T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI ESKİ TÜRK EDEBİYATI BİLİM DALI ‘AYINTABLI HÂFIZ VE DİVÂNI İNCELEME-METİN-DİZİN YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan Rabia Derya TUYAN Tez Danışmanı Doç. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK Ankara-2007
331
Embed
T.C. GAZ ÜN VERS TES SOSYAL B LMLER ENST TÜSÜ TÜRK D L …docs.neu.edu.tr/library/nadir_eserler_el_yazmalari/TEZLER_YOK_GOV_TR... · divanının yanında, Arapça-Türkçe manzum
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI
ESKİ TÜRK EDEBİYATI BİLİM DALI
‘AYINTABLI HÂFIZ VE
DİVÂNI
İNCELEME-METİN-DİZİN
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan Rabia Derya TUYAN
Tez Danışmanı Doç. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK
Ankara-2007
2
T.C. GAZİ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANA BİLİM DALI
ESKİ TÜRK EDEBİYATI BİLİM DALI
‘AYINTABLI HÂFIZ
VE DİVÂNI
İNCELEME-METİN-DİZİN
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Hazırlayan Rabia Derya TUYAN
Tez Danışmanı Doç. Dr. İsmail Hakkı AKSOYAK
Ankara-2007
i
ÖNSÖZ
Ayntablı Hâfız divanı bugüne kadar Tuhfe-i Naili, Türk Dili ve
Edebiyatı Ansiklopedisi gibi önemli kaynaklarda ve diğer küçük çaplı
eserlerde hep “Ali Emiri manzum 92” şeklinde verilmiştir.
Bugüne kadar tek nüsha olarak kabul edilen Hâfız'ın divanının iki yeni
nüshasını , Konya İl Halk Kütüphanesi 3375 nolu kaydı ve Süleymaniye
Kütüphanesi numara 27 manzum kayıtlarını tespit ettik. Hafız Divanı’nın bu
iki nüshası Türkiye Yazmaları Toplu Katoloğunda hala farklı bir isme, Hâfız
Mezidzade Mehmet adına kayıtlı bulunmaktadır. Yanlışlıkla Hâfız Mezidzade
adına kayıtlı bu iki divanın, farklı bir divan şairine ait olmayıp Ayntablı Hâfız
Abdü’l-mecîd-zâde'ye ait olduğunu tespit ettik.
Ayntablı Hâfız'ın divanını çalışırken elimizdeki bu üç nüshayı
karşılaştırıp tenkitli metin çalışmasına gittik. Elimizdeki en eski tarihli ve en
düzenli nüsha olan Ali Emiri nüshasını esas nüsha kabul edip bu nüshada
okunmayan bölümleri diğer iki nüshadan tamamlama ve karşılaştırma yoluna
gittik. Diğer iki nüshanın Ali Emiri nüshasından farklarını dipnot olarak
düştük. Kimi zaman, diğer iki nüshadan uygun gördüğümüz farkları
metnimize aldık. Ali Emiri nüshasında olmayıp diğer nüshalarda olan şiirler,
bu nüshalardaki yerleri korunarak kafiye sıralamasına da uygun olarak
tenkitli metne yerleştirilmiştir. Süleymaniye Kütüphanesi numara 27 manzum
nüshası, elimizdeki ilk nüshadan yüzyılı aşkın bir zaman geçtikten sonra
istinsah edilmiş bir nüshadır ve bu nüshanın son taraflarında eksik sayfalar
vardır. Konya İl Halk Kütüphanesi 3375 nolu nüsha düzenli bir nüsha
olmasına karşın Ali Emiri nüshasına göre, bu nüshada eksik şiirler çoktur.
Nüshaları yazıların okunaklığı bakımından karşılaştırdığımızda üç nüsha da
oldukça rahat okunabilmektedir.
ii
Hâfız'ın divanını üç ana bölümde ele aldık: İnceleme-tenkitli metin-
dizin. Birinci bölümde şairin hayatını, eserlerini, edebi kişiliğini şairin kendi
anlatımından ve kaynaklardan yararlanarak aktardık.
İkinci bölümde nazım şekillerini, kullanılan vezinleri, kafiyeleri ve
redifleri, dil özelliklerini değerlendirdik.
Üçüncü bölümde, divanın tenkitli metnini verdik.
Son olarak, çalışmamızda başvurduğumuz kaynakları sıralayıp, divan
metninin dizinini yaptık.
Ayntablı Hâfız Divanı’nın metnini baştan sona kontrol eden Doç. Dr.
İsmail Hakkı Aksoyak’a en içten teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca bu çalışmaya
katkıları olan diğer hocalarıma, dostlarıma, aileme ve eşime teşekkür
ederim.
R. Derya TUYAN ÖZKARA
Ankara-2007
iii
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ ....................................................................................... i İÇİNDEKİLER ............................................................................ iii KISALTMALAR ......................................................................... v
BİRİNCİ BÖLÜM
AYNTABLI HÂFIZ’IN HAYATI, ESERLERİ ve EDEBÎ KİŞİLİĞİ
1. AYNTABLI HÂFIZ’IN HAYATI .............................................................. 1 1.1. Adı ve Mahlası ........................................................................ 1 1.2. Doğum Tarihi .......................................................................... 2 1.3. Doğum Yeri ............................................................................ ..3 1.4. Öğrenimi ................................................................................. 3 1.5. Şairin Öğreniminden Sonraki Hayatı ...................................... 4 1.6. Tarikatı .................................................................................... 4 1.7. Mesleği ................................................................................... 5 1.8. Ailesi ....................................................................................... 6 1.9. Şairin Fizîkî Özellikleri ............................................................ 6 1.10. Şairin Hayatına Ait Diğer Bilgiler .......................................... 6 1.11. Ölümü ................................................................................... 11
3.1. Şairliği Üzerine Kaynaklarda Söylenenler .............................. 18 3.2. Kendi Sanatı Hakkındaki Düşünceler .................................... 18 3.3. Şiir Tenkitçiliği ........................................................................ 18 3.4. Edebî Kişiliğine Etkisi Olanlar ve Yazdığı Nazireler ............... 19 3.5. Şairliğinin Etkileri .................................................................... 25
AE : Ali Emirî Nüshası a.g.e : Adı geçen eser AN : Ali Nihat Tarlan .nüshası B : Bent b. : beyit C. : Cilt G. : Gazel H. : Hicri Haz. : Hazırlayan K : Kaside KN : Konya Nüshası Ktp : Kütüphane M : Miladi Müs : Müstezad Mes : Mesnevi Müf : Müfret NF : Nazmü’l-Feraîd nr : nomero ö. : ölümü s. : sayfa S. : Sayı v. : Varak vb. : ve benzeri y. : yaprak [.] : açık hece eksik
[-] : kapalı hece eksik
BİRİNCİ BÖLÜM
AYNTABLI HÂFIZ’IN HAYATI, ESERLERİ VE EDEBÎ KİŞİLİĞİ
1. AYNTABLI HÂFIZ’IN HAYATI
1.1. Adı ve Mahlası
Hâfız’ın ismi kimi kaynaklarda Abdü’l-mecîd-zade, kimi kaynaklarda
da Abdü’l-mezîd-zade diye geçmektedir. Hafız’a ait elimizdeki divan
nüshalarından birincisi Ali Emiri, manzum 92’de “Ayntablı Hâfız Abdü’l-Mecîd-zade”, Ali Nihat Tarlan 27 nolu nüshada “Hâfız Mezîd-zade”, Konya
Bölge Kütüphanesi 3375 nolu nüshada “Hâfız Mezîd-zade” diye kayıtlıdır.
Bu nüshanın içindeki mühürden once Gaziantep İl Halk Kütüphanesi’ne
kayıtlı olduğunu, sonradan Konya Bölge Kütüphanesi’ne aktarıldığını
anlıyoruz. Hâfız’ın Arapça manzum sözlüğü “Nazmü’l-Feraîd”‘in dış yüzünde
de Hâfız’ın ismi “Mezîd-zade” diye kayıtlıdır. Hâfız’ın elimizdeki sözlüğü, yazı
ve vezin olarak sağlam bir nüshadır. Yalnız AN, KN, NF’deki bu üç kaydın
bizi doğru sonuca götürmediğini Nazmü’l-Ferâ’îd’in giriş manzumesini
dikkatlice okuyunca anlıyabiliriz. Hâfız Nazmü’l-Ferâ’îd adlı manzum
sözlüğünün girişinde bir muammaya işaret eder ve kendi ismini muamma
şeklinde verir.
“Hat-ı ruhlarla teshîr itdi kâmım
Yazup vefk-i mu’ammâ üzre nâmım”1
(Uygun bir muamma ile ismim yazıp, yüzünün yazısının güzelliğiyle
arzularımı ele geçirdi.)
Şairin bu beyti, bize onun kendi ismini muamma şeklinde verdiğini
haber verir ve şair okuyucudan bu muammayı çözmesini ister. Şairin şiirinde
19 Mehmet Nail Tuman, Tuhfe-i Nâîlì, Divan Şairlerinin Muhtasar Biyografileri, Haz. Cemal Kurnaz- Mustafa Tatçı, Bizim Büro Yayınları, Osmanlı Devleti’nin Kuruluşunun 700. Yıldönümüne Armağan, Ankara-2001,s.178
8
Son:
Virilmiş çünkü ey Hâfız visâle kat’î fermânı it imdi mühr
Mht ile muhabbet defterin imzâ
İst. Th:
H. 1113-M. 1701/02 yz: adi nesih gibi, kt: beyaz Avrupa, clt: kağıt kaplı,
arkası bez
Birinci yaprakta Ali Emiri’nin vakıf mührü ve Arapça aşure duası, baş
tarafta bir hesap, 39-43 üncü yapraklarda Şems-i Tebrizî ile Mevlânâ’ya
isnad olunan üç gazel, İmam Gazali’nin Cennetü’l- Esmâ namındaki daire
tarifine dair Türkçe bir risale, Bâkî’nin, birkaç beyti, Mahmud IV., Selim III. ‘e
ait beş Hatt-ı Humayun sureti, müstehcen bir latife ve birkaç ilaç tertibi
yazılıdır” 20
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisinde de Hâfız hakkında yazılanlar
şunlardır:
HÂFIZ (Ayıntablı, Abdülmecidzade) Divan şairi (17.a.) Hayatı hakkında hiçbir
malumat yoktur. 17. a.da yaşadığı divânındaki dil özelliklerinden ve bu divanı
istinsah eden Bursalı Mehmed Emin isminde bir zâtın eserin sonuna
kaydettiği 1701 tarihinden çıkarılmaktadır. Vasat bir şair olup, Divan’ının
yazma nüshası Millet Ktp. Ali Emirî Kit. Manzum Nu. 92’de bulunmaktadır.
Ayrıca Nazmü’l- Fevâid isimli bir eseri daha vardır.
Gönül gösterme mir’at-ı te’essüf vech-i dünyâya
Ki dünyâ bir denîdir kim teveccüh eyler ednâya
Müfredi ünlüdür.” 21
Gaziantep İl Yıllığı’nda da şu kısa bilgiye rastlıyoruz:
“ XVI. ve XVII. yüzyıllarda yaşamış bir divan şairidir. Ailesi Müzitzade diye de
anılmıştır. Düzenlenmiş bir divanı vardır.”22
20 Türkçe Yazma Divanlar Katalogu, Ι. Cilt XII-XVI. Asır, İstanbul-1947-1976 21 Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopodisi Devirler/ İsimler/ Eserler/ Terimler, Dergah Yayınları, Cilt 4, İstanbul-1981, s. 13-1 22 Gaziantep İl Yıllığı, Ayyıldız Matbaası A.Ş., Ankara-1969, s. 169
9
Prof. Dr. Abdülkerim Abdülkadiroğlu ve Ayla Güçlü’nün hazırlamış
oldukları “Gaziantep Meşhurları” adlı kitapta da benzer bilgiler tekrar
edilmiştir.
Hâfız hakında Şakir Sabri Yener’in “Gaziantep Büyükleri Beş Yüz Elli
Yıllık Alim ve Şairleri” adlı eserinde de kayda değer farklı bir bilgi
verilmemiştir.
Doğum ve ölüm tarihi bilinmeyen Ayntablı Hâfız hakkında
tezkirelerden tatmin edici bir bilgiye ulaşamıyoruz. Hâfız’ın hayatı hakkında
çok özgün ve birinci elden bilgiye, Hâfız’ın, “Nazmü’l- Ferâ’îd” adlı 3000
beyitlik manzum Arapça-Türkçe lugatine, mesnevi nazım şekliyle, yazdığı 94
beyitlik manzum girişte ulaşıyoruz.
Hâfız manzum girişine hamdeleyle başlar, sonra salvele, enbiya ve
ashaba selâm, çehar-yâra selam, valideyn ve üstadına selam eder ve onları
anar. Hâfız şiirine çoçuk eğitiminde nasıl bir yol izleneceğini anlatarak devam
eder. Eğitimde istekli, akıllı bir “üstad-ı kâmil” gerekli diyen Hâfız, üstad
eşliğinde çocuğa önce “talim-i Kur’ân” sonra da “fünûn” ve “kavâ’îd”
öğretmenin çok faydalı olduğunu söyler. Lugat ezberlemenin de ilim yolunda
pek çok müşgilatı çözeceğini söyleyen Hâfız, lugatçileri över, özellikle
Şahidî’yi anar, ki eserini ona nazire olarak yazmıştır. Hâfız şiirinin otuz altıncı
beytinden ellinci beytine kadar olan kısmında kendinden bahseder ki bu on
dört beyit bizim için oldukça değerli bir bilgi kaynağıdır. Şair manzumesini
sebeb-i telif ve dua ile tamamlar.
Şair bu manzumede kendini şu beyitlerle anlatmaya başlar:
“Velîkîn bu za’îf ü nâ-tüvânın
Nahî’f-zâtı olan ol bî-nişânın
10
Ne yüzden dinle ahvâl-i fenâsın
Nice Mansûr ider Hak âşinâsın” 23
Okul çağına gelince Hâfız mektebe gider:
“Nisâb-ı mektebe oldıkda vâcib
Olurdım ol hakîkat râha zâhib”24
Mektepte Kur’ân-ı Kerîm’i ezberler :
“İderdim dem-be-dem ben hıfz-ı Kur’ân
Düzüp dil riştesine lu’lu’ mercân”25
Zamanla gönlüne Allah sevgisi yerleşir:
“Çü yandı hâne-i gönlümde her ân
O şem’-i ‘âlem-ârâ ‘ilm-i Sübhân”26
Abdü’l-mecid-zâde ilim tahsiliyle meşgul olarak on yaşına varır.
Abdü’l-mecîd-zâde sadece ilm tahsiliyle meşgul olmaz yaşlı ve zayıf olan
anne babasının bakımıyla da ilgilenir, onların hayır dualarını alır.
li-sene selâse ve ‘aşera ve mie ve elf 1113 sene 11 Rebiulevvel min-
hicreti men lehu’l-izzu ve’ş-şeref”30
Müstensihin bu kapanış cümlelerinden sonra 38. varağın sonuna
sıkıştırılmış dört beyit ve bir de dörtlükle karşılaşıyoruz, biz bu dörtlüklerin
kime ait olduğu kesin olarak bilinemeyeceğine karar verdiğimiz için divan
metnine almak yerine bu bölüme yerleştirdik :
Beyit
Nerm ter dil-berlerden âzârîde şîrîn olur
Lezzetin telh eylemez çîn-i cebîn pâlûzenin
Beyit
Ruhsârın üzre ol hâl hâl üzre ol siyeh mû
San âteş üzre ‘anber ‘anberde dûd-ı hoş-bû
Beyit
Kâkülin müddet-i medîd ister
‘Ömr ise ol zamâne katlanamaz
Kıt’a
Şeb-i fürkat geçüp irdi seher inşâallâh
Haste dil rûz-ı visâle irer inşâallâh
Lutfına muntazırız biz o ganî mevlânın
Hazret-i Hakka recâmız geçer inşâallâh
30 AE 38b Bu divanı melikü’l-mennan olan Allâh’ın yardımıyla Resülün şefaatine mazhar ve gafur olan Rabbinin rahmetine muhtaç, Es-Seyyid Mehmed Emin yazdı. Allahu Teala anne babasına, furularına, divan sahibine ve ona dua eden kimselere mağfiret etsin. Maraş mahkemesi bunu, izzet ve şeref sahibinin hicretinden sonra 11 Rebiulahır 1113 (14 Eylül 1701)senesinde tamamlandı.
14
Beyit
Bir kişi geldi semt-i gerdûndan
Bir haber virdi çerh-i kec-revden
AE nüshasının 39a, 39b, 40a, 40b varaklarında aşağıdaki metinler yer
“Halîl Efendi bin Halef Hoca zîde horata ve bagta ileyh ‘aleyh
hazretleri” bu ibarede satır arasında yer almaktadır.
AN nüshasına bu kapanıştan sonra aşağıdaki şiirler sıkıştırılmıştır, AE
nüshasında olduğu gibi bu şiirleri de divan metnine dahil etmedik.
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün Mefâ’îlün
Didim şol gerdeni kâfûrın üzre bellidir cânâ
Didi bu bir harâmî zengîdir dâ’im bogaz bekler
Didim şol mâh hüsnünde niçün hâlî siyâhın yok
Didi bu milket-i Rûma Habeşden pâdişâh olmaz
***
Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilâtün Fâ’ilün
Vakt olur kim ‘ışkla dil-i yâre hıdmetkâr olur
Kâh olur kim yâr içün agyâra hıdmetkâr olur
31 Bu evrakların müsvedde yazılmasının ayrılması , Antep beldesinde cumartesi günü öğleden sonra, ikindiden önce vaki oldu. [ Halil Efendi bin Halef Hoca] Efendimizin hizmetinde ve en layıgımız, bilici, anlayıcı, alimlerin seçkini, asrın nadiri İstanbul’un …., harflerin katibi, fakirlerin hakiri Ali Dağıstani. Allahım yazanın etini ve bütün ümmet-i Muhammed’in etini cehennem ateşini üzerine haram kıl. Mahşer gününün şefaatçisi ve insanların efendisi olan Efendimizin hürmetine .Amin ya Muin ya Allah ya Allah ya Allah. 1822’de tamamlandı.
16
Yâr içün agyâra ragbet itdigim ‘ayb eyleme
Bir gül içün cümle ‘âlem hâra hizmetkâr olur
***
Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilâtün Fe’ilün
Yine diş yâresi var sîb-i zenahdânında
Tâze şeftâlû yemişler gibi bustânında
Gice agyâr ile mey içdügüne şâhiddür
Yuhusızlık eseri nergis-i mestânında
***
Mefâ’îlün Mefâ’îlün Fa’ûlun
Semerkand saykalı rûy-ı zemîn est
Buhârâ kuvvet-i İslâm-ı dîn est
Meşed râ kember-i sebzveş nebâşed
Havâric hâne-i rûy-ı zemîn est
***
Mef’ûlü Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fa’ûlün
Ey anki vücûd-ı tu zi yek katre minnî
Zinhâr mekon be ‘âlimân kibre minnî
Mef’ûlu Mefâ’îlü Mefâ’îlü Fa’ûlün
Dânî ki çi goftend Rasûl-i medenî
Men ekreme ‘âlimen fakad ekremenî
3. Nüsha:
Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi, Konya İl Halk
Kütüphnesinde bulunmakta olan 3375 numaralı bu nüsha Hâfız Mezid-zade
Mehmed adına kayıtlı olup müstensihi belli değildir. 1183 (1769) yılında
istinsah edilen bu nüsha nesih-talik tarzında olup, 60 varaktır. Her varakta 15
17
satır vardır. Kolay okunan, oldukça düzenli bir nüshadır. Bu nüshanın içinde
Gaziantep İl Halk Kütüphanesi’nin mührü vardır, varak 60b, bu da bize bu
nüshanın Konya kütüphanesi’ne, Gaziantep Kütüphanesi’nden getirildiğini
gösterir. Nüshanın 1b varağında Nâbî’nin “–în sana” redifli şiiri derkenara
“yâ” harfini vererek ve 14. beyitin ikinci dizesinde de “‘Afv u gufrânına bir esmâdır” diyerek bizi “ism-i lehu yâ Rahmân” ibâresine ulaştırmak istiyor
olsa gerek, yalnız “rahmân” kelimesinin “mim” ve “elif” harfleri için beyit
yazılmamış, veya elimizdeki nüshalarda eksik ya da “elif” ve “mim” harfini
yukarıda verdiği için tekrar vermeyip iki kere kullanılsın istemiştir. Hâfız
muammalardan hoşlanan bir şairdir. Nazmü’l-Ferâ’îd’in girişinde de ismini
muamma şeklinde vermiştir.
Bakma zâhid sakın eşkâl-i söze
Hep hakîkatle îmâ oldı bize
1.1.2. Gazeller
Hâfız’ın divanında 279 gazel vardır. Hâfız Arap alfabesinde yer alan
bütün harflerle gazel yazmıştır en çok “ra”, “za”, “mim”, nun”, “elif” harflerini
kullanmıştır. “ra” 50, “za”30, “mim”28, “nun”27, “elif”" harfinde 25 gazel
vardır.
Hâfız’ın divanında yer alan gazellerin beyit sayıları en çok
kullanılandan en az kullanılana doğru şöyledir:
7 beyit : 157
66 a.g.e., 50.b.
39
5 beyit : 105
8 beyit : 9
6 beyit : 7
9 beyit : 2
10 beyit: 2
11 beyit: 2
13 beyit: 1
Hâfız gazellerinde okuyucuyu yormayan, anlaşılır, akıcı bir dil kullanır.
Divan edebiyatına alaka duyan herkesin çok rahatça okuyabileceği,
anlayabileceği, üstelik zevk alacağı bir usluba sahiptir Hâfız.
Hâfız okuyucuyu yormayan Türkçe gazellerinin yanında Arapça,
Farsça mülemmalar da yazmıştır.
Hâfız’ın gazellerini genel olarak aşk, ayrılık, muhabbet temaları
üzerine kurmuştur. Lirik bir şairdir. Bunun yanında peygamberimize yazdığı
gazeller ile tasavvufi yönü ağır basan gazeller de Hâfız'ın divanında önemli
bir yer tutmaktadır.
Hâfız peygamberimiz için 7 gazel yazmıştır. Bunlar divanda yer alan
34 İbtidÀ vÀde-i ibhÀma úodı Baèdez-Àn rütbe-i İslÀma úodı 35 Naôm-ı KuréÀn’da olan ìmÀdur äonra illÀ ile istisnÀdur 36 Gösterür lafôını işèÀr-ı mecÀz İder ammÀ ki óaúìúatdan ÀàÀz 37 Ehl-i óÀl maènasına vÀãıl olur Neydigin maúãad-ı dil óÀãıl olur 38 İbtidÀ itdi anı bÀde ile Ehl-i èışú ola dil-i sÀde ile 39 Baúma zÀhid ãaúın eşkÀl-i söze Hep óaúìúatle ìmÀ oldı bize 40 KÀseden úalb-i ãafÀ oldı murÀd Mey ider èışú u maóabbet ìrÀd 41 Yaènì kim baòş-ı hidÀyetdür bu Sebeb-i cÀh-ı velÀyetdür bu 42 İtmedi bÀde ile kim meşúi Olmaz Àdem ki anıñ yoú èışúı 43 Òaù-ı ruòsÀrı anıñ ÚuréÀn’dur Zülfi esrÀr-ı ÒudÀ pinhÀndur 44 Laèl-i şìrìni óadìå-i nebevì Maènada birdür anıñ laèl u beñi 45 Mürşid-i kÀmil ile pìr-i muàÀn CÀy-ı mey-òÀne olupdur pinhÀn 46 Ehl-i dil olan olur bunı fehìm Özge maènÀya çeker ol ki leéìm
34a ibhÀma úodı ] ìhÀma úodı KN 42a bÀde ile ] bÀd ile KN
55
47 Çün mükedder ola miréÀt-ı dili Úanda kim göre o vechi güzeli 48 Çeşmidür èayn-ı vefÀ ehl-i dile Naôar itdükce saña neşée gele 49 áamzesi meyle işÀretdür anıñ Tìr-i müjgÀnı beşÀretdür anıñ 50 IãùılÀóÀtı budur muòtaãarı Eyle bu vech ile óüsn-i naôarı 51 MuùlaúÀ õikri anıñ evlÀdur Cümleden fikri anıñ aólÀdur 52 Úalb-i ÓÀfıô saña èazm itdi meded Der-i èışúıñdan anı eyleme red [GAZELLER] ÚÁFİYE-i ELİF 1 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Úad edÀreél- keésü liél- èuşşÀúi fì-nÀdìél-HudÀ* ÙÀlib-i õevk-i óaúìúat nÿş ider mi ibtidÀ 2 Zümre-i ehl-i ãafÀda mıdur istilzÀm-ı èışú Kim bulur nÿşunda õevú-i laèl-i maóbÿb-edÀ 3 Bezm-i òÀãüél-òÀãa kim ister ùarìú-i müstaúìm Eylesün ol mürşid-i pìr-i muàÀna iútidÀ 4 ÓÀlet-i èışú-ı óaúìúat nÿş-ı meydür dem-be-dem Eyler ol óÀlet deminde cÀnı cisminden cüdÀ
51a õikri anıñ ] õikr anıñ KN 51b fikri anıñ ] firk anın KN 1 AE 2b, AN 1a, KN 3a, 3b * Hidayet meclisinde aşıklar için gerçekten kadehi çevirdi. 4b deminde] deminden AN
56
5 Ol ki ehl-i õevúe söyler eyle terk-i nÿş-ı mey Dinse kim mümkin midür tenkìr-i taèrìf-i ÒudÀ 6 MübtelÀ-yı derd-i èışúa kim budur dermÀn-ı vaãl Dem-be-dem cÀnÀne èÀşıú eylesün cÀnın fidÀ 7 Bì-nihÀye õevú buldıñ meyden ey ÓÀfıô bu dem Laèl-i cÀnÀn ile úıldıñ èışú õevúin òoş-edÀ 2 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey muúaddes õÀt-ı bì-mÀnendiñe yoú ibtidÀé Kim görür Àyìne-i künhüñde bir vech intihÀ 2 MÀder-i vaódet vilÀdetden müberrÀ oldıàı Bir eóad küfv olmadı mevcÿd ola kim mÀ-sivÀ 3 äad hezÀrÀn sÀlhÀda neşù-i esb-i ãÀèiúÀ Ger olursa mümtenièdür menzil-i vaãl-ı fenÀ 4 Naúş-ı èÀlem ãÿretin miréÀt-ı úudretden göre Kim teveccüh idemez vech-i taàayyür zÀtıña 5 Sen bilürsin sen seni ancaú bilür ÓÀfıô bunı Sırr-ı tevóìd ile anı eyle yÀ Rab ÀşinÀ 3 Mefèÿlu FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 YÀ men yerÀél-òalÀéiúü fì külli óÀlihÀ* Sensin esìr-i èışú olana gösteren rehÀ 2 SevdÀ-yı genc-i óüsnüñe úoydıñ dili esìr Zülfüñ èaceb ki eylediñ ol gence ejdehÀ
5b dinse kim ] dine kim AN 2 AE 2b, AN1a, KN- 3 AE 2b; AN 1a, 1b; KN 3b * Ey yaratılmışları bütün hallerinde gören. 2b ol gence ] o gence AE
57
3 Vaãlıñ metÀèın almada göñlüm ki müşterî Dutmuş elinde ãurre-i cÀn naúdi dir behÀ 4 èIşúıñ odından aldı göñül õevú-i vuãlatı Buldı meõÀú-ı laèliñ ile àÀyet iştihÀ 5 YÀ Rab belÀ-yı èışúa giriftÀr ÓÀfıô’am Vir ol belÀya vuãlat-ı yÀr ile intihÀ 4 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey nübüvvet menzilinde rütbe-i aèlÀ saña Vey risÀlet pÀyesinde “úurb-ı ev-ednÀ”**saña 2 Geldi “sübóÀneélleõì isrÀ ” ***ki seyr-i vÀãlıña Kim müyesser oldı ancaú bu şeb-i esrÀ saña 3 Maúãad-ı Óaúsın ezel bu cümleden sensin àaraø Çün teèalluú itdi evvel úudret-i MevlÀ saña 4 Ol risÀlet èarãasındaéldıñ faøìlet menzilin Nice dem yeldi yügürdi yitmedi MÿsÀ saña 5 Nÿş-ı laèliñde ebed buldı óayÀtı Rÿó-ı Úuds Teşne-dildür Àb-ı óayvÀn tek leb-i èÌsì saña 6 Baór-ı luùfından çıúarmış cevher-i yek-dÀneler Olmamışdur bir óaúìúat cevheri hem-tÀ saña 7. YÀ Rasÿél-allÀh meded úıl ÓÀfıô’a bir nìm nigÀh Ol zamÀn iõn-i şefÀèatdan olur ìmÀ saña 5 Mefèÿlu FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 YÀ Rab o mÀh rÿyı sen it ÀşinÀ baña Olsun ùarìú-i vaãla bu şeb reh-nümÀ baña
4 AE 3a; AN 1b, KN 3b ** Necm Süresi 53/ 9. ayet “Belki daha da yakın olmuş” *** İsrÀ Süresi 17/1 Her şeyden münezzeh olan .Allah götürdü. 6a cevher-i yek dÀneler ] cevheriñ tek dÀneler KN] ceheriñ dÀnelerin AN 5 AE 3a; AN 1b, 2a; KN 4a
58
2 Luùf it hidÀyet eyle reh-i menbaè-ı meyi Göster o rÀhı kim ola senden yaña baña 3 Düşdim firÀú-ı derd ile ben ôulmete àama Áb-ı óayÀt-ı cÀm-ı Òıør kim ãuna baña 4 Mecrÿó-ı tìà-i àamze-i cÀnane dil müdÀm Vir nÿş-ı lÀèl-i yÀr ile bir dem şifÀ baña 5 Bezm-i ãafÀ-yı èışúda óarÀretde kim göñül Sun cÀmı sÀúì defè-i àam it ibtidÀ baña 6 Faúr u fenÀda milket-i èışú içre dil emìr Ol mülk-i èÀlì cÀhım ile vir beúÀ baña 7 Bu óÀl-i ÓÀfıô olmadı yÀ Rab saña nihÀn Vir vaãl-ı õÀt-ı pÀkiñe bir meh-liúÀ baña 6 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 DÀmen-i pìr-i muàÀndur melce-i pinhÀn baña Kÿşe-i mey-òÀnedür óÀb-ı sebÀt-ı cÀn baña 2 Gel beni menè itme zÀhid bu reh-i mey-óÀneden Azdurup ùoàrı yolumdan olma sen şeyùÀn baña 3 Ehl-i tecrìdem ki dutdım rÀh-ı selb-i mÀ-sivÀ Var yoú aèlÀ ve ednÀ òÀk ile yeksÀn baña 4 Zaòm-ı tìà-i èışú-ı yÀrdan sìnesi çÀk olmayan Görmeyen bu derdi àÀfil úılmasun dermÀn baña 5 äohbet-i feyø-i leb-i cÀm ile úıl kÀmil beni äun mükerrer virme sÀúì sÀàar-ı noúãÀn baña
2b o rÀhı kim ] o rÀh ki KN 6a emìr ] esìr AN 7b pÀkine ] pÀkle AN, KN 6 AE 3a, AN 2a, KN 4a
59
6 İzdióÀm-ı zÀhid eylerse bizi dÿr-ı behişt Mesken-i bÀà-ı cinÀndur sÀye-i cÀnÀn baña 7 Nÿş idersin sÀàar-ı laèl-i lebi ÓÀfıô müdÀm Kim anıñçün dirler imiş vÀlih-i óayrÀn baña 7 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Reşk ider hüsniñ görüp ol òÿrşìd-i raòşÀn saña Arø ider noúãanlıàın her şeb meh-i tÀbÀn saña 2 Bezm-i óüsniñde iki şemè-i ÒudÀ yanmış meger Oldı bu pervÀne-yi bì-kes bu şeb mihmÀn saña 3 SÀkin-i taòt-ı bahÀsın kim bugün şÀhÀnesin ÒÀdim-i cÀh-ı melÀóat Yÿsuf-ı KenèÀn saña 4 Şemè-i ruòsÀrına yandıñ ey göñül pervÀnevÀr Kim müéeååir ola mı hìç Àteş-i sÿzÀn saña 5 Bezm-i èÀlemde görür kim gün yüziñ meh ruòlarıñ äubó u şÀm raúã ider şevúiñle bu devrÀn saña 6 BÀà-ı fürúÀtde fiàÀn eyle dem-i ãubó-ı hezÀr Kim vire bÿy-ı tebessüm ol gül-i óandÀn saña 7 Úoyma ÓÀfıô dÀmen-i luùfın eliñden dil-beriñ Bir kerem kÀnı ider elbette bir iósÀn saña 8 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Reşk ider gül yüzleriñ görse gül-i raènÀ saña Şevú ider ruòsÀrıñ üzre bülbül-i şeydÀ saña 2 BÀà-ı óüsniñden gelüpdür bÿy-ı vuãlat èÀşıúa Mesken ey óÿr-i liúÀ çün cennetüél- meévÀ saña
7 AE 3a, 3b; AN 2a, 2b; KN 4b 2a óüsnünde ] óüsniñle AN 4a yandıñ ey göñül ] yandı bu göñül AN; pervÀnevÀr ] pervÀnedür AE, AN 8 AE 3b, AN 2b, KN 4b, 5a
60
3 ÒÀk-i pÀyiñ sürme-i çeşm eylemişler óÿr-i èayn ÚÀmetiñ fikrine düşmiş baş eger ùÿbÀ sañÀ 4 Ser-nigÿn olmuş benefşe zülf-i òoş bÿyıñ görüp Mest-i çeşm olmuş dem-À-dem nergis-i şehlÀ saña 5 Sìne-i sünbül úararmış òaùù-ı sevdÀ tek yanup Şeró idüpdür bÀàrı úanıñ lÀle-i óamrÀ saña 6 Fürkatiñden cÀm-ı sÀúì bÀde tek úan aàladı Teşne-i laèl-i lebiñden sÀàar-ı ãahbÀ saña 7 Baór-ı dìdem mevc urup her demde tökme gevheriñ Ey dü çeşm-i ÓÀfıô eyler göz görüp deryÀ saña 9 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Mesken-i taòt-ı belÀdur pÀye-yi devlet baña Eşk-i gül-gÿnum óabÀbı leşker-i şevket baña 2 Òırúa-yi faúrı giyündim egnüme şÀhÀne ben Ol libÀs-ı salùanatdur úılmışım zìnet baña 3 Ey kemÀn ebrÿ düzüpdür göñlime ãaf ãaf èaceb NÀvek-i müjgÀnıñı ol dìde-i Àfet baña 4 Çeşm-i òışmiyle baúup ol pÀdişÀh-ı mülk-i nÀz Kim virir dÀrÀt-ı óüsn ile iñen dehşet baña 5 Söz çeküp aàzından aldı õevú-i laèliñ gül-femiñ äordıàınca bülbül-i dil verdi òoş leõõet baña 6 ÓamdülillÀh nièmet-i úudretlerinden virmedi Leõõet-i dìdÀr-ı cÀnÀn gibi bir nièmet baña
