This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
T.C.
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI
HEMŞİRELİK EĞİTİM MODELLERİNİN
ÖĞRENCİLERİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME
EĞİLİMLERİNE ETKİSİ: ÇOK MERKEZLİ ÇALIŞMA
Figen ŞENGÜL
YÜKSEK LİSANS TEZİ
DANIŞMANI
Doç. Dr. Gülşah SEYDAOĞLU
ADANA- 2010
T.C.
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI
HEMŞİRELİK EĞİTİM MODELLERİNİN
ÖĞRENCİLERİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME
EĞİLİMLERİNE ETKİSİ: ÇOK MERKEZLİ ÇALIŞMA
Figen ŞENGÜL
YÜKSEK LİSANS TEZİ
DANIŞMANI
Doç. Dr. Gülşah SEYDAOĞLU
ADANA- 2010
ii
TEŞEKKÜR
Araştırmamın her aşamasında bana sonsuz destek veren ve güler yüzünü benden
hiç esirgemeyen danışman hocam Doç. Dr. Gülşah SEYDAOĞLU’na,
Eğitimim boyunca beni destekleyen, mesleki gelişimime büyük katkıları olan
Hemşirelik Bölüm Başkanı hocam Doç. Dr. Gürsel ÖZTUNÇ’a,
Araştırmamı uygulamama izin veren Çukurova Üniversitesi Adana Sağlık
Yüksekokulu, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi ve Dokuz Eylül
Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Hemşirelik bölüm başkanlarına ve öğretim
elemanlarına, araştırmama katılan değerli öğrencilere,
Eğitimim süresince yanımda olan, beni bıkmadan dinleyen ve destekleyen
yüksek lisans öğrencisi arkadaşlarım ile Numune Hastanesi Pediatri ve Pediatri Yoğun
Bakım Kliniğinde çalışan hemşire arkadaşlarıma,
Yetişemediğim her konuda arkamda olan ve eğitimimi tamamlamamda büyük
destekleri olan sevgili aileme ve her koşulda sevgisini ve desteğini hissettiğim, benimle
birlikte en büyük yükü omuzlayan sevgili eşim Koray Şengül’e ve oğlum Arda’ya,
Teşekkür ederim.
iii
İÇİNDEKİLER
KABUL ve ONAY i TEŞEKKÜR ii İÇİNDEKİLER iii ŞEKİLLER DİZİNİ iv ÇİZELGELER DİZİNİ v SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ vi ÖZET vii ABSTRACT viii 1. GİRİŞ ve AMAÇ 1 2. GENEL BİLGİLER 4 2.1. DÜŞÜNME 4 2.2. ELEŞTİREL DÜŞÜNME 5 2.2.1. Eleştirel Düşünmenin Boyutları 10 2.2.2. Eleştirel Düşünme Gücünü Etkileyen Etmenler 11 2.2.3. Eleştirel Düşünen Bireyin Özellikleri 13 2.2.4. Eleştirel Düşünme, Öğretim ve Eğitim 15 2.2.5. Eleştirel Düşünme Eğilimini Geliştiren Eğitim Ortamı 17 2.3. HEMŞİRELİK EĞİTİM MODELLERİ 19 2.4. HEMŞİRELİK ve ELEŞTİREL DÜŞÜNME 23 2.4.1. Hemşirelikte Klinik Karar Verme ve Eleştirel Düşünme 25 2.4.2. Hemşirelikte Problem Çözme ve Eleştirel Düşünme 26 2.4.3. Kataoka-Yahiro ve Saylor’ un Hemşirelikte Eleştirel Düşünme Modeli
28
3. GEREÇ ve YÖNTEM 32 3.1. Veri toplama araçları 33 3.1.1. Anket Formu 33 3.1.2. California Eleştirel Düşünme Eğilim Ölçeği (CEDEÖ) 33 3.2. İstatistiksel Yöntem 35 4. BULGULAR 36 5. TARTIŞMA 49 6. SONUÇLAR ve ÖNERİLER 57 6.1. Sonuçlar 57 6.2. Öneriler 58 7. KAYNAKLAR 60 EKLER EK –1 Anket Formu 67 EK –2 California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CEDEÖ) 69 EK– 3 Etik Kurul Onayı 71 EK– 4 Cumhuriyet Üniversitesi SBF Araştırma İzin Belgesi 72 EK– 5 Dokuz Eylül Üniversitesi HYO Araştırma İzin Belgesi 73 ÖZGEÇMİŞ 74
iv
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 4.1. Eğitim Modellerine ve Sınıflarına Göre Öğrencilerin California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği Toplam Puan dağılımı
44
v
ÇİZELGELER DİZİNİ
Çizelge 2.1. Olağan Düşünce ile Eleştirel Düşünce Arasındaki Farklılıklar
9
Çizelge 2.2. Eleştirel Düşünme Becerileri ve Gruplandığı Temel Yapılar
11
Çizelge 2.3. Uzman Eleştirel Düşünürlerin Karakteristik Özellikleri
15
Çizelge 2.4. Hemşirelikte Karar Vermede Bir Eleştirel Düşünme Modeli
31
Çizelge 3.1. Üniversitelerin Birinci ve Dördüncü Sınıf Mevcutları ve Çalışmaya Katılım Yüzdesi
32
Çizelge 4.1. Eğitim Modellerine Göre Öğrencilerin Sosyodemografik Özellikleri
38
Çizelge 4.2. Eğitim Modellerine Göre Öğrencilerin Eğitim ile İlgili Özellikleri 40
Çizelge 4.3. Eğitim Modellerine Göre Öğrencilerin Sosyal Etkinlik Özellikleri
41
Çizelge 4.4. Eğitim Modellerine Göre Öğrencilerin California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği Toplam Puan ve Alt Ölçek Puan Ortalamaları
42
Çizelge 4.5. Eğitim Modellerine ve Sınıflarına Göre Öğrencilerin California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği Toplam Puan ve Alt Ölçek Puan Ortalamaları
43
Çizelge 4.6. Eğitim Modellerine Göre Eleştirel Düşünme Eğilimi Düzeylerinin Dağılımı
45
Çizelge 4.7. Sosyodemografik Özellikler ve California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği Toplam Puanları Arasındaki İlişki
46
