yürütülmelidir. Yazarken ortaya çıkacak yazı kadar yazma sürecinin (düşünme, planlama, taslak oluşturma vb.) de önemli olduğu öğrencilere anlatılmalıdır. 4.1 . Ok ud u ğ un u an lam a be cer is i , z e ng i n sözcü k da ğarc ı ğ ı , yaz ım ku ra l la r ı , no kta lam a işa r et le r i g i b i kon u lar ı n ö ne ml i o l d u ğu an lat ı l mal ı d ı r . N i t e l ik l i ya z ı la r y aza n sa natç ı lar , b i l im i n sa nla r ı , e ğ i t imc i le r ör n ek gös te r i lm el i d i r . 4 .2 . Yazma sor u n lar ı ; ay nı sözcü ğ ü te kra r l ama, ba ş ka l ar ın da n yar d ım a lma , d i l b i lg i s i ya nl ış la r ı , sözc ük da ğa rc ı ğ ı n ın fak i r l i ğ i g ib i d i r .
5. Yazı kurallarını temel alarak kendine özgü bir yazı stili geliştirir.
5.1. Dik temel yazı karakterine uygun
yazar.
5.2. El yazısı karakterine uygun
yazar.
5.3. Güzel ve okunaklı yazı yazmaya
istekli olur.
5.4. Yazdıklarına ilişkin eleştiriye açık
olur.
5.5.Yazdıklarının kenarlarını süsler ve
yazılarını resimlendirir.
5. Öğrencilerin bilgisayardaki farklı yazı karakterlerini tanımaları ve kullanmaları yönünde çalışmalar yürütülebilir.
5.2. Öğrencilerin el yazısı çalışmaları güzel yazı dersinde pekiştirilmelidir. Dördüncü sınıfta yalnızca güzel yazı saatlerinde (bütün derslerde zorunlu tutulmadan) el yazısı öğretilmelidir.
5.3. Dik temel yazı yazarken el yazısı yazmama (veya tam tersi) gibi durumlar açıklanır ve karakterlerin karıştırılmaması gerektiğinin üzerinde durulur.
5.4. Karşılaşılan güzel yazı örnekleri sınıfta paylaşılır ve sergilenir.
*Dik temel yazı
*El yazısı
*Çizgi çalışması
*Büyük harf
*Küçük harf
*Güzel yazı
*Geometrik şekil
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
102 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
D
il B
ilin
ci v
e K
ulla
nım
ı:
Dil
Ku
llan
ımı
Ke
nd
i sö
zcü
k d
ağar
cığı
nı g
eliş
tiri
r ve
ku
llan
ır.
1. Söz varlığının yapısal, anlamsal ve
işlevsel özelliklerini tanır.
1.1. Metin incelemeleri ile söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanıma
1.2. Metinlerden bağımsız olarak oyun, drama
vb. etkinlikler aracılığıyla söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanır.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkarak söz
varlığının yapısı, anlamı ve işlevini tanır.
1.1. Metin temelli sözcük etkinliklerinde aşağıdaki
çalışmalar yürütülebilir:
- Karşılaşılan sözcüklerin anlamlarını tahmin etme,
- Anlamı bilinmeyen bir sözcüğün anlamının sözlükten
yararlanılarak bulma,
-Anlamını yeni öğrendiği sözcükleri cümlede kullanma,
-Metinden seçilen bir sözcükle ilgili çağrışım
sözcüklerini yazma,
- Metinden seçilen bir sözcüğün eş-zıt anlamını bulma,
- Metinden seçilen bir sözcük veya söz öbeği ile ilgili
sorulara (doğru-yanlış, eşleştirme, boşluk tamamlama,
çoktan seçmeli vb.) cevap verme
- Ver i l e n b i r a nl amı n kar ş ı l ığ ı o l an sözc üğ ü met i nd e b ul ma , -Me ti n d e g eçe n çok an la ml ı b i r sözc ü ğü n ku l l an ı l d ığ ı a nl amı n ı (g erç ek - mec az ) yazma/ söy le me .
*Sözcük
*Söz varlığı
*Çağrışım
*Bilmece
*Bulmaca
*Sözcükte anlam
* Sözlük
*Eş anlam
*Zıt anlam
*Dilbilgisi
*Hece
*Harf
*Yazım kılavuzu
*Alfabetik sıra
*Ad
*Sıfat
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Araştırma ve Problem
çözme
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
103 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.2. Metinlerden bağımsız olarak aşağıdaki çalışmalar yürütülebilir ve sözcük öğretimi gerçekleştirilebilir. - Görsellerden, İşitsel araçlardan-materyallerden, Görsel-işitsel araçlardan ve etkinliklerden yararlanarak yeni sözcüklerin farkına varıp anlamlarını bulma. - Oyun, araştırma, gezi, gözlem, deney ve deneyim kazanma yoluyla yeni sözcüklerin farkına varıp anlamını bulma. - Bilmeceler ve bulmacalar yoluyla yeni sözcükler ve sözcük gruplarının farkına varıp anlamlarını bulma. -Verilen bir sözcüğü çizerek (resim, afiş) anlatma.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkılarak sözcük
öğretimi çalışmaları desteklenmelidir. Sesbilgisi, yapı
bilgisi, sözdizimi, anlam ve anlatım bilgisi çalışmaları ile
sözcük öğretimi gerçekleştirilmelidir.
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Kıb
rıs
kült
ürü
ne
ve
Kıb
rıs
ağzı
na
sah
ip ç
ıkar
.
1.Kıbrıs kültürünü ve Kıbrıs ağzı
özelliklerini benimser.
1. Öğrenciler, yazılı dilde ve hazırlıklı konuşmalarında
ölçünlü Türkçeye ve dilbilgisi kurallarına uymaları ve
bu kullanımları öncelikli tutmaları konusunda
bilgilendirilirler. Bunlara ek olarak ise, Kıbrıs’ta
konuşulan Türkçenin diğer ülkelerde kullanılan
Türkçeden farklı olduğu örneklerle açıklanır. Konuşma
dili ile yazı dilinin farklı olabileceği örneklendirilir.
Dördüncü sınıfta genel olarak aşağıdaki konular
üzerinde durulur:
-Dil, şive ve ağız kavramlarını tanımlama
*Dil
*Ağız
*Şive
*Türkçe
*Kıbrıs Ağzı
*Kültür
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
104 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-KKTC’de resmi dilin Türkçe olduğunu yazma/söyleme
-Kıbrıs’ta konuşulan Türkçenin kendine özgü birtakım özellikler (sesbilgisi ve sözcük bilgisi temelinde) taşıdığını fark etme
-Kıbrıs ağzına özgü sözcükleri ve dil yapılarını günlük konuşmalarda ve iletişimde kullanmanın yanlış olmadığını fark etme
-Kıbrıs ağzında yer alan sözcüklerden düzeyine uygun olarak derleme yapma
-Halk edebiyatı metinlerindeki Kıbrıs kültürü ve ağzına ilişkin özellikleri ortaya çıkarma
-Kıbrıs kültürünü tanıma ve Kıbrıs ağzı ile Kıbrıs
kültürünün ilişkili olduğunu fark etme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Dili
, far
klı
amaç
lar
için
kulla
nır
.
1. Türkçeyi doğru kullanmaya özen
gösterir.
1. Bu öğrenme çıktısıyla ilgili aşağıdaki konular üzerinde durulur:
* Dil bilinci
*Dil kullanımı
*Dilin özenli kullanımı
Beceriler
*Okur-yazarlık
105 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
- Okulda ve okul dışındaki günlük iletişim sürecinde çevresindeki bireylerin Türkçe kullanımına dikkat etme ve karşılaştığı yanlışları uygun bir dille düzeltmede istekli olma,
-Ders kitaplarındaki ve yazınsal alandaki Türkçe kullanımına dikkat etme ve karşılaştığı yanlışları düzeltmede istekli olma,
-Kitle iletişim araçlarında (gazete, televizyon, telefon konuşmaları, radyo, dergiler vb.) ve bilgi teknolojilerinde (e-posta yazarken, internette sohbet ederken, araştırma yaparken vb.) kullanılan Türkçe-ye dikkat etme ve varsa yanlışları fark etme,
-Karşılaştığı mimari yapı, kurum, kuruluş, tabela, levha ve yer adlarında kullanılan Türkçeye dikkat etme ve varsa yanlışları fark etme,
-Bir sözcüğün, terimin ve kavramın öncelikli olarak ve varsa Türkçesini kullanmaya özen gösterme,
-Yabancı dillere özgü dil kullanımı ve yapılarını Türkçeye aktarmanın Türk dilini olumsuz etkilediğini fark etme.
*Araştırma ve Problem
çözme
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
106 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Bilg
i ve
ileti
şim
tek
no
lojil
erin
i Tü
rkçe
der
sin
e u
ygu
n o
lara
k ku
llan
ır.
1. Türkçe dersi ile ilgili çalışmalarında bilgi
ve iletişim teknolojilerini kullanır.
1. Bu öğrenme çıktısıyla ilgili aşağıdaki uygulamalar
gerçekleştirilebilir:
-Türkçe dersinde izlediği animasyon/çizgi film ile ilgili
görüşlerini Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak
açıklama,
-Türkçe dersiyle ilgili konularda bilgisayar ve veya interneti kullanarak çalışma, araştırma, ödev ve proje yapma, -Türkçe dersinde okuduğu metin veya verilen bir konuyla ilgili teknolojik araçları kullanarak fotoğraflar çekme ve çektiği fotoğraflarla ilgili görüşlerini Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak yazma/konuşarak açıklama.
-Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak çevresindeki kişilerle teknolojik araçlar aracılığıyla sözlü/yazılı iletişim kurma.
-Türkçe dersinde okuduğu metin veya verilen bir konuyla ilgili teknolojik araçları kullanarak görseller (karikatür, resim, afiş gibi) bulma ve bulduğu görsellerle ilgili görüşlerini Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak yazma/konuşarak açıklama.
*Teknoloji
*Fotoğraf
*İnternet
*Sözlü-yazılı iletişim
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri
Yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
107 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. SINIF DİLBİLGİSİ KONULARI
A. ANLAM VE ANLATIM BİLGİSİ
A.1. Sözcükte Anlam
Gerçek Anlam
Mecaz Anlam
Terim Anlam
A.2. Sözcükte Anlamsal İlişkiler
Anlamdaş Sözcükler
Zıt Anlamlı Sözcükler
Sesteş Sözcükler
A.3. Sözcük Öbeklerinde Anlam
Deyimler
Atasözleri
Özdeyişler
A.4. Cümlede Anlam
Cümle Yorumlama
Cümleden Çıkarılabilecek Yargı
Cümle Tamamlama
Cümle Oluşturma
Düşünce Bağlamı Dışında Kalan Sözcükler
Anlamlarına Göre Cümleler
Uyarı Cümleleri
Yakınma Cümleleri
Pişmanlık Cümleleri
Küçümseme Cümleleri
Şaşırma Cümleleri
Özlem Cümleleri
Endişe Cümleleri
Beğeni Cümleleri
Abartı Cümleleri
A.5. Paragrafta-Metinde Anlam
Paragrafta Anlam
Ana Düşünce Bulma
Yardımcı Düşünce Bulma
Konuyu Bulma
Başlık Önerme
Paragrafta Yapı
Paragraf Oluşturma
Paragraf Tamamlama
108 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
B. SES BİLGİSİ
B.1. Ses, Harf ve Alfabe
Harf ve Alfabe Nedir?
Alfabetik Sıralama
Ünlü Harfler ve Ünlü Harflerin Özellikleri
Ünlü Harflerle İlgili Ses Olayları
Büyük Ünlü Uyumu Kuralı
Ünlü Düşmesi
Ünsüz Harfler ve Ünsüz Harflerin Özellikleri
Ünsüz Harflerle İlgili Ses Olayları
Sertleşme
Yumuşama
Kaynaşma
Ünsüz Düşmesi
B.2. Hece
Hece Nedir?
Sözcüklerin Hecelere Ayrılması
Sözcüklerde Hece Sayısı
B.3. Türkçenin Bürünsel Yapısı
Ulama
109 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
C.3. YAPI BİLGİSİ
C.2. Kök ve Ekler
İsim Kökler
Fiil Kökler
Yapım Ekleri
Çekim Ekleri
Çoğul Ekleri
Durum Ekleri
C.3. Yapılarına Göre Sözcükler
Basit Sözcükler
Türemiş Sözcükler
Bileşik Sözcükler
D.2. İsim
Varlıklara Verilişlerine Göre İsimler
Özel İsim
Cins İsim
Varlıkların Sayısına Göre İsimler
Tekil isim
Çoğul İsim
Topluluk İsmi
Varlıkların Oluşuna Göre İsimler
Somut İsim
Soyut İsim
İsmin Halleri
Yalın Hal
Belirtme Durumu
Yönelme Durumu
Bulunma Durumu
Çıkma Durumu
D.3. Zamir
Zamirin Tanımı
Sözcük Tipindeki Zamirler
Kişi Zamirleri
İşaret Zamirleri
Belgisiz Zamirler
Soru Zamirleri
D.4. Sıfat
Sıfatın Tanımı
Niteleme Sıfatları
Belirtme Sıfatları
İşaret Sıfatları
Sayı Sıfatları
Soru Sıfatları
Belgisiz Sıfatlar
Sıfat Tamlaması
Unvan Sıfatları
110 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
F. YAZIM KURALLARI VE NOKTALAMA İŞARETLERİ
F.1. Yazım Kuralları
Büyük Harflerin Yazımı
F.2. Noktalama İşaretleri
Nokta
Soru İşareti
Ünlem
Virgül
İki Nokta
Çift Tırnak İşareti
Kesme İşareti
Üç Nokta
Kısa Çizgi
Uzun Çizgi
111 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
5. SINIF - TÜRKÇE
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Dü
zeyi
ne
uyg
un
din
lem
e/iz
lem
e b
ecer
isi g
eliş
tiri
r.
1. Dinleme-izlemeye hazırlık yapar ve
dinlemeyle-izlemeyle ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Dinlemek/izlemek için uygun biçimde oturur.
1.2. Ses kaynağına uygun uzaklıkta olur.
1.3. Dinlemek/izlemek için hazırlık yapar.
1.4. Dinleme sürecinde görgü kurallarına uyar.
1.5. Dinleme amacını belirler.
Dördüncü sınıftaki açıklamalardan farklı olarak 5. sınıf öğrencilerinin dikkatlerini 15-18 dakika sürdürebilecekleri dikkate alınmalıdır.
* Dinleme
* İzleme
* Hazırlık
* Dinleme amacı
* Dinleme yöntemi
* Görgü kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Dinlediklerini, izlediklerini tam ve doğru anlar.
2.1. Dinlediklerinin/izlediklerinin
konusunu bulur.
Dördüncü sınıftaki açıklamalara ek olarak 5. sınıf öğrencilerinin dinledikleri metnin türünü bulmaları istenmektedir (Bkz. 2.6) Buna göre; röportaj, tiyatro, öykü, anı, gezi, günlük, mektup, yaşamöyküsü gibi metin türleri dikkate alınmalıdır.
*Konu
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Olay
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İşbirliği
*Eleştirel ve Yaratıcı
112 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.2. Dinlediklerinin/izlediklerinin
ana ve yardımcı düşüncelerini bulur.
2.3. Dinledikleri/izlediklerinde içerikle
ilgili farklı türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Dinlediklerinde/izlediklerinde sözcük dağarcığı ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.5. Dinlediklerinde/izlediklerinde cümle bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.6. Dinlediklerinde/izlediklerinde metin bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.7.Dinledikleri/izlediklerine ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.8.Dinlediklerinin/izlediklerinin gelişim
sırasını söyler.
2.9. Dinlediklerini/izlediklerini kendi
cümleleriyle anlatır.
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
*Gerçek-mecaz
anlamlı sözcük
*Terim
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
düşünme
* Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
113 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.10. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin
kendi başlığını/başlıklarını önerir.
2.11. Dinledikleri/izlediklerini görsel
olarak ifade eder.
2.12. Dinledikleri/izledikleriyle ilgili
canlandırma yapar.
2.13. Dinledikleri/izlediklerinden yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.14. Dinledikleri/izlediklerinin ötesindeki durumları kestirir.
2.15. Dinledikleri/izlediklerindeki içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.16. Ele alınan bir metni, durumu veya olayı uygun bir amaç doğrultusunda dinler.
*Neden-sonuç
cümlesi
*Olumlu-olumsuz
cümle
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
*Röportaj
* Tiyatro
* Öykü
* Anı
* Gezi
*Günlük
* Mektup
*Yaşamöyküsü
114 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Sınıf içinde ve dışında dinlemeyle-izlemeyle ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. İyi bir dinleyici/izleyici olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmeye
istekli olur.
4.2. Dinleme/izleme sürecindeki
engelleri çözmede istekli olur.
4.3. Dinleyici/izleyici tiplerini tanır ve
yaşamı süresince karşılaştığı farklı
dinleyici tiplerine hoşgörüyle yaklaşır.
4.4. İlgi ve beğenisine uygun kişisel
dinleme-izleme arşivi oluşturur.
4. sınıftaki açıklamalar 5. sınıf için geçerlidir.
*Dinleyici
*İzleyici
*Dinleme
*İşitme
*Anlama
*Beden dili
*Görgü kuralları
*Ortam
*Zaman
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
115 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler D
il B
ece
rile
ri:
An
lam
a
Hız
lı, a
kıcı
ve
anla
mla
nd
ırar
ak o
kur.
1. Okumaya hazırlık yapar ve okumayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Okumak için vücudunu doğru
kullanır.
1.2. Okuma öncesi gerekli hazırlıkları
yapar.
1.3. Okuma araç-gereçlerini doğru
kullanır.
1.4. Çevresindekileri rahatsız etmeden
okur.
1.5.Okuma amacını belirler.
5. sınıfta 200-300 sözcükten oluşan metinleri öğrencilerin okumaları beklenmelidir.
*Okuma
*Okuma kuralları
*Okuma araç-
gereçleri
*Akıcı okuma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
116 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Okuduklarını tam ve doğru anlar.
2.1. Okuduklarının konusunu bulur.
2.2. Okuduklarının ana ve yardımcı
düşüncelerini bulur.
2.3. Okuduklarında içerikle ilgili farklı
türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Okuduklarında sözcük dağarcığı ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.5. Okuduklarında cümle bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.6. Okuduklarında metin bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.7.Okuduklarına ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.8.Okuduklarının gelişim sırasını
söyler.
Dördüncü sınıftaki açıklamalara ek olarak 5. sınıf öğrencilerinin okudukları metnin türünü bulmaları istenmektedir (Bkz. 2.6) Buna göre; röportaj, tiyatro, öykü, anı, gezi, günlük, mektup, yaşamöyküsü, bilimkurgu gibi metin türleri dikkate alınmalıdır.
*Konu
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Başlık
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
*Gerçek-mecaz
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
117 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.9. Okuduklarını kendi cümleleriyle
anlatır.
2.10. Okuduklarına ilişkin kendi
başlığını önerir.
2.11.Okuduklarını görsel olarak ifade
eder.
2.12. Okuduklarıyla ilgili canlandırma
yapar.
2.13. Okuduklarından yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.14. Okudukları ile ilgili kendi düşüncelerini paylaşır.
2.15. Okudukları ile önceden okuduklarını karşılaştırır.
2.16. Okuduklarının ötesindeki durumları kestirir.
anlamlı sözcük
*Terim
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Cümle
* Olumlu-olumsuz
cümle
*Karşılaştırma
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
*Röportaj
*Tiyatro
*Öykü
118 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.17. Okuduklarında içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.18. Okuduklarında yazarın veya şairin amacını belirler.
*Anı
*Gezi
*Günlük
*Mektup
*Yaşamöyküsü
*Bilimkurgu
3. Ele alınan bir metni farklı okuma türlerine göre okur.
3.1. Sesli okur.
3.2. Sessiz okur.
3.3. Grupça okur.
3.4. Canlandırarak okur.
3.5. Ekrandan ve görsel okur.
3.6. Serbest okur.
3.1. Öğrencilerin 5. sınıfta sesli okuma yaparken bir dakikada 120-140 sözcük okumaları beklenmektedir.
