TECHNOLOGY UPGRADE - Ghent University · down to earth ... gigantisch potentieel daar buiten, denk aan virtuele rondleidingen, visualisatie, historische sites die we met virtuele

| 1

TECHNOLOGY UPGRADE

CLOUD COMPUTING: DOwN TO earThHOWEST RICHT CENTRUM WATER OP

VIDEOGEBASEERDE ROOKDETECTIE

n°7 - viermaandelijks - oktober 2009

België - BelgiqueP.B.

8500 Kortrijk 1/24/2.373

howest - Marksesteenweg 58 - 8500 Kortrijk

TUK oktober 2009 2 |

ZONDAG 4 OkTObER 2009van 10 tot 17 uurHowest, Graaf Karel de Goedelaan 5, Kortrijk

Howest, de Hogeschool West-Vlaanderen is de innovatiepartner van veel bedrijven. Kom op de Open Bedrijvendag ontdekken hoe we ook uw bedrijf oplossingen op maat kunnen bieden. Maak op 4 oktober 2009 kennis met onze wetenschappers. Breng gerust uw vrienden en familie mee.

Wat ligt er op ons Open Bedrijvendag parcours?• Hoewordengamesontwikkeld?WatisdebetekenisvanHowestvoordegamesector?• Hoewerktvergisting?Welkonderzoekloopternaaralgenvoorwater-enrookgaszuivering?• Hoewerkteenkolomtest:volgdewegdievuilwateraflegtzodathetweerzuiverwordt.• HoebiedtHoweststudie-ondersteuningaanhuisbijmaatschappelijkkwetsbaregezinnen?• Hoewerktgelaatsherkenninginrealtime?• Analyseerdereal-timegegevensvanhetrendementvandezondieinonsfotovoltaïschparkophetdakwordtopgevangen.• Ontdek10mythesrondverlichting,10tipsvoorderenovatievanuwwoning,10do’sendon’tsalsuzonnepanelenkiest.• Geefeenantwoordopdevraagwelkelamphetmeestlichtgeeftenwineenenergie–audit.• Waanjezelfindestadvanjouwkeuzeenstuurjefamilieeendigitalepostkaart.• Bezoekhetonverwoestbarecomputerserverparkdatzichzelfgeneest indiennodig.OfhoeSKYNET,zoalswehetkennenvande

Terminator-series,nietverafmeeris.Hoewerkthetbreindatjenietkanuitschakelen,zelfsalsjeééncomputersaboteert?• Hoemaakjeeen3Dprintvaneenschetsvaneenproduct?• Ontdek,samenmetuwkinderen,dewereldvanMyMachine:deSpocker,hetFrietkanon,hetShake-AwakeBedendeBloemboxmet

tipsomhetmilieutesparen.• Volgeenworkshopomjouwinnovatieveideeënencreativiteittestimuleren.• Vind je weg in ons labyrint van de “Laagdrempelige expertise - LED”: sociale economie, netwerkeconomie, communicatie en

monumentenzorg.

Howest, enkele feiten & cijfers: • 4campussen,inKortrijkenBrugge• 780medewerkers• omzetuitonderzoek(1998-2008):60miljoeneuro• onderzoeksklanten:55%KMO´s;23%groteondernemingen;22%andere• samenwerkingmetindustriëleenacademischepartnersinNoord-AmerikaenZuid-Amerika,Europa,AziëenAfrika.

bEZOEk HOwEsT OP OPEN bEDRijvENDAG

| 3

vOORwOORD

VoordevijfdekeeralindevoorbijeachtjaarisHowestdoorwerkgeversorganisatiesen de overheid als meest ondernemende instelling van hoger onderwijs inVlaanderen uitgeroepen. Daarnaast heeft het initiatief dat Streekfonds West-Vlaanderen(beheerddoordeKoningBoudewijnstichting),IntercommunaleLeiedalenHowesthebbengenomenomsamenMyMachine (www.mymachine.be)op terichten,spontaandeaandachtgewektvandeUnitedNations.Beginseptember2009 hebben wij hiervoor op de World Summit in Monterrey (Mexico) dezehonoreringinontvangstmogennemen.

Ditallesmaaktonstrots.Maartegelijkertijdwillenweonsookbescheidenopstellen.Onzeeconomiestaat immersernstigonderdruk.Ookdeonderwijsportefeuillevandebevoegdeoverheid.

Onzeonderzoeksgroepenstaanaljareninvoortoepassingsgerichteopdrachtenopvraagvandeindustrieinbinnen-enbuitenland.Wezijnervanovertuigddatwijonzeinspanningennogmoetenverhogenombedrijvenenorganisatiesnogbeterteondersteunen.Zokunnenwesamendeeconomischedrukindeogenkijken.Innovatiewordtnogmeerdanvroegerdesleutel.Daarvoormoetenwecreatiefkunnenendurvenzijn.

Maarhoekunnenwealsbedrijfoforganisatiecreatiefzijn?Omopdezevraagin te spelen, heeft Howest al vier jaar geleden de onderzoeksgroep Innowiz(www.innowiz.be)opgericht.Dezehelptbedrijvenenorganisatiesuitbinnen-enbuitenland om contextuele creativeit, aangepast aan hun eigen dynamiek, teintroduceren.Enmetgrootsucces.OokeenorganisatiealsArtEconomy(www.arteconomy.be)doethierinschitterendwerk.Zeactiverendeverbindingtusseneconomieenkunsten.Zokunnenbedrijfsleiders(m/v)enkunstenaars(m/v)vanelkaarleren,opgelijkwaardigebasis.Uiteraardwerkenwenauwmethensamenopverschillendevlakken.

Creativiteitleidtooktotnieuweopstartendebedrijven.Dit is niet nieuw binnen de context van Howesten haar onderzoeksgroepen. Nieuw is wel dat westartenmeteeneigen(Business)Accelerator.Dezeincubator,genaamd‘TheStudios’,zalgelegenzijnindedynamiekvanonzecampusinKortrijk.Startendebedrijven in de context van productontwikkeling,multimedia en interactieve-3D zullen hierin terechtkunnen.Creatievecellenvanalbestaandebedrijvenzullenhenvervoegen. Inde loopvan2010zalTheStudiosopvollesnelheidgeraken.

Wil u kennismaken met onze onderzoekers (m/v),wil u onze wetenschappelijke laboratoria zien enontdekkenwatweallemaaldoenvoorbedrijvenenorganisaties?Danhebbenwijgoednieuwsvooru.OpdeOpenBedrijvenDagopzondag4oktober2009openendeonderzoeksgroepenonzecampus indeGraafKareldeGoedelaan5inKortrijk.Meerinfoopwww.howest.be/onderzoek.Totdan!Lode De GeyterAlgemeen Directeur Howest


technology upgrade ishetmagazinevanHowest58,[email protected]

www.tukortrijk.be

verantwoordelijke uitgeverLodeDeGeyter

redactieJohanDeGelas,LeenDeprez,AnnDumoulin,PietGrymonprez,BartLeenknegt,MichelPeeters,HildeRobberecht,StijnVanHulle,KatleenVanLandschoot

eindredactiePietGrymonprez

verleenden verder hun medewerking CharlotteBoeckaert,LucienBollaert,FrederikD’hulster,JohanDeGelas,ChristelDeMaeyer,JanDevos,CarlDousy,BartLeenknegt,RikLeenknegt,PieterMichiels,OlivierRysman,KurtStockman,LizvanDijk,StijnVanHulle,CiesVanneste,BramVanseveren,BartVanwalleghem,TimVermeiren,StevenVerstockt,BeckyVerthé

opmaakLeenDeprez

beeld coverLizVanDijk-CloudComputing:downtoearth-leesverderopp.6opmaak:DavidOosterlynck

wilt u technology upgrade gratis ontvangen?registreeruopwww.tukortrijk.be(klikop“joiningtu”)

uw advertentie in dit magazine?mailnaar:[email protected]

jaargang 3 nr. 7 | oktober 2009technologyupgradeverschijntdriemaalperjaar,infebruari,junienoktober.

GAME ON Howest geeft mee vorm aan internationale tentoonstelling..................................................................................................................................5

CLOUD COMPUTING: down to earth..................................................................................................................................6

FLANDERS MARINE Howest stelt expertise beschikbaar voor nieuwe cluster Flanders Marine..................................................................................................................................8

CENTRUM WATER nieuw opgericht centrum borrelt van de ideeën, plannen en projecten..................................................................................................................................9

VIDEOGEBASEERDE ROOKDETECTIE plaats van de brand, dikte van de rooklaag en het brandproces................................................................................................................................10

INNOWIZ op zoek naar bedrijven die willen innoveren................................................................................................................................12

GREEN PRODUCTS through a multicoloured approach ................................................................................................................................13

IMAGINE & SHAPE virtueel modelleren in CAD subdivision modelling................................................................................................................................14

CREATIEVE MOGELIJKHEDEN VAN ICT VOOR KMO’S wereldwijd bestudeerd................................................................................................................................16

HYDRAULISCHE MOTOREN onderzoek naar de energie-efficiëntie................................................................................................................................18

OPLEIDING PREVENTIEADVISEUR NIVEAU 1Howest en Amelior bundelen krachten................................................................................................................................19

NIEUWE MEDIA ACCELERATORHowest heeft zopas The Studios opgericht................................................................................................................................20

KALENDER ................................................................................................................................22

TECHNOLOGY UPGRADETUkORTRijk

| 5

howest geeft mee vorm aan internationale tentoonstellingGAmE ON

In de Kelders van Kuregem kunt u van 9 december 2009 tot 10 april 2010 de expositie Game On bekijken. Howest geeft mee vorm aan dit internationale succes.

