www.schrauben-gross.de Jak „krzywe“ mogą być śruby? W naszej praktycznej serii zajmujemy się tym razem pytaniem, na ile śruby lub kolki gwintowane mogą być skrzywione, ponieważ także te tolerancje są dokladnie ustalone. inside: z w e i 11 Te praktyczne informacje są dostępne w pliku PDF na stronie www.schrauben-gross.de. Pod tym adresem możecie Państwo znaleźć także wcześniej opublikowane informacje. K rzywe śruby!“ Pracownicy za- bezpieczenia jakości są czasami konfrontowani z takimi, nie po- partymi wartościami pomiarowymi, reklamacjami. Jednak podobnie jak w przypadku wielu innych wlaściwości śrub, także dla tego zakresu normy ustalają szczególowe przepisy i dopusz- czalne tolerancje. „Ugięcie“ występuje szczególnie przy śrubach z lbem i bez lba z wy- sokim stosunkiem średnicy do dlugości. Przyczyny tego zjawiska wiążą się z procesem produkcji. Glównie w procesach prostowania przy produkcji z kręgów drutu, ale szczególnie przy obróbce cieplnej śrub w klasie wytrzymalości 8.8 może dochodzić do skurczu, które wywoluje optyczne wrażenie „krzywości” śrub. Norma uwzględnia te okoliczności i definiuje wartości graniczne „prostości” następująco: n W obowiązującej normie produktowej podana jest klasa, w której śruba jest produkowana – A, B lub C. n Natomiast w nadrzędnej normie międzynarodowej DIN EN ISO 4759-1: 2001-04 w punkcie 3.2.2.2 ustalono najwyższe dopusz- czalne odchylenie od prostości (tolerancję) „t“, które oblicza się w zależności od klasy produktu oraz średnicy i dlugości gwintu wedlug następującego wzoru: Dla produktów klas A i B: n Średnica nominalna gwintu ≤ M8: t = 0,002 l + 0,05 n Średnica nominalna gwintu > M8: t = 0,0025 l + 0,05 Dla produktu klasy C: n Średnica nominalna gwintu ≤ M8: t = 2 (0,002 l + 0,05) n Średnica nominalna gwintu > M8: t = 2 (0,0025 l + 0,05) W firmie Ferdinand Gross prostość mierzy się zazwyczaj specjal- nym przyrządem pomiarowym (zdjęcie z lewej stronie), nadającym się do dlugości śrub maks. 300 mm. Przy dluższych śrubach stosuje się szczelinomierze. Okazuje się przy tym, że w większości przypad- ków lapidarna reklamacja „Śruby są krzywe“ jest nieuzasadniona. Chociaż optycznie śruby są zagięte, to odchylenie „t“ mieści się w dopuszczalnych zgodnie z ISO 4759-1 gra- nicach. W powyższej tabeli są one już wyliczone dla śrub w klasach A i B o dlugościach do „l “= 300 mm. n Tolerancje prostości śrub wg ISO 4759-1 Stan 01-2000 „t“ dla klas produktów A i B i średnica gwintu Wzory: „t“ = (0,002 x l) + 0,05 „t“ = (0,0025 x l) + 0,05 Obliczone tolerancje prostości dla średnic gwintu Dlugość śruby „l“ do M8 (wlącznie) M10 i większe 70 0,190 0,2250 75 0,200 0,238 80 0,210 0,250 85 0,220 0,263 90 0,230 0,275 95 0,240 0,288 100 0,250 0,300 105 0,260 0,313 110 0,270 0,325 115 0,280 0,338 120 0,290 0,350 125 0,300 0,363 130 0,310 0,375 135 0,320 0,388 140 0,330 0,400 145 0,340 0,413 150 0,350 0,425 155 0,360 0,438 160 0,370 0,450 165 0,380 0,463 170 0,390 0,475 180 0,410 0,500 190 0,430 0,525 200 0,450 0,550 210 0,470 0,575 220 0,490 0,600 230 0,510 0,625 240 0,530 0,650 250 0,550 0,675 260 0,570 0,700 270 0,590 0,725 280 0,610 0,750 290 0,630 0,775 300 0,650 0,800 TECHNIKA: Zarządzanie jakością Z praktyki Z praktyki Dla praktyki Dla praktyki Maksymalne odchylenie t