*Sesli okuma
*Sessiz okuma
*Doğal ses
*Ses şiddeti
*Metin
*Paragraf
*Noktalama işaretleri
*Dize
*Nakarat
*Durak
*Beden dili
*Görsel okuma
*Ekran
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
-Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
119 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
*Karikatür
*Fotoğraf
*Kitap
*Kitaplık
*Kitapçı
*Kütüphane
*Kitap fuarı
*Okuma listesi
*İçindekiler
*Yazım kılavuzu
*Ansiklopedi
4. Sınıf içinde ve dışında okuma ile ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. Okuma ödevlerini yapmada istekli
olur.
4.2. Farklı amaçlarını
gerçekleştirebilmek için okur.
4.3.Farklı türdeki metinleri okumak için
istekli olur.
4. sınıftaki açıklamalar 5. sınıf için geçerlidir.
*Okuma amacı
*Şiir
*Öykü
*Masal
*Tiyatro
*Gezi
*Günlük
*Anı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
120 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.4. Kendi kültürüne özgü metinleri
okumak için istekli olur.
4.5. Farklı konulardaki metinleri okumak
için istekli olur.
4.6. Farklı yazar ve şairlerin eserlerini
okumak için istekli olur.
4.7. Okumanın önündeki engelleri bilir
ve çözmede istekli olur.
*Yaşamöyküsü
*Özyaşamöyküsü
*Bilimkurgu
*Röportaj
*Mektup
*Öykü
*Köşeyazısı
*Mani
*Destan
*Ninni
*Halk Hikayesi
*Bilmece
*Tekerleme
*Efsane
*Fıkra
*Atasözü
*Halk tiyatrosu
*Yazar
*Şair
121 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini s
özl
ü o
lara
k if
ade
eder
.
1. Konuşma ile ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Konuşmalarında sesini doğru ve etkili kullanır.
1.2. Konuşmalarında vurgu, durak, ton,
kavşak, ezgi ve ulama gibi ses üstü
birimleri doğru ve etkili kullanır.
1.3. Beden dilini etkili kullanarak konuşur.
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşur.
1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşur.
1.6. Konuşma amacını belirler.
1.7. Konuşma konusunu belirler.
4. sınıftaki açıklamalar 5. sınıf için geçerlidir.
*Konuşma
*Ses
*Durak
*Ton
*Vurgu
*Ulama
*Kavşak
*Ezgi
*Görgü kuralları
*Dinleyici
*Ses yutma
*Ses ekleme
*Beden dili
*Soluk alma-verme
*Mimik
*Göz teması
*El-kol hareketleri
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
122 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Konuşurken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Bir amacı temel alarak ve varmak
istediği noktayı belirleyerek konuşur.
2.2. Konuşma amacını
gerçekleştirebilmek için uygun teknik ve
taktikleri kullanır.
2.3. Konuşma konusunu anlaşılır ve kısa
bir biçimde belirtir.
2.4. Konuşmaları sırasında bir
düşünceden ötekine geçerken mantıksal
bir akış ve bütünlük sağlar.
2.5. Konuşmalarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.6. Sözlü anlatımla ilgili dilbilgisi
kurallarına uyarak konuşur.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Konuşma amacı
*Konuşma konusu
*Sözcük
*Cümle
*Sözlü anlatım
*Dilbilgisi kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
123 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Konuşma türlerine uygun konuşur.
3.1. Hazırlıksız konuşma yapar.
3.2.Hazırlıklı konuşma yapar.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Hazırlıksız konuşma
*Hazırlıklı konuşma
*Etkili konuşma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi tek.
yeterliği
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
Düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini sözlü olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. İyi bir konuşmacı olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmede
istekli olur.
4.2. Konuşmadaki sorunları düzeltmede
istekli olur.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Sözlü anlatım
*İçtenlik
*Sorumluluk
*Dürüstlük
*Höşgörü
*Etkili beden duruşu
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
124 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.3. Doğru ve etkili konuşan kişileri
örnek alır.
4 .4 . Ke n d in e uy g un b ir ko nu şm a üs l ub u ge l i ş t i rme ye i s t ek l i o l ur . 4.5. Sınıftaki seslendirme ve konuşma
etkinliklerine katılmaya istekli olur.
*Konuşma sorunu
*Üslup
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
erile
ri:
An
latm
a
Ke
nd
ini y
azılı
ola
rak
ifad
e ed
er.
1. Yazmaya hazırlık yapar ve yazmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1.Yazma öncesi gerekli hazırlıkları yapar.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için
gerekli biçimsel özelliklere dikkat eder.
1.4.Yazıdaki düzeltme sembollerini tanır.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Yazma
*Yazı planı
*Yazma amacı
*Yazı araç-gereçleri
*Düzeltme sembolleri
*Yazma amacı
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
125 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.5. Yazma amacını belirler.
1.6. Metin türünün özelliklerini dikkate alır.
2. Yazarken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Yazının planını oluşturur.
2.2. Yazıdaki her paragrafta ayrı bir
duygu veya düşünceyi ele alır.
2.3. Yazacaklarını belli bir sıraya koyar.
2.4. Yazılarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Duygu ve düşüncelerini düzeyine
uygun olarak etkileyici biçimde yazar.
2.6. Yazının konusuyla ilgili, kısa ve
etkileyici bir başlık yazar.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
* Yazı planı
* Paragraf
* Sözcük
* Konu
* Metin türü
* Başlık
*Noktalama
işaretleri
*Yazım kuralları
*Anlatım bozukluğu
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı d.
*Kişisel-sosyal yet.
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
126 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.7. Yazının türünün gerektirdiği
biçimde yazar.
2.8. Dilbilgisi(yazım) kurallarına uyarak
yazar.
2.9. Noktalama işaretlerini doğru
kullanarak yazar.
3. Farklı türlerde yazma etkinlikleri yapar.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Yazma
*Cümle
*Paragraf
*Sözcük
*Dikte etme
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve
Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
127 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini yazılı olarak ifade etmek için özen gösterir.
4.1. İyi yazabilmek için gerekli olan
bilgi ve becerileri geliştirmede istekli
olur.
4.2. Yazma sorunlarını belirlemede
istekli olur.
4.3.Karşılaştığı yazılı anlatım
yanlışlarını düzeltmede istekli olur.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Ka rt
*G ü nl ü k
*Da ve t i ye
*G aze te
*D e rg i
*D uy ur u( i l an)
*Yaz ı l ı a n l at ım
*No t tu tma
*Re h b er
*Af i ş
*D uy ur u- i la n
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
5. Yazı kurallarını temel alarak kendine özgü bir yazı stili geliştirir.
5.1. Dik temel yazı karakterine uygun
yazar.
5.2. El yazısı karakterine uygun
yazar.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Dik temel yazı
*El yazısı
*Çizgi çalışması
*Büyük harf
*Küçük harf
128 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
5.3. Güzel ve okunaklı yazı yazmaya
istekli olur.
5.4. Yazdıklarına ilişkin eleştiriye açık
olur.
5.5.Yazdıklarının kenarlarını süsler ve
yazılarını resimlendirir.
*Güzel yazı
*Geometrik şekil
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
129 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Ke
nd
i sö
zcü
k d
ağar
cığı
nı g
eliş
tiri
r ve
ku
llan
ır. 1. Söz varlığının yapısal, anlamsal ve
işlevsel özelliklerini tanır.
1.1. Metin incelemeleri ile söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanıma
1.2. Metinlerden bağımsız olarak oyun, drama
vb. etkinlikler aracılığıyla söz varlığının yapısı,
anlamı ve işlevini tanır.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkarak söz
varlığının yapısı, anlamı ve işlevini tanır.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Sözcük
*Söz varlığı
*Çağrışım
*Bilmece
*Bulmaca
*Sözcükte anlam
* Sözlük
*Eş anlam
*Zıt anlam
*Dilbilgisi
*Hece
*Harf
*Yazım kılavuzu
*Alfabetik sıra
*Ad
*Sıfat
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Araştırma ve Problem
çözme
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
130 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Kıb
rıs
kült
ürü
ne
ve
Kıb
rıs
ağzı
na
sah
ip ç
ıkar
.
1.Kıbrıs kültürünü ve Kıbrıs ağzı
özelliklerini benimser.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Dil
*Ağız
*Şive
*Türkçe
*Kıbrıs Ağzı
*Kültür
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
131 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Dili
, far
klı a
maç
lar
için
ku
llan
ır.
1. Türkçeyi doğru kullanmaya özen
gösterir.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
* Dil bilinci
*Dil kullanımı
*Dilin özenli kullanımı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
132 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt
Alanı / Ders Program
Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Bilg
i ve
ileti
şim
tek
no
lojil
erin
i Tü
rkçe
der
sin
e u
ygu
n o
lara
k ku
llan
ır.
1. Türkçe dersi ile ilgili çalışmalarında bilgi
ve iletişim teknolojilerini kullanır.
Dördüncü sınıf programında yapılan açıklamalar 5. sınıfta da geçerlidir.
*Teknoloji
*Fotoğraf
*İnternet
*Sözlü-yazılı iletişim
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri
Yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
133 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
A. ANLAM VE ANLATIM BİLGİSİ
A.1. Sözcükte Anlam
Gerçek Anlam
Mecaz Anlam
Terim Anlam
A.2. Sözcükte Anlamsal İlişkiler
Anlamdaş Sözcükler
Zıt Anlamlı Sözcükler
Sesteş Sözcükler
A.3. Sözcük Öbeklerinde Anlam
Deyimler
Atasözleri
Özdeyişler
A.4. Cümlede Anlam
Cümlede Anlam İlişkileri
Özdeş Cümleler
Yakın Anlamlı Cümleler
Zıt Anlamlı Cümleler
Koşul-Sonuç Cümleleri
Cümle Yorumlama
Cümleden Çıkarılabilecek Yargı
Cümle Tamamlama
Cümle Oluşturma
Düşünce Bağlamı Dışında Kalan Sözcükler
Anlamlarına Göre Cümleler
Uyarı Cümleleri
Yakınma Cümleleri
Pişmanlık Cümleleri
Küçümseme Cümleleri
Şaşırma Cümleleri
Özlem Cümleleri
Tahmin Cümleleri
Olasılık Cümleleri
Endişe Cümleleri
Beğeni Cümleleri
Abartı Cümleleri
A.5. Paragrafta-Metinde Anlam
Paragrafta Anlam
Ana Düşünce Bulma
Yardımcı Düşünce Bulma
Konuyu Bulma
Başlık Önerme
Paragrafta Yapı
Paragraf Oluşturma
Paragraf Tamamlama
Paragrafı İkiye Bölme
134 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
B. SES BİLGİSİ
B.1. Ses, Harf ve Alfabe
Harf ve Alfabe Nedir?
Alfabetik Sıralama
Ünlü Harfler ve Ünlü Harflerin Özellikleri
Ünlü Harflerle İlgili Ses Olayları
Büyük Ünlü Uyumu Kuralı
Ünlü Düşmesi
Ünsüz Harfler ve Ünsüz Harflerin Özellikleri
Ünsüz Harflerle İlgili Ses Olayları
Sertleşme
Yumuşama
Kaynaşma
Ünsüz Düşmesi
Türkçenin Ses Özellikleri
B.2. Hece
Hece Nedir?
Sözcüklerin Hecelere Ayrılması
Sözcüklerde Hece Sayısı
B.3. Türkçenin Bürünsel Yapısı
Ulama
C. YAPI BİLGİSİ, D. SÖZCÜK TÜRLERİ, E. SÖZDİZİMİ
C. 1.Türkçenin Yapısal
Özellikleri
Türkçenin Akrabalık Bakımından
Dünya Dilleri Arasındaki Yeri
Türkçenin Biçim Bakımından
Dünya Dilleri Arasındaki Yeri
C.2. Kök ve Ekler
İsim Kökler
Belirsiz Geçmiş Zaman Kipi
Şimdiki Zaman Kipi
Gelecek Zaman Kipi
Geniş Zaman Kipi
D.2. İsim
Varlıklara Verilişlerine Göre
İsimler
D.3. Zamir
Zamirin Tanımı
Sözcük Tipindeki Zamirler
Kişi Zamirleri
İşaret Zamirleri
Belgisiz Zamirler
Soru Zamirleri
135 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Fiil Kökler
Yapım Ekleri
Çekim Ekleri
Çoğul Ekleri
Durum Ekleri
Tamlama Ekleri
Olumsuzluk Ekleri
Zaman Ekleri
Kişi Ekleri
C.3. Yapılarına Göre Sözcükler
Basit Sözcükler
Türemiş Sözcükler
Bileşik Sözcükler
D.1. Fiil
Eylemlerde Olumluluk-
Olumsuzluk
Eylemlerde Kişi
Belirli Geçmiş Zaman Kipi
Özel İsim
Cins İsim
Varlıkların Sayısına Göre İsimler
Tekil isim
Çoğul İsim
Topluluk İsmi
Varlıkların Oluşuna Göre İsimler
Somut İsim
Soyut İsim
İsim Tamlamaları
Belirtili İsim Tamlaması
Belirtisiz İsim Tamlaması
Zincirleme İsim Tamlaması
Takısız İsim Tamlaması
İsmin Halleri
Yalın Hal
Belirtme Durumu
Yönelme Durumu
Bulunma Durumu
Çıkma Durumu
D.4. Sıfat
Sıfatın Tanımı
Niteleme Sıfatları
Belirtme Sıfatları
İşaret Sıfatları
Sayı Sıfatları
Soru Sıfatları
Belgisiz Sıfatlar
Sıfat Tamlaması
Unvan Sıfatları
E.1. Cümlenin Öğeleri
Yüklem
Özne
Tümleç
136 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
F. YAZIM KURALLARI VE NOKTALAMA İŞARETLERİ
F.1. Yazım Kuralları
mi’nin Yazımı
-de Eki ile de Bağlacının Yazımı
-ki Eki ile ki Bağlacının Yazımı
Kısaltmaların Yazımı
Büyük Harflerin Yazımı
F.2. Noktalama İşaretleri
Nokta
Soru İşareti
Ünlem
Virgül
İki Nokta
Çift Tırnak İşareti
Kesme İşareti
Üç Nokta
Kısa Çizgi
Uzun Çizgi
Ayraç
137 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
6. SINIF - TÜRKÇE
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Dü
zeyi
ne
uyg
un
din
lem
e/iz
lem
e b
ecer
isi g
eliş
tiri
r.
1. Dinleme-izlemeye hazırlık yapar ve
dinlemeyle-izlemeyle ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Dinlemek/izlemek için uygun biçimde oturur.
1.2. Ses kaynağına uygun uzaklıkta olur.
1.3. Dinlemek/izlemek için hazırlık yapar.
1.4. Dinleme sürecinde görgü kurallarına uyar.
1.5. Dinleme/izleme amacını belirler.
1.6. Dinleme/izleme yöntem ve tekniğini b lirler.
1.2. Ses kaynağı konuşmacı, televizyon ekranı, film perdesi, sahne vb.dir.
1.3.Öğrenci kullanacağı ders araç-gereçlerini hazırlar.6. sınıf öğrencilerinin dikkatlerini 18-25 dakika sürdürebilecekleri dikkate alınmalıdır. Dinlemeye odaklanır.
1.4. Söz kesmeden sabırla dinleme, dikkat dağıtıcı hareketler yapmadan saygıyla dinleme, başkalarıyla konuşmadan sessizce dinleme, soru sormak ve yorum yapmak için uygun zamanı bekleme, konuşmacıyı dinlediğini yüz ve beden ifadeleri ile gösterme. Öğrencilerin dinleme/izleme materyallerinin (cd, cd çalar, bilgisayar, projeksiyon, akıllı tahta) kullanımına özen göstermeleri sağlanır.
1.6. Dinleme/izleme yöntem-tekniklerine ilişkin ayrıntılı bilgi öğretmen kılavuz kitabında sunulmuştur.
* Dinleme
* İzleme
* Hazırlık
* Dinleme amacı
* Dinleme yöntemi
* Görgü kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
138 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Dinlediklerini, izlediklerini tam ve doğru anlar.
2.1. Dinlediklerinin/izlediklerinin
konusunu, temasını, ana duygusunu
bulur.
2.2. Dinlediklerinin/izlediklerinin
ana ve yardımcı düşüncelerini bulur.
2.3. Dinlediklerinde/izlediklerinde
içerikle ilgili farklı türdeki sorulara
yanıt verir.
2.4. Dinlediklerinde/izlediklerinde sözcük dağarcığıyla ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.5. Dinlediklerinde/izlediklerinde cümle bilgisiyle ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.6. Dinlediklerinde/izlediklerinde metin bilgisiyle ilgili farklı türdeki sorulara yanıt verir.
2.1. Öğretmen konu, tema ve ana duygu farkını açıklamalıdır.
2.2. Ana düşünce ve konu farkının ne olduğu hakkında öğrencilere bilgi verilmelidir. Yardımcı düşüncenin ana düşünceyi tamamladığı açıklanmalıdır. Özellikle yardımcı düşüncelerin bulunmasında öğretmen yönlendirmelerde bulunmalıdır. Ana düşünce, şiirde ana duygu olarak ifade edilmektedir.
2.3. İçerik; olaylar, kahramanlar, yer, zaman, düşünceler vb. ile ilgilidir. Farklı türdeki sorular ise, boşluk doldurma, eşleştirme, çoktan seçmeli, kısa cevaplı, şekil-tablo tamamlama; cevabı metin içinde, metin dışında ve cevabı metinler arasında olan sorulardır.
2.4. Sözcük dağarcığı çalışmalarında (anlamı bilinmeyen sözcükler, deyimler, ikileme, yansıma, argo, atasözleri ve özdeyişlerin anlamlarını bulma çalışmaları yürütülmelidir. Buna göre aşağıdaki çalışmalar yürütülebilir:
-Anlamlarını bilmediği sözcüklerin ve söz öbeklerinin anlamlarını fark etme ve farklı kaynaklardan araştırma,
-Verilen bir cümlede yeni öğrendiği sözcük veya sözcük öbeğini kullanarak eksik bırakılan yeri tamamlama,
- Metinle ilgili anahtar sözcükler belirleme,
- Aynı kavram alanından sözcükleri sınıflandırma,
- Anlamdaş, zıt anlamlı, sesteş, somut-soyut, genel-özel, gerçek-mecaz-terim anlamlı sözcüklerin anlamlarını fark etme
*Konu
*Tema
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
*Gerçek-mecaz
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İşbirliği
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
* Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
139 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.7.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.8.Dinlediklerinde/izlediklerinde
sınıflama, sıralama ve gruplama yapar,
olayların gelişim sırasını söyler.
2.9. Dinlediklerini/izlediklerini kendi
cümleleriyle anlatır.
2.10. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin
kendi başlığını/başlıklarını önerir.
2.11. Dinlediklerini/izlediklerini görsel
olarak ifade eder.
2.12. Dinledikleriyle/izledikleriyle ilgili
drama yapar.
2.13. Dinlediklerinden/izlediklerinden yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.5. Cümlenin anlamını fark etme ve
karşılaştırma, olumlu-olumsuz, neden-sonuç,
benzetme, küçümseme, sitem, şaşırma,
tahmin, olasılık, abartı ve özlem cümlelerini
ayırt etme çalışmaları yürütülür. Ayrıca
dinlediği metinde eksik bırakılan bir veya iki
cümleyi tamamlama, yanlış söylenen cümleyi
veya fazla söylenen cümleyi bulma gibi
çalışmalar yürütülür.
2.6. Anlatım biçimini fark etme (öznel-
nesnel anlatım, anlatım bakış açısı belirleme
ve yazar amacı gibi) ve metin türlerini fark
etme (düzyazı-şiir, olay-fikir yazısı gibi)
türünde etkinlikler yürütülür.
anlamlı sözcük
*Terim
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Neden-sonuç
cümlesi
*Olumlu-olumsuz
cümle
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
*Metin türü
*Anlatım biçimi
140 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.14. Dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle tahminler yapar.
2.15. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.16. Dinledikleriyle/izledikleriyle önceden dinlediklerini/izlediklerini ilişkilendirir (metinlerarasılık).