Çizelge 4.8. Eğitim ile İlgili Özellikler ve California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği Toplam Puanları Arasındaki İlişki
47
Çizelge 4.9. Yüksek Düzeyde Eleştirel Düşünme Eğilimini Etkileyen Bağımsız Faktörler İçin Logistik Regresyon Analizi Sonuçları
48
vi
SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ
CEDEÖ California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği
HYO Hemşirelik Yüksek Okulu
PDÖ Probleme Dayalı Öğretim
SBF Sağlık Bilimleri Fakültesi
SYO Sağlık Yüksekokulu
vii
ÖZET
Hemşirelik Eğitim Modellerinin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Eğilimlerine Etkisi: Çok Merkezli Çalışma
Hemşirelerin, hemşirelik problemleri ile başa çıkabilmeleri, karmaşık hasta bakım gereksinimlerini saptayabilmeleri ve sistemik bakım verebilmeleri için aldıkları eğitim doğrultusunda eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Bireylere eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılmasında en önemli görev eğitim kurumlarına düşmektedir. Ülkemizde, son yıllarda hemşirelik eğitiminde klasik eğitime alternatif olarak probleme dayalı öğretim (PDÖ) ve entegre eğitim gibi farklı eğitim modelleri hayata geçirilmiştir.
Araştırmanın evrenini PDÖ modelinin uygulandığı Dokuz Eylül Ü. Hemşirelik Yüksekokulu (n=131), entegre eğitim modelinin uygulandığı Cumhuriyet Ü. Sağlık Bilimleri Fakültesi (n=144) ve klasik eğitim modelinin uygulandığı Çukurova Ü. Adana Sağlık Yüksekokulu’nun (n=115) hemşirelik bölümlerinin 2008–2009 akademik yılı bahar döneminde birinci ve dördüncü sınıflarında öğrenim gören toplam 513 öğrenciden çalışmaya katılmayı kabul eden 390 öğrenci oluşturmuştur. Öğrencilerin 229’u (%58,7) birinci sınıf, 161’i (%41,3) dördüncü sınıf öğrencisidir.
Veriler, öğrencilerin sosyo-demografik özellikleri, sosyal faaliyetleri ve eğitimleri ile ilgili bilgileri belirleyen anket formu ve California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CEDEÖ) ile toplanmıştır.
Araştırmaya katılan öğrencilerin CEDEÖ toplam puan ortalamaları; entegre eğitim modelindeki öğrencilerde 267,3±31,8, PDÖ modelindeki öğrencilerde 262,6±29,1 ve klasik modeldeki öğrencilerde 256,4±23,8 olarak saptanmıştır (p=0,008). Dördüncü sınıftaki öğrencilerin puanı 266,3±32,2 olarak bulunurken, birinci sınıftaki öğrencilerin puanı 260,4±25,8 olarak bulunmuştur (p=0,020). Dördüncü ve birinci sınıf ortalamaları arasındaki fark PDÖ’de anlamlı bulunurken diğer eğitim modellerinde anlamlı bulunmamıştır. PDÖ eğitimi almak (OR:3,21, %95 GA:1,21-8,54, p=0,020), 4. sınıfta olmak (OR:3,55, %95 GA:1,62-7,79, p=0,002), demokratik (OR:3,94, %95 GA:1,55-10,01, p=0,004) ve yoksul sosyoekonomik düzeyde aileye sahip olmak (OR:3,61, %95 GA:1,02-12,76, p=0,046) yüksek düzeyde eleştirel düşünme eğilimini arttıran bağımsız etkenler olarak saptanmıştır.
Çalışmanın sonuçları eğitim modellerinin eleştirel düşünme eğilimini etkilediğini göstermektedir.
Anahtar Sözcükler: Hemşirelik Eğitim Modelleri, Hemşirelik Öğrencileri,
Eleştirel Düşünme Eğilimleri, Çok Merkezli Çalışma
viii
ABSTRACT
The Effect of Nursing Education Models on The Critical Thinking Dispositions of the Students: A Multicenter Study
Nurses need to develop their ability of critical thinking in accordance with the education they receive to cope with the nursing care problems, to determine the necessity of the complex patient care and to give systematical care. The most important role on the acquisition of critical thinking skills to individuals is educational institution’s. In recent years, different education models such as problem based learning (PBL) and integrated education have been effectuated as an alternative to classical education on nursing.
Of the total 390 students were included who accept to join the study among the 513 students whose in 1st and 4th grade of nursing care in spring term 2008-2009 academic year. The schools in this research were; the Dokuz Eylül University Nursing Academy (n=131) which the PBL model is applied in, the Cumhuriyet University Health Sciences Faculty (n=144) which the integrated education model is applied in and the Çukurova University Adana Health Academy (n=115) which the classical education model is applied. Of the total, 229 students (58,7%) were in 1st grade, 161 students (41,3%) were in 4th grade.
California Critical Thinking Dispositions Inventory (CCTDI) and a questionnaire included the students' social demographic features, knowledge of social and education activities were applied.