6b lebiñden ] lebiñdür AN, KN 9 AE 3b, AN 2b, 3a; KN 5a 1b óabÀbı leşker ] cenÀó-ı leşkerAN 4a baúup ] yaúup AN 4b iñen dehşet ] iki dehşet AN
61
7 Bezm-i keåretden ayaàı çekdim ey ÓÀfıô bugün VÀde- i fikr-i maóabbet kÿşe-i vaódet baña 10 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 BÀà-ı ruòsÀrıñ ki dirler cennetüél-meévÀ aña PÀsbÀn-ı gülsitÀndur bülbül-i şeydÀ aña 2 Úaşlarıñdur úÀbeúÀvseyn Àyet-i tìr-i müjeñ İtdi CebrÀéìl nişÀn-ı úÿrb-ı ev-ednÀ aña 3 ÚÀmet-i mevzÿnıñı görmüş óicÀbıñdan meger Ser-nigÿn itmiş anıñçün úÀmet-i ùÿbÀ aña 4 Mìve-i şÀh-ı feøÀéil kim seniñ õÀtıñdadur Yetmemişdür bir èaãÀ ile yed-i MÿsÀ aña 5 Çeşme-i Àb-ı óayÀt-ı laèliñe kim Óıør tek Zülf-i sevdÀñ ile düşmişdür leb-i èÌsÀ aña 6 Ol nigÀh-ı çeşm-i elùÀfıña kim biñ cÀn ile Sevdügim bir ben degül meftÿn olan dünyÀ aña 7 ÁsitÀn-ı bÀb-ı luùfıñ óÀkidür ÓÀfıô müdÀm ÓamdülillÀh kim virilmiş rütbe-i aèlÀ aña 11 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Şuèle-i óüsnüñ ki dirler òÿrşid-i raòşÀn aña Revnaú-ı zülfüñ görenler dir meh-i tÀbÀn aña 2 Eyleyüp dìdÀrıñ Àrzÿ şemèiñe pervÀne tek Yansa kim teéåìr ider mi Àteş-i sÿzÀn aña 3 áamze-i fettÀnıña bir cÀn virirse il nola Õevú u şevúiyle viririm ben de biñ bir cÀn aña
10 AE 3b, AN 3a, KN 5a, 5b 5b düşmişdür leb-i èÌsÀ ] dÿş mıdur leb-i èÌsÀ AE, AN 11 AE 4a, AN 3a, 3b; KN 5b 3a il nola ] ol nola AN 3b şevúiyle ] şevúiñle AN
62
4 Bÿs-ı òÀliñ úÀãd idüp dil düşdi dÀm-ı zülfiñe Kim meger itseñ nola bir dÀnecik iósÀn aña 5 Dìde-i pür-òÿnıma her dem dirim úan aàlama Hìç úabul itmez naãìóat eylerim efàÀn aña 6 Yoluña cÀn vermede dil başın egmez úıl úadar Başıñ içün ãal òaù-ı ruòsÀr ile fermÀn aña 7 èIyd-ı vuãlatda görüşmek ister iseñ yÀr ile Eyle ey ÓÀfıô dil-i bì-çÀreñi úurbÀn aña 12 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey felek yetmez mi her şeb Àh u efàÀnım saña èAks-i òÿr-ı ãubó tek bir gün düşer úanım saña 2 Gezme yÀrim giceler gerdÿn ile tÀ ãubóa dek NÀgeóÀn noúãÀn gelür ey mÀh-ı tÀbÀnım saña 3 Pertevi óüsnüñden almış õerre tek nÿr ÀftÀb Rÿz u şeb raúã-ı felek mihr-i dıraòşÀnım saña 4 Gel òam-ı ebrÿñ ile itme gözüm yaşın revÀn Kim yeter bu raèd-ı Àhım berú-i lemèÀnım saña 5 Taóliye úıl òÀneñi ol mÀh-rÿyla ey felek
Gel murÀdım üzre dön bir gice mihmÀnım saña 6 LÀf urup dirseñ geçer ol mÀh ile devrim Gösterürdim ben de mÀhım olsa devrÀnım saña 7 ÓÀfıô’ı úoydıñ şeb-i fürúatde bir meh-rÿ içün Nola dirseñ gösterürüm rÿz-ı pinhÀnım saña
6b Başıñ içün òaùt-ı ruòsÀr ile ãal fermÀn aña AN,KN 12 AE 4a, AN 3b, KN 5b, 6a 4a gözüm ] göziñ AN 5a òÀneni ] òÀneneAE ]; ol mÀhruyla ] ol mÀh devriyle AN 7b gösterürüm ] gösteririm KN
63
13 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 ŞuèÀ-ı óüsn-i zülfüñden seniñ òÿrşid ü mÀh peydÀ Benim de dÿd-ı Àhımdan olur ebrÿ siyÀh peydÀ 2 Çıúar feyø-i naôar dem dem seniñ ol èayn-ı luùfıñdan Olupdur èÀşıú-ı maózunlara bir òoş nigÀh peydÀ 3 Düşerdi Yÿsuf-ı KenèÀn dil-i çÀh-ı zenaòdÀna NihÀn-ı fitne-i iòvÀn içün olmuş o çÀh peydÀ 4 Der-i èışú içre dervìşem felek ne ser-nigÿn itmem Olupdur dÿd-ı Àhımdan başımda bir külÀh peydÀ 5 Şeb-i vuãlatda úalmış òÀk-i pÀyiñ küól-i èayn-ı çerò ViãÀliñ kÿyına iåriñ idüpdür şÀh-ı rÀh peydÀ 6 Benim bu èışúıma şÀhid felek devrinde rÿz u şeb Yakup Àhım odı itdi iki èÀdil güvÀh peydÀ 7 Ùuùuşdurdı günÀhıñ külòanıñ çün Àteş-i küstÀò Derÿnıñdan niçün ey ÓÀfıô olmaz her gün Àh peydÀ 14 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Küfr-i zülfüñ göreli baş egmedi ìmÀn baña Başıñ içün vir òaù-ı ruòsÀr ile fermÀn baña 2 Eglenürken çeşm u ebrÿsiyle dil fikr eyleyüp Virdi teşvìş güft u gÿlar àamze-i fettÀn baña 3 Úaşları “yÀ”dan çekilme tìr-i müjgÀnın görüp Ey göñül úılma teneffür ùaèn ider ol cÀn baña
13 AE 4a, AN 3b, 4a; KN 6a 5b iåriñ idüpdür] emriñ idüpdür AN 14 AE 4a, 4b, AN 4a, KN 6a, 6b 3a müjgÀnın] müjgÀnı KN
64
4 Yanalı pervÀne tek şemè-i óalìl-i göñlüme Gel gülistÀn oldı àayrı Àteş-i sÿzÀn baña 5 Dime ey zÀhid baña sen terk-i rüsvÀ eyle gel èÁşıúım ben terk-i rüsvÀ eylemek noúãÀn bana 6 Zülf-i sevdÀñ ile göñlim rÿz u şeb farú eylemez Şemè-i ruósÀrıñla rÿşendür şeb-i hicrÀn baña 7 Fikr-i dìdÀr ile ey ÓÀfıô esìr-i zülf-i dil Raóm idüp bir nìm nigÀh itmez mi ol cÀnÀn baña 15 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Laèliñ ey óÿr-i liúÀ tek Àb-ı kevåerdür baña áonce-i òoş-bÿ dehÀnıñ dürc-i şekkerdür baña 2 PÀsbÀn-ı bÀg-ı óüsnüñ bülbül-i dil ãubó u şÀm Ey gül-i ter ruòlarıñ çün verd-i aómerdür baña 3 Bir uzun sevdÀya düşdi dil óaù-ı ruòsÀr ile Kim bu sevdÀyı viren zülf-i muèanberdür baña 4 Leyle-i Úadr ü BerÀt ol zülf-i müşkìniñ seniñ Òaùù-ı ruòsÀrıñ maúÀl-i Àha defterdür baña 5 İtmez iseñ ey felek mihriñle rÿşen göñlimi Şemè-i ruòsÀrı anıñ mihr-i münevverdür baña 6 Òaù ãalup teslìm-i èÀrıø itdi ey dil müjde bÀd CÀh-ı mülk-i èışú-ı cÀnÀnım muúarrerdür baña
7 Dem idüp rÿyında gördim göñlimi ÓÀfıô anıñ İnşÀéallÀh vaãl-ı cÀnÀnım müyesserdür baña 16 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 *ElÀ yÀ eyyüheéã-ãÿfì lenÀ èışúun velÀ tenhÀ Ve f ìhi óÀletün uòrÀ ve entüm àÀfilun èÀnhÀ 2 Sevelden àamze-i fettÀnın ol şÿò-ı dil-ÀrÀnıñ èAcep òoş olmadın gitdiñ benimle sen de ey cÀn ha 3 Başıñda zülf-i sevdÀsı eliñdeyken ayÀà-ı laèl Düşüp ol çeşme-i Àb-ı óayÀta Óıør tek úan ha 4 ViãÀliñ úaãd idüp pervÀne tek şemèine cÀn verdiñ Ezelden bu idi maúãad gönül var imdi òoş yan ha 5 NişÀn-ı nÀvek itme çoú dili cÀn úaşları yÀya İñen úıyma o maôlÿma hele sen de ölüm ãan ha 6 MaúÀm-ı küfr-i gìsÿda yatur èÀşıúların göñli ÒilÀfından óazer úıldım budur ìmÀnım inan ha 7 ŞarÀb-ı nÀb nÿş itmiş bu gün mestÀnedür ÓÀfıô Çalar şemşìr-i èışú ile ãavul zÀhid yolından ha 17 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 ÒÀl-i müşgìniñ ki dirler fitne-i cÀndur baña Zülf-i òoş-bÿyıñ dem-À-dem èanber-efşÀndur baña
16 AE 4b, AN 4b, KN 6b, 7a *Dikkat et ey sufi bizde bitmeyen bir aşk vardur. Ve o aşkta öyle başka bir hal vardır ki siz ondan gafilsiniz. 3a eliñde iken] elde iken AN 3b Àb-ı óayÀta Óıør tek] Àb-ı óayÀt-ı Óıør tekKN 4b ezelden] ezelde KN 5a dili ] dil-iAE, KN 6b òilÀfından] òilÀfında AE 7a şarÀb-ı nÀb] şarÀbı nÀbı AN 7b çalar şemşìr-i] celÀd şemşìr-i AE 17 AE 4b, AN 4b, 5a; KN 7a 1b zülf-i òoş-bÿyıñ] vefú-i òoş-bÿyıñ KN
66
2 Fitne-i òÀliñle àamzeñ tìài úaãd-ı cÀnıma Òaùù-ı ruòsÀrıñ oúurlar úaùèı fermÀndur baña 3 Bÿs-i laèliñle saña àamz eylemiş àamzeñ beni Óaú bu derin itme dem bu èayn-ı bühtÀndur baña 4 Şemè-i ruòsÀr ile úıldı kim beni òïş teşne-leb Nÿş-ı laèliñ bir nefes gÿyÀ ki dermÀndur baña 5 Eglenüp zülf-i àam ile bir úara gün çekmedin Şemèine pervÀne tek cÀn virmek ÀsÀndur baña 6 Gözleriñden ey kemÀn ebrÿ deger var göñlüme áÀlibÀ kim bu ùoúunan tìr-i müjgÀndur baña 7 Baàladıñ ÓÀfıô dili zülfeyne gizlü dìn dutup Ol büt-i nevresteniñ çün küfri ìmÀndur baña 18 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 áamze-i àammÀz ile dil oldı cÀnÀndan cüdÀ Tìà-i çeşm òışm ile itdi cismimi cÀndan cüdÀ 2 Fitne-i òÀliñle göñlüm eyledi terk-i vaùan Áh kim oldı mürà-i dil zülf-i perìşÀndan cüdÀ 3 İtme òışm ile naôar ben bendeñe ey úaşı yay Olmasun şÀyed nişÀnım tìr-i müjgÀndan cüdÀ 4 Òaùt-ı ruòsÀrıñ ãalup yüzden düşürdiñ göñlümi Oldı òÀr-ı àamla bülbül verd-i òandÀnêan cüdÀ
5a çekmedin] geçmedi AN 18 AE 5a, AN 5a, KN 7a, 7b 3a úaşı yay AN] úaşı ya KN] úaşı kemÀn AE 5b aãdÀf-ı çeşmim dürr-i ] çeşm-i dür AN, KN 6a zülfi tek ] zülf tek AN, KN 4b zamÀn ki] zamÀn kim AN
67
5 Ey gözüm iñletme baór-ı dil hevÀ-yı zülf ile Kim olur aãdÀf-ı çeşmim dürr-i mercÀndan cüdÀ 6 Zülfi tek úoydıñ şeb-i hicrÀnda göñlüm ey felek èÁúıbet itdiñ beni ol mÀh-ı tÀbÀndan cüdÀ 7 Nÿş-ı laèlin úaãd idüp ÓÀfıô ki gitdiñ ôulmete Zülf-i sevdÀsiyle düşdiñ Àb-ı óayvÀndan cüdÀ 19 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Raóm idüp úılmaz naôar bu dìde-i pür-nem baña Kim anıñçün aàlarım göstermedi bir dem baña 2 Seyl-i eşkimle beni rüsvÀ-yı èÀlem eyleme Ey gözüm nÿrı óaõer úıl gülmesün èÀlem baña 3 Ùaène-ı aàyÀr ile göñlüm perìşÀn oldı çün Geldi òoş zülfi hevÀsiyle bu deñlü àam baña 4 Úaşlarıñ miórÀb idündim ey melek-sìmÀ seniñ Ol zamÀn ki emr olundı secde-i Ádem baña 5 Ol òam ebrÿñ ile yüzden düşürdiñse beni Kim yeter fikr-i viãÀl-i ruòlarıñ hem-dem baña 6 Bÿã-ı òÀliñ úÀãd idüp dil kaèbe-i óüsnüñ ùavÀf İtdüginde teşne-leb ãun sÀàar-ı zemzem baña 7 èÁlem efàÀnıñ temÀşÀsında ey ÓÀfıô seniñ Çoú sirişk-i Àl seyr itdürdi bu dìdem baña
19 AE 5a, AN 5a, 5b; KN 7b 5a düşürdiñse beni] düşürdüñ sen beni AN 6b İtdüginde] İtdüginden AN, KN
68
20 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Eyledim naúd-ı dili àamze-i fettÀna fedÀ CÀnımıñ cevheri laèl-i dür-efşÀna fedÀ 2 Rişte-i cÀnla göñlümde muúayyed èışúıñ èÖmrimiñ óÀãılı ol zülf-i perìşÀna fedÀ 3 Mest-i çeşmiñ göz ider çünki belÀ oúlarına Ey kemÀn ebrÿ nişÀnım tìr-i müjgÀna fedÀ 4 Beni Àteş-peres itdi seniñ ol şemè-i ruòıñ Nola itsem dili ol Àteş-i sÿzÀna fedÀ 5 Bu ne ÓÀfıô dil-i pervÀne gibi şemèa yaúup èÁşıúıñ resmidür itmek cÀnı cÀnÀna fedÀ 21 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Maùlab-ı aèlÀsın ey cÀnÀ bugün kim sen baña Çün seni maóbÿb idindim fiél-óaúìúa men baña 2 ÁşiyÀn-ı murà-ı dil ol gülşen-i óüsniñ seniñ Eyledim ol cenneti dìdÀr içün mesken baña 3 Sevdigim yüz döndürür tenden dile cÀnım Dostlarıñla dostum düşmenleriñ düşmen baña 4 Ol ãaçı Ley lì beni Mecnÿn idüpdür şöyle kim Virdi bu óÀl-i cünÿñ seyr-i ser-i úÿhen baña
20 AE 5a, AN 5b, KN 7b, 8a 1b cevheri] cevherni AN, KN 2a rişte-i cÀn ile] rişte-i cÀnıma KN, AN 21 AE 5a, AN 5b, KN 8a 1b men ] ben KN 2b cenneti dìdÀr ]cennet-i dìdÀr KN 3a dile cÀnım ] dili cÀnım KN 3b dostum düşmenleriñ ] dostum vü düşmanlarıñ KN 4a Leylì] LeylÀ KN] leyl AN 4b seyr-i ser kÿhen bÀña ] seyr-i sergerin baña AE
6 Bülbül-i şÿrìdeveş gülşende pür-şevú olmadan Yegdür ol hemvÀr ile hem-dem olup külòan baña 7 ÁşinÀlıú itmede ÓÀfıô nihÀn itdi seni Kÿşe-i vìrÀne-i dil oldı òoş maòzen baña 22 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Zülf-i müşkìnin açup ãalmaz o nÀzük-bÿ baña Geh girer ebr altına geh gösterür meh-rÿ baña 2 Bu àazÀl-i göñlümi ãayd eyledi ebrÿ kemÀn Tìr-i müjgÀnın atup ol dìde-i Àhÿ baña 3 Sançup eùrÀf-ı dile yir yir o müjgÀn oúların Murg-ı göñlüm çün úafes düzmiş kemÀn ebrÿ baña 4 Tìà-i hecriñle şehìdim KerbelÀ-yı èışúda Vir Óüseyn ile Óasen èışúna bir içim ãu baña 5 Düşdi sevdÀsiyle dil çÀh-ı zenaòdÀna meded Yalvar ey ÓÀfıô çeküp ruòdan ãala bir mÿ baña 23 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün Mefèÿlü Faèÿlün 1 Mest itdi dili bÀà-ı ruòuñda gül-i óoş-bÿ Ey àonce-i raènÀ Eyle dem-i ãubó ile anıñ vuãlatın Àrzÿ Ey bülbül-i şeydÀ
5b cÀnÀnda ] cÀnÀndan AN 22 AE 5b, AN 6a, KN 8a, 8b 1b geh gösterür ] hem gösterür AN] kÀh gösterür KN; rÿ ] bÿy AN 1a bÿ ] rÿy AN 2a àazÀl-i göñlümü] àazeli göñlimi AE 3a eùrÀf-ı dile ] eùrÀfa dile AE 23 AE 5b, AN 6a, 6b; KN 8b,9a
70
2 Úoyma dili òÀr-ı àam-ı hicrÀnda muúayyed Luùf eyle óalÀã it Bend eyleye òÀã-ı óareme èanber-i gìsÿ Ey sünbül-i sevdÀ 3 Hicriñ elemi eyledi bu göñlümi àamgìn Vaãlıñla sevindür Biñ cÀn ile sevdim seni gül ruòları dil-cÿ Ey óÿb-ı dil-ÀrÀ 4 Bükdi belim ey úaşı kemÀn nÀvek-i müjgÀn Debrendi nişÀnım èAúlım aluben siór ider ol dìde-i Àhÿ Ey gözleri şehlÀ 5 Mÿm gibi eritdi beni şemèiñ odı dem dem Maóv oldı vücÿdum Yaúdı şeb-i àamda dili ruò şuèlesi meh-rÿ Ey şemè-i mücellÀ 6 èAúlım daàıdup bu dil-i Mecnÿn’ımı Leylì Daàlara düşürdi Daàlar çekilir sìneme dil úan ile memlÿ Ey lÀle-i óamrÀ 7 Endìşe-i laèl-i leb-i cÀnÀn dile düşdi
äun sÀàarı sÀúì Defè-i àam idim aldı beni fikr ile àÀyàÿ
Ey cÀm-ı muãaffÀ 8 Bend itdi dili bir periniñ zülfine ÓÀfıô
èAúl itdi ziyÀde Dutdıñ yeri dìvÀne ãıfatlarla güzel òÿ
Ey èÀúıl-ı dÀnÀ
2b AE=KN ]Bend eylese òÀã her meh-i èanber-i gìsÿ AN 3b cÀn ile] cÀnla AN 4a ey úaşı kemÀn ] ey úaş-ı kemÀn KN] belimi úaşı kemÀn AN 5b dili ruò] dil ruò AN 6b çekilir ] geçilür AN 8b dutdıñ ] ùutdıñ AN ; yeri] yüri KN
71
24 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Ey bÀd-ı semen-bÿ çi òaber ez gül-i raènÀ HengÀm-ı seóer nÀle-zened bülbül-i şeydÀ 2 Bekler úafes-i àamda bu dil-dÿzın ÀzÀd ŞÀyed ki nigehdÀrı bemen nergis-i şehlÀ 3 Fikr-i girih-i zülfüñ ider kÀmımı maàmÿm Key mì dihed Àn bÿy-ı güzìn sünbül-i sevdÀ 4 Bu neşée-i laèliñle göñül mest-i müdÀmdur SÀúì be-dih Àn cÀmı ki çün lÀle-i óamrÀ 5 MÿsÀ gibi bir mürşid-i kÀmil ùaleb eyle ÓÀfıô dil-i tÿ tÀ be-girift Àn yed-i beyøÀ 25 Der naèt-ı Nebì ãallaéllÀhu èaleyhi ve selem Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün Mefèÿlü Faèÿlün Mefèÿlü Faèÿlün 1 Áyìne-i Óaúsın sen ayÀ rÿó-ı muãavver Ey nÿr-ı mücellÀ Ey úadri muèallÀ Senden görünür vech-i óaúìúat mutaãavver Ey vechi muãaffÀ Ey óüsni muvaffÀ 2 Reşk eyledügi yaşıña ol èarş-ı èalÀnıñ SevdÀ iledür ol DaèvÀ iledür ol
24 AE 5b, AN 6b, KN- 1a Ey yasemen kokulu rüzgar, ragna gülden ne haber var. 1b Seher vakti aşık bülbül ağlar inler. 2b Eğer ki baygın gözlü nergis beni korursa, gözetürse. 3b Sevda sümbülü; ne zaman o güzel, seçkin kokusunu verir. 4b Ey saki o sarhoş lale gibi olan kadehi ver. 5b Hâfız o beyaz eliyle senin gönlünü tutunca 25 AE 6a, AN 6b, 7a; KN-
72
Yoú anda ki zülfüñ gibi bir mÿy-ı muèaùùar Òoş èanber-i sÀrÀ Òoş sünbül-i sevdÀ 3 Kevåer lebiñe teşne seniñ èaynıña óÿrì Ol zeyn-i cinÀndur Ol teşne-i cÀndur ÙÿbÀ úadiñi gördi ayaàına ãalar ser Ey úÀmeti bÀlÀ Ey zì yed-i ùÿlÀ 4 Ol cebhe-i pür-envere dinse nola sidre Cibrìl oturupdur ÚuréÀn getürübdür Çün ãaófa-i ruòsÀrıña óoş oldı muóarrer Ol levó-i muvaúúÀ Ol mekteb-i mevlÀ 5 Karşu duramaz söziñe èÀlem seniñ ey şeh Fetó olsa dehÀnıñ Debrense zebÀnıñ RÀm oldı seniñ óükmüñe her aãàar u ekber Ey mÀlik-i dÀrÀ Ey şÀh-ı õì ùıfl 6 SevdÀ-yı úaşıñ Kaèbe çün eyledi úıble Ey úaşları miórÀb Ey àamzesi òaùùÀb Taúlìd ider ol enf-i muèallÀ gide minber Ey nuùúı cÀn iúrÀ Ey naèmesi şettÀ 7 ÓÀfıô ne úadar naètin anıñ õikr ider iseñ Günde ola zerre DeryÀ déola úaùre Ekmel olañı nice sitÀyiş ide kemter 4a sidre AE] sÿre ANT 5a şeh ] şÀh AN 6b minber ] menzil AE 6b1iúrÀ ] efzÀ AN 7b ekmel olanı nice ]ekmel ola mı àonca AN
73
Ey nÀúıã-ı bìnÀ Ey kÀmil-i dÀnÀ ÚÁKİYE-i BÁ 26 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Beni sevdÀ ile òam eyleyen zülf-i dü-tÀdur hep Şeb-i hicrÀnda bì-òÀb eyleyen ol meh-liúÀdur hep 2 Geçinür sÀye-i zülfiñde kim èÀşıúlarıñ göñli èAceb sırr-ı ilÀhì ol bu èÀlem mübtelÀdur hep 3 Daàıtdıñ zülfiñi úıldıñ perìşÀn rÀz-ı òoş-bÿyum Anı taórìú iden kimdür bilürüm ben ãabÀdur hep 4 BelÀ deştinde ey dil dìde-i Àhÿya aldanma Gelen ol úaşları “yÀ”dan saña tìr-i belÀdur hep 5 O fikr-i zülf-i ebrÿ çeşm ü müjgÀn mÿnisem ey dil áam u cevr u belÀ hicrÀn benimle ÀşinÀdur hep 6 Göñül bu bezm-i èÀlemde der-i mey-òÀneler cÀyım Bi-óamdi’lllÀh baña bÀb-ı saèÀdetler güşÀdur hep 7 ŞikÀyet úılma ey ÓÀfıô o müjgÀn-ı maóabbetden Göz idüp kim anı cÀnÀn atan ol úaşı “yÀ”dur hep 27 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Var vücÿdumda bilinmez derd-i pinhÀn ey ùabìb Gör úabÿl eyler mi derdìm ile dermÀn ey ùabìb 2 Hep bu derd-i fürúat-i èışú içre taóãìl eyledim ÚÀbil-i èìlÀc olur mı cism-i bì-cÀn ey ùabìb 3 Gel baña el úatma nabôım dutma dut derdim şudur Oñulır mı kim yürekde olsa hicrÀn ey ùabìb
26 AE 6a, AN 7a, 7b; KN 9a 1a òam eyleyen ] hem eyleyen AE, AN 27 AE 6a, 6b ;AN 7b, KN 9a, 9b 3b oñılur mı ] eyü olur mı AN
74
4 Kimseye èarø eylemem derdime dermÀn isteyüp Siór deva-yı baóş-ı cÀn eylerse LoúmÀn ey ùabìb 5 Dilde pinhÀn eylerim taóãìl-i èışúımda àamım èÁşıúa noúãÀn-ı èışú ol sırr-ı ièlÀn ey ùabìb
6 DÀmen-i pìr-i muàÀn dest-i dil-i üftÀdede Kim ãuna bir dem baña ol laèl-i cÀnÀn ey ùabìb 7 NÀle ü àamdan açılmaz ÓÀfıô’ıñ göñli gözi Görmeyince óüsn-i Yÿsuf çeşm-i KenèÀn ey ùabìb 28 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 ÒÀlimi rengìn iden Àl-i ruò-ı cÀnÀne hep Göñlümi mest eyleyen ol sÀàar-ı peymÀne hep 2 Bezm-i óüsnünde hevÀ-yi zülf ile kim yeltenüp Yanduran şemè-i ruò-ı yÀre dili pervÀne hep 3 Gamzesiyle ãuló olup faãl olmuş iken cÀn ile Áh beni cÀndan ayırdı àamze-i fettÀne hep 4 Küfr-i zülfüñden dil-i üftÀdeler tersÀ iken Muèciz-i óüsnüñ görünce geldiler ìmÀne hep 5 Kÿşe-i çeşminde pinhÀn eyle ÓÀfıô göñlüñi Nÿş idenler cÀm-ı laèliñ düşdiler bir yane hep
4a derdime,] derdümi AN, KN 5a èışúımda] èışúımdan AN, KN 5b ol ] o KN; sırr-ı ièlÀn] sırr-ı aèlÀ AE 28 AE 6b, AN 7b, 8a; KN 9b 2a zülf ile] zülfle AN 2b dili pervÀne] dil-i pervÀne KN 3b ayurdı] ayuran KN 4a zülfüñden] zülfüñde AN, KN
75
29 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 Çekmiş şuèÀèı revnaú-ı óüsnüñden ÀftÀb İster muúÀbil ola saña kim o bì-óicÀb 2 Sen ber-úarÀr servsin ol duramaz döner Görmez mi senin gÀh dutar sÀyeñi niúÀb 3 Raèd-ı derÿnım iñledür ol berú-i èÀrıøıñ Dutdı anıñçün ey meh-i tÀbÀn yüziñ seóÀb 4 Ser-tÀc-ı çerò-i nüh felegim kim ãadr-nişìn AmmÀ beni o sÀye-i miór eyledi türÀb 5 ÓÀfıô bu çeròa bir meh içün minnet eylemem Óaú virdi bize nìce meh-i şehr-i èAyntÀb 30 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ùaèn odından Àteş-i dil-sÿzım itmez ictinÀb Bir èalevdür òÀne-i èışúı yaúup eyler òarÀb 2 Pÿte-i sìnemde peykÀnlar düzüldi yer yerin Úızdurur hicrÀn odı daàlar çeker óaùù-ı ãavÀb 3 Bilmez ol zÀhid benim derd-i dil-i bìmÀrımı Kim ãunar bìhÿde efàÀn iddigim eyler èitÀb 4 Úaldı bu murà-ı göñül úayd-ı úafesde zÀr ilen èAzm-i gülşen úılmaàa yÀ Rab ola mı fetó-i bÀb 5 Çeşm-i òÿn-rìzem töker úan rÿzgÀr-ı èışúdan DÀne-i ekşim dutar kim baór-i èışú içre óabÀb 6 Tìr-i hicrÀnıñdan ölsem ey kemÀn ebrÿ seniñ Õevú-i peykÀnıñ göñülden çıúmaz olsam da türÀb
29 AE 6b, AN 8a, KN 9b, 10a 30 AE 6b, AN 8a, KN 10a 4a zÀr ilen] zÀrilik AN
76
7 Şükr úıl ÓÀfıô cihÀnda sen esìr-i èışúsın Kim esìr-i èışú olan görmez úıyÀmetde èaõÀb 31 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Òam úılar cÀnÀ miyÀnım Àh-ı hecriñ rÿz u şeb Añdurur kim teşne-i dil-sÿze her dem laèl-i leb 2 Kÿşe-i àamzeñde dil mest-i òarÀb olmış yatur Kim dutar mey-òÀne-i laèliñde bir cÀm-ı ùarab 3 PÀdişÀhım çeşm-i cellÀdıña úıldıñ iltifÀt Ùarfetüél- èayn* içre àamzeñ öldürüpdür bì-sebeb 4 Mÿm kibi úarşuñda durdıúça seniñ dìvÀne dil Şemè-i ruòsÀrıñ odı yaúdı fetìl-i cÀnı heb 5 ÓÀfıô’ıñ deşt-i ser-i kÿyıñda bìhÿde degül Bièø-øarÿri düşdi sevdÀña ider vaãlıñ ùaleb 32 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Per açar pervÀne göñlüm şemè-i ruòsÀrıñ görüp Õevú ider ùÿùì-i dil laèl-i şeker-bÀrıñ görüp 2 Ùÿr-ı kÿyıñda tecellìden cemÀliñdür àaraø Düşdi çün Mÿsì-i göñül anda envÀrıñ görüp 3 Şöyle meyyÀlim seniñ ol úaşlarıñ miórÀbına Yüz dutar el baàlayup dil óüsn-i hemvÀrıñ görüp 4 Zaòm-ı àamzeñden àam-ı zülfüñde úaldı òaste-dil Baúmadıñ bir çeşm-i elùÀfiyle bìmÀrıñ görüp
31 AE 6b, 7a; AN 8b, KN 10a, 10b * Bir dakika bile geçmeden, göz açıp kapayıncaya kadar. 32 AE 7a, AN 8b, KN 10b 1a per açar] per açup KN 4b bakmadın] baúmadan AE
77
5 BÀà-ı ruòsÀrıñda ÓÀfıô gördügi nièmetleri Leõõet-i õevúiñ ferÀmuş itdi dìdÀrıñ görüp 33 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün Mefèÿlü Faèÿlün 1 El baàlamışım Kaèbe-i dìdÀrıña úarşu Ey úaşları miórÀb ÒÀk-i úademiñ secdeñe itdi ãürerek rÿ Ey Àdem-i şÀd-Àb 2 Kevåer lebiñi cennet-i óüsnüñde görince Dil ãu gibi aúdı Bir óÿr-liúÀ sen gibi àılmÀn ider Àrzÿ Ey laèli şeker-nÀb 3 ÒÀl-i òaù-ı müşkìnine ãaldı beni sevdÀ DÀm-ı àama düşdim Murà-ı dili úayd eyledi ol èanber-i gìsÿ Ey ruòları pür-tÀb 4 Söylerler imiş àamzeleriñ cÀnıma her dem Bilmem ki ne derler áÀlib bu ki cÀnımdan iderler beni ayru Ey àamzesi maàtÀb 5 Áb eyledi şemè-i ruòı bu èÀrıø-ı göñli ÓÀfıô ne güzel ruò Her dem gelüben çeşme-i dilden aúar ol ãu Ey dìde-i seyl-Àb
ÚÁFİYE-i TÁ 34 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 èArø-ı óÀlim tek yazıdur óaùù-ı reyhÀnın dürüst ÓÀlime beñzetdiler zülf-i perìşÀnın dürüst 2 Göñlüm aldı göz göre güç eyleyüp ol úaşı yÀ Düzdi sìnem üzre ãaf ãaf tìr-i müjgÀnın dürüst 3 BÀà-ı ruòsÀrıñda dil òÀr-ı àamıñla eğlenür Bülbüle hem-dem idüpdür verd-i òandÀnın dürüst
4 áonceler çÀk-ı girìbÀn itdüginde ãubó-dem Kıldı òoş ÀvÀze ile bülbül elóÀnın dürüst 5 Gerçi daàıtdı yüzünde zülfin ammÀ neyleyim Göñlüm üzre úılmadı ol èanber-efşÀnın dürüst 6 Sevmişim cÀnÀnımı dilden diyü lÀf urma gel CÀnını kim verdi cÀndan sevdi cÀnÀnın dürüst 7 Mÿy-ı küfr-i zülfine ÓÀfıô şeb-i vuãlatda çün Kim taèallüú itdi ol dem úıldı ìmÀnın dürüst 35 MefÀèilün MefÀèilün MefÀèilün MefÀèilün 1 äabÀ luùf eyle bu derd-i nihÀnım yÀre ièlÀn it Benim óÀl-i perìşÀnım gibi zülf-i perìşÀn it 2 Getür bÿy-ı vefÀyı cÀn meşÀmından baña her dem Kerem úıl vir ser-i zülf-i muèanber vaãl-ı cÀnÀn it 3 ŞifÀ-yı vaãl-ı cÀn-baòşıñ dil-i bìmÀre úıl merhem Benim bu derd-i bì-dermÀnıma raóm eyle dermÀn it
34 AE 7a, AN 9a, KN 10b, 11a 3b bülbüle hem-dem] bülbül hem-dem AN 35 AE 7b, AN 9a, 9b; KN 11a
79
4 ŞehÀ ol leşker-i Hindÿların yaàmÀladı göñlüm Meded imdÀda gelsünler òaù-ı ruòsÀre fermÀn it 5 Göñül seyrÀn-ı óüsnüñde düşübdür àurbet-i vaãla Elim al sÀye-i zülfüñde bir şeb anı mihmÀn it 6 ÚarÀr itdi óabìbim murà-ı dil óavf-ı òadengiñden Teraóhüm úıl anı ol kÿşe-i çeşmiñde pinhÀn it 7 Eger dirseñ ki èışúım åÀbit olsun òÀne-i dilde Temessük eyle ÓÀfıô küfr-i zülfin óıfô-ı ìmÀn it 36 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 ŞehÀ zülfüñ gibi bir dem dile ãubó[ì] nihÀn gel git PerìşÀn eyler iseñ òÀùırım bÀrì èayÀn gel git 2 Beni terk eyleyüp òandÀn ferÀmuş eyleyüp gitti Benim genc-i àam içre hem-demim yoú ey fiàÀn gel git 3 HevÀ-yı èışúa bì-pervÀ uçar murà-ı göñül her dem ViãÀliñ ÀşiyÀnına hümÀ-yı lÀ-mekÀn gel git 4 Seniñ o òÀl-i óüsnünden şehÀb-ı çerò-i genc reftÀr Ne var bu óüsn ile devr-i felekde bir zamÀn gel git 5 Ne deñlü red iderse bÀb-ı luùfından seni ÓÀfıô RicÀ destin úoma elden hemÀn sen bì-rehÀ gel git 37 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Varma her bir bÀàa ey dil gülşen-i zìbÀ gözet Úılma şem her àonce-i òoş-bÿ gül-i raènÀ gözet 2 Girme şol bÀà içre kim bÿy-ı óaúìúat virmeye Olma hem her èandelìbe bülbül-i şeydÀ gözet
6a úarÀr itdi] firÀr itdi AN, KN]; òadengiñden] òadengde hem AN 36 AE-, AN 9b , KN – 37 AE 7b, AN 9b, 10a; KN 11b
80
3 Bezme dil-ber varma sÀúì-yi mey-i òoş olmasa Çekme her cÀm-ı mükedder sÀàar-ı ãahbÀ gözet 4 Keşf-i sırr itme óaúìúat ne diyen nÀ-dÀna gel KÀmil-i ehl-i maèÀrìf merdüm-i dÀnÀ gözet 5 Miftaó-ı genc-i viãÀl-i yÀr eger ister iseñ EjdehÀnıñ dut ser-i zülfüni bir MÿsÀ gözet 6 Laèline meyl eyle cÀn virmekde ol muà-beççeniñ Bir MesìóÀveş lebi ióyÀ iden èİsì gözet 7 İster iseñ vaãl-ı yÀre ÓÀfıôÀ èömr-i ùavìl KÀküli dil-ber gibi başıñda bir sevdÀ gözet 38 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Göñül şemè-i ruò-ı yÀre yanup pervÀne oldıñ dut Virüp vaãlına cÀnıñ nÀéil-i cÀnÀne oldıñ dut 2 Alup bir pìr elinden çün ayaà-ı laèl-i cÀnÀnı Nice teşne lebi reyyÀn idüp mey-òÀne oldıñ dut 3 BelÀ deşti yer oldı leşker-i derd-i derÿnuñdan Çıúup ol taòt-ı èışú üzre bügün şÀhÀne oldıñ dut 4 Belì miór-i felekveş òÀli oldıñ devr-i óüsnüñde CihÀnı rÿşen itdiñ òÿrşid-i raòşÀne oldın dut 5 Eğer sırr-ı ser-i zülfeyn dilerseñ dutmaú ey ÓÀfıô O mÀh ile şeb-i vuãlatda bir pinhÀne oldıñ dut
3a; dil-ber varma sÀúì] dilber-i sÀúì AE] dil-ber ü sÀúì KN; mey-i òoş] meyi òoş AN 6a eyle] eyleme AN 38 AE 7b, AN 10a, KN 11b 2b teşne lebi]teşne leb AN] bì-hÿşları KN 3a derÿnuñdan] derÿnımdan KN
81
39 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Faúaù ey dil o şÿòıñ seyr-i dìdÀrındadur óikmet Şeb- i hicrÀnda úurb-ı şemè-i ruòsÀrındadur óikmet 2 MeõÀú-ı bezm-i óüsn-i gÿne gÿne çoúdurur ammÀ O nÿş-ı sÀàar-ı laèl-i şeker-bÀrıñdadur óikmet 3 Göñül èarø-ı fiàÀn itme gül-i òandÀne bülbül tek äor ol àonca-lebin kim õevú-i güftÀrındadur óikmet 4 Ne óÀãıldur o serviñ mìve-i óÀl-i úıyÀmında äalınsa şìve-i nÀz ile reftÀrındadur óikmet 5 Yaturken òÀb-ı nÀz içre ruòından bÿse aldıú da Úaçan kim àamzeler àamz itse inkÀrındadur óikmet 6 Virür úalbe cilÀ baúdıúça miréÀt-ı ruò-ı yÀre Dili pinhÀn iden ol òaùù-ı jengÀrındadur óikmet 7 MetÀè-ı óüsni seyr itdim diyü lÀf urma ey ÓÀfız Virüp naúd-i dil ü cÀn ile bÀzÀrındadur óikmet 40 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Cuz ÒudÀyı ez dü èÀlem kerden istiànÀ òoş est Teşne-dil ÿ bih-şoden dÿr ez leb-i deryÀ òoş est 2 Server-i dünyÀ olup cÀm-ı øiyÀ nÿş itmede BÀ-ãafÀ-yı sÀde-dil rÀ sÀàar-ı ãaóbÀ òoş est 3 Zülf-i dil-berde göñül ol ãubó tek her şeb nihÀn BÀ-øiyÀ rÿşen şoden der sÀye-i sevdÀ òoş est
39 AE 7b, AN 10a, 10b; KN 11b, 12a 2a óüsn-i] óüsni KN 7a metÀè-ı óüsni] metÀè-ı óüsn KN, AN 40 AE - , AN 10b, KN- 1a İki alemde Allah’tan başkasına muhtaç olmamak hoştur. 1b Susamış gönüllerin deniz kenarından uzakta olması hoştur. 2b Güzel, hoş rahat bir gönül için şarap kadehi hoştur. 3b Sevdanın gölgesinde ışıkla aydınlanmak hoştur..