2.17. Dinlediklerinden/izlediklerinden çıkarımlar yapar.
2.18. Ele alınan bir metni durumu veya olayı uygun yöntem/teknik seçerek dinler.
2.7. 5N 1K soruları (Ne, nerede, ne zaman,
nasıl, neden, kim), evet-hayır soruları,
cevabı metin içinde, metin dışında ve cevabı
metinler arasında olan sorulardır.
2.8. Gelişim sırası, olay örgüsü, sıralama,
sınıflama, gruplama vb. çalışmalar yaptırılır.
2.9. Öğrencilerden dinlediklerini, izlediklerini kendi cümleleriyle kısaca anlatmaları beklenir. Yeni öğrendikleri sözcükleri, kendi cümlelerini kullanarak yorum yapmaları özendirilir. Dinlediği/izlediği ile ilgili olumlu ve olumsuz düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir. Bu yorumlar, içerik, ileti veya dil-anlatımla ilgili olabilir.
2.11. Dinledikleri/izledikleri ile ilgili resim
çizme, metinle görsellerin uyumunu
değerlendirme, verilen resimlerden doğru
olanı seçme, verilen resimde eksik bırakılan
yerleri tamamlama gibi çalışmalar yürütülür.
141 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.13.Öğrencilerin
dinlediklerinde/izlediklerinde
karşılaştığı karakterlerin yerine kendilerini
koyarak yorum yapmaları sağlanır, farklı ön
yaşantılarından örnekler verdirilir.
2.15. İçerikle ilgili sorunlar; bireysel, toplumsal veya evrensel olabilir. Öğrenci karşılaştığı bir metindeki sorunun/sorunların neden(ler)ini bulabilmeli ve çözüm üretebilmelidir. Bu sorunlar kahramanların kendisinden kaynaklanabileceği (bireysel olabileceği) gibi ülkeye özgü ya da evrensel boyutta da olabilir.
2.17. Öğrencilerin dinlediklerinde veya izlediklerinde gizli kalmış (örtük) bilgileri ipuçlarından yararlanarak çıkarım yapmaları istenebilir.
2.18.Not alarak, altını çizerek, farklı(italik, siyah vb.) yazılımlara dikkat ederek dinler.
3. Ele alınan bir metni, durumu veya olayı uygun bir amaç doğrultusunda dinler.
3. Altıncı sınıf Türkçe dersi dinleme etkinliklerinde öğrenciler; bilgi edinmek, zevk almak, eleştirmek, telaffuz farklılıklarını ayırt etmek amacıyla dinler. Ayrıştırıcı dinlemede; beden dilini anlamlandırmak, vurgu-tonlamaları ayırt etmek amacıyla dinler.
*Beden dili
*Vurgu-ton
*İletişim
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
142 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
*Sanat
*Bilim
*Eleştirel-Yaratıcı
Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Sınıf içinde ve dışında dinlemeyle - izlemeyle ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. İyi bir dinleyici/izleyici olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmeye
istekli olur.
4.2. Dinleme/izleme sürecindeki
engelleri çözmede istekli olur.
4. Öğretmen dinleme becerisi ile ilgili
aşağıdaki konular üzerinde durur ve
öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:
Dinlemenin işitmeden farklı olduğu ve daha
çok çaba gerektirdiği dinlemenin
okula başladıktan
sonra gelişebileceği; dinleme/izleme
sürecinin anlama ile sonuçlanmasının çok
önemli olduğu; dinlemenin okuma gibi
anlamaya yönelik bir beceri olduğu ve
dinleyerek anlamanın üstün yönleri
*Dinleyici
*İzleyici
*Dinleme
*İşitme
*Anlama
*Beden dili
*Görgü kuralları
*Ortam
*Zaman
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
143 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.3. Dinleyici/izleyici tiplerini tanır ve
yaşamı süresince karşılaştığı farklı
dinleyici tiplerine hoşgörüyle yaklaşır.
4.4. İlgi ve beğenisine uygun kişisel
dinleme-izleme arşivi oluşturur.
(konuşmacıya soru sorma, konuşmacının yüz-
beden dilini anlamlandırma vb.)üzerinde durulur.
4.1.Öğrencilerin iyi bir dinleyici/izleyici
olmaları için gerekli bilişsel (sözcükleri
anlamlandırma, vurgu-tonlamalara dikkat
etme yüz ve beden dilini
anlamlandırma), duyuşsal (ilgi gösterme,
saygı duyma, tarafsız olma, empati kurarak
dinleme) ve devinişsel becerilerini (doğru
oturma) geliştirmelerinde istekli olmaları
sağlanır.
4.2.İyi bir dinlemenin/izlemenin önündeki
engeller şöyledir:
i. Yorgunluk, uykusuzluk, açlık gibi birtakım fizyolojik engeller,
ii. Hayal kurma gibi duyuşsal engeller,
iii. Dinlerken görgü kurallarına uymama,
iv. Ortamın sorunlarına (gürültü, kalabalık,
karanlık, sıcaklık-soğuk, havasızlık, yanlış
144 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
oturma düzeni, ilgiyi dağıtan araç-gereçler
vb.) takılıp konuşulanları kaçırma,
v. Zamanın etkin kullanılamaması,
vi. Sözcüklerin ve cümlelerin anlamlarına dikkat etmeden dinleme,
vii. Konuşmacıya karşı önyargılı olma, taraflı olma, viii. Ne söylendiğinden çok nasıl söylendiğine odaklanma, ix. Dinleme süresince kendi söyleyeceklerini planlama (iç konuşmalar), x. Vurgu, tonlama gibi öğelere dikkat etmeme, xi. Anlatılan her şeyi not tutma, xii. Ayrıntılara odaklanıp asıl noktayı kaçırma, xiii. Tek bir dinleme yöntemi kullanma, xiv. Konuşmacının anlattıklarıyla değil giyiniş, davranışı ile ilgilenme.
4.3. Öğretmen, dinleyici tiplerinden söz eder ve öğrencileri konuyla ilgili bilgilendirir.
-Teşvik edici: Yeni düşüncelerin öncüsü (Başarılı dinleyici)
-Destekleyici: Uzlaşımcı, iyi bir takım oyuncusu (Başarılı dinleyici)
-Yönlendirici: Nesnel, dengeli, kontrollü (Başarılı dinleyici)
-Çözümleyici: Ayrıntılara odaklanan, inceleyen-sorgulayan (Başarılı dinleyici)
-Görünüşte dinleyici: İlgisiz, dinliyormuş gibi görünen (Başarısız dinleyici)
-Seçici dinleyici: Konunun sadece istediği yönünü dinleme (Başarısız ancak yerine göre başarılı dinleyici)
145 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-Saplantılı dinleyici: Kendi psikolojik beklentileri önemli, ne anlatıldığını önemsemez, her söylenende belli bir duygu ve düşünce arar. (Başarısız dinleyici)
-Savunmacı: Ne söylenirse söylensin kendine yönelik bir saldırı olduğunu düşünme (Başarısız dinleyici)
-Tuzak kurucu: Karşısındakini zorda bırakmak için dinleme, çelişki olup olmadığını sorgulama (Başarısız dinleyici)
-Yüzeysel dinleyici: Dinledikleri/ izlediklerinin ardında kalan anlamları çıkaramayan (Başarısız dinleyici)
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
erile
ri:
An
lam
a
Hız
lı, a
kıcı
ve
anla
mla
nd
ırar
ak o
kur.
1. Okumaya hazırlık yapar ve okumayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Okumak için vücudunu doğru
kullanır.
1.2. Okuma öncesi gerekli hazırlıkları
yapar.
1.3. Okuma araç-gereçlerini doğru
kullanır.
1.4. Çevresindekileri rahatsız etmeden
okur.
1.1. Dik ve rahat oturma; gözlerini abartılı bir biçimde kırpıştırmadan ve ovuşturmadan okuma; okuma materyalini gözden uygun uzaklıkta tutma; parmak, cetvel ve kalem kullanmadan gözleriyle okuma; sallanmadan (başını, elini, kolunu vb.) okuma; kontrollü nefes alma (okuma sürecini aksatmama, cümleye göre nefesini kullanma); sayfaları çevirirken parmaklarını kullanma (avuç içini veya elini kullanmama) ve okuma hızını-akıcılığını aksatmama gibi hususlara dikkat edilir.
1.2. Okumaya isteklilik sergileyerek dikkatini yoğunlaştırır. Okuma ortamını (ışığın yeterli olmasını ve sol arkadan gelmesini sağlama, kitap-defterlerinde ilgili sayfayı açma, sırasını düzenleme vb.) düzenleme etkinliklerini yapar.
1.3. Okuma materyalini okuma yönüne uygun olarak düz tutma; kitaplarını ve defterlerini temiz tutma; kitaplarının-defterlerinin kapağını kaplama; kitaplarını-defterlerini koruma, uzun süreli kullanma ve onlara zarar vermeme gibi konularda öğrenciler bilgilendirilmelidir.
*Okuma
*Okuma kuralları
*Okuma araç-
gereçleri
*Akıcı okuma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
146 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.5. Okuma amacını belirler.
1.6. Okuma yöntemini/tekniğini belirler.
1.4.Bağırmadan, mırıldanmadan, vb. dikkat
dağıtıcı hareketler yapmadan okuma
konusunda öğrenciler bilgilendirilir.
2. Okuduklarını tam ve doğru anlar.
2.1. Okuduklarının konusunu,
temasını ve ana duygusunu bulur.
2.2. Okuduklarının ana ve yardımcı
düşüncelerini bulur.
2.3. Okuduklarında içerikle ilgili farklı
türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Okuduklarında sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.1. Konu, tema ve ana duygu farkı açıklanır.
2.2. Öğretmenin konu ile ana düşünce arasındaki farkı öğrencilere açıklaması gerekmektedir. Yardımcı düşüncenin ana düşünceyi tamamladığı açıklanmalıdır. Özellikle yardımcı düşüncelerin bulunmasında öğretmen yönlendirmelerde bulunmalıdır.
2.3. İçerik; olaylar, kahramanlar, yer, zaman, düşünceler vb. ile ilgilidir. Farklı türdeki sorular ise, boşluk doldurma, eşleştirme, çoktan seçmeli, kısa cevaplı, şekil-tablo tamamlama; metin içi ve metin dışı ve metinlerarası anlam kurma soruları vb. gibidir.
2.4. Sözcük dağarcığı çalışmalarında (anlamı bilinmeyen sözcükler, deyimler, ikileme, yansıma, argo, atasözleri ve özdeyişlerin anlamlarını bulma çalışmaları yürütülmelidir. Buna göre aşağıdaki çalışmalar
*Konu
*Tema
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Başlık
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
147 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.5. Okuduklarında cümle bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.6. Okuduklarında metin çözümlemeyle ilgili farklı türdeki sorulara yanıt verir.
2.7.Okuduklarına ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.8.Okuduklarında sınıflama, sıralama
ve gruplama yapar, olayların gelişim
sırasını söyler.
2.9. Okuduklarını kendi cümleleriyle
Anlatır/özetler.
2.10. Okuduklarına ilişkin kendi
başlığını önerir.
2.11.Okuduklarını görsel
olarak/görselleri kullanarak ifade
eder.
yürütülebilir:
-Anlamlarını bilmediği sözcüklerin ve söz öbeklerinin anlamlarını fark etme ve farklı kaynaklardan araştırma,
-Verilen bir cümlede yeni öğrendiği sözcük veya sözcük öbeğini kullanarak eksik bırakılan yeri tamamlama,
- Metinle ilgili anahtar sözcükler belirleme,
- Aynı kavram alanından sözcükleri sınıflandırma,
- Anlamdaş, zıt anlamlı, sesteş, somut-soyut, genel-özel, gerçek-mecaz-terim anlamlı sözcüklerin anlamlarını fark etme
2.5. Cümlenin anlamını fark etme ve
karşılaştırma, olumlu-olumsuz, neden-sonuç,
benzetme, küçümseme, sitem, şaşırma,
tahmin, olasılık, abartı ve özlem cümlelerini
ayırt etme çalışmaları yürütülür. Ayrıca
okuduğu metinden alınmış bir paragrafta
eksik bırakılan bir veya iki cümleyi
tamamlama, yanlış yazılan cümleyi veya
fazla yazılan cümleyi bulma gibi çalışmalar
yürütülür.
2.6. Anlatım biçimini fark etme (öznel-
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
*Gerçek-mecaz
anlamlı sözcük
*Terim
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Cümle
* Olumlu-olumsuz
cümle
*Karşılaştırma
*Benzetme
vatandaşlık
148 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.12. Okuduklarıyla ilgili drama
yapar.
2.13. Okuduklarından yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.14. Okudukları ile ilgili kendi düşüncelerini paylaşır.
2.15. Okudukları ile önceden okuduklarını karşılaştırır.
2.16. Okuduklarından hareketle tahminler yapar.
2.17. Okuduklarında içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.18. Okuduklarında yazarın veya şairin amacını belirler.
2.19. Okuduklarından çıkarımlar yapar.
nesnel anlatım, bakış açısı belirleme gibi) ve
metin türlerini fark etme (düzyazı-şiir, olay-
fikir yazısı gibi) etkinlikler yürütülür. Ayrıca,
metinlerin giriş, gelişme ve sonuç
bölümlerini ayırt etme çalışmaları yapılır.
2.7. 5N 1K soruları (Ne, nerede, ne zaman,
nasıl, neden, kim), evet-hayır soruları vb.
2.9. Öğrencilerden okudukları metni özetlemeleri istenir. Özet yaparken önemli ve önemsizleri ayırt etmeleri beklenir. Buna ek olarak metnin özeti dışında kendi cümleleri ile yorum yapmaları özendirilir.
Okuduklarıyla ilgili olumlu ve olumsuz düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmaları istenir.
2.11. Okudukları ile ilgili resim çizme, metinle görsellerin uyumunu değerlendirme, verilen resimlerden doğru olanı seçme, verilen resimde eksik bırakılan yerleri tamamlama ve görselleri kullanarak metni anlamlandırma çalışmaları yürütülür.
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
149 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.13. Öğrencilerin dinlediklerinde/izlediklerinde karşılaştığı karakterlerin yerine kendilerini koyarak yorum yapmaları sağlanır. Ön yaşantılarından konuyla ilgili örnekler verir.
2.14. Öğrencilerin okuduklarını
değerlendirmeleri, eleştirmeleri ve olumlu–
olumsuz düşüncelerini ifade etmeleri
sağlanır.
2.15. Öğrencilerin önceden okudukları
metinlerle yeni karşılaştığı metinleri
ilişkilendirmeleri istenir.
.
2.17. İçerikle ilgili sorunlar; bireysel, toplumsal veya evrensel olabilir. Öğrenci karşılaştığı bir metindeki sorunun/sorunların neden(ler)ini bulabilmeli ve çözüm üretebilmelidir. Bu sorunlar kahramanların kendisinden kaynaklanabileceği (bireysel olabileceği) gibi ülkeye özgü ya da evrensel boyutta da olabilir.
2.18. Öğretmen, gerekli ipuçlarını vererek ve öğrencileri yönlendirerek metnin yazılma amacı buldurur.
150 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.19. Öğrencilerin okuduklarında gizli kalmış (örtük) bilgileri ipuçlarından yararlanarak çıkarım yapmaları istenir
3. Ele alınan bir metni farklı okuma türlerine göre okur.
3.1. Sesli okur.
3.2. Sessiz okur.
3.3. Grupça okur.
3.4. Drama yaparak okur.
3.5. Ekrandan ve görsel okur.
3.6. Serbest okur.
3.1. Altıncı sınıfa giden bir öğrencinin dakikada 140-160 sözcüğü sesli okuması beklenmektedir. Sesli okuma sırasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Akıcı ve anlaşılır okuma
- Doğal bir sesle (konuşma sesiyle) okuma
- Harfleri ve sözcükleri doğru seslendirme
- Noktalama işaretlerine uygun duraklamalar yapma
- Sesin düzeyini dinleyicilere göre ayarlama
- Dinleyicileri sıkmadan okuma
- Dinleyicilerin karşısında özgüvenini yitirmeden okuma (zaman zaman göz teması kurma)
- Noktalama işaretlerine uyarak anlaşılır bir şekilde okuma
3.2. Sessiz okuma sırasında aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Konuşma organlarını (dil, dudak, gırtlak vb.) kıpırdatmadan okuma
- Mırıldanarak veya fısıldayarak okumama
*Sesli okuma
*Sessiz okuma
*Doğal ses
*Ses şiddeti
*Metin
*Paragraf
*Noktalama işaretleri
*Dize
*Nakarat
*Durak
*Beden dili
*Görsel okuma
*Ekran
*Karikatür
*Fotoğraf
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
-Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
151 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-Okuma hızını istenilen süreye göre ayarlama
-Dakikada 150-170 sözcük okuma.
3.3. Grupça okumaya toplu veya koro okuma da denmektedir. Öğrencilerin grupça okurken arkadaşlarıyla uyumlu olmaları (aynı anda aynı sesi çıkarma, aynı hızda okuma, doğru anda okumaya başlama vb.) ve okuma sırasında arkadaşının yanlışlarından olumsuz etkilenmemeleri sağlanmalıdır. Grupça okuma aşağıdaki gibi farklı şekillerde yürütülebilir:
- Metnin tamamını hep birlikte okuma
- Metnin farklı bölümlerini/paragraflarını/ dizelerini/nakaratlarını gruplara (2’li, 3’lü vb.) ayrılarak okuma
- Ezberlenen şiir, tekerleme, bilmece ve manileri sınıfça veya grupça okuma
3.4. Drama ederek okurken aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:
- Sesini ve beden dilini etkili kullanarak okuma
- Metinlerdeki kişilerin konuşmalarını karakterize ederek okuma.
- Metnin tür özelliklerine (şiir, tiyatro, öykü, masal vb.) uygun olarak okuma
- Drama ederek okurken abartılı ve yapmacık davranışlardan kaçınır.
*Kitap
*Kitaplık
*Kitapçı
*Kütüphane
*Kitap fuarı
*Okuma listesi
*İçindekiler
*Yazım kılavuzu
*Ansiklopedi
152 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.5. Ekrandan ve görsel okumanın basılı kaynakları okumaktan farklı olduğu (hız, anlama, metni takip, sayfanın tamamına ulaşma vb.) üzerinde durulur. Bunun yanında görsel okumanın ögeleri (karikatür, fotoğraf, resim, afiş) öğrencilere tanıtılır. Metinleri okurken görsellerden yararlanma ve metinleri görsellerle ilişkilendirme konusunda çalışmalar yürütülür.
Ekrandan okumanın olumlu (okuduklarını paylaşma, zaman kazanma, birlikte okuma, okuma materyaline daha kolay ulaşma, araştırma, okuduklarını yeni forma dönüştürme vb.) ve olumsuz yönleri (sayfanın bütününü görememe, gözün-zihnin çabuk yorulması, geriye dönüşlerin zor olması vb.) hakkında öğrenciler bilgilendirilir.
Öğretmen aşağıdaki uygulamaları gerçekleştirebilir: -Ekrandan okumanın araç-gereçlerini (e-kitap, internetteki sayfalar vb.) tanıtma, - Ekrandan okuma yaparken metinlerin niteliğine (doğruluğuna, güncelliğine, geçerliğine) eleştirel gözle bakma, - Görsel okuma yaparken nelere dikkat edileceğini (renkler, yakınlık-uzaklık, büyüklük-küçüklük, boşluklar, perspektif, ışık gölge, fon, çizgiler-noktalar vb.) kavratma. - Bir konuda hem basılı hem de bilgisayar/internet ortamındaki kaynaklara ulaşma ve karşılaştırarak okuma çalışmaları yaptırma.
153 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3.6. Öğretmen sınıfta kitap okumaya özel zaman ayırmalı ve okuma saatleri (günlük, haftalık, aylık, yıllık) düzenlemelidir (günde en az yarım saat). Öğrencilerin;
- Kitap okuma listesi (farklı türlerdeki kitaplardan oluşan) hazırlamaları,
- Kendi kitaplıklarını oluşturmaları.
- Sınıf, okul, çocuk kitaplıklarından yararlanmaları,
- Kitapçılara, kütüphanelere ve kitap fuarlarına gitmeleri,
- Süreli yayınlara (çocuk dergilerine ve gazetelere) abone olmaları,
- Kitapların içindekiler, önsöz, dizin, sözlük bölümünden yararlanmaları,
- Sınıfta arkadaşlarına beğendiği kitapları anlatmaları,
-Kitaplarla ilgili görüş alışverişinde bulunmaları,
- Arkadaşlarına armağan olarak kitap almaları veya ödünç kitap vermeleri teşvik edilmelidir.