The mean score of CCTDI were found to be 267,3±31,8 in the integrated education model, 262,6±29,1 in PBL and 256,4±23,8 in the classical model (p=0,008). Of the total mean score of the students in 4th grade was 266,3±32,2 and 260,4±25,8 in the 1st grade students (p=0,020). While a significant difference was found between the mean scores of CCTDI of 1st and 4th grade in PBL, there was no significant difference between the grades in the other models. Receiving PBL training (OR:3,21, %95 GA:1,21-8,54, p=0,020), to be in 4th grade (OR:3,55, %95 GA:1,62-7,79, p=0,002), to have democratic family type (OR:3,94, %95 GA:1,55-10,01, p=0,004) and to have a low class of socio–economic level (OR:3,61, %95 GA:1,02-12,76, p=0,046) have been found as independent factors increasing the critical thinking dispositions in high level. The results of the research show that the education models affect the critical thinking dispositions.
belirtmiştir ve ‘Eleştirel Düşünme’ dersi alma ile eleştirel düşünme eğilimi puanı
arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p=0,691). Ip ve ark.71’nın çalışmasında
eleştirel düşünmeye yönelik kurs alanların oranı % 4,1 olarak belirtilmiştir.
Kökdemir’in93 araştırmasının sonucunda; eleştirel düşünme eğitimi alan öğrencilerin
eleştirel düşünme düzeylerinde anlamlı artış olduğunu bildirilmektedir.
Bilimsel, kültürel ve sportif etkinlikler öğrencilerin eleştirel düşünme
becerilerini geliştirmede etkili olmaktadır. Öğrencilerin birçok sosyal etkinliklere
katılması ile derneklere, kulüplere üye olması onlarda eleştirel düşünme, yaratıcı olma,
girişken olma ve olaylara farklı açılardan bakabilme gibi çeşitli özellikleri
geliştirmektedir37,58. Çalışmamızda öğrencilerden haftada bir veya üzerinde sosyal
etkinliklere katılanlar ve herhangi bir hobisi olanların eleştirel düşünme eğilimi puanları
diğerlerine göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Kaya’nın4, Zaybak ve
Khorshid’in100 çalışmalarında da sosyal ve bilimsel etkinliklere katılanların eleştirel
düşünme düzeyleri katılmayanlara göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Öztürk’ün3,
Öztürk ve Ulusoy’un98 çalışmasında ise öğrencilerin sosyal ve bilimsel etkinliklere
katılma durumu ile eleştirel düşünme düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki
saptanmamıştır.
57
6. SONUÇLAR VE ÖNERİLER
6.1. Sonuçlar
Hemşirelik eğitim modellerinin öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimlerine
etkisini belirlemek amacıyla gerçekleştirilen araştırmadan şu sonuçlar elde edilmiştir:
1. Araştırmaya katılan öğrencilerin California Eleştirel Düşünme Eğilimi
Ölçeği toplam puan ortalaması oranı 263,3±28,8 olarak bulunmuştur ve
ölçeğe göre öğrencilerin %25,4’ü ‘düşük’, %63,1’i ‘orta’ ve %11,5’i
‘yüksek’ düzeyde eleştirel düşünme eğilimine sahiptir.
2. Hemşirelerin, hemşirelik problemleri ile başa çıkabilmeleri, karmaşık hasta
bakım gereksinimlerini saptayabilmeleri ve sistemik bakım verebilmeleri
için yüksek düzeyde eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeleri
gerekmektedir. Araştırma bulgularımıza göre öğrencilerin sadece %11,5’i
‘yüksek’ eleştirel düşünme eğilimine sahiptir.
3. Öğrenciler sınıflarına göre değerlendirilmediğinde California Eleştirel
Düşünme Eğilimi Ölçeği puan ortalaması entegre eğitim modelindeki
öğrencilerde en yüksek (267,4±31,8) saptanırken, klasik modeldeki
öğrencilerde ise en düşük (256,4±23,8) bulunmuştur; PDÖ modelindeki
öğrencilerde ise 264,6±29,0’dır.
4. Araştırmaya katılan öğrencilerin sınıf düzeyi ile eleştirel düşünme eğilimi
puanı arasındaki ilişki incelendiğinde, 4. sınıfların eleştirel düşünme eğilimi
puanı (267,3±32,2), 1.sınıflara (260,4±25,8) göre anlamlı olarak daha yüksek
bulunmuştur.
5. Sınıflara göre analiz yapıldığında CEDEÖ puan ortalaması, PDÖ grubunda
bulunan 4. sınıf öğrencilerinde 1.sınıf öğrencilerine göre anlamlı olarak
yüksek bulunurken klasik eğitim ve entegre modellerinde sınıflara göre
anlamlı fark saptanamamıştır.
6. Öğrencilerin eğitim modellerine göre alt ölçeklerden aldıkları puanlar
incelendiğinde; PDÖ grubunda doğruyu arama, kendine güven, meraklılık alt
ölçeklerinin toplam puan ortalamaları 1. sınıflara göre 4. sınıflarda anlamlı
olarak yüksek bulunurken diğer modellerde 1. sınıflar ile 4. sınıflar arasında
58
anlamlı farklılık saptanamamıştır (yalnızca klasik modelde açık fikirlilik
ortalaması 4. sınıflarda anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur).
7. Cinsiyet ile eleştirel düşünme eğilimi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuş
olup, kız öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimi puanı (264,5±28,5) erkeklere
göre (255,0±29,3) anlamlı olarak daha yüksektir.
8. Anne-baba eğitim düzeyi ile eleştirel düşünme eğilimi arasında anlamlı bir
ilişki bulunmamıştır.