Game On is de eerste grote internationaletentoonstellingoverdegeschiedenisendecultuurvan computer games. Deze tentoonstelling wasondermeeraltezieninLondon(UK),Chicago(USA),San Francisco (USA), Seattle (USA), Hong Kong(China)enMelbourne (Australië).9december2009opentdeze tentoonstellinghaardeuren inBrussel.De verwachtingen zijn hooggespannen want GameOn kreeg al enkele miljoenen bezoekers over devloer.HowestgeeftmeevormaandezeviermaandendurendeexpositieinBrussel.VoordeopleidingDigitalArts & Entertainment (DAE) van Howest is dit eenbelangrijkeopportuniteitomzich te tonenaanhetbredepubliek.“Defocusligtervolledigopgaming:degeschiedenisvangames,hoeeenspelgemaaktwordt, maatschappelijke aspecten van gaming.Kortom:videogaminginalzijnfacetten.Howestkandaarzijnstempeldrukkenophetonderwijsluik.Opdat event tonen we hoe iemand game developerkanworden - vooral door de acties naar lager ensecundair onderwijs. Veel potentiële studentenkomenermetonsincontact”,zegtRikLeenknegtdieopleidingscoördinatorisvanDAE.

Buitenlandse studenten aantrekkenHetmeevormgevenvandezeGameOnexpositietoontopnieuwdatdeexpertisevanDAEinternationaalwordterkend.OpditmomenttreffenwedevoorbereidingenomhetDAE-curriculuminternationaalaantebieden.Wezullenditookbekendmakenopallerleibeurzenenevenementeninbinnen-enbuitenland.Inseptember2010willenwestartenmeteenvolledigEngelstaligcurriculummetbuitenlandsestudenten.Daarisvraagnaar.

Unieke competenties inzettenEenandereuitdagingwaarmenbijDAEwerkvanmaaktisdievaneenvervolgtrajectophetbacheloraanbod.Howestwilzosnelmogelijkeenmasteropleidinggamingindesteigers.“InderesolutievandeVlaamseregeringstaatdatdesectordaarnoodaanheeftommeerwetenschappelijkonderzoekmogelijktemaken.Metonzeunieke competenties kunnenwedat aan.Degamesector verandert supersnel.Hetkomterdusopaanomopportuniteitentezienenervoortegaan.Bovendienmoeten onze mensen, met hun zeldzame competenties, zich continu kunnenherbronnenenzelfproductiefzijn.Vandaardatweeenspin-offplannenzodatonzedocentenproductiekunnendraaieninhunvakdomein.”

Game incubator“Denieuwegameincubatorzaldécompetentiepoolvoorinteractieve3Dwordeninonsland”,meentRikLeenknegt.“Bedrijvenactiefin3D,jongeafgestudeerdegamedeveloppers die hun eigen studiowillenopstarten, deonderzoeksgroepDAE die met diverse projecten bezig is: samen kunnen we een katalysatorzijn. Hét competentiecentrum voor alles wat temaken heeft met interactieve3D-technologie. Niet alleen binnen de gamesector. De technologie heeft eengigantischpotentieeldaarbuiten,denkaanvirtuele rondleidingen,visualisatie,historischesitesdiewemetvirtuelereconstructiestotlevenbrengen.3D-activiteitkanvoorveelbedrijveneenmeerwaardezijn.Wewordentrouwensoverstelptmetvragen:eenbewijsdatonsvalorisatiemodelerstaat”.

Grote ambitieHowestblijftinhetdomeinvaninteractieve3D-technologiedelatvoorzichzelfhoogleggen.“Wemoetenblijvenkwalitatiefmateriaalafleveren.Datonscurriculumopgesplitstisineenmajor 3D artsenmajor game development pastdaarbij.Twee duidelijk gefocuste majors dus, maar allebei trouw aan het technical artist-profiel. Onze expertise combineert het technisch programmeren en hetartistieke.Datmaaktonzeuniekepositieindemarkt.DaaromwillenweonsopdeIGF-competitierichten.Datisinternationaaldegrootstecompetitievoorgamedeveloppers.Deprijsuitreikingvandiewedstrijdvindtelkjaarplaatsopdegrootstegamebeursterwereld:GDCinUSA.Hetisonzeambitieomookdaarteschitteren”,aldusRikLeenknegt.

[email protected]


CLOUD COmPUTiNG: down to earth

Cloud Computing is het nieuwe modewoord in de industrie. Het is voordelig, het is gemakkelijk, het is voor iedereen, en naar alle waarschijnlijkheid zal de hele server IT-wereld er op termijn naartoe migreren. Er is echter nog een lange weg te gaan voordat alle marketingkreten te staven zijn aan de realiteit.

Voor veel IT’ers is Cloud Computing nog altijdeen vage term voor een back-end technologiewaar zij het liefst van al geen impact vanmerken.Developers blijken vooral geïnteresseerd in desoftwareomgeving waarop hun applicatie moetdraaien. Zij waren tot voor kort dan ook niet echtenthousiastovereentechnologiediedaarvolledigbuitenstaat. Bij traditionele datacentra bevindensoftwareontwikkeling en hardwarebeheer zich aantweeuiteindenvanhetIT-spectrum.Virtualisatieenallebijhorendeimplementatiesmaaktdaareeneindeaan.

Iederesysteemadministratorkanditbeamen.Destapnaareengevirtualiseerddatacentrumiseenvandemeestingrijpendeveranderingenopvlakvanserverssindsdemainframevoorgoedwerdopgeborgen.Hetluidteentijdperkinvangroenere,beterbeheerbare,maarvooralefficiënteredatacentra.

Steeds meer mogelijkheden Virtualisatiezorgtvooreenabstractielaagtussenhetklassiekehardware/Operating System (OS)-model.Die laagmaaktOS inzekeremate“draagbaar”endat maakt talloze nieuwe toepassingen mogelijk.Veel toepassingenpassenonderdenoemerCloud Computing: een brede term voor een waaier vanimplementaties. Developers zijn vol lof overinitiatievenalsMicrosoftAzureofIBMWebSpan.Ditzijn enorme gevirtualiseerde datacentra, waarvanderekencapaciteitenvolledigwordentoegewijdaanspecifieke Cloud-applicaties. Die laten developerstoe volledige client/server-platformen uit te rollenzonderdatereeneigenserverinfrastructuurnodigis.

SysteemadministratorshebbenmetCloud Computing dan weer de keuze voor een hybride systeem. Zekunnen een interne “mini”-cloud opbouwen meteigen infrastructuur en die uitbreidenmet externeresources via cloud providerswanneer dat nodigis. De extra capaciteit wordt naadloos opgenomenindebestaandeomgeving,enwordtgefactureerdineensoort“betaal-per-Hz”-systeem.Hetlaattoeomgebruikspiekenprobleemloosaantekunnenzonderdatduurderehardwarenodigis.

Dankzij deze nieuwe mogelijkheden ontwikkelenzichopdeIT-marktaanduizelingwekkendesnelheidallerlei nieuwe businessmodellen. Denk maar aanSoftwareasaService(SaaS).Incombinatiemeteenvirtualisatieplatform kan een IT-bedrijf zijn klantenserviceopmaataanbiedenentochdesupportkostendrastischverminderendooriedereoplossingzelftehostenopeigeninfrastructuur.Hetverlaagtdedrempelvoorklanten,wantzijmoetenniet langer rekeninghoudenmetde installatie vaneeningewikkeldebackendophuneigensystemen.Destapnaarvirtualisatielaatdeoptievanzogenaamdevirtual appliances toe: kant-en-klare virtuelemachinesdieout of the boxwerkendeomgevingvandeklant.

Demogelijkhedenzijneindeloos,deontwikkelingenvolgenelkaarpijlsnelopensoftwaregigantenstrijdenomdebovenhandtehalenindezegroeiendemarkt.

| 7

De rol van Sizing ServersInditchaotischelandschapvannieuwemogelijkhedenenontwikkelingenwerpthetSizingServersLabzichopalswaardevollekennispartner voor iedereVlaamseKMOmetinteresseindezegebieden.

Want ook Cloud Computing is niet altijd hetgedroomde ideaal. Innovatie in een KMO moetvaakplaats ruimenwegens tecomplexen teduur.Bestaandeinfrastructurenkunnenpasprofiterenvanalle voordelen als alle applicaties gemigreerd zijnnaar het Cloud-systeem. Daar wringt meestal hetschoentje: virtualisatie introduceert eenmijnenveldaan mogelijke probleemsituaties voor bestaandeplatforms.SizingServerswilhierdebedrijvenhelpen.

HetSizingServerslabvanHowestisrecenteennieuwVlaams InnovatieSamenwerkingsverbandopgestartmet steun van IWT. Zo wil Sizing Servers zijnuitgebreidekennisoveralleaspectenvanvirtualisatieenstress testingdelenenverspreiden.Datgebeurtdoorheelgespecialiseerdedienstverleningencasestudiesvoorbedrijvendiemethunproblemennietbijeensysteemintegratorterechtkunnenofdieeenonafhankelijkeopiniezoeken.DaarnaastorganiseertSizing Servers heel technische workshops voordevelopers en systeembeheerders. Zij leren eralgemenebest practicestoepasseninhunbedrijf.

De kennisopbouw wordt verder gerealiseerd ondermeer via Technologie Transfer (TETRA) onderzoekVirtualCloudComputingmetsteunvanhetIWT.Webrengenbedrijvensamenomrichtingtegevenaanons onderzoek. Zo kan het lab zijn kennis up todateen relevanthoudenendievlotpassen inzijndienstverlening.

Doelgerichte seminaries voor de IT-professionalOpvrijdagnamiddag27november2009organiseerthetlab,samenmetVOKA,eeneersteseminarierondeenprobleemaanpaktwaarbijnaiedereIT-KMOmeetekampenkrijgtbijdemigratienaarthe Cloud:databases.

Jarenlangzijndatabasesafgeradenalsniettevirtualiserenapplicaties.Dietijdenzijnvoorbij,mits je rekeninghoudtmetenkeleheelbelangrijkeendiepgaandeoptimalisaties.