82
4 DÀm-ı àaflet bekleyüp murà-ı úader teşrìdden Der bülend-i kÿh-ı ÚÀf-ı bÀ-sıfat-ı èAnúÀ òoş est 5 Her şeyiñ encÀmını fikr eylesün èÀúil olan Ez temÀşÀ-yı cihÀn endìşe-i ferdÀ òoş est 6 áamzesinden úıl òaõer zülfünde yÀrıñ giç hele RÀóat-ı cÀn her ki òÀhed úÿşe-i tenhÀ òoş est 7 Meróamet ile tekellüm defterin imøÀ idüp ÓÀfıôÀ ez güfthÀ-yı nÀ-sezÀ ìmÀn òoş est 41 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün Mefèÿlü Faèÿlün 1 Zeyn eylemiş ol gülşen-i ruòsÀrıñı göñül Ol verd-i leùÀfet Gelmiş oúuya ãubó ruòıñ verdini bülbül Ol murà-ı feãÀóat 2 Dirlerse eger kim nedür ol dÀà-ı siyÀhıñ Áyìne-i dilde Pür itdi göñül şìşesini lÀle vü sünbül Ol bÀà-ı beşÀşet 3 Gördim ki dutar àonce-deóÀnıñ o şirìn-leb Bildim úoúar aàzı äordım didi perverde bu laèl ile úaranfül Ol cÀm-ı ifÀúat
4b Kaf dağının yüksekliğinde Anka kuşunun sıfatı hoştur. 5b Dünyayı seyretmek yarının endişesinden hoştur. 6b Yalnızlık isteyen her bir ruhun rahatı hoştur. 7b Ey Hâfız uygun olmayan sözlerden iman daha hoştur. 41 AE 8a , AN 10b, 11a; KN 12a 1b1 ol ] O AE 3a1 úoúar] úoòar AN
83
4 Aldı gözine göñlümi bir şÿò-ı tìr-endÀz Úaşları muúavves Virdi tir-i müjgÀnı ile òayl-i taòayyül Ol gözleri Àfet 5 Fikr-i òaù-ı ruòsÀrı dili eyledi àam-gìn äan mÿya dönüpdür SevdÀ-yı ser-i zülfi ile ãaldı teéemmül Ol úadd-i úıyÀmet 6 PervÀne gibi şemèine yansam dil u cÀndan ÒÀkisteri olsam Gösterse baña silsile-i rÀh-ı tavaããul Ol nur-ı hidÀyet 7 İster ki çıúa murà-ı göñül àam úafesinden BÀà-ı ruò-ı yÀre ÓÀfıô açılur elbet aña eyle taóammül Ol bÀb-ı selÀmet ÚÁFİYE-i æÁ 42 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 İdemez envÀr-ı sevdÀ revnaú-ı tÀrıñla baóå ÁftÀb-ı èÀlem-ÀrÀ şemè-i ruòsÀrıñla baóå 2 Açamaz bir dem dehÀnıñ àonce-i nuùú-ı kelìm Ol feãÀóat gülşeninde úílsa güftÀrıñla baóå 3 Mürdeye cÀn virmede dutmaz leb-i Ìsì hemìn Ger eger dutsa leb-i laèl-i şeker-bÀrıñla baóå 4 Gerçi Yÿsuf taót-ı óüsn üzre belì sulùÀn-ı òÿb Úılamaz ceõb-i dil-i èuşşÀúı dìdÀrıñla baóå
5 BÀàa gelseñ pes olur çün úÀmet-i şimşÀdlar ÓÀk-ı pÀye yüz sürer úıldıúça reftÀrıñla baóå 6 Muèciz-i óüsnüñ görüp ìmÀna geldi sÀóirÿn EjdehÀveş itdiler çün zülf-i ùarrÀrıñla baóå 7 áonce tek óÀmuş olupdur bülbül ey ÓÀfıô èaceb Gülşen içre kim meger úılmış ola zÀrıñla baóå 43 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 El-àıyÀå ey menbaè-ı baór-ı èinÀyet el-àıyÀå Düşmişim gird-Àb-ı èışúa bì-riyÀset el-àıyÀå 2 Mevc-i zülfüñ baór-ı hicrÀne ãalar geşt-i dili Bir dem olmaz sÀóil-i hüsnüñde rÀóat el-àıyÀå 3 NÀvek-i müjgÀnına almış gözüñ murà-ı dili Ey kemÀn ebrÿ emÀn eyle ãıyÀnet el-àıyÀå 4 Zülf-i bÿyıñ úaãd idüp şemèiñe yandı dil hemin Bu ne sevdÀdur beni aldı óarÀret el-àıyÀå 5 VÀde-i ôulmetde úoydı küfr-i zülfüñ göñlümi Hem-rehimdür rÀh-ı vaãlıñda êalÀlet el-àıyÀå 6 Gösterir zÀhid baña her dem ùarìú-i mescid İsterim meyóÀne-i rÀh-ı hidÀyet el-àıyÀå 8 Öldürürsüñ ÓÀfıô’ı bu hecr ile dirse nola DÀmen-i vaãlıñ dutup rÿz-ı úıyÀmet el-àıyÀå
5a pes] pest AN 43 AE 8a, 8b; AN 11b, KN 12b 2a zülfüñ] zülf AE] Zülfi AN
85
ÚÁFİYE--i CİM 44 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 BeúÀ mülkine sulùÀn olmaú isterseñ fenÀdan geç Eger ùÀlib-i dìdÀr iseñ ey dil mÀ-sivÀdan geç 2 CihÀnıñ künhüni idrÀú idüp gördiñ ne ãÿretde Bakup Àyìne-i İskender-i èÀlem-nümÀdan geç 3 Beni menè itme ey zÀhid reh-i mey-òÀneden úoy git Der-i meyden geçem ben sen yüri bÀb-ı riyÀdan geç 4 Düşüb her bir perìniñ dÀm-ı zülfünde úarÀr itme HümÀ tek per açup ey murà-ı dil saúf-i hevÀdan geç 5 O yÀriñ baór-ı óüsnünde hevÀ-yı zülf-i mevcinden Bulup eyyÀm-ı furãat ehl-i deryÀ tek úaradan geç 6 èAdüvler tìrin almış destine meydÀn-ı èışú içre äaúın zaòm-ı ihÀnetden óazer úıl bir yanadan geç 7 Dir ol zÀhid güzellerden baña iàmaø-ı èayn eyle HemÀn dir göz göre ÓÀfıô o ruò-ten-i úuvÀdan geç 45 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Gevher-i baór-ı dili úılmış ruò-ı cÀnÀne genc Eylemiş iki ãadefden lüélüé u mercÀne genc 2 EjdehÀveş zülfin itmiş ism-i aèôamla ùılısm ÒÀl ãanmañ ruòlarında her biri bir dÀne genc 3 Didim ey àonce dehÀnıñda nedür mercÀn-ı laèl Didi bu baór-ı óayÀt ol úaùresi biñ cÀne genc
44 AE 8b, AN 11b, 12a, KN 13a 5a mevcinden] mevcinde KN 45 AE 8b, AN 12a, KN 13a
86
4 Gevher-i sırr-ı lebin ãordıúda aàzın arayım Didiler ol gevher-i laèline bu mey-òÀne genc 5 Sìne-i billÿrına baúdıúda idrÀk eyledim Eylemiş dürr-i dil-i èuşşÀúını pinhÀne genc 6 Naúd-i cÀnım saúlarım kÀm almaú içün çeròden Eylerim vìrÀne dilde bir meh-i tÀbÀne genc 7 Seyl-i eşkim úoymaz ey ÓÀfıô o çeşm-i gevherin Bu zemìn-i dilde itdim bir ulu efàÀne genc 46 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Şikest oldı mizÀcım úılmadıñ tedbìr-i dermÀn hìç RevÀ mı sÀúiyÀ meksÿr-ı cÀm-ı laèl-i cÀnÀn hìç 2 Rumÿz ile ãorarsın óÀl-i dil andan şifÀ bulmaz Göñül ister lebiñ ãormaú gelür mi üns-i cÀnÀn hìç 3 FirÀú-ı õevú-i laèliñden dem-À-dem teşne-dil efzÿn äunar mı sÀúa-i vuãlat olanlar cÀm-ı noúãÀn hìç 4 Neden mey-óÀne-i zÀhid ser-À-ser inhidÀm itmek MüselmÀnım diyen eyler mi beytéullÀh vìrÀn hìç 5 ViãÀliñ úaãd idüp görsem didik de ey kemÀn-ebrÿ Göz açdurmaz meded bir dem baña o tìr-i müjgÀn hìç 6 Yanar pervÀne dil şemèiñe her şeb devr-i óüsnüñde èAceb òoş bÿy virmez mi o zülf-i èanber-efşÀn hìç 7 Mücerred òaùù-ı óüsnin levó-i dilde yazma ey ÓÀfıô O şÿòıñ küfr-i zülfin bilmeyince olmaz ìmÀn hìç
4a arayım] aradım AN, KN 6a saúlarım] saòlarım KN 46 AE 8b, AN 12a, 12b; KN 13a, 13b 2b üns-i cÀnÀn] ansız tene cÀn AN, KN
87
47 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 ŞehÀ bu cemè-i dil zülfüñ perìşÀn oldıàından güç Taúarrüb şemè-i ruòsÀrıña sÿzÀn oldıàından güç 2 Ruò-ı meh-pÀreñi bÿs eylemek ÀsÀn idi ammÀ VelÀkin òoş bu zülf-i èanber-efşÀn oldıàından güç 3 Nedür bu úaşları yÀ çeşm-i Àhÿ-yı tìr-endÀzıñ Çekerdim cevrin ammÀ tìr-i müjgÀn oldıàından güç 4 Derÿnumda olan derdimi iôhÀr idemem zìrÀ Ki zülfüñle göñül küncünde pinhÀn oldıàından güç 5 Virirdim şÀh-ı mülk-i óüsne ÓÀfıô bir cevÀb ammÀ Elinde óaùt-ı ruòsÀrıyla fermÀn oldıàından güç ÚÁFİYE-i ÓÁ 48 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 Òoş geldi girdi òÀnıma yÀrdan èaleéã-ãabÀó Yaúdı bu şemè-i kÀmımı ol gün èaleéã-ãabÀó 2 Beklerdi dil viãÀl-i şeb-i şemè-i mÀhını TÀ çekdi geldi cÀnımı gerdÿn èaleéã-ãabÀó 3 SÀúì tutuldı jeng-i àam ilen dimÀàımız Kim vir tabè-ı güşÀ mey-i gül-gÿn èaleéã-ãabÀó 4 äordım leb-i peyÀmını andan didim aña Òoş geldi õevú-i laèl-i lebiñ ãun èaleéã-ãabÀó 5 Bÿs itdi òÀl-i ruòlarını ÓÀfıô oldı mest äan kim dehÀne düşdéiki afyïn èaleéã-ãabÀó
49 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 ÒÀme-i úudretle çekmiş Óaú ruò-ı dildÀre ãaó ÒÀme tek ebrÿlarıñ úılmış òaù-ı ruòsÀre ãaó 2 Diúúat ile bir naôar úıldım berÀt-ı óüsnüne Kim anı bildim nedür ol ùurre-i ùarrÀre ãaó 3 èÁlemiñ dìdÀrını seyr eyledim bir bir hemÀn Bulmadım bir veche ãıóóat didim ol dìdÀre ãaó 4 äordım ol laèl-i lebin bu òaùù-ı óamrÀlar nedür Didi o şÿò-ı şirìn aàzımda bir güftÀre ãaó 5 Yazdı ÓÀfıô levó-i dilde tìr-i müjgÀn zaòmını Kim çeke ebrÿların ol defter-i bìmÀre ãaó 50 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Daàıdup zülfi ruòundan gösterir cÀnÀne ãubó Çün temÀşÀsına çıúdı òÿrşid-i raòşÀne ãubó 2 Künc-i àamda nÿş ider her şeb şerÀb-ı fürúatiñ ÙÀñ mıdur dìvÀne çıúsa bu dil-i mestÀne ãubó 3 Murà-ı dil zülf-i àamıñda düşdi bir sevdÀya kim CÀn virürdi bulsa şemèiñde eger pervÀne ãubó 4 Vaãl Àrzÿsıyla her şeb çerò ser-gerdÀn idüp Munùaôır kim her seóer ol Àfet-i devrÀne ãubó 5 Küfr-i zülfünde temekkün eyle ÓÀfıô gice tek ÔÀhir oldı gün yüzünden geldi kim ìmÀne ãubh
49 AE 9a, AN 12b, 13a; KN 14a 5b defter-i bìmÀre] defteri bìmÀre AE 50 AE 9a, AN 13a, KN 14a 3b bulsa şemèiñde] bÿse-i şemèiñde AN 5a zülfünde] zülfünden AN 5b yüzünden] yüzünde KN
89
ÚÁFİYE-i ÒÁ 51 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Yaúdı cÀnım riştesin hecriñde cÀnÀ şemè-i ruò Yana dirsiñ ãubó dek kim böyle yana şemè-i ruò 2 Gösterirsin kÀküliñ başdan başa sevdÀ ãalup Aldı àam miúrÀø-ı èömrüm yandıàınca şemè-i ruó 3 Gör şeb-i hicrÀnıñı saúlar derÿnım şuèlesin Úıl perìşÀn zülfiñi kim oldı peydÀ şemè-i ruò 4 Devr-i óüsnüñde nigÀhım aldım ol òurşìdden Rÿz u şeb oldıúça mihr-i èÀlem-ÀrÀ şemè-i ruò 5 Yeter Àteş virdiñ ey ÓÀfıô baña ruò diyerek Óaú budur şemè-i vücÿdım úıldı icrÀ şemè-i ruò 52 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Virdi miréat-i dile òayli cilÀ dìdÀre baò Göñlümi seyr eyleyen Àyìne-i ruòsÀre baò 2 äordı dil laèl-i lebinden didi yoú yoú söylemem Teşne-i dil-sÿze baò aàzıñdaki güftÀre baò 3 Baúma küfr-i zülfine meyl eylesem zÀhid ãaúın Revnaú-ı ìmÀnın almış ùurre-i ùarrÀre baò 4 äorma ey dil dem-be-dem laèl-i şeker güftÀrını áÀfil olma gah-be-gÀh ol àamze-i òÿn-òÀre baò 5 Gülşen-i èışú-ı òayÀl-i vaãlda ey àonca-fem Baúma bülbül nÀlesine ãubó-dem ben zÀre baò
51 AE 9a, 9b; AN 13a, KN 14b 2b miúrÀø] miúrÀã KN 4a òÿrşidden] òÿr-şìdin AE, KN 52 AE 9b, AN 13b, KN 14b 5a àonca-fem] àonca-leb AN
90
6 Mÿnis-i şemè-i ruò-ı cÀnÀne úılmış göñlümi Bu ne óikmet bu ne úudret úudret-i settÀre baò 7 Devr-i bÀb-ı vuãlat-ı sulùÀn-ı göñlüm dem-be-dem Sen de ey ÓÀfıô gel ol dìvÀne-i bì-èÀre baò ÚÁFİYE-i DÁL 53 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Refè-i ebrÿ úıl yaúın gel ey meh-i tÀbÀna èıyd ÔÀhir olsun meh yüzüñden èÀşıúa nìşÀne èıyd 2 TÀb-ı óüsnüñ fürúati ey meh úuãÿr-ı şehr-i dil Anı vaãlıñla temÀm it gelmesün noúsÀna èıyd 3 Dil ser-i kÿyıñ gedÀveş devr ider reşk eyleyüp Ol àarìbiñ al ele göñlin bugün sulùÀne èıyd 4 Zülf-i ebrÿsiyle dutdı meh yüzin göstermedi Ne úara gün ne úara yazı dil-i hicrÀne èıyd 5 Rÿşen olmış àonceler gülşende ÓÀfıô pür-àamım Bülbüle Àh u fiàan òoş bu gül-i òandÀna èıyd 54 Mefèÿlü MefÀèÿlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Taèyìr ider ol çihremi dìdÀr-ı Muóammed Od gibi yaúar cÀnımı ruòsÀr-ı Muóammed 2 Miréat-ı èiõÀrına baúup ùÿùì-i göñlüm Söyler göricek laèl-i şeker-bÀr-ı Muóammed 3 äubóì dem ile murà-ı dili nuùúa getürdi Ol àonca dehÀn-ı leb-i güftÀr-ı Muóammed
53 AE 9b, AN 13b, KN 14b, 15a 1b yüzüñden] yüzüñde AN 54 AE 9b, AN 13b, 14a; KN 15a 3a ãubóì] ãubó AN,KN
91
4 Aúıtdı dili ãu gibi ol serviñ ayaàı ÒÀk itdi teni şìve-i reftÀr-ı Muóammed 5 Dostluú ideli ol şeh-i òÿbÀnla ÓÀfıô Düşmen görünür gözüme aàyÀr-ı Muóammed 55 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 El-meded ey úaşları yÀ tìr-i müjgÀn el-meded Göñlümi úıldı òayÀl dìde-i óayrÀn el-meded 2 Mÿy-ı gìsÿlarla murà-ı göñlümi úayd eyle kim Daàıdur èaúlım benim zülf-i perìşÀn el-meded 3 Berú-i óüsnüñ iñledir raèd-ı dili ey mÀh-rÿ Göklere çıúdı ãadÀ-yı Àh u efàÀn el-meded 4 Al ele cÀm-ı dili luùf eyle ey pìr-i muàÀn BÀde-i laèliñle pür it úoyma noúãÀn el-meded 5 Naúd-i cÀn isterseñ ey şÀhım metÀè-ı vaãlıña áamze-i cellÀdıñ aldı úoymadı cÀn el-meded 6 Òaste-i hecriñ göñül úıldı óayÀtı bir nefes Eyle cÀnÀ merhem-i vaãlıñla dermÀn el-meded 7. Áh u efàÀnıñ ãadÀsın kes dem-i efkÀrlan ŞÀyed ey ÓÀfıô olur èÀlemde giryÀn el-meded ÚÁFİYE-i ZÁL 56 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 BÀde-i laèl-i lebiñ ol Àb-ı kevåerden leõìõ Güfte-i şìrìn zebÀnıñ şehd ü şekkerden leõiõ 2 CÀn virüp pervÀne dil õevúin göre şemè-i ruòıñ Kim bilür şeb-reng-i zülfüñ bÿy-ı èanberden leõiõ 4a serviñ ayaàı AE, AN] serviñ ayaàına KN 55 AE 9b,10a; AN 14a, KN 15a, 15b 56 AE 10a, AN 14a, KN 15b
92
3 Ol şuèÀè-ı òÿrşid-i óüsnüñde èÀlem õerredür Mihr-i rÿyıñ çerò-i dilde nÿr-ı enverden leõìõ 4 Gülşen-i óüsnüñ temÀşÀ úıldıàımda görmedim Ruòlarıñ tek bir gül-i ter verd-i aómerden leõìõ 5 äafóa-i dilde ser-À-ser noúùa-i dÀà-ı siyeh Hìç degül òal-i ruòıñ ol dürr-i gevherden leõìõ 6 Kaèbe-i óüsnüñ ùavÀfı cürèa-i zemzem lebiñ Dem-be-dem meyden mükeyyif óacc-ı ekberden leõiõ 7 èÁlemiñ õevú-i ãafÀãın gördüm ey ÓÀfıô temÀm Bulmadım bir õevú-i dil dìdÀr-ı dil-berden leõìõ 57 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Úanúı meydür kim görür laèl-i zülÀliñden eleõ Úanúı cÀnÀn cÀne ol õevk-i viãÀliñden eleõ 2 Úanúı gülşendür mülevven açılur hüsnüñ gibi Úanúı bÀàıñ servi vÀr úadd-i nihÀliñden eleõ 3 Úanúı sulùÀndur ki mÀlik ola mülk-i úadriñe Úanúı şÀhıñ şevket-i èizz-i celÀliñden eleõ 4 Úanúı fitne òÀl òaùtıñ gibi sevdÀlar virir Úanúı güft ü gÿyı dirseñ úıl u úÀliñden eleõ 5 Úanúı dildür ãÿret-i èaksin ãalar ruòsÀrına Úanúı miréÀt oldı billÿr-ı cemÀliñden eleõ 6 Úanúı gìsÿ sırr-ı ruòsÀrıñ nihÀn itmekde var Úanúı sevdÀ ùurra-i òoş-bÿ òiãÀliñden eleõ 7 Úanúı şÀèir medó ider maóbÿbını ÓÀfıô gibi Úanúı maóbÿbıñ vefÀsı ittiãÀliñden eleõ
ÚÁFİYE-i RÁ 58 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Nedür bu gülşen-i óüsnüñde cÀnÀ àoncalar güller Nedür bu ãubó-ı demle òoş-nevÀ-yı zÀr-ı bülbüller 2 Nedür bu cism-i bì-cÀnda düzülmüş úanlı peykÀnıñ Nedür bu şìşe-i dilde úad-ı bÀlÀ úaranfüller 3 Nedür bu èÀrıø-ı gül-gÿne üzre döndi dil mÿya Nedür bu lÀleveş ruòsÀr-ı òoş-bÿ zülf-i sünbüller 4 Nedür bu sÀúa-ı peymÀneler ol bezm-i óüsnüñde Nedür bu söylenen aàzıñda dem dem laèl-i pür-müller 5 Nedür bu noúùa-i sevdÀ ser-À-ser ãafóa-i dilde Nedür bu gül ruòuñda yer yerin şeb-reng fülfüller 6 Nedür bu fikr-i maènÀ-yı òaù-ı ruòsÀr-ı gül-gÿnuñ Nedür bu mÿy-ı zülfüñveş òayÀlimde taòayyüller 7 Nedür bu rişte-i cÀnıñla cevrin çekmek ey ÓÀfıô Nedür bu ol şeh-i óüsnüñ cefÀsına taóammüller 59 Mefèÿlü MefÀèÿlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Ey bÀd-ı ãabÀ zülf-i dü-tÀdan ne òaber var Áşüfte dilem óÀl-i nümÀdan ne òaber var 2 Vardıñ mı seóer gülşen-i óüsnüne o yÀriñ Ol ceõbe-i dìdÀr-ı behÀdan ne òaber var 3 Úıldı elem-i hecr-i dili òaste-i bì-dÀd Laèl-i leb-i cÀn-baòş-ı şifÀdan ne òaber var
58 AE 10a, AN 14b, KN 16a 59 AE 10b, AN 15a, KN 16b
94
4 Bilmez mi benim çekdügimi vÀdi-i àamda Niçün dimez ol cevr ü cefÀdan ne òaber var 5 Çıúdıñ òaù-ı ruòsÀrı temÀşÀsına ÓÀfıô Luùf eyle nihÀn itme belÀdan ne òaber var 60 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Ùoúunup bÀd-ı ãabÀ zülfüne òoş-bÿ getürür Dil-i ÀzÀdeye dem-besteligi ÿ getürür 2 Baña teklìf-i nemÀz eyleme ey zÀhid-i kem Úaşı miórÀbına her dem beni baàlu getürür 3 Şöyle bir sÀóir-i òÿbÀnedür ol úaşı kemÀn Çeşm-i efsÿnla müjgÀnına úarşu getürür 4 Bezm-i óüsnüñde dirìà eyleme gel cÀm-ı lebiñ O nigehbÀn-ı teàÀfül göze uyòu getürür 5 Zülf-i sevdÀsına çoú yelme ãabÀ tek ÓÀfıô Şeb-i mevhÿmedür ol kim dile àayàÿ getürür 61 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 BÀà-ı óüsn-i ruò-ı cÀnÀne ãabÀ gül getürür äubó murà-ı dili ol gülşene bülbül getürür 2 İstedim bÿy-ı meşÀmmı o siyeh gìsÿden Zülf-i sevdÀsın alup başına sünbül getürür 3 Mey-i gül-gÿn içüp ol ruòları gül meh yüzüne Destine òancer alup reng-i úaranfül getürür
4b cevr ü cefÀdan ] cÿy-ı cefÀdan KN 5a çıúdıñ] çıúdı AN 60 AE 10b, AN 15a, KN 16a, 16b 2a zÀhid-i kem] zÀhid kim AN, KN 61 AE 10b, AN 15a, 15b, KN 16b 1b ãubó] ãubóì AE, KN
95
4 Bezm-i óüsnüñde ãanup devr iden ol sÀúìden äordım ol cÀm-ı leb-i laèl ile pür-mül getürür 5 Revnaú-ı zülfüne çoú úılma naôar ey ÓÀfıô Rÿy-ı miréÀt-ı dile vech-i taóayyül getürür 62 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Beni òÿn surò reng iden seniñ ol gül yañaàıñdur Dem-À-dem mest-i óÀyrÀn olduàım õevú-i dudaàıñdur 2 ŞuèÀè-ı bezm-i óüsnüñde göñül pervÀne tek yansa Ne àamdur kim ezelden ol seniñ kendi çerÀàıñdur 3 Elim al cÀm-ı laèliñ åÀbit olsun dest-i vuãlatda Beni üftÀde iden òÀk-i rifèatde ayaàıñdur 4 SehÀbÀsÀ ser-À-ser sìne-i çerò-i maóabbetde ŞuèÀè-ı şuèle-i şemè-i ruòından tÀze dÀàıñdur 5 Seni ÓÀfıô eger menè itse zÀhid[-.]cennetden Atañdan irãle úalmış seniñ ol eski bÀàıñdur 63 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Ùarìú-i vaãlı dutdım hecr-i èÀlem pÀyidÀrımdur Bu óÀlim reh-nümÀ ol kÿy-ı cÀnÀne úarÀrımdur 2 Tecerrüd bÀàına girdim selÀmet sÀyesin buldım Bu èÀlem neydügin bildim hemìşe böyle kÀrımdur 3 Dime zÀhid olam óÀdiå bu mülk-i èışúa ben vÀriå Benim bu èışúıma bÀèiå o bì-mÀnend yÀrimdür
5a revnaú-ı zülfüne] revnaú-ı óüsnüne KN 5b vech-i taóayyül] vech müteóayyil AE 62 AE-, AN 15b, KN– 63 AE 10b, AN 15b, KN 17a 1a vaãlı dutdum] vaãl dutdum AN, KN 3a ben] ne KN
96
4 Viririm ben aña cÀnı ne cÀnı belki ìmÀnı Baña terk it dime anı ne mümkìn ıøùırÀrımdur 5 Beni menèitme ey zÀhid ki olma èışúıma cÀóid Bu èÀşıúlıàıma şÀhid o şemè-i ruò nigÀrımdur 6 Gözüm yaşın çeker dem dem o kaèr-ı baór-ı dilden hem İki gözden çıúar her dem bir ulu nehr-i cÀrımdur 7 Nedür ÓÀfıô bu sevdÀlıà ki èışú ehline hem-tÀliè MelÀmet içre şeydÀlıà benim bu iftióarımdur 64 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Óabìbim il beni èÀşıú seni cÀnÀne söylerler Şeb-i vuãlat seni şemè beni pervÀne söylerler 2 Óaõer úıl leblerinden ãorma her dem bezm-i óüsnüñde Rumÿz-ı nÀz ile ol àamze-i fettÀne söylerler 3 Añarlar bezm-i èÀlemde hemÀn Mecnÿn u FeróÀd’ı Benim óÀlim dimezler úıããa-i efsÀne söylerler 4 O òÀl-i ruòlarıñ èuşşÀúa yer yer fitne virmekde Bugün ol devr-i óüsnüñde anı bir dÀne söylerler 5 äorarsañ laèlin ey dil leblerinden òufyeten dut ãor Ki söz bir eyleyüp şÀyed anı dendÀne söylerler 6 Meded úıl defè-i maòmÿr it ùabìbim dìde-i dilden Ki her meclis seni sÀúì beni mestÀne söylerler 7 Dimişler àamzeler ÓÀfıô lebiñden bÿse úaãd itdi İnanma sevdügim ãordım anı yabana söylerler
4b ıøùırÀrımdur] ıøùırÀbımdur AN 64 AE 10b,11a; AN 16a, KN 17a 4b ol] bu KN 6a dilden ] dilde AE, AN
97
65 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Benim bu derd-i bì-dermÀnıma dermÀn ne müşgildür Ki úaldı dÀm-ı zülfünden göñül óayrÀn ne müşgildür 2 Baña dirler ki sìneñ çÀk idüp gel èarø-ı óÀl itme PerìşÀn eylemiş zülfin dili pinhÀn ne müşgildür 3 BeréÀt-ı óüsnüne ey dil ne dirsin vechi var ammÀ Òaù-ı ruòsÀr ile ol bì-nuúaù fermÀn ne müşgildür 4 TemÀşÀ-yı ruòıñ bir úıl úadardur seyr-i zülfüñde èAceb ol rÿz-ı vuãlatda şeb-i hicrÀn ne müşgildür 5 CefÀsın çekmek ol úaşı kemÀnıñ güç degül ÓÀfıô Ki ammÀ ãaf ãaf olmuş nÀvek-i müjgÀn ne müşgildür 66 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey müselmÀnlar beni ol çeşm-i fettÀn öldürür Göz úarardup iki kÀfir bir müselmÀn öldürür 2 Rÿz-ı istiànÀ ile bizden çekildi ol úaşı yÀ Sìnemi almış nişÀne tìr-i müjgÀn öldürür 3 Nev-òaùın fermÀn idiñ ey leşker-i Hindÿ baña Kimseler öldüremez ancak o fermÀn öldürür 4 Mÿya döndim fikr-i maènÀ-yı òaù-ı ruòsÀr ile Úıl úadar maømÿn ile zülf-i perìşÀn öldürür
65 AE 11a, AN 16a, KN 17b 1b zülfünden] zülfünde AN, KN 2a dirler]derler AE] 3a vechi] vech AN 4a úıl úadardur] úíl úadar dur KN 4b şeb] set AN 66 AE 11a, AN 16a, 16b; KN 17b 2a ol] o AN 4b maømÿn ] maømÿnla AN
98
5 TÀze cÀnlar baòş ider ol àonca-i bÀà-ı vefÀ Bülbüli ãubóì viãÀl-i verd-i òandÀn öldürür 6 MübtelÀ-yı derd-i èışúım şöyle kim ben ey ùabìb Ger şifÀ-yı vuãlatı úılsañ da dermÀn öldürür 7 Kimdür ey ÓÀfıô seni di öldüren bir cÀn içün Söylemek olmaz anı ammÀ ki bir cÀn öldürür 67 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 YÀrı görsem her úaçan rÿó-ı revÀnım deprenür Deprenür rÿó-ı revÀnım tende cÀnım deprenür 2 Söylese cÀn-baòş ider ol büt ten-i bì-cÀnıma Debredince leblerini üstüòÀnım deprenür 3 Çıksa ol murà dil-i èuşşÀúını ãayd itmege Naòl-i cÀnım üzre ol dem ÀşiyÀnım deprenür 4 Tìà-i hecrinden o şÿòıñ şöyle úılmışdım óaõer Gördügimce reglerimde òÿn-feşÀnım deprenür 5 Kim oñulmaz derde ãaldı bir kemÀn ebrÿ beni Depredür ol çeşm-i Àhÿsın nişÀnım deprenür 6 Tÿb-ı istiànÀsını yaúsa fetìl-i cÀn ile Durmayup burc-ı bedende dil-nihÀnım deprenür 7 Görse ey ÓÀfıô göñül yek dÀne-i òÀl-i ruòın DÀm-ı zülfünde o murà-ı nÀ-tüvÀnım deprenür
5b bülbüli ãubóì] bülbül-i ãubó KN] bülbüli ãÿbóAN 6a kim] ki KN 67 AE 11a, 11b, AN 16b, KN 17b, 18a 2a ol büt ten-i bì-cÀnıma] ol gövde úÀlıb-ı cÀnıma AE 3a murà-ı dil] murà-ı dili KN 5a kim] bir KN 7b zülfünde] zülfünden AN
99
68 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Degmesün ruòsÀra zülfüñ dil óazìnim incinir Zülfüñe yüz virme kim Àh u enìnim incinir 2 SÀúa-i dil bezm-i óüsnüñde ãaúın depretme leb äun edeble sÀàarıñ laèl-i şirìnim incinir 3 Rişte-i cÀnım diyü çekme şuèÀè-ı ÀftÀb MüstefÀd-ı nÿr olınca meh-cebìnim incinür 4 Her ser-i mÿyında var bir èuúde-i gìsÿ-yı kÀm Enmil-i èışú ile óal it tÀr u çìnim incinir 5 Sìneñi müjgÀn oúundan itme ÓÀfıô inòirÀf Güç görüp ol úaşları yÀ nÀzenìnim incinür 69 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey yüzi miréÀt-ı raómÀn ey sözi şehd ü şeker Ùÿùì-i dil ister ol nuùú-ı viãÀliñden óaber 2 Sÿre-i Kevåer yazılmış cÀm-ı laèliñde ne òoş Kim bulur her teşne-dil nÿşende bir óÀl-i diger 3 Maórem-i gencìne-i sırr-ı ÒudÀ ãadrıñ seniñ Fetó idersiñ her nefesde gevher-i yek dÀneler 4 BÀà-ı raómetde yetürdi Óaú bu naòl-i úÀmetiñ Lebleriñ èayn-ı şefÀèatden dem-À-dem ãu içer 5 SÀkin-i taòt-ı èaùÀsın kim bugün şÀhÀnesin Bab-ı luùfuñda gedÀlar rÿz u şeb “yÀ hÿ “çeker
68 AE 11b, AN 16b, 17a; KN- 4a bir] - AE 69 AE 11b, AN 17a, KN 18a 3a Maórem-i gencìne-i sırr-ı ÓudÀ ãadrıñ seniñ] Maórem-i sırr-ı ÒudÀ gencine-i sadrıñ seniñ AE, KN 5b luùfunda] luùfundan KN; rÿz u şeb] şeb u rÿz AN
100
6 BÀèiå-i eşyÀ vücÿdıñ efêal-i maòlÿú-ı Óaú Kim bu eşyÀdan àaraø sensin hemÀn ey muèteber 7 YÀ Rasÿél-lallÀh kemÀl-i iótiyÀcım var saña Úıl şefÀèat ÓÀfıô’a maòşerde yÀ òayreél-beşer 70 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Zenciri zülfüñdedür cÀnÀ dil-i dìvÀneler BÀde-i laèl-i lebiñden nÿş idüp mestÀneler 2 Úalb-i èÀşıú şemè-i ruòsÀrıñ yanında òÀl tek Gör nice yanmış yatur her bir ùaraf pervÀneler 3 Õevú-i vuãlatdur ki bì-hÿş eylemiş pervÀneyi èÁşıúıñ maèşÿúa vaãlın ne bilür bì-gÀneler 4 Bì-kesem bir hem-demim yoúdur mükesser òÀùırım Ol sebebdendür dem-À-dem bekleriz vìrÀneler 5 Zìr-i zülfüñde nedür òÀlì degül didim didi Özlerin pinhÀne çekmiş bir bölük rindÀneler 6 Kÿşe-i àamzeñde göñlüm cÀm-ı laèliñ nüvişte Bekleyüp himmet çeker òÀk-i der-i mey-òÀneler 7 Çeşme-i óayvÀn-ı Òıør’ıñ kim óayÀtın bulmadı Feyø-i laèliñde seniñ ÓÀfıô dutar peymÀneler 71 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 èAceb bu óÀlet-i èışúı neden insÀna virmişler HemÀn muùlaú aña bir Àteş-i sÿzÀna virmişler 2 Bitürmişler başına daòi bir sevdÀ-yı zülf-i yÀr Maóabbet diyü bir derdi dil-i pinhÀne virmişler
75 AE 12b, AN 18b, KN 19b 1a yÀr-ı] bÀr-ı KN, AE 6b durmayup aàız-be-aàız vaãl-ı] ùurmayup aàaz-be-aàaz vaãl ile AN 7a ÀvÀz ider] ÀvÀze irdi AN 7b òÀl-i ezhÀrın] èÀl-i ezhÀrın KN
104
76 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Dime zÀhid dil-i sÿza neden yoú yire Àh eyler Maóabbetden derÿnım Àteş-i dÿdın güvÀh eyler 2 Anıñ òavf-ı òadengiñden göñül bir mÿya dönmişdür Şeb-i àam sÀye-i zülfün anınçün òÀbgÀh eyler 3 Felekde ol meh-i tÀbÀn ile bir gün görem dirdim Geçer sürèatle rÿz-ı èömrümi şeb tek siyÀh eyler 4 èAceb midür şeb-i hicrÀnda yansa şemèaveş cÀnım Ki ol şemè-i ruòı efzÿn olup úaddìm kütÀh eyler 5 Meded elden ayaàa düşdim ey sÀúa-i cÀm-ı mey GedÀ-yı bì-nevÀdur laèliñe dem dem niàÀh eyler 6 Beni menè eyler ol zÀhid şerÀb-ı cÀm-ı vuãlatdan Ne àÀfildür göre taàyìr-i taúdìr-i ilÀh eyler 7 Güzel sevmekde ey ÓÀfıô úuãÿrı var ise göñlüñ Yeter tevfìú-i RabbÀnì aña kim her gün Àh eyler 77 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Seni ol Yÿsuf-ı gül pìrehende dil-rübÀ dirler Beni de pìr-i KenèÀnveş beàÀyet mübtelÀ dirler 2 Düşübdür murà-ı dil sevdÀ-yı zülf-i èanber-efşÀne Şeb-i hicrÀnda zÀr iden beni sen meh-liúÀ dirler 3 Belì ehl-i seóer çoú gülşen-i èÀlemde ey gül-rÿ Óaúìúatde budur àonca saña bülbül baña dirler
76 AE 12b, AN 18b, 19a; KN 19b, 20a 1b Àteş-i dÿdın] ateşi dÿdın AE, KN 5a mey] dih AN 6a vuãlatdan] vuãlatda KN, AN 77 AE 12b, AN 19a, KN 20a 1a pìrehende] pìrehenden AN, KN
105
4 èİbÀdet úaãd idüp sen úaşları miórÀba yüz tutsam NamÀz ehli olan zülfüñ görüp óÀşÀ ÒaùÀ dirler 5 Dem vurmış evc-i èuşşÀúa maúÀm-ı bÿselik dutmış İder şehnÀz anıñçün ÓÀfıô’a ehl-i hevÀ dirler 78 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 èIşúıñ deminde ney gibi sìnem ne dem çeker Hecriñ àamında òasta göñül çün ne àam çeker 2 Óüsnüñ memÀlikiñde şeh-i leşker-i Óabeş Her bir ùarafdan ol iki úara èalem çeker 3 Zülfüñ şu deñlü cÀõibe kim mÿya döndi dil Açdur miåÀli göñlüme her demde dem çeker 4 Yolıñda ölmek istediñ ey dil o mehveşiñ AmmÀ ùuyarsa anı eger cÀn elem çeker 5 Ey gül düşdi rişte-i dil òÀr-ı şÀòınÀ EtrÀf-ı bÀà-ı óüsnüñe ÓÀfıô óarem çeker 79 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Nice bir èışú u hevÀ vuãlat-ı cÀnÀn nice bir Nice bir Àrzÿ-yı gül seyr-i gülistÀn nice bir 2 Nice bir sÀye-i serv-i sere sevdÀsı düşüp Nice bir Àh u fiàÀn-ı şeb-i hicrÀn nice bir 3 Nice bir ùÿl-i emel fikr-i ruò-ı yÀr ile dil Nice bir zülf-i hevÀ Àteş-i sÿzÀn nice bir
5b ÓÀfıôa] ÓÀfıô AE 78 AE 12b, AN 19a, KN 20a, 20b 1b ne àam ] AN elem 4b cÀn elem] cÀn çü àam AN 5b ÓÀfıô] ÓÀfıôa KN 79 AE 12b, 13a; AN 19a, 19b; KN 20b
106
4 Nice bir cÀn ki pervÀne gibi şemèa yaúup Nice bir bezm-i ãafÀ şemè-i şebistÀn nice bir 5 Nice bir vaút-i seóer pÀy-i güle yüz süreyiñ Nice bir bülbül tek Àh u efàÀn nice bir 6 Nice bir laèl-i leb-i yÀrı ãorarsın dem dem Nice bir vaãl-ı cünÿn vÀlih-i óayrÀn nice bir 7 Nice bir sÀlik-i rÀh-ı der-i mey-òÀne-i èışú Nice bir mest-i melÀmet dil-i sekrÀn nice bir 8 Nice bir èarø-ı riyÀ dut reh-i iòlÀã ÓÀfıô Nice bir kendüñi zÀhid gibi nisyÀn nice bir 80 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Ezel küttÀbı sevdÀnı ser-i èuşşÀúa yazmışlar İki saùr eyleyüp anı ruò-ı berrÀúa yazmışlar 2 Rumÿz ile ne òoş yazmışlar ol nÿn ü úalem sırrın Ki şeróin sÿre-i nÿr eylemiş ÀfÀúa yazmışlar 3 Güzel sevmek åevÀbın görseñ ey zÀhid o òÿb-rÿda MidÀd-ı úudret ile rÿy-ı ebrÿ-ùÀúa yazmışlar 4 äıfÀt-ı cÀm-ı kevåer naúlini laèl-i óadìåinden äorup güftÀr alup bir laèl tek evrÀúa yazmışlar 5 Göñül levóinde meşú eyle òaù-ı ruòsÀrın ey ÓÀfıô O bir dürc-i óaúìúatdür anı meşşÀúa yazmışlar
81 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Dil-i dìvÀnemi ol turre-i ùarrÀra çekmişler Bi-óamdi’llÀh hele kim riştesin ruòsÀra çekmişler 2 Çıúarmışlar şehÀdet rütbesine o günehkÀrı Şehìd itmek içün Manãÿrveş ber-dÀre çekmişler 3 CemÀliñ Kaèbesine úaãd idüp saèy-i ùavÀfında Úara baòtımı gör kim perde-i dìvÀre çekmişler 4 Gözüm nemnÀk-i òÀk-i pÀyiñe her dem naôardan ki FiàÀnıñ tÿtiyÀsın dìde-i bì-dÀre çekmişler 5 Nola refè-i niúÀb itseñ feraónÀk ola àamdÀrıñ Kanı bir mÿy-ı zülfüñ meşhed-i dìdÀre çekmişler 6. Señinle ÀşinÀlıà itdügimden àamzeler yer yer Beni öldürmege her biri bir güftÀre çekmişler 7. Ne resm-i èışú-ı ÓÀfıô’dur ol evrÀú-ı ruò-ı yÀre Maóabbet ãıóóatin zìr-i òaù-ı ruòsÀre çekmişler 82 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Göñül cemèiyyet-i dilden perìşÀn olmamiz yegdür CihÀnda kÿşe-i àam içre pinhÀn olmamız yegdür 2 İdüp mihr-i úanÀèatle müsaòòar div-i dünyÀyı Bizim bu milket-i faúra SüleymÀn olmamız yegdür 3 Geçüp geşt-i ferÀsetle bu deryÀ-yı mülevvesden SelÀmet sÀyesinde pÀk-dÀmen olmamız yegdür
81 AE 13a, AN 19b, 20a; KN 2a rütbesine] mertebesine AE; o] ol AN, KN 3a ùavÀfında] ùavÀfından AN 6b her biri] her perì AN 7b ruòsÀre] dil-dÀre KN 82 AE 13a, AN 20a, KN 21b 1a dilden] dilde KN
108
4 Felekde gün gibi vaãl-ı tamÀm-ı devr-i dÀéimdür Şeb-i hicrÀnda mehveş gÀhi noúãÀn olmamız yegdür 5 GülÀsÀ ãubó-ı òandÀn olmadan bu bÀà-ı èÀlemde CüdÀ bülbül gibi zÀr ile giryÀn olmamız yegdür 6 AyÀà-ı bezm-i vuãlatdan eliñ çekme pey-À-pey çek Esìr-i cÀm-ı èışú u mest-i óayrÀn olmamız yegdür 7 KemÀle irdi fürúat menzil-i hicrÀnda ey ÓÀfıô HemÀn şimden girü biz vaãl-ı cÀnÀn olmamız yegdür 83 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 AàyÀr elemin çekme göñül nÀfile àamdur Òaãmıñ sitemin duymamaú ol òaãma sitemdür 2 Ol kes ki özin görmeye kem özge özinden ErbÀb-ı meèÀrifde olursa yine kemdür 3 Òışm ile nigÀh itse eger dil-ber-i raènÀ Ey dil aña incinme ãaúın èayn-ı keremdür 4 ÔÀhirde velì ol şeh-i òÿbÀna ıraúız AmmÀ ki óaúìkat dil-i bì-kes ile hemdür 5 Demdür diyü ãalma ayaàa merdüm-i çeşmi Ey dìde aúan eşk-i òÿbÀne dime nemdür 6 Óaúúa ki bilürsin saña mÀéil olanı hep Bu vaøè-ı teàÀfül dil-i èuşşÀúa elemdür 7 äanmañ bu ten-i ÓÀfıô’ı bir ãÿret-i óÀli EsrÀr-ı ruò-ı yÀre hemÀn maòfì óaremdür
6b esìr-i] eser-i AN 7a kemÀle irdi] kemÀl irdi AE 83 AE 13b, AN 20a, 20b, KN 21a, 21b 2a özge] kendi AN 3b aña] oña AN 5b dime] diyem AE] AN –
109
84 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Leb-i laèli o şÿòıñ baór-ı dilden bir èaúÀyıúdur Añı àavvÀã-ı tabèım mihr-i èışú itse ne lÀyıúdur 2 İden cÀn riştesin pÿte o tÀr-ı zülf-i cÀnÀne Budur resm-i maóabbet ãanèat-ı èışú içre fÀyıúdur 3 Òum-ı vaódetden aldı teşne diller sÀàar-ı ãaóbÀ èAceb nÿş eyleyende kimi ser-òoş kimi ayıúdur 4 Teèalluú itme úıl deñlü o meràÿl-ı perìşÀne TemÀşÀ-yı ruòından devr iden úat úat èalÀiúdür 5 NigÀh-ı óÀl-i ebrÿ èişve-sÀz ol devr-i óüsnünde äaúın yüz virme anlar fitne-i engiz münÀfıúdur 6 Yazılmış úıl úalemle ãafóa-i ìşÀn èuşÀúı san Oúunmaz óarf-i sevdÀdan o bir óarf ü deúÀyıúdur 7 İki demdür dü èÀlem anı tenãíf eyle ey ÓÀfıô Bugünüñ bir nefesde nıãf-ı kÀõib nıãf-ı ãÀdıúdur 85 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Bülbüli gülşende ãubóì verd-i aòmer söyledir Ùÿùiyi úayd-ı úafesde õevú-i şekker söyledir 2 Teşneem laèl-i leb-i şÿò-ı şirìne Òıørveş Çeşme-i Àb-ı óayÀtın èayn-ı kevåer söyledir 3 äanmañuz òÀmuş olur pervÀneye göñlüm yanup Òoş lisÀn-ı sÿz ile şemè-i münevver söyledir
4 Bu àam-ı hicranda murà-ı baòt-ı şeb-rengimi ol KÀkül-i müşgìn ile zülf-i muèanber söyledir 5 Ney gibi nÀlÀn ider ÓÀfıô maúÀm-ı èışúda Úıããa-i dÀà-ı derÿnun derd-i dil-ber söyledir 86 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Seniñ şemè-i ruòıñ varsa benim pervÀne cÀnım var Seniñ tìr-i müjeñ varsa benim úanlı nişÀnım var 2 Senin ol bÀà-ı óüsnüñde ser-À-ser àoncalar varsa Benim de şÀò-ı tende murà-ı dilden bir fiàÀnım var 3 Seniñ ôÀhir òaù-ı ruòsÀrıñ üzre beñleriñ varsa Benim de sìnem üzre yer yerin dÀà-ı nihÀnım var 4 Seniñ taóteéå-åerÀya* nÀzil olmuş varsa zülfüñ Benim de başım üzre èarşa èazm itmiş duòÀnım var 5 Seniñ zülfüñde var ise eger küfr-i òaùÀlardan Benim de mÿy-ı ruòsÀrıñla èaúd olmuş ìmÀnım var 6 Seniñ laèl-i lebiñ varsa per olmuş bezm-i óüsnüñde Benim de cÀm-ı cevriñde ciğerden dolu úanım var
7 Seniñ ÓÀfıô gibi èışúıñ yoluñda var ise pìriñ Benim de sen gibi bir úÀmeti mevzÿn civÀnım var 87 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey ãabÀ aç zülf-i yÀri göñlümüñ efkÀrı var Bülbül-i kÀmım ider Àh u fiàÀn pek zÀrı var
4b kÀkül-i] kÀküli AE, AN 5a maúÀm-ı] muúÀddem AN 86 AE 13b, AN 20b, 21a; KN 22a 2a ser-À-ser] ser alur AE *TÀ-hÀ Suresi 20/6 “Toprağın altında” 6b dolu] dürlü AE] derlü AN 7b civÀnım] yÀrim AE 87 AE 13b, 14a;AN 21a, KN 22a, 22b
111
2 Naème-i murà-ı dili bìhÿde ãanma zÀhidÀ Bir varaú gülden oúur her ãubó-dem eõkÀrı var 3 Ehl-i èışúa àam mıdur ölmek cihÀnda èışúdan Áteş-i Àh-ı derÿnı dilde bir ÀåÀrı var 4 Kiceler hicrÀn odına yanarım ãubóì fiàan Şemèi var pervÀne tek hem bülbülüñ gülzÀrı var 5 èÁrıø-ı fikrinde diúúat eylemek ey dil òaùÀ Degme zülf-i teline pür-Àteş-i ruósÀrı var 6 Aàlamaz çeşmim benimle derdimi dirseñ göñül Ol daòi sencileyin bir Àrzÿ-yı nuôôÀrı var 8 Çoúdur eãdÀf-ı süòan baór-ı dilinde ÓÀfıô’ıñ Gerden-i ùabèında hÀr-ı lüélüé-i eşèÀrı var 88 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1. Degmesün ruòsÀre zülfüñ dil-óazìnim incinir Zülfüñe yüz virme kim Àh u enìnim incinir 2. SÀúi-i dil bezm-i mestinden ãaúın depretme leb äun edeble sÀàarıñ laèl-i şirìnim incinir 3. Rişte-i cÀm diyü çekme[-] şuèÀè-ı ÀftÀb MüstefÀd-ı nÿr olınca meh-cebìnim incinir 4. Her ser-i mÿyında var bir èuúde -i gìsu-yı kÀm İtmeli èışk ile óÀl it tÀr-ı çìnim incinir 5. Sìneñi müjgÀn oúından ÓÀfız itme inóirÀf Güç görüp ol úaşları yÀ nÀzenìnim incinür