9. Çalışmamızda aile yapısının eleştirel düşünme eğilimine etkisi olduğu ve
demokratik aile yapısına sahip öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimi
puanlarının diğerlerine göre yüksek olduğu belirlenmiştir.
10. Çalışmamızda ders başarı durumunu ‘iyi’ olarak belirten öğrencilerin
eleştirel düşünme eğilimi puanı, diğerlerine göre anlamlı olarak yüksek
bulunmuştur.
11. Çalışmamızda öğrencilerden haftada bir veya üzerinde sosyal etkinliklere
katılanlar ve herhangi bir hobisi olanların eleştirel düşünme eğilimi puanları
diğerlerine göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur.
12. PDÖ eğitimi almak, 4. sınıfta olmak, demokratik ve yoksul sosyoekonomik
düzeyde aileye sahip olmak yüksek düzeyde eleştirel düşünme eğilimini
arttıran bağımsız etkenler olarak saptanırken cinsiyet, hobi bağımsız faktör
olarak saptanamamıştır.
6.2. Öneriler
1. Öğrencilerin çoğunluğunun (%63,1) eleştirel düşünme eğilimi puan
ortalamalarının “orta” düzeyde olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle,
öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmeye yönelik eğitim-
öğretim modellerinin geliştirilmesi, eğiticilerin öğrencilerin eleştirel
düşünme eğilimlerini geliştirecek vaka analizi, modüler eğitim, olgu
tartışması gibi interaktif, probleme dayalı öğretim yöntemlerini daha sık
kullanması,
2. Araştırma sonuçlarımıza göre ‘Eleştirel Düşünme’ adı altında ayrı bir ders
alanların CEDEÖ puanlarında, ders almayanlara göre farklılık
saptanmamıştır. Bu nedenle eleştirel düşünmenin ayrı bir ders olarak
59
verilmesi yerine müfredattaki tüm derslerin içeriğinde uygun şekilde
kullanılması,
3. Sosyal etkinliklere katılanlar ve herhangi bir hobisi olanların eleştirel
düşünme eğilimi puanları diğerlerine göre anlamlı olarak yüksek
bulunmuştur. Bu doğrultuda öğrencilerin sosyal etkinliklere katılımının
desteklenmesi, bilimsel ve sanatsal içerikli dernek veya topluluklara
katılımının teşvik edilmesi ve çeşitli hobilere yönlendirilmesi,
4. Sınıf içi ve klinik eğitimler sırasında öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimini
gösteren davranışlarının eğiticiler ve hemşireler tarafından desteklenmesinin
sağlanması,
5. Konu ile ilgili çalışma yapmayı planlayanlara eleştirel düşünme eğiliminin
yanında eleştirel düşünme becerisini de ölçmeleri önerilir.
60
7. KAYNAKLAR
1. Ay Ş. Eleştirel düşünme öğretimi ve Bloom’un aşamalı sınıflaması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005; 5(2):165-173.
2. Eşer İ, Khorshid L, Demir Y. Yoğun bakım hemşirelerinde eleştirel düşünme eğilimi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 11(3):13-22. 3. Öztürk N. Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri ve Eleştirel Düşünmeyi Etkileyen Faktörler. Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas, 2006. 4. Kaya H. Üniversite Öğrencilerinde Eleştirel Akıl Yürütme Gücü. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1997. 5. Beydoğan H Ö. Öğretim sürecinde düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 2003; 4(1):157-165. 6. Üstünlüoğlu E. Üst düzey düşünme becerilerini geliştirmede bilişsel soruların rolü. Çağdaş Eğitim Dergisi, 2006; 31(331):17-24. 7. Ay Ş. Eleştirel düşünme gücü ile eleştirel düşünmeye yönelik tutumlar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 2006; 31(336):25-31. 8. Cowen P S, Moorhead S. Current Issues in Nursing. 7th Ed., St. Louis, MO: Mosby/Elsevier, 2006: 93-99. 9. Şenturan L, Alpar Ş. Hemşirelik öğrencilerinde eleştirel düşünme. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008; 12(1): 22-30. 10. Gürol Arslan G, Demir Y, Eşer İ, Khorshid L. Hemşirelerde eleştirel düşünme eğilimini etkileyen etmenlerin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2009; 12(1):72-80. 11. Dil S, Öz F. Hemşirelik yüksekokulu ve beslenme ve diyetetik bölümü öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerini etkileyen faktörler. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi, 2005; 1(1):12-25. 12. Uçan Ö, Taşçı S, Ovayolu N. Eleştirel düşünme ve hemşirelik. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2008; 3(7): 17-27. 13. Güven M, Kürüm D. Öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme arasındaki ilişkiye genel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi, 2006; 1:75-89 . 14. Ay Ş. Eleştirel düşünme gücü, anne babanın öğrenim durumu ve ailenin aylık geliri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006; 6(2): 176-186. 15. Seferoğlu S S, Akbıyık C. Eleştirel düşünme ve öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006; 30:193-200. 16. Aybek B. Eleştirel düşünmenin öğretiminde öğretmenin rolü. Üniversite ve Toplum Dergisi, 2007; 7(2).