InditseminariewilhetlabvooralIT’ersaansprekendiedatabasebeheerwelalsneventaakhebben,maargeenuitgebreideopleidingalsdatabasetunerhebben.Defocusligtopdevalkuilenbijdatabasesdie ineenvirtueleomgevingnefastkunnenzijnvoordeprestatiesvanhetsysteem.Hetwordteenuitgebreidehands on-sessierondgevirtualiseerdedatabases.Vragendieaanbodkomenzijn:WelkeOS-levelinstellingenkanutoepassen?Hoekanudestorageoptimaliseren?Welkedatabasesettingsgevenhetbesteresultaat?Concrete,onmiddellijktoepasbarekennisdusdieumeteenindepraktijkbrengtineenrealistischetestomgeving.

[email protected]


Op maandag 24 augustus 2009 werd in Oostende de vzw Flanders Marine opgericht. Met dit initiatief vanuit RESOC-Oostende wordt Vlaanderen als maritieme kennisregio op de kaart geplaatst. In navolging van enkele succesvolle internationale initiatieven zal deze Vlaamse mariene cluster instaan voor de verdere uitbouw van een Vlaamse cluster. Bedrijven, onderzoekslabo’s, netwerken en overheidsorganisaties, alle actief in het mariene of maritieme domein willen zo de concurrentiepositie van deze belangrijke Vlaamse industrie in dit domein verbeteren.

Flanders Marine wil een actieve ondersteuningbieden voor de regionale mariene en maritiemekennisontwikkeling door als partner op te tredenbijdenetwerkingtussenonderzoekersenbedrijven.TevenswenstFlandersMarinevoldoendevisibiliteitte creëren voor deVlaamseMariene enmaritiemeexpertise.Uiteindelijkishetdebedoelingominhetkader van een duurzame groei van de sector tekomen tot economische valorisatie van de kennisdoormiddelvancommercialiseerbareproductenendiensten.

DeuiteindelijkebedoelingisomvanFlandersMarineeenVlaamseCompetentiePoolofeenInnovatiefSamenwerkingsverbandtemakentendienstevandezezeerbelangrijkesectorvoorVlaanderen.Howestheefterbewustvoorgekozenomlidtewordenvandezemultisectoriëlecluster.Alskenniscentrummeteenduidelijkemultidisciplinairefocuswensenweopeenlaagdrempeligemanierkennisenexpertiseterbeschikkingtestellen.Zowillenwedeinnovatieineensectormeteenzeergrootpotentieelvoorconcretesamenwerkingtussenhetbedrijfslevenenexpertisecentrabevorderen.

Detoepassingsdomeinenzijnlegio:elektromechanischeaandrijvingen,duurzameenergieproductie,demilieusector,industriëleautomatisering,telecommunicatie,waterkwaliteit en behandeling en aquacultuur. Ze passen perfect binnen deexpertisedomeinenaangebodenvanuitHowest.

Door dit multidisciplinair karakter wordt ook de idee naar voren geschovenom een maritieme LED (Laagdrempelig expertise en Dienstverleningscentrum)opterichtenbinnenFlandersMarine,dieerkanvoorinstaandatopeenzeerlaagdrempeligemanier,ookkleinereKMO’sactiefindemarienesectordenodigeondersteuningkrijgenbijdeuitbouwvanhuninnovatiestrategie.

[email protected]

fLANDERs mARiNE howest stelt expertise beschikbaar voor nieuwe cluster Flanders Marine

| 9

Howest is één van de vier partners die investeren in een expertisecentrum dat zich toelegt op de waterkwaliteit in West-Vlaanderen. “Vroeger werkten we onafhankelijk van elkaar, maar het is beter de krachten te bundelen. De uitdagingen zijn immers groot”, zegt Charlotte Boeckaert als coördinator van het Centrum Water (CeWa).

Uit een studie van Universiteit Gent blijkt datVlamingenjaarlijks755miljoenm³waterverbruiken.Waterwasin2006goedvooreentotaleomzetvan3,37miljardEuro,17.000 jobsen409miljoenEuroinvesteringen in de watersector voor de periode1999-2004.Waterheeftduseenbelangrijkesocialeeneconomischerol.Maardesectorkijktaantegenuitdagingen, weet Charlotte Boeckaert . “In West-Vlaanderen is de industrie te veel afhankelijk vanwaterenenergie,daaltdehoeveelheidendekwaliteitvanhetgrondwaterenkanhetbeheervanafvalwaterbeter. Daarom hebben we het Centrum Wateropgericht”.

Opdracht van CeWaHet Centrum Water (CeWa) is een samenwerkingvandeProvincialeOntwikkelingsMaatschappij(POM)West-Vlaanderen, het Provinciaal Onderzoeks- enVoorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw(POVLT), de Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende (KHBO) en Howest, de HogeschoolWest-Vlaanderen. CeWa wil voor West-Vlaanderenhet expertisecentrum rond waterkwaliteit zijn. Hetkan rekenen op Europese, Vlaamse en provincialemiddelen. “We willen vraaggedreven oplossingenbieden voor waterproblemen”, zegt CharlotteBoeckaert. “Advies en onderzoek worden onzekernactiviteiten:proactiefonderzoekdatdetheorienaardepraktijkvertaalt.

Daarnaastverzamelenenverspreidenwe technologische,procestechnischeenbeleidsmatigeinformatie.Weorganiserenookinfodagen,workshopsenopleidingen.

Concrete plannenCeWaisopgerichtinoktober2008.Deofficiëlestartvondplaatsop26mei2009meteendrukbijgewoondeinfodaginhetPOVLTinRoeselare.“Wewerkenaaneenbusinessplan voorCeWaenhebbenprojectaanvragen lopen. Zowillenweonder meer tien verschillende mobiele waterbehandelingssystemen aankopendiewekunneninzettenbijbedrijven.Denkbijvoorbeeldaaneensnellezandfilter,eenreactormetbacteriënofeendesinfectie-unitopbasisvanozon.Bedrijvendiegeïnteresseerd zijn indergelijke (somsdure) systemen voorwaterzuiveringof-hergebruikzoudenzeeerstkunnenuittesten.Webrengendesystemenbijdebedrijven.Inruilvoorvergoedingvandewerkingskostenendegemaakteanalyseskunnenzedesystemenduseerstgoedkoopkunnenuittesten.Bevalthethen,dankunnenzebeslissenomzelfzo’nsysteemaantekopen.Datiséénvanonzeplannen.BinnenHowestishetLaagdrempeligExpertiseenDienstverleningscentrum(LED)Watertechnologieookbezigopeenlaagdrempeligemanierkenniseninformatiete geven aan ondernemingen en non-profitorganisaties. Via CeWa kan dit indetoekomstruimeruitgewerktworden.Hoebeterwebekendzijn,destemeervragenencaseswekunnenoplossen.CeWawilalsaanspreekpunt,schakelendoorverwijzerrondwatertendienstestaanvaniedereeninWest-Vlaanderen.Zokan het CentrumWater een belangrijke rol spelen in de sociaal-economischeontwikkelingvanWest-Vlaanderen”.

[email protected]@[email protected]

nieuw opgericht centrum borrelt van de ideeën, plannen en projectenCENTRUm wATER


Rook is gevaarlijker dan vlammen bij brand. Informatie over de rookontwikkeling is dan ook heel nuttig bij brandbestrijding. Tot op heden is die info beperkt en moeilijk meetbaar. Het onderzoek van Howest focust zich op dit probleem. De kracht van het videogebaseerd systeem voor rookdetectie is dat het info vanuit meerdere standpunten combineert tot een driedimensionale kubus van virtuele sensoren, de FireCube.

Het probleemDemeeste brandsystemen geven alleenmaar aandat er brand is. Geen verdere informatie.Waar debrandis,hoegrootdie is,desnelheidwaarmeehijgroeit, de rook:daarovergevende systemengeeninfo. “Nochtans zijn die gegevens heel belangrijk”,zegt Steven Verstockt. Hij doet voor Elektronica-ICTvanHowestsamenmethetMultimediaLabvanUniversiteitGentonderzoekrondbranddetectie.“Alsje het verloop van een brand kan voormodellerenkunnen de hulpdiensten efficiënter optreden enlevensredden.Wewerkensamenmeteenvakgroepvan de Universiteit Gent die brand probeert tevoorspellen.Nuduurtdeberekeningtelangengaatkostbaretijdverloren.Alswijkunnenzeggenopelkmoment,inrealtime,hoedikeenrooklaagis,waardebrandjuistzitkunnendevoorspellingenwordengeoptimaliseerd. Begin dit jaar zijn we begonnen,elk met onze onderzoeksopdracht. Regelmatigwisselenwe resultatenuit. Tijdenshet laatstedeelvan het onderzoek eind 2010, zullen we intensiefsamenwerken om zo tot een versnelling van demodelleringvanbrandtekomen.”

Videogebaseerd onderzoekHet onderzoeksluik van Howest focust zich opvideogebaseerderookdetectie.Viacamera’sruimtesmet rook analyseren dus. “Rook verspreidt zichsnellerdanvuur.Daaromspitsenweonsonderzoektoe op rookdetectie, maar onze technieken zijnook bruikbaar voor vlamdetectie. We willen méérgevendandeinformatievanapartecamera’s.Doorsamengebrachte informatie, ‘multi view,’ kunnenwe preciezer lokaliseren. Voor brandweerlui is hetbelangrijkomzoveelmogelijkinformatietekrijgen.Onsonderzoekwildieinformatiezosnelenzoaccuraatmogelijkaanleveren”,aldusStevenVerstockt.

Videogebaseerdebranddetectie isverwantmetvideobewaking.“Videobewakingis alomtegenwoordig en daarom willen we ons systeem laten werken op debestaande apparatuur. Wij werken aan een geautomatiseerde videobewakingmetgecombineerdeinformatievanverschillendecamera’s.Nietalleenvlam-enrookinformatieisbelangrijkombrandtevoorspellenentebestrijden,maarookdetailsuitdeomgeving. Een springende ruitofeenopengaandedeurhebbeninvloedopdebrandontwikkeling.Brandweermensenmoetenwetenwaarmensenzichbevinden.Dieinformatiekunnenwijookgeven.Meteensysteemdatalleenoogheeftvoorbranddetectiekandatniet.