89 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Keåret-i dünyÀdan el çekdim baña vaódet yeter Fikr-i dildÀr ile hem-dem oldıàım keåret yete r 2 èİzzetim faúr u fenÀ gerdÿna úılmam ser-nigÿn Mesken-i ãadr-ı meõellet içre bu rifèat yeter 3 Ey felek virme baña her dem o mihriñ fürúatiñ Giceler tÀ ãubóa dek ben çekdügim fürúat yeter 4 Çekmezem bu dehr-i dÿnıñ cÀm-ı zehriñ bir nefes Çekdügim pìr-i muàÀn destinden ol şerbet yeter 5 Ey ãabÀ luùf it perìşÀn itme göñlüm dem-be-dem äubó-dem ol zülf-i yÀre virdügiñ zaómet yeter 6 Baúmazam ol zÀhide tezyìn-i sìret eylemem Gördügim miréÀt-ı èışú içre baña ãÿret yeter 7 Çünkim ey ÓÀfıô tecerrüd taòtınıñ sulùÀnısın Dÿd-ı Àh u eşk-i çeşmiñ leşkeri şevket yeter 90 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1. Ruò-ı Àteş-feşÀnıñ üzre òÀliñ tÀze èanberdür äaúÀl-ı cÀn aña bezm-i maóabbet içre meyòardur 2. Benim dÿd-ı siyÀhım tel tel olmış tÀr-ı zülfüñ tek Çıúar evc-i maúÀm-ı ehl-i èışúa çün muèaùtardur 3. Ber-À-berdür gice gündüz felekde úÿrã-ı òurşìd ŞuèÀ-èı Àteş-i Àh-ı derÿnımdan münevverdür 4. Sürÿş-ı ÀsumÀndan ùarh olan bunca kevÀkibler Maóabbet Àteşinden şÀh-ı ùavr-ı èışúa leşkerdür
89 AE 14a, AN 21a,21b; KN 22b 1b hem-dem] dem dem KN 90 AE-, AN 21b, KN-
113
5. Bugün úalè itmede ÓÀfıô o bÀb-ı úalèa-i şièri FeøÀ-yı cenk-i ùurfÀn-ı èalìde ãanki Óaydar’dur 91 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Görüp ol àamze-i cellÀdıñı cismimde cÀn oynar äanasın bir úafes úaydında murà-ı nÀ-tüvÀn oynar 2 Gözüm ol úanlı müjgÀnıñı gösterme baña her dem Görünce reglerimde yer yerin òÿn-ı nihÀn oynar 3 ÒayÀl itdükçe zülfüñ dil şeb-i hicrÀnda fikrinden Görür kim òÀb içinde vÀúıèa rÿó-ı revÀn oynar 4 Olur óayrÀn dem-beste óuøÿrıñda celÀliñden Göñül taúrìr-i óÀl-i derdin itdükçe zebÀn oynar 5 Òam-ı ebrÿñla úaddìm bükübdür tìr-i müjgÀnıñ Çekilme benden ey cÀnım ki sìnemde nişÀñ oynar 6 Esüp zülf-i hevÀsıyla ãabÀ gülşende ãubó-ı dem Dıraòt-ı úaddimi depretme şÀyed ÀşiyÀn oynar 7 FirÀúíñdan ölürse ÓÀfıô ey cÀnım budur taóúìú
MezÀrımda hevÀ-yı vuãlatıñdan üstüòÀn oynar 92 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Zülf-i sevdÀdan ki ruòsÀrıñla göñlüm eğlenir èÁşıúım úÿyıñda dìdÀrıñla göñlüm eğlenir 2 äubó-dem gülşende vaãlıñla ümìdim olmasa Ey gül-i raènÀ neden òÀrıñla göñlüm eğlenir
91 AE 14a, AN 21b, KN 22b 4a dem-beste] dil-beste AE 6a esüp zülf-i] esüp zülfüñ KN 7a ÓÀfıô ey cÀnım] cÀnım ey ÓÀfıô KN 7b vuãlatıñdan ] vuãlatıñda AN, KN 92 AE 14a, AN 22a, KN 23a
114
3 Çekmişim mey dem-be-dem àamdan helÀkim var hele Ol şirìn laèl-i şeker-bÀrıñla göñlüm eğlenir 4 VÀde-i hicrÀndayım bir àam-güsÀrım yoú benim Bì-kesim àurbetde efkÀrıñla göñlüm eğlenir 5 Bezm-i dilde hem-dem-i ÓÀfıô o laèliñ ãoóbeti Kim ãorar her demde güftÀrıñla göñlüm eğlenir 93 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Kim ki çekmez zencir-i zülfe dili dìvÀnedür BÀde-i laèl-i lebiñ nÿş itmeyen mestÀnedür 2 Teşne-i cÀm-ı óaúìúat èışúınıñ üftÀdesi Bekler ol kim ÀsitÀnı menbaè-ı mey-òÀnedür 3 SÀúiyÀ ãun defèa defèa kÀse-i laèliñ kim ol Teşne-i ehl-i óarÀret bezmine peymÀnedür 4 Olma her şeb ey göñül pervÀne tek şemèa yakın Bilme misin úurb-ı sulùÀn Àteş-i sÿzÀnedürl 5 Bülbül-i göñlüm ider gülşende ãubóì nÀlesin Ey ãabÀ èarø it anı òoş bu gül-i òandÀnedür 6 Sırr-ı laèl-i yÀrı dem dem ki ãorarsın ey göñül Virme õevú-i keşf-i rÀzın cÀna ol bìgÀnedür 7 Zülf-i sevdÀsıyla çün bezm-i şeb-i vuãlatda kim ÓÀfıô ol şemè-i ruò-ı cÀnÀnene pervÀnedür
94 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Uàradım bÀzÀr-ı èışúa dün biri sevdÀ ãatar Müşteri oldım añın vaãlına istiànÀ ãatar 2 Naúd-i èömrüm ãarf idüp virsem metÀè-ı óüsnüne Çoú bahÀ ister metÀèın açmaàa cÀnÀ ãatar 3 İsteyüp ãordım anıñ laèliñ didim kim ãun görem äanki bir pìr-i muàÀndur sÀàar-ı ãahbÀ ãatar 4 áoncadan iste göñül bülbülveş ol bÿy-ı vefÀ Gözyaşıyla ãubó-dem çün bu gül-i raènÀ ãatar 5 Rifèat-ı üftÀde çün feyø-i naôardur yÀrdan Seyr-i óüsnün ÓÀfıôÀ ol gözleri şehlÀ ãatar 95 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1. Muúavves úaşlarıñ çìn-i bedìèinden hilÀl örter Ruòıñ evãÀfını örterse bu dilden suéÀl örter 2. èAceb èulyÀya seyr olmuş muèanber kÀkül-i cÀnÀ Óabeş sulùÀnıdur biñ nÀzla anı BilÀl örter 3. Reh-i Óaúka sülÿk itse úaçan bir mübtedi nÀ-dÀn Úuãÿrın biñde bir èÀrifde kÀmil ehl-i óÀl örter 4. ÒarÀbÀt ehline ãordım teniñde hìç libÀsıñ yoú Didi özge óÀlim var şehÀ bir köhne şÀl örter 5. ViãÀliñ õevúine cÀnÀ yaúın oldıúça bu ÓÀfıô Bu çeşmim iúlimi yerden bele ãÀóib cemÀl örter
94 AE 14b, AN 22a, 22b, KN 23a, 23b 1a biri sevdÀ] bÿy-ı sevdÀ AN 3a kim] ki KN 3b ãanki bir pìr-i] óüsne bir pìr-i AE 4b çün bu] çoú bu AE, AN 95 AE-, AN -, KN 23a
116
96 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Temennì úıldıàımca iltifÀtı yÀr nÀz eyler İder aàyÀre çoú ben zÀre bilmem ki ne az eyler 2 Yer itdi úaşları yÀdan maóabbet oúları dilde Ne peykÀn-ı óarÀretdür ki ol ãabrım güdÀz eyler 3 Seóerden gülşen-i óüsnüñde bülbül tek figÀn ilen Saña ol àonca-ı kÀmın göñül èarø u niyÀz eyler 4 Degüldür gül yüzünde eşk-i çeşmim noúùa-i óÀli Anı evrÀk-ı verd üzre yazup taúrìr-i rÀz eyler 5 Alup miúrÀø-ı hicrÀn rişte-i cÀnım ki şemèinde Benim èömrüm kütÀh oldı odımdan ser-firÀz eyler 6 Beni menè eyler ol zÀhid úaşı mihrÀba yüz tutsam Henÿz kim úıble[y]i bilmez ne teklìf-i namÀz eyler 7 Óaúìúat ehlidür ÓÀfıô úaøÀ-i èışúda Mecnÿn’dan Meger èÀúildür ol taórìz-i Leylì’den mecÀz eyler 97 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Söylesem óÀl-i dil-i sÿzÀnı derdim depreşür Her dem itsem ney gibi efàÀnı derdim depreşür 2 Bÿselikden perde èuşşÀúa açup şehnÀz ider Keşf-i rÀz itsem görüp cÀnÀnı derdim depreşür
96 AE 14b, AN 22b, KN 23b 1a iltifÀtı yÀr] iltifÀt-ı yÀr AN 1b az yerler ] zÀr eyler AN 3a fiàÀn ilen] fiàÀnıñ var AN 4a çeşmim noúùa-i] çeşm-i noúùa-i AN 5a alup ] alur AN, KN 7a Mecnÿndan] Mecnÿndur KN 7b taórìz-i Leylìden] taórìr-i LeylÀdan AN 97 AE 14b, AN 22b, 23a, KN-
117
3 Ey ãabÀ refèitme zülf-i yÀrı ãubó ãubó tek Gösterüp ol òÿrşid-i raòşÀnı derdim depreşür 4 Dem-be-dem ãordıúça laèlin virir ol cÀndan òaber Úanda görsem şÀfe-i LoúmÀn’ı derdim depreşür 5 Böyledür derdim benim kim úÀbil-i dermÀn degül İtseler ger derdime dermÀnı derdim depreşür 6 Maórem-i rÀzım dem-À-dem ãubóı bülbül tek göñül Açma kim berg-i gül-i òandÀnı derdim depreşür 7 äaldı ÓÀfıô fikr-i çeşmin göñlüme ebrÿ kemÀn Kim çeküp atdıúça müjgÀnını derdim depreşür 98 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlun 1 Bir şemèa mı var şuèle-i ruòsÀrına beñzer Bir çehre mi var ceõbe-i dìdÀrıña beñzer 2 Bir bencileyin èÀşıú-ı dil-teşne mi var hìç Bir bÀde mi var laèl-i şeker-bÀrıña beñzer 3 Bir dil gibi üftÀde mi var òÀk-i rehiñde Bir serv mi var şìve-i reftÀrıña beñzer 4 Bir ben gibi òÀmuş ola mı laèl-i lebiñle Bir söz mi olur teşne-i güftÀrıña beñzer 5 Bir sen gibi èÀşıú mı gele èÀleme ÓÀfıô Pür-òÿb-ı dil-ÀrÀ mı ola yÀrıña beñzer
3a -] ãubó ãubó tek AN 4b LoúmÀnı derdüm] LoúmÀn derdüm AN 5 ve 6 beyitlerin yeri AN nüshasında yer değiştürmiş. 7a kemÀn] kemÀl AE 98 AE 14b, AN 23a, KN- 5b yÀrıña] yazıña AE
118
99 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 O şÿòıñ ruòlarından reng alan gül-berg-i ter derler Benim efàÀnımı taúlìd iden ehl-i seóer dirler 2 MeşÀm-ı vuãlat-ı àonca-dehÀnından getür bir dem äabÀ ol bÀà-ı cÀnÀndan seni ãubó[-] geçer dirler 3 Óadìå-i cÀm-ı laèlin dem-be-dem ey teşne-dil ãordım ÓayÀt-ı cÀvidÀnımdan baña bir òoş òaber dirler 4 O rÿó-ı pÀk-i rÿóÀni felekde bir melek-sìmÀ ØiyÀ-ı şems-i õÀtın görmeyen àÀfil beşer dirler 5 Gel AllÀh’ı severseñ saúlama senden suéÀlim var Bu söz vÀúıèmidür kim il seni ÓÀfıô sever dirler 100 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1. Murà-ı óayÀtım ol úafesden uçar gider BÀà-ı viãÀl-i yÀre hem perin açar gider 2. ÙÀvus miåÀli kendüñi tezyìne virme reng Rìş-i libÀs-ı èÀriyesini ãaçar gider 3. AàyÀr dil-ber ile dem-À-dem cihÀn iden Áòir nefesde cÀm-ı şehÀdet içer gider 4. KÀhil-i mülevveå idüben ol dÀmeni tezyìn Çabük teşemmür ile cihÀndan geçer gider 5. Bu òÀne-i fenÀda seóer kÀrbÀn-ı àam Esb-i teferrüc ile bu ÓÀfıô göçer gider
99 AE 15a, AN 23a, ,KN- 100 AE-, AN 23b, KN –
119
101 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey göñül bu cÀndan özge àayr cÀnÀnıñ mı var CÀnıñı cÀnÀnına èarø itmege cÀnıñ mı var 2 Hecr odıyla çıkarursın ãubó tek Àh-ı çerÀà
ÒÀne-i dilde yanar şemè-i şebistÀnıñ mı var 3 Mevc urursın rüzgÀr-ı zülf ile ey baór-ı dil Naôm-ı silk-i Àhıma kim dürr-i mercÀnıñ mı var 4 Ol òam-ebrÿ ile óüsnüñ [-] berÀtın úatlime Gönderirsin peyk-i àamzeñ birle fermÀnıñ mı var 5 Ben gibi ey lÀle baàrıñ úan idersin dem-be-dem Sìneñi çÀk eylemişsin dÀà-ı hicrÀnıñ mı var 6 Daàıdup her laóôa èaúlım ey perì dìvÀne tek Kim anı cemè itmege zülf-i perìşÀnıñ mı var 7 Baàladıñ teşne dili ÓÀfıô der-i mey-òÀneye Ol ocaà-ı şeyò-i kübrÀ neõre úurbÀnıñ mı var 102 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Dem be-dem mest-i dilim laèl-i şeker-bÀrıñ mı var Cennet-i óüsnüñde kevåer gibi enhÀrıñ mı var 2 Devr ider bezm-i cemÀliñde göñül pervÀne tek Yaúmaàa kÀm-ı çerÀàın şemè-i ruòsÀrıñ mı var 3 BülbülÀsÀ gülşen-i bÿyıñ ider dil Àrzÿ Ey gül-i raènÀ viãÀliñ güç meger òÀrıñ mı var 4 Güç görüp benden çekilme ey kemÀn ebrÿ emÀn Sìnemi deldi maóabbet tìr-i TÀtÀr’ıñ mı var
101 AE 15a, AN 23b, KN- 2a çıúarursın] óayúurursın AE, Àh-ı çerÀà] Àh u fiàÀn AN 102 AE 15a, AN 23b, 24a, KN 23b, 24a
120
5 Aàladursıñ ãubó-dem ey dìde-i ÓÀfıô beni Leşker-i çeşmiñ deminde dürr-i şehvÀrıñ mı var 103 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 FiàÀn u Àh-ı bülbül ãubó-demle rÀz-ı güldendür Anıñ derd-i füzÿnı rüéyet-i dìdÀr-ı güldendür 2 NihÀn eyle o zÀr-ı vaãlıñı ey bülbül-i hem-rÀz Yaúín vehm eyleme berg-i güli aàyÀr-ı güldendür 3 Füzÿn-ı seyl-i eşkimdür bahÀr-ı óüsnüñ irdükçe Ümìd-i àonca-i vaãlıña ol ÀåÀr-ı güldendür 4 Giyünmiş cÀme-i gül-gÿndurur ãanmañ seher gÀhi Dem-i vuãlatda ol taèlìú-i şÀò-ı òÀr-ı güldendür 5 Gelürse oúları ol úaşları yÀnıñ saña ÓÀfıô Gelen tìr-i fiàÀn ãubó-dem eşcÀr-ı güldendür 104 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Yürüt ayaàı sÀkì durma ãun peymÀneñi bir bir Kerem úıl iltifÀt eyle gözet mestÀneñi bir bir 2 Esìr-i cÀm-ı laèliñ bezm-i óüsnüñde dil-i Mecnÿn Nola zencir-i zülfüñde göre dìvÀneñi bir bir 3 Bizi dÿr itme ãubóì aç der-i luùfıñı ey sÀúì ZiyÀret eylesün her teşne-dil mey-òÀneñi bir bir
5a ãubó-dem ] ãubóa dek AN 103 AE 15a, AN 24a, KN 24a 1a rÀz-ı güldendür] zÀr-ı güldendür AE, KN 1b füzÿn-ı] füzÿnı AN 2a zÀr-ı vaãlıñı ] rÀz-ı vaãlıñı KN;ey bülbül-i hem-rÀz] hem-rÀz ey bülbül AN 2b berg-i güli] berg-i gül AE, KN 4b òÀr-ı ] nÀr-ı KN 5a yÀnıñ] yayıñ AN 5b dem] ol AN 104 AE 15a, 15b; AN 24a, 24b, KN 24a 3b her] ler AN
121
4 Şeb-i hicrÀnda ãubó u şÀm dil farú idemez ey çerò Anıñla mihribÀn eyle meh-i tÀbÀnıñı bir bir 5 Seniñ èÀşıúlarıñ zülf-i àamıñda òÀlì dillerden Nola şemèiñ yaúup cemè eyleseñ pervÀneñi bir bir 6 ÒarÀbÀt ehli ol sÀúì meõÀú-ı cÀm-ı laèliñden Çıúup şÀhÀne seyr itseñ biraz vìrÀneñi bir bir 7 NikÀb-ı àonce-i kÀmıñ dem-i ãubó ile ey ÓÀfıô äabÀ şÀyed diye óal-i dil-i sÿzÀneñi bir bir 105 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 äabÀ luùf it yetür ol àoncaya efàÀnımı bir bir Dutupdur òÀr-ı óasret vuãlat-ı dÀmÀnımı bir bir 2 Nola èarø eyleseñ óÀl-i nihÀnım bÀàbÀnına NümÀyÀn eylesün òoş bu gül-i òandÀnımı bir bir 3 Şeb-i ôulmetde göz gevherlerin naôm eyledim dem dem Bu silk-i Àh u zÀra lüélüé ü mercÀnımı bir bir 4 Felekveş devr ider dil kÿy-ı yÀrı şÀm-ı ãoóbetde Çekersiñ sìneye ey çerò meh-i tÀbÀnımı bir bir 5 Delüpdür baàrımı ey úaşları yÀ tìr-i hicrÀnıñ Meded dest ü viãÀliñle çıúar peykÀnımı bir bir 6 Dil-i ãad-pÀremi bezl eyledim çün èıyd-ı óüsnünde “Teúabbel RabbenÀ minnÀ”* dem-i úurbÀnımı bir bir 7 İdüp èìydi bahÀne fursatın irgürseñ ey ÓÀfıô Nola bir kerre bÿs itsem ruò-ı cÀnÀnımı bir bir
5a óÀli] òÀli AN] òÀl-i KN; dillerden ] dillerde KN 6a ol sÀúì] dil-i sÀúì AE,KN 105 AE 15b, AN 24b, KN 24a, 24b 4b sìneye] sìneñe KN 6a ãad-pÀremi ] ãÀd-pÀrei AN * Bakara Suresi 2/127 RabbenÀ teúabbel minnÀ “Rabbimiz bizden kabul et.” 7a irgürseñ] irgürse AN
122
106 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Benim ol kÿşe-i miórÀb-ı ebrÿ dil penÀhımdur Şeb-i àam içre şemèinden çıúan dÿd-ı siyÀhımdur 2 Ùarìú-i èışúı dutdı mÿy ruòsÀr ile dil yÀrıñ
ViãÀl-i òÀl-i òÀã-ı maóremine maòfì rÀhımdur 3 BerÀt-ı óüsnüne ùaró eylemiş Óaú noúùa-i bì-òaù Rumÿz ile işÀret kim meger ol òÀl-i òÀhımdur 4 Serìr-i èışúa sulùÀn oldıàım ôÀhir gedÀlıúdan Ki ol úayd-ı óayÀt ile virilmiş èÀlì cÀhımdur 5 Òaù-ı ruòsÀr ile bilmem ne yüzden eylemiş fermÀn İùÀèat itmemek olmaz göñül bir pÀdişÀhımdur 6 FirÀú-ı mÀh-ı tÀbÀnım òam-ı ebrÿ ile Àh kim Úarardan ãÿret-i baòtım bilürem her gün Àhımdur 7 Şehìd-i tìà-i àamzeñ oldı ÓÀfıô kim yatur úanda Bu laèliñ müddeèÀsı dil o leblerde güvÀhımdur 107 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Úaçan kim tìr-i müjgÀnın o cÀnÀdur kemÀn eyler Göñül levóin dutup dest-i maóabbetle nişÀn eyler 2 Òadeng-i levó-i sìnemde ser-À-ser gerçi çoú ammÀ O fikr-i nÿş-ı laèliñ sevdigim baàrımı úan eyler 3 BahÀr-ı gülşen-i óüsnün temÀşÀsın ider Àrzÿ Anıñçün murà-ı göñlüm zülf-i çìnüñ ÀşiyÀn eyler
106 AE 15b, AN 24b, 25a, KN 24b 2a èışúı] èışú KN; ruòsÀr ile] ruòsÀrıñlaKN 107 AE 15b, AN 25a, KN 24b, 25a 2a òadeng-i] òÀdengiñ AN, KN; gerçi çoú] kÿçe çoú AN]ger çoú AE 3b çìnüñ] óüsnüñ AN
123
4 İki Àhÿyı gördim seyr ider ãaórÀ-yı óüsnüñde Beni ol deşt-i óayretde göñülde dìdebÀn eyler 5 Olur ol gülşen-i óüsnüñde cÀnÀ àoncalar òandÀn Benim bu murà-ı göñlüm ãubó-demlerle fiàÀn eyler 6 äalar kim zülf-i sevdÀsın başıma ol melek-sìmÀ ŞuèÀè-ı dÿd-ı Àhım ãubó seyr-i ÀsumÀn eyler 7 Görüp òÿrşìd-i nevrÿz-ı èiõÀrın rÿ-be-rÿ ÓÀfıô Şeb-i hicrÀndaénınçün derd-i çerò ile mekÀn eyler 108 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèiÀtün Feèilün 1. Buúèa-ı ùÿr-ı SìnÀ üzre Kelìm isterler Yed-i beyøÀ-ı temÀşÀda fehìm isterler 2. YÀ löúüz elde èaãÀ dutmada olmaz MÿsÀ Saèy-i åüèbÀn gibi aèdÀya èazìm isterler 3. Olsa Firèavn murÀdıñda rubÿbìyetde Nehr-i Úulzüméde aña àarú-ı èazìm isterler 4. “Len terÀnì “* didiği dìde-i dünyÀdur kim Çeşm-i èuşşÀúa bihişt nÿr-ı úadìm isterler 5. Sürò reng itme yüzüñ gül gibi zÀhid gül gül Gel gülşende o òoş-bÿy-ı nesìm isterler 6. Òam-ı gìsÿsını fikr eylemege úıl denlü İstiúÀmet üzere úalb-i selìm isterler 7. Şehr-i èışú içre müsÀfir olmaz ey İbn-i Sebìl SÀye-i kÿy-ı dil-ÀrÀda muúìm isterler
4b óayretde ] óayrandaAN 6b ãubó] heme AN 7b derd-i çerò] der-i çerò KN 108 AE -, AN 25a, KN- * AèrÀf Suresi 7/143 “Asla sen beni göremezsin.”
109 AE 16a, AN 25b, KN 26b 2a şecersin sen ] şecersin kim AN, KN 3a viãÀliñ] viãÀli AN * Necm Suresi 53/9 “İki yay arası kadar” ** Necm Suresi 53/ 9. ayet “Belki daha da yakın olmuş” 4a viãÀli ] viãÀl-i AN] viãÀliñ KN 5a mecÀmièdür] mecÀmiède AN 5b şeb-i isrÀyı] şeb-i yeldÀyı AN] şeb-i esrÀrıT 6b úílsa işÀret] úılsan işÀret AN,KN
125
8 Dutupdur yÀ RasÿlallÀh şefÀèat dÀmenin ÓÀfıô Ki ol èizz-i óuøÿr-ı Óaúú’a sensiz pÀy depretmez 110 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 Yaúdı o şeb ki şemè-i ruòı dilde mÀhımız äaldı şuèÀè-ı şÀnı cihÀn içre Àhımız 2 SevdÀ başımda Àteş-i èışúındadur tenim Çıúdı firÀz-ı gerdişe dÿd-ı siyÀhımız 3 ZÀhid ùarìú-i meykededür rÀh-ı müsteúim Ké oldur viãÀl-i yÀre bugün maòfì rÀhımız 4 Biz bir gedÀyuz ol der-i óikmetde kim bugün Úılmaúda keşf-i rÀz-ı Òıøır pÀdşÀhımız 5 ÓÀfıô tefÀòür itse göñül çoú mudur meger Faúr-ı fenÀ fenÀda bizim èÀlì cÀhımız 111 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 áam-ı hicrÀn-ı èışúa tÀ ezelden mübtelÀyuz biz Bi-óamdi’llÀh hele esbÀb-ı vaãla ÀşinÀyuz biz 2 MeõÀú-ı laèl-i cÀnÀne nihÀn mey-òÀne-i dilde Esìr-i cÀm-ı èışú u maórem-i sırr-ı ÒüdÀyuz biz 3 TemÀşÀ eyle zÀhid èÀlemi miréÀt-ı óÀlimde
Nedür gör ãÿretiñ Àyìne-i èÀlem-nümÀyuz biz 4 O şÿòıñ şÀò-ı naòl-i úÀmetinde ÀşiyÀn-ı dil HevÀ-yı zülf ile pervÀz ider murà-ı hümayuz biz
8b pÀy]pÀyı AE 110 AE 16a, AN 25b, 26a, KN 25a 1a o şeb ki şemè-i rÿòı dilde mÀhımız] o şemèa ruò-ı dilde mÀhımız AN 1b şÀnı] şÀn AN, KN 4a der-i óikmetde] der-i raómetde AN 111 AE 16a, AN 26a, KN 25a, 25b 3a èÀlemi miréat-ı óÀlimde] óÀlimi her óÀlimden AE]óÀlimi mirèat-ı óÀlimden AN 3b ãÿretiñ] ãÿret-i AN
126
5 Teveccüh itdügim ol úaşları miórÀba ey zÀhid Anıñçün kim gürÿh-ı ehl-i èışúa muútedÀyuz biz 6 MaúÀm-ı bÿseliúde gösterür èuşşÀúa şehnÀzın Çıúar evce ãabÀ ile óüseynim pür-nevÀyuz biz 7 äadÀ-yı iştihÀrım èÀlemi dutsa ne var ÓÀfıô Ki ùabl-ı èışúı sìnemde çalar bir pÀd-şÀyuz biz 112 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Refè idüp zülf-i siyÀhın ol meh-i tÀbÀnımuz Çıúdı biñ nÀz ile ãubó òÿrşid-i raòşÀnımuz 2 Şuèleler ãaldı zemìn-i göñlüme ol ÀftÀb Rÿşen idüp òÀnesin yaúdı dil-i sÿzÀnımuz 3 Berú urup iñletme nÀlÀnımdan eyle ictinÀb Yetüşür şÀyed saña ey çerò-i kej efàÀnımuz 4 Aúıdur óasretle àamzeñ gözlerimden úanlı yaş Raóm idüp úılmaz naôar dem dem töker ol úanımuz 5 Dutdı ÓÀfıô derd-i èışú ile belÀ deştin vaùan Eyledi vìrÀn esÀs-ı òÀne-i ebdÀnımuz 113 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Şuèle-i şemè-i ruò-ı cÀnÀneye biz pervÀneyüz Nÿş-ı cÀm-ı laèl-i bezm-i óüsn ile mestÀneyüz
7b èışúı] èışú KN, AN 112 AE 16a, AN 26a, KN 25b 3a nÀlÀnımdan eyle ictinÀb] nÀlÀnımda hecr-i mÀh ile AE 5a derd-i èışú ile] derd-i èışúımdan AN 5b AE= KN ] Eyledi pervÀz esÀsen òÀne-i ebdÀnımız AN 113 AE 16a, 16b; AN 26b, KN 25b 1a şuèle-i şemè-i ruò-ı] şemèle şemè-i ruò-ı AE; cÀnÀne] cÀnÀneye KN
127
2 Aldı èaúlım ol perìveş úıldı zülfünde nihÀn èÁúıl-i-dÀnÀyuz ammÀ ãÿret[e] dìvÀneyüz 3 ÒÀdim-i pìr-i muàÀnuz laèlden bir cÀm içün Mey-perestüz sÀkin-i òÀk-i reh-i mey-òÀneyüz 4 SÀúiyÀ ãun defèa defèa cÀm-ı mey óasretdeem SÀkin-i bezm-i óaúìúat teşne-i peymÀneyüz 5 ZÀhid-i èazm-i behiştì olmadan cÀn arturup Biz esìr-i derd-i vaãluz ùÀlib-i cÀnÀneyüz 6 Gevher-i genc-i maóabbet bizde pinhÀn oldı kim Raòne-i fetó-i ùılısm-ı èışú ile vìrÀneyüz 7 Bu úaøÀ-yı mihnet-i èışú içre ey ÓÀfıô bugün İştihÀr-ı rind-i rüsvÀlıàda biz bir dÀneyüz 114 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Baña mefhÿm-ı òaùù-ı èÀrıøın ol meh beyÀn itmez Anı bir vech ile söyler ki úıl deñlü èayÀn itmez 2 äalar eùrÀf-ı óüsne òaùù-ı ruòsÀrın o mÀh-ı rÿ Baña bir bende-nÀme yazmayup òaùùın nihÀn itmez 3 ÒayÀl-i seyr-i dìdÀr ile göñlüm fikr-i vaãlında Úalup zülfüñde pinhÀnca çıúup èazm-i cinÀñ etmez 4 Nesìm-i bÿy-ı gülden mest olupdur bülbül-i göñlüm Anıñçün gülşen içre ãubó-demlerle fiàÀn itmez
2a èaúlım ol] èilm evvel AE 3a laèlden] laèl-i dem AN 3b reh-i] der-i AE] òÀk-ver KN 4a óasretdeem] óayretdeem AN, KN 5a olmadan] olmazuz KN 7a úaøÀ-yı]feøÀ-yı KN, AN 7b iştihÀr-ı] iştihÀd-ı AE 114 AE 16b, AN 26b, KN 25b, 26a 1a ol meh] o meh AN 3a vaãlındÀ AE, AN] vuãlatda KN
128
5 Yetüşmez menzil-i maúãÿda ÓÀfıô rÀh-ı vuãlatda FerÀàat eyleyüp mülk-i dili ol terk-i cÀn itmez 115 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Küfr-i zülfüñ seyr idenler nÿr-ı ìmÀn istemez Nÿr-ı ìmÀn isteyen küfründe noúãÀn istemez 2 Ey ãabÀ cemèiyyet-i dilden mürÿr itme seóer èÁşıú-ı dem-besteler zülf-i perìşÀn istemez 3 MÀlik-i mihr-i viãÀliñ olsa her kim ey perì Mÿr olur kapuñda ol taòt-ı SüleymÀn istemez 4 Bir nefessin cÀn ile bezm-i óayÀt içre olan Vuãlatıña cÀn atar kim bir daòi cÀn istemez 5 Gülşen-i óüsnüñ temÀşÀ eyleyen bülbülleriñ áonca-i óÿr-i liúÀ-yı bÀà-ı rıøvÀn istemez 6 VÀde-i hicrÀnda fikr-i vaãl ile bìmÀr o kim MübtelÀ-yı derd-i èışúıñ olsa dermÀn istemez 7 Ey ãabÀ úılma perìşÀn zülf-i yÀrı ãubó-dem Böyle bir ÓÀfıô ãıfat kim sırrın ièlÀn istemez 116 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 MÀéil-i lÀèl-i lebiñ kim cÀm-ı kevåer istemez Laèliniñ rengin gören yÀúÿt-ı aómer istemez 2 Òÿrşid-i raòşÀna baúmaz zerrece pervÀne dil
Şemè-i ruòsÀrıñ görüp mihr-i münevver istemez
115 AE 16b, AN 27a, KN 26a, 26b 116 AE 16b, AN 26b, 27a, KN 26a 1a cÀm] cÀn AN
129
3 Seyr ider göñlüm cemÀliñde cemìè-i èÀlemi Anıñ içün dìde-i dil àayr-ı manôar istemez 4 Kim bilür derd-i ruòıñla ol ùılısm-ı laèliñi Fetó iden dürc-i dehÀnıñ şehd ü şekker istemez 5 Cevher-i zÀtıñ bulan naúd-i dili ãarf eyleyüp Úaèr-ı baór-ı cÀn u ten içre o cevher istemez 6 NÀéil-i taót-ı SüleymÀn olmışım devriñde ben SÀkin-i òÀk-i deriñ kim heft kişver istemez 7 BÀà-ı dìdÀrıñda ÓÀfıô yÀd ider verd-i ruòıñ Óüsnüñ evrÀúın görüp berk-i gül-i ter istemez 117 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 MÀéil-i dìdÀr idim yÀr olmadan peydÀ henÿz Ben esìr- i zülf idim ruò ãalmadan sevdÀ henÿz 2 Almış idim bÿy-ı òoş bÀà-ı maóabbetden seóer áoncaveş açılmamışdı ol gül-i raènÀ henÿz 3 äubó feryÀdın yetürdi murà-ı dil ol àoncaya ÒÀb-ı hicrÀnda yaturken bülbül-i şeydÀ henÿz 4 Baàrımı úan eylemişdi dÀà-ı óasret birle èışú Úılmadan meylin kenÀra lÀle-i óamrÀ henÿz 5 Mest-i óayrÀn idim ol laèl-i leb-i cÀnÀn ile Görmemişdi õevú-i meyden sÀàar-ı ãahbÀ henÿz 6 Çeró idüp iåbÀt u nef-i mÀèadÀ şÀhidlerin Müddeèìler mÀ-sivÀdan úılmadan daèvÀ henÿz
3a cemÀliñde] cemÀliñden AN 3a ãubó] ãubói AE 3b àayr-ı manôÀr] àayra manôar AN 117 AE 16b, 17a; AN 27a, 27b, KN 26b, 27a 3b yaturken ]…rken AE 5a cÀnÀn ile] cÀnÀ ile AE
130
7 ÁsitÀn-ı bÀb-ı vaãlıñda yatur ÓÀfıô müdÀm Buldı èÀlem icre özge rütbe-i aèlÀ henÿz 118 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 PeyÀm-ı èÀrıøeyn aldım òaù-ı ruòsÀr gelür gelmez BahÀ-yı müjde cÀn virdiñ göñül ol yÀr gelür gelmez 2 Temennì úıldıàımca vaède-i vaãlın o serv-i úadd Rümÿz eyler leb-i şehd ile bir güftÀr gelür gelmez 3 Benem bir ùÿùì kim Àyìne-i óüsnün görüp vaãfın Tekellüm eyledim ol laèl-i şekker-bar gelür gelmez 4 NiyÀz-ı daèvet-i dilde olup òÀk-i reh-i yÀrıñ İdüp biñ nÀz u istiànÀ ile reftÀr gelür gelmez 5 Dem-i ãubó ile ey ÓÀfıô fiàÀn dut bÀà-ı kÀmıñda DehÀn-ı àoncadan al bÿy-ı vaãlın òÀr gelür gelmez 119 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Göñül vaãl-ı ruò-ı cÀnÀnı düşvÀr oldıàın bilmez Neden fikr eylemez úıl denlü efgÀr oldıàın bilmez 2 Bıraúmışdur özin bir vÀde-i ôulmet óicÀbında Düşünmez mÀ-verÀsın nur-ı dìdÀr oldıàın bilmez 3 TemennÀ-yı viãÀl-i gül idüp dil şÀòa èazm itmiş èAceb bu ùıfl-ı bülbül anda çoú òÀr oldıàın bilmez
118 AE 17a, AN 27b, KN 27a 2a vaãlın] vaãla AN 2b rumÿz eyler] rumÿz ile AN 4b idüp] ider AN, KN 119 AE 17a, AN 27b, 28a, KN 27a 2a óicÀbında] óicÀbından AN 3a şÀòa ] şÀò AE, AN
131
4 Oúur esmÀ-ı óüsnÀsın ide fetó-i niúÀb-ı óüsn Ùılısm-ı genc-i ruòsÀr üzre ol mÀr oldıàın bilmez 5 Gönül bìgÀne cismimde yatur biñ zÀr ile ÓÀfıô Nola bu vÀde-i hicrÀnda bìmÀr oldıàın bilmez 120 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 PeyÀm-ı àonca femlerle baña ãubóì ãabÀ gelmez Dem-i zülf ile úaldım künc-i àamda dil-güşÀ gelmez 2 Derÿnım ney gibi iñler hevÀ-yı derd-i fürúatden O şeh nÀz itdügi demlerde èuşşÀúa nevÀ gelmez 3 BelÀ dÀàında gördim ben dil-i Mecnÿn’ı ãÿret tek Meger kim ol ãaçı LeylÀ’ya lÀl olmış ãadÀ gelmez 4 Müheyyìn ehl-i èışúıñ cÀm-ı pendin ey göñül çekme Küdÿret ehlidür zÀhid kim anlardan ãafÀ gelmez 5 Geçürdi rÿz-ı vaãlın gün yüzin benden nihÀn itdi Şeb-i àamda hele bir vechle ol meh-liúa gelmez 6 Taèalluú eyleyen zülfiñe çekmez fikr-i ruòsarıñ Anıñçün ehl-i diller òÀtırına bir òatÀ gelmez 7 BelÀ-yı derd-i èışú-ı dil-bere ãabr eyle ey ÓÀfıô CefÀ olmaz ki her bir işde kim andan vefÀ gelmez 121 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Ne eşk ol kim dem-À-dem lÀle-ruò tek rengin Àl itmez Ne gözdür zülf-i cÀnÀnı şeb-i àamda òayÀl itmez 2 Ne dildür èışú-ı fikr-i vaãl-ı yÀrından şikest olsa Ne dil-berdür nihÀn-ı derdmendinden süéÀl itmez 4a esmÀ-ı óüsnÀsın] esmÀüél-óüsnÀ AE 120 AE 17a, AN 28a, KN 27a, 27b 2a fürúatden] fürúatde AN4b ãafÀ] ãadÀ KN 121 AE 17a,17b; AN 28a, 28b, KN 27b
132
3 Ne ol pervÀnedür yanmaz maóabbet odına her şeb Ne şemèidür dil-i sÿzÀnına èarø-ı cemÀl itmez 4 Ne bülbüldür ki dutmış şÀò-ı gülde mesken-i òÀrı Ne àoncadur ki giryÀnına her ãubóı viãÀl itmez 5 Ne teşne-dildür ol kim bezm-i óüsn-i yÀre dÀéirdür Ne sÀkìdür ki defèi bì-nevÀ cÀm-ı zülÀl itmez 6 Ne Mecnÿn’dur belÀ zencìrine bend eylemiş göñlin Ne Leylì’dür ki óall-i müşgil-i taàyìr óÀl itmez 7 Ne èÀşıúdur ki ÓÀfıô èışú-ı maèşÿúı òayÀl itmiş
Ne maèşÿúdur dil-i èuşşÀúını vaãlında lÀl itmez 122 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Úadiñ tek bÀà-ı èÀlem içre bir serv-i semen bitmez Òaù-i reyóÀn-ı müşgìniñ gibi ter-yÀsemen bitmez 2 DehÀnın vaãf idince ãafóa-i óüsnünden ol gül ruò Tebessümle didi yoú böyle bir àonca-dehen bitmez 3 Òaù-ı ruòsÀr-ı cÀnÀne dime ol mÿy-ı àamdur bu Bu meşhÿrdur ki zìrÀ berg-i gül üzre diken bitmez 4 Görinen èÀrıø-ı dil-berde dÿd-ı Àteş-i dildürl Nola úıl deñlü fehm itseñ od üstünde çemen bitmez 5 HezÀrÀsÀ sirişk-i pÀy-ı şÀò-ı gülde úıl seyl-Àb Dem-i ãubó ile ÓÀfıô àonca-i kÀmıñ úaçan bitmez
130 Müstefèilün Müstefèilün Müstefèìlün Müstefèilün 1 Eyledi pervÀne göñül şemèi ruò-ı yÀre heves Õevú-i viãÀliyle ider cezbe-i dìdÀre heves 2 áonca dehÀnında dutar laèl-i leb-i bÿy-ı süóan Bülbül-i dil anıñiçün itdi o güftÀre heves 3 BÀà-ı maóabbetde göñül serviñ ayaàıña düşüp äu gibi aúdı idüp ol cünbüş-i reftÀre heves 4 Fikr-i ãaçıñ bu şeb-i àamda beni úıl deñlü úodı äubóa degin úıldı bir ince uzun efkÀre heves 5 ÓÀfıô ol laèl-i leb-i cÀnı görüp õevú ideli Úılmadı hìç mest olalı güfte-i aàyÀra heves 131 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Eyledi gülşende úaddiñ úÀmet-i şimşÀdı pes Çeşm-i Àhÿlarla úıldıñ bu dil-i ãayyÀdı pes 2 áonca-i óüsnüñ neşÀùıyla bulupdur rıfèati Úıldı şÀh-ı òÀr-ı àamda bülbül-i nÀ-şÀdı pes 3 Dest-i ãabr ile çalup şÀhÀne ùabl-ı sìneñi İtme ey dil rıfèat-i ÀvÀze-i feryÀdı pes 4 PÀdişÀhım çeşm-i òışm ile naôar ãalma baña Tìà-i àamzeñ eyledi ol şemşìr-i cellÀdı pes 5 SÀye-i dìvÀr-ı kÿy-ı fürúatiñdür bu göñül YÀd-ı hicrÀniyle úılmış bu cihÀn ÀbÀdı pes
130 AE 18a,18b; AN 30b, KN 29b 1a eyledi] itdi AN 4b degin] deg AN 5a cÀnı] cÀnÀnı AE; ideli] ide mi AN 131 AE18b, AN 30b, 31a, KN 29b 2b nÀ-şÀdı] neşÀdı AN 3b ÀvÀze-i] ÀvÀzeye KN
139
6 Menè ider nÀãió beni mey-òÀneden irşÀd idüp Ben ki irşÀd olmışım kim neylerim irşÀdı pes 7 Zühd idüp ÓÀfıô bir adıñ olmasun iki ãaúın Zümre-i ehl-i óaúìúatde ki ol bir adı pes 132 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 èIşú eùvÀrıñ dutup èÀşıúlıàa úıldıñ heves Ey göñül gitdiñ reh-i Mecnÿn’a bu èÀlemde pes 2 Gevher-i hicrÀnda yetdi Àh u zÀrım göklere Ol ãaçı Leylì’ye yetmez mi èaceb feryÀd-res 3 Giceler göñlüm değer gül ruòları evrÀúını Muãóaf-ı óüsnüñden alur ùıfl-ı dil her ãubó ders 4 Tìr-i hecr ile sinem göz göz olupdur şöyle kim Ten degül ãanmañ anı ol murà-ı rÿóım çün úafes 5 Òaste-i èışú oldıñ ey ÓÀfıô saña yoúdur ölüm BÀúidür èömriñ seniñle olsa cÀnıñ bir nefes ÚÁFİYE-i ŞÌN 133 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 O sÀóil-i baór-ı dilde zülfüni ãayda kemend itmiş ÔarÀfetle nihengin óalúa-i bir mÿya bend itmiş 2 Döküp iki ãadefden lüélüé u mercÀna merdüm tek
Düzüp bir bir girìbÀnıña anı sìne-bend itmiş 3 Leb-i şekker saña söyler ne dersiñ ùÿùi-i göñlüm Ki úÀbil misin ol söz fehmine kim õikr-i úand itmiş
132 AE 18b, AN 31a, KN 29b, 30a 1a etvÀrıñ] ùavrın AE 2b Leylìye] LeylÀya AN 133 AE 18b, AN 31a, 31b, KN 30a 2a döküp] töküp AN, KN; merdüm tek] mercÀn tek AN, KN 2b düzüp] dürüp KN
140
4 Felekler yandı ãubóì Àteş-i Àh u fiàÀnıña èAceb gördüñ mi ey bülbül o àonca-fem ne òand itmiş 5 äaúın eyyÀmıñ ey ÓÀfıô hevÀ-yı zülf tÀbiè úıl Bu baór-i èışúdurur keştì-i dil u cÀn çend itmiş 134 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Düşüp èaks-i èiõÀrıñ ÀsmÀne ÀftÀb olmuş Benim Àh-ı şerÀrımdan felekler pür-şihÀb olmuş 2 Óaù-ı ruòsÀrını cemè eyledim kilk-i maóabbetle Göñül levóinde gördim bì-nuúaù vaãf-ı kitÀb olmuş 3 Meded ey sÀúì ol cÀm-ı viãÀliñ defèa defèa ãun ŞerÀb-ı hecriñi dil nÿş idüp mest-i òarÀb olmış 4 Dutar bir keés-i billÿrìn o dil-ber bezm-i óüsnünde Anı ãordım leùÀfetle didi òoş laèl-i nÀb olmış 5 SuéÀl itmiş şerÀbıñ óürmetinden zÀhid-i dil-dÿn Óadìå-i laèliñ anıñ óalline şÀfì cevÀb olmış 6 İdüp Àrzÿ-yı laèli kim reh-i mey-òÀne[y]i dutdıñ Bi-óamdi’llÀh saña ÓÀfıô henÿz rÀh-ı ãavÀb olmış 135 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Nola ol òırúa-i èışúıñ giyüp úapuñdaéolam dervìş Ki sen ÀàÀ-yı zì-şÀnsın saña bende àulÀm dervìş 2 áinÀ-yı èışúla memlÿ ser-À-ser ãurre-i göñlüm Belì óüsnüñ zekÀtına beàÀyet faúr-ı tÀm dervìş
134 AE 18b, AN 31b, KN 30a, 30b 6a laèli kim] laèl kim AN, KN 135 AE 19a, AN 31b, KN 30b 2a ãurre-i göñlüm] óırre-i göñlüm AN
141
3 ÓarÀret faúrı yaúmış ol dil-i bì-çÀre[y]i gör kim Dutar úarşuñda ol laèl-i leb-i şìrìne cÀm dervìş 4 Nola hecriñle aàlatsañ ne òoş vaãl ile güldürseñ Gerek öldür gerek raóm it saña çün oldı ram dervìş 5 Der-i deràÀha yüz urdı eşigiñ daşı tek ÓÀfıô Teraóóümle umar kim öz lebiñden bir selÀm dervìş 136 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Açılmış bÀà-ı behçet içre ol àonca dehenlenmiş Henÿz güftÀra gelmiş bezm-i gülşende süòanlenmiş 2 Beni rüsvÀ ider bülbül diyü feryÀd ile gül de Úızarmış açılup bÀd-ı àaøabla çün dikenlenmiş 3 Gidüp óammÀm-ı gülzÀre nider dil gül temÀşÀsın LibÀs-ı sebz ile ol verd-i óamrÀ pìrehenlenmiş 4 Felek dest-i úarìb ile dutar Àyìne-i èayyÀr èArÿs-ı kÀmıma meşşÀùa olmış pìrezenlenmiş 5 PerìşÀn gördim ol şÀh-ı şükÿfe şaòsÀr üzre Meger kim naèra-i efàÀn-ı bülbülden figenlenmiş 6 Niçün şevú eylemez devr-i ruòında èandelìb-i dil O murà-ı nÀ-tüvÀnım dÀm-ı zülfüñde resenlenmiş 7 Nedendür zinde-i éeşèÀra meyl itmezsin ey ÓÀfıô MezÀr-ı tende ùabèım berg-i gül-terle kefenlenmiş
3a bì-çÀrei] bì-çÀreñi AN 4a aàlatsañ] aàladsañ AN 5a daşı] daş KN 5b lebiñden] lebiñde AN 136 AE 19a, AN 31b, 32a, KN 30b 3a gidüp] girüp AN 4a úarìb ile] firÀsetle KN] firìb ile AN 7b gül-terle] gül üzre AN
142
137 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Ol òÀme-i úudret òaù-ı ruòsÀrını yazmış Ceõb-i dil-i èuşşÀúına dìdÀrını yazmış 2 Áyìne-i óüsnüñde görüp ùÿti-i göñlüm Bezm-i dehen-i laèl-i şeker-bÀrını yazmış 3 EvrÀú-ı ruòında dil oúur verdini ãubói Bir vech ile èÀşıúları eõkÀrını yazmış 4 Ey àonca dehÀnıñda nedür ol òaù-ı óamrÀ äorsam lebini diye mi güftÀrını yazmış 5 ÓÀfıô ne úara yazılu kim devr-i ruòında YÀr defter-i ruòsÀra dil-i zÀrını yazmış 138 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 äafóa-i ruòsÀrın itmiş òaùt-ı sevdÀ ile naúş Gülşen-i óüsnün úılupdur verd-i óamrÀ ile naúş 2 Úıl úalemlerle anı taórìr idüpdür der-kenÀr Bir şehenşÀh-ı nişÀne itdi ùuàrÀ ile naúş 3 äÿretim taèyìr ãanmañ óüsn taãvìr eylemiş Kilk-i naúkÀş-ı ezel çün reng-i sevdÀ ile naúş 4 Böyle bir rengin ferìd-i èÀúil-i èaãrım ki ben Peykerim úıldım cünÿn-ı derd-i LeylÀyile naúş 5 Yaz òaù-ı ruòsÀrını dìvÀr-ı dilde kim bugün Eyle ÓÀfıô levó-i sìniñ fikr-i ferdÀ ile naúş
137 AE 19a, AN 32a, KN 30b, 31a 1b ‘uşşÀúına] èuşşÀúını AN 3a ruòuñda] ruòından AN 138 AE 19a, AN 32a, 32b, KN 31a 3b sevdÀ] rüsvÀy AE, KN 5b ferdÀ] feryÀd AN, KN
143