17. Kürüm D. Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Gücü. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, 2002. 18. Semerci Ç. Eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 2003;
28(127): 64-70. 19. Akınoğlu O. Bir eğitim değeri olarak eleştirel düşünme. Değerler Eğitimi Dergisi, 2003;1(3):7- 26. 20. Karakuş M. Eğitim programlarında eleştirel düşünmeyi geliştirmenin bir yolu olarak BAV etkinlikleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2001;8(8):219-223. 21. Daly WM. Critical thinking as an outcome of nursing education. What is it? Why is it important to nursing practice? Journal of Advanced Nursing, 1998; 28(2):323-331. 22. Daly WM. The development of an alternative method in the assessment of critical thinking as an outcome of nursing education. Journal of Advanced Nursing, 2001; 36(1):120-130. 23. Billings D M, Halstead JA. Teaching in Nursing: A Guide For Faculty. Second Ed., St. Louis, MO: Saunders, 2005. 24. Hickman JS. A critical assessment of critical thinking in nursing education. Holistic Nurse Practice, 1993; 7(3):36-47. 25. Stewart S , Dempsey LF. Longitudinal study of baccalaureate nursing students’ critical thinking
dispositions. Journal of Nursing Education, 2005; 44(2):81-89. 26. Karadağ G, Uçan Ö. Hemşirelik eğitimi ve kalite. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2006; 1(3):42- 51. 27. Bölükbaş N. Ordu Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin sosyodemografik özellikleri ve eğitimleri ile ilgili görüşleri. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2006; 9(1):49-57. 28. Orak S, Orhan H, Ağırman Ö, Özgürce B. Hemşirelik- ebelik eğitiminde Süleyman Demirel Üniversitesi örneği: Isparta Sağlık Yüksekokulu intörn öğrencilerinin klinik sahada entegre uygulaması ile ilgili bilgi ve tutumları. Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2008; 15(3):11- 16. 29. Tiwari A, Lai P, So M, Yuen K. A comparison of the effects of problem- based learning and lecturing on the development of students’ critical thinking. Medical Education, 2006; 40:547- 554. 30. Simpson E, Courtney M. Critical thinking in nursing education: Literature review. International Journal of Nursing Practice, 2002; 8 :89-98. 31. Zygmont DM, Schaefer KM. Assessing the critical thinking skills of faculty: What do the findings mean for nursing education? Nursing Education Perspectives, 2006; 27(5):260-268. 32. Dirimeşe E. Hemşirelerin ve Öğrenci Hemşirelerin Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 2006. 33. Jones SA, Brown LN. Critical thinking: impact of nursing education. Journal of Nursing Education, 1991; 16:529-533. 34. Vural R A, Kutlu O. Eleştirel düşünme: ölçme araçlarının incelenmesi ve bir güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2004; 13(2):189-199.
62
35. Özden Y. Öğrenme ve Öğretme. 8. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2008. 36. Aybek B. Konu ve Beceri Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi ve Düzeyine Etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, 2006. 37. Üstündağ T. Yaratıcılığa Yolculuk. 3. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2005. 38. Cüceloglu D. İyi Düşün Doğru Karar Ver. 51. Baskı, İstanbul: Remzi Kitapevi, 2001. 39. Taşçı S. Hemşirelikte problem çözme süreci. Sağlık Bilimleri Dergisi (Hemşirelik Özel Sayısı), 2005; 14:73-78. 40. Yıldırım R. Öğrenmeyi Öğrenmek. 1. Baskı, İstanbul: Sistem Yayıncılık, 2006. 41. Higuchi KAS. Donald JG. Thinking processes used by nursess in clinical decision making. Journal Of Nursing Education, 2002; 41(4):145-153. 42. Aybek B, Çelik M. Watson-Glaser eleştirel akıl yürütme gücü ölçeğinin üniversite ikinci,
üçüncü ve dördüncü sınıf ingilizce bölümü öğretmen adayları üzerindeki güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2007;16(1): 101-112.
43. Şenşekerci E, Bilgin A. Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2008; 9(14):15-43. 44. Şahinel S. Elestirel Düsünme. 2. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık, 2002. 45. Bethune E, Jackling N. Critical thinking skills: the role of prior experience. Journal of Advanced Nursing, 1997; 26:1005-1012. 46. Yıldırım C. Bilimsel Düşünme Yöntemi. 2. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, 2008. 47. Potter PA, Perry AG. Basic Nursing: Essentials For Practice. 5th Ed., St. Louis, MO: Mosby, 2003. 48. Perry A, Potter P. Fundamentals of Nursing: Concepts Process And Practice. 4th Ed.,USA: Mosby, 1997. 49. Facione NC, Facione PA. Externalizing the critical thinking in knowledge development and clinical judgement. Nursing Outlook. 1996; (44): 129-136. 50. Sullivan EJ, Decker PJ. Effective Leadership and Management in Nursing. 6th Ed., Upper
Saddle River, NJ : Pearson/Prentice Hall, 2005. 51. Paul RW, Elder L. Critical Thinking: Tools for Taking Charge of Your Professional and Personal Life. 1st Ed., Upper Saddle River, NJ: Financial Times/Prentice-Hall, 2002. 52. Andolina M. Practical Guide to Critical Thinking. 1st Ed., Albany, NY: Delmar/Thomson Learning, 2002. 53. Marquis BL, Huston CJ. Leadership Roles and Management Functions in Nursing: Theory and
Application. 5th Ed., Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins, 2006. 54. Kökdemir D. Sahte bilimlerin çekiciliği altında bilimsel araştırma ve eleştirel düşünme. Sağlık Bilimlerinde Süreli Yayıncılık 3. Ulusal Sempozyumu. Ankara-Türkiye, 8-9 Nisan 2005. 55. İpşiroğlu Z. Eğitimde Yeni Arayışlar, 2. Baskı, İstanbul: Adam Yayınevi, 2004.