Detectieopbasisvaninfraroodvideoisnognietonderzocht.Voordetectiewaarvideogebaseerdesystementekortschieten,zoalsdetectietijdensdenacht,lijktdetectieopbasisvaninfraroodeeninteressantepistevoorverderonderzoek.Decombinatievanbeidetypesensorenendeinvloedhiervanopdedetectieresultatenisietsvoorverderonderzoek.Veelvandegewonebeeldverwerkingtechniekenzijnbruikbaarbijinfrarood-video,alleendeinputisanders.Deoverstapnaarinfraroodisdusnietzogroot.”

Troeven van videogebaseerde rookdetectieDevoorgestelde videodetectie kansnel enaccuraat informatiegevenoverdeplaatsvandebrand,dediktevanderooklaagenhetbrandproces.“Zo’nsysteembestaatnogniet,endaarommakenwijerwerkvan.Onssysteemvanvideodetectiewilcomplementairzijnmetdebestaandesystemenenproblemendiegerelateerdzijn aan traditionele sensoren oplossen. Zo treden klassieke sensoren pas inwerkingalshetvuurofderookdichtbijisengaatkostbaretijdverloren.Dikwijlszijndezesystemenbedoeldvoorbinnenenzijnzenietinzetbaaringroteopenruimtes,zoalswinkelcentraofluchthavens.Beeldanalysekanwordeningezetdaarwaaranderedetectorentekortschieten.

Het(algemeen)onderzoekistienjaarbezig.Eerstrichttemenzichopvlamdetectie,nuoprookdetectie.Rookverspreidtzichsnellerenisooksnellerzichtbaarvoordecamera.Demeestevandevoorgesteldedetectietechniekenzijngebaseerdopkleur-envormeigenschappenenhettemporeelgedragvanrookenvuur.Naonderzoekisechtergeblekendatvelevandezemethodesnietbestandzijntegendevariatiesinrookenvlamkleur,rookdikteenbelichting.Wijproberenditinonsonderzoekteoptimaliseren.Vooreengoedelokalisatieishetimmersbelangrijkdatdedetectiecorrectis.Allesstaatofvaltmetdedetectie.”

viDEOGEbAsEERDE ROOkDETECTiEplaats van de brand, dikte van de rooklaag en het brandproces

| 11

Verloop van het onderzoekHet onderzoek is gestart in 2009 met eenliteratuurstudie. In maart begon Howest op basishiervanalgoritmes teontwikkelenvoordetectieenlokalisatie.“Wijgebruikenbestaandetechniekenenonsnieuwontwikkeldeachtergrondmodelvoorrook.De bestaande achtergrondmodellen zijn immersbedoeldvoordedetectievanobjecten,nietvooreendynamischengradueelverschijnselzoalsrook.Onsmodelbaseertzichopchrominantieengeleidelijkeveranderingen in kleurwaarden. Om het even welktyperookkunnenwedetecteren.

Vervolgens onderwerpen we de resulterendevoorgrondbeeldenaaneenenergieanalyseomeendegradatie in de zichtbaarheid van de randen tedetecteren.De laatstestap isde ‘disorder’-analysewaarbij we kijken hoe de randen van rookregio’szich in een bepaalde tijdsspanne gedragen. Dat isde detectie. Vervolgens doen we aan lokalisatie.We voegen door homografische projectie dedetectieresultatenvanmeerderecamera’ssamenineen 3D-kubus van de omgeving, de FireCube. Dekubus is een raster van virtuele videosensoren, desnijpunten van de horizontale en verticale vlakkenwaaropweprojecteren.Zokunnenwepreciesbepalenwaarderookzichbevindt.

Tenslottevolgtderookpropagatie.Daarbijanalyserenwedelokalisatieresultatenin de tijd en zien we hoe de rook zich verplaatst en groeit. De universitairevakgroepwaarmeewe samenwerken gebruikt gelijkaardige voorstellingen voorhetmodellerenvanbrand.”

En nu?De detectie en lokalisatie zijn al enkele keren getest, onder andere tijdensrooktesten in de zogenaamde Monovolume van Universiteit Gent in de Sint-Pietersnieuwstraat.“IndeondergrondseparkinghebbenwerooktestenuitgevoerdmetSomati,leveranciervanproductenvoorbrandbeveiligingensecurity systemen.Met Warington Fire hebben we testen gedaan in room corner-omgeving. Deeersteresultatenzijnheelbevredigend.Nuleggenweonstoeopdedetectievanpropagatie,voorlopighetlaatstestukindepuzzel.”

StevenVerstocktheeftzijnonderzoekalopdiverseinternationalecongressenensymposiatoegelicht–eenbewijsdatdewetenschappelijkewereldgeïnteresseerdis. “Wij zijn één van de eersten die ons toeleggen op lokalisatie. We zienmogelijkhedenvoorverderonderzoek.ErzijnimmersnogheelwathiatenopvlakvanITenfire engineering,zoalsgebruiksvriendelijkeencompacteinterfacesdiedeinformatiegoedinkaartbrengenendecommunicatievandieinformatie.Erzijndusnogveelmogelijkhedenvoorvervolgprojecten”,besluitStevenVerstockt.

[email protected]


op zoek naar bedrijven die willen innovereniNNOwiZ

I

INNOWIZ is het resultaat van jaren intensief onderzoek naar toegepaste creativiteit door onderzoekers verbonden aan het Industrial Design Center van Howest. Nu de testfase achter de rug is, kan het INNOWIZ-team vandaag uitpakken met een kwalitatieve dienstverlening op maat van elk bedrijf.

INNOWIZ(InnovationWizard)iseenmethodeinvierstappen om projecten creatief en resultaatgerichtaantepakken.Achterdemethodeziteenuitgebreideonline database van creativiteitstechnieken,een up-to-date bundeling van zowel analoge alsgeavanceerde,interactieveWeb2.0tools.Deonlinedatabasewww.innowiz.beverzamelteenhonderdtalofflineenonlinecreativiteitstechnieken.Dedatabasewordt regelmatig aangevuld en geüpdatet metnieuwe technieken. De technieken verhogen hetcreatiefdenkvermogenengevenextrazuurstofominnovatie-ofveranderingsprocessendoortevoeren.

INNOWIZwilorganisatiesenbedrijvenwegwijsmakenindezetechnieken,omdiezelftelerentoepassenopeigenprojecten.Defocusvarieertvanorganisatorischeovertechnischetotstrategischeprojecten.

Succesvolle setsINNOWIZ gaat voor maatwerk. Het team steltvoor bedrijven een persoonlijke toolbox mettechniekensamen,gecombineerdmeteeninitiatieenbegeleiding.Debedoelingisaltijdomstapvoorstapeeninnovatiecultuuringangtedoenvinden.

Demethodewerkt.BedrijvenalsUnilin,RecticelofRensonwoondenalmeerdereINNOWIZ-sessiesbij.RecticelpastdeINNOWIZ-methodetoeenverhoogthiermeede kwaliteit van zijn interne brainstormsessies en productinnovaties. INNOWIZadviseerde fietsonderdelenproducent Curana bij het bedenken van een nieuwbagageconceptenverschillendestartendebedrijvenuitderegiowarenenthousiastover de aangeboden technieken na een Summerschool workshop afgelopenzomer.OokdemedewerkersvanhetinternationaalgelauwerdeMyMachineprojectvanIntercommunaleLeiedal,StreekfondsWest-VlaanderenenHowesthanterende INNOWIZ-methode. Mc Three Carpets uit Waregem knoopte evenzeer eensamenwerkingaan.Erstaatookeentrajectmeto.a.VDABgeplandvoorhetnajaar.Ditzijnslechtsenkelevoorbeeldenvanconcreterealisaties.

Werken aan bekendheid“Onzetechniekenzijnbreedinzetbaar”,luidthetbijhetINNOWIZ-team.“Startendebedrijven, KMO’s, consultancybureaus, grote firma’s, non-profitorganisaties,de onderwijssector: allemaal hebben ze baat bij onze aanpak. Iedereen diede ambitie heeft om te veranderen of te innoveren kan bij ons terecht. Ofhetnu is vooradviesbij eenconcurrentieanalyse, een zoektochtnaarnieuwesamenwerkingsmogelijkheden, een responsverhogende website, alternatievemanierenomzichteprofileren:metonzewaaieraantechniekenontstaantalvanideeënenmogelijkheden.Dereactiesenresultatendiewetotnogtoehebbenbereiktzijnpositief.Nuishettijdomonsinitiatiefbrederbekendtemaken”.In2009–EuropeesjaarvanCreativiteitenInnovatie–iseenINNOWIZ-adviesopmaatgratis.

[email protected] [email protected] becky.verthe@howest.bewww.innowiz.bewww.industrialdesigncenter.be

| 13

through a multicoloured approachGREEN PRODUCTs

Howest zoekt bedrijven die hun processen of producten willen laten doorlichten op vlak van duurzaamheid. Internationale en multidisciplinaire teams studenten buigen zich van 8 tot 20 februari 2010 over problemen van grote en kleine bedrijven en stellen duurzame oplossingen voor.

Howestwerkt samenmetdePolitecnicodiMilano,Hanzehogeschool Groningen, Haagse Hogeschool,ESADEscuoladeArteseDesign,UniversityofWalesInstituteUWIC,UniversitédeTechnologyCompiegneUTCenPolytechSavoieEcoled’Ingenieursvooreenintensiveprogram.Onderdenoemer‘Greenproductsthrough a multicoloured approach’ komen zestigbuitenlandse en zestig Howest-studenten uit despecialisaties milieukunde, scheikunde, elektronica,elektromechanicaenindustrieel(product)ontwerpensamen.Op hun programma staan ondersteunendeochtendlezingen en teamwerk voor een concreetindustrieprojectindenamiddag.

Groene oplossingenTweeintensievewekenlangwerkendebachelor-enmasterstudenten in twintigmultidisciplinaire teamsrondechteindustriëleproductcasesmetalsdoel:deimpactvaneenindustrieelproductofprocesophetmilieu verminderen. Dit gebeurtmet een aandachtvoorethischeeneconomischeaspecten.