4. Sınıf içinde ve dışında okuma ile ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. Okuma ödevlerini yapmada istekli
olur.
4.2. Farklı amaçlar için okumaya istekli
olur.
4. Öğretmen, okuma becerisi ile ilgili
aşağıdaki konular üzerinde durur ve
öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:
Okumanın yaşamsal bir beceri (beslenme, uyuma, soluk alma gibi) olduğu; okumanın her ders için gerekli olduğu ve öğrenmenin büyük ölçüde okumayla ilişkili olduğu; Okuma becerisinin bir gelişim süreci (dinleme, okuryazarlık, okuma alışkanlığı, eleştirel okuma, evrensel okuma) olduğu ve okuma becerisinin yaşam boyu geliştirilebileceği; okuyarak anlamanın üstün yönleri (istediği zamanda ve mekanda okuma, istediği sayıda tekrarlayarak okuma, okuma materyallerinin daha kalıcı
*Okuma amacı
*Şiir
*Öykü
*Masal
*Tiyatro
*Gezi
*Günlük
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
154 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.3.Farklı türdeki metinleri okumak için
istekli olur.
4.4. Kendi kültürüne özgü metinleri
okumak için istekli olur.
4.5. Farklı konulardaki metinleri okumak
için istekli olur.
4.6. Farklı yazar ve şairlerin eserlerini
okumak için istekli olur.
4.7. Okumanın önündeki engelleri bilir
ve ortadan kaldırmaya istekli olur.
olması/saklanması, okurken yanına not alma vb.)
- İlk sesli okumayı yapmak için istekli olma
4.2. Okuma amaçlarının farklılaşabileceği üzerinde durulmalıdır: (bilgilenmek, eğlenmek, paylaşmak, tartışmak, sorgulamak, eleştirmek, kendini tanımak, problemini çözmek, yaratmak, deneyim kazanmak, söz dağarcığını geliştirmek gibi)
4.3. Farklı türlerdeki metinler; şiir, öykü, masal, gezi, günlük, anı, yaşamöyküsü, özyaşamöyküsü, bilimkurgu, röportaj, köşe yazısı, mektup ve tiyatro’dur.
4.5. Farklı konular; doğa, aile, çevre, insan ilişkileri, iletişim, tarih, kültür ve bilişim vb.
4.7. Okumanın önündeki engeller şöyledir:
-Fiziksel (göz, zihin vb.),
-Sözcük dağarcığının fakirliği,
-Kendine güven duymama,
-İsteksizlik,
*Anı
*Yaşamöyküsü
*Özyaşamöyküsü
*Bilimkurgu
*Röportaj
*Mektup
*Öykü
*Köşeyazısı
*Mani
*Destan
*Ninni
*Halk Hikayesi
*Bilmece
*Tekerleme
*Efsane
*Fıkra
*Atasözü
*Halk tiyatrosu
*Yazar
155 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-Aile, öğretmen, arkadaş, çevrenin olumsuz etkisi,
-Ülkenin ekonomik durumu,
-Ülkede okumaya verilen değer,
-Basın-yayım sorunları,
-Teknolojinin etkileri vb.
*Şair
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
erile
ri:
An
latm
a
Ke
nd
ini s
özl
ü o
lara
k if
ade
eder
.
1. Konuşmaya hazırlık yaparak konuşmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Konuşmalarında sesini doğru ve etkili kullanır.
1.2. Konuşmalarında vurgu, durak, ton,
kavşak, ezgi ve ulama gibi ses üstü
birimleri doğru ve etkili kullanır.
1.3. Konuşmalarında beden dilini etkili olarak
kullanır.
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşur.
1.1. Sesi doğru ve etkili kullanma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu ş ur ke n sözc ük i ç i n d ek i se s l e r i e ks ik ç ıka rma ma /y u tmam a ( hav l u> av l u) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük iç i n d e k i se s l e r i n y e r i n i de ğ iş t i rm em e (ya n l ı ş >ya l n ış ) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük le rd e ki s es le r i baş ka se s le r l e d eğ iş t i rm em e ( ba k la > pak la) , - Ko nu ş ur ke n sözc ük le re s es e k l em em e ( saa t> sa ha t) ,
- Ba ğ ıra ra k v eya i ş i t i lm ey ece k biç im d e ko n uş mama ,
- Ak ıc ı ko nu şm ayı e n ge l l ey ece k h er ha ng i b i r s es ç ı kar m ama (ö rn e ği n ı h ı lam ama) ,
- Çok h ız l ı v ey a ya va ş ko n uş mama .
1.2. Konuşmalarında ses üstü birimleri doğru ve etkili kullanma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu şma n ın ak ı ş ı n ı boza cak d ura ks ama lar yap mama,
*Konuşma
*Ses
*Durak
*Ton
*Vurgu
*Ulama
*Kavşak
*Ezgi
*Görgü kuralları
*Dinleyici
*Ses yutma
*Ses ekleme
*Beden dili
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
156 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşur.
1.6. Konuşma amacını belirler.
1.7. Konuşma konusunu belirler.
1.8. Konuşma yöntemini/tekniğini belirler.
- Ko nu ya v e kon u şma n ın d üze y i n e uy gu n b ir ton la ( sa k i n, n eş e l i , sa yg ı l ı v b) kon u şma, - Sözcük, söz öbeği ve cümleleri anlamlarına göre vurgulama, - Söylediklerini belirginleştirmek için ulama,kavşak ve ezgiyi kavrama ve kullanma . .
1.3. Beden dilini etkili kullanarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- Ko nu ş ur ke n do ğr u ne fe s a l ı p ve rm e (gü r ül tü s üz , y e te r l i , d üze n l i n ef es a l ma, ne fe s a l ı r ke n kon u şmam a, n ef es i n i c üm l en i n uzu n lu ğ u na v e an lam ı na g öre aya r la ma v b) , - Ko nu şma ya pt ı ğ ı ye r de r aha t v e ö lçü l ü olma, - D in l ey ic i le r k ar ş ı s ın da t e miz v e öz en l i o lma, uy g un k ıyaf e t l er g iy me , - Be d e n du r uş u na d ikk at e de r ek kon u şma ( in an d ır ıc ı l ı k t an uz ak, g üv en i l i r o lm aya n, say gı d uy u lma yaca k, ya pm ac ık , çe k i n ge n vb . b i r d ur uş s e rg i l em em e) , - E l - ko l h ar ek et le r i n e ( je st le re) d ik ka t ed e re k ko n uş ma ( sa l l an ma , d ur ma da n k ı p ı rd an ma, ab ar t ı l ı / d ik ka t d ağ ı t ıc ı e l - ko l har e ke t l er i v b. ya pm ama) , - M imi k l e r i ne d ik ka t ed er e k ko n uşm a (mim ik le r i n h iç k u l l an ı l ma mas ı/ be l i r s iz l i ğ i / aş ı r ı l ığ ı / kon uy la i l g i l i o l m ayı ş ı , ay nı m imi ğ in sü r ek l i te kr ar la nma sı , y er s iz ka ş ça tma, gü l üm sem e, s ur at as ma, a ğ ız ha r ek et le r i , aş ı r ı du yg u sa l v b g i b i ya n l ı ş m im ik le r ku l l an mama) , - Göz te ma sı k ura ra k ko n u şma (d i n l ey ic i n i n yüz ün e ba ka rak y uk ar ıya veya y er e bak ma da n, ge re k s iz ye re g öz k ı rp ma da n kon uş ma v b) .
*Soluk alma-verme
*Mimik
*Göz teması
*El-kol hareketleri
157 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
-Kon u şma nı n ba ş ın da u yg u n hi ta p v e u nva n ku l l an ma , - Tan ım ad ığ ım ız , y aşç a bü yük v e ko n um o lara k ü st üm üzd e ki k i ş i l er e “s e n” y er in e “s iz ” d iy e h i ta p e tme , -G ün l ük i le t i ş i mi n g er ek t i r d i ğ i k im i k a l ıp sözcü kl er i ( g ün ay dı n, me r ha ba, na s ı l s ı n g ib i ) ku l l an ma , -Kon u şma lar ı nd a a rgo ve k aba sözc ük l er e yer v erm em e, -Alayc ı söz l er k ul la nma da n ko n u şma , -Ağız da b ir ş ey var ke n ko n uş mama , -Sür ey e uy g un ko nu şm a, 1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşma ile ilgili aşağıdaki konulara dikkat edilir:
- D in l ey ic i le r i n i l g i v e be k l en t i l er in e uy g un akıc ı v e et k i l ey ic i b i r b iç i md e ko n uş ma , -Dinleyiciler tarafından yapılan yorumları/eleştirileri doğal karşılama ve sorulan soruları uygun bir biçimde yanıtlama
- Dinleyicilerin özelliklerine (yaş, meslek,
ilgi, sayısal durum, bilgi düzeyi, kültürel
durumu vb.) dikkat ederek konuşma,
-Dinleyicilerin bulunduğu fiziksel ortama
dikkat ederek konuşma
158 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Konuşurken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Belirlediği amaca uygun konuşur.
2.2. Konuşma amacını
gerçekleştirebilmek için uygun teknik ve
yöntemleri kullanır.
2.3. Belirlediği konuya uygun konuşur.
2.4. Konuşmaları sırasında bir
düşünceden ötekine geçerken mantıksal
bir akış ve bütünlük sağlar ve bunu
sağlamak için uygun geçiş sözcükleri
kullanır.
2.5. Konuşmalarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.6. Konuşmalarında gerekli dil bilgisi
kurallarına uyar.
2.1 . Kon u şma amaç la r ı ; ik na et me, so ru sorm a, pro bl em çö zme, b i l g i ve rm e, eğ le n d irm e, e l e şt i r m e, ta r t ı şma, i s t ek , ş i kay et g i b i d i r . 2 .2 . D in le y ic i l e re so ru so r ma, k ar ş ı la şt ı rm a ve ta nım lam al ara b aşv u rm a, n e de n - so nu ç i fa de l er i k u l la nm a, ke n di yaşa mı n da n örn ek le r v e rme, ön em l i y e r l er d e se s i n i yük s el tm e, gör se l l e rd e n y arar la nm a, ana ht ar sözc ük le r ku l l an m a g ib i te k ni k v e yönt em le r de n söz e di l i r . 2.3 . Kon u ş ur ke n kon u d ış ı na ç ık ı l mama s ı ge re kt i ğ i kon u s un da öğ re n c i l er u yar ı l ı r . B i l g i yan l ı ş ı ya pm ad an ko n uşm a nı n ö n eml i o ld u ğu n u n üze r i n de d u ru l ur .
2 .4 . Da ğı n ık , ko pu k, ba ğl a nt ıs ız kon uş mak ta n kaç ı nm a; k o nu ş tu k l ar ın da çe l i ş k i l er e v e tu ta rs ız l ık la ra d üşm em e ; kon uş u rk e n ay r ı n t ı lar a v e ge re k s iz ö rn e kl er e yer v erm em e v e kon u ş urk en b i lg i y an l ı ş ı yap mama g i b i kon u lar da ö ğr e nc i le r uya r ı l ı r . Para gra f l ar ara s ı g eç iş l er d e uy gu n ba ğ la nt ı sözcü k l er i ku l la nı l ı r .
2 .5 . İ s te n i l d i ğ in d e a yn ı kon uy u f ark l ı sözcü k -cüm le le r l e aç ı k l ama ve s ö zcük ve cü ml e te kra r l ar ın a y er ve rm e de n kon u şma g ib i kon ul ar da ö ğr e nc i l er b i l g i l en d ir i l i r . Öğr e nc i le r i n d ey im, ik i l em e, a ta sözü g ib i söz öbe kl er i n i d e doğ r u k u l l an mala r ı s ağ la nı r .
2.6 . İ nce l tm e i şar et i a la n sözcü kl er i , Tür kçe ye ya ba nc ı d i l l er d e n g i re n sözc ük le r i doğ ru sö y l em e gi b i k ur a l la ra v b. d ik kat çek i l i r .
*Konuşma amacı
*Konuşma konusu
*Sözcük
*Cümle
*Sözlü anlatım
*Dilbilgisi kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
159 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Konuşma türlerine uygun konuşur.
3.1. Hazırlıksız konuşma yapar.
3.2. Hazırlıklı konuşma yapar.
3.1 . Haz ı r l ık s ız ko n uş mal a r i k i b aş l ı k a l t ı nd a e l e a l ın ı r : i ) S ın ı f ta -ok u ld a doğ ru v e et k i l i ko n uşm a (Öde v l er i n i , ça l ı şma lar ı n ı , gör se l l e r i kon uş ara k a n lat ma; g r up t art ış mal ar ı nd a kon uş ma v e sözc ü o l ma; d oğaç l ama, g ez i , göz l em, d en ey, s an at , s po r e tk i n l ik le r i n de kon uş ma; k e nd is i ne yö ne lt i l en so r ula r ı yan ıt lam a; d üze y i n e uy gu n s e s le n di rm e-te la f f uz ç a l ı ş ma lar ı y ap ma g i b i ) i i ) G ü nl ü k ya şa mı n da v e t opl um sa l i l i ş k i le r in d e doğ ru v e etk i l i ko n uş ma (Tan ışm a - t an ı şt ı rm a, k u t la ma, özü r d i l em e, yo l sorm a, t e lefo n la kon u ş ma, soh b et -gör üş me, ka r ş ı lama, u ğ ur l ama, se lam la şma , f ık ra an la tma g i b i )
3 .2 . Öğ re nc i l er i n h az ı r l ık l ı kon u şma n ın ge re k l i l ik l er in i ya pma la r ı sa ğ la n ır (ko nu şm a amac ı n ı be l i r l em e, kon uy u s ın ı r la n dı rma, kon uş ma s ür ec i n i p l an lam a, d i n l ey ic i le r i n düz ey i n i d ü şü nm e g ib i ) . H az ır l ı k l ı kon u şma et k i n l ik l er in d e a şa ğı da k i ç a l ı şm ala r yü rü tü l eb i l i r : -Dr ama et k i n l i k l er i nd e ü st le n di ğ i ro le u yg u n kon uş ma , -Be l i r l i v e öz el g ü nl er d e ( Öğr etm e nl e r Gü n ü, Cum h ur iy et Bay ram ı , Ha yv an lar ı Ko r uma Gü n ü, a ç ı l ı ş kon u şma lar ı v b . ) kon u şma , -S ın ı f ve ya ok u l t iy at ros u et k i n l i ğ i n e kat ı lm a, -S ın ı f ta , o ku l da v ey a ok ul d ı ş ın da ta rt ış ma et k i n l ik l er in d e ko n uş ma , - Ve r i le n b ir d er s le /ko nu yl a i lg i l i s ı n ı f t a su n um ya pma , - Far k l ı ya ş ve m es le k gr u pl ar ın da ki k iş i l er l e röpor ta j ya pm a.
*Hazırlıksız konuşma
*Hazırlıklı konuşma
*Etkili konuşma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi tek.
yeterliği
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
Düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
160 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Kendini sözlü olarak ifade etmek için istekli olur.
4.1. İyi bir konuşmacı olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmede
istekli olur.
4.2. Konuşmadaki sorunları düzeltmede
istekli olur.
4.3. Doğru ve etkili konuşan kişileri
örnek almaya istekli olur.
4 .4 . Ke n d in e uy g un b ir ko nu şm a üs l ub u ge l i ş t i rme ye i s t ek l i o l ur . 4.5. Sınıftaki seslendirme ve konuşma
etkinliklerine katılmaya istekli olur.
4. Öğretmen konuşma becerisi ile ilgili
aşağıdaki konular üzerinde durur ve
öğrencilerin farkındalığını artırmaya çalışır:
Kon uş ma nı n in sa n ya şam ı nd ak i öne mi; ko nu şma bec er i s i n i n ok u l la b i r l ik t e ge l i ş eb i lec e ği ; s öz l ü a nl at ı mı n üs tü n yönl e r i n i (e tk i l e ş i m, sor u sorm a, se s ton u i l e an lam far k l ı l ı ğ ı yar atm a) k avram a g i b i . 4 .1 . B i l i ş se l ( doğ r u, y e ni b i l g i le r s un ma, ya l n ızc a öğ r en d ik le r i n i de ği l göz l em le r i de n ey iml e r i n i d e an la tma g i b i ) , D uy uş sa l ( sor um lu l uk, iç t en l i k , d ür ü st lü k , can l ı l ı k , em pa t i ku ra rak, h oşgö rü l ü v b. ) Dev i n i ş se l ko n uş ma b ece r i le r i n i ( etk i l i be d e n du r uş u, je st ve m im ik ku l l a nım ı) i s te k l i o lar ak ku l la nı r . 4.2 . Kon u şma so ru n lar ı aş ağı da k i g i b i d i r : - Se s l e nd ir me( t e la f f uz ) ya nl ı ş la r ı , - Söz ü uza tma /g ev el em e / t ek rar lam a, - Ye te rs iz ( ek s i k ) kon u şma, - D in l ey ic i le r i k en d i dü ş ü n cel er i n i d aya tma ve d i n le y ic i l e r i a l da tma/ k üç üms em e/ ki ş i l iğ i zed e ley ic i e l eş t i r i l er ya pm a, -O r ta mı n g er ek t i rd i ğ i d uy g us a l öğ el er d e n yoks u n ko n u şma, -D i n le y ic i l er i n b i lg i d üze y i n i n ço k üs t ün d e veya a l t ın da ka lma, -Te hd it e d er g ib i , yar g ı la y ı c ı ko n uş ma, -Söz ü he p ke n d in e ge t i r er ek b e n d i l i n i ku l l an ma.
*Sözlü anlatım
*İçtenlik
*Sorumluluk
*Dürüstlük
*Höşgörü
*Etkili beden duruşu
*Konuşma sorunu
*Üslup
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
161 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğr e nc i le r i n kon u şma so r un la r ı n ı
bu lm ala r ı na ya rd ımc ı o lma k iç i n o nla r ı
kon uş t ur u p da ha so nra öz de ğ er le n di rm e
form u v er er ek k e nd i kon u şma lar ı n ı
de ğ er le n di rm el er i i s t en e bi l i r . Ay r ıca
öğr enc i le r i n i l et i ş im k ur d u ğu k iş i l e r i n
kon uş ma ya nl ı ş la r ı n ı f ark etm e le r i ve u yg u n
bi r d i l l e d üze lt me l er i de st ek le n eb i l i r .
4.3 . Söz e di le n k i ş i l er ; öğ r etm e n, a i l e bü y ükl e r i , t iya tro sa na tç ı l ar ı , t e l ev izyo n -rad yo la r dak i s un uc ul ar vb . o la bi l i r .
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini y
azılı
ola
rak
ifad
e ed
er.
1. Yazmaya hazırlık yapar ve yazmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1.Yazma öncesi gerekli hazırlıkları yapar.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için
gerekli biçimsel özelliklere dikkat eder.
1.4.Yazıdaki düzeltme sembollerini tanır.
1.1.Yazmak için vücudunu doğru kullanma; Duyuşsal olarak hazırlanma (motive olma, konuya ilgi gösterme, kaygı düzeyini azaltma vb.); yazı ortamını düzenleme (ders araç gereçlerini hazırlama, ışığı ayarlama) gibi konulara dikkat çekilir.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanma konusunda aşağıdaki konulara dikkat çekilir:
-De ft er i y ı r tma da n, t emiz ve eko nom ik ku l l an ma , -Ki ta bı öz e nl i v e te miz k ul la nma, -Yaz ı ta hta s ın da u yg u n şe k i l de k u l la nm a, -B i lg is aya rd a v e b enz er i te kno lo j i k a raç lar la doğ ru v e etk i l i yazma .
*Yazma
*Yazı planı
*Yazma amacı
*Yazı araç-gereçleri
*Düzeltme sembolleri
*Yazma amacı
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
162 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.5. Yazma amacını belirler.