63
56. Özdemir O. Eleştirel Düşünme, 1. Baskı, İstanbul: Kriter Yayınevi, 2008. 57. Kramer MK. Concept clarification and critical thinking: integrated processes. Journal of Nursing Education, 1993; 32(9):406-414. 58. Tümkaya S, Aybek B. Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin sosyo- demografik özellikler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2008; 17(2):387-402. 59. Facione PA. Critical thinking; What it is and Why it counts. 2010 Uptade.
60. Özdemir SM. Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler
açısından değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2005; 3(3):297-316.
61. Nicoteri JA. Critical thinking skills. American Journal of Nursing, 1998; 98(10):62-65. 62. Türnüklü E B, Yeşildere S. Problem çözme ve eleştirel düşünme. Gazi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 2005; 25(3):107-123. 63. Facione NC, Facione PA. “Critical Thinking and Clinical Judgment,” from Critical Thinking
and Clinical Reasoning in The Health Sciences: A Teaching Anthology, Published By Insight Assessment / The california Academic Press: Millbrae CA. Pp. 1-13, 2008. Erişim: Www.İnsightassessment.Com Erişim Tarihi: 15.09.2009
64. Facione NC, Facione PA, Sanchez CA. Critical thinking disposition as a measure of competent
clinical judgment: the development of The California Critical Thinking Disposition Inventory. Journal of Nursing Education, 1994; 33(8):345-350.
65. İpşiroğlu Z. Düşünme Korkusu: Düşünmeyi Öğrenme ve Öğretmenin Temelleri. 4. Baskı,
İstanbul: Papirus Yayınevi, 2002. 66. Korkmaz Ö, Yeşil R. Öğretim kademelerine göre öğrencilerin eleştirel düşünme düzeyleri. Ahi
Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2009; 10(2):19-28. 67. Ducscher JEB. Catching the wave: understanding the concept of critical thinking. Journal of
ve güvenirliğinin incelenmesi. Zonguldak Sağlık Yüksekokulu Sağlık Eğitim Araştırma Dergisi, 2005; 1(2):42-47.
69. Kılınç A. Probleme dayalı öğrenme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 2007; 15(2):561-578 70. Kökdemir D. Eleştirel düşünme ve bilim eğitimi. Pivolka, 2003; 2(4):3-5. 71. Ip WY, Lee DT, Lee IF, Chau JP, Wootton YS, Chang AM. Disposition towards critical
thinking: a study of Chinese undergraduate nursing students. Journal of Advanced Nursing, 2000; 32(1):84-90.
72. Tiwari A, Avery A, Lai P. Critical thinking disposition of Hong Kong Chinese and Australian
nursing students. Journal of Advanced Nursing, 2003; 44(3):298-307.
73. Kocaman G, Entegrasyon, VI. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Kongresi. Nevşehir-Türkiye 23.Ekim.2008. Erişim: www.istanbul.edu.tr/yuksekokullar/.../10_gulseren_kocaman.ppt Erişim Tarihi: 20.12.2009
74. Sabancıoğulları S, Kelleci M, Doğan S, Gölbaşı Z. Entegre eğitim programında öğrenim gören hemşirelik öğrencilerinin empatik eğilim düzeylerinin yıllara göre incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 11(2):1-6.
75. Tosun N, Oflaz F, Akyüz A, Kaya T, Yava A, Yıldız D, Akbayrak N. Hemşirelik
yüksekokulu öğrencilerinin intörn eğitim programından beklentileri ile program sonunda kazanım ve önerilerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 2008; 50(3):164-171.
76. Distler JW. Critical thinking and clinical compotence: Results of the implementation of student-
centered teaching strategies in an advanced practice nurse curriculum. Nurse Education in Practice, 2007; 7(1):53-59.
77. Biley FC, Smith KL. Exploring the potential of problem-based learning in nurse education.
Nurse Education Today, 1998; 18(5):353-361. 78. Probleme Dayalı Öğrenme Oturumları Uygulama Rehberi. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Tıp Eğitimi ve Bilişimi Anabilim Dalı, Ankara, 2003. Erişim: www.medinfo.hacettepe.edu.tr/tebad/docs/kitap/PDO_2003.pdf - Erişim Tarihi: 15.06.2009
79. Beşer A, Mete S, Yıldırım Sarı H, Probleme dayalı öğrenmede eğitim yönlendiricisi nasıl
olmalı? Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2004; 8(2):32-38. 80. Baker JS. Transforming nursing education through problem based learning. Nurse Education
Today. 2002; 22(8):671. 81. Morales-Mann ET, Kaitell CA. Problem based learning in a new Canadian curriculum. Journal
of Advanced Nursing, 2001; 33(1):13-19. 82. Erdemir F. Hemşirenin rol ve işlevleri ve hemşirelik eğitiminin felsefesi. Cumhuriyet
Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1998; 2(1):59-63. 83. Scheffer BK, Rubenfeld GM. A consensus statement on critical thinking in nursing. Journal of
Nursing Education, 2000; 39(8):352-357. 84. Atalay M, Tel H. Gelecek yüzyılda hemşirelikte lisans eğitiminin vizyonu. Cumhuriyet
Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1999; 3(2):47-54. 85. O’Neill ES, Dluhy NM. A longitudinal framework for fostering critical thinking and diagnostic
reasoning. Journal of Advanced Nursing, 1997; 26:825-832. 86. Twibell R, Ryan M, Hermiz M. Faculty perceptions of critical thinking in student clinical
experiences. Journal Of Nursing Education, 2005; 44(2):71-79. 87. Fry S. Hemşirelik Uygulamalarında Etik. 2. Baskı, Erzurum: Atak Media, 2005. 88. Harkreader H, Hogan M A, Thobaben M. Fundamentals of Nursing: Caring and Clinical
Judgment. 3rd Ed., St Louis, MO: Saunders Elsevier, 2007. 89. Bowles K. The relationship of critical-thinking skills and the clinical-judgment skills of
baccalaureate nursing students. Journal of Nursing Education, 2000; 39(8):373-376.