Voordiecaseskunnenallebedrijvenhunproductofproces voorstellen. Er worden er tien geselecteerddie van telkens twee studententeams een groenantwoord krijgen. Elk probleem krijgt dus tweeuitgewerkteoplossingen.Bruikbareoplossingenook,wantdestudentenkrijgenfeedbackvanverschillendeinternationaledocentenenvanhetbedrijf.Zobekomenwerealistische,bruikbareengoedealternatieven.

Win-winsituatieDitprojectbeantwoordtaandenodenenuitdagingenomduurzameproductenteontwikkelen.Duurzameinnovatieiseennieuwebedrijfsstrategiewaarbijduurzaamproductontwerp,verantwoordelijkheideninnovatiesamensmelten.Vooreenbedrijfkanhetleidentotkostenefficiëntie,passievoorinnovatieenmarktleiderschap.Voorstudentenisheteenmanieromvoorbereidtezijnopdesnelveranderendecontextenverantwoordelijkheidtenemeninhuntoekomstigejobalsontwerper,ingenieurofproductontwikkelaar.Zemakenkennismetdestriktereglementeringen,beperkingenenuitdagingenwaarhetbedrijfslevenmeegeconfronteerdwordt.

Bekroond initiatiefIn2010ishetdevierdekeerdatstudentenenhetbedrijfslevensamenwerken.Hetiseensuccesvolinitiatiefdatleidttotmooieresultaten.BijdevorigeeditiewerdhetconcepttrouwensbekroondmetdeDesignManagementEuropeAward:eenprijsvoor‘bestdesignmanagementpractices’.Voordeuitgavevan2010–diedusdraaitrondduurzameinnovatie–kanelkbedrijfprojectenindienen.Datkannogtot15november2009.Deelnameisgratis,alleenwordtverwachtdatdegeselecteerdebedrijvendestudenteninputgevenenhenbegeleiden.Datisookdebestegarantievooroplossingenopmaatvanhetdeelnemendebedrijf.

Bedrijvendieeenprocessenofproductenhebbendieduurzamerkunnen,nemencontactopmetFrederikD’hulster

[email protected]


Al jaren gebruikt men CAD (Computer Aided Design) om functionele producten te ontwikkelen. Tegenwoordig moeten producten niet alleen goed werken maar er ook goed uit zien. Subdivision modelling is een digitale modelleermethode om sneller producten te ontwikkelen zonder vormbeperkingen van de gebruikte softwaretools.

Solid versus SurfaceErzijn tweeveelgebruiktemodelleermethodesvoordigitalevormbeschrijving.De meest bekende technologie is modelleren metsolids (volumes): vertrekkende van eenvoudige2D-schetsen en operaties als extrusies enomwentelingen, gecombineerd met Booleaanseoperaties, kunnen we vrij complexe modellenbekomen. Vooral het gebruiksgemak van dezemethodeheeftervoorgezorgddatsolid modellingvandaagdemeestgebruikteCAD-technologieis.

Ouderenveelcomplexerisdemethodeomdigitalevormentebeschrijvenviaoppervlakken.De vormvrijheid bij surface-modellers (creatievan vrije-vorm vlakken of surfaces gebaseerd opde NURBS -technologie) vergt veel inzicht in hetopzettenvandemodelleneninhetbehoudenvandecontinuïteittussendediverseoppervlakken.

HybridDe beide modelleer-methodes bestaan nu in éénpakket.Dezehybrid modellerscombinerenhetgemakvansolid modelling metdevormgeeflijkevrijheidvansurface modelling.Maarerblijvenbeperkingen.

Subdivision modellingSubdivision modellingisontstaanindegames-enfilmindustriewaarvooralmetpolygonalemodellersalsMayaen3dsMaxwordtgewerkt.Nuzijnsubdivision surfacesdoorgedrongenindeproductcreatie.

Wat zijn subdivision surfaces ?Subdivision modelling (kortweg ‘Subd modelling’) vertrekt van een geslotenprimitieve(typischeenbolofeenkubus)diewetoteeneindproductmanipuleren.Wekunnenalshetwarehetdigitaleoppervlaktrekkenenduwentotdegewenstevorm.VandaarookdetermVirtual Clay modelling.

imAGiNE & sHAPE virtueel modelleren in CaD subdivision modelling

| 15

Voordelen Subd modellingVirtual clay modellingwasalmogelijkmetgewoneNURBSsurfaces maartochbiedtSubdmodellingveelvoordelentegenoverdeoudetechniek.

BijNURBSsurfacesmoetdeontwerpervoortdurendafvragenofdeoppervlakkenonderlingcontinuzijn.Zo kan de motorkap van een auto uit tientallenoppervlakken bestaan. Toch ziet het eindproducteruitalseenenkelvoudigdoorlopendoppervlak.Ditkan alleen door elk afzonderlijk oppervlakmet deaanpalende oppervlakken zodat geen overgangenzichtbaarzijn.NietzobijSubdsurfaces:daarwerkenwemetéénoppervlakwaaruithetvolledigeproductisopgebouwdendatinherentcontinueis.Wemoetenzelfsmoeitedoenomeendiscontinuïteitinhetgeheelaantebrengen,watuiteraardooklukt.

Eenandervoordeelisdatlokalewijzigingenmogelijkzijn binnen een beperkt gebied. Bijvoorbeeld eencomplexeuitstulpingmodellerenkandoorlokaalhetdetailniveauvanhetsubdivision surfaceteverhogen(hetsubdividen,onderverdelen)enbinnendiezoneverdertewerken.BijgewoneNURBSsurfacesheefteen vormmanipulatie vaak invloed op quasi hetvolledigeoppervlak,maarnietbijSubdsurfaces.

Eenvoorbeeld.Bijhetontwerpenvaneenhaardrogeropdetraditionelemaniermoetenwedebehuizingvanhetverwarmingselementlostekenenvanhethandvat.Datisimmerstecomplexomuithetzelfdeoppervlakvandebovenbouwtewordengemodelleerd. Na afwerking van beide delen wordt een vloeiende overganggeconstrueerd(eenzogenaamde‘blend’).Resultaat:minstensdrieoppervlakken,met dus minstens twee overgangs- (lees:probleem)zones waar we continuïteitmoetenvoorzien.

In Subdmodelling startenwemet een cilinder, vandaaruitmodellerenwedebovenbouw(meestaldoortrekkenenduwen)enlatenweonderaandevervormdecilindereenzoneuitstulpen,hetdetailleringniveaulokaalverhogenenvandaaruithethandvatletterlijksculpteren.

Het eindresultaat is één enkel oppervlak dat ook tijdens het volledigemodelleringsprocescontinuïteitbehoudtzonderingrepen.Wildegebruikertocheenscherperandalsdesign feature danhoefthijmaardierandteselecterenendescherpteaantegeven.

Nogeenvoordeelisdat,eenshetSubdoppervlakafis,heteenvoudigisomdevormnog te veranderen. Alles blijft continu enwe kunnen door het koppelenvaneencurveaanhetoppervlakdeglobalevormsnelwijzigendooralleendegekoppeldecurvetemanipuleren.

SubdmodellingkentveeltoepassingenbinnenDigitalArts&Entertainment,lees:gamedesignenalleswatmetdigitaalmodelleren indefilmindustrie temakenheeft.

Maardeengineering wereld,waarhetheledigitaleontwerpproceseropgerichtisomechteproductentemaken,heeftnogweinigvruchtenkunnenplukkenvandezeontwikkeling.DatkomtomdatdeoutputvanSubdmodellingvroegervooralgebaseerd was op polygonen. Howest onderzoekt demogelijkheden van CADpakkettenwaarbijdebeperkingenvanditwerkennietmeervandepartijzijn.

[email protected]


DeUniversidadedoMinhoinGuimarãesheeftzichgebogenovercrowdsourcing,devoor-ennadelentegenelkaarafgewogenenkwamtoteenpositieveevaluatie.ZekervoorKMO’sisheteengoedezetomzichteberoepenopspecialistenenervaringenvanwebgebruikers.Crowdsourcingisimmerseenpakgoedkoperdanwerkenmeteigenofingehuurdespecialisten.Kortom: op een goedemanier gebruikt kan crowdsourcing eenoplossing zijnvoordeleegloopvanbedrijvenenkanhetveelnuttige,nieuwezakelijkeideeënopleverenvoorkleineenmiddelgroteondernemingen.Controle versus vertrouwenEenanderthemadatopdeconferentiewerdaangesnedenwasdatvan trust,vertrouwendus.Bijinformaticaprojectenzijndikwijlsveelcontrolemechanismenenproceduresingebouwd.Diemoetenkwaliteitgaranderen.Ondanksdedoorgedrevencontroleenallerleiprojectmanagementtechniekenblijktnietaltijdallesvlekkeloosteverlopen.Tijdsschema’sgerakenaleensindewar,vooropgesteldebudgetgrenzenwordenoverschreden enondanks strikte controles laten realisaties kwalitatiefsomstewensenover.Hoekomthetdatinformatiesystemen(denkaanCRM-ofERP-projecten)bijhetenebedrijfwélenbijhetanderenietsuccesvolgeïmplementeerdgeraken?JanDevoswijtdataan‘vertrouwen’.“Ingenieurshebbendeneigingomalles te controlerenen staanwantrouwig tegenover het begrip trust.Trustofvertrouwen is immersmoeilijkcontroleerbaar.Nochtans ishetdesleutel indezakenwereldvandaag.Neemnubijvoorbeeldwebsites.Welkezijnpopulair?Dezedie vertrouwen uitstralen en erin slagen de bezoeker te overtuigen. Sommigee-bedrijvenlopenvlotterwijlanderenvolledigfloppen.Omdatzegeenvertrouwenopwekken. Uit onderzoek van vijfmislukte projecten bij KMO’s die wij hebbenbestudeerd,blijktdateenvertrouwensbreukaandebasislagvandemislukking.Ishetvertrouwenweg,dankomthetnooitmeergoed.”