1.6. Yazacağı metin türünün özelliklerini dikkate
alır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için gerekli
biçimsel özellikler aşağıda sunulmuştur:
-Oku na kl ı , te miz ve d üz en l i yaz ma , -Sa yfa yüz ey i n i uy g u n şe k i ld e ku l la nma, -Ka ğı d ı n yu ka r ı , a l t v e y an tar af lar ı nd an uy gu n bo şl u ğu b ır akm a -Harf , sözc ük , c üml e ve sa t ı r a ra l ık la r ı n da uy gu n bo ş l uk b ı rakm a, -Para g raf lar a sa t ı r ba ş ı ya par ak (ya k la ş ık 2cm . i çe rd e n) ba ş l ama , -Sa t ı r l ar ı a yn ı h iz ad a v e ç i zg i d e yaz ma , -S ıra lam al ar da vey a a l t b a ş l ık lar da s ay ı v e se mbo l l er d e n ya ra r la nm a -G er ek t i ğ i n de ka ğ ıd ı n uy g u n bö l üml e r i n e tar ih , a d, soya d ın ı , s ı n ı f v e ok u l a dı n ı yazma, -G er ek t i ğ i n de ce tv el l e uy g un ç iz im le r y ap ma -G er ek t i ğ i n de yaz ı n ı n ba ş l ığ ın ı sa yfa nı n uy gu n bö lü ml er i ne yaz ma ; b aş l ı k l a y az ı ara s ı na u yg u n bi r bo ş l uk b ı rak ma , -G er ek t i ğ nd e kâ ğı d ı n b el l i b i r bö l üm ü ne sayf a nu mar as ı yazma .
1.4.Yazıdaki düzeltme sembolleri “Öğretmen Kılavuz Kitabında” sunulmuştur.
1.5. Yazma amaçları; bilgi verme, istek, şikayet, sorun çözme, yaratıcı yazma vb.
1.6. Metin türleri; şiir, öykü, gezi, mektup, günlük vb.
163 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Yazarken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Yazı planını oluşturur.
2.2. Yazıdaki her paragrafta ayrı bir
duygu veya düşünceyi ele alır.
2.3. Yazacaklarını belli bir sıraya koyar.
2.4. Yazılarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Duygu ve düşüncelerini düzeyine
uygun olarak etkileyici biçimde yazar.
2.6. Yazının konusuyla ilgili, kısa ve
etkileyici bir başlık yazar.
2.7. Yazı türüne uygun biçimde yazar.
2 . Ö ğr etm e n, ö ğr e nc i le r i n yaz ı yaza rk en kab a söz l er , ar go , es k i d i l de ka lm ış v e gü n üm üz de k ul la nı lma ya n veya yaz ıya geç mem i ş y er e l a ğ ız la rd ak i sözcü kl er i ku l l an mak ta n k aç ı nm a la r ı n ı ; sözcü k v e cüm le t ek rar la r ı ya pma da n v e d üze y i n e uy gu n kon u la rd a b i lg i y an l ış ı y ap ma da n yazma lar ı n ı sa ğ lama l ı d ı r . Bu nla ra e k o l ara k , öğr enc i le r i n da ğı n ık , ko pu k v e ba ğla n t ı s ız yazmak ta n kaç ı nm al ar ı , ko nu dı ş ı na ç ıkm ama lar ı , ç e l i şk i l i v e t uta r s ız yazmam ala r ı v e ay r ı n t ı lar a , i l g is iz ör n ek le r e yer v erm em el e r i kon u s un d a öğ re tm en ge re k l i uy ar ı la r da b ul u nm al ı d ı r . De tay lar a g i rm ed e n ör n ek l er yo l uy la an la t ım bozu kl uk la r ı h i ss et t i r i l i r . 2.1 . Yaz ı p la nı ; g i r i ş , g e l i ş me v e so nuç bö l üm le r i o la ra k s ı n ı r l an d ı r ı lmı ş t ı r . 2.4 . Sözc ük, d ey im, at asöz ü, ik i l em e v b. an lam ın a uy gu n k ul la nma kon us u na d ik kat ed i l i r . 2.5 . So ru c üml e le r i k u l la n ma, k ar ş ı la şt ı rm a, tan ım lam a ya pm a, ne d e n - son uç c üm l el er i ku l l an ma, ke n di ya şam ı nd an ö rn ek l er ve rm e, öne ml i y er l er i ay r ı n t ı l ı yaz ma g i b i yön t em v e te kn ik le r ku l la nı la bi l i r .
* Yazı planı
* Paragraf
* Sözcük
* Konu
* Metin türü
* Başlık
*Noktalama
işaretleri
*Yazım kuralları
*Anlatım bozukluğu
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı d.
*Kişisel-sosyal yet.
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
164 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.8. Dilbilgisi(yazım) kurallarına uyarak
yazar.
2.9. Noktalama işaretlerini doğru
kullanarak yazar.
3. Farklı türlerde yazma etkinlikleri yapar.
3. Yazm ayl a i l g i l i a şağ ı dak i e tk i n l ik le r yap ı l ab i l i r : -Kar ı ş ı k v er i l e n sözcü kl er i ku l l an ara k c üm le yazma, -Ver i l e n b i r c üm le y i b aş ka b ir c üm l ey e ( şa hı s lar ı , za ma nı , ye r i de ği şt i r er e k) dön ü şt ür me , -Bir c üml ey i a yn ı an lam a g el ec ek b iç im d e fark l ı sözc ü k l er i k u l l an ara k yazm a, -Baz ı sözc ük le r i e k s ik b ı ra k ı lmı ş ya da yar ım bı rak ı lmı ş c üm l el er i tama mlam a , - İ ç i n de ya nl ı ş la r o la n ( nok ta l ama, yaz ı m, d i l b i lg i s i ya nl ış la r ı i le i lg i l i ya n l ı ş l ar ) cü ml e düz e lt er ek y en i de n yazma, -Kar ı ş ı k v er i l e n c üm le le r d en p ara g raf o lu ş t u rma, pa ra gr af l ar da n da me t i n olu şt u rma -Bir p ar ag raf ta ek s i k b ı ra k ı la n c üm l ey i tah mi n e de re k y azma, -Ver i l e n b i r m e t i n de ki h er b i r pa ra gra f iç i n ayr ı b i r ba ş l ık , an ah ta r sö zcük ve ya a na dü ş ü nce yazm a, -Ver i l e n b i r m e tn i uy g un y er le r i n d en ay ırm a, -Be ğe n di ğ i ş i i r , ö yk ü v b. y az ı l ara i l i şk i n de ft er t utm a, -Yaşa d ığ ı kü l t ü re a i t ha lk ed e bi yat ı ür ü nl er i n i çev r es i nd ek i k i ş i l er le gö rü ş er ek de r l em e,
*Yazma
*Cümle
*Paragraf
*Sözcük
*Dikte etme
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve
Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
165 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
-Be l l i b i r kon uy la i l g i l i v er i l en b i r d iz i sözcü ğ ü, fo toğ raf ı , r e sm i veya ka r i ka tü r ü ku l l an ara k par ag raf v e m e t i n y azma, -Di n le d iğ in i , i z l e di ğ in i v ey a ok ud u ğu n u ke n di c üm l el er i i l e öz et le me, -Haya l l er i v e r üya lar ı ha kk ın da yazm a, -Gör d ük le r i n i , gez i p göz l e mle d ik le r i n i v e i z l ed ik l er in i yazma .
4. Kendini yazılı olarak ifade etmek için istekli olur.
4.1. İyi yazabilmek için gerekli olan
bilgi ve becerileri geliştirmede istekli
olur.
4.2. Yazma sorunlarını belirlemede
istekli olur.
4.3.Karşılaştığı yazılı anlatım
yanlışlarını düzeltmede istekli olur.
4.4.Kendine ait bir yazı stili
oluşturmaya istekli davranır.
4.5. Güzel ve okunaklı yazı yazmaya
istekli olur.
4.6.Yazdıklarına ilişkin eleştirileri dikkate alır.
4. Ö ğr etm e n, y azma nı n h e r de rs iç in g e re k l i o ld u ğu n u, y azma nı n ö ğr e n i l eb i lec e ği n i v e ge l i ş t i r i le b i l ece ğ in i aç ı k la r . Yaz ı l ı a n la t ı mı n üs t ün yö nl er i ( ka l ıc ı l ık , d ü şü nm e pa y ı n ı n da ha ço k o l ma sı , g er iy e d önm e v e düz e ltm e o lan ağ ı g i b i ) aç ık la nı r . öğ re nc i l er in g ü nl ü k yaşa md a y azma b ece r i l er i n i k ul la nma la r ı n ı özen d ir i l i r . Kart yazma, belirli günler ve etkinlikler (doğum günü vb.) için davetiye hazırlama, sınıf/okul gazete ve dergilerine yazı yazma, gündelik işlerini anımsamak için not tutma, telefon numaralarını, e-posta adreslerini, iş yerlerini ve lokantaları kaydetmek için rehber tutma, sınıf/okul panosuna veya gazetelere yazı-afiş hazırlama, duyuru(ilan) ve mektup yazma gibi etkinlikler yürütülmelidir. 4.1 . Ok ud u ğ un u an lam a be cer is i , z e ng i n sözcü k da ğarc ı ğ ı , yaz ım ku ra l la r ı , no kta lam a işa r et le r i g i b i kon u lar ı n ö ne ml i o l d u ğu an lat ı l ı r . Ni te l i k l i yaz ı la r y azan sa na tç ı la r , b i l i m i n sa nl ar ı , eğ i t imc i l er örn ek gö st e r i l i r . 4 .2 . Yazma sor u n lar ı ; ay nı sözcü ğ ü te kra r l ama, ya nl ış yaz ma, di l b i lg i s i yan l ı ş lar ı , sözc ük da ğa rc ı ğ ın ı n fa k i r l i ğ i vb .
*Ka rt
*G ü nl ü k
*Da ve t i ye
*G aze te
*D e rg i
*D uy ur u( i l an)
*Yaz ı l ı a n l at ım
*No t tu tma
*Re h b er
*Af i ş
*D uy ur u- i la n
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
166 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders Program Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Yaz
ın:
Yaz
ını A
nla
ma
Fark
lı ya
zar,
şai
r ve
yaz
ın t
ürl
erin
i tan
ır.
1.Yazın alanında belli başlı yazar ve
şairleri tanır.
Çocuk e d e biy at ı yaz ar ve ş a i r le r i (özel l i k l e d e de rs k i ta b ın d a me t ni -ş i i r i o lan la r ) ö ğr e nc i le re ta n ıt ı l ı r . Yaz ı n sa l (Ede b i ) m et i n l er i n be l l i b i r yazar ı/y azar la r ı o l du ğ u ka vrat ı l ı r . De rs k i t ab ı nd ak i m et i n l er i n yaz ar/ şa ir le r i n in yaşa ml ar ın ı v e sa na ts a l g e çmi ş l er in i ara şt ı r ıp yaz ma ( n er ed e v e ne zama n yaşa d ık lar ı , e se r l e r i , e se r l er in d ek i en be l i r ley ic i öze l l ik l er ) ve K ı br ıs ’ ta yaşa ya n y azar ve ya şa i r le r le s ı n ı f ta /ok ul da gö rü şm e ya pma g ib i et k i n l ik l er g erç ek le ş t i r i l i r .
*Yazar
*Şair
*Metin
Beceriler
*Okur-yazarlık
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2.Farklı yazınsal türleri tanır ve ayırt
eder.
Öğr e nc i le r i n , yaz ı n sa l t ü r l er i ş i i r ve düz yaz ı o la ra k s ı n ı f la n d ır ma la r ı sa ğ la n ır . Öze l l ik l e de ş i i r , masa l , an ı , gü n lü k v e me kt u p t an ı t ı l ı r . Ve r i le n b ir met n in h an g i yaz ı n t ü rü n ü örn ek le n di r d i ğ i n i bu lm a v e v er i l e n y az ı n tü rü y l e i l g i l i fa rk l ı m et in l e r a raş t ı rma g i b i ça l ı şma la r y ür ü tü l ür .
*Şiir
*Masal
*Mektup
*Anı
*Günlük
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
167 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Yaz
ın:
Yaz
ını A
nla
ma
Y
azın
sal t
ürl
erd
eki i
leti
leri
ken
di
ya
şan
tısı
ile
içse
lleşt
irir
.
1. Yazınsal metinler aracılığıyla edindiği bilgi, beceri ve tutumları kendi yaşamında uygular.
1.1. Yazınsal metinleri okurken hangi duyguları yaşadığını belirtir.
1.2. Yazınsal metinlerde karşılaştığı karakterlerin kendiyle benzeyen ve ayrılan yönlerini belirtir.
1.1 . Du yg ul ar ; ac ıma, d ü şma n l ı k , g u ru r , hay a l
k ır ık l ığ ı , ko rk u, mu t l u lu k , ne fr et , k ız g ı n l ık , k ıs ka nç l ık , ko rk u , me rak, p i şma n l ı k , pa ni k , şa şk ın l ık , ş üp h e, üzü n tü, öz l em, um u t, um u ts uz l u k , uta nç , s uç lu l uk vb .
1.2 . Öğ re nc i l er i n y az ı ns a l met i n l er d e kar ş ı la şt ı ğ ı ka rak te r l e r i n y er in e ke n di le r i n i ko yar ak ; - o nla r ı n da vra n ış la r ı n da n ha n gi le r i n i yap mak i st e di k l er i n i ve i s t em ed ik le r in i be l i r t me l er i , - on la r ı n sor u nla r ı n ı na s ı l çözdü kl er i n i ay ı r t et me l er i v e k e n di sor un çözm e yönt em le r iy l e b enz e ş i p b e nze şm e di ğ i n i yoru mla ma la r ı , - on la r ı n dav ra nı ş lar ı n ı n , i ç in d e y aş ad ığ ı top lu md a k ab u l gör üp gö r me di ğ i n i yoru mla ma la r ı i s te n e bi l i r . So nu ç o l ara k k ara kt e r l er in ol um lu özel l i k/ dav ra nı ş l ar ın a öy k ün me l er i v e onla r l a öz de ş i m k u rma lar ı sa ğ la n ır . Öğr e nc i le r i n yaz ı n sa l m et i n l er d e kar ş ı la şt ık la r ı ka rak te r l e r i n f ark l ı yaşa ml ar ı o l ab i l ec eğ i n i a n lama la r ı ve fark l ı l ık lar a say gı y la ya k la şma lar ı sa ğ la nm al ıd ı r .
*Duygu
*Karakter
*Yazınsal metin
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem çözme
*Eleştirel-Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin vatandaşlık
Yaz
ın: Y
azın
sal
Yar
atıc
ılık
Dü
zeyi
ne
ve il
gisi
ne
uyg
un
far
klı k
on
ula
rda
yazı
nsa
l tü
rler
e yö
nel
ik
ürü
nle
r o
luşt
uru
r.
1.Farklı şiir türleri ile ilgili düzeyine
uygun şiirler oluşturur.
Öğr e nc i le r i n;
-Som ut ko n ula r da,
-Bir ey s el , i k i l i , g ru pça v ey a s ı n ı fç a ,
-S ın ı f ta v ey a s ı n ı f d ı ş ı n da ş i i r yazm a la r ı
sa ğ la nm al ıd ı r .
*Şiir
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
168 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Farklı düz yazı türleri ile ilgili
düzeyine uygun metinler oluşturur.
Öğr e nc i le r i n;
-Som ut ko n ula r da,
-Bir ey s el , i k i l i , g ru pça v ey a s ı n ı fç a ,
-S ın ı f ta v ey a s ı n ı f d ı ş ı n da öykü, ma sa l
vb. yazm a la r ı s ağ la nma l ı d ı r .
*Masal
*Mektup
*Anı
*Günlük
*Öykü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
169 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Yaz
ın: Y
azın
sal S
anat
ve
Ele
ştir
i
Yazı
n a
racı
lığıy
la s
anat
sal
bak
ış a
çısı
gel
işti
rir
ve
ken
di y
azın
tar
zın
ı bel
irle
r.
1.Türkçe öğretiminin bir parçası
olan sanat etkinliklerine katılmaya
istekli olur.
1.1. Okuduğu veya kendi yazdığı yazınsal metni görsel sanatlarla ilişkilendirip geliştirir.
1.2. Okuduğu ve kendi yazdığı yazınsal metni işitsel/fonetik sanatlarla ilişkilendirir.
1.1Ö ğr en c i le r de n y azd ık la r ı me t i n le re
ke n di ç iz d i k l er i re s iml er i ek le me le r i ,
gör dü kl e r i ka r i kat ü r l er le i l g i l i me ti n le r
yazma la r ı , o ku d uk lar ı me t i n l er d e geç e n
yer l er le i lg i l i fo toğ raf la r ç ekm e le r i ve
a l bü ml er o l uş t urm ala r ı i s t en ir .
1.2 . Ke n d i yaz d ığ ı ş i i r e fo n m üz iğ i
seç me, m üz i k l i ş i i r g ece s i düz e nl em e,
sözs üz m üz iğ e söz y azma v b.
*Sanat
*Resim
*Karikatür
*Fotoğraf
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
*İletişim ve Bilgi Teknolojileri Yeterliği
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Karşılaştığı farklı yazınsal metinleri
düzeyine uygun olarak eleştirir.
2. B u ö ğr en me ç ı kt ıs ı n ı ka zan dı rma k iç i n aşa ğı da k i u yg u lama la r y ap ı la b i l i r : -Kar ş ı la şt ı ğ ı yaz ın sa l ür ü nl er d e be ğ en d iğ i/ b eğ e n m ed iğ i bö lü ml er i be l i r lem e, (Kara kt er l er i , y er v e zam a n ö ğe le r i n i , o lay lar ı v e ç at ış mal ar ı , görs el l er i v e ba ş l ığ ı d eğ er l en d irm e ) - K en d in i y azar /ş a i r i n ye r i ne koy ara k e l e a l d ı ğ ı me t i n d e ek lem e k, ç ı karm ak ya da de ğ iş t i rm ek i st ed ik l er in i b el i r tm e , - E l e a l d ı ğ ı yaz ın sa l m e tn i n yazar ı na/ şa ir in e e se r i y l e i l g i l i d uy g u v e dü ş ü nce l er in i i çe r en b ir m es a j y azma .
*Yazınsal metin
*Eleştiri
*Değerlendirme
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
170 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3. Belirli bir yazın türünü okumaktan
ve belirli bir yazınsal türde yazmaktan
zevk alır.
3. Ö ğr enc i le r i n i l g i du yd u k lar ı y az ı n tü rü n e i l i ş k i n yaz ı la r ı b i r ik t i r me l er i ayr ıca i l g i d u yd u ğu yaz ın t ür ü nd e yazd ık la r ı me t i n le re i l i şk i n b i r do sya (pe rfo rma ns (ü r ün) do sya s ı ) haz ı r lama la r ı i s t e ni r .
*Yazın türü Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
171 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
D
il B
ilin
ci v
e K
ulla
nım
ı:
Dil
Ku
llan
ımı
Ke
nd
i sö
zcü
k d
ağar
cığı
nı g
eliş
tiri
r ve
ku
llan
ır.
1. Söz varlığının yapısal, anlamsal ve
işlevsel özelliklerini kavrar.
1.1. Metin incelemeleri yoluyla söz
varlığının yapısını, anlamını ve işlevini
kavrar.
1.2. Metinlerden bağımsız olarak oyun,
drama vb. etkinlikler aracılığıyla söz
varlığının yapısını, anlamını ve işlevini
kavrar.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkarak
söz varlığının yapısı, anlamı ve işlevini
kavrar.
1.1. Metin temelli sözcük etkinliklerinde aşağıdaki
çalışmalar yapılabilir:
- Bilinmeyen sözcüklerin anlamlarını tahmin etme,
sözlükten bulma, bilinmeyen sözcükleri cümlede
kullanma,
-Metinden seçilen bir sözcükle ilgili çağrışım
çalışmaları yapma, sözcülerin eş-zıt, yakın, gerçek,
mecaz anlamlarını bulma,
- Metinden seçilen bir sözcük veya söz öbeği ile
ilgili sorulara (doğru-yanlış, eşleştirme, boşluk
tamamlama, çoktan seçmeli vb.) cevap verme
1.2. Çocukların oyun ve drama etkinliklerinde üstlendikleri roller gereği okudukları metinler ve görseller aracılığıyla sözcük dağarcıklarını geliştirmeleri özendirilir.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkılarak
aşağıdaki uygulamalar yapılmalıdır.