139 MefÀèìlün MefÀèìün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Dil-i dìvÀnemi zencìr-i zülfüñde esìr itmiş Bi-óamdiéllÀh enìsim èÀrıø-i şemè-i münìr itmiş 2 Baúınca óüsnüne murà-ı göñül ditrer meger kim ol Úaşın yÀ kibrigiñ ãaf ãaf dutup hemvÀr-ı tìr etmiş 3 Sen ol gevhersin aãdÀf-ı bihÀr-ı óüsn-i èÀlemde Ferìd-i luélué-i maóø olmada óaú bì-naôìr itmiş 4 Benim ol èÀşıú-ı rüsvÀ-yı şeydÀ reh-i vuãlatda Ki her meh-rÿlara òÀk-i àubÀr-ı pÀy-ı zìr itmiş 5 NiúÀb-ı rÿy-ı dil-ber óaù degüldür zÀéil-i óüsni Raúìb-i bed-liúÀlardan o meh-rÿ müstetìr itmiş 6 Der-i vuãlatda bu teşne-dili o laèl-i şìrìnim TemennÀ-yı meõÀú-ı sÀàarında dest-gìr itmiş 7 Aàarsın zülf-i sevdÀsı başıñdan ãalma ey ÓÀfıô Diyenler bir cevÀn èuşşÀúını èışúında pìr itmiş 140 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 HümÀ-yı murà-ı dil zülfüñde yÀrıñ ÀşiyÀn dutmış Ne sevdÀdur başında baş çeküp tenhÀ mekÀn dutmış 2 Düzüpdür nÀvek-i müjgÀnıñı ãaf ãaf o úaşı yÀ Dil-i èuşşÀúını ãayd itmege tìr u kemÀn dutmış 3 Dil-i sÿzÀnı bezm-i óüsn-i cÀnÀnda dimeñ òÀmuş ŞerÀb-ı cÀm-ı laèlin úaãd-i nÿş itmekde úan dutmış 4 Ayurdı ÀftÀbımdan beni hicrÀnda koydı çerò ŞuèÀè-ı şuèle-i Àhım ki sÿy-ı ÀsumÀn dutmış 139 AE 19a,19b; AN 32b, KN 31a, 31b 1a hümÀ-yı] hemÀn KN 140 AE 19b, AN 32b, 33a, KN 31b 3a sÿzÀnı] sÿzÀn KN
144
5 Beni şimdengiri dutmaz òuşuè-ı Àteş-i hicrÀn Ki pervÀne göñül şemè-i ruò-ı cÀnÀne cÀn dutmış 6 Açılmaz àonca-i kÀmım o bÀà-ı vaãl-ı cÀnÀndan Anıñçün bülbül-i dil ãubó-demlerle fiàÀn dutmış 7 Ayaàı úoyma elden dest-i yÀr isterseñ ey ÓÀfıô Yeter maúãÿdına kim dÀmen-i pìr-i muàÀn dutmış 141 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 FirÀz-ı nerdübÀn-ı pÀyeye şeddÀd ayaú baãmış Bülend evøÀèına çerò incinüp bir yÀd ayak baãmış 2 Ser-i iúbÀlini úaùè itmege deşt-i siyÀsetde Çeküp şemşìr-i úahrın ãarãar-ı cellÀd ayaú baãmış 3 O laèl-i şìrine teşne-dil olmış teşne-i èuşşÀú Alup yol kesmede dÀà-ı dile FerhÀd ayaú baãmış 4 PerìşÀn oldıàım fehm eylemiş gülzÀr-ı mióetde Güle ièlÀm-ı óÀle bülbül-i nÀ-şÀd ayaú baãmış 5 NişÀn-ı tìr-i müjgÀn olma her dem úaşları yÀya äaúın ey murà-ı cÀn bÀà-ı dile ãayyÀd ayaú baãmış 6 ÒarÀb itmiş iken fikr-i èadem bünyÀd-ı iúbÀlim Vücÿda gelmege kÀm-ı göñül ìcÀd ayaú baãmış 7 NihÀn it cÀm-ı dilde sırr-ı laèl-i yÀri ey ÓÀfıô Ayaàıñ çek ki bezm-i èışúa şimdi yÀd ayaú baãmış
6a cÀnÀndan] cÀnÀnda KN, AN 141 AE 19b, AN 33a, KN 31b 3a teşne-i èuşşÀú] tìşe-i èışúı AE, KN
145
ÚÁFİYE-i äAD 142 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Olmadım hergiz belÀ-yı derd-i hicrÀndan òalÀã Bulmadım şeydÀ dili bir vaãl-ı cÀnÀndan òalÀã 2 Zülf-i sevdÀsı beni çekdi dem-i efsÿnla Hìç ne mümkündür hücÿm-ı siór-i åüèbÀndan òalÀã 3 Güç görüp bizden çekildükçe úaçan kim úaşı yÀ İdemezdim sìnemi ol tìr-i müjgÀndan òalaã 4 èIşú odından ictinÀb itse eger pervÀne dil Mÿm gibi yanup olurdı şemè-i sÿzÀndan òalÀã 5 Gülşen-i óüsnüñde gördükçe gül-i ruòsÀrıñı äubó-ı demle olmamışdur bülbül efàÀndan òalaã 6 RüzàÀr-ı èışú ile geşt-i maóabbetde göñül Olmadı mevc-i maòÿf-ı baór-ı èummÀndan òalÀã 7 Ol maóabbet muràına úıldım ten-i zÀrı úafes İtmezem ÓÀfıô bu úaydı rişte-i cÀndan òalÀã ÚÁFİYE-i ŻÁD 143 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Bülbüle gülşende ãubói bu gül-i terdür àaraø
142 AE 19b, AN 33a,33b, KN 32a 143 AE 20a, AN 33b, KN 32a 1a ãubóı] ãubó AN, KN; terdür] terden AN 1b münevverdür] münevverden AN 2a úarşu dir] úarşudur AN
146
4 Seyr iderler nÀz ile çoú úÀmet-i mevzÿnlar BÀà-ı èÀlem içre ammÀ serv-i èarèardur àaraø 5 èÁrıøıñ ki çi muèaùùar eylemiş gìsÿlarıñ Bÿy-ı ruòsÀrıñdan ol zülf-i muèanberdür àaraø 6 äordım ol laèliñ óadìåinden seniñ kim didiler BÀde-i cÀm-ı ãafÀ yÀúut-ı aómerdür àaraø 7 Ol şeh-i òÿbÀna bir maòfìce èÀşıú söylenir ÓÀfıô-ı Àşüfte-i dil-sÿz-ı kemterdür àaraø 144 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Úıldı cÀn pervÀne-i dil şemè-i ruò cÀnÀna èarø Hecr odından itdi cismin Àteş-i sÿzÀna èarø 2 RÀh-ı laèlin òaste-dil dutdı óayÀt-ı cÀn içün Dest-i vaãlıyla úılupdur derdini dermÀna èarø 3 Göz göz itdi bÀàrımı hecr oúları ey úaşı yÀ Nola úılsam sìnemi ol nÀvek-i müjgÀna èarø 4 Mest-i óayrÀnım ki her dem eylemiş men teşneye Bezm-i óüsnüñde o sÀúì sÀàar u peymÀne èarø 5 áonca-i kÀm-ı dili ey bülbül-i bÀà u vefÀ äubó-demlerle anı eyle gül-i òandÀna èarø 6 Úaùre-i eşk-i òÿn-Àbımdur benim baór-ı muhìù SÀóil-i çeşmim ide göñlümdeki èummÀna èarø 7 BÀd-ı hicrÀn itdi ÓÀfıô milket-i cismim òarÀb
Vaãl taèmìr eylesüñ úıl derkeh-i sulùÀna èarø
4a seyr] ãabr AE 5b muèanberdür] muèteberdür AE 7a òÿbÀna] òÿbÀn AN 144 AE 20a, AN 33b, 34a, KN 32a, 32b 7a cismim] çeşmim AE 7b dergeh] dergÀh AE, AN
147
ÚÁFİYE-i ÙÁ 145 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Bezm-i èÀlem içre dirler şemè-i ruòsÀrdan àalaù Söylenür gülşende bir gül èÀrıø-ı yÀrdan àalaù 2 Gerçi cÀnın köydürür şemè odına pervÀne lìk Bu dil-i pür-sÿz hecr-i sÀkin-i nÀrdan àalaù 3 äubó-demle girye-i feryÀd-ı bülbül añılur BÀà-ı tende murà-ı rÿó-ı èÀşıú-ı zÀrdan àalaù 4 Ol ser-i zülf-i nigÀrımda olan her bir girih Bu perìşÀn òÀùırımda fikr-i esrÀrdan àalaù 5 Nÿş-ı laèlin úaãd idüp ãorsañ ãuna cÀm-ı sükÿt Çekme ÓÀfıô sÀàar-ı àam ol ki ikrÀrdan àalaù 146 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Bir feraódur èÀşıúa seyr-i cemÀliñden faúaù RÀóat-ı cÀn u göñüldür òoş viãÀliñden faúaù 2 Fikr-i zülfi şöyle inceltdi bu cÀnım riştesin Mÿya dönmüş bir òayÀl oldım òayÀliñden faúaù 3 Nola şeró itse perìşÀn zülfüñ evrÀú-ı ruòıñ Defter-i aóvÀl-i dildür òaùù-ı òÀliñden faúaù 4 èÁşıúa bÀà içre düşmek sÀyeñe ey serv-úad Mìve-i õevú-i maóabbetdür nihÀliñden faúaù 5 Ol gül-i óamrÀya ÓÀfıô ãubó-demlerle baúup Bülbül-i arø-ı fiàÀndür eşk-i Àliñden faúaù
145 AE -, AN 34a, KN 32b 146 AE 20a, AN 34a, KN 32b, 33a 5a baúup] yaúup AN
148
ÚAFİYE-i ÔÁ 147 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Úaçan kim ãÀdır olsa àonca-i òoş-bÿ dehenden lafô äadef mÀnend olur àÿyÀ çıúar dürri èadenden lafô 2 Görüp laèl-i lebin dil ãu gibi aúdı ayaàına Baãup òÀùırcıgım keşdi gelen ser-i semenden lafô 3 ZüleyòÀ’yı göñül yalvara gördi dÀr-ı tenhÀda èAcep gelmez baña bu Yÿsuf-ı gül-pìrehenden lafô 4 Şu denlü nÀz ider èuşşÀúına güftÀre geldükçe Belürmez ol meõÀú-ı leõõet-i kÿy-ı süòanden lafô 5 Neden söyleşmez ey ÓÀfıô seniñle ol leb-i şekker Meger kim ôÀhir olmış laèliniñ óaúúında senden lafô ÚÁFİYE-i èAYN 148 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 èÁşıú olmış kim yanar ol èÀrıø-ı cÀnÀne şemè Pertev-i èaks-i ruòı dutmış ki her şeb yana şemè 2 èIşú odından dÿd-ı Àhımdur derÿnım jeng iden äaldı çoú sevdÀ bu fÀnus-ı dil-i sÿzÀna şemè 3 Küfr-i zülfün sìneden ol dem çıúarmış dÿd tek Devr-i ruòsÀrında geldi doàrılup ìmÀna şemè 4 Zülf-i şeb-reñginden almış başına sevdÀ-yı èışú Baàlayup el èarø-ı Àteşle durur dìvÀne şemè 5 Her seóer feryÀd u efàÀn giceler yanmaú müdÀm äubó gül Àrzÿ ider bülbül-i şeb pervÀne şemè
147 AE 20a, AN 34a, 34b, KN 33a 2b ser] serv KN 148 AE 20a, 20b; AN 34b, KN 33a
149
6 Tìre-i cismimde yer yer rişte-i cÀn gösterür Her ùaraftan dest-i sÿzıyla dutup bir cÀne şemè 7 Mÿm gibi cÀnıñ eritdi Àteş-i hicrÀn-ı èışú Nola ÓÀfıô úılsañ ol cÀnı şeb-i hicrÀne şemè ÚÁFİYE-i áAYN 149 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 İtme cÀnÀndan göñül bir cÀn içün cÀnıñ dirìà İtmesün tÀ úadr-i õevú-i cÀnı cÀnÀnıñ dirìà 2 Ey ùabìb-i cÀn úoyma zaòm-ı hicrÀnda beni Derdmendim itme benden vaãl-ı dermÀnıñ dirìà 3 Güç görüp benden çekildiñse eger ey úaşı yÀ Pÿte-i sìnemden itme tìr-i müjgÀnıñ dirìà 4 BÀb-ı hecriñde vefÀ destin dutar dil rÿz u şeb PÀdişÀhım ben gedÀdan úılma iósÀnıñ dirìà 5 Müémin-i kÀmil olam dirseñ ruò-ı devrinde ger Küfr-i zülfünden o yÀriñ dutma ìmÀnıñ dirìà 6 Úıl temevvüç bÀd-ı Àhımla benim ey baór-ı çeşm İtme àavvÀã-ı fiàÀndan dürr-i mercÀnıñ dirìà 7 Ôulmet-i zülfüñde ÓÀfıô teşne-lebdir Òıør tek Úılma erbÀb-ı èaùaşden Àb-ı óayvÀnıñ dirìà
6a cismimde] çeşmimde AE 149 AE 20b, AN 34b, 35a, KN 33a, 33b 5b küfr] ser KN; ìmÀnıñ ] gel cÀnıñ KN; dutma] itme AN 6a çeşm] çerò AN
150
ÚÁFİYE-i FÁ 150 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 Açıldı gülşen içre seóer gül ùaraf ùaraf äubó[-] fiàÀna başladı bülbül ùaraf ùaraf 2 Refè itdi zülfin ebr-i bahÀrveş o mÀh-rÿ Zeyn itdi bÀà-ı óüsnüni sünbül ùaraf ùaraf 3 Ser-òoş elinde òanceri úanlar töküp gelür Daàıtdı gülistÀnı úaranfül ùaraf ùaraf 4 Şemè-i ruòıyle yandı göñül noúùa tek siyÀh GÿyÀ ki düşdi èÀrıøa fülfül ùaraf ùaraf 5 Benden bu gÿne gÿne ãadÀ nice çıúmasun ÓÀfıô delindi àamze ile dil ùaraf ùaraf 151 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Ne bu çeşmiñde gözüm tìr-i cefÀlar ãaf ãaf Ne bu úaşuñda ùuran ehl-i belÀlar ãaf ãaf 2 Óüsn-i vechiyle èaùÀ úılsa nola sulùÀnım Ki dururlar der-i luùfuñda gedÀlar ãaf ãaf 3 Úaşı miórÀbına úarşu nola el baàlasalar Fikr-i ruòsÀr ile úalbi ãafÀlar ãaf ãaf 4 Seyr-i dìdÀrı şehìd itse beni ey rıøvÀn NamÀzımda ùuralar óÿr-likÀlar ãaf ãaf 5 Mülk-i ruòãÀrına mÀlik olalı ÓÀfıô anıñ Düzülür úarşusına úaralu eller ãaf ãaf
150 AE 20b, AN 35a, KN 33b 2a ebr-i bahÀrveş] ebrÿ AE 151 AE 20b, AN 35a, KN 33b, 34a 1a ne bu] bu ne AN 1b úaşuñda] úarşuñda AN, KN 2a ãultÀnım ] ãultÀna KN 3b úalbi] úalb-i KN 5b úaralu eller] úara livÀlar KN
151
152 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 Dutdı bahÀr-ı óüsni çemenler ùaraf ùaraf SeyrÀne çıúdı serv-i semenler ùaraf ùaraf 2 äubó-dem ile başladı efàÀne èandelìb ÒandÀna geldi àonca dehenler ùaraf ùaraf 3 Úoymaz dili o úaşı kemÀn vaãl-ı èÀrıøa Dutmış elinde tìr-i dikenler ùaraf ùaraf 4 Baàrım delindi ney gibi tìà-i cefÀñ ile äaldı cihÀna dürlü süòanlar ùaraf ùaraf 5 äanmañ çekilmemiş ola kuól çeşm-i ÓÀfıô’a Düşmüş òayÀl-i vech-i óüsünler ùaraf ùaraf ÚÁFİYE-i ÚÁF 153 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 ÕÀt-i ÀrÀyişe ey dil baúma anda cÀna baú CÀna baúma bilki kendüñde olan cÀnÀna baú 2 Óüsn-i Yÿsuf ãanma her òÿb-ı dil-ÀrÀyı görüp Naúd-i cÀn vir Mıãr-ı dilde Yÿsuf-ı KenèÀn’a baú 3 Eşk-i çeşmim göziñe almaz iseñ zÀhid eger Baór-ı dilde cünbüş-i peyveste-i èummÀna baú 4 Zühdiñe maàrÿr olup ùaèn itme èışú ehlin ãakın Ádem iseñ òÀke ùabè ol rütbe-i şeyùÀna baú 5 Úurb-ı ev ednÀ dilerseñ cümleden ednÀca ol Çeşm-i mièrÀc ile her şeb vuãlat-ı raómÀna baú 6 Maèna-i sırr-ı ÒudÀ isterseñ ey dil rÿ-be-rÿ äafóa-i óüsnünde cÀnÀnıñ òaù-ı reyóÀna baú 152 AE 20b, AN 35b, KN 34a 153 AE 21a, AN 35b, KN 34a
152
7 Óüsn-i yÀrı seyr idem dirseñ eger ÓÀfıô nihÀn Küfr-i zülfünden temekkün úıl ruò-ı ìmÀna baú 154 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 RevÀ mı sevdigim senden ola her dem cüdÀ èÀşıú Dutar dest-i ricÀsın bÀb-ı luùfıñdan gedÀ èÀşıú 2 Gehì óüsn-i naôardan bu dil-i mahzÿnı dÿr itme Bilürsin kim degül bì-gÀnelerden ÀşinÀ èÀşıú 3 NiúÀb-ı sırr-ı óüsnüñ refè idüp görsem ne ãÿretde Nola kesb itse miréÀt-ı cemÀliñden ãafÀ èÀşıú 4 Beni menèitme zÀhid zülf-i sevdÀsından ol yÀrıñ ÚaøÀ ile giriftÀr oldı netsün mübtelÀ èÀşıú 5 áam-ı hecriñde ey cÀnÀ gönül bìmÀrıñ olmuşdur Ùabìbim merhem-i vaãlıñla ister úıl şifÀ èÀşıú 6 Dimiş ol şeh zekÀt-ı óüsnüme muótÀc olan gelsün Anıñçün iòtiyÀr itdi bugün faúr u fenÀ èÀşıú 7 Ne güçdür dirseñ ol úaşı kemÀnıñ yÀyıñı çekmek VefÀ kim ister ey ÓÀfıô çeker elbet cefÀ èÀşıú 155 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Gelür luùf-ı kerem èuşşÀúa itdükçe cefÀ maèşÿú Olınca èÀşıúÀ böyle gerekdür dil-rübÀ maèşÿú 2 Baña yegdür óayÀt-ı müsteèÀrından bu fÀnìnin Yolında olmamız maúbÿl idinse cÀn-fezÀ maèşÿú
154 AE 21a, AN 36a, 36b, KN 34b, 35a 2a dil-i]dili AN 3a ãÿretde]ãÿretdür KN 7b kim ister] isterseñ AN 155 AE 21a, AN 35b, 36a, KN 34a, 34b
153
3 TemÀşÀ úıldıàımda ãÿret-i èaúlım ãalar èaksin Dutup úarşu ruò-ı Àyíne-i èÀlem-nümÀ maèşÿk 4 Lebi güftÀrını tèalìm idince ùÿùi-i cÀna Virür şekkerle miréÀt-ı dile bir òoş cilÀ maèşÿú 5 Oñulmaz derd-i hicrÀnıñ seniñ ey ÓÀfıô-ı nev-òaù Meger dest-i viãÀl ile yaza òaùù-ı şifÀ maèşÿú 156 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Başa düşdi bir òayÀl-i zülf ile sevdÀ-yı èışú áÀret itdi òÀne-i èaúlım ne var yagmÀ-yı èışú 2 Naúd-i cÀnıñ ãarf idüp ol kÀküli pür-tÀbına äatun aldıñ başıña ey dil bugün àavàÀ-yı èışú 3 Óükm-i şerè-i yÀr ile rüsvÀlıàı åÀbit degül ŞÀhidi yoú úılmasun ol müddeèì daèvÀ-yı èışú 4 ZÀhid-i cehl-i mürekkeb èışúı inkÀr itmesün Görmüşüm evrÀú-ı óüsn-i yÀrda ben fetvÀ-yı èışú 5 Gerçi rüsvÀ oldı Mecnÿn da mecÀz-ı Leyl’de Lìk maóbÿb-ı óaúìúatde benim rüsvÀ-yı èışú 6 Rÿşen-i şemè-i ruò-ı cÀnÀndan ey dil úıl óaõer èÁşıú-ı ãÀdıú olanlar eylemez ifşÀ-yı èışú 7 äanma zÀhid ola ÓÀfıô sen gibi beyhÿde zÀt ÇÀker-i yÀrım óaúìúÀt ôÀhirem dÀrÀ-yı èışú 157 FeèilÀtün FeèilÀtünün FeèilÀtün Feèilün 1 Benim ol bülbül-i şeydÀ-yı seóer-zÀr ancaú Meskenim gülşen-i óüsnüñde o gülzÀr ancaú
156 AE 21a, AN 36a, KN 34b 1a zülf ile] zülf AE 5a rüsvÀ] rüsvÀy AN, mecÀz-ı] mecÀzı AN 157 AE 21b, AN 36b, KN 35a
154
2 . äanma zÀhid beni sen gibi olam ùÀlib-i óÿr áaraøım cennet-i meévÀda o dìdÀr ancaú 3 Nice her şeb o mehiñ úarşusına baàlayım el Beni mÿm gibi yaúar Àteş-i ruòsÀr ancaú 4 Fikr-i maømÿn òaù-ı óüsnüne úıldıúça naôar Baña èÀrıø olur ol maènada efkÀr ancaú 5 Vech-i vuãlat göremem Àyìne-i vaèdiñde Görürüm anda gehì ãÿret-i efúÀr ancaú 6 Ùÿùi-i laèliñ ile söyleşemez bülbül-i dil áoncavÀrì bir iki şekkeri güftÀr ancaú 7 Saèy-i úatl itdügi dem ÓÀfıô’a aàyÀrlarıñ Yine ol demde yetersin baña sen yÀr ancaú ÚÁFİYE-i KÁF 158 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Yer itdi ey kemÀn ebrÿ sinemde tìr-i hicrÀnıñ Meded dest-i viãÀliñle irişdür baña dermÀnıñ 2 Seni çün pÀre pÀre itdi tìà-i àamze-i fettÀn Dutup laèl-i leb-i yÀrdan elemdi ey ciger úanıñ 3 Òaù-ı ruòsÀr ile maèzÿl iderseñ mülk-i óüsnüñden Muùìèim pÀdişÀhım her ne yüzden çıúsa fermÀnıñ
2a ùÀlib-i] maùlab-ı AE 3a baàlayım] baàlayam AN, baàlasam KN 4a óüsnüne] ruòsÀra AN 5b görürüm] gördüm AE 158 AE 21b, AN 36b, 37a, KN 35a, 35b 2b elemdi] elemdin AN 3a óüsnüñden] óüsnüñde AN
155
4 Döner sevdÀ-yı zülfüñle yüzüñde ÀftÀb-ı çerò
Seniñ ey meh o mihr-i èÀlem-ÀrÀ oldı óayrÀnıñ 5 Reh-i èışúıñda pÀ-mÀlim seniñ ey pÀdişÀh-ı óüsñ Nola ben òÀke ãÀlsañ sÀye-i serv-i òırÀmÀnıñ 6 áamım taórìrine cÀnÀ úaçan kim dÀmeniñ dutsam Úomaz ol ãaófa-i óüsnüñde seyr-i òaùù-ı reyòÀnıñ 7 Daàıt ebrÿlarıñ göster hilÀl-i èıyd-ı èÀrıødan O seyr-i muntaôurdur ÓÀfıô-ı bì-çÀre úurbÀnıñ 159 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 ÒayÀl itdi beni fikr-i òayÀl-i òaùù-ı ruòsÀrıñ ÒayÀlimden òayÀl oldı şuèÀè-ı mihr-i dìdÀrıñ 2 Niçün úayd-ı tefekkürden yetür bu ùÿùi-i göñlim Tekellüm sÀzına Àrzÿ ider laèl-i şeker-bÀrıñ 3 Ùılısm-ı óüsnini pìşÀnıñ üzre vefú idübdür Óaú Olur her kim seni görse øarÿrì èÀşıú-ı zÀrıñ 4 Lebiñden bÿse almaú òoş velì ÀsÀn idi ammÀ Egerçi olmasaydı ol yaãÀà-ı çeşm-i èiôõÀrıñ 5. ŞifÀ úıl vÀde-i hicrÀnda göñlüm óastedür sensiz Degül mi sevdügim ÓÀfıô seniñ üftÀde-i bìmÀrıñ 160 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Yaúdı bu pervÀne göñlüm şemè-i ruòsÀrıñ seniñ Kim beni óayretde úoydı seyr-i dìdÀrıñ seniñ
4a döner ] dutar AE; yüzüñde] yüzüñden ANT 4b mihr-i] meh AE 159 AE-, AN 37, KN- 160 AE 21b, AN 37a, 37b, KN 35b
156
2 Nuùúa gelse murà-ı cÀnım lebleriñ taúlìd idüp Söyledür ol ùÿùìne laèl-i şeker-bÀrıñ seniñ 3 Nola òÀk olsam reh-i vaãlıñda cÀnÀ àam mıdur Kim beni pÀ-mÀl idüpdür ùarz-ı reftÀrıñ seniñ 4 Bülbül-i pür-şevúi òÀmuş itdi bÀà-ı èışúda áonce-i nuùk-ı faãíó-i remz-i güftÀrıñ seniñ 5 Göz göz itse sìnemi müjgÀn oúı ey úaşı yÀ áam mıdur kim göz ider ol çeşm-i èiõõÀrıñ seniñ 6 Şöyledür øaèfım benim ol zülf-i sevdÀñ ile kim
Mÿya dönderdi beni bu ince efkÀrıñ seniñ 7 Merhem-i vaãliyle dermÀn eyle hecriñ derdine Ey ùabìb-i cÀn ÓÀfıô oldı bìmÀrıñ seniñ 161 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 ÒÀk-i pÀy itdi beni serv-i óırÀmÀnıñ seniñ Áh bir kez girse dest-i èarøa dÀmÀnıñ seniñ 2 ÒÀme-i Àhımla taórìr eylesem derd-i dili Kim úomaz şerò itmege zülf-i perìşÀnıñ seniñ 3 Bükdi úaddim bir òayÀli ile òam ebrÿlarıñ Göz göz itdi sìnemi ol tìr-i müjgÀnın senin 4 YÀre èarø it derdiñi bìmar iseñ ey teşne-dil Óoúka-i dürc-i leb-i laèliñde dermÀnıñ seniñ
2b ùÿtìne laèl-i] ùÿùì-i laèl-i AN 3a àam mıdur] àamdur KN, AE 5a yÀ] yay AN 6a sevdÀn ile] sevdÀsiyle AN 161AE 21b, 22a; AN 37b, KN 35b, 36a 1b èarøa] èarø-ı KN] óarôa AN 2b úomaz] úoymaz AN 4a yÀre] yÀr KN
157
5 Çıúdı seyr-i èıyd-ı ruòsÀrıña bir Àşüfte óÀl Munùaôurdur tìà-i iúbÀliñe úurbÀnıñ seniñ 6 ÔÀhir ü bÀùıñ muùìèim emriñe her vech ile PadişÀhım her ne yüzden çıúsa fermÀnın seniñ 7 Dirseñ ey ÓÀfıô beni yÀr öldüripdür hecr ile Bu ne bìóÿde şikÀyet kime ne cÀnıñ seniñ 162 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Bir altun topa beñzer cebhe-i pür-nÿr-ı cÀnÀnıñ Güneş eflÀk-i óüsnünde ùulÿè itmiş ki ãan anıñ 2 Niçün ôÀhir degül òÀl-i òaù-ı ruòsÀre-i cÀnÀn Müşaòòaã mı olur aòter úatında mÀh-tÀbÀnıñ 3 Naôar úıldıúça seyr-i óüsnin içün Àyìne-i çeròa ŞuèÀè-ı èÀrıøından èaks-i gün òurşìd-i raòşÀnın 4 HemÀn pervÀz idüp sÿy-ı semÀya ey melek sìmÀ NesìmÀsÀ kimiñ evc-i hevÀsı üzre cevlÀnıñ 5 Mükevkeb ãanma ey ÓÀfıô sipihr-i sìnemi yer yer Şeb-i óayretde naúş itmiş şerÀr-ı nÀr-ı hicrÀnıñ 163 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Beni yaúdı ilÀhì şemè-i ruòsÀrı o meh rÿnıñ Dil-i bì-çÀrem olmışdur esìr-i zülf-i şeb-bÿnıñ 2 ÒalÀã eyle bu sevdÀdan baña vaãlın müyesser úıl Ki úoymışdur beni óayretde siór-i çeşm-i cÀdÿnıñ
5b iúbÀliñe] iúbÀliyle AN 7a öldürüpdür] öldüridür AE 7b kime ne cÀnıñ seniñ] kim ne var cÀnıñ AN 162 AE-, AN 38a, KN- 163 AE 22a, AN 37b, KN 36a 1b dil-i] dili AN 2b cÀdÿnın] cÀzÿnıñ KN
158
3 Düzüp müjgÀnını ãaf ãaf dem-À-dem ol kemÀn ebrÿ Dili mecrÿóımı gözler o tìr-i çeşm-i Àhÿnıñ 4 Dem-À-dem iñledür raèd-ı dili ol berú-i óüsnüñde BelÀlar yaàdurur başıma cevri ol òam ebrÿnıñ 5 Çek ey ÓÀfıô bugün kim dÀmen-i cevrin úoma elden Yetersin vaãluna elbetde bir gün ol cefÀ-cÿnıñ 164 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Beni ey çerò o mihr-i èÀlem-ÀrÀdan cüdÀ úıldıñ Şeb-i àamda úodıñ fikr-i ruò ile ÀşinÀ úıldıñ 2 ÒayÀl-i zülf-i cÀnÀn ãaófe-i sìnemde naúş olmış Bir uzun ince sevdÀya èaceb kim mübtelÀ úıldıñ 3 Geçürdiñ ÀftÀbım rÿz-ı istibèÀd ile benden Küsÿf-ı òÿrşid baòt eylediñ ãubóım mesÀ úıldıñ 4 HümÀ-yı murà-ı göñlüm ÀşiyÀn-ı bÀà-ı beyøÀdan Çıúardıñ lÀ-mekÀn idüp anı ehl-i hevÀ úıldıñ 5 Ne deñlü òÀk ise ÓÀfıô yine ser-tÀcıñ ey gerdÿn RièÀyet itmeyüp zìrÀ àubÀr-ı zìr-i pÀ úıldıñ 165 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 èÁşıú oldur kim reh-i èışú içre òÀk olmak gerek Fikr-i vuãlatla şeb-i àamda helÀk olmaú gerek 2 CÀme-i pür-reng rüsvÀlıà telebbüs itme kim DÀmeni telvìåe istinkÀfda pÀk olmak gerek
5b elbetde] elbette AN 164 AE 22a, AN 38a, KN 36a 1a mihr-i] meh-i AE 2b kim] ki AE 4a beyøÀdan] beyøÀda KN 2a istinkÀfda ] istinkÀfdan AE, AN 165 AE 22a, AN 38a, 38b, KN 36a, 36b 2a itme] itse AE, KN
159
3 Naúd-i èömr ile metÀè-ı cÀn òarìdÀr olmada Ey dil u cÀn derd-i èışúa iştirÀk olmak gerek 4 Ey şeb-i vuãlatda kim şemè-i ruò-ı cÀnÀnene CÀn virüp pervÀneveş dil sÿznÀk olmaú gerek 5 Şeròa şeròa sìne-i ÓÀfıô neden dirseñ eger Perde-i èışú-ı óaúìúat çÀk çÀk olmaú gerek 166 Mefèÿlü FÀèìlÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 CÀnÀn odur ki sencileyin cÀn-fezÀ gerek èÁşıú odur ki bencileyin pür-nevÀ gerek 2 äaldı ãadÀ-yı nÀy-ı maóabbet göñül velì Senden de èÀşıúa dem-i meyl-i òafÀ gerek 3 HicrÀn oúını çekmede bu zaòm-ı sìneden Bir desti ùÀú-ı óüsne tir-i kaşı yÀ gerek 4 DìdÀr-ı yÀrı seyr ideyim dirse kim eger Áyìne tek cilÀ-yı dili pür-ãafÀ gerek 5 ÓÀfıô beúÀ-yı mülk-i cemÀl ister ise ger Taòt-ı óayÀt-ı salùanat üzre fenÀ gerek 167 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 èÁşıúı dil-berdeki işveler eyler helÀk
Çeşm-i pür-efsÿn ile àamzeler eyler helÀk 2 Serve ger nice o meh dürlü nümÀyiş ile Cünbiş-i yaàmÀya-i cÀn şìveler eyler helÀk
166 AE 22a, AN 38b, KN 36b 3b yÀ] yay AN 167 AE 22a, AN 38b, KN 36b 1a dil-berdeki] dil-beruni AN, KN 2a serve] serde AN 2b yaàmÀya-i cÀn] yaàmÀ-i cÀn AE
160
3 Söylese cÀn-baóş ider ol leb-i èÌsì-i dem Remz ile gösterdügi nükteler eyler helÀk 4 Ebrÿları MıãraèÀn-ı beste-i evãÀf-ı óüsn
Zülfi ãabÀ tek seóer naàmeler eyler helÀk 5 ÓÀfıô—ı üftÀde-i nergis-i mestÀnesi Dest-i nigÀh ile ol deşteler eyler helÀk 168 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Lebiñ muètÀdıdur èuşşÀúa vuãlatdan òaber virmek Ki òoşdur ùÿùì-i bìmÀrına õevú-i şeker virmek 2 Niçün ruòsÀr-ı yÀri pür-leb itdiñ òírã-ı bÿsiyle Ne lÀzımdur saña Àyìne-i ùabèa keder virmek 3 ÒayÀl-i şemè-i ruòsÀrıñla oldım ey gözüm bì-dÀr èAceb mi ãubó demle tìà-i Àha eşk-i ter virmek 4 Sipihr-i dilde berú-i pertev-i mihr-i ruò-ı yÀrdan KevÀkib tek ser-À-ser Àteş-i Àh-ı şerer virmek 5 Úaşın yÀ kirpigin ãaf ãaf idince ol meh ey ÓÀfıô Ne dirsin sìneni dikmez mi ol tìre siper virmek 169 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Baña ol zülf-i òoş-bÿyıñ perìşÀn itmediñ gitdiñ
Yaúup şemè-i ruò-ı óüsnüñ nümÀyÀn itmediñ gitdiñ
3a leb-i èÌsÀ-i] bir èÌsì KN 4a Ebrÿları Mıãr-ı èÀn beste-i] Úaşları iki mıãraèı beste-i KN 5a nergis] nergisi AN 168 AE 22b, AN 38b, 39a, KN 36b, 37a 3a gözüm] göz AE 4a sipihr-i] siper-i AE 4b kevÀkib tek] kevÀkibler KN ; Àh-ı] Àha AN 169 AE 22b, AN 39a, KN 37a 1a zülf-i òoş bÿyıñ] zülf-i bÿyıñ òoş AN
161
2 áarìbiñdür ser-i úÿyıñ dolaşur òaste-dil her şeb ViãÀlüñ bezmine bir kerre mihmÀn itmediñ gitdiñ 3 äabÀ bu àonca-i kÀm-ı dil evvel bÀà-ı cÀnÀnda FiàÀn u girye-i bülbülde òandÀn itmediñ gitdiñ 4 Ben ol üftÀdeyim hecr-i àamıñla olmışım bìmÀr
ŞifÀ-yı vaãl ile bir derde dermÀn itmediñ gittiñ 5 Dili rüsvÀ-yı èÀlem eylediñ èışúınla ey cÀnÀ ViãÀliñ maóreminde anı pinhÀn itmediñ gitdiñ 6 İnişdürdiñ o mÿy-ı tÀra göñlüm yÀd idüp vuãlat Òaù-ı ruòsÀr ile bir úaùè-i fermÀñ itmediñ gitdiñ 7 CihÀnı dutdı ceyş-i eşk-i çeşm-i ÓÀfıô-ı dil-sÿz Anı òÀk-i reh-i èışúıñda sulùÀn itmediñ gitdiñ 170 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 äabÀ aç àonca-i kÀmım muèaùùar verd-i raènÀ tek Terennüm ide ãubó bülbül-i dil-i murà-ı şeydÀ tek 2 Nola èarø itse göñlüm sidresinden yÀra peyk-i èışú NihÀl-i mìve-i rifèat yeter mi naòl-i ùÿbÀ tek 3 Şu deñlü şevketim vardur bugün rüsvÀ-yı èışú ile Baña serheng olamaz nice yüz biñ şÀh-ı dÀrÀ tek 4 O şÿòıñ şuèle-i nÀr-ı maóabbet şöyle ôÀhir kim
Sipihr-i dilde nÿr-ı ÀftÀb-ı èÀlem-ÀrÀ tek 5 Sirişk-i seyl-i òÿñ-Àbì tökünce dìde-i ÓÀfıô Gelür teskìn-i mevc-i baór-ı Àha Àb-ı deryÀ tek
3a dil] dili AN 4a hecr-i àamıñla olmışam bìmÀr] hecriñle olmışım bì-mÀr AE 170 AE 22a, AN 39a, 39b, KN 37a 2a sidresinden] sidresinde AN, KN 4a şÿòıñ] şÿhÀ KN; nÀr] tÀr AE
162
171 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 NeşÀt-ı bezm-i keåretden àam ile cÀy-ı tenhÀyıñ Bugün èayş-ı cihÀnda õevú-i telò-i cÀm-ı ferdÀyıñ 2 Nüfÿz-ı tìr-i òaãma dut siperveş sìne-i ãayrı NizÀè itmekden ey dil sende ol àam olsa ibúÀyıñ 3 Ger olsañ bülbül-i bÀà-ı feãÀóat óüsn-i ãavtiyle Yine bir cìfe-keş bed naàme [-]yan zÀà-ı sevdÀyıñ 4 ErÀõil bÀşda ayaúda muèÀrif ehl-i zìr olmış Meger kim çeròa bu devrÀn ile aèlÀdan ednÀyıñ 5 Bu demde èayb imiş èarø-ı hüner ey maèden-i èirfÀn Biraz dìnÀr-ı maàşÿş ile ancaú úuru sìmÀyıñ 6 ZemÀne münèimi yanıñda biñ zÿr gör müselmÀndan Ki girye küfr ile mekrÿh olan bir mÀllı tersÀyıñ 7 ÒafÀ-yı sırrıñı óıfô eyle ÓÀfıô mÀ-sivÀéllÀhdan RiyÀ-i úadr-i rifèatden nüzÿl-i genc-i iòfÀyıñ 172 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 Devr-i ruòında gördim o gìsÿ bölük bölük äaón-ı semÀda seyr ider ebrÿ bölük bölük 2 Raúãa getürdi çerò dil-i bì-úarÀrımı Bezm-i felekde cünbüş-i meh-rÿ bölük bölük 3 Küfrin görince muèciz-i zülfüñde òÀlveş Geldi imÀna sÀóir-i Hindÿ bölük bölük 171 AE 22b, AN 39b, KN 37b 1a cÀy-ı] genc-i AN 2a sayrı] sabrı AN, KN 2b olsa] bulsa AN 3b bed] bir AN 6a zor] rÿz AE, KN 7a òafÀ-yı] cefÀ-yı AN 172 AE 22b,23a; AN 39b, 40a, KN 38a
163
4 Úapuñda cÿy-ı merhem-i vaãl ile kim yatur Derd-i firÀú-i hecr ile ãÀyru bölük bölük 5 Deşt-i maóabbet içre güzer itdi úıl şikÀr Maóbÿb-ı şÿò-ı dìde-i Àhÿ bölük bölük 6 Her dem nigÀh-ı feyø-i naôar itse kim o yÀr
MüjgÀn ãaldı sìneme úarşu bölük bölük 7 ÓÀfıô gelince òÀùıra yÀr özge dem çıúar èArş-ı èaôìme naèra-i yÀ hÿ bölük bölük 173 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Nola yansa şemè-i ruòsÀrıña dil pervÀne tek èÁşıúa bir õevú olur mı vuãlat-ı cÀnÀne tek 2 Hìç zÀhid èışú odı mÀnend olur mı dÿzaòa Külòan-ı göñlümde yer yer Àteş-i sÿzÀne tek 3 SÀàar-ı laèl-i óaúìúat isteyen ey teşne-dil Pìr elinden pür olupdur pür-òam-i mey-òÀne tek 4 Şerbet-i vaãlıñ temennÀ úıldıàımda söyle kim Hecr elinden úan ile ùoldı göñül peymÀne tek 5 ÒÀùır-ı ÓÀfıô òarÀb oldıysa èışú ile ne àam Andadur genc-i maóabbet gevher-i vìrÀne tek 174 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feilün 1 äubóı nÀlÀn iderim bir gül-i raènÀ diyerek Gülde òandÀna gelür bülbül-i şeydÀ diyerek 4b ãayru] ãayılur AN 6a itse kim] istesem KN 6b müjgÀn] müjgÀnı AN 173 AE 23a, AN 40a, KN 38a 4a úıldıàımda] úıldıàımca KN, AN 5a óÀùır-ı ÓÀfıô] ÓÀfıô-ı óÀùır AN 174 AE 23a, AN 40a, KN 37b 1a ãıbóı]ãubó KN
164
2 Nola gül èazm-i behişt itse göñül ey zÀhid Bir büt-i óur-liúÀ úÀmet-i ùÿbÀ diyerek 3 Reh-i èışúında anıñ saèy ile úurbÀn olsam Dolaşur kÿyunı dil kaèbe-i èulyÀ diyerek 4 El ele aldı cunÿn ile göñül dem-beste Kÿh-ı KÀfı geçüben gitdi o LeylÀ diyerek 5 Terk-i cÀn eylese ÓÀfıô nola yoluñda seniñ Gider ol ölse de bu derd ile cÀnÀ diyerek 175 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feilün 1 Zülf-i müşkìne dolaşur bu göñül mÿ diyerek Úayd-ı dÀm-ı heves-i ãayd bir Àhÿ diyerek 2 Mevc-i zülfüñle subÿó itse nola geşt-i murÀd Baór-ı óüsnine düşüp èanber-i òoş-bÿ diyerek 3 Güzer-i deşt-i maóabbet ideli teşne göñül İtdim Àrzÿ leb-i laèlini anıñ ãu diyerek 4 Çeròi encümle müzeyyen dime her gice çıúar Şerer-i Àh-ı derÿnım göge meh-rÿ diyerek 5 Bir temÀşÀya dolanur ser-i kÿyın ÓÀfıô SÀéil-i çeşm-i maóabbet gice yÀ hÿ diyerek
5b cÀnÀ] cÀnÀn AE 175 AE 23a, AN 40a, 40b, KN 37b, 38a 2a zülfüñle] zülfiyle AN, KN 4a çeròi] çerò-i AN
165
ÚÁFİYE-i LÁM 176 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Tìr-i hicrÀnıña dutdım sìne-i ãabr-ı cemìl ÓasbünéallÀhü teèÀlÀ vaódehu nièmeél-vekìl* 2 Fikr-i vaãlıñla şeb-i hicrÀnda yandım ãubóa dek Şemè-i ruòsÀrıña úıldıñ rişte-i cÀnı fetìl 3 Òaùt-ı gülgÿnuñda õikr itdi lebiñ vaãfını Óaú Cennet-i óüsnüñdür ol fìhÀ tüsemmÀ selsebìl** 4 èAzm-i rÀh-ı mÀder-i cÀnÀne úıldı ùıfl-ı dil Peyú-i şevú-i vaãl ile innÀ hedeynÀhüés-sebìl*** 5 Zerreveş bir gün görem dirken ruò-ı devrinde dil Oldı bu sevdÀ ile zülfi baña leyl-i ùavìl 6 Ey ùabìb-i cÀn devÀ-yı vaãl úıl bìmÀrıña Zaòm-ı hicrÀn ile göñlüm kÿşe-i àamda èalìl 7 Senden ey ÓÀfıô ayurdı ol meh-i tÀbÀn çerò AósenüéllÀhü àarak yektübü ecrü cezìl**** 177 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Baña bir Àl-i Rasÿl eyledi gül-ruò ile Àl Siór-i çeşm ile o sÀóir úomadı bende mecÀl 2 CÀn alur àamzeleri sözleri cÀn-baòşın ider Lebleri derde devÀ kevåerveş óÿrì maúÀl
176 AE 23a, 23b; AN 40b, KN 38b * Al-i İmrÀn Suresi 3/173 Hasbunaél-allÀhü ve nièmeél- Vekìl “Allah bize yeter, o ne güzel vekildür.” vahdehÿ “ tek olan” **İnsan Suresi 76/18 “Bir kaynak ki orada, ismi Selsebil’dir” ***İnsan Suresi 76/3 “Gerçekten biz ona hidayet yolunu gösterdik.” **** Allah senin gazanı mübarek etsin. 177 AE 23b, AN 40b, 41a, KN 38b
166
3 DÀm-ı zülfünde nice diller esìr olmışdur Heves-i bÿse ile sevdÀ-yı yek dÀne-i òÀl 4 Leyle-i Úadr ü BerÀt-ı kÀküli gün yüzi èıyd Görünür kim naôar ehline anıñ úaşı hilÀl 5 Giyünüp başdan ayaàa o libÀs-ı sebzìn äalunur serv gibi nÀz ile ol tÀze nihÀl 6 Úurre-i èayn-ı òalìl-i silsile-i İsmÀèìl Getürür yüzine her dem dili dem-beste-i lÀl 7 Muãóaf-ı óüsnüni òatm eylediñ ey ÓÀfıô oúu Sÿre-i Kevåer ü Veél-Leyl ile veéş-Şems de úal 178
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Nedür bu gülşen içre ãubó-dem feryÀdıñ ey bülbül Meger evrÀú-ı güldendür seniñ evrÀdıñ ey bülbül 2 Çıúup ol minber-i şÀò-ı gül üzre òuùbe-i èışúı Oúıdıúça kesülsün ãavt-ı bed zühhÀdıñ ey bülbül 3 GülistÀn-ı viãÀle çün ümìd-i ÀşiyÀn dutdıñ Terennümlerle úıl rÿşen dil-i nÀ-şÀdıñ ey bülbül 4 HemÀn rüsvÀ-yı èışúı dìv-i òalúa òÿr-i òÀr olma Kime feryÀd idersün gül seniñ ãÀyyÀdıñ ey bülbül 5 Düşüp dÀm-ı güle feryÀd idersin ãubó-demlerle ÒudÀ àavàÀ-yı èışú ile düzüp bünyÀdıñ ey bülbül
3a olmışdur] itmişdür KN 5b ãalınur] ãallanur AN; serv] servi AE 6b dili] dil KN AN Derkenar beyit: RÀøí ol naònü úasemnÀya dilÀ itme cedel Óaú bilür işini lÀ-yüséelü èammÀ yefèal 178 AE-, AN 41a, KN 40a 4a hemÀn] heme AN
167
6 HevÀ-yı èışú ile bÀà-ı maóabbetde òoş elóÀnsın Oúunur bezm-i àülşen içre nÀzik adıñ ey bülbül 7 Güzel óıfô eylemişsin muãóaf-ı óüsnin güliñ ammÀ O mekteb-òÀnede ÓÀfıô mıdur üstÀdıñ ey bülbül 8 Òaù-ı ruòsÀr-ı àonca ezber itmişsin güliñ amma O mekteb-òÀnede ÓÀfıô mıdur üstÀdıñ ey bülbül 179 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Reşk idüp yüz urdı òÀke èÀrıø-ı cÀnÀna gül èArø-ı óÀle bir varaú ãaldı òaù-ı reyóÀna gül 2 BÀà-ı dilde murà-ı zÀra ãubó efàÀn itdürüp Eylemiş úaãd-ı temÀşÀ bülbül-i nÀlÀna gül 3 Dil uzatma èÀrıø-ı yÀra òaùı geldi diyü ÒÀr-ı nÀz ile göründi zìver-i bustÀna gül 4 Geldi bÿy-ı gül hezÀra gele zÀr-ı èandelìb Düşdi bülbül bir yaña òandÀn olup bir yana gül 5 İltifÀt-ı àoncaya ÓÀfıô naôar úıl ãubó-dem Çıúdı murà-ı dil temÀşÀsına òoş seyrÀne gül 180 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Şerm olup al oldı rengi baúdı çün dìdÀre gül Ál-i èÀrıøla teşebbüh eyler ol ruòsÀre gül 2 Bülbül-i dil yetürür çeròa ser-i ÀvÀzesin Ger düşeydi ãubó-demle kÿşe-i dustdÀre gül 3 Nola kim ben òasteniñ úılsañ temÀşÀsın gelüp BergüõÀr-ı bÀà-ı óüsnüñle virüp bìmÀre gül
4 äubó-demle Àh u efàÀn eylerim ey bÀàbÀn İltifÀt ile tebessüm eyleye men zÀre gül 5 Õevú-i sırr-ı laèl içün feryÀd ider bülbül velì áonca-i kÀm-ı dilin úoymaz güle güftÀre gül 6 Úoymaz ol ser tià-i Àh ile dili çÀk eyleyem İtdirür çün şeróa şeróa sìnemi biñ pÀre gül 7 Verd-i esrÀr-ı dehÀnıñdan oúurken bir varaú Úıldı ÓÀfıô seyr-i óüsn ile beni ÀvÀre gül 181 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 BahÀr irdi yine ãubóì ider Àh u fiàÀn bülbül Döküp evrÀú-ı òoş-bÿy-ı gül-i raènÀya úan bülbül 2 Göñül derd-i àam-ı aàyÀr-ı cÀnÀneye incinme NihÀl-i şÀò-ı gül üzre neden dutdı mekÀn bülbül 3 MiyÀn-ı fÀm-ı gülde õerd-i ùıfl-ı pür-şükÿfÀsÀ LibÀs-ı cisme kilk-i èışúla itmiş zer-nişÀn bülbül 4 Benim murà-ı dil-i nÀlÀnım ol ruòsÀrı seyrinde èAceb mi dutsa bÀà-ı àoncalarda ÀşiyÀn bülbül 5 Geçüp eyyÀm-ı gül òÀr-ı àam ile eglenir bir dem FirÀú-ı hecr ile òÀmuş olup açmaz dehÀn bülbül 6 DehÀn-ı àoncadan bÀd-ı nesìm [-]gösterür òoş-bÿ Bulur ãaón-ı çemen içre feraóla tÀze cÀn bülbül
7 Gül-i ruòsÀr-ı cÀnÀna baúup zÀr olma ey ÓÀfız Saña reşk eyler ammÀ òoş ider Àh-ı nihÀn bülbül 4a ey] ol AN 6b pÀre] òÀre AE 7a verd-i ] verdi AN, AE 7b seyr-i] sırr-ı AN 181 AE 23b, 24a; AN 41b, 42a, KN 39b 1b bÿyı] bÿy AN,KN 3a õerd-i] zerre KN] zerv AN; pür] her KN 6b tÀze] nÀze AE
169
182 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Er- raóìl ey murà-ı rÿó-ı pür-nevÀ-yı er-raóìl LÀ-mekÀndan şimdi per açdı hümÀ-yı er-raóìl 2 KÀrbÀn-ı ehl-i diller gitti çün vaút-i seóer Geldi gÿş-ı èömrüme ãubóì ãadÀ-yı er-rÀóìl 3 Çÿb-ı úudret dem-be-dem kÿs-ı terennüm êarb idüp Nefòa-i nÀúÿs-ı cÀn dutdı hevÀ-yı er-raóìl 4 RÀh-ı rıóletden çekildi sÿ-be-sÿ sÀz-ı úater Gÿş-ı èÀlem aldı feryÀd-ı DÀrÀ-yı er-raóìl 5 Dutdılar ehl-i fenÀ bÀr-ı metÀè-ı maèãiyet Óaøret-i óaúúa hedÀye kim berÀy-ı er-raóìl 6 BÀb-ı ücretden güşÀde ide kim dest-i ümìd İnşaéallÀh ol áanì virür güvÀ-yı er-raóìl 7 Zülfüne cÀn atdı ÓÀfıô seyr-i dìdÀr itmege Aldı dÿş-ı vaãlına şimdi livÀ-yı er-raóìl 183 Mefèÿlu MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlun 1 Şevveútu ilaéllÀhi hüveél- óakúu- cemìlün Rabbün ezelliyyün eóadün dÀmü celìlün 2 Mümkün midür ol dil-ber-i raènÀya naôìre SübóÀne men istebèade liéõ-õÀti bedìlün 3 èÁşıúlıàumı ol şehe inkÀr ide münkir El-óüznü mineél-úalbi meèaél-èışúı delìlün
182 AE -, AN 42a, KN- 183 AE 24a, AN 42a,42b, AN 39a, 39b 1a Güzel olan Allah’ı şiddetle istedüm 1b Tek ezeli olan Rab daima yüce oldu. 2b Zatını delil ile uzaklaşturanı tesbih ederim. 3b Aşkla beraber kalpten olan hüzün, delildür.