Diverse vertrouwensniveausDe notie vertrouwen is weinig bestudeerd in business-to-business relaties.Nochtansisheteenbelangrijkthema–vooralvoorKMO’s.Inderelatiemetzijnleveranciersisvertrouwencruciaal.Terwijlgrotebedrijvendemiddelenenkennishebbenomcontrolesystemenoptezettenenuittebouwen,iszakendoenvooreenkleinereondernemervooraleenkwestievanvertrouwen.Mengaatinzeemetleveranciersmetwiehetkliktendievertrouwenopwekken.Vertrouweniseenbegripmetveledimensies.Zoiserbijvoorbeeld‘gecontracteerdvertrouwen’:vertrouwendatrationeelberedeneerdisvastgelegdincontracten.Controlemechanismen, penalisaties en bonussen zijn er prominent aanwezig.Helemaalanders ishet ‘prestatiegebaseerdvertrouwen:eenhogerevormvanvertrouwen gebaseerd op behalen van projectdoelstellingen. De beide partijenweten vanelkaarwaarmee zebezig zijn en voelenniet debehoefte elkaar tecontrolerenmaarhebbeneenvertrouwensrelatie.

Vertrouwen waarmaken“DeKMOendeleverancier(ofvendor)moetenelkaarvinden”,steltJanDevos.“Vanbijdeeerstecontactenspeeltvertrouweneenrol.Vertrouwenmoetwaargemaaktwordeninderealisatiesenooklater,indeopvolgingendedienstnaverkoop.Vooralbijinformatietechnologie.”

wereldwijd bestudeerd

CREATiEvE mOGELijkHEDEN vAN iCT vOOR kmO’s

Crowdsourcing en trust zijn twee belangrijke thema’s als het gaat om informatietechnologie bij KMO’s. Dat bleek tijdens een driedaagse conferentie eind juni in Guimarães. Howest-docent en –onderzoeker Jan Devos was er één van de sprekers.

In de Portugese stad Guimarães - die voor 2012uitgeroepen is totCultureleHoofdstad van Europa- was van 21 tot 24 juni 2009 het kruim van deacademischewereldsamenvooreenconferentievanInternational Federation for InformationProcessing(IFIP).Themawas:‘CreativeSME’s’,oftewel‘creatieveKMO’s’. Er zijn immers tal vanmogelijkheden voorKMO’somcreatieftezijnmetinformatietechnologie.Dediversesprekersopdeconferentiehaddenveelempirischmateriaalencasestudiesmeegebrachtomhunthema’steonderbouwen.Eénvandiethemawascrowdsourcing.

Het publiek als informatiebronCrowdsourcing staat voor: gebruik maken van(specialistenuit)hetpubliekomkennistevergaren,oplossingentezoekenvoorproblemenofeenimpulstegevenaaninnovatie-ambities.Hetpubliekbereikengebeurtmeestal–maarnietaltijd–viahetinternet.Soms hebben KMO’s het moeilijk om specialistenaantetrekken.Consultantsofexterneonderzoekersinhuren betekent bovendien een serieuze hap uithet KMO-budget. Crowdsourcing is dan een goedalternatief. Een KMO met een probleem kan dewebgemeenschap oproepen om met oplossingenvoor de dag te komen. Is er een prijs of beloningaan gekoppeld dan is de kans op een goedeoplossingenoogstreëel,zobleekuitproevendieopde conferentie werden gepresenteerd. Een oproeplevertveelcreatieveideeënop.Natuurlijkzijndienietallemaalbruikbaarofefficiëntmaardatzelfdegeldtvoorvoorstellenvaneeneigenonderzoeksafdeling.

Een goede manier van kennisverwervingUit de case studies bleek dat KMO’s die aancrowdsourcing deden heel makkelijk het kaf vanhetkorenkunnenscheiden.Dekwaliteitscontroleisrelatief eenvoudig want KMO’s wetenmeestal heelgoedwaarzenaaropzoekzijn.

| 17

onderzoek naar de energie-efficiëntie

HetvertrouwenwaaropveelKMO’saangewezenzijnisechtergeenblindvertrouwen. “Noemheteerderkunnenverwachtenvandezakelijkepartnerdathijzijnverbintenissengoednakomt.Wemoetencontrolenietvollediguitschakelen,maarweleengoedebalansvindentussencontroleenvertrouwen”.

Howest-onderzoek naar IT-governance bij KMO’sWatheefthetbelangvanvertrouwenvoorgevolgenvooreenKMO?“Hetvergteenandereaanpak”,steltJanDevos.“Verkopersmoetenempathischzijn,zichinlevenindeKMOenmeedenken.Datisessentieelvoorvertrouwenmaarhetontbreektvaak.Veel(IT-)verkopers ziendeondertekening vaneen contractalseeneindpunt,terwijlvooreenKMOhetdanpasbegint.”Binnen Howest gebeurt sinds twee jaar onderzoeknaar IT-governance in KMO’s. “IT-governance (of informaticabeheer) moet een streefdoel zijn”,aldus JanDevos. “Vertrouwen is daarbij belangrijk.Vertrouwen meten is niet eenvoudig. Case studieslenenerzichtoewantdiehebbeneensterkeinternevaliditeit. Er komen veel parameters aan het licht.De beperkte veralgemeenbaarheid is het grootstenadeel van case studies. De oplossing? Informatieuit de gevallenstudies gebruiken om theorieën tetoetsen.Opdiemanierhebbenweaangetoonddatvertrouwen belangrijker is dan controle voor eenKMO.Hetdoctoraalonderzoekmetmethodiekenomtekomentoteenvertrouwensopbouwenderelatiezalin2010 rondzijn.Daarna ishet tijd voorconcreteonderzoeksprojecten rond IT bij KMO’s. “KMO’sovertuigen van het belang van IT is één zaak, IT(succesvol) implementeren een andere. Een goedeimplementatieisnodigomdeweigerachtigehoudingvan KMO’s tegenover IT te keren en vertrouwente wekken. Als we erin slagen om het geloof envertrouweninITtedoenstijgen,zullenKMO’serookmeerininvesteren.”

[email protected]

HYDRAULisCHE mOTOREN

Hydraulische aandrijvingen krijgen vaak het etiket ‘energetisch ongunstig’ opgekleefd. Het klopt dat zowel de industriële als mobiele hydrauliek veel energieverslindende applicaties kent. Dikwijls door een gebrek aan energetisch bewustzijn bij de constructeur of gebruiker. Met goed gekozen hydraulische componenten en een geschikt aandrijfconcept kunnen de verliezen in de aandrijving geminimaliseerd worden.

Vooraanstaande fabrikanten van mobiele hydraulische systemen (kranen,buldozers, wielladers, landbouwmachines…) proberen de efficiëntie van hunmachinesverderoptedrijven.Hethydraulischsysteemconsumeertimmersveelvanhetvermogendatdeverbrandingsmotorproduceert.Degebruikervaneenvorkheftruck, wiellader, kraan of landbouwmachine wil graag zo veel mogelijkarbeidverrichten,zonderomdehaverklapnaardebrandstofpomptemoeten.Neemdaarbijnogdesteedsstrengerwordendeemissienormen,opgelegddoordeEuropeseoverheidinhetkadervanKyoto,endemeerwaardevaneenhydraulischeefficiënteaandrijvinghoeftgeenbetoogmeer.Opcomponentniveaugebeurtheelwatfundamenteelonderzoek.Maarhetisevenbelangrijkomdesamenhangvandeverschillendehydraulischeonderdelen,het‘totaalsysteem’,tebeschouwen.

Eerder onderzoek in het domein van implementatie en optimalisatie van in-novatieve hydraulische aandrijfsystemen, resulteerde eind 2008 in een nieuwonderzoek: energieoptimalisatie van mobiele hydraulische applicaties. Met ditonderzoekwillenwedegebruikersbewustmakenvanhetenergetischrendementvanhuntoepassingenmogelijkhedenaanreikenomditteverbeteren.

HetonderzoekkrijgtdesteunvandeVlaamseoverheidenenkelevooraanstaandebedrijvenuitdehydraulicasector.DedeelnemendeproducentenenverdeelcentravanhydraulischecomponentenzijnBoschRexroth,ParkerHannifin,Sauer-Danfoss,BreviniFluidParts,EMV,VBParts,DVHydraulicsenVAPO.Daarnaastdragenookmachinebouwers hun steentje bij: Dewulf, Delvano, AVR, Delvano en Indusign.


Dekinetischeenergie,aanwezigineenronddraaiendeinertie,wordttijdenshetafremmenopgeslagenineenhydraulischeaccumulator,omnadienbijhetopnieuwversnellentehergebruiken.Zoontstaateenenergetischefficiënteaandrijving.

Het vervolgDaarnaastwerkenwevolopaaneentweedetestopstellingdieeensimulatieisvaneenhydrostatischerijaandrijving.Doordeverbrandingsmotor,variabelepompenhydromotorbijallebedrijfsomstandighedenineenzoefficiëntmogelijkwerkgebiedtelatenfunctioneren,kunnenwenogheelwatenergetischevooruitgangboeken.Tenslottewordtookdewerkhydrauliekvaneenmobielemachineaande tandgevoeld.Nieuwetechnologieënzoalsflow sharing enEFM(ElectrohydraulicFlowMatching)kunnenhieropgedemonstreerdengevalideerdworden.We zullen de verworven expertise en de ontwikkelde testopstellingen inzettentijdens workshops en een afsluitende studiedag. Ook de studenten die demasteropleiding elektromechanica vanHowest volgen profiteren van de nieuwopgedanekennis.

[email protected]@[email protected]@howest.bewww.fluid-power.be

onderzoek naar de energie-efficiëntie van hydraulische motoren

Tijdensdeduurvanhetonderzoekkrijgenalleendezebedrijveninformatie.Naafloopwordenderesultatenbekendgemaaktaandebredeindustriëlewereld.HetFMTC (Flanders Mechatronics Technology Centre)biedt wetenschappelijke ondersteuning, FIMOP enAGORIAvormeneenstevigeachterbanenmakenhetmogelijkomeenbrederpubliektebereiken.