90. Lindeman C A, Mcathie M. Fundementals of Contemporary Nursing Practice. 1st Ed., USA: WB Saunders Company, 1999.
91. Brooks KL, Shepherd JM. The relationship between clinical decision-making skills in nursing
and general critical thinking abilities of senior nursing students in four types of nursing programs. Journal of Nursing Education, 1990; 29(9):391-399.
92. Kelleci M, Gölbaşı Z. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin problem çözme
becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2004, 8 (2):1-8.
93. Kökdemir D. Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Doktora Tezi. Ankara
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara,2003. 94. Öztürk C, Muslu Karayağız G, Dicle A. A comparison of problem based and traditional
95. Dil Coşkun S, Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Öğrencilerinin Eleştirel
Düşünme Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 2001.
96. Profetto- Mc Grath J. The relationship of critical thinking skills and critical thinking
dispositions of baccalaurate nursing students. Journal of Advanced Nursing, 2003; 43(6):569-577.
97. Suliman WA, Halabi J. Critical thinking, self-esteem and state anxiety of nursing students.
Nurse Education Today, 2007; 27(2):162-168. 98. Öztürk N, Ulusoy H. Lisans ve yüksek lisans hemşirelik öğrencilerinin eleştirel düşünme
düzeyleri ve eleştirel düşünmeyi etkileyen faktörler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2008; 1(1):15-25.
99. Shin KR, Lee JH, Ha JY, Kim KH. Critical thinking dispositions in baccalaurate nursing
students. Journal of Advanced Nursing, 2006; 56(2):182-189. 100. Zaybak A, Khorshid L. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu öğrencilerinin eleştirel
düşünme düzeylerinin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2006; 22(2):137-146.
101. Sevil U, Ertem G, Buket S. Ege Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu hemşirelik bölümü
öğrencilerinin eleştirel düşünme düzeylerinin incelenmesi. 3. Uluslararası 10. Ulusal Hemşirelik Kongresi. İzmir-Türkiye, 2005:131.
102. Yuan H, Kunaviktikul W, Klunkin A, Williams BA. İmprovement of nursing students’ critical
thinking skills through problem-based learning in the People’s Republic of China: A quasi-experimental study. Nursing and Health Sciences, 2008; 10:70-76.
103. Cooke M, Moyle K. Students’ evaluation of problem based learning. Nurse Education Today.
2002; 22:330-339. 104. Yuan H, Williams BA, Fan L. A systematic review of selected evidence on developing nursing-
105. Colucciello ML. Critical thinking skills and dispositions of baccalaurate nursing students-a
conceptual model for evaluation. Journal of Proffesional Nursing, 1997; 13(4):236-245.
66
106. Walsh CM, Hardy RC. Dispositional differences in critical thinking related to gender and academic major. Journal of Nursing Education, 1999; 38(4):149-155.
107. Hamurcu H, Günay Y, Akamca Özyılmaz G. Fen bilgisi ve sınıf öğretmenliği anabilim dalı
öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimi profilleri. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2005; 20:147-157.
108. Gülveren H. Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri ve Bu Becerileri
Etkileyen Eleştirel Düşünme Faktörleri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir, 2007.
109. Zayıf K. Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimleri. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet
Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu, 2008. 110. Ekinci Ö. Öğretmen Adaylarının Empatik ve Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi.
Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , Adana, 2009. 111. Güneş N, Kocaman G. Hemşirelik öğrencilerinde kontrol odağı ve eleştirel düşünme
becerisinin akademik başarıya olan etkisinin incelenmesi. II. Aktif Eğitim Kurultayı. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir-Türkiye, 2005.
Aşağıdaki ifadelerin sizi ne kadar tanımladığını düşünerek, bu ifadelere ne ölçüde
katıldığınızı aşağıdaki ölçek üzerinde değerlendiriniz. Değerlendirmelerinizi sizi tam
olarak yansıtacak şekilde yapınız.
1 2 3 4 5 6 Hiç katılmıyorum
Katılmıyorum Kısmen katılmıyorum
Kısmen katılıyorum
Katılıyorum Tamamen katılıyorum
1.Tüm hayatım boyunca yeni şeyler çalışmak harika olurdu. 1 2 3 4 5 6 2.İnsanların iyi bir düşünceyi savunmak için zayıf fikirlere güvenmeleri beni rahatsız eder.
1 2 3 4 5 6
3.Cevap vermeye kalkışmadan önce, her zaman soruya odaklanırım.
1 2 3 4 5 6
4.Büyük bir netlikle düşünebilmekten gurur duyuyorum. 1 2 3 4 5 6 5.Dört lehte, bir aleyhte görüş varsa, lehte olan dört görüşe katılırım.
1 2 3 4 5 6
6.Pek çok üniversite dersi ilginç değildir ve almaya değmez. 1 2 3 4 5 6 7.Sadece ezberi değil düşünmeyi gerektiren sınavlar benim için daha iyidir.
1 2 3 4 5 6
8. Diğer insanlar entelektüel merakımı ve araştırıcı kişiliğimi takdir ederler.
1 2 3 4 5 6
9. Mantıklıymış gibi davranıyorum ama değilim. 1 2 3 4 5 6 10. Düşüncelerimi düzenlemek benim için kolaydır. 1 2 3 4 5 6 11. Ben dahil herkes kendi çıkarı için tartışır. 1 2 3 4 5 6 12. Kişisel harcamalarımın dikkatlice kaydını tutmak benim için önemlidir.