-Okuduklarında, dinlediklerinde, izlediklerinde
karşılaştığı sözcüklerin türünü bulma
- Okuduklarında, dinlediklerinde, izlediklerinde karşılaştığı sözcükler ve sözcük öbeklerinin yazımını yazım kılavuzundan kontrol etme.
*Sözcük
*Söz varlığı
*Çağrışım
*Bilmece
*Bulmaca
*Sözcükte anlam
* Sözlük
*Eş anlam
*Zıt anlam
*Dilbilgisi
*Hece
*Harf
*Yazım kılavuzu
*Alfabetik sıra
*Ad
*Sıfat
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Araştırma ve
Problem çözme
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
172 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı /
Ders Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Kıb
rıs
kült
ürü
ne
ve
Kıb
rıs
ağzı
na
sah
ip ç
ıkar
.
1.Kıbrıs kültürünü ve Kıbrıs ağzı
özelliklerini benimser.
1. Öğrenciler, yazılı dilde ve hazırlıklı
konuşmalarında ölçünlü Türkçeye ve dilbilgisi
kurallarına uymaları ve bu kullanımları öncelikli
tutmaları konusunda bilgilendirilirler. Bunlara ek
olarak ise, Kıbrıs’ta konuşulan Türkçenin diğer
ülkelerde kullanılan Türkçeden farklı olduğu
örneklerle açıklanır. Konuşma dili ile yazı dilinin
farklı olabileceği örneklendirilir. Altıncı sınıfta genel
olarak aşağıdaki konular üzerinde durulur:
-Dil, şive ve ağız kavramlarını tanımlama
-KKTC’de resmi dilin Türkçe olduğunu yazma/söyleme
-Kıbrıs’ta konuşulan Türkçenin kendine özgü birtakım özellikler (sesbilgisi ve sözcük bilgisi temelinde) taşıdığını fark etme
-Kıbrıs ağzına özgü sözcükleri ve dil yapılarını günlük konuşmalarda ve iletişimde kullanmanın yanlış olmadığını fark etme
-Kıbrıs ağzında yer alan sözcüklerden düzeyine uygun olarak derleme yapma
-Halk edebiyatı metinlerindeki Kıbrıs kültürü ve ağzına ilişkin özellikleri ortaya çıkarma
-Kıbrıs kültürünü tanıma ve Kıbrıs ağzı ile Kıbrıs
kültürünün ilişkili olduğunu fark etme
*Dil
*Ağız
*Şive
*Türkçe
*Kıbrıs Ağzı
*Kültür
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
173 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı /
Ders Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Dili
, far
klı a
maç
lar
için
ku
llan
ır.
1. Türkçeyi doğru kullanmaya özen
gösterir.
1. Bu öğrenme çıktısıyla ilgili aşağıdaki konular üzerinde durulur:
- Okulda ve okul dışındaki günlük iletişim sürecinde çevresindeki bireylerin Türkçe kullanımına dikkat etme ve karşılaştığı yanlışları uygun bir dille düzeltmede, ders kitaplarındaki ve yazınsal alandaki Türkçe kullanımına dikkat etme ve karşılaştığı yanlışları düzeltmede özenli davranır,
-Kitle iletişim araçlarında (gazete, televizyon, telefon konuşmaları, radyo, dergiler vb.) ve bilgi teknolojilerinde (e-posta yazarken, internette sohbet ederken, araştırma yaparken vb.) kullanılan Türkçe-ye dikkat etmede ve varsa yanlışları fark etme,
-Karşılaştığı mimari yapı, kurum, kuruluş, tabela, levha ve yer adlarında kullanılan Türkçeye dikkat etmede ve varsa yanlışları fark etmede özenli davranır.
-Bir sözcüğün, terimin ve kavramın öncelikli olarak ve varsa Türkçesini kullanmaya özen gösterme,
-Yabancı dillere özgü dil kullanımı ve yapılarını Türkçeye aktarmanın Türk dilini olumsuz etkilediğini fark etme.
* Dil bilinci
*Dil kullanımı
*Dilin özenli kullanımı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve
Problem çözme
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
174 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Dilin kullanım amaçlarının
farklılaştığını bilir ve yazılı-sözlü dilde
uygulamalar gerçekleştirir.
1.1. Günlük dilin özelliklerini bilir ve yazarken,
konuşurken günlük dili kullanır.
1.2. Resmi dilin özelliklerini bilir ve kullanır.
1.3. Yazınsal dilin özelliklerini bilir ve kullanır.
Öğretmen aşağıdaki konularda öğrencileri
bilgilendirmelidir:
- Günlük dilde kullanılan sözcüklerin neler olduğu
örneklendirilir. ( selam, günaydın, teşekkür vb.)
- Günlük dilin özellikleri anlatılır. (doğal ve rahat bir
biçimde gerçekleştiği, iletişim ve sosyalleşme
amaçlı kullanıldığı, argo sözcükler içerdiği vb.)
- Gündelik yaşama ilişkin kimi durumlara
(karşılaşma, vedalaşma, kutlama, doğum, ölüm,
evlenme, görülen bir iyilik üzerine, seslenme vb.
durumlar) uygun sözcükler öğretilmelidir.
-Resmi dilin devlet kurumlarında kullanıldığı, belirli
kuralları ve kalıpları olduğu üzerinde durulur.
- Resmi dilin kullanıldığı dilekçe örnekleri
incelenmelidir.
- Yazınsal dilde sanatlı kullanım, öznellik, yaratıcılık,
duyguların ve düşüncelerin derinleşmesi gibi
durumların olduğu belirtilir.
- Yazınsal dil öykü, şiir ve romanlar aracılığıyla
örneklendirilir.
* Günlük dil
*Resmi dil
*Yazınsal dil
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*İletişim ve Bilgi teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
175 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Bilg
i ve
ileti
şim
tek
no
lojil
erin
i Tü
rkçe
der
sin
e u
ygu
n o
lara
k ku
llan
ır.
1. Türkçe dersi ile ilgili çalışmalarında
bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanır.
1. Bu öğrenme çıktısıyla ilgili aşağıdaki uygulamalar
gerçekleştirilebilir:
-Türkçe dersinde izlediği animasyon/çizgi film ile
ilgili görüşlerini Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak
açıklama,
-Türkçe dersiyle ilgili konularda bilgisayar ve veya interneti kullanarak çalışma, araştırma, ödev ve proje yapma, -Türkçe dersinde okuduğu metin veya verilen bir konuyla ilgili teknolojik araçları kullanarak fotoğraflar çekme ve çektiği fotoğraflarla ilgili görüşlerini Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak yazma/konuşarak açıklama.
-Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak çevresindeki kişilerle teknolojik araçlar aracılığıyla sözlü/yazılı iletişim kurma.
-Türkçe dersinde okuduğu metin veya verilen bir konuyla ilgili teknolojik araçları kullanarak görseller (karikatür, resim, afiş gibi) bulma ve bulduğu görsellerle ilgili görüşlerini Türkçeyi doğru ve etkili kullanarak yazma/konuşarak açıklama.
*Teknoloji
*Fotoğraf
*İnternet
*Sözlü-yazılı iletişim
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri
Yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
176 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
A. ANLAM VE ANLATIM BİLGİSİ
A.1. Sözcükte Anlam
Gerçek Anlam
Temel Anlam
Yan Anlam
Mecaz Anlam
Terim Anlam
Somut Anlam
Soyut Anlam
A.2. Sözcükte Anlamsal İlişkiler
Anlamdaş Sözcükler
Zıt Anlamlı Sözcükler
Sesteş Sözcükler
Genel-Özel Anlamlı Sözcükler
A.3. Sözcük Öbeklerinde Anlam
İkilemeler
Deyimler
Atasözleri
Özdeyişler
A.5. Paragrafta-Metinde Anlam
Paragrafta Anlam
Ana Düşünce Bulma
Yardımcı Düşünce Bulma
Konuyu Bulma
Başlık Önerme
Paragrafta Yapı
Paragraf Oluşturma
Paragraf Tamamlama
Paragrafı İkiye Bölme
177 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
B. SES BİLGİSİ
B.1. Ses, Harf ve Alfabe
Harf ve Alfabe Nedir?
Türk Tarihindeki Alfabeler
Alfabetik Sıralama
Ünlü Harfler ve Ünlü Harflerin Özellikleri
Ünlü Harflerle İlgili Ses Olayları
Büyük Ünlü Uyumu Kuralı
Küçük Ünlü Uyumu Kuralı
Ünlü Düşmesi
Ünlü Türemesi
Ünlü Daralması
Ünsüz Harfler ve Ünsüz Harflerin Özellikleri
Ünsüz Harflerle İlgili Ses Olayları
Sertleşme
Yumuşama
Kaynaşma
Ünsüz Düşmesi
Ünsüz Türemesi
Türkçenin Ses Özellikleri
B.2. Hece
Hece Nedir?
Sözcüklerin Hecelere Ayrılması
Sözcüklerde Hece Sayısı
Hece Çeşitleri
B.3. Türkçenin Bürünsel Yapısı
Ulama
178 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
C.3. YAPI BİLGİSİ
C. 1.Türkçenin Yapısal
Özellikleri
Türkçenin Akrabalık Bakımından
Dünya Dilleri Arasındaki Yeri
Türkçenin Biçim Bakımından
Dünya Dilleri Arasındaki Yeri
C.2. Kök ve Ekler
İsim Kökler
Fiil Kökler
İkili Kökler
Yapım Ekleri
İsimden İsim Türeten Ekler
İsimden Fiil Türeten Ekler
Fiilden İsim Türeten Ekler
Fiilden Fiil Türeten Ekler
Çekim Ekleri
Çoğul Ekleri
İyelik Ekleri
Durum Ekleri
Tamlama Ekleri
Olumsuzluk Ekleri
Zaman Ekleri
Kişi Ekleri
İlgi Zamiri Eki
C.3. Yapılarına Göre Sözcükler
Basit Sözcükler
Türemiş Sözcükler
Bileşik Sözcükler
D.2. İsim
Varlıklara Verilişlerine Göre
İsimler
Özel İsim
Cins İsim
Varlıkların Sayısına Göre İsimler
Tekil isim
Çoğul İsim
Topluluk İsmi
Varlıkların Oluşuna Göre İsimler
Somut İsim
Soyut İsim
İsim Tamlamaları
Belirtili İsim Tamlaması
Belirtisiz İsim Tamlaması
Zincirleme İsim Tamlaması
Takısız İsim Tamlaması
İsmin Halleri
Yalın Hal
Belirtme Durumu
Yönelme Durumu
Bulunma Durumu
Çıkma Durumu
İsimlerde Küçültme
İsimlerde Pekiştirme
D.3. Zamir
Zamirin Tanımı
Sözcük Tipindeki Zamirler
Kişi Zamirleri
İşaret Zamirleri
Belgisiz Zamirler
Soru Zamirleri
Ek Halindeki Zamirler
İyelik Zamirleri
İlgi Zamirleri
D.4. Sıfat
Sıfatın Tanımı
Niteleme Sıfatları
Belirtme Sıfatları
İşaret Sıfatları
Sayı Sıfatları
Soru Sıfatları
Belgisiz Sıfatlar
Sıfat Tamlaması
Pekiştirme Sıfatları
Küçültme Sıfatları
Unvan Sıfatları
179 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
F. YAZIM KURALLARI VE NOKTALAMA İŞARETLERİ
F.1. Yazım Kuralları
İle sözcüğünün Yazımı
mi’nin Yazımı
-de Eki ile de Bağlacının Yazımı
-ki Eki ile ki Bağlacının Yazımı
Kısaltmaların Yazımı
Büyük Harflerin Yazımı
F.2. Noktalama İşaretleri
Nokta
Soru İşareti
Ünlem
Virgül
Noktalı Virgül
İki Nokta
Çift Tırnak İşareti
Tek Tırnak İşareti
Kesme İşareti
Üç Nokta
Kısa Çizgi
Uzun Çizgi
Ayraç
180 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
7. SINIF - TÜRKÇE
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Dü
zeyi
ne
uyg
un
din
lem
e/iz
lem
e b
ecer
isi g
eliş
tiri
r.
1. Dinleme-izlemeye hazırlık yapar ve dinlemeyle-izlemeyle ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Dinlemek/izlemek için uygun biçimde oturur.
1.2. Ses kaynağına uygun uzaklıkta olur.
1.3. Dinlemek/izlemek için hazırlık yapar.
1.4. Dinleme sürecinde görgü kurallarına uyar.
1.5. Dinleme/izleme amacını belirler.
1.6. Dinleme/izleme yöntem ve tekniğini belirler.
1.3. 7. Sınıf öğrencilerinin dinleme etkinliklerinde dikkatlerini 25-30 dakika sürdürebileceği dikkate alınmalıdır.
* Dinleme
* İzleme
* Hazırlık
* Dinleme amacı
* Dinleme yöntemi
* Görgü kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
181 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Dinlediklerini, izlediklerini tam ve doğru anlar.
2.1. Dinlediklerinin/izlediklerinin
konusunu, temasını, ana duygusunu
bulur.
2.2. Dinlediklerinin/izlediklerinin
ana ve yardımcı düşüncelerini bulur.
2.3. Dinlediklerinde/izlediklerinde
içerikle ilgili farklı türdeki sorulara
yanıt verir.
2.4. Dinlediklerinde/izlediklerinde sözcük dağarcığıyla ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.5. Dinlediklerinde/izlediklerinde cümle bilgisiyle ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.6. Dinlediklerinde/izlediklerinde metin bilgisiyle ilgili farklı türdeki sorulara yanıt verir.
2.7.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.4. Sözcük etkinliklerinde 6. sınıftan farklı olarak 7.
sınıfta yan anlam ile nitelik-nicelik bildiren sözcükler de
öğretilmelidir.
2.5. Cümle etkinliklerinde 6. sınıftan farklı olarak 7.
sınıfta amaç-sonuç, koşul, varsayım, beklenti, eleştiri,
önyargı, öneri, tasarı cümleleri de öğretilmelidir.
2.6. Metin etkinliklerinde 6. sınıftan farklı olarak 7.
sınıfta anlatım biçimini (açıklama, tartışma, öyküleme,
betimleme) vedüşünceyi geliştirme yollarını(tanımlama,
tanık gösterme, örnekleme, sayısal verilerden
yararlanma vb.) bulma gibi çalışmalar gerçekleştirilir.
*Konu
*Tema
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
*Gerçek-mecaz
anlamlı sözcük
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İşbirliği
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
* Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
182 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.8.Dinlediklerinde/izlediklerinde
sınıflama, sıralama ve gruplama yapar,
olayların gelişim sırasını söyler.
2.9. Dinlediklerini/izlediklerini kendi
cümleleriyle anlatır.
2.10. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin
kendi başlığını/başlıklarını önerir.
2.11. Dinlediklerini/izlediklerini görsel
olarak ifade eder.
2.12. Dinledikleriyle/izledikleriyle ilgili
drama yapar.
2.13. Dinlediklerinden/izlediklerinden yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.14. Dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle tahminler yapar.
2.15. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki içerikle ilgili
*Yan anlam
*Terim
*Nitelik-nicelik
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Neden-sonuç
cümlesi
*Olumlu-olumsuz
cümle
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
* Amaç-sonuç *Koşul
* Varsayım *Beklenti
*Eleştiri *Önyargı
*Öneri
183 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.16. Dinledikleriyle/izledikleriyle önceden dinlediklerini/izlediklerini ilişkilendirir (metinlerarasılık).
2.17. Dinlediklerinden/izlediklerinden çıkarımlar yapar.
2.18. Ele alınan bir metni durumu veya olayı uygun yöntem/teknik seçerek dinler
*Tasarı
*Metin türü
*Anlatım biçimi
3. Ele alınan bir metni, durumu veya olayı uygun bir amaç doğrultusunda dinler.
3. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Beden dili
*Vurgu-ton
*İletişim
*Sanat
*Bilim
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
184 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Sınıf içinde ve dışında dinlemeyle - izlemeyle ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. İyi bir dinleyici/izleyici olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmeye
istekli olur.
4.2. Dinleme/izleme sürecindeki
engelleri çözmede istekli olur.
4.3. Dinleyici/izleyici tiplerini tanır ve
yaşamı süresince karşılaştığı farklı
dinleyici tiplerine hoşgörüyle yaklaşır.
4.4. İlgi ve beğenisine uygun kişisel
dinleme-izleme arşivi oluşturur.
4. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Dinleyici
*İzleyici
*Dinleme
*İşitme
*Anlama
*Beden dili
*Görgü kuralları
*Ortam
*Zaman
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
185 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Hız
lı, a
kıcı
ve
anla
mla
nd
ırar
ak o
kur.
1. Okumaya hazırlık yapar ve okumayla
ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Okumak için vücudunu doğru
kullanır.
1.2. Okuma öncesi gerekli hazırlıkları
yapar.
1.3. Okuma araç-gereçlerini doğru
kullanır.
1.4. Çevresindekileri rahatsız etmeden
okur.
1.5. Okuma amacını belirler.
1.6. Okuma yöntemini/tekniğini belirler.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Okuma
*Okuma kuralları
*Okuma araç-
gereçleri
*Akıcı okuma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
186 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Okuduklarını tam ve doğru anlar.
2.1. Okuduklarının konusunu,
temasını ve ana duygusunu bulur.
2.2. Okuduklarının ana ve yardımcı
düşüncelerini bulur.
2.3. Okuduklarında içerikle ilgili farklı
türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Okuduklarında sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.5. Okuduklarında cümle bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.6. Okuduklarında metin çözümlemeyle ilgili farklı türdeki sorulara yanıt verir.
2.7.Okuduklarına ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.8.Okuduklarında sınıflama, sıralama
ve gruplama yapar, olayların gelişim sırasını söyler.
2.4. Sözcük etkinliklerinde 6. sınıftan farklı olarak 7. sınıfta yan anlam ile nitelik-nicelik bildiren sözcükler de öğretilmelidir.
2.5. Cümle etkinliklerinde 6. sınıftan farklı olarak 7. sınıfta amaç-sonuç, koşul, varsayım, beklenti, eleştiri, önyargı, öneri, tasarı cümleleri de öğretilmelidir.
2.6. Metin etkinliklerinde 6. sınıftan farklı olarak 7. sınıfta anlatım biçimini (açıklama, tartışma, öyküleme, betimleme) ve
düşünceyi geliştirme yollarını
(tanımlama, tanık gösterme, örnekleme,
sayısal verilerden yararlanma vb.) bulma gibi çalışmalar gerçekleştirilir.
*Konu
*Tema
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Başlık
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
187 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.9. Okuduklarını kendi cümleleriyle
Anlatır/özetler.
2.10. Okuduklarına ilişkin kendi
başlığını önerir.
2.11.Okuduklarını görsel
olarak/görselleri kullanarak ifade
eder.
2.12. Okuduklarıyla ilgili drama
yapar.
2.13. Okuduklarından yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.14. Okudukları ile ilgili kendi düşüncelerini paylaşır.
2.15. Okudukları ile önceden okuduklarını karşılaştırır.
2.16. Okuduklarından hareketle tahminler yapar.
2.17. Okuduklarında içerikle ilgili sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.18. Okuduklarında yazarın veya şairin amacını belirler.
2.19. Okuduklarından çıkarımlar yapar.
*Nitelik-nicelik
*Gerçek-yan-mecaz
anlamlı sözcük
*Terim
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Cümle
* Olumlu-olumsuz
cümle
*Karşılaştırma
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
* Amaç-sonuç *Koşul
* Varsayım *Beklenti
*Eleştiri *Önyargı
188 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
*Öneri
*Tasarı
3. Ele alınan bir metni farklı okuma türlerine göre okur.
3.1. Sesli okur.
3.2. Sessiz okur.
3.3. Grupça okur.
3.4. Drama yaparak okur.
3.5. Ekrandan ve görsel okur.
3.6. Serbest okur.
3.1. 7. sınıfta öğrencilerin bir dakikada 160-180 sözcüğü okuması beklenmektedir.