170
4 Kimse iremez vuslat-ı cÀnÀnına illÀ Men yetrükuél-aàyÀre faúad bÀne sebìlün 5 Bu èÀşıú-ı dil-sÿzı eger red ider iseñ Fì bÀbüke yebki óazenen åümme yaèìlün 6 Mevc urdıàı dem baór-ı göñül bÀd-ı seóerle Úad cÀée mineél- úalbi ileél-èayni yesìlün 7 ÓÀfıô seniñ ol emriñe her vech ile teslìm El-óükmi leke keyfe teşÀéü ve temìlün 184 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 DìvÀn-ı yÀra óÀliñi èarø it beyÀna gel ErbÀb-ı ehl-i èışú iseñ ey dil èayÀna gel 2 Bezm-i felekde ol meh-i tÀbÀnıñı ey dilÀ Áàÿş-ı cÀna çekmede mÿy-ı miyÀna gel 3 Arzÿ-yı õevú-i cÀm-ı şarÀb-ı viãÀl iden Tehõìb-i òÀùır eyle o pìr-i muàÀna gel 4 Gülşende ãanma bülbüli nÀlÀn ider hemÀn Ey àonca ãubó-demle bu seyr-i fiàÀna gel 5 Sen genc-i óüsn-i gevher-i dil biz virÀneyüz
FÀş itme sırr-ı ÓÀfıô’ı cÀnÀ nihÀne gel
4b Kim ağyarı terk ederse yolunu bina etmiştür. 5b Kapında hüzünden ağlayıp sonra hasta oluyor. 6b Kalpten göze gelen de akıp gider. 7b Nasıl meyledersen ve istersen hüküm senin içindür. 184 AE 24a, AN 42b, KN 39b 2a dilÀ] dil AN 5a gevher-i dil] gevherden KN; virÀneyüz] divÀneyüz AN
171
185 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 èAceb bu ùurre-i şeb-reng-i meràÿlì güşÀ müşkil Ki iècÀz-ı óasendür keşf-i esrÀr-ı ÒüdÀ müşkil 2 Düşünce èaks-i tÀb-ı óüsn meh-i miréÀt-ı ruósÀra NigÀh-ı revnak-ı Àyìne-i èÀlem-nümÀ müşkil 3 Vuøÿé-ı fÀrià al meyden ãalÀt-ı vuãlata ey dil ÙahÀret olmadın pìr-i muàÀna iútidÀ müşkil 4 Seniñ òÀk-ı rehiñ olmaú baña òoş pÀyedür ammÀ TemÀşÀ-yı maúÀm-ı èÀlem-i taóteéå-åerÀ* müşkil 5 Ne mümkin nÿrı mihriñ zerrede óıfô olmaú ey ÓÀfız
Maóabbet gevheri genc-i göñülde iòtifÀ müşkil 186 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey nigÀh-ı çeşm-i dil iàmÀø-ı dìdÀr olmaàıl Şuèle-i Àteş-i div tebèìd-i ruòsÀr olmaàıl 2 Úaùre úaùre ol sirişk-i dìde-i òÿn-rìzle èÁrıø-ı nisyÀna ãubóì èarø-ı ìåÀr olmaàıl 3 Gÿna gÿna günde biñ kez öldürür àamzeñ beni Úıl teraóóum pÀdişÀhım böyle òun-òÀr olmaàıl 4 Laóza laóôa baòş-ı cÀn itmek diler yolıñda dil Sende ey rÿó-ı muãavver ùayy-ı reftÀr olmaàıl 5 Zülf-i pür-çìniñde òÀùır eglenirken àam ile Zìr-i mÿdan kÀşif-i esrÀr-ı efkÀr olmaàıl
185 AE 24a, AN 42b, KN 40a 1a meràÿli] meràÿbi AN 1b óasendür] óüsnünde AN 3a al meyden] ol mÀdan AN *TÀhÀ Suresi 20/6 “Toprağın altında” 5a nÿrı] nÿr-ı KN; zerrede] rÿzìde AN 186 AE 24a, 24b; AN 42b, 43a, KN 40a
172
6 İltifÀt-ı tìr-i vÀãlı duymasun bìgÀne ten Ùaène-i aàyÀr-ı bed-óÿdan òaberdÀr olmaàıl 7 Úıl naôar miréÀt-ı óüsn-i yÀra ÓÀfıô nuùúa gel Söyle ùÿùì gibi şekker õevú-i güftÀr olmaàıl 187 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Seyr-i sırr-ı èÀrıø-ı yÀra òaù-ı óÀéil degül Her kişi kim bilmede göñlündekin àÀfil degül 2 Ol ãaçı Leylì’ye èaúl u cÀn u dil bend itmeyen Bir cünÿn-ı õÀtìdür kim úÀbil-i èÀúil degül 3 Maèna-i òÀl u òaù-ı evrÀú-ı óüsnün fehm iden èÁlem-i èışú-ı óaúìúatdür kim ol cÀhil degül 4 Ger ser-i zülfün temessük itmez ise dest-i dil Pìçeveş ol ÀşiyÀn-ı maúãad-ı vÀãıl degül 5 Rind-i rüsvÀlıàda èışú içre kemÀle irmeyen NÀúıã-ı erbÀb-ı èirfÀndur henÿz kÀmil degül 6 BÀhiå-i èilm-i taãavvufda benim nükte-şinÀs Zülf-i sevdÀsında dil Àsÿdedür zÀéil degül 7 Meclis-i èışú içre ÓÀfıô úıldı iåbÀt-ı vücÿd Müddeèìdür ol evvÀb baóåle nÀúil degül ÚÁFİYE-i MÌM 188 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 MeróabÀ ey pìş-i èÀlem bÀèiå-i mefhÿm-ı mìm Mecmaè-ı sırr-ı ilÀhì zìver-i èarş-ı èazìm
187 AE 24b, AN 43a, KN 40a, 40b 2a Leylìye ] LeylÀya AN 5b èirfÀndur AE, KN] èirfÀnda AN 7b evvÀb-ı baóiåle ] ÀdÀb baóåle AN 188 AE 24b, AN 43a, 43b, KN 40b
4 Eşk-i çeşmin ayaàı tozına ãu úıldı revÀn Yer öpüp úoydı yüzin òÀke çemen buldı niôÀm 5 Ferş-i eùfÀl-i şükÿfe úalemÿni nigehi äalunup bÀàa ãabÀ virdi ne òoş bula peyÀm 2b dilde] dilden AN, KN * Yunus Suresi 10/9 “Naim cennetlerine” 4a ãubóı] ãubó KN 189 AE 24b, AN 43b, KN 40b, 41a 1b meşÀm] feşÀm AN 3b ser firÀz]ser úarÀr AE; òiõmet ile] òiømetine AN 4a ãu úıldı] ãu úoydı AN
174
6 Nergis-i mestini nergis idecek taúlìd ey Düşdi endìşe-i çeşmi dil u cÀn itdi maúÀm 7 LÀle şeró eyledi baàrını idüp òÿn efşÀne Çekdi kendine dilin oldı benefşe aña rÀm 8 Çıúdı mestÀne úaranfül aluban destüne tìà Nÿş-ı laèl ile úızarmış yüzi ãan kendisi cÀm 9 Sünbülüñ baàrı úarardı óaù-ı sevdÀsı ile FesleàÀn şÀéibe-i zülf ile buldı eyü nÀm 10. áonca óüsnüñ görüp açıldı dehÀn-ı ÓÀfıô Geldi her vech ile andan gül-i şermendeye lÀm 190 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 GüşÀd olmaz niçün bÀd-ı seóerle gülsitÀn göñlüm Ola murà-ı maóabbet çün müretteb ÀşiyÀn göñlüm 2 Nedendür sÀkin-i vìrÀne cismim bu dil-i şeydÀ MiyÀn-ı òÀk-i kÿy-ı yÀre dutmışdur mekÀn göñlüm 3 NigÀh-ı vuãlatıñ devr itme benden ey kemÀn ebrÿ Virince nÀvek-i müjgÀnıña bir dem nişÀn göñlüm 4 Beni gözden bıraàup úoyma úatl-i dest-i àamzeñde O şemşìr-i maóabbetle olupdur òÿn-feşÀn göñlüm 5 PerìşÀn úılma ÓÀfıô zülf-i yÀrı her ãabÀ ile äaúın bir vech ile keşf itme bu sırr-ı nihÀn göñlüm
6a taúlìd ey ] taúlìdì AN,KN 8b yüzi] yüz AN 9a sünbülüñ baàrı]sünbül-i bÀà AN 190 AE 25a, AN 44a, KN 41a 3b virince] irince AN 5a her] bir KN 5b bir] bu AN
175
191 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 SÀkin-i òÀk-i reh-i èışúım ki rifèat isterim ŞÀh-ı mülk-i õilletim dÀrÀyı èizzet isterim 2 Kÿşe-i ãadr-ı maóabbet içre pinhÀnım bugün Seyr-i dìdÀr ile iôhÀr-ı maóabbet isterim 3 Ùÿùi-i şekker zebÀnım kim tekellüm itmede äafóa-i miréÀt-ı dilde özge ãÿret isterim 4 İstemem baòş-ı felekden taòt-ı mülk-i müsteèÀr PÀye-i faúr ile bu devrÀnda devlet isterim 5 Mest-i óayrÀnım şerÀb-ı nÀb-ı laèl-i yÀr ile Seyr-i ruòsÀrına cÀnÀnıñ ifÀúat isterim 6 Kÿy-ı yÀrı àÀret itsem nola Àh u vÀhla PÀdişÀh-ı mülk-i èışúım şÀn u şöhret isterim 7 İstemem ÓÀfıô mükedder zìver-i dìdÀr-ı yÀr äafóa-i miréÀt-ı dilden ãÀfi rüéyet isterim 192 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 ÙÀlib-i esrÀr-ı zülfüm èazm-i ruòsÀr isterim SÀlik-i rÀh-ı beúÀyım seyr-i dìdÀr isterim 2 äanma zÀhid Àh u efàÀn itdügüm bìhÿdedür Ben esìr-i derd-i èışúım vuãlat-ı yÀr isterim 3 Biz óaúìúat ehliyüz dürr-i óakÀyıú söyleriz Naôm-ı lüélüé-i èiõÀra rişte-i tÀr isterim 4 Ùaène-i aàyÀr ile mülk-i göñül vìrÀnedür Dilde dìvÀr-ı zemìn-i èışúa mièmÀr isterim
191 AE 25a, AN 44a, KN 41a, 41b 192 AE 25a, AN 44b, KN 41b
176
5 Lüélüé-i eşkim baña èarø itme her dem gÿna gÿn Ben ki bir gevher fürÿşım dürr-i şehvÀr isterim
6 äordıàım èayb itme zÀhid laèl-i yÀrı dem-be-dem Vaède-i vaãl-ı dil-i mehcÿre güftÀr isterim 7 Bülbül-i şÿrìdeyem ãubóì terennüm itmede áonca-i kÀm-ı dil-i ÓÀfıô’da gülzÀr isterim 193 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Úıldım ol serviñ ayaàına revÀn eşk-i terim Dìdemi demlik idüp sacdı gözümden güherim 2 Mehd-i nÀz içre o ùıfl aàlar iken görmüşler DÀne-i dürr-i sirişk ile delindi cigerim 3 Dest-i billÿr ile gördim içer ol Àb-ı zülÀl Didim ey meh èaceleyle ãuya düşdi şekerim 4 Şemè-i kÀmım gice yaúmadı felek diyü göñül Yaúdı òÿrşìd-i ãabÀó ile bu Àh-ı seóerim 5 Göreli nergis-i mestiñ seniñ ey úaşı kemÀn Úoymadı àamzeleriñ fikri bu cÀndan eåerim 6 PÀsbÀn-ı ser-i kÿyı olur idim ammÀ Úorúarım segleri ifşÀ ide bir bir güzerim 7 Zülf zencìrine bend eyle dili ey ÓÀfıô Çeşm-i efsÿnına aldı benim ol meh naôarım
5b şeh-vÀr] hem-vÀr KN 193 AE 25a, AN 44b, 45a, KN 41b, 42a 1b gözümden] gözünden KN 2b dürr-i] verd-i KN 4b Àh-ı] rÀh-ı KN 5b cÀndan] cÀnda KN 6b bir bir güzerim] yer yer giderim AN
177
194 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 DilÀ bu fikr-i zülf-i èanber u sÀrÀyı ben virdim
Bitirdim başıña kÀkül diyü sevdÀyı ben virdim 2 Alup cam-ı mahabbetten şerÀb-ı nÀb nÿş itdiñ Nola òançer çekersen sÀàar-ı ãahbÀyı ben virdim 3 Seni úatl ider ise àam degül şemşìr-i hicrÀnı KitÀb-ı la’l-i nÀbıñdan ãorup fetvÀyı ben virdim 4 Oúur èÀşıú ile zÀhid óurÿf-ı òaù-ı ruòsÀrın Biri mefhÿm bildim dir biri feóvÀyı ben virdim 5 Telaffuz eylediñ ÓÀfıô ser-À-ser muãóaf-ı óüsnüñ ZebÀn-ı sırr-ı èışú ile aña maènÀyı ben virdim 195 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 MübtelÀ-yı derd-i hecrim vaãl-ı cÀnÀn isterim Bezm-i ãıóóat içre cÀm-ı ãoóbet-i cÀn isterim 2 ÙÀlib-i dìdÀr-ı cÀnÀnım bihişt-i èışúda äanma zÀhid sen gibi ben óÿr u àılmÀn isterim 3 ÒÀk-i tende saúlarım èışú-ı óaúìúat gevherin Ben maóabbet genciyim bir genc-i vìrÀn isterim 4 Derd-i pinhÀnımı iôhÀr idemem bir kimseye Belki cÀnım ùuymasun dermÀnı pinhÀn isterim 5 PÀdişÀh-ı mülk-i èışúım bu ùılısm-ı óüsnle Bir perì tesòìrine mühr-i SüleymÀn isterim 194 AE-, AN 44a, KN 42a 1a dilÀ ]elÀ AN]; èaber u sÀrÀyı] èanber-sÀrÀyı AN 1b bitürdüm ] yetürdüm KN 2a nÀb] nÀz KN 3a ider] eyler KN 5a telaffuz] tilÀvet KN; eylediñ] eyledi KN 5b zebÀn ] lisÀn KN 195 AE 25b, AN 45a, KN 42a
7 Bülbül-i dem-besteyim hicrÀnda ÓÀfıô Àh kim Naème-i sÿz-ı dile ãaòn-ı gülistÀn isterim 196 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Bì-hÿş olurım ol meh-i tÀbÀnımı görsem ÒÀmuş olurım laèl-i dür-efşÀnımı görsem 2 RÀhunda ölürsem ne èaceb òÀke ber-À-ber Úaddim bükülür serv-i òırÀmÀnımı görsem 3 äaldı beni ol kÿh-ı àama bir ãaçı Leylì Mecnÿn olurım zülf-i perìşÀnımı görsem 4 Bir demle dehen depredicek nÀz ile yoú dir CÀnım çıúar ol demde ki cÀnÀnımı görsem 5 SevdÀ-yı òaùıyla beni úor tìre-i hecre Rÿşen bulurum òÿrşid-i raòşÀnımı görsem 6 Bülbül gibi nÀlÀn iderim ãubóı dem ile Áh bir kere nola [bu] gül-i òandÀnımı görsem 7 YÀ Rab bu ne óÀlet ki ayaàa düşeli ÓÀfıô Elden giderim ol şeh-i òÿbÀnımı görsem 197 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 CÀnım çekilür nÀvek-i müjgÀnını görsem Úanım tökülür àamze-i fettÀnını görsem
6b AE, AN]RÀhat içün sÀye-i serv-i òırÀmÀn isterüm KN 7b sÿz-ı dile] sÿzla bir AN 196 AE 25b, AN 45a, KN 42b 6a ãubóı] ãubóan ??? 6b [bu] kelimesi vezin gereği fazla. 197 AE 25b, AN 45b, KN 42b
179
2 Áyìne-i ruòsÀra baúup ùÿùî göñlüm Nuùú eyler o laèl-i şeker-efşÀnını görsem 3 Gün gibi virir òÀke beni ol meh-i tÀbÀn Ger sÀye ãalup serv-i òırÀmÀnını görsem 4 Baúup o kemÀñ ebrÿya ditrer dil-i cÀnım Her nÀvek-i müjgÀndaki peykÀnını görsem 5 äÿret görünür sìne-i billÿrına baúsañ CÀnım çıúar ol çÀk-ı girìbÀnını görsem 6 Naúş-ı süòanım maóv olur ol ãafóa-i dilden EvrÀú-ı ruòında òaù-ı reyóÀnını görsem 7 ÓÀfıô tökülür lüélüé-i dil dìdelerimden Dürc-i dehen-i óoúúa-i mercÀnını görsem 198 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlun 1 AèlÀlıàı ol serv-i gül-endÀma düşürdim ÜftÀdeligi èÀşıú-ı nÀ-kÀma düşürdim 2 Şerm eyleyüben rÿyına çıkmış yine yÀrıñ Bu cüréeti ben bÀde-i gül-fÀma düşürdim 3 Òaùùına dimiş tÀ ezelì kÀtib-i úudret Nÿr Àyetini yazar iken òÀme düşürdim 4 ÒÀl-i siyehi ãanur idim dÀne-i maúãÿd Bilmezlik ile murà-ı dili dÀme düşürdim 5 Zülfüni niúÀb eyledi dil-berüne ÓÀfıô Açmazı úoyup Úadrì’de BayrÀm’a düşürdim
2b o] ol AE 6a dilden] dilde KN 198 AE-, AN -, KN 43a
180
199 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 MeróabÀ ey şemè-i şÀm-ı mÀh-ı tÀbÀnım benim MeróabÀ ey nÿr-ı ãubó-ı mihr-i raòşÀnım benim 2 Zülfi tek úaddim büker sevdÀmı yer yer depredür SÀye ãalsa başıma serv-i òırÀmÀnım benim 3 Vaãlıñı itsem temennì derdim artar úıl kerem Sendedür bu dÀà-ı derd-i hecr-i dermÀnım benim 4 Tìr-i àamzeñ deldi baàrım ney gibi ey úaşı yÀ èÁlemi dutsa èaceb mì Àh u efàÀnım benim 5 èIyd-ı vaãlıñla sevindürseñ n’ola ben òasteni Ey hilÀl-ebrÿ dimezsin bu da úurbÀnım benim 6 ÒÀk-i cismimden güõer itseydi ol rÿh-ı revÀn ÒÀk-i pÀye yüz sürüp ãu tek aúar cÀnım benim 7 ÒÀfıô’ı bülbül gibi her ãubóı çoú zÀr eyleme áonca-i bÀà-ı leùÀfet verd-i òandÀnım benim 200 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Bülbül-i şÿrìdeem her ãubóı feryÀd eylerim áonca-i bÀà-ı cemÀl-i yÀrı çün yÀd eylerim 2 Ey felek virme baña her dem o mihriñ fürúatin Yoòsa Àhımla seni bir demde berbÀd eylerim 3 èIşúı ùaèn eyleyen ol zÀhid-i münkirleri Áyet-i dìdÀr-ı cÀnÀn ile irşÀd eylerim
199 AE 25b, AN 45b, 46a, KN 43a 3a itsem] itmek AN 4a tìr-i ] tià-i AN, KN 200 AE 26a, AN 46a, KN 43a 1a ãubóı] ãubó AN
181
4 DÀm-ı zülfüñde esìr itdiñ èaceb murà-ı dili Dimediñ hìç seyr-i ruòsÀrıma ÀzÀd eylerim 5 ÒÀne-i dilde úomaz şemèi-ruòıñ yanmaya cÀn Áteş-i Àhımla ey meh ben de imdÀd eylerim 6 Ol leb-i şìrìn baña remz ile úılsa bir nigÀh
Sìnem üzre nice úaùè-i dÀà-ı feryÀd eylerim 7 Devr-i ruòsÀrında ÓÀfıô óüsni olduúça füzÿn Çoú eşèÀr-ı óaù-ı nev-reste ìcÀd eylerim 201 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Zülfi tek úıldı perìşÀn òÀùır-ı cemèiyyetim Úoymadı dìvÀneliàden özge bir óayåiyyetim 2 Tìr-i àamzeñ zaòmını çekmekden ey úaşı kemÀn Rişte-i derd-i firÀúa úalmadı hìç ùÀúatim 3 Nola zülfüñ gibi yüz sürsem ayaàıñ tozına Yoú mıdur bir úıl úadar cÀnÀ úatıñda raàbetim 4 Baña ey cÀn àam mıdur èışúıñla maózÿn oldıàım Şöyle bì-gÀne degül vardur yine ünsiyyetim 5 Vaãf-ı óÀlim bilmişim ol àonca femden remz ile BÀde-i laèl-i leb-i dil-berdedür keyfiyyetim 6 Cismimi güm eyledim èışúında gördim ol mehiñ áamzesinde cÀn ruò Àyìnesinde ãÿretim 7 Başıñ içün bir nigÀh it ÓÀfıô-ı üftÀdeñe RÀh-ı vaãlıñda ayaàa düşmüşüm var õilletim
6a remz ile] fermÀnla AN 6b feryÀd] KN FerhÀd 201 AE 26a, AN 46a, 46b, KN 43b 1a úıldı] úıldum KN 6a güm ] kem AN, KN; àaşyetinde] èışúında AN, KN
182
202 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Vücÿdım mülkini èışúıñ hevÀsıyla òarÀb itdim Reh-i èışúıñda cÀnÀ seng-i cismim hep türÀb itdim 2 O tìà-i hecriñ ile şeróa şeróa ãaófe-i sìnem Ki ol nÀr-ı firÀúıñda dil-i cÀnı kebÀb itdim 3 Lebiñ endìşesi bezm-i àam içre teşne-i göñle Pey-À-pey devr idüp sÀúì gözüm yaşın şarÀb itdim 4 Óadìå-i laèl-i kilk-i èışú ile bu ãaófa-ı dilde Yazup vefú-i muèammÀ üzre anı bir kitÀb itdim 5 Naôar úıl rÿy-ı eflÀke derÿn-ı nÀr-ı óasretle ŞerÀr-ı Àh u vÀhımdan ser-À-ser pür-şehÀb itdim
6 Didim ey meh nedür rÿyıñda bu òaù ebr u gìsÿlar Didi kim meh-perest oldur görenlerden niúÀb itdim
7 Sevün ey ÓÀfıô-ı bì-çÀre imkÀn-ı viãÀl oldı Bugün ol kÿy-ı yÀrıñ seglerine intisÀb itdim 203 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Göster baña müjeleriñ úaşı kemÀnım Ol dem ki gelür òÀùıra ditrer bu nişÀnım 2 Áhım çıúarur göklere ol àamze-i kÀfir LÀyıú mı ki incide MesìóÀ’yı fiàÀnım
202 AE 26a, AN 46b, KN 43b 1b èışúıñda] èışúıñla AN 2b firÀkıñda ] firÀúıñdan AN] firÀúınlÀ KN 3a göñle] göñlüm KN] AN kilke 3b şarÀb] türÀb AN 5b Àh u vÀhımdan] dÿd-ı Àhımdan AN 6b oldur] olur AN, KN 7a bì-çÀre] bìçÀreñe AN 203 AE 26a ,26b; AN 46b, 47a, KN 44a 1b òÀùıra ditrer] òÀùırdadur AE
183
3 Bir teşne dilim ãarulayım boynıña úandur äun laèl-i lebiñ düşmeye tÀ boynıña úanım 4 Ol rÿóa mufavvaø bu dil u cÀnımı taórìk Gitdükçe gider gelse gelür rÿh-ı revÀnım 5 Ol òÀl-i òaùa èÀrıøa baúdıúça gözümden Dem dem úara ãu gibi aúar eşk-i nihÀnım 6 Bu bülbül-i nÀlÀn ki bir kez güle baúsañ Nevrestecigim serv-i úadim àonca-dehÀnım 7 ÓÀfıô reh-i èışú içre seni eyledi kim pìr Bir úaşı kemÀn kiprigi oú tÀze cevÀnım 204 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Şeb-i şevúimde seyr-i èÀrıø-ı cÀnÀna bì-dÀrım Óaúìúat manôarından nÀôır-ı miréÀt-ı dìdÀrım 2 Geçer elbette Àteşden bihişte èazm iden èÀşıú Ben ol pervÀneyim kim şemè-i ruósÀrına ùayyÀrım 3 Úalup úayd-ı úafesde murà-ı dil her subóı Àh eyler Ki zìrÀ àonca-ı Àrzÿ-yı vuãlatkÀha gülzÀrım 4 Benim cevlÀn iden fülk-i himemle baór-i èirfÀnda Yem-i èışú içre aãdÀf-ı süòanda dürr-i şehvÀrım 5 Culÿs itsem nola ÓÀfıô serìr-i şièr-i şÀhÀne Maóabbet tÀcı başımda àam-ı èışú ile òÿn-òÀrım
3a bir] bu AN 4a cÀnımı] cÀnım AN 204 AE 26b, AN 47a, KN- 4a himemle] àamımla AN] KN
184
205 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 ŞarÀb-ı õevú-i laèliñ sÀúiyÀ nÿşunda mecbÿrım Açılmaz dìde-i kÀmım anıñçün şöyle maòmÿrım 2 Dem-À-dem fikr-i laèliñle ciger úan oldı ey sÀúì èAraúÀsÀ aúar engÿr içinde ãanki maèmÿrım 3 Óadìå-i nÀb-ı laèliñ yazma ol òÀme mükedderdür NihÀndur bezm-i dilde kim ben ol ãÀúí-i billÿrım 4 Muèanber ùurra-i esrÀr-ı zülfüñ çìn-i óüsnünden Ser-À-ser mülk-i óüsnüñde müéeyyed ãaón-ı faàfÿrım 5 Ne deñlü nÿş iderse cÀm-ı cürmi ÓÀfıô-ı dil-sÿz Didiñ lÀ teúneùÿ* yÀ RÀb ümìdim bu ki maàfÿrım 206 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Aàlatma beni cevr ile ey çeşm-i òumÀrım Úalmaz seni gördükçe gözüm ãabr u úarÀrım 2 PervÀne dili şemèiñ odı şöyle ki yaúdı DÀàlar mı çekersin sineme lÀle-èiõÀrım 3 Raóm eyle baña ey melek aàlatma beni gel Yoòsa felege úan aúıdur ebr-i bahÀrım 4 Bu nÀfe-i müşk-i dil-i efşÀn ider idim Ol Àhu maóabbet güzerinde olsa şikÀrım 5 Kevkeb degül ey meh felegiñ naúş-ı libÀsı Hecr odı ile ãubóı benim Àh u şerÀrım
205 AE-, AN 47a, KN-. * Zümer Suresi 39/53 “Ümidinizi kesmeyin” 206 AE 26b, AN 47a, 47b, KN 44a 3b ebr-i ] ebrÿ AN, KN
185
6 Ey bülbül-i şÿrìde seóer eyleme çoú zÀr Dimez misin ol àonca[y]i şÀyed ki o yÀrım 7 Seglerle ser-i kÿyıñı her gice dolaşur ÓÀfıô diyesin bu da benim èÀşıú-ı zÀrım 207 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Göster yüzüñi èiyd idelim úaşı hilÀlim Budur her ayıñ başına yetdükçe òayÀlim 2 ÚurbÀn olurum nergis-i mestÀneñe ammÀ Ol àamzeñ ucundan göre úalmadı mecÀlim 3 Giymiş ser ü pÀ egnine ol cÀme-i sebzìn
ReftÀr ile òÀk itdi beni tÀze nihÀlim 4 Hecriñde temÀşÀ-yı ruòıñ dil ider Àrzÿ Artar göricek óüsniñi şevú ile melÀlim. 5 Dem-beste olur dil görüben zülf-i siyÀhıñ äanma ki perìşÀn güzelim bu úíl u úÀlim 6 DìdÀrıñı seyr eylese àılmÀn ola óayrÀn Kevåer lebiñe teşnedür ey òÿr-i maúÀlim 7 Biñ şerm ile úarşusına varsam eli baàlu ÓÀfıô ùuramam ol şehe èarø itmege óÀlim 208 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Dil-i dìvÀnemi ol ùurra-i ùarrÀre èarø itsem Bu aóvÀl-i perìşÀnım o vech-i yÀre èarø itsem
6b o yÀrim] ola yÀrim AN 207 AE 26b, AN 47b, KN 44b 3a egnine] eglene AE, KN 5a görüben] göreyin AN 208 AE 26b, 27a; , AN 47b, 48a, KN 44b 1a ol] o AE
186
2 Naôar úıl bende-i üftÀdeñe ey şÀh-ı mülk-i dil NişÀnım maóv olur ger dìde-i àaddÀra èarø itsem 3 Düşüp pervÀne-i cÀnım viãÀliñ bezmine ol şeb Yanar var-ı vücÿdım şuèle-i ruòsÀra èarø itsem 4 Nola refè-i niúÀb itse o şÀh-ı mülk-i istiànÀ Ne var bu èÀşıúı ol müdrik-i dìdÀra èarø itsem
5 Ser-À-ser şeróa şeróa dÀà-ı sìnem derd-i hecrinden O dem rengiñ olurdı àamze-i òÿn-òÀre èarø itsem 6 ŞikÀyet eylerim àamzeñ ucundan çeşmiñe cÀnÀ Görülsün dir misin o devlet-i bì-dÀre èarø itsem 7 Şu deñlü şiddet-i èışú-ı Àteşiñ dilde ey ÓÀfıô Yaúardı dÿzaòí Àh-ı derÿnım nÀra èarø itsem 209 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Görsem ol óÿr-liúÀyı cÀm-ı úevåer söylerim Laèlini gÿş eylesem yÀúÿt-ı aómer söylerim 2 Ùÿùi-i dil baúsa miréÀt-ı ruò-ı cÀnÀnıma Nuùú idüp güftÀre gelse õevú-i şekker söylerim 3 Nim tebessümle nigÀh itse baña ol mehveşim Lüélüé tek dendÀne baúsam dürr-i gevher söylerim 4 Vaãf-ı óüsnüñ mekteb-i èışú içre oúur àayriler Ser úalemden ben anı evrÀúa ezber söylerim 5 ÒÀne-i dilde neden ÓÀfıô maóabbet şuèlesi Anıñ içün ol meh-i tÀbÀnı ekåer söylerim
4b Ne var bu èÀşıú ol dergeh-i dìdÀra èarø itsem KN 5a hecrinden] hicrÀndan AN 209 AE 27a, AN 48a, KN 45a 3b tek] veş KN 4a àayriler] àayrlar KN
187
210 Mefèÿlu MefÀèìlün Mefèÿlu MefÀèìlün 1 Gelsem úapıña dem dem dem dem úapıña gelsem Bir dem dimesiñ git git git git dimesiñ bir dem 2 Bülbül yüzüñe èÀşıú èÀşıú yüzüñe bülbül Şeb-nem döker aàlar aàlar dökeriñ şebnem 3 Açıldı saña àonca àonca saña açıldı Gül fem diyerek güldi güldi diyerek gül fem 4 Kÿyıñ dolaşur ãubóì ãubóì dolaşur úÿyıñ Görsem yüzüñi günveş günveş yüzüñi görsem 5 Laèliñ òaberin aldım aldım òaberin laèliñ äorsam da anı görsem görsem de anı ãorsam 6 YÀ Rab nice bir óasret óasret nice bir yÀ Rab Ölsem nola úurbuñda úurbuñda nola ölsem 7 ÓÀfıô nefesi úudsì úudsì nefesi ÓÀfıô Ádem-i cürüm óaúdur óaúdur cürüm-i Àdem 211 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèulün 1 Derd-i belÀ-yı èışúa bugün mübtelÀ benim ErbÀb-ı dÀà-ı hecr-i àama ÀşinÀ benim 2 İskender’im bu mülk-i maóabbetde ser-te-ser äÿret-peõìrim Àyine-i dil-nümÀ benim 3 Úurb-ı viãÀl-i şemè-i ruò-ı yÀre cÀn atup PervÀz iden ol evc-i hevÀda hümÀ benim 4 Bezm-i ãafÀda nÿş iden ol sÀàar-ı àamı Dest-i èaùÀ-yı meyden alan ibtidÀ benim
210 AE-, AN 48a, 48b, KN- 211 AE 27a, AN 48b, KN 45a
188
5 CÀnÀnım ile hem-dem imiş cÀnım ey göñül Bu èÀlem-i ten içre hemÀn mÀ-sivÀ benim 6 Levó-i göñülde naúş-ı ruò-ı Àyet-i óasen Taórìr olındı maòzen-i sırr-ı ÒüdÀ benim 7 ÓÀfıô o ùÀú-ı ebruya el baàladım selef ZìrÀ gürÿh-ı ehl-i dile muútedÀ benim 212 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Cebhe-i dilde yazup sevdÀ-yı ebrÿñı úalem Zÿr-ı bismiéllÀh ile nola úaşıñ yÀyın çekem 2 ÒÀl ü òaùùı óalúa-i zülfi nedür müjgÀn ile äaófe-i sìnemde yer yer eylemiş ùaró-ı raúam 3 áamze-i cellÀdıña virme dili bì-çÀre[y]i PÀdişÀhım tìà-i hicrÀn ile öldür itme dem 4 áaret-i mülk-i dile ol leşker-i hindÿlarıñ Zülf-i sevdÀn ile şÀhım çekdiler yer yer èalem 5 Nola gelse racfe-i cÀn bu zemìn-i cismime Şìve-i reftÀr ile serve girüp ãalsa úadem 6 Kevkebim ol mÀh-ı iúbÀl itdügin gördi felek Aúıdur çeşm-i óasedden úaùre úaùre eşk-i nem 7 äaófe-i rÿyıñda ÓÀfıô resm-i èÀşıúlıúdur ol Eşk-i òÿn-Àb ile taórìr eylemiş anı müjem
6a levó-i] evc-i AN 7b muútedÀ] iútidÀ AN 212 AE 27a, AN 48b, KN 45a, 45b 2a müjgÀn ile ] müjgÀnıma AN] müjgÀnıña KN 4, 5, 6, 7. AN - 6a kevkebim] göñlümüñ KN 6b eşk-i] eşk ü KN
189
213 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 äubó-demle àonca-i dìdÀr-ı yÀre gülşenim ŞÀm-ı şemè-i èÀrıø-ı cÀnÀnım ile külòÀnım 2 Tìr-i müjgÀnından ey cÀn iótirÀz itme ãaúın Şimdi cevrini çeken ol úaşları yÀyıñ benim 3 Tìre-i àam içre úalsam àam degül ey çeşm-i dil Fikr-i şemè-i èÀriø-ı yÀr ile her şeb rÿşenim 4 Hìç müfìd olur mı yaúmaú hecr odı óÀkisteri Ben ezel pervÀne tek şemè-i ruòiyle sÿzenim 5 Murà-ı dil bir dÀne içün dÀm-ı zülfünde yatur Ol úanÀèat lÀneyin èAnúÀ-yı ÚÀf-ı kÿhenim 6 Cismimi yaúdıñsa maóv oldı vücÿdım gerçi kim Külòan-ı ışú içre óÀlÀ hecr odına maòzenim 7 İtme ÓÀfıô naúd-i cÀnıñ ãarf-ı cÀnÀñdan dirìà Ben zer u sìm-i maóabbet kÿheninde maèdenim 214 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1 Óüsnüñ güneşin şaèşaèa-i aya değişmem ÒÀl-i ruòıñı necm-i åüreyyÀya değişmem 2 DìdÀrıñı ol yerde temÀşÀ ider olsam Kÿyıñ ùarafın cennetüél-aèlÀya değişmem 3 Bu òaste göñül sÀye-i vaãlıñda geçürse Ol úÀmet-i mevzÿnıñı ÙÿbÀ’ya değişmem 4 BÀà içre eger sìneme dÀàlar da çekilse Sünbül ãaçıñı èanber-i sÀrÀya değişmem
226 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Uãandım bÀà-ı èışú içre bu murà-ı kÀmı pervÀzdan Ki aldım rişte-i úayd-ı vefÀ bir şÿò-ı àazzÀzdan 2 MetÀè-ı óüsnüne dil müşteri olsa ne nÀzikdür Anıñ bÀzÀr-ı ibrìşim gibi èuşşÀúa açmazdan 3 O meh döndürdi çeròÀsÀ beni şevú-i ruòundan ki Óarìr-i cÀna ãarmış rişte-i sìmì ü zer nÀzdan 4 Nolaydı sÿzeni deşt-i maóabbetde o nÀz üstÀd İdeydi sìnem üzre naúş-ı efzÿn ùaró-ı ùarrÀzdan 5 Döşensem pìşine şimşìri çalsa tÀr-ı sìnemden O ùÀú-ı ÀsumÀn iñler ãadÀ-yı bÀn u ÀvÀzdan 6 Bu cÀnım riştesin tenden çeker ol şÀne-i óüsni Çıúardur dest-i nÀz ile óarìr-i óoúúa-i rÀzdan 7 İpekveş dil dolaşdı òÀr-ı èışúa neyleyim ey dil Henÿz kÀr-ı cefÀya itmedin ol ùıfl-ı ÀàÀzdan 8 Çeküp tÀr-ı suòan engüşt-i dest-i èışú ile ÓÀfıô Geçürdi şÀne-i naôma o süfte cidd-i iècÀzdan 227 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 PeyÀm-ı müjde-i òoş-bÿ gelince ãubó-dem gülden HümÀ pervÀz idüp murà-ı tekellüm gitdi bülbülden 2 ÒayÀl-i zülf-i müşgìni beni döndürdi bir mÿya Ki derdi dÀà-ı sìnemle başıñ sevdÀsı sünbülden 226 AE 29a, AN-,KN 48b 1b àazzÀzdan] KN úazzÀzdan 2b bÀzÀr-ı ] bÀzÀrı AE 227 AE 29a, AN-, KN 49a
198