1 2 3 4 5 6
13. Büyük bir kararla yüz yüze geldiğimde, ilk önce toplayabileceğim tüm bilgileri toplarım.
1 2 3 4 5 6
14. Kurallara uygun biçimde karar verdiğim için arkadaşlarım karar vermek için bana danışırlar.
1 2 3 4 5 6
15. Açık fikirli olmak neyin doğru olup olmadığını bilmemek demektir.
1 2 3 4 5 6
16. Diğer insanları çeşitli konularda neler düşündüklerini anlamak benim için önemlidir.
1 2 3 4 5 6
17. İnandıklarımın tümü için dayanaklarım olmalı. 1 2 3 4 5 6 18. Okumak mümkün olduğunca kaçtığım bir şeydir. 1 2 3 4 5 6 19. İnsanlar çok acele karar verdiğimi söylerler. 1 2 3 4 5 6 20. Üniversitedeki zorunlu dersler vakit kaybıdır. 1 2 3 4 5 6 21. Gerçekten çok karmaşık bir şeyle uğraşmak zorunda kaldığımda benim için panik zamanıdır.
1 2 3 4 5 6
22. Yabancılar sürekli kendi kültürlerini anlamaya uğraşacaklarına bizim kültürümüzü çalışmalılar.
24. İnsanların, bir başkasının fikrine karşı çıkacaklarsa nedenlere, ihtiyaçları vardır.
1 2 3 4 5 6
25. kendi fikirlerimi tartışırken tarafsız olmam imkânsızdır. 1 2 3 4 5 6 26. Ortaya yaratıcı seçenekler koyabilmekten gurur duyarım. 1 2 3 4 5 6 27. Neye inanmak istiyorsam ona inanırım. 1 2 3 4 5 6 28. Zor problemleri çözmek için uğraşmayı sürdürmek o kadar da önemli değildir.
1 2 3 4 5 6
29. Diğerleri, kararların uygulanmasında mantıklı standartların belirlenmesi için bana başvururlar.
1 2 3 4 5 6
30. Zorlayıcı şeyler öğrenmeye istekliyimdir. 1 2 3 4 5 6 31. Yabancıların ne düşündüğünü anlamaya çalışmak oldukça anlamlıdır.
1 2 3 4 5 6
32. Meraklı olmak en güçlü yanlarımdan biridir. 1 2 3 4 5 6 33. Görüşlerimi destekleyecek gerçekleri ararım desteklemeyenleri değil.
1 2 3 4 5 6
34. Karmaşık problemleri çözmeye çalışmak eğlencelidir. 1 2 3 4 5 6 35. Diğerlerinin düşüncelerini anlama yeteneğimden dolayı takdir edilirim.
1 2 3 4 5 6
36. Benzetmeler ve analojiler ancak otoyol üzerindeki tekneler kadar yararlıdır.
1 2 3 4 5 6
37. Beni mantıklı olarak tanımlayabilirsiniz. 1 2 3 4 5 6 38. Her şeyin nasıl işlediğini anlamaya çalışmakta gerçekten hoşlanırım.
1 2 3 4 5 6
39. İşler zorlaştığında diğerleri problem üstünde çalışmayı sürdürmemi isterler.
1 2 3 4 5 6
40. Elimizdeki sorun hakkında açık bir fikir edinmek ilk önceliklidir.
1 2 3 4 5 6
41. Çelişkili konulardaki fikrin genellikle en son konuştuğum kişiye bağlıdır.
1 2 3 4 5 6
42. Konu ne hakkında olursa olsun daha fazla öğrenmeye hevesliyimdir.
1 2 3 4 5 6
43. Sorunları çözmenin en iyi yolu cevabı başkasından istemektir. 1 2 3 4 5 6 44. Karmaşık problemlere düzenli yaklaşımımla tanınırım. 1 2 3 4 5 6 45. Farklı dünya görüşlerine karşı açık fikirli olmak insanların düşündüğünden daha az önemlidir.
1 2 3 4 5 6
46. Öğrenebileceğin her şeyi öğren ne zaman işe yarayacağını bilemezsin.
1 2 3 4 5 6
47. Her şey göründüğü gibidir. 1 2 3 4 5 6 48. Diğer insanlar sorunun ne zaman çözümleneceği kararını bana bırakırlar.
1 2 3 4 5 6
49. Ne düşündüğümü biliyorum o zaman neden seçenekleri değerlendiriyor gibi davranayım.
1 2 3 4 5 6
50. Diğerleri kendi fikirlerini ortaya koyarlar ama benim onları duymaya ihtiyacım yok.
1 2 3 4 5 6
51. Karmaşık problemlerin çözümüne yönelik düzenli planlar geliştirmede iyiyimdir.
1 2 3 4 5 6
71
EK- 3
72
EK- 4
73
EK- 5
74
ÖZGEÇMİŞ
1981 yılında Adana’da doğan Figen Şengül ilköğretimini Mersin Arslanköy
İlköğretim Okulu’nda, ortaöğrenimini Adana Saimbeyli Lisesi’nde tamamlamıştır. 2002
yılında Çukurova Üniversitesi Adana Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik bölümünden
mezun olduktan sonra 2002–2005 yılları arasında Kayseri Erciyes Üniversitesi, Gevher
Nesibe Hastanesi Pediatri Yoğun Bakım kliniğinde görev yapmıştır. 2005 yılından
buyana Adana Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Pediatri ve Pediatri Yoğun
Bakım kliniğinde hemşire olarak görev yapmaktadır. 2005 yılında Çukurova
Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalında Yüksek Lisans