De eerste faseIn de eerste fase van het onderzoek brengen wede mobiele hydraulische applicaties in kaart.Per toepassingsgroep schuiven we een geschiktaandrijfconcept naar voren. Zowel klassiekeaandrijfconcepten als recente, innovatievetechnologieën zoals hybride aandrijvingen,secondary control,flow sharingenelectrohydraulic flow matchingwordenhiervoorbestudeerd.Steedsmeer vervangt men zuiver hydraulische regelingendoorelektromechanischaanstuurbarecomponentenen regelelektronica. Zo kunnen we de slagplaatvan hydraulische pompen enmotoren elektronischaansturen voor een betere dynamiek en eenenergetischgunstigersysteem.

Eenenergetischefficiëntereaandrijvingbetekentvaakdatdeeindgebruikerbijaankoopvandemachineietsdieperindegeldbuidelmoettasten.Deonderzoekersgaan daarom nawat de terugverdientijd van dezemeerprijs is. Een kosten-batenanalyse dus. Viatestopstellingendiedeonderzoekersbouwentoetsenwe theoretischebeschouwingenaande realiteit. Inaprildit jaar iseeneerste testapplicatie ingebruikgenomen.Integenstellingtotklassiekeaandrijvingen,waarbijremenergieinremventielenwordtomgezetinwarmte-energie,laatdezeapplicatietoeomenergieterecupereren.

| 19

De specialisatiemodule tot preventieadviseur niveau 1 (280 uur) startte op 16 september 2009.

Indezemodulewordende thema’s,eerderaangehaald indemultidisciplinairebasismodule, verdiept en verbreed. Specifieke aandacht wordt besteed aanbrandveiligheid,demachinerichtlijn,explosieveiligheid,veiliggedrag (BehaviourBasedSafety).Dediverserisicoanalysetechniekenwordenuitvoerigbehandeld.Erwordtextraaandachtbesteedaanarbeidsveiligheidenergonomie.Verderwordtookdeintegratievanhetwelzijnsbeleidinmanagementsystemenbehandeld.Delessenwordenopzeerpraktischewijzegegeven:theoretischelessenwordenaangevuldmetoefeningenencaseseneenaantalbedrijfsbezoeken.

Contact:HerlindeBeerens,Managervormings-entrainingsprogramma´sAmelior

[email protected]

howest en amelior bundelen krachten

OPLEiDiNG PREvENTiEADvisEUR NivEAU 1

Elke organisatie moet volgens de wet een ‘Interne Dienst Preventie en Bescherming op het Werk’ hebben van zodra men één of meer werknemers in dienst heeft. Dit is geen sinecure. De interne preventieadviseur moet immers aan bepaalde opleidingsvoorwaarden voldoen. Om tegemoet te komen aan de vraag naar specifieke opleiding hiervoor, hebben Howest en Amelior de krachten gebundeld.

Dehoogstevormvanveiligheidsopleiding(preventieenbeschermingophetwerk)diekanwordenopgelegdaanpreventieadviseursisdeniveauIopleiding.Dezespecialisatieisbedoeldvoorwiealspreventieadviseurniveau1aandeslagwilendaartoeaanhetwettelijkeopleidingsniveau(NiveauI)moetvoldoen.Maarookwiezelfeendegelijkeneffectiefpreventiebeleidwiluitbouwen en kennis omtrent arbeidsveiligheid en‘Welzijnophetwerk’wilverwervenvoortoepassingin de eigen (beheers)functie zoals bijvoorbeeldproductieleiders, diensthoofden, directeurs,stafmedewerkers, interne auditors, enz. Kortomvooralwieeengoedonderbouwdadvieswilkunnengevenomtrenthetpreventiebeleidopdiverseniveausbinnendeorganisatie.

De opleiding is modulair opgebouwd en bestaatin grote lijnen uit twee modulaire blokken: eenmultidisciplinaire basismodule, gevolgd door eenspecialisatiemodule.

Multidisciplinaire basisvorming tot preventieadviseur (120 uur) start op 20 januari 2010.

Indezeeerstemoduleligtdenadrukopeenglobale,coherente, interdisciplinaire en wetenschappelijkeaanpak.Hetbelangvancommunicatieencoachingwordtnaarvoorgeschoven.Basiskennisen–principesworden voorgesteld en er wordt een introductiegegeven over de welzijnsdomeinen. De opleidingis onontbeerlijk voor iedereen die een degelijkebasiskennisvanhetpreventiegebeurenwilverwerven.Deze module is bedoeld voor alle toekomstigepreventieadviseurs, ongeacht de specialisatie(preventieadviseur niveau I, niveau II, ergonomie,industriëlehygiëneofpsychosocialeaspecten).


Als u dit leest is de incubator een feit. “Noem het geen incubatiecentrum maar een accelerator”, zegt Christel De Maeyer, “want we willen mensen met ambitie in nieuwe media vooruit duwen. Starters, gevestigde bedrijven en onderzoekers vormen er een mooi ecosysteem. We verwachten er veel van”.

HowestheeftzopasTheStudiosopgericht.Ditiseenbusiness acceleratordiestartendeondernemingenin de domeinen Interactieve 3D, Multimedia enProductontwikkeling wil huisvesten en actiefondersteunen.Ookcreatievecellen vanbestaandebedrijvenzullenhierineenintreknemen.

Deze incubator gaat begin oktober van start netnaastdeHowest-campusKortrijk(KortrijkWeide).WeplaatsendezeacceleratormeteenineenEuropeessamenwerkingsverbandvanEuropeanCollaborativeInnovation Centres for broadband media services.Het is een ring van Europese innovatiecentra diesamenwerken.

Focus op studenten en startersDeacceleratormoeteencreatievepoolvoornieuwemedia-industriewordenenbusinessindietakstimuleren.Deiniatiefnemershebbeneenondersteunenderolenstaanvooralvooradministratieveenregionalesupport.Howestheeftopvlakvannieuwemediaenopstartenvanbedrijveneengedegenexpertiseopgebouwd.Howestkanbovendienbogenopeenbreednetwerk.

“Metdeacceleratorwillenweonsineersteinstantierichtenoponzealumni.Hetontwerpbureau Elevenfeet dat zich toelegt op industrieel productontwerp eninnovatieveconceptenbestaatuitnetafgestudeerdeHowest-studenten.Zijwarenmeteengeïnteresseerd.Maarookanderestarterszijnwelkom.WehebbeneensamenwerkingmethetinnovatienetwerkenmetVokaWest-VlaanderenviahunBRYO-project.”

BRYO(bright young)stimuleertvrouwenenmannenomeeneigenzaakuit tebouwen.Hetiseenkennis-enervaringsnetwerk.BRYObegeleidtmensenbijdevoorbereiding, opstart en eerste projecten van hun onderneming. “BewonersvanTheStudio’skunnenrekenenoponzezakelijkebegeleidingenadviesrondsubsidies,maarzijmoetenhetwelzelfdoen.”

Kruisbestuiving met onderzoekers en bedrijvenDe accelerator stelt zich ook open voor gevestigde bedrijven. “Soms hebbenbedrijven nood aan een plaats waar ze zich exclusief kunnenwijden aan eenproject.Danishetgoedomzichevenaftezonderen.DatkaninTheStudio’s.Naastbedrijvenzijnookonderzoekersactiefindeaccelerator.Zoonstaateencreatiefwebmetkruisbestuiving.Wewillenkleinstartenenvandaaruitgroeien.Er is nog plaats in The Studio’s. Het is niet onze bedoeling om ons gebouwgewoonvoltesteken.Neen,hetmoetkwalitatiefgoedzijn.Alleenzokunnenweonsonderscheideninnieuwemediaenproductontwerpen.Vandaarookdatweregelmatigpitcheszullenuitschrijven,wantdatzijnmomentenomideeëntespuienenjoint venturesaantegaan”,aldusnogChristelDeMaeyer.

NiEUwE mEDiA-ACCELERATOR howest heeft zopas The Studios opgericht

| 21

“Onze ontmoeting is eenmooi verhaal”, zegtChristel DeMaeyer. “Het is eenvoorbeeld van hoe digitalemedia houdingen, emoties en gedrag vanmensenkanveranderen.IkhadFoggsboek‘Mobilepersuasion’gelezenoverhoemobieledevices(applicaties)onsgedragkanveranderen.Denkaandespeed control-borden die de snelheid aangeven, flikkeren en aanzetten tot trager rijden.OfaandeLet it ring-campagne.OokdeWii-Fitpastinditrijtje,ennuhetinterneteenmassamediumwordt,wordtditookbijuitstekeenplatformompersuasive technologytoetepassen.Eenheelinteressantthemadus,endaaromhebikoverdatboekietsopmijnbloggezet.BJFoggheeftdaaropgereageerdenzozijnweincontactgekomen.WehebbenafgesprokeninSanFrancisco–NapaValleyenzijncontactblijvenhouden.Hijheeftmeegewerktaandeinhoudenorganisatievanhetcongres:welkesprekersuitnodigen?Welkeonderwerpenaanbodlatenkomen?Ikhebalveelconferentiesgeorganiseerdmaarhetwasdeeerstekeerinsamenwerkingmetiemandaandeanderekantvandewereld.IndeVerenigdestatenhebbenzeeenanderevisieopeenseminarie.Geenspreekbeurtenvaneenuur,maarveelsprekersmetkortesessies,veelinteractieeneenpanel.”

Veel interesseMetdigitalemediakunnenwenieuweklantenbereiken,vertrouwenopbouwenenloyaliteitverhogen.Gestuurdegedragsveranderingenviapersuasive technology bieden inderdaad veel mogelijkheden. Niet alleen voor bedrijven trouwens.Het is bijvoorbeeld bewezen dat mensen met een verslaving sneller de stapzettennaarhulpverleningentherapieviaonline communities,diewerkensterkdrempelverlagend.Erisookonderzoekbezignaardeimpactvantechnologieopgeluk.Detechnologiekangebruiktwordenommensenanderstestemmenofineenanderegemoedsgesteldheidtebrengen.Metanderewoorden:digitalemediabrengenveelkansenenuitdagingenmee,voorveelsectoren.Geenwonderdatdeinteressevoorhetseminariegrootis.