3 MiyÀnından çeküp òancer yürür mestÀne mestÀne Meger gülşende ùarz almış o serv-úadd úaranfülden 4 Göñül dÀà-ı óarÀretde ser-À-ser lÀle reng olsa èAceb mi meyl-i õevú-i laèl-i nÀb-ı neşée-i mülden 5 O mÀhıñ seyr-i ruòsÀrıyle göñlüm şöyle inceldi Şeb-i hicrÀnda fikr-i mÿy-ı gìsÿsın taòayyülden 6 Temeååül eyler idim ãÿret-i èışú ile ben ammÀ Beni bì-ùÀú idüp úor ol perì-peyker teşekkülden 7 Muúayyed dÀm-ı zülfüñden eger murà-ı dil-i ÓÀfıô Anı vaãlıñla úıl rÿşen òalÀã eyle teselsülden 228 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 áamdan azÀd olmadım úayd-ı belÀyım şimdi ben Zülfi sevdÀsıyla her şeb ÀşinÀyım şimdi ben 2 Cism-i bì-cÀna didikden ol perì-peyker beni Bir nigÀh-ı cÀne dem dem mübtelÀyım şimdi ben 3 Berr-i vaódetle hevÀdur seyrgÀh-ı murà-ı dil LÀne-i dìvÀr-ı yÀrda bir hümÀyım şimdi ben 4 Ben óaúìúat ehliyim Àyìne-i dil-berde yüz Dil beúÀda ôÀhir işgil-i fenÀyım şimdi ben 5 BÀàçe-i óüsnünde naàra ideli ol àonca tek BülbülÀsÀ ãubó-dem ehl-i hevÀyım şimdi ben 6 Fikr-i zülf-i yÀrdan menè eyleme zÀhid beni Úıl teéemmül ùÀlib-i sırr-ı ÒüdÀ’yım şimdi ben
7 Nÿş-ı laèl-i yÀr ile ÓÀfıô bu gün mest-i elest Anıñ içün çÀker-i bezm-i ãafÀyım şimdi ben 229 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Keder òÀl-i elem dìvÀr-ı dilden devr olur bir gün Yıúılmış òÀùırı vìrÀnımız maèmÿr olur bir gün 2 Aúup eşk dem-À-dem èÀlem seyl-Àbe virdiyse Yine Àb-ı ferÀóla baór-ı dil mescÿr olur bir gün 3 Taóammül eyler iseñ Àteş-i ruòsÀr-ı cÀnÀna Yanar sÿz-ı derÿnıñ şemè bir şeb nÿr olur bir gün 4 Ayaàın doàru baã sÀúì bu bezm-i ehl-i èirfÀna Eliñde sÀàÀrı òoş ùut düşüp meksÿr olur bir gün 5 äadef çek sìne çekeyiñ o dürr-i naôm-ı eşèÀrıñ Yem-i èibret ùelÀtÿn eyleyüp meşhÿr olur bir gün 6 ViãÀl-i yÀra irdim diyü mesrÿr olmasun èÀşıú Dem-i aàyÀr ile hem-dem olan mehcÿr olur bir gün 7 Ne deñlü rÿ siyÀhsa ÓÀfıô bu zülf-i cÀnÀn tek Ümìd-i seyr-i dìdÀr ile ol maàfÿr olur bir gün 230 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 ŞÀh-ı bÀà-ı behçet içre verd-i raènÀdur óasen áonca-i dilden açılmış berg-i zìbÀdur óasen 2 Şöyle işler kevkebi burc-ı melÀóatde anıñ Bu felekde ÀftÀb-ı èÀlem-ÀrÀdur óasen 3 Her bir el yetmez o şÀhıñ vaãlına úılma heves BÀà-ı istiànÀda ey dil serv-i bÀlÀdur óasen
229 AE-, AN-, KN 49a 230 AE 29a, AN-, KN 49a, 49b
200
4 Levó-i dilde óüsni taãvìr eylemek mümkin degül èÁlem içre revnaú-ı óüsn ile bì-ùÀdur óasen 6. Baór-i cismimde ãadefmÀnend olup beyøÀ göñül Anı bir òoş saúla ÓÀfıô dürr-i yektÀdur óasen 231 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Saúınmaz mı o Leylì ãayóa-i Àh-ı cünÿnımdan TeàÀfül mi ider yoòsa benim derd-i derÿnımdan 2 Nice murà-ı melÀóat başım üzre ÀşiyÀn dutsa TemÀşÀ itmesem dönmem anı cÀy-ı sükÿnımdan 3 Teèaúúul eyler iken fikr-i mÿy-ı zülf-i şeb-rengìn Ayurdı ol ãaçı Leylì beni derk-i fünÿnımdan 4 O berk-i àonca-i bÀà rÿò-ı yÀr-ı surò-reng olmaú HezÀrÀsÀ dem-i ãubó ile eşk-i lÀle-gÿnımdan 5 Úad-i bÀlÀ-yı cÀnÀnı görünce şermsÀr oldım Ser-i mÀtem ãalup ùÿbÀ baña bu ser-nigÿnımdan 6 Ne àam Manãÿr-ı göñlüm olsa ger tìà-i enÀél-Óaúla Eger dìvÀr-ı dilde naúş olursa ùaró-ı òÿnımdan 7 O şÀhıñ şöhretì óüsn ile ÓÀfıô èÀlem-i dilde Anı her yerde yÀd idüp benim èışú-ı füzÿnımdan 232 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Çeşme-i çeşmim firÀvÀn itdi òÿn-ı óasretin Laèl-i yÀri gördügi dem teló ider dil leõõetin 2 Döndürür mÿya beni her şeb òayÀl-i zülf-i yÀr
3 CÀm-ı rüsvÀlıà dutar mey-òÀne-i èışúıñda dil Bir yüzi aú çÀkeriñdür úoymaz elden àayretin 4 ÚÀne döndi laèl-i cÀnÀn diyerek ey dil ciger Niçe demler nÿş ider mestÀne göñlüm şerbetin 5 ÒÀke ãaldı sÀye tek ben zerre-i mihr-i şuèÀè Nola devrÀndur çekerse dil bu çeròıñ zilletin 6 äayd iderken deşt-i vuãlatda ol Àhÿyı meger BÀzÿyı Àrzÿ idüp gitdi görünce vaóşetin 7 Peykeri ÓÀfıô’da èÀşıúlıú neşÀtı söylenür Gösterir ol Àyna-ı ruòsÀrı görsin ãÿretin 233 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 ÇerÀà-ı dil yanar her şeb şuèÀè-ı mÀh-tÀbÀndan Çıúar ãubóı furÿà-ı Àteşim òÿrşìd-i raòşÀndan 2 ŞerÀrÀsÀ atarun çerò-i Àhımdan kevkebler Seni óıfô itmek içün ey melek iãàÀ-yı şeyùÀndan 3 Benim ol berú-i hÀtif tek ser-À-ser seyr iden çeròi Ôuhÿr iden derÿnım şuèlesidür nÀr-ı hicrÀndan 4 O mihriñ sÀye tek düşem ayaàı nÿrına ol dem Görünmez zerreveş èÀlem gözüme ôıll-i pinhÀndan 5 Felek úavã-i úuzaódan atdı çoú tìr-i belÀ sìnem KevÀkib tek müşaóóaã olmaz ol efrÀd-ı peykÀndan 6 Şeb-i mièrÀc ile nÿr-ı tecellì ùÿr-i SìnÀ’da Baña taóteé-å-åerÀ ile ber-À-ber èarş-ı RaómÀn’dan 7 Çıúan eflÀke ÓÀfıô óalúa óalúa ãanma ebrÿdur Benim dÿd-ı siyÀhımdur şuèÀè-ı şemè-i sÿzÀndan 4a ciger] çeker KN 5b -] dil Àrzÿ KN 233 AE 29b, AN-, KN 50a 1b ãubóı] ãubó KN
202
234 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1. Ser-i gìsÿya şÀyÀn görmeyüp Àtsa beyÀbÀna Dil-i ãad çÀkımı dendÀn şikeste şÀne itdiñ sen 2. Olur her dem nigÀhıñ bÀde pìçÀ zìr-i ebrÿda èAcebdür kÿşe-i miórÀbı ãahbÀ-òÀne itdiñ sen 3. Ne óÀcet sÀàar-ı òÿnÀbe-rìz-i çeşm-i giryÀne NigÀh-ı èişve-bÀzunam [ki] ben mestÀne itdiñ señ 4. MiåÀl úıããa-i FerhÀd u Şirìn’e dÀstÀn oldı Seniñle sergüzeştim söylenür efsÀne itdiñ sen 5. äarìr-i kilkim oldı nÀle pìrÀ-sÿz-ı óasretle Beni bülbül gibi feryÀd-zen-i pervÀne itdiñ sen 6. MiåÀl ÓÀfıô-ı şeydÀ ümmìd-i genc-i viãÀliñle Ne òÀùırlara diller ey perì vìrÀne itdiñ sen 235 Mefèÿlu FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1. Bir şaóãa eylese felek-i pìre-zen düzen Eyler girÀn nigÀóla pÀ-beste-i düzen 2. Zühre-cebìnim olsa dehen-şÿy gösterür Meh sìm ü ÀftÀb ü òurşìd fezleken 3. BürhÀn yeterdi cevher ferdin vücÿdına Naúø itmese delìlimizi óande-i dehen 4. Òarú olmadıàı òÀriúa èÀde degül midür KettÀn bizinden ise o meh-pÀre pìrehen 234 nolu bu şiir ve 235, 236, 236, 237, 238, 239, 243 ve 244 nolu şiirler AN nüshasında, farklı bir yazı karakteriyle, AN nüshasının genel sayfa düzeninden farklı bir şekille,iç içe iki kenar çizgisiyle çerçevelenerek, yazılmıştur.Ki AN nüshÀsında “mim” kafiyesinden,” he” kafiyesine atlanmıştır. Bu bakımdan 49a, 49b, 50a, 50b sayfalarındaki bu dokuz şiiri değerlendirirken bu özelliklere dikkat edilmelidir. Ayrıca bu şiirler diger nüshalarda olmadığı için nüsha karşılaştırması da yapılamamıştır. 234 AE-, AN 49a, KN- 235 AE-, AN 49a, KN-
203
5. Gittikçe úalmadı òaù-ı nevòìz revnaúı Ùÿùì-i sebz-ter perini úapladı zaàan 6. ÒÀr-ı siyÀh sÿzen-i ser-tìz eylemiş EùfÀl-i verd-i gülşen gülgÿn úaba diken 7. Ùayy-i merÀóil eylese ÓÀfıô òulÿã ile Vaódet der-encümen gibidür seyr der-vaùan 236 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1. Görüp òÀk-i deriñ küól-i cilÀlar çıúdı çeşmimden GubÀr çıúar mı ki úara úayalar çıúdı çeşmimden 2. Giçer birer naôardan dil-ribÀlar dürr-i yektÀlar Yine ser-rişte-i nÿr-ı øiyÀlar çıúdı çeşmimden 3. Ne bì-dÀr itdi baótım ne esÀsın çeròa kÀr itdi äadÀ-yı nÀleler seyl-i bükÀlar çıúdı çeşmimden 4. Düşüp Mecnÿn gibi ãaórÀlara aòder-şumÀr oldım ÒayÀl-i yÀr ile òÀb-ı ãafÀlar çıúdı çeşmimden 5. Görüp ol úÀmetin serv-i çemen òÀr oldı çeşmimden Muãannaè mıãraè-ı mevzÿn edÀlar çıúdı çeşmimden 6. Görüp aç gözi nÀãióler bükÀdan el yudım ÓÀfıô Muãannaè giryeler eşk-i riyÀlar çıúdı çeşmimden ÚÁFİYE-i VÁV 237 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün 1. Kesb eyle hüner daèvi-i merdÀneyi boş úo Leb-rìz-i mey ol naàra-i mestÀneyi boş úo 2. İtmişse göñül zülf-i girih-gìrde ÀrÀm Zencìrle øabù olmaz o dìvÀneyi boş úo
236 AE-, AN 49b, KN- 237 AE-, AN49b, KN-
204
3. Gel sìneye çaú boşadur Ààÿş-ı òayÀlim EyvÀn demidür kÿşe-i kÀşÀneyi boş úo 4. Olsun deheniñ òÀlì diliñ feyø ile memlÿ Yer eyle sebÿ-yı meyi peymÀneyi boş úo 5. Gül-geşt-i çemen-òÀneye endÀz-ı sükÿnundur PervÀza gel ey murà-ı seóer lÀneyi boş úo 6. ÁbÀd olacaú vaúf-ı ùarab-òÀne-i cemdür Ey yevm-i ata òÀùır-ı vìrÀneyi boş úo 7. Göñliñ heves-i òÀl ile gìsÿya düşürme Biñ dÀm-ı belÀ var ùamaè-ı dÀneyi boş úo 8. Vir beyt-i vücÿdıñda olan var ki èışúa èİrfÀn ile ùolsun dir iseñ òÀneyi boş úo 9. ÇÀr ebruyı tesóìre úonup vefú-i murabbaè O tÀrı gözet lìk úuùub-ı òÀneyi boş úo 10. Sen encümen-i yÀre sezÀvÀr olamazsıñ ÓÀfıô heves-i meclis-i cÀnÀneyi boş úo 238 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1. ÕevúyÀbım faúr ile ÚÀrÿn’a itmem ser-fürÿ èİzzet-i dünyÀ içün gerdÿna itmem ser-fürÿ 2. Ser-keşim nÀzik mizÀcım şìşe-i ãahbÀ gibi CÀm-ı leb-rìz-i mey-i gülgÿna itmem ser-fürÿ 3. ÒÀl-i ruòsÀra baş egmem bÿs-ı laèliñ vÀr iken NeşéedÀr-ı cÀm iken afyona itmem ser-fürÿ 4. èİzzet-i nÀ-be-úarÀr-ı dehr içün ÓÀfıô gibi ÙÀliè-i bergeşte-i vÀruna itmem ser-fürÿ
238 AE-, AN 50a, KN-
205
239 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1. KenÀr-ı luùfa şÀyeste raúìb-i dìv sìretlü Degül yanında cÀnÀnım úulıñ it deñlü raàbetlü 2. Úanat baàlar hücÿm-ı şevúden uçmaú hevÀsıyla Ùarìú-i hezl ile şeyòa dinildükçe kerÀmetlü 3. Çevürmez yüz gül-i ãad-berkden yüz biñ cefÀ görse HezÀrÀsÀ bulınmaz biñ *[de] bir yÀr óaúìúatlü 4. Olur zìr-i süùÿr-nÀme içre nÀmver-i imøÀ Ne deñlü olsa saùr olmaya èizzetlü rifèatlü 5. Ayaà üzre ùurur ãubó u mesÀ sÀúì óuøÿrunda Sebÿ-yı bende-i muúbildür ammÀ istiúÀmetlü 6. İder pìr-i muàÀndan rez füzÿn-ter girye ãahbÀdan Olur mÀder pederden düòtere şefúatlü rifèatlü 7. Olursan peyrev ol Ümnì Efendi** şièrine ÓÀfıô Úiéola şièriñ süòan sancÀú-ı naôm içre leùÀfetlü 240 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Teşne-dil laèl-i şeker-efşÀnıñ eyler Àrzÿ Òastedür hecriñle kim dermÀnın eyler Àrzÿ 2 NÀle-i Yaèúÿb şevúim pür úılup çÀh-ı àamı Mıãr-ı dilde Yÿsuf-ı KenèÀn’ın eyler Àrzÿ 3 Úandadur yÀrim diyü her demde laèlün ãordıàım Dil şehìd-i àamzesidür úanın eyler Àrzÿ
239 AE-, AN 50a, KN- *Vezin eksik olduğu için tamamladık. ** Ümnì Mehmed, viladeti 1050 hududundadur. Bir çok asarı vardur, aynı zamanda iyi bir cengaverdür. ŞÀm-ı Şerif Vali’si Ahmed Paşa’nın kethüdalık hizmetine ittisal itmiştir. 1104 senesi evahirinde sermest-i cÀm-ı şehÀdet oldı.( Tezkire-i ŞuèarÀ-ı Ámed, èAlì Emìrì 240 AE 29b, 30a; AN-, KN 53a
206
4 YÀr ile daèvÀ-yı hicrÀn itmede rÿz-ı úıyÀm Der-miyÀn-ı vaãlda dÀmÀnın eyler Àrzÿ 5 Zülf-i sevdÀsiyle şeb tek devr olup òÿrşìdin Tìre-i baòtım meh-i tÀbÀnın eyler Àrzÿ 6 Seyr-i gülşenden àaraø èuşşÀúa ãubóì jÀle tek Bülbül-i dil àonce-i òandÀnın eyler Àrzÿ 7 CÀn virirsiñ yÀre ÓÀfıô nolacaúdur àÀyeti Diyeler bir cÀn ile cÀnÀnın eyler Àrzÿ 241 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Degüldür òaùù-ı sevdÀ èÀrıøıñ üstünde ey meh-rÿ Úamerden nÿr alınca düşdi Cibrìl’iñ perinden mÿ 2 MelÀóat milketinde ey melek bir şÀh-ı aèôamsın SezÀdur rÿó-ı úudse dergehiñde ola rifèat-cÿ 3 Ùarìú-i ÀsumÀnda kevkebim dÿş olmadı ol mÀha Refìú olmış meger òÿrşìd-i óüsne ol hilÀl ebrÿ 4 Der-i luùfunda ol şÀhıñ temennì úılmada iósÀn èAceb mi èarşa èazm itse ãadÀ-yı ãayóa-i yÀ hÿ 5 Dil-i bì-çÀre[y]i ceõb eyledi efsÿnla yer yer ŞuèÀèÀsÀ o meh-rÿda òayÀl-i rişte-i gìsÿ 6 Benim kim bülbül-i şÿrìde ãubó-demle zÀr ifşÀy GüşÀd-ı àonca-i kÀm eylemez mi ol gül-i òïş-bÿ 7 Müzeyyen ãanma ÓÀfıô bÀrgÀh-ı çeròa kevkeble Siperveş sìnesin dutmış şerÀr-ı Àhıma úarşu
241 AE 30a, AN-, 53a, 53b
207
242 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Òaù degüldür èÀrıøıñ üzre seniñ ey mÀh-rÿ Sırr-ı óaúdur anda èÀşıúlar ider çoú güft ü gÿ 2 YÀ şuèÀè-ı ÀftÀb-ı ruòlarıñdur görinen Raúã ider bu çerò-i dil şevúiñle cÀnÀ sÿ-be-sÿ 3 Rişte-i dÀm-ı maóabbet mi ola murà-ı dile Yoòsa ol yek dÀne-i òÀliñ içün baàlanmış ÿ 4 Mÿya döndürdi dili fikr-i òayÀl-i iòtilÀf ÔÀhir oldur úavl-i Óaú üzre eãaó olanda bu 5 Nÿr alındukda úamerden didi ÓÀfız tÀriòin Úaldı Cibrìl’iñ perinde meh yüzünde bürgi mÿ AE 30a 1117(1705)sene; KN 53b 1121(1709) Derkenarda verilen bu tarıhler yukarıdaki tarih beytine isdinaden verilmiş olmalı. ÚÁFİYE-i HÁ 243 Mefèÿlu FÀèilÀtü MefÀèìlü Faèÿlun 1. Baòt elverirse düòter-i rez bu dimÀàla Eylerdi bende òÀneye teşrìf ayaàla 2. Bir kerre olsa silsile-i tÀñdan òalÀã Żabù olmaz idi düòter-i zer dögme baàla 3. AmÀde eyle bÀdeyi òÿn-Àb-ı dìdeden äaóbÀ-zede-i òammÀra düşerse yasaàla 4. Sÿz-ı derÿnı olmasa ruòsÀr-ı Àl ile GülzÀra zìb virmez idi lÀle daàla 5. Bulmaz felek o gerden-i kÀfÿrveş-i şemè Mumlar yaúup gezerse cihÀnı[.] çerÀàla
6. ÁmÀdedür teferrüce hengÀm-ı nev-bahÀr äıóóaù-i úalìli ãuffe-i altun bulaàla 7. Keåretde õevú-i vaódet iden iştiàÀl ile RÀció degül mi nÀéil-i kÀma ferÀàla 8. Virür mezÀda kÀle-i rÀz nihÀnını Her kimse kim olur rüsÿm-ı esrÀr-ı uşaàla 9. CezzÀrlıú irer ise nola mÀlik-niãÀb DeryÿzekÀrdur meh-i nev sìm-i çanaàla 244 Mefèÿlu FÀèìlÀtü MefÀèìlü FÀèìlün 1. äal pÿte-i maóabbete úÀl ile óÀl ile ZinhÀr úoyma òÀm-ı diliñ úíl u úÀl ile 2. Vaódetle eyle pÀk derÿnıñ şükÿkden Keåretle düşme daàdaàayı iótimÀl ile 3. PÀkìze meşrebÀne ÒüdÀdan èaùiyedür Yoòsa cihÀnda õevú idemez kimse mÀl ile 4. Mÿy-ı daúìú ôÀhir olur nevk-ı òÀmeden Vaãf-ı mìyÀnı yazsa bir ince òayÀl ile 5. Virmez ….iètidÀl SÀúì tÀze sÀl mey-i köhne sÀl ile 6. äÀúì hezÀr-ı mekr ile itdi firifte. äahbÀ-yı laèl-fÀm ãunup reng-i Àl ile 245 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 NiyÀz eylersem ol şÿòa cefÀya eyler ÀàÀze Dem-i èuşşÀúı göstersem maúÀm ister o şehnÀze
244 AE-, AN 50b, KN- 245 AE 30a, AN-, KN-
209
2 Göñül ol seyr-i bÀà-ı óüsn iderken ùarf-ı çeşminde Úalupdur nicesinde murà-ı dil neyler iki bÀze 3 Nedür kim óaùù-ı sevdÀ èÀrıøıñ üstünde naúúş olmış Çekilmiş kilk-i úudretle murÀdım ãafóa-i rÀze 4 Yazılmış başıma sevdÀsı óaùùı kim perìşÀn-óÀl Ne lÀzumdur KirÀmen KÀtibìn aóvÀlimi yaza 5 PerìşÀn oldı bu zülfi gibi mecmÿèa-i òÀùır İder mi rişte-i vaãliyle ÓÀfıô aña şìrÀze 246 Mefèÿlü MefÀèìlün Mefèÿlu MefÀèìlün 1 Gel gel getür ey sÀúì dem dem içelüm bÀde Git git olalum bÀúì bir bir virelüm yÀde 2 Baò baò bu dil-i maòzÿn hey hey sañadur meftÿn Gün gün döner ol gerdÿn ãuñ ãuñ olam üftÀde 3 Yoú yoú dehÀnıñda var vÀrdı bu zenÀnıñda Çek çek o kemÀnıñda at at müjeñi sÀde 4 äun ãun görelüm cÀmı tez tez alalum kÀmı Yer yer virelüm nÀmı òïş òïş dine bu ada 5 Gül gül ruòını ÓÀfıô bil bil it anı lÀ-haôô Úoy úoy bu sözi vÀèiô àam àam dime ol şÀda 247 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Zülfüñi genc-i maóabbetde úoy erúamcasına Gevher-i vuãlatı laèliñle vir ebsemcesine 2 Murà-ı dil ãubóı demiyle aàladıàı ey àonca Düşdi berg-i gül ruòsÀrıña şebnemcesine
246 AE 30a, AN-, KN- 247 AE 30a, 30b; AN-, KN-
210
3 Kaèbe-i óüsni ùavÀf eylemedin teşne-lebem äun bize cÀm-ı leb-i laèliñi zemzemcesine 4 Òançer-i hecriñ ile yaraya merhemi olur Sìneñi sìneme ãarsañ nola merhemcesine 5 áayra meyl eyledügiñ èÀşıúa àamdur yoòsa áam degül hecriñ odı hÀ çekelüm àamcasına 6 Ey melek secde-i èulvìde idersin ammÀ ÒÀk-i süflìye nuzÿl eyle gel Ádemcesine 7 Gel dirìà eyleme laèl-i lebiñi ÓÀfıô’dan Mürde ióyÀ ide gör èÌsì-i Meryemcesine 248 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Fikr-i şemè-i èÀrıøıñla eylerim her ãubó Àh Şeb gibi zülfüñ òayÀli eyledi úaddìm kütÀh 2 DÀmen-i mihr-i ruò-ı cÀnÀnı dutdım sÀye tek äanki bir şÀh ardına düşmüş yürür èÀbd-i siyÀh 3 Daèva-yı óükm-i maóabbetle felekde mihr u meh èIşú elinden Àteş-i sÿzÀnıma èÀdil güvÀh 4 Zerreveş cevlÀn iderdi şuèle-i óüsnüñde dil Ol meh-i tÀbÀn ideydi baña bir ùoàrı nigÀh 5 Berú-i óüsnüñ iñledir çerò-i dil-i èÀşıúları Ey melek-sìmÀ kerem it ÓÀfıô’ı úılma tebÀh 249 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 äaèÀdet òÀnesinden çıúsa ol meh ser-firÀz ile ÒırÀmÀnı òırÀmÀnı yürür biñ èizz ü nÀz ile
2 äafóa-i Àyet-i rÿyında úaşı besmeledür Ne didiñ ol òaù-ı reyòÀnına sübóÀnaéllÀh 3 O kemÀn ebrÿ atar tìr-i maóabbet sìneme Ùoúınan nÀvek-i müjgÀnına sübóÀnaéllÀh 4 èAyn-ı Àfet gözi taórìk ider ol àamzelerin Baúa bu dìde-i fettÀnına sübóÀnaéllÀh 5 Baàlamış her ser-i gìsÿya dil-i èuşşÀúı Girih-i zülf-i perìşÀnına sübóÀnaéllÀh 6 Söylese dür döker ol óoúúa-i dürci deheni Gevher-i laèl-i dür-efşÀnına sübóÀnaéllÀh 7 Ùarz-ı reftÀr ile ÓÀfıô’ı òÀk itdi o meh Cünbüş-i serv-i òırÀmÀnına sübóÀnaéllÀh 252 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 O şehiñ cezbe-i dìdÀrına sübóÀnaéllÀh O mehiñ şuèle-i ruòsÀrına sübóÀnaéllÀh 2 èÁşıúıñ cÀnı çıúar açsa dehÀnın bir dem Yine baòş eyler o güftÀrına sübóÀnaéllÀh 3 Úaddi òam úıldıàı dem úÀmet-i ùÿbÀ-yı serv äaldı başın didi reftÀrına sübóÀnaéllÀh 4 Bÿy-i gìsÿ-yı ãabÀdan göricek èanber-i òÀm Reşú ider zülf-i siyehkÀrına subóÀnaéllÀh 5 Kevåeriñ aàzı ãulandı işidüp vaãf-ı lebin Teşne-i laèl-i şeker-bÀrına sübóÀnaéllÀh
2a ãafóa-i] ãaófe-i KN 4a gözi] gör AN 5 KN- 7a òÀk ] úatl AN, KN 252 AE 31a, AN 51b, KN
213
6 Úatl ider bir nigehi nice biñ üftÀdeleri Bu nedür àamze-i òÿn-òÀrına sübóÀnaéllÀh 7 Vaãf-ı dil-berde disin ÓÀfıô’a erbÀb-ı süòÀn Lehçe-i nükte-i éeşèÀrına sübóÀnaéllÀh 253 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Yine düşdi göñül bir dÀm-ı zülf-i şÿò-ı àÀzzÀze Anıñçün murà-ı dil ãubó-dem ile eyler ÀàÀze 2 BenÀñ-ı dürr ile işler fetìl-i rişte-i cÀnım Úılup vech-i maóabbet birle dürc-i èışúa şìrÀze 3 Eger müjgÀnlarım sÿzen olaydı dest-i nÀzında
Dutardım merdüm-i çeşm üzre anı tÀze ber tÀze 4 Çeküp çeròın ãararsam hem maóabbet rişte-i cÀna MiyÀn-ı èışúıma zerrìn kemer işler o ùarrÀze 5 Döşensem pìşgÀh-ı yÀre dizge gibi şemşìrin Çalınca nÀr-ı sìnemden çıúar biñ dürlü ÀvÀze 6 ÒayÀl-i çeşm ü ebrÿèÀrıø-ı dil-cÿ-yı rÿyunda TemÀşÀ úıldıàım demde virür óÀmuş-ı òumyÀze 7 MurÀdımdan geçer òÀk olmak Àòir reh-güzÀrında Hele kim bu ùarìú ile ùuşam serv-i ser-efrÀza 8 Çıúarma evc-i èuşşÀúa nevÀdan ey óüseynim dem MaúÀm-ı ÓÀfıô’ı fehm eyle gel meyl itme şehnÀze
7a ÓÀfıôa] ÓÀfıô AN 253 AE 31a, AN 51b, KN 54b 3a sÿzen] KN sÿzÀn] sÿzen AN; olaydı] ola mı KN 5a şemşìrin] şemşìrden AN
214
254 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Verd-i ruòsÀrın oúurdım dil-i pinhÀn yüzine Hele fetó oldı göñül genci o cÀnÀn yüzine 2 Daàıdup zülfüni saúlar yüzini èÀşıúdan äanki ebrÿ çekilür ol meh-i tÀbÀn yüzine 3 Ser-nigÿn-ı dilim ol zülfi gibi cÀnÀnıñ Hìç ne úÀbil ki günehkÀr dura sulùÀn yüzine 4 Yüz virüp kÀküli başdan çıúarur sevdÀ tek Ne revÀ kim güle ol zülf-i perìşÀn yüzine 5 Óüsne her dem naôarım úılma taèaccüb ÓÀfıô Çoú åavÀb olur imiş oúuna ÚuréÀn yüzine 255 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Felekde kevkeb-i baòtım meh-i tÀbÀna geldükçe TamÀm eyler şeb-i hicrÀnımı noúãÀna geldükçe 2 Bıraúdı òÀk-i èışúa sÀye tek ol meh-i dilzÀrı GedÀ elbette úor yüzin der-i sulùÀna geldükçe 3 Sirişkim şöyle òÿnìdür şeh-i efàÀn ile dem dem Eline nÀvek almış cenk ider müjgÀna geldükçe 4 äabÀ tek zülf-i yÀrı òoş dut ey meşşÀùa-i ruòsÀr Óaõer úıl rişte-i cÀnım çekersin şÀne geldükçe 5 Göñül bezminde cÀnÀnı nihÀn it cÀndan ey ÓÀfıô Meåeldür ÀşinÀlar saúlanur bìgÀne geldükçe
254 AE 31a, AN 52a, KN 55a 2b çekilür] çekilüp AN 5b oúuna] oúuya AN 255 AE 31a, AN 52a, KN- 2a bıraúdı] buraúdı 2b gedÀ] gider AN
215
256 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Òalìlim düşdi dil seyr-i ruòıñda àamz-ı fettÀna Yetişdi Àh u efàÀnım óuøÿr-ı èizz-i RaómÀna 2 Dil-i düşvÀrımı bir kez gören AllÀhu ekber dir Nola İsmÀèilim bir nim nigÀh itseñ bu úurbÀna 3 Eger zemzem lebin depretse anıñ àamze-i tìài MeõÀú-ı laèl ile dem dem deger ol nice biñ úana 4 Esìr-i derd-i vaãl olmuş nice dil mÿy-ı zülfünde Görüp ol muèciz-i óüsnün degişmiş küfrin ìmÀne 5 Raúib-i nÀ-sezÀya ùaène-i sengi nedür atmaú Vuúÿf-ı vaãlda vÀcibdür urmaú ùaşı şeyùÀna 6 O şÿòıñ Kaèbe-i óüsnünde óÀlin bÿs idem dirdim ÙavÀf-ı şemè-i ruòsÀrında gördim yandı pervÀne 7 CinÀyet eylediñ ÓÀfıô ziyÀretkÀh-ı èÀlemde Gerek bir dem virilmek àamze ucundan o cÀnÀne
257 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Çeküp ebrÿların geldi bahÀr-ı óüsn-i cÀnÀne Bi-óamdi’llÀh hele yetdiñ bugün nev-ruz-ı sulùÀne 2 Açılmış gülşen-i óüsnünde yÀrıñ lÀle sünbül gül Gülerler àoncalar yer yer girüp bülbüller efàÀne 3 ŞerÀb-ı laèl-i òÿblarla olup mestÀne èÀşıúlar Ki teşvìr-i óarÀretden ider çün naèra peymÀne
4 Úopardur fitneler yer yer o hindÿ devr-i óüsnünde Ùuùuşdurmuş dili ruòsÀra çıúmış òÀli seyrÀne 5 Şükÿf-ı bÀà-ı óüsn-i yÀr aúıtdı ãu gibi göñlüm TemÀşÀ eyle gel gör bu èacÀyip ãunè-ı yezdÀne 6 äabÀ gösterdi òoş-bÿy-ı maóabbet zülf-i cÀnÀndan
Esìr-i derd-i vaãl oldıú o zülf-i èanber-efşÀne 7 äalubdur başıma bir serv sÀye bÀà-ı èÀlemde
Hele ÓÀfıô yapıştıñ òoş bugün bir pÀk dÀmÀne ÚÁFİYE-i YÁ 258 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 äorınca teşne dil peyàÀm-ı cÀm-ı laèl-i mey-gÿnı Düşüp elden ayaàa cÀn-ı dilden oldı meftÿnı 2 Mey-i maóbÿb-ı sÀzı ãadr-ı bezm-i dilde vaøè itdim
Şemè bir yana ki pervÀne düşer bir yana 3 äubó-dem àonca gibi çÀk-i girìbÀn itsem Yetürür mi güle ol bülbül-i dil efàÀnı 4 Tìà-i àamzeñ beni bìmÀr ideli ey cÀnÀ Bulmadım ol leb-i laèliñ gibi bir dermÀnı 5 ÓikmetuéllÀha muvÀfıú gele ÓÀfıô yüziñ İşidirim dir imiş laèl-i şifÀ LoúmÀn’ı 265 AE 32a, AN 54a, 54b, KN 52b 1a mihr-i] meh-i AE 1b nÿr-ı] rÿy-ı AN 266 AE 32b, AN 54b, KN 51b 1a yine] niye KN, AN 2a diyu anuñ cÀnlar atup ]derdine hem cÀnım atup AN 4b bulmadım ol] bulamadım KN 5a yüzin] bu sözin AN
222
267 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 BahÀr irdi göñül èazm-i gülistÀn idelüm şimdi áam ile cemè olan derdi perìşÀn idelüm şimdi 2 Varalım òÀr-ı àamdan àonçeye èarø idelüm óÀli ŞikÀyetler idüp çÀk-i girìbÀn idelüm şimdi 3 Seóer èazm idelüm bülbül gibi kÀşÀne-i bÀàa Anup evrÀú-ı ruòsÀrunı efàÀn idelüm şimdi 4 Delinse ney gibi sìnen çıúup ÀàÀze èuşşÀúa ÓicÀz’ı seyr idüp èazm-i SifÀhÀn idelüm şimdi 5 Ayaà-ı serve ÓÀfıô eşk-i çeşmiñden revÀn idüp Ki ãu tek sÿ-yı bÀà-ı deşt-i devrÀn idelüm şimdi 268 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Ebr u óüsn içre temÀşÀ ider iken o mehi Perdeveş çekdi ãabÀ yüzine zülf-i siyehi 2 Ne revÀ bizden ırÀà eylemek o mÀhı felek Gehi pinhÀn ider iseñ nigerÀn eyle gehì 3 Kevkeb-i baòtımı kim eylediñ ol devrinde Bilürüm göñlümi zülfine düşürmüşdi rehi 4 Çözme her bir girih-i zülfüni ey meşşÀùa ZÀr-ı èuşşÀúa óaram oldı anıñ her girihi 5 Çeşm-i òÿn-rìze baúup murà-ı dil oynar ÓÀfıô Ditrer elbette gedÀ gördigi dem pÀdişehi
267 AE 32b, AN 54b, KN 268 AE 32b, AN 54b, 55a, KN 52a 5b pÀdişehi] ol şÀhı AN
223
269 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Baña taòt-ı àınÀ mülk-i úanÀèat içredür kÀfì Olup èAnúÀ ãıfat ben anıñ içün beklerim ÚÀf’ı 2 Şikest olmış meger cÀm-ı maóabbet bezm-i èirfÀnda äadÀúat şìşesinde úalmamış çün bÀde-i ãÀfì 3 Tecessüs eyleseñ deşt-i cihÀnı ser-te-ser ey dil Olur mı bir óaúìúatden òaber-efşÀ olan vÀfì 4 Ciger úÀn oldı zaòm-ı tìà-i hicrÀn ile bì-merhem Bulunmaz àÀyr laèl-i yÀrdan ey dil derdiñe şÀfì 5 Yaúup evrÀú-ı óüsn-i yÀre fehm eyle òaù-ı ruòdan Tefekkür eyleyüp ÓÀfıô o sırr-ı nÿnla kÀfı 270 Mefèÿlü FÀèilÀtü MefÀèilü FÀèilün 1 Söyündi nÿr-ı şemè-i emÀnet didikleri Yandı cihÀnda nÀr-ı òıyÀnet didikleri 2 Murà-ı maóabbet uçdı seóer bÀà-ı mihrden Úondı yerine zÀà-ı èadÀvet didikleri 3 Nola mükedder olsa o miréÀt-ı maèrifet äÿret bıraúdı cehl ü óamÀúat didikleri 3 Bìhÿde söz ile dil-i dÿn olup dırÀz Şimdi çekildi lüsn-i feãÀóat didikleri 4 Giymiş zamÀne ãïfÿları cÀme-i riyÀ Çıúdı libÀs-ı ehl-i èibÀdet didikleri
269 AE 32b, AN 55a, KN 52a 2b çün] dürr-i AN 4a bì-merhem] úıl merhem AN 270 AE 32b, AN 55a, KN 52a, 52b 4a ãïfÿları] ãïfìleri AN 6b Óaúda] Óaúdan AN
224
5 BÀzÀr-ı óisset içre kesÀde varur müdÀm Kim ol metÀè-baòş-ı seòÀvet didikleri 6 ÓÀfıô bugün irÀde-i òilÀf oldı muèteber DergÀh-ı Óaú’da úaldı ãadÀúat didikleri 271 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Ey vücÿdı cevher-i esrÀr-ı óikmet maòzeni Maòzen-i zÀtıñ olan èayn-ı risÀlet maèdeni 2 Maèden-i cevher ki senden baòå olur her dem-be-dem Kim anı úılmış ÒüdÀ ehl-i ãafÀya rÿşenì 3 Rÿşen-i hüsniñ münevver úıldı úalb-i tìre[y]i Anıñ içün oldılar pür-tÀb olup Óaú maúreni 4 Maúren-i ehl-i saèÀdet ol ki ol dÀyim seniñ ÁsitÀn-ı òiõmetiñde duta her dem meskeni 5 Mesken-i aèlÀ olup ol dem baña kim ger eger Kÿyım eùrÀfında olsun dirse ÓÀfıô medfeni 272 Mefèÿlu FÀèilÀtü MefÀèìlü FÀèilün 1 Burc-ı bedende dÀà-ı derÿnım úala gibi Tevbe-i nigÀhla ol gözi şehlÀ ala gibi 2 Çıúsa eõÀn baúmaya yer yer nidÀ idüp Ol iftitÀó maòzenine el ãala gibi 2 Devr-i ruòında şÀne-i àam rişte-i dili Görsete òalú içün el ile çekmiş yola gibi