*Sesli okuma
*Sessiz okuma
*Doğal ses
*Ses şiddeti
*Metin
*Paragraf
*Noktalama işaretleri
*Dize
*Nakarat
*Durak
*Beden dili
*Görsel okuma
*Ekran
*Karikatür
*Fotoğraf
*Kitap
*Kitaplık
*Kitapçı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
-Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
189 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
*Kütüphane
*Kitap fuarı
*Okuma listesi
*İçindekiler
*Yazım kılavuzu
*Ansiklopedi
4. Sınıf içinde ve dışında okuma ile ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. Okuma ödevlerini yapmada istekli
olur.
4.2. Farklı amaçlar için okumaya istekli olur.
4.3.Farklı türdeki metinleri okumak için
istekli olur.
4.4. Kendi kültürüne özgü metinleri
okumak için istekli olur.
4.5. Farklı konulardaki metinleri okumak
için istekli olur.
4.6. Farklı yazar ve şairlerin eserlerini
okumak için istekli olur.
4.7. Okumanın önündeki engelleri bilir ve ortadan kaldırmaya istekli olur.
4.3. 7. sınıfta 6. sınıfa ek olarak makale, eleştiri, deneme ve roman türündeki metinlerin de kullanılması gerekmektedir.
4.4. Kendi kültürüne özgü metinler; mani, destan, ninni, masal, hikaye, bilmece, efsane, atasözü, fıkra, halk tiyatrosu ve tekerleme’dir.
*Okuma amacı
*Şiir
*Öykü
*Masal
*Tiyatro
*Gezi
*Günlük
*Anı
*Yaşamöyküsü
*Özyaşamöyküsü
*Bilimkurgu
*Röportaj
*Mektup
*Öykü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
190 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
*Köşeyazısı
*Makale
*Eleştiri
* Deneme
* Roman
*Mani
*Destan
*Ninni
*Halk Hikayesi
*Bilmece
*Tekerleme
*Efsane
*Fıkra
*Atasözü
*Halk tiyatrosu
*Yazar
*Şair
191 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini s
özl
ü o
lara
k if
ade
eder
.
1. Konuşmaya hazırlık yaparak konuşmayla
ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Konuşmalarında sesini doğru ve etkili kullanır.
1.2. Konuşmalarında vurgu, durak, ton,
kavşak, ezgi ve ulama gibi ses üstü
birimleri doğru ve etkili kullanır.
1.3. Konuşmalarında beden dilini etkili olarak
kullanır.
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşur.
1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşur.
1.6. Konuşma amacını belirler.
1.7. Konuşma konusunu belirler.
1.8. Konuşma yöntemini/tekniğini belirler.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Konuşma
*Ses
*Durak
*Ton
*Vurgu
*Ulama
*Kavşak
*Ezgi
*Görgü kuralları
*Dinleyici
*Ses yutma
*Ses ekleme
*Beden dili
*Soluk alma-verme
*Mimik
*Göz teması
*El-kol hareketleri
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
192 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Konuşurken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Belirlediği amaca uygun konuşur.
2.2. Konuşma amacını
gerçekleştirebilmek için uygun teknik ve
yöntemleri kullanır.
2.3. Belirlediği konuya uygun konuşur.
2.4. Konuşmaları sırasında bir
düşünceden ötekine geçerken mantıksal
bir akış ve bütünlük sağlar ve bunu
sağlamak için uygun geçiş sözcükleri
kullanır.
2.5. Konuşmalarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.6. Konuşmalarında gerekli dil bilgisi
kurallarına uyar.
2. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Konuşma amacı
*Konuşma konusu
*Sözcük
*Cümle
*Sözlü anlatım
*Dilbilgisi kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
193 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Konuşma türlerine uygun konuşur.
3.1. Hazırlıksız konuşma yapar.
3.2. Hazırlıklı konuşma yapar.
3. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Hazırlıksız konuşma
*Hazırlıklı konuşma
*Etkili konuşma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi tek.
yeterliği
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
Düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini sözlü olarak ifade etmek için istekli olur.
4.1. İyi bir konuşmacı olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmede
istekli olur.
4.2. Konuşmadaki sorunları düzeltmede
istekli olur.
4. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Sözlü anlatım
*İçtenlik
*Sorumluluk
*Dürüstlük
*Höşgörü
*Etkili beden duruşu
*Konuşma sorunu
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
194 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.3. Doğru ve etkili konuşan kişileri
örnek almaya istekli olur.
4 .4 . Ke n d in e uy g un b ir ko nu şm a üs l ub u ge l i ş t i rme ye i s t ek l i o l ur . 4.5. Sınıftaki seslendirme ve konuşma
etkinliklerine katılmaya istekli olur.
*Üslup
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
erile
ri:
An
latm
a
Ke
nd
ini y
azılı
ola
rak
ifad
e ed
er.
1. Yazmaya hazırlık yapar ve yazmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1.Yazma öncesi gerekli hazırlıkları yapar.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için
gerekli biçimsel özelliklere dikkat eder.
1.4.Yazıdaki düzeltme sembollerini tanır.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Yazma
*Yazı planı
*Yazma amacı
*Yazı araç-gereçleri
*Düzeltme sembolleri
*Yazma amacı
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
195 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.5. Yazma amacını belirler.
1.6. Yazacağı metin türünün özelliklerini dikkate
alır.
2. Yazarken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Yazı planını oluşturur.
2.2. Yazıdaki her paragrafta ayrı bir
duygu veya düşünceyi ele alır.
2.3. Yazacaklarını belli bir sıraya koyar.
2.4. Yazılarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Duygu ve düşüncelerini düzeyine
uygun olarak etkileyici biçimde yazar.
2.6. Yazının konusuyla ilgili, kısa ve
etkileyici bir başlık yazar.
2. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
* Yazı planı
* Paragraf
* Sözcük
* Konu
* Metin türü
* Başlık
*Noktalama
işaretleri
*Yazım kuralları
*Anlatım bozukluğu
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı d.
*Kişisel-sosyal yet.
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
196 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.7. Yazı türüne uygun biçimde yazar.
2.8. Dilbilgisi(yazım) kurallarına uyarak
yazar.
2.9. Noktalama işaretlerini doğru
kullanarak yazar.
3. Farklı türlerde yazma etkinlikleri yapar.
3. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Yazma
*Cümle
*Paragraf
*Sözcük
*Dikte etme
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve
Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
197 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Kendini yazılı olarak ifade etmek için istekli olur.
4.1. İyi yazabilmek için gerekli olan
bilgi ve becerileri geliştirmede istekli
olur.
4.2. Yazma sorunlarını belirlemede
istekli olur.
4.3.Karşılaştığı yazılı anlatım
yanlışlarını düzeltmede istekli olur.
4.4.Kendine ait bir yazı stili
oluşturmaya istekli davranır.
4.5. Güzel ve okunaklı yazı yazmaya
istekli olur.
4.6.Yazdıklarına ilişkin eleştirileri
dikkate alır.
4. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Ka rt
*G ü nl ü k
*Da ve t i ye
*G aze te
*D e rg i
*D uy ur u( i l an)
*Yaz ı l ı a n l at ım
*No t tu tma
*Re h b er
*Af i ş
*D uy ur u- i la n
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
198 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders Program Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Yaz
ın:
Yaz
ını A
nla
ma
Fark
lı ya
zar,
şai
r ve
yaz
ın t
ürl
erin
i tan
ır.
1.Yazın alanında belli başlı yazar ve
şairleri tanır. 1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Yazar
*Şair
*Metin
Beceriler
*Okur-yazarlık
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2.Farklı yazınsal türleri tanır ve ayırt
eder.
2. 6 . s ı n ı f ta k i yaz ın sa l tü r l er e ek o la rak 7 . s ı n ı f ta g ez i , fa b l , b iyo gr af i , ö yk ü, de n em e t ü rü n d e yaz ı l ar ya zmas ı be kl e nm ek te d ir .
*Şiir
*Masal
*Mektup
*Anı
*Günlük
*Gezi
*Fabl
*Biyografi
*Öykü
*Deneme
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
199 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Yaz
ın:
Yaz
ını A
nla
ma
Y
azın
sal t
ürl
erd
eki i
leti
leri
ken
di
ya
şan
tısı
ile
içse
lleşt
irir
.
1. Yazınsal metinler aracılığıyla edindiği bilgi, beceri ve tutumları kendi yaşamında uygular.
1.1. Yazınsal metinleri okurken hangi duyguları yaşadığını belirtir.
1.2. Yazınsal metinlerde karşılaştığı karakterlerin kendiyle benzeyen ve ayrılan yönlerini belirtir.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Duygu
*Karakter
*Yazınsal metin
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem çözme
*Eleştirel-Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin vatandaşlık
Yaz
ın: Y
azın
sal Y
arat
ıcılı
k
Dü
zeyi
ne
ve il
gisi
ne
uyg
un
far
klı k
on
ula
rda
yazı
nsa
l tü
rler
e yö
nel
ik ü
rün
ler
olu
ştu
rur.
1.Farklı şiir türleri ile ilgili düzeyine
uygun şiirler oluşturur.
1.6. sınıfa oranla daha uzun ve farklı konularda
şiirler yazılması beklenmektedir. *Şiir
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
200 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Farklı düz yazı türleri ile ilgili
düzeyine uygun metinler oluşturur.
2.6. sınıfa oranla daha uzun ve farklı konularda
düz yazılar yazılması beklenmektedir.
*Masal
*Mektup
*Anı
*Günlük
*Öykü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
Yaz
ın: Y
azın
sal S
anat
ve
Ele
ştir
i
Yazı
n a
racı
lığıy
la s
anat
sal
bak
ış a
çısı
gel
işti
rir
ve
ken
di y
azın
tar
zın
ı bel
irle
r.
1.Türkçe öğretiminin bir parçası
olan sanat etkinliklerine katılmaya
istekli olur.
1.1. Okuduğu veya kendi yazdığı yazınsal metni görsel sanatlarla ilişkilendirip geliştirir.
1.2. Okuduğu ve kendi yazdığı yazınsal metni işitsel/fonetik sanatlarla ilişkilendirir.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Sanat
*Resim
*Karikatür
*Fotoğraf
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
*İletişim ve Bilgi Teknolojileri Yeterliği
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
201 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Karşılaştığı farklı yazınsal metinleri
düzeyine uygun olarak eleştirir.
2. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Yazınsal metin
*Eleştiri
*Değerlendirme
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3. Belirli bir yazın türünü okumaktan
ve belirli bir yazınsal türde yazmaktan
zevk alır.
3. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Yazın türü Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
202 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
D
il B
ilin
ci v
e K
ulla
nım
ı:
Dil
Ku
llan
ımı
Ke
nd
i sö
zcü
k d
ağar
cığı
nı g
eliş
tiri
r ve
ku
llan
ır.
1. Söz varlığının yapısal, anlamsal ve
işlevsel özelliklerini kavrar.
1.1. Metin incelemeleri yoluyla söz varlığının
yapısını, anlamını ve işlevini kavrar.
1.2. Metinlerden bağımsız olarak oyun,
drama vb. etkinlikler aracılığıyla söz
varlığının yapısını, anlamını ve işlevini
kavrar.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkarak
söz varlığının yapısı, anlamı ve işlevini
kavrar.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Sözcük
*Söz varlığı
*Çağrışım
*Bilmece
*Bulmaca
*Sözcükte anlam
* Sözlük
*Eş anlam
*Zıt anlam
*Dilbilgisi
*Hece
*Harf
*Yazım kılavuzu
*Alfabetik sıra
*Ad
*Sıfat
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Araştırma ve Problem
çözme
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
203 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı /
Ders Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Kıb
rıs
kült
ürü
ne
ve
Kıb
rıs
ağzı
na
sah
ip ç
ıkar
.
1.Kıbrıs kültürünü ve Kıbrıs ağzı
özelliklerini benimser.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
*Dil
*Ağız
*Şive
*Türkçe
*Kıbrıs Ağzı
*Kültür
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
204 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı /
Ders Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Dili
, far
klı a
maç
lar
için
ku
llan
ır.
1. Türkçeyi güzel kullanmaya özen
gösterir.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
* Dil bilinci
*Dil kullanımı
*Dilin özenli kullanımı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2. Dilin kullanım amaçlarının
farklılaştığını bilir ve yazılı-sözlü dilde
uygulamalar gerçekleştirir.
1.1. Günlük dilin özelliklerini bilir ve yazarken,
konuşurken günlük dili kullanır.
1.2. Resmi dilin özelliklerini bilir ve kullanır.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir.
* Günlük dil
*Resmi dil
*Yazınsal dil
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*İletişim ve Bilgi teknolojileri yeterliği
205 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.3. Yazınsal dilin özelliklerini bilir ve kullanır.
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Bilg
i ve
ileti
şim
tek
no
lojil
erin
i Tü
rkçe
der
sin
e u
ygu
n o
lara
k
kulla
nır
.
1. Türkçe dersi ile ilgili çalışmalarında
bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanır.
1. 6. sınıftaki açıklamalar 7. sınıfta da geçerlidir. *Teknoloji
*Fotoğraf
*İnternet
*Sözlü-yazılı iletişim
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri
Yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
206 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
A. ANLAM VE ANLATIM BİLGİSİ
A.4. CÜMLEDE ANLAM
Cümlede Anlam İlişkileri
Özdeş Cümleler
Yakın Anlamlı Cümleler
Zıt Anlamlı Cümleler
Koşul-Sonuç Cümleleri
Amaç-Sonuç Cümleleri
Neden-Sonuç Cümleleri
Karşılaştırma Cümleleri
Anlatıma Göre Cümleler
Öznel Anlatımlı Cümleler
Nesnel Anlatımlı Cümleler
Tanım Cümleleri
Doğrudan Anlatımlı Cümleler
Dolaylı Anlatımlı Cümleler
Cümle Yorumlama
Cümleden Çıkarılabilecek Yargı
Cümle Tamamlama
Anlamlarına Göre Cümleler
Öneri Cümleleri
Varsayım Cümleleri
Eleştiri Cümleleri
Önyargı
Uyarı
Yakınma
Sitem
Küçümseme
Şaşırma
Beklenti
Özlem
Tahmin
Olasılık
Endişe
Beğeni
Abartı
Kararsızlık
Kesinlik
C.YAPI BİLGİSİ
Çekim Ekleri
Ek fiil
207 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
D.SÖZCÜK TÜRLERİ
Fiil
Eylemlerin Anlamsal Özellikleri
Kılış Eylemleri
Durum Eylemleri
Oluş Eylemleri
Eylemlerde Olumluluk- Olumsuzluk
Eylemde Kişi
Eylemde Kip Kavramı
Bildirme (Haber) Kipleri
Belirli Geçmiş (-di’li) Zaman Kipi
Belirsiz Geçmiş (-miş’li) Zaman Kipi
Şimdiki Zaman Kipi
Gelecek Zaman Kipi
Geniş Zaman Kipi
Dilek (Tasarı) Kipleri
Dilek-Şart Kipi
İstek Kipi
Gereklilik Kipi
Emir Kipi
Anlam Kayması
Ekeylemler
Bileşik Zamanlı Eylemler
Hikaye (Öyküleme) Bileşik Zamanı
Rivayet (Söylenti) Bileşik Zamanı
Koşul Bileşik Zamanı
Yardımcı Eylemler
Yapı Açısından Eylemler
Basit Eylemler
Türemiş Eylemler
Bileşik Eylemler
Zarf
Zarfın Tanımı
Zaman Zarfları
Yer-Yön Zarfları
Ölçü (Nicelik-Nitelik) Zarfları
Niteleme (Durum) Zarfları
Soru Zarfları
Edat, Bağlaç ve Ünlem
Edat
Görev, Yapı ve Anlam Bakımından Edatların Özellikleri
Türkçedeki Edatlar
Bağlaç
Görev, Yapı ve Anlam Bakımından Bağlaçların Özellikleri
Türkçedeki Bağlaçlar
Ünlem
Görev, Yapı ve Anlam Bakımından Ünlemlerin Özellikleri
Türkçedeki Ünlemler
208 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
8. SINIF - TÜRKÇE
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara Disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Dü
zeyi
ne
uyg
un
din
lem
e/iz
lem
e b
ecer
isi g
eliş
tiri
r.
1. Dinleme-izlemeye hazırlık yapar ve dinlemeyle-izlemeyle ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Dinlemek/izlemek için uygun biçimde oturur.
1.2. Ses kaynağına uygun uzaklıkta olur.
1.3. Dinlemek/izlemek için hazırlık yapar.
1.4. Dinleme sürecinde görgü kurallarına uyar.
1.5. Dinleme/izleme amacını belirler.
1.6. Dinleme/izleme yöntem ve tekniğini belirler.
1.3. 8. Sınıf öğrencilerinin dinleme etkinliklerinde dikkatlerini 30-35 dakika sürdürebileceği dikkate alınmalıdır.
* Dinleme
* İzleme
* Hazırlık
* Dinleme amacı
* Dinleme yöntemi
* Görgü kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
209 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Dinlediklerini, izlediklerini tam ve doğru anlar.
2.1. Dinlediklerinin/izlediklerinin
konusunu, temasını, ana duygusunu
bulur.
2.2. Dinlediklerinin/izlediklerinin
ana ve yardımcı düşüncelerini bulur.
2.3. Dinlediklerinde/izlediklerinde
içerikle ilgili farklı türdeki sorulara
yanıt verir.
2.4. Dinlediklerinde/izlediklerinde sözcük dağarcığıyla ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.5. Dinlediklerinde/izlediklerinde cümle bilgisiyle ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.6. Dinlediklerinde/izlediklerinde metin bilgisiyle ilgili farklı türdeki sorulara yanıt verir.
2.7.Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin kendi sorularını oluşturur.
6 ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıf için geçerlidir.
*Konu
*Tema
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
*Gerçek-mecaz
anlamlı sözcük
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İşbirliği
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
* Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
210 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.8.Dinlediklerinde/izlediklerinde
sınıflama, sıralama ve gruplama yapar,
olayların gelişim sırasını söyler.
2.9. Dinlediklerini/izlediklerini kendi
cümleleriyle anlatır.
2.10. Dinlediklerine/izlediklerine ilişkin
kendi başlığını/başlıklarını önerir.
2.11. Dinlediklerini/izlediklerini görsel
olarak ifade eder.
2.12. Dinledikleriyle/izledikleriyle ilgili
drama yapar.
2.13. Dinlediklerinden/izlediklerinden yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.14. Dinlediklerinden/izlediklerinden hareketle tahminler yapar.
2.15. Dinlediklerindeki/izlediklerindeki içerikle ilgili
*Yan anlam
*Terim
*Nitelik-nicelik
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Neden-sonuç
cümlesi
*Olumlu-olumsuz
cümle
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
* Amaç-sonuç *Koşul
* Varsayım *Beklenti
*Eleştiri *Önyargı
*Öneri
211 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
sorunları belirler ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.16. Dinledikleriyle/izledikleriyle önceden dinlediklerini/izlediklerini ilişkilendirir (metinlerarasılık).
2.17. Dinlediklerinden/izlediklerinden çıkarımlar yapar.
2.18. Ele alınan bir metni durumu veya olayı uygun yöntem/teknik seçerek dinler
*Tasarı
*Metin türü
*Anlatım biçimi
3. Ele alınan bir metni, durumu veya olayı uygun bir amaç doğrultusunda dinler.
3. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Beden dili
*Vurgu-ton
*İletişim
*Sanat
*Bilim
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
212 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Sınıf içinde ve dışında dinlemeyle - izlemeyle ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. İyi bir dinleyici/izleyici olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmeye
istekli olur.
4.2. Dinleme/izleme sürecindeki
engelleri çözmede istekli olur.
4.3. Dinleyici/izleyici tiplerini tanır ve
yaşamı süresince karşılaştığı farklı
dinleyici tiplerine hoşgörüyle yaklaşır.
4.4. İlgi ve beğenisine uygun kişisel
dinleme-izleme arşivi oluşturur.
4. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Dinleyici
*İzleyici
*Dinleme
*İşitme
*Anlama
*Beden dili
*Görgü kuralları
*Ortam
*Zaman
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
213 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
lam
a
Hız
lı, a
kıcı
ve
anla
mla
nd
ırar
ak o
kur.
1. Okumaya hazırlık yapar ve okumayla
ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Okumak için vücudunu doğru
kullanır.