Toekomstplannen“Binnen Howest en de accelerator hebben we op vlak van interactieve 3D,multimediaenproductontwikkelingstevige technischekennis inhuis.Nuwillenweookaandachtvoorhetsociologischaspectvannieuwemedia.Wedenkenalluidopaaneenherhalingenaanonderzoekersdiezichhierinhetsociologischewillenverdiepen”,zegtChristelDeMaeyer.

[email protected]

Accelerator schiet uit startblokken met seminarie over de kracht van sociale mediaVia netwerkcafés en seminaries kunnen deverschillende actoren in de pas opgestarteacceleratorkennisenervaringenmetnieuwemediauitwisselen. Het eerste belangrijke wapenfeit opdat vlak is het seminarie op 1 oktober 2009 rondpersuasive technology.DeAmerikaansegoeroeBJFoggheefthetevenementmeegeorganiseerd.

Design for persuasion Design for persuasion is de eerste in een rijseminaries en workshops voor bedrijven die metnieuwemediabezig zijn.Diverseexperts in socialemedia en gedragsverandering doen mee: Bart DeWaelevanNetlash/TalkingHeads,StevenVerbruggenvanNascom,businessITanalystenKlaasPunselleenJames Kuypers, industrieel designer Dan Lockton,Richard Sedley van het UK Chartered Institute ofMarketingenDrBJFogg.

DrBJFoggonderzoektinzijnPersuasiveTechnologyLabaanStanfordUniversityhoegedragsveranderingviahetwebprecieswerkt.ZijninzichtenbrachtenhemindeFortunetoptienvanNewInnovativeManagementguru’svoorinnoverendebedrijven.ChristelDeMaeyerheeftsamenmethemhetseminarieoppotengezet.


kALENDER TECHNOLOGY UPGRADETUkORTRijk

DEsiGN fOR PERsUAsiON Conferentie met o.a. BJ fogg , director en oprichter van het Persuasive Tech lab in Stanford University – CA – US, Dan Lockton – Brunel University - UK, Bart De Waele – Netlash e.a.De bedoeling is u te illustreren hoe u best omgaat met YouTube, Facebook, Netlog en Twitter. En, wat brengt de toekomst?Doelgroep: strategen en innovators, marketing en sales, user experience en support, public relations, non profit organisaties

1 oktober 2009Locatie: Belgacom surfhouse – BrusselDeelname: 450 euro (inclusief btw, lunch en snacks) Leden van Medianet Vlaanderen, IAB en plugMedia: 250 euro

www.designforpersuasion.com

iwA bENELUx REGiONAL YOUNG wATER PROfEssiONALs CONfERENCEYWP, de Young Water Professionals Conference (http://www.benelux-ywp.org), is een initiatief van IWA (International Water Association). De bedoeling is om studenten, doctorandi en andere ‘waterprofessionals’ samen te brengen om onderzoeksresultaten en ideeën uit te wisselen.

30 september tot 2 oktober 2009Locatie: EindhovenDeelname: 125 euro

www.benelux-ywp.org

sTART jE EiGEN bEDRijfEric Kenis (VOKA) en Christel De Maeyer (Howest, The Studios) geven potentiële starters tips & trics over een bedrijf opstarten.

7 oktober 2009 om 19uLocatie: Howest, Aula Major, Graaf Karel de Goedelaan 5, KortrijkDeelname: www.howest.be/alumni

www.bryo.be

viRTUAL PROTOTYPiNG EvENTHet Howest Industrial Design Center biedt u, samen met Dassault en Barco, de kans om kennis te maken met nieuwe technieken op vlak van Virtual Prototyping.De sprekers delen hun kennis over en ervaring met stereoprojectie, nieuwe modelleertechnieken en verificatietools. Gebruikers tonen hoe u deze tools kan inzetten in het ontwerpproces.Tussendoor zijn er demo’s.

15 oktober 2009Locatie: Barco, KuurneDeelname: gratis. e-mail naar [email protected]

www.protolab.be

iNNOwiZ wORksHOP OP ‘11TH EUROPEAN CONfERENCE ON CREATiviTY AND iNNOvATiON’ECCIXI staat met stipt aangeduid in de agenda van al wie in Europa professioneel bezig is met creativiteit en innovatie. De 11de editie van deze conferentie zet de implementatie centraal.INNOWIZ is een methodiek om creatieve processen aan te pakken gekoppeld aan een online creativiteitstechnieken-database. INNOWIZ is ontwikkeld door onderzoekers van Howest.Een interactieve INNOWIZ workshop gaat door tijdens ECCIXI.

woensdag 28 oktober 2009 om 11uLocatie: Square Brussels Meeting CentreMuseumstraat 8, 1000 Brussel

www.eccixi.eu

sTUDiEDAGEN ROND wATERTECHNOLOGiE

17 november 2009 Desinfectie van water1 december 2009 Meten is besparen12 januari 2010 Nieuwe trends in membraanfiltratie26 januari 2010 Stoom- en koelwater

www.cewa.be

CREATiviTEiT: HANDiGE iNNOwiZ TOOLbOx DiE U ZELf kAN GEbRUikENINNOWIZ loodst mensen op een creatieve en gestructureerde manier door innovatieprocessen.

26 november 2009 van 10u tot 12uLocatie: Innovatiecentrum Antwerpen

antwerpen.innovatiecentrum.be

viRTUALiZED DATAbAsEs: sTEP-bY-sTEP OPTimiZATiONHands-on sessie over hoe je databases in een virtuele omgeving optimaliseert.

27 november 2009 van 12u30 tot 17uLocatie: VOKA Kortrijk, Casinoplein 10, 8500 Kortrijk

www.sizingservers.be

OPEN iNNOvATiE fORUm - iNsPiRATiE vOOR iNNOvATiEMeer dan ooit staan bedrijven voor de uitdaging om na te denken over nieuwe producten, diensten, technologieën en processen om de concurrentie een stap voor te zijn. Hoeveel geld valt er te rapen met innovatie? Op welke manier kunnen bedrijven samenwerkingsverbanden aangaan met andere bedrijven?Het Open Innovatie Forum Limburg is een initiatief van het Innovatiecentrum Limburg.De INNOWIZ onderzoekers van Howest gaan in debat met professionele creativiteitsconsultants over de meerwaarde van creativiteitstechnieken.

8 december 2009 van 14u tot 20uLocatie: Limburghal Jaarbeurslaan 6, 3600 Genk

[email protected]

iNNOwiZ OPLEiDiNG TijDENs DEsiGN AT wORkDESIGN at WORK 09 is een internationale trade show voor productontwikkeling, design en innovatie van materialen, producten en diensten. Naast een tentoonstellingsplatform is er een forum met talrijke interessante sprekers zoals o.a. Ji Lee, Creative Director bij Google. Ook INNOWIZ tekent present op DESIGN at WORK.

8 december 2009 om 13u30Locatie: Kortrijk Xpo, Hal 4, Doorniksesteenweg 216, 8500 Kortrijk

www.designatwork.be

sTUDiEDAG “imPACT vAN DECENTRALE PRODUCTiE OP DE ENERGiEvOORZiENiNG” Studiedag voor iedereen die professioneel bezig is met duurzame energie. Zowel technische als economisch/ju-ridische thema’s komen aan bod.

21 januari 2010Locatie: Howest, Graaf Karel de Goedelaan 5, Kortrijk

www.lemcko.be

| 23

technology upgradeTechnologyUpgradeishetindustrieelliaisonprogrammavanHowest.DeindustriekaneenberoepdoenopTechnologyUpgradevoorprofessioneleengecoördineerdetoegangtottechnologie-expertenvanHowest,onderzoeksfaciliteiteneninformatiebronnendiehetmogelijkmakenomdeinnovatieopdemarkttebrengen.

Hierdoorkrijgtualsbedrijfdemogelijkheidom:

• opdehoogteteblijvenvannieuwetechnologischeontwikkelingen• telerenoverenexploiterenvannieuweopportuniteiten• teanticiperenopveranderingenindemarkt• inzichtteverwerveninsubsidiemogelijkhedenvoorinnovatie• groeientoegevoegdewaardeteborgen.•

www.tukortrijk.beMaakugratislidvanhetTechnologyUpgrade(klikop“joining tu”)enontvanggratisditmagazine.

HowestorganiseertinKortrijkprofessionelebachelorsenacademischebachelorsenmasters,ondermeerindestudiegebiedenTechnologieenIndustriëleWetenschappen.

PrOFeSSIONeLe BaCheLOrSMultimedia en communicatietechnologie [afstudeerrichting] NMCTnewmediaandcommunicationtechnologynieuw programma DAEdigitalartsandentertainmentuniek IPOindustrieelproductontwerpenuniek [keuzetraject] DEVINEdigitaldesignandmedianieuw & uniek

aCaDeMISChe BaCheLOrS + MaSTerS Industriële wetenschappen Biochemie Chemie Elektromechanica Elektrotechniek automatisering elektrotechniek

Elektronica-ICT elektronica ICT multimediaeninformatietechnologie

Industrieelontwerpenuniek

OPLEiDiNGEN

Uw ADvERTENTiE iN DiT [email protected]


13 torens, 46 gangen en 182 kamers.

Ja, maar is het wel gezellig?

Met onze slimme technologie maken we elk gebouw comfortabel en energie-efficiëntHedendaagse gebouwen vervullen tal van functies. Comfort en technologie moeten aan de hoogste vereisten voldoen. Dankzij onze innovatieve oplossingen voor gebouwenbeheer garanderen wij dat hotels, ziekenhuizen, kantoorcomplexen, sportinfrastructuur, luchthavens, enz. efficiënt en energiezuinig functioneren. Zo sparen we het milieu en bieden we de mensen die er leven en werken het allerhoogste comfort. www.siemens.be/buildingtechnologies

Answers for infrastructure

Ad_A4_comfort.indd 1 5/05/2008 9:40:26

TECHNOLOGY UPGRADE - Ghent University · down to earth ... gigantisch potentieel daar buiten, denk aan virtuele rondleidingen, visualisatie, historische sites die we met virtuele

Documents