1.2. Okuma öncesi gerekli hazırlıkları
yapar.
1.3. Okuma araç-gereçlerini doğru
kullanır.
1.4. Çevresindekileri rahatsız etmeden
okur.
1.5. Okuma amacını belirler.
1.6. Okuma yöntemini/tekniğini belirler.
6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Okuma
*Okuma kuralları
*Okuma araç-
gereçleri
*Akıcı okuma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
214 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Okuduklarını tam ve doğru anlar.
2.1. Okuduklarının konusunu,
temasını ve ana duygusunu bulur.
2.2. Okuduklarının ana ve yardımcı
düşüncelerini bulur.
2.3. Okuduklarında içerikle ilgili farklı
türdeki sorulara yanıt verir.
2.4. Okuduklarında sözcük dağarcığı ile ilgili farklı etkinlikleri yapar.
2.5. Okuduklarında cümle bilgisi ile ilgili farklı türdeki etkinlikleri yapar.
2.6. Okuduklarında metin çözümlemeyle ilgili farklı türdeki sorulara yanıt verir.
2.7.Okuduklarına ilişkin kendi sorularını oluşturur.
2.8.Okuduklarında sınıflama, sıralama
ve gruplama yapar, olayların gelişim
sırasını söyler.
6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Konu
*Tema
*Ana düşünce
*Yardımcı düşünce
*Başlık
*Olay
*Kahraman
*Yer
*Zaman
*Sözcük ve söz öbeği
*Sözcük dağarcığı
*Deyim
*Atasözü
*Özdeyiş
*Anlam
*Zıt anlam
*Anlamdaş
*Sesteş
*Somut-soyut sözcük
*Genel-özel sözcük
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
215 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.9. Okuduklarını kendi cümleleriyle
Anlatır/özetler.
2.10. Okuduklarına ilişkin kendi
başlığını önerir.
2.11.Okuduklarını görsel
olarak/görselleri kullanarak ifade
eder.
2.12. Okuduklarıyla ilgili drama
yapar.
2.13. Okuduklarından yola çıkarak kendi yaşamından örnekler verir.
2.14. Okudukları ile ilgili kendi düşüncelerini paylaşır.
2.15. Okudukları ile önceden okuduklarını karşılaştırır.
2.16. Okuduklarından hareketle tahminler yapar.
2.17. Okuduklarında içerikle ilgili sorunları belirler
*Nitelik-nicelik
*Gerçek-yan-mecaz
anlamlı sözcük
*Terim
*Olay örgüsü
*Başlık
*Canlandırma
*Cümle
* Olumlu-olumsuz
cümle
*Karşılaştırma
*Benzetme
*Küçümseme
*Sitem
*Şaşırma
*Tahmin
*Olasılık
*Abartı
*Özlem
* Amaç-sonuç *Koşul
* Varsayım *Beklenti
*Eleştiri *Önyargı
216 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
ve farklı çözüm önerileri sunar.
2.18. Okuduklarında yazarın veya şairin amacını belirler.
2.19. Okuduklarından çıkarımlar yapar.
*Öneri
*Tasarı
3. Ele alınan bir metni farklı okuma türlerine göre okur.
3.1. Sesli okur.
3.2. Sessiz okur.
3.3. Grupça okur.
3.4. Drama yaparak okur.
3.5. Ekrandan ve görsel okur.
3.6. Serbest okur.
3.1. 8. sınıfta öğrencilerin bir dakikada 180-200 sözcüğü okuması beklenmektedir.
*Sesli okuma
*Sessiz okuma
*Doğal ses
*Ses şiddeti
*Metin
*Paragraf
*Noktalama işaretleri
*Dize
*Nakarat
*Durak
*Beden dili
*Görsel okuma
*Ekran
*Karikatür
*Fotoğraf
*Kitap
*Kitaplık
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
-Eleştirel ve Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
217 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
*Kitapçı
*Kütüphane
*Kitap fuarı
*Okuma listesi
*İçindekiler
*Yazım kılavuzu
*Ansiklopedi
4. Sınıf içinde ve dışında okuma ile ilgili etkinliklere istekli olarak katılır.
4.1. Okuma ödevlerini yapmada istekli
olur.
4.2. Farklı amaçlar için okumaya istekli olur.
4.3.Farklı türdeki metinleri okumak için
istekli olur.
4.4. Kendi kültürüne özgü metinleri
okumak için istekli olur.
*Okuma amacı
*Şiir
*Öykü
*Masal
*Tiyatro
*Gezi
*Günlük
*Anı
*Yaşamöyküsü
*Özyaşamöyküsü
*Bilimkurgu
*Röportaj
*Mektup
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
218 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.5. Farklı konulardaki metinleri okumak
için istekli olur.
4.6. Farklı yazar ve şairlerin eserlerini
okumak için istekli olur.
4.7. Okumanın önündeki engelleri bilir
ve ortadan kaldırmaya istekli olur.
*Öykü
*Köşeyazısı
*Makale
*Eleştiri
* Deneme
* Roman
*Mani
*Destan
*Ninni
*Halk Hikayesi
*Bilmece
*Tekerleme
*Efsane
*Fıkra
*Atasözü
*Halk tiyatrosu
*Yazar
*Şair
219 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
eri
leri
:
An
latm
a
Ke
nd
ini s
özl
ü o
lara
k if
ade
eder
.
1. Konuşmaya hazırlık yaparak konuşmayla
ilgili temel kuralları uygular.
1.1. Konuşmalarında sesini doğru ve etkili kullanır.
1.2. Konuşmalarında vurgu, durak, ton,
kavşak, ezgi ve ulama gibi ses üstü
birimleri doğru ve etkili kullanır.
1.3. Konuşmalarında beden dilini etkili olarak
kullanır.
1.4.Görgü kurallarına uyarak konuşur.
1.5. Dinleyicileri dikkate alarak konuşur.
1.6. Konuşma amacını belirler.
1.7. Konuşma konusunu belirler.
1.8. Konuşma yöntemini/tekniğini belirler.
6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Konuşma
*Ses
*Durak
*Ton
*Vurgu
*Ulama
*Kavşak
*Ezgi
*Görgü kuralları
*Dinleyici
*Ses yutma
*Ses ekleme
*Beden dili
*Soluk alma-verme
*Mimik
*Göz teması
*El-kol hareketleri
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
220 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Konuşurken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Belirlediği amaca uygun konuşur.
2.2. Konuşma amacını
gerçekleştirebilmek için uygun teknik ve
yöntemleri kullanır.
2.3. Belirlediği konuya uygun konuşur.
2.4. Konuşmaları sırasında bir
düşünceden ötekine geçerken mantıksal
bir akış ve bütünlük sağlar ve bunu
sağlamak için uygun geçiş sözcükleri
kullanır.
2.5. Konuşmalarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.6. Konuşmalarında gerekli dil bilgisi
kurallarına uyar.
2. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Konuşma amacı
*Konuşma konusu
*Sözcük
*Cümle
*Sözlü anlatım
*Dilbilgisi kuralları
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*Eleştirel ve Yaratıcı Düşünme
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
221 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
3. Konuşma türlerine uygun konuşur.
3.1. Hazırlıksız konuşma yapar.
3.2. Hazırlıklı konuşma yapar.
3. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Hazırlıksız konuşma
*Hazırlıklı konuşma
*Etkili konuşma
Beceriler
*Okur-yazarlık
*İletişim ve bilgi tek.
yeterliği
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve Yaratıcı
Düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
4. Kendini sözlü olarak ifade etmek için istekli olur.
4.1. İyi bir konuşmacı olmanın
gerektirdiği becerileri geliştirmede
istekli olur.
4.2. Konuşmadaki sorunları düzeltmede
istekli olur.
4. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Sözlü anlatım
*İçtenlik
*Sorumluluk
*Dürüstlük
*Höşgörü
*Etkili beden duruşu
*Konuşma sorunu
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
*İletişim ve Bilgi Tek. Yeterliği
222 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4.3. Doğru ve etkili konuşan kişileri
örnek almaya istekli olur.
4 .4 . Ke n d in e uy g un b ir ko nu şm a üs l ub u ge l i ş t i rme ye i s t ek l i o l ur . 4.5. Sınıftaki seslendirme ve konuşma
etkinliklerine katılmaya istekli olur.
*Üslup
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bec
erile
ri:
An
latm
a
Ke
nd
ini y
azılı
ola
rak
ifad
e ed
er.
1. Yazmaya hazırlık yapar ve yazmayla ilgili temel kuralları uygular.
1.1.Yazma öncesi gerekli hazırlıkları yapar.
1.2.Yazı araç-gereçlerini doğru kullanır.
1.3.Yazılı metinleri oluşturmak için
gerekli biçimsel özelliklere dikkat eder.
1.4.Yazıdaki düzeltme sembollerini tanır.
1. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Yazma
*Yazı planı
*Yazma amacı
*Yazı araç-gereçleri
*Düzeltme sembolleri
*Yazma amacı
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
223 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
1.5. Yazma amacını belirler.
1.6. Yazacağı metin türünün özelliklerini dikkate
alır.
2. Yazarken kendini tam ve doğru olarak ifade eder.
2.1. Yazı planını oluşturur.
2.2. Yazıdaki her paragrafta ayrı bir
duygu veya düşünceyi ele alır.
2.3. Yazacaklarını belli bir sıraya koyar.
2.4. Yazılarında sözcükleri doğru ve
anlamına uygun kullanır.
2.5. Duygu ve düşüncelerini düzeyine
uygun olarak etkileyici biçimde yazar.
2.6. Yazının konusuyla ilgili, kısa ve
etkileyici bir başlık yazar.
2. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
* Yazı planı
* Paragraf
* Sözcük
* Konu
* Metin türü
* Başlık
*Noktalama
işaretleri
*Yazım kuralları
*Anlatım bozukluğu
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı d.
*Kişisel-sosyal yet.
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
224 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2.7. Yazı türüne uygun biçimde yazar.
2.8. Dilbilgisi(yazım) kurallarına uyarak
yazar.
2.9. Noktalama işaretlerini doğru
kullanarak yazar.
3. Farklı türlerde yazma etkinlikleri yapar.
3. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Yazma
*Cümle
*Paragraf
*Sözcük
*Dikte etme
*Metin türü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Eleştirel ve
Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
225 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
4. Kendini yazılı olarak ifade etmek için istekli olur.
4.1. İyi yazabilmek için gerekli olan
bilgi ve becerileri geliştirmede istekli
olur.
4.2. Yazma sorunlarını belirlemede
istekli olur.
4.3.Karşılaştığı yazılı anlatım
yanlışlarını düzeltmede istekli olur.
4.4.Kendine ait bir yazı stili
oluşturmaya istekli davranır.
4.5. Güzel ve okunaklı yazı yazmaya
istekli olur.
4.6.Yazdıklarına ilişkin eleştirileri
dikkate alır.
4. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Ka rt
*G ü nl ü k
*Da ve t i ye
*G aze te
*D e rg i
*D uy ur u( i l an)
*Yaz ı l ı a n l at ım
*No t tu tma
*Re h b er
*Af i ş
*D uy ur u- i la n
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
226 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders Program Çıktısı
Öğrenme Çıktısı Açıklamalar Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Yaz
ın:
Yaz
ını A
nla
ma
Fark
lı ya
zar,
şai
r ve
yaz
ın t
ürl
erin
i tan
ır.
1.Yazın alanında belli başlı yazar ve
şairleri tanır.
1. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Yazar
*Şair
*Metin
Beceriler
*Okur-yazarlık
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
2.Farklı yazınsal türleri tanır ve ayırt
eder.
2. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Şiir
*Masal
*Mektup
*Anı
*Günlük
*Gezi
*Fabl
*Biyografi
*Öykü
*Deneme
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
227 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Yaz
ın:
Yaz
ını A
nla
ma
Y
azın
sal t
ürl
erd
eki i
leti
leri
ken
di
ya
şan
tısı
ile
içse
lleşt
irir
.
1. Yazınsal metinler aracılığıyla edindiği bilgi, beceri ve tutumları kendi yaşamında uygular.
1.1. Yazınsal metinleri okurken hangi duyguları yaşadığını belirtir.
1.2. Yazınsal metinlerde karşılaştığı karakterlerin kendiyle benzeyen ve ayrılan yönlerini belirtir.
1. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Duygu
*Karakter
*Yazınsal metin
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem çözme
*Eleştirel-Yaratıcı düşünme
*Kişisel-sosyal yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin vatandaşlık
Yaz
ın: Y
azın
sal Y
arat
ıcılı
k
Dü
zeyi
ne
ve il
gisi
ne
uyg
un
far
klı k
on
ula
rda
yazı
nsa
l tü
rler
e yö
nel
ik ü
rün
ler
olu
ştu
rur.
1.Farklı şiir türleri ile ilgili düzeyine
uygun şiirler oluşturur.
1. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Şiir
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
228 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Farklı düz yazı türleri ile ilgili
düzeyine uygun metinler oluşturur.
2. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Masal
*Mektup
*Anı
*Günlük
*Öykü
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
*İşbirliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
Yaz
ın: Y
azın
sal S
anat
ve
Ele
ştir
i
Yazı
n a
racı
lığıy
la s
anat
sal
bak
ış a
çısı
gel
işti
rir
ve
ken
di y
azın
tar
zın
ı bel
irle
r.
1.Türkçe öğretiminin bir parçası
olan sanat etkinliklerine katılmaya
istekli olur.
1.1. Okuduğu veya kendi yazdığı yazınsal metni görsel sanatlarla ilişkilendirip geliştirir.
1.2. Okuduğu veya kendi yazdığı yazınsal metni işitsel/fonetik sanatlarla ilişkilendirir.
1.3.Okuduğu veya kendi yazdığı yazınsal metni dramatik/ritmik sanatlarla ilişkilendirir.
1.3. Dramatik/ritmik sanatlar; tiyatro, dans, sinema, opera, bale gibidir.
*Sanat
*Resim
*Karikatür
*Fotoğraf
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
*İletişim ve Bilgi Teknolojileri Yeterliği
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
229 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Karşılaştığı farklı yazınsal metinleri
düzeyine uygun olarak eleştirir.
2. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Yazınsal metin
*Eleştiri
*Değerlendirme
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
3. Belirli bir yazın türünü okumaktan
ve belirli bir yazınsal türde yazmaktan
zevk alır.
3. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Yazın türü Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı Düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Girişimcilik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
230 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
D
il B
ilin
ci v
e K
ulla
nım
ı:
Dil
Ku
llan
ımı
Ke
nd
i sö
zcü
k d
ağar
cığı
nı g
eliş
tiri
r ve
ku
llan
ır.
1. Söz varlığının yapısal, anlamsal ve
işlevsel özelliklerini kavrar.
1.1. Metin incelemeleri yoluyla söz varlığının
yapısını, anlamını ve işlevini kavrar.
1.2. Metinlerden bağımsız olarak oyun,
drama vb. etkinlikler aracılığıyla söz
varlığının yapısını, anlamını ve işlevini
kavrar.
1.3. Dilbilgisi çalışmalarından yola çıkarak
söz varlığının yapısı, anlamı ve işlevini
kavrar.
1. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Sözcük
*Söz varlığı
*Çağrışım
*Bilmece
*Bulmaca
*Sözcükte anlam
* Sözlük
*Eş anlam
*Zıt anlam
*Dilbilgisi
*Hece
*Harf
*Yazım kılavuzu
*Alfabetik sıra
*Ad
*Sıfat
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
*Araştırma ve Problem
çözme
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
231 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı /
Ders Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Kıb
rıs
kült
ürü
ne
ve
Kıb
rıs
ağzı
na
sah
ip ç
ıkar
.
1.Kıbrıs kültürünü ve Kıbrıs ağzı
özelliklerini benimser.
1. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Dil
*Ağız
*Şive
*Türkçe
*Kıbrıs Ağzı
*Kültür
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*İletişim ve bilgi
teknolojileri yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
232 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı /
Ders Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Dili
, far
klı a
maç
lar
için
ku
llan
ır.
1. Türkçeyi güzel kullanmaya özen
gösterir.
1. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
* Dil bilinci
*Dil kullanımı
*Dilin özenli kullanımı
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Araştırma ve Problem
çözme
*Yaratıcı ve Eleştirel
düşünme
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
233 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
2. Dilin kullanım amaçlarının
farklılaştığını bilir ve yazılı-sözlü dilde
uygulamalar gerçekleştirir.
1.1. Günlük dilin özelliklerini bilir ve yazarken,
konuşurken günlük dili kullanır.
1.2. Resmi dilin özelliklerini bilir ve kullanır.
1.3. Yazınsal dilin özelliklerini bilir ve kullanır.
1.4. Bilimsel dilin özelliklerini bilir ve kullanır.
1. Öğrencilerin günlük dil, resmi dil,
bilimsel dil ve yazınsal dili tanımaları ve bir
anlatımda/metinde dört temel dil
kullanımından hangisinin temel alındığını
fark etmeleri sağlanır.
* Günlük dil
*Resmi dil
*Yazınsal dil
*Bilimsel dil
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*İletişim ve Bilgi teknolojileri yeterliği
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
234 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
Öğrenme Alt Alanı / Ders
Program Çıktısı Öğrenme Çıktısı Açıklamalar
Temel
Kavramlar
Beceriler
Ara disiplinler
Dil
Bili
nci
ve
Ku
llan
ımı:
Dil
Ku
llan
ımı
Bilg
i ve
ileti
şim
tek
no
lojil
erin
i Tü
rkçe
der
sin
e u
ygu
n o
lara
k ku
llan
ır.
1. Türkçe dersi ile ilgili çalışmalarında
bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanır.
1. 6. ve 7. sınıftaki açıklamalar 8. sınıfta da geçerlidir.
*Teknoloji
*Fotoğraf
*İnternet
*Sözlü-yazılı iletişim
Beceriler
*Okur-yazarlık
*Girişimcilik
*İletişim ve bilgi
teknolojileri
Yeterliği
*Kişisel-sosyal
yetkinlik
*Eleştirel-Yaratıcı
düşünme
Ara Disiplinler
*Duyarlı ve etkin
vatandaşlık
235 Temel Eğitim Türkçe Dersi 1-8. Sınıflar Öğretim Programı
8. SINIF DİLBİLGİSİ KONULARI
A. ANLAM VE ANLATIM BİLGİSİ
A.5. Paragrafta-Metinde Anlam
Paragrafta Anlam
Ana Düşünce Bulma
Yardımcı Düşünce Bulma
Konuyu Bulma
Başlık Önerme
Paragrafta Yapı
Paragrafın Bölümleri
Paragraf Oluşturma
Paragraf Tamamlama
Paragrafı İkiye Bölme
Paragrafın Akışını Bozan Cümleyi Bulma
Paragraftaki Cümlelerin Yerini Değiştirme
Paragrafın Anlatım Yönü
Anlatım Biçimleri
Betimleme
Öyküleme
Açıklama
Tartışma
Düşünceyi Geliştirme Yolları
Karşılaştırma
Örneklendirme
Tanık Gösterme
Sayısal Verilerden Yararlanma
Tanımlama
Benzetme
Anlatım Bozuklukları
Anlamsal Düzeyde Anlatım Bozuklukları
B. SES BİLGİSİ
Durak
Vurgu
Temel Eğitim Hayat Bilgisi Dersi 1-3 Sınıflar Öğretim Programı 236
D. SÖZCÜK TÜRLERİ
Fiilimsiler(Eylemsiler)
İsimfiiller (Eylemlikler)
Sıfatfiiller (Ortaçlar)
Zarffiiller (Ulaçlar)
E. CÜMLE BİLGİSİ (SÖZDİZİMİ)
Cümlenin Öğeleri
Yüklem
Özne
Tümleç
Belirtili Nesne
Belirtisiz Nesne
Cümle Türleri
Yüklemin Türü Yönünden Cümleler
Eylem Cümlesi
İsim Cümlesi
Kuruluş Yönünden Cümleler
Düz (Kurallı) Cümle
Devrik Cümle
Anlam Yönünden Cümleler
Olumlu Cümle
Olumsuz Cümle
Soru Cümlesi
Ünlem Cümlesi
Yapı Yönünden Cümleler
Basit Cümle
Bileşik Cümle