271 AE 33a, AN 55b, KN-, 2a baòå olur] baòå ider AN 4b duta ] döner AE, KN 272 AE-, AN 55b, KN- 1a -] hem úafadÀrı AN
225
4. BÀd-ı òazÀn hecr aşuban bÀà-ı vuãlata äÀàı budur ki berk-i teferrüc ãola gibi 5. Bekle gedükde ãubóa degin úalèa-i viãÀl ÓÀfıô o şÀha maòfice bir yol ola gibi 273 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Göriñ kim taòt-ı mülk-i óüsne mÀlik olmuş ol yÀrı Yürür ceyş-i óabeşveş kÀküli olmış úafadÀrı 2 Melik ecder gibi çevgÀn idüp başın yürür dÀéim Açılmış iki cÀnibden siyeh zülfi èalemvÀrì 3 äanasın gözleri úÀsım leb-i laèli bedìà olmış Virür cenk ehline cilve o şÿòıñ şevú-i ruòsÀrı 4 KemÀn-ı Rüstem’e beñzer úaşı òÀli o gürz-i ZÀl Biñ adam öldürür birden anıñ müjgÀn-ı TÀtÀr’ı 5 NerìmÀn olsa ÓÀfıô nola bu meydÀn-ı èışú içre Olınca ol şehiñ àamze gibi fettÀn silaódÀrı 274 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Nedür bu Àteş-i sÿz-ı derÿna bÀéiå-i bÀdì O şuòıñ defter-i dilde úaçan yÀd olsa bir adı 2 Egerçi nÿş ideydi teşne-dil laèl-i leb-i şìrìn Úomazdı kesmede daàlarda reh-i èışú içre FerhÀd’ı 3 O şÿòıñ àamzesiyle sìnemi taórìr ideydim ger O dem ser-levóadan maóv eyler idim naúş-ı BehzÀd’ı
273 AE 33a, AN 55b, KN 53a 274 AE 33a, AN 56a, KN 52b 1a sÿz-ı derÿna bÀéiå] sÿzÀn-ı derÿn-ı bÀéiå 1b defter-i dilde] defteri dilde AE, AN
226
4 HezÀrÀsÀ dil-i ÀvÀremiñ nÀlişlerin ãubóì äabÀ luùf eyleyüp ol àoncaya èarø it bu feryÀdı 5 Nola miréÀt-ı óüsnüñden temÀşÀ eyleseñ óÀlim PerìşÀn oldı fikr-i zülf ile cemè eyle berbÀdı 6 Ezel èÀşıúlarıñ bünyÀdın urmış nÀr-ı óasretle Kim andan anlarıñ Àteş ki olmış úalb-i nÀ-şÀdı 7 Eger ol àoncadan bÿy-ı vefÀ-yı kÀm alam dirseñ Göñül bÀàında ÓÀfıô pÀsbÀn ol úoyma bir yÀdı 275 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Ne bulur ehl-i fenÀ dilde beúÀdan àayrı Ne görür Àyine-i tende fenÀdan àayrı 2 Baúsa miréÀt-i èiõÀrına o zÀhid göremez Yüzine eyledigi èarø-ı riyÀdan àayrı 3 Zülf-i endìşesine kim ãalar ise sır-ı dil èAúlı yetmez idemez fikr-i óaùÀdan àayrı 4 ÒÀb-ı àafletden açar mı göziñ ey zÀhid-i dÿn Şeb-i èişretde seniñ cÀm-ı ãafÀdan àayrı 5 áamzesi oúına ãabr eyle o kaşı yÀnıñ Hìç naãìb ola mı èuşşÀúa belÀdan àayrı 6 Göz göz it baàrıñı ney gibi ãabÀdan dem ur Evc-i èuşşÀka çıúup itme nevÀdan àayrı 7 áayrı terk eyle nefes ãalma hevÀya ÓÀfıô Ne gerek èÀşıú-ı dem-sÀze hevÀdan àayrı
4a ÀvÀremiñ] ÀvÀreniñ AN 275 AE 33a, AN 56a, KN 52b, 53a 2a zÀhid] şÀhid AN 2b riyÀdan] ziyÀdan KN 5a yÀnıñ] yayıñ AN, KN
227
276 FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Zülfi sevdÀsı ile úıldı o dìvÀne beni Bıraúur her gice bir fikr-i perìşÀne beni 2 Şemè-i ruòsÀrını yaúdıú da şeb-i behçetde Pür-şevúiyle dutar rÿ-be-rÿ pervÀne beni 3 Bezm-i óüsninde gelür gÿşıma vuãlat òaberi İtdi endìşe-i laèl-i lebi mestÀne beni 4 Benem ol ÀşinÀ-ı bezm-i óaúìúat òÀkì Biz de sizler de nev-zÀy şeh dime peykÀne beni 5 Úavs-i luùfıñda dutar tìr-i ümìdin ÓÀfıô Atma ey úaşı kemÀn oú gibi yabÀna beni 277 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Rÿşen itdi dìde-i giryÀnımı èayn-ı èAlì Òoş sevindürdi dil-i nÀlÀnımı èayn-ı èAlì 2 NÀz ile bir nim nigÀh itse eger men zÀrına Çeşm-i òışm ile alurdı cÀnımı èayn-ı èAlì 3 Nice demlerle sirişk-i çeşmime úıldı naôar Hìç almaz gözine efàÀnımı èayn-ı èAlì 4 Bu Óüseyn-i dil şehìd-i KerbelÀ olduàı dem Áh bir kerre göreydi úanımı èayn-ı èAlì 5 Şol úadar èaynı iãÀbet eyler ey ÓÀfıô anıñ Bir nigehde maóv ider ebdÀnımı èayn-ı èAlì
278 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 Göñül çÀh-ı zenaòdÀnıñdadur ey Yÿsuf-ı åÀnì Dem-i fürúatde aàlatma bu çeşm-i pìr-i KenèÀn’ı 2 Òaber virme sücÿd-ı kevkeb-i èışúımda ey meh-rÿ Nücÿm-ı óüsnüñi cemè it perìşÀn itme ióvÀnı 3 äaúın aàyÀr ile seyrÀne çıúma ey ciger kÿşem Seni şÀyed ki ekl eyler raúìb-i gurk-ı yÀbÀnì 4 ZüleyòÀ-i maóabbet aldı vaãlıñ mÀl ile gerçi Ben aldım cÀn ile úıldım vücÿd-ı Mıãr’a sulùÀnı 5 Bıraúdı hecr ile yüzden dili çÀh-ı zenaòdÀna Ümìd-i vuãlat ile beklerim ol çÀh-ı zindÀnı 6 Taãadduú itdügimde kendi cÀnım hem reh-i èışúa MetÀè-ı óüsnüne keyl-i dili úılmış o pinhÀnı 7 Beşìr-i müjde-i pìrÀhen-i dil-ber gelüp ãubóı Ki rÿşen eyledi redd-i baãarla çeşm-i nÀlÀnı 8 Görünce Yÿsuf’ı Mıãr-ı dil-i ÓÀfıô surÿrında Mübeddel úıldı òandÀne o çeşm ile bu efàÀnı 279 FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilÀtün FÀèilün 1 Yaúdı yÀ Rab Àteş-i hicrÀn ile àayret beni Derd-i èışú-ı yÀr eyler dem-be-dem òayret beni 2 Şemè-i ruòsÀr ile göñlüm yandırur bu zülf-i àam Úor şeb-i hicrÀnda her şeb ol şeb-i fürúat beni
278 AE 33b, AN 56b, 57a, KN- 5a bıraúdı] buraúdı AN 8a Yÿsufı Mıãr ] Yÿsıf-ı Mıãr AN 279 AE 33b, AN 57a, KN 55b
229
3 CÀn virüp pervÀne tek şemèine yansam vaãl olup Mÿm gibi dem dem eridür Àteş-i vuãlat beni 4 Dil àam-ı zülfün ferÀàat eyler ammÀ neylesün Depredür sevdÀmı her şeb úoymaz ol rÀòat beni 5 Yüz virüp òÀline bir yerden kopardur fitneler Biñ belÀya uàradur her demde ol Àfet beni 6 Baúsam ol Àyine-i ruòsÀra görsem ãÿretim äÿret-i bì-cÀn ider ol óÀlet-i ãÿret beni 7 Nola ÓÀfıô òÀk-i pÀy-i yÀr oldıysa eger Úadri èÀlìlerden itdi pÀye-i õillet beni
3a yansam] yansa KN 4b sevdÀmı] sevdÀyı AN 5a kopardur] úoparur AN 5b ol] bir KN 6b]ãÿretimi cÀn idüpdür hÀlet-i ãÿret beni AN 7a oldıysa] oldumsa AE
230
[MUSAMMATLAR]
[TERCİè-BEND] 280
MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1
Óakìm u Óayy u Úayyÿm u Úadìm u ÚÀdir u ÚahhÀr èAzìz ü MÀlik ü Óak u Raóìm u ÒÀliú ü CebbÀr èAdemden úıldı peydÀ èÀlemi ol fÀèil-i muòtÀr Anuñ óükmüñdedür eşya eger aòyÀr eger eşrÀr KemÀl-i úudreti mefhÿm-ı iòlÀã içre istiòbÀr NihÀyet yoú anıñ èilmine oldur èÀlemüél- esrÀr Olur muótÀc-ı èÀlem ÔÀhir ü BÀtıñ aña her bÀr Vücÿd-ı bì-naôìre oldı maãnÿèÀtı çün ÀåÀr Nice yüz biñ günÀhı setr ider luùf ile ol SettÀr Ne deñlü var ise maòlÿú iderler heb bunı iúrÀr ÚıyÀm-ıèÀlemiñ dem-dem CenÀb-ı KibriyÀdandur CihÀnda her ne óÀdiå olsa taúdìr-i ÒüdÀ’dandur
2 Yaúın olmaú dilerseñ Óaøret-i Óaúk’ıñ liúÀsına AyÀ itme boyun ãun dem-be-dem tìà-i úaøÀsına Sineñ aç úarşu dut ey dil anıñ tìr-i belÀsına Tefekkür eyle zÀtıñ düşme ol nefsiñ hevÀsına ÓaúÀretle naôar úılma cihÀnıñ bir gedÀsınÀ Özüñ gör cümleden ednÀ ire úadrüñ èalÀsına äaúın aldanma bu ehl-i fenÀnıñ meróabÀsına ÒayÀl-i òÀba beñzer ol irişilmez beúÀsına Yapış MÿsÀ gibi bir mürşid-i kÀmil èaãÀsına Seni yutdurmaya tÀ kim èadüv tek ejdehÀsına O nÿrı seyr idenler sÀkin-i Ùÿr-i SinÀ’dandur Muóaããal úurbet-i MevlÀ bu terk-i mÀ-sivÀdandur
280 AE 33b, 34a, 34b; AN57a, 57b, 58a, KN56a, 56b, 57a, 57b * En doğru maksad 3/2 ÀşinÀ] ÀşiyÀn AN ** İsra gecesi
231
Erişdi úÀbeúavseyne kim oldur úurb-ı ev ednÀ Naãìb oldı aña ancaú cihÀnda rÿyete MevlÀ RisÀlet şemèini yaúdı o nÿr ile yed-i MÿsÀ Lebinden ãordılar Àb-ı óayÀtı Òıør ile èÌsÀ Muóammed maórem-i óaúdur daòi hem èÀlem-i kübrÀ Vücÿd-ı kevniñ esbÀbı faúaù ol meh-liúÀdandur ŻiyÀsı èÀlemiñ nÿr-ı Muóammed MuãtafÀ’dandur
4 Ezel taãdìk idüp iúrÀr iden İslÀm u ìmÀnı Odur kim menbaèüéã-ãıddıú Ebÿ Bekr-i ãafÀ-kÀnı èÖmer FÀrÿú óaúdur itdi İslÀm’ı nümÀyÀnì Úaçırdı mihr-i èadliñ sÀyesi düşdükde şeyùÀnı Münevver eylemiş nÿr-ı hayÀ ol úÀlb-i èOåmÀn’ı Yazup cemè eyledi òïş levó-i maófÿô üzre ÚuréÀn’ı èAlì’dür maèden-i faøl ü seòÀ hem şìr-i YezdÀn’ı èUlÿmuñ bÀbıdur fetó oldı aña èilm-i RabbÀnì Úamu ervÀó aãóÀba irişe dest-i RıêvÀn’ı Ber-À-ber sevmişüz anlarıñ olduú hem åenÀ-òÀnı Olar aòyÀr-ı Àdemdür hem ensÀb-ı èalÀdandur MuãaffÀ sÀde-dillerdür úamusı evliyÀdandur
5 Sürÿr-ı FÀùıma bint-i Rasÿlüñ nÿr-ı èaynını Severüz ôÀhir u bÀùın göñülden óüsn-i vechini äaf-ı Àòirde úalsunlar geçenler ol imÀmeyni HelÀk olsun ser-À-ser ãarf idenler naúd-i kevneyni 5 Bu bÀzÀr-ı maóabbetde åemen efzÀyı dürrini ÒazÀn itdi nübüvvet gülşeninde tÀze verdini Sevindürdi yanan dÀr-ı risÀletde çerÀàını ÓayÀlıú itmedi ceddinden anlar devr-i dÀrını èAdÀvet eylerüz her kim ki úatl itdi şehìdini FedÀ olsun aña cÀnım sever cÀndan saèìdini Olar rÿó-ı muùahhardur ki nesl-i enbiyÀdandur NihÀl-i tÀzeler bÀà-ı vücÿd-ı MurtaøÀ’dandur
6 Óaúa yetmek dilerseñ kendüñi vaøè eyle pinhÀne Ùoúunma kimseye hergiz geçen èÀlemde rindÀne Nedìm it fièl ü úavlüñ ôÀhir ü bÀùında ÚuréÀn’a
3/11 ol] o AN 4/3 FÀrÿú] FÀrÿúì AN; nümÀyÀn] nümÀyÀnì AN, KN 4/10 Ber-À-ber sevmişiz olduú hem anlarıñ senÀ-òÀnı AN 5/5 efzÀyı] efzÀnı AN
232
Dem-i cemèiyyeti èarø eyle her göñli perìşÀne Geçür mihr-i tecerrüd barmaàına pÀdişÀhÀne Zebÿn it diyü nefsüñ mÀlik ol mülk-i SüleymÀn’a ŞifÀ isterseñ ey dil derdiñi èarø eyle LoúmÀn’a Egerçi setr olam dirseñ yapış bir pÀk dÀmÀne Yürü Mecnÿn ãıfÀtında diyeñler saña dìvÀne Ledün èilmin Òıøır’dan ãor yetesün Àb-ı óayvÀna Bu sırrıñ seyri ol Àyìne-i èÀlem-nümÀdandur NigÀh-ı ÓÀfıô’ı bìgÀne ãanmañ ÀşinÀdandur
[TERKİB-BEND]
281 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün
1
Felekveş tÀc-ı devletden başımda bir külÀhım var Şeh-i iúbÀl-i eùvÀra sirişkimden sipÀhım var Yürür pìşimde her dem zülf tek rÀ-yı siyÀhım var Vuãÿl-i kÿy-ı yÀre dÀà-ı dilden şÀh-rÀhım var Benim bu cenk-i èışú içre maóabbetden penÀhım var NihÀn eyler beni dÿd-ı dilimden bÀrgÀhım var Ruò-ı Àyìne-i cÀnÀneye her dem nigÀhım var Şeb-i efkÀr-ı gìsÿ-yı nigÀr içinde mÀhım var Benim genc-i àam-ı óasret gibi bir cilvegÀhım var Baña hem-dem yeter eşk-i nem ile Àh u vÀhım var O kim efkÀr-ı zülfünden olursa úıl úadar òÀlì O şÿòıñ bezm-i óüsnünde diger gÿn ola aóvÀli
2 TemÀşÀ eyler iken rÿ-be-rÿ miréÀt-ı ruòsÀre Kim anda gördügüm ãÿret beni çün eyler ÀvÀre Yazup kilk-i maóabbet òÀne-i göñlümde dìvÀre Nola èarø eylesem derd-i dili dìvÀn-ı dildÀre èAceb fermÀn iderler mi ola ben èÀşıú-ı zÀre Getürsünler bu sÀèat derdmendin bì-vefÀ yÀre Diyem ben de o dem bì-bÀk olup ol òÿb-èìzõÀre İrişdür dest-i raóm ile şifÀ-i vaãlı bìmÀre
281 AE 34b, 35a; AN 58b, 59a, KN 1/3 pìşimde] başımda AN; siyÀhım AE, AN] sipÀhın KN 1/11 O kim efkÀr-ı] Ol kim efkÀre AE 2/2 ÀvÀre] avvÀre KN, AN 2/8 dest] derd AN; ile AE, KN] eyle AN
233
Temennì iderim ol gül degirmez dÀmenim òÀre äafÀyile varınca yüz sürüp ãu gibi gülzÀre Durur kim serv tek bÀà-ı ãadÀúatde olup derbÀn HezÀrÀsÀ idince ãubó-demle nÀliş-i efàÀn
3 Ayaàı úoyma elden dem-be-dem nÿş it mey-i ãahbÀ Yapış bir dÀmen-i pìr-i muàÀne olmadın şeydÀ Dem-i cemèiyyet ile bezm-i göñlüñ ide gör tenhÀ Başıñda var iken ùÿl-i emel zülfi gibi sevdÀ Mey-i gül-gÿn ile cÀm-ı dili úıl lÀle-i óamrÀ BelÀ-yı èışú ile tÀ sen olasun èÀleme rüsvÀ Yüri Mecnÿn olup deşt-i belÀda isteyü LeylÀ KemÀl-i rütbe-i èışú ister iseñ úılma hìç daèvÀ Leb-i laèl ile mestÀne olursın gerçi sen ammÀ İfÀúatle nişÀn-ı òÀùır it endìşe-i ferdÀ Bu bezm-i èÀlem-i ehl-i ãafÀda ola gör sÀúì Ki tÀ sen nìk nÀm ile olasın óaşre dek bÀúì
4 ÒalÀã eyler iseñ murà-ı dili ger dÀm-ı dünyÀdan Düşer bir ÀşiyÀn-ı èulve şÀò-ı naòl-i ùÿbÀdan Bihişt-i óÿr ü àılmÀn ister iseñ fièl-i aãfÀdan Teleõõüõ idemezsün ol úadar dìdÀr-ı mevlÀdan Reh-i èışú içre Mecnÿn tek temennì eyle LeylÀ’dan Yanup pervÀneveş nÀr-ı ruòa şemè-i mücellÀdan Eger kim zerre alsañ ÀftÀb-ı èÀlem-ÀrÀdan Yine bir gün görürdiñ pertev-i çerò-i muèallÀdan Gör ol siór-i óelÀli ejdehÀyı cÿb-ı MÿsÀ’dan Úulaàıñ dut ãadÀ-yı nefóa-i ióyÀ-yı èÌsÀdan Diyeler rÿóıña raómet bu ãanèatkÀh-ı ióyÀdan Nice mevtÀları úılmış diri bu dÀr-ı dünyÀdan
5 èAceb bu şuèle-i Àhım o mÀha ide mi teéåìr Şeb-i fürúatde úıldım fikr-i zülfün boynıma zencir Benim ol Àteş-i ruòsÀrı úıldı çehremi taàyìr Ezel kÀtibleri sevdÀ-yı zülfün eylemiş taórìr Ser-i èuşşÀúa naúş-ı èÀrıøından gösterür taãvìr
3/2 bir] –AE, AN 3/5 lÀle-i] lÀle tek KN 3/6 sen] kim KN 3/12 nìk nÀm] nìgÿ nÀm AN 4/10 ióyÀ-yı] ióyÀna KN5/4 zülfün] zülfi AN, KN
234
Bu resm ile ola ÓÀfıô cihÀnda dem-be-dem teşhìr Òat-ı ruòsÀr ile vefú eyleyüp úalbiñ ide tesòìr Ne òÀletdür ki ceõb idüp úıla senden yine tenfìr Meger pìşÀn-ı dilde cÀrì olmış òÀme-i taúdìr Bu sırra vÀúıf oldı kim ide taèrìfini tenkìr Olup òÀmuş miréÀt-ı ruò-ı yÀre nigÀh eyle Egerçi vech-i luùfun ister iseñ her gün Àh eyle
[TERKİB- BEND]
282 Mefèÿlü MefÀèìlü MefÀèìlü Faèÿlün
1 äanmañ bizi kim zÀhid-i peymÀne şikestüz Biz úÀlÿ belÀda selef-i cilve elestüz CÀm-ı nefesi úudsi alup bezm-i ÒudÀ’dan ÒuşyÀra óaúìúatle dem-a-dem yine mestüz Bu maòzen-i göñlümdedür ol genc-i ilÀhì Ey òïca ãaúın añlama bizler tehì destüz Maènìde maúÀm-ı der-i derkÀh-ı muèallÀ ÔÀhirde velì òÀk-i rehüm gerçi ki pestüz DaèvÀ-yı vücÿd eylemezin sen gibi zÀhid Bu èÀlem-i fÀnìde fenÀyuz ki ne hestüz Veél-óÀãıl[ı] mevcÿd olan ol èÀlì ÒudÀ’dur Óaú’dan òaberi olmayanıñ õÀtı fenÀdur
2 EflÀk murÀdıñ idüben èaksiñe devrÀn Ol mÀh-ı maóabbet gehi noúãÀn gehi tÀbÀn Òurşìd-i saèÀdet ùoàa mı maşrıú-ı dilden Pür-nÿr ide bu vech-i zemìn-i dili óayrÀn Burc-ı felegi seyr ideriz her ser-i mehde Yılduz ãayuban gÀh oluruz òÀkle yeksÀn Ahım şerer-i dÿd-ı siyÀhımla ãaçıldı Olmış biri aòter birisi ebr-i perìşÀn BÀrÀn-ı teàÀfül ki yaàar eşk-i nemÀsÀ YÀ Rab bu taóayyürde úalur mı dil-i nÀlÀn Òurşìd-i àamı maàrib-i luùfıñda úarÀr it Ben òÀke baúÿb kevkeb-i úurbıñı niãÀr it
5/8 úıla yine senden tenfìr] yine senden úíla taàyìr KN] Ùılısm-ı ism-i aèôamdan raãadla bir ider tedvìr AN 282 AE-, AN 59b, 60a, 60b, KN-
235
3 Ey dil ãaúın aldanma bugünüñ keremine ŞÀyed ki kerem diyü irersün elemìne Bir cÀhil-i nÀ-dÀnı ser-efrÀz ide ol çerò Biñ èÀúıl-ı dÀnÀyı alur zìr-i zemìne Úor èÀşıú-ı dil òasteleri tìre-i hecre Úoymaz seni rÿşen ùarafdÀr-ı emìne Bülbül gibi gülzÀr-ı feãÀóatde terennüm İtseñ sükÿt itdirür ol zÀà-ı àamına Ey çerò bizi dÿr eylediñ ol kem naôarıñda HÀéìle gerekmez naôarım Óaúú óaremine DünyÀda vü èuúbÀda olam derse şu rÀóat İtsün umÿrındaki daèvÀyı ferÀàat
4 Zülfi didügüñ ehl-i dile mÀr-ı eceldür DünyÀda heves eyleyene ùÿl-i emeldür Evc-i felege çıúsa da ol tÀb-ı murÀdıñ Ol çeròa icÀbet ki döner ãoñu eúaldür äanmañ ki bÀèiå ola bu eşyÀ-i muãannaè MiréÀt-i beúÀya bu fenÀ veche meåeldür Gün gibi geçersin felegi gicelemezsin Ol ehl-i riyÀ egleñe bìhÿde èameldür Bu zinde-i dünyÀda yeriñ bir nefes ancaú Ol Leyle-i Úadr’e irene rÿz-ı ezeldür Ebrÿ gibi aèlÀ güõer olma ãaúın ey òÀk BÀrÀn tevaøøuè ide tÀ kim seni òoş pÀk
5 İsterseñ eger ide o meh saña tecellÀ Ayìne-i ãunèunda anıñ eyle temÀşÀ MiréÀt-i dile baú göresin rÿéyet-i BÀrì TÀ nÿr-ı ÒudÀ ile göñül ola muãaffÀ Şemèiyle vücÿdıñ ger eger maóv ider iseñ PervÀne-i cÀn devr ide ol vuãlat-ı aèlÀ ÓÀfıô ne ki yÀra naôardan naôar eyle ŞÀyed göz idüp vuãlatına eyleye ìmÀ YÀ Rab seniñ emriñde o ser rişte-i èÀlem Ol rişte-i naôm it yem-i dilden dür-i yektÀ Ol raèd-ı hevÀ ile àamÀm-ı àamı çÀk it BÀrÀn-ı maóabbetle dili cÀnımı pÀk it
236
6 Meyl eyleme fÀnì olana ey dili meftÿn HicrÀn elemi èÀúıbet eyler seni maózÿn EsbÀb-ı hevÀdan çek eliñ ãalma ayaàıñ Her bezme varup ãor leb-i laèl-i mey-i gül-gÿn äÀúì cigerim úanı ile sÀàarı pür úıl Meclisde kim ol baàrı yanıú seyr ide úÀnın Ger şÀh olur iseñ yine encÀmı ölümdür Sÿd eylemez ol zìnet-i dÀrÀt-ı digergÿn Ger sende eger var ise bir cevher-i úurbet äarrÀf-ı selÀmet vire tÀ úıymet-efzÿn TÀ sen olasun şöyle pesendìde-i sulùÀn Bir laóôa dirìà olmaya senden yed-i iósÀn
[ON İKİLİK]
283 Mefèÿlü MeèfÀilü MefÀèilü Faèÿlün
1 Geldim tapuña yalvarı yÀ Òaøret-i AllÀh Redd eyleme ben bende-i mücrìmiñi ey şÀh AèdÀlarıñı úılma yoluñda baña hem-rÀh Kÿyuñ dolaşur sÀéil-i dil şÀm u seóer gÀh Ben bì-kese bÀb-ı keremiñ fetó ola nÀgÀh Bir rÿy-ı siyeh geldi saña eyleme ikrÀh Göster baña bir nÿr-ı hidÀyet olam ÀgÀh Úor rÀh-ı êalÀletde beni bu dil-i güm-rÀh Úaldım müteóayyir şeb-i àamda baña bir mÀh Vir ki bulayın vuãlat-ı àufrÀnıña bir rÀh YÀ Rab nola Àòir bu benim óÀl dilim Àh LÀ-óavle velÀúuvvete illÀ billÀh*
2 Yoúdan beni var eylediñ ey ÒÀlıú u CebbÀr Sen mevcud-ı èÀlemsin ezel ÚÀdir ü ÚahhÀr Bu keşt-i göñül baór-ı meèÀãìde giriftÀr Gird-Àb-ı belÀdan kerem-i mevc ile úurtar Bülbül gibi ol bÀà-ı nedÀmetde göñül zÀr Bu àonca- i nefsim beni çün eyledi pür-òÀr
283 AE 35a,35b; AN 60b, 61a, 61b, KN 59b, 60a, 60b 1/1 tapuña] úapuña AN 1/9 úaldım] úaldı AN] úıldum KN * Allah’tan başkasında güç ve kudret yoktur.
237
Gösterdi baña bu denì dünyÀ gül-i ruòsÀr PervÀne göñül şemèine yanup oldı hevÀdÀr El bir idüben nefs ile şeyùÀn-ı sitemkÀr Aldı ayaàım óìle idüp ol div-i mekkÀr YÀ Rab nola Àòir bu benim óÀl-i dilim Àh LÀ-óavle velÀúuvvete illÀ billÀh
3 İtdim güher-i èışkıñı genc-i dile pinhÀn EvøÀà-ı ùılısmı dem-i rüsvÀlıà-ı åüèbÀn DeryÀ-yı dili geşt-i hevÀñ eyledi cevlÀn Her bir ùarafın bend ider ol silsile-i cÀn Bülbül gibi dil maèrifetiñ bÀàını seyrÀn Eyler seóerì àonce-i sırrıñ içün efàÀn Áşufte göñül revnaú-ı zülfüñle perìşÀn PervÀne olup şemèine yandı dil-i nÀlÀn Bu bÀde-i cürmüm ben’ ider vÀlih ü óayrÀn äun cÀm-i ifÀúat baña dil úalmaya sekrÀn YÀ Rab nola Àòir bu benim óÀl-i dilim Àh LÀ-óavle velÀúuvvete illÀ billÀh
4 Úılsam nigehi ãafóa-i miréÀtı cemÀle Andan görünür vech-i tecellì-i celÀle Òurşìd-i cemÀliñ dili döndürdi hilÀle Endìşe-i zülfüñle düşer mÿy-ı òayÀle Bu tÀb-ı èömr çeròa uyup vardı zevÀle Girmez mi o meh hÀle-i Ààÿş-ı viãÀle Úaldı heves-i laèlüñ ile elde piyÀle Men teşneye ãunãan nola bir cÀm-ı zülÀle Úapuñ işigün bÿs ide geldim bu kemÀle Bir kez naôar itseñ nola ben òÀk-i melÀle YÀ Rab nola Àòir bu benim óÀl-i dilim Àh LÀ-óavle velÀúuvvete illÀ billÀh
5 YÀ Rab nice bir òaøretiñe èarø-ı şikÀyet El-úıããa yüzüm úalmadı sen eyle èinÀyet Her kime idersem süòan-ı óÀl-i óikÀyet
2/8 şemèine] şemèa AN, KN 3/5 dil] ol AN 3/6 eyler] eyleAN 4/2 andan] anda AE 4/8 teşneye] teşnei AE
238
İbrÀz-ı tekellüm idemez nuùú ile àÀyet DaèvÀ-yı niyÀzımda baña olsa óimÀyet İósÀn-ı icÀbet daòi eylerdi kifÀyet Úıldımsa reh-i Kaèbe-i èışúıñda cinÀyet ÚurbÀn ola dil itdi ãafÀyile sièÀyet Vir ÓÀfıô’a ey pÀdişehim biñ hidÀyet İster ki bula faøluñ ile rÀh-ı velÀyet YÀ Rab nola Àòir bu benim óÀl-i dilim Àh LÀ-óavle velÀúuvvete illÀ billÀh
Óamle úıldı àamze-i òÿn-òÀr ile bir şeh-süvÀr Kim beni deşt-i maóabbet içre itdi òÀksÀr Getürüp bÀzÿ-yı çeşm-i Àfetün ol gül-èiõÀr Pençe-i murà-ı dil eyler ÀşiyÀnıñdan şikÀr Nìze-i óüsniyle mülk-i cismim itdi tÀr-mÀr MübtelÀyım bir şeò-i òÿbÀna ben bì-iòtiyÀr áamze-i cellÀdına her dem nigÀh itmekde yÀr äan èAlìyü’l-MurtaøÀ dutmış elinde Õüél- fiúÀr
2 Zülf ile bend eyleyüp eyler benimle úíl u úÀl Laèl-i nÀbıyla cevÀb idüp baña úoymaz suéÀl Mÿya döndürdi dili sevdÀ-yı gìsÿ-yı òayÀl Bir nigÀh-i dil-firìbi eyledi Àşüfte óÀl Olmışam òavf-ı òadengünden anıñ ben bì-mecÀl Ol semend-i şìve-i nÀz ile úıldı pÀy-mÀl áamze-i cellÀdına her dem nigÀh itmekde yÀr äan èAlìyü’l-MurtaøÀ dutmış elinde Õüél- fiúÀr
5/5 niyÀzımda] niyÀzìde KN 5/8 ãafÀyile siÀyet]ãafÀ Merve sièÀyet KN 284 AE 35b, 36a; AN 61b, 62a, KN 57b, 58a 1/3 ol] o AE 1/5 cismim] cism AN 2/2 nÀbıyla] nÀb ile KN, AN3/6 şÀhÀne] şÀneye AN] AE -
239
3 Ol dil-Àver úıldı êarb-ı dest-i óüsniyle òarÀb Úalèa-i dilden serÀ-yı èışúıma fetó itdi bÀb áÀret-i mülk-i dil-i cÀn itmege eyler şitÀb Tob-ı istiànÀ ile burc u beden oldı türÀb Naèra-i cevri esÀsun cisme ãaldı ıøùırÀb Zülfüni ùuàrÀ idüp şÀhÀne refè itse niúÀb áamze-i cellÀdına her dem nigÀh itmekde yÀr äan èAlìyü’l-MurtaøÀ dutmış elinde Õüél- fiúÀr
4 Tìr-i müjgÀnın úaçan gösterse ol úaşı kemÀn Ùarfetüél-èayn* içre úoymaz èÀşıú-ı bì-dilde cÀn Nola úılsam sìne-i mecrÿóımı aña nişÀn Ben siperveş bÀzu-yı cevr-i belÀda her zamÀn Süfte-i sìnemden aàlar dem-be-dem zÀr ile úÀn Bir nigehde úatl ider biñ èÀşıúı virmez amÀn áamze-i cellÀdına her dem nigÀh itmekde yÀr äan èAlìyü’l-MurtaøÀ dutmış elinde Õüél- fiúÀr
5 Nìze-i cevrin alup çıúsa o şeh meydÀnına Ùaène-i tià-i maóabbetden varılmaz yanına MübtelÀ-yı èışú olsun kim úıyarsa cÀnına Dil şehìd-i kÿy-ı dil-ber laèlin ister úanına YÀ şifÀ-yı vuãlat olsa derdimiñ dermÀnına ÓÀfıô-ı bì-çÀre rÀm oldı anıñ fermÀnına áamze-i cellÀdına her dem nigÀh itmekde yÀr äan èAlìyü’l-MurtaøÀ dutmış elinde Õüél- fiúÀr
3/7 cellÀdına] òÿn-òÀrına KN şeklinde bütün şiirde. *Bir dakika bile geçmeden, göz açıp kapayıncaya kadar.
Óarìr-i èışúı tekvìr itmemişdim çerò-i ibrÀze Úalup eøàÀåı aólÀm üzre úoydım óoúúa-i rÀze Virüp naúd-i dili geçmiş iken bir cÀy-ı mümtÀze Yine düşdi göñül bir dÀm-ı zülf-i şÿò-ı àazzÀze Anıñçün murà-ı dil ãubó-ı dem ile eyler ÀàÀze
2 Açıldı yine çÀrsÿ-yı maóabbet içre dükkÀnım MetÀè-ı óüsnüni gördim óarìre döndi ebdÀnım İdince yÀr ile bÀzÀr olur begense hemyÀnım
BenÀn-ı dürr ile işler fetìl-i rişte-i cÀnım Úılup vech-i maóabbet birle dürc-i èışúa şìrÀze
3 Göñül bì-hÿş olur ol dem anıñ dolÀb-ı sÀzında Nola büklüm büklüm olsa iplikveş niyÀzında Ger itse naúş-ı zerrìn rişte-i èışú-ı mecÀzında Eger müjgÀnlarım sÿzen olaydı dest-i nÀzında Dutardım merdüm-i çeşm üzre anı tÀze-ber-tÀze
8 Baña genc-i àam içre aàlamaz hìç dìde-i pür-nem Delünür naème-i nÀzıñla her dem ney gibi sìnem Sen aàÀz eyleseñ nÀze şehÀ ben olamam ebsem Çıúarma evc-i èuşşÀúa nevÀdan ey hüseynim dem MaúÀm-ı ÓÀfıô’ı fehm eyle gel meyl itme şehnÀze
[MUHAMMES] 286 MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1 İrince rÿóı úudsüñ nefóası Meryem’de èÌsÀ’ya O dem bir muàbece ãaldı başıma serv tek sÀye áam-ı hecriñle o leşker dem urdı rÿó-ı ióyÀya Egerçi virdiñ ise göñliñi ferzend-i tersÀya Varup vire niyÀz ile yüziñ sür LÀt u èUzzÀ’ya 2
ŞerÀb-ı laèl içün ùutsa nola destimde zerrìn ùÀs Ki ta nÿş eyleyem devr-i ruòunda úalmaya dil yÀs Çıúÿp rÿz-ı eóad mestÀne seyr eyler iken nÀs Geçerken reh-güzÀrından saña dirlerse ol şermsÀr Eliñi göğsüñe úoyup di hÀ gir tam kilìsÀya
6/5 ùuşam] düşem AN 286 AE-, AN-, KN 55a Derkenar
242
3 Yaúınca şuèle-i Àhımla oldım nÀrı uòdÿdı Muèanber kÀkülin perçìn içün úoydım dili èÿdı Çıúup èÌsÀ’ya èarø eyle benim aóvÀlimi dÿdı [Metinde bu satır eksik]* Yüziñe göziñe sürüp duèÀ eyle MesìóÀ’ya 4 Anıñ perhìz-i èışúından tenÀvül itmesem hìç mÀs Ki tÀ èıyd-ı viãÀle irdüginde çekmeyem hìç yÀs Urınca tÀcı başına úulaàı menkeli elmÀs Tebessümle nigeh idüp diken iç úadr-i ger nÀs Di sende kìs kìs ger tam ki òoş gelsün dil-ÀrÀya 5 Ne müşgil[-] maóabbet derdi ÓÀfıô bu nice sevdÀ Ki uymuş bir müselmÀn ùıfl-ı tersÀya olup şeydÀ NamÀz içinde görmüş ol döger sìne ider ìmÀ O tersÀ beççeniñ èışúına úılmış dìnini yaàmÀ HevÀyì gibi naãrÀnì gelür mi deyr-i dünyÀya *
[TAHMİS] 287* Taómis ber hurÿfüél-hecÀé MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün MefÀèìlün 1
DehÀn-ı kÀmımı dem-beste itdi àonca-i raènÀ ZebÀn-ı Àhımı úıldı güşÀde bülbül-i şeydÀ Gözümden èÀlemi dÿr eyledi ol nergis-i şehlÀ Beni sevdÀ-yı zülfüne ãalubdur sünbül-i sevdÀ Bu dÀà-ı óasret ile sìne yer yer lÀle-i óamrÀ
2 Olur ebrÿ baóÀr-ı fürúatiyle eşk-i nem seyl-Àb FirÀz-ı bÀm-ı èışúımdan ferÀvÀn oldı çün mìzÀb İóÀùa eylemiş baór-ı firÀúım cünbüş-i gird-Àb HevÀ-yı vaãl ile bu àarúa-ı yemden olur bì-tÀb Meger bir muèciz-Àmiz ola keştì-i NÿóÀsÀ
* 4. mısra metinde eksik. 287 AE 37a, 37b, 38a, 38b; AN 64a, 64b, 65a, 65b, 66a, KN- * Şair bu şiirin her bendinde elif-banın her harfini sırasıyla kafiye olarak sıralamıştır. 1/5 yer yer] bir bir AN
243
3 Taèallüú itdügi dem òÀk-i mümtÀze yed-i úudret ZülÀl-i mÀye-i èışú ile taòmìr oldı bu ùìnet NümÀyÀn oldı miréÀt-i ÒudÀ’dan bir güzel ãÿret Ser-i sevdÀda tÀc-ı èışú elinde milket-i behcet Bu vech ile ki maèlÿm oldı oldur èÀlem-i kübrÀ 4 Benim sÿz-ı derÿnım ol şehiñ ruòsÀrına bÀéiå Ki Àteş olmasa olmaz anıñ envÀrına bÀéiå MüheyyÀ eylemiş laèl-i lebin güftÀrına bÀéiå Müzeyyen gülşen-i óüsnün idüp dìdÀrına bÀéiå Bu bir óÀlet ki àayrı yoú naôìri óÀlet-i uòrÀ 5 O vefú-i òaùù-ı èÀrıø gevher-i laèlle ùılısım-ı genc Siyeh zülf ejdehÀveş çìn çìn üstünde resm-i genc Òaù-ı ruòsÀrını evrÀd idüp fetó eyle vesm-i genc Dil-i èuşşÀúı pinhÀn itdügi çün oldı ism-i genc èAceb mi gevher-i èışúın iderse ehl-i dil iòfÀ 6 İdüpdür istièÀre ol mehiñ nÿr-ı èiõÀrın ãubó Anıñçün gösterür hengÀm-ı bÀm ile nehÀrın ãubó Şeb-i zülfünde ol mÀhıñ yine alur úarÀrın ãubó Ser-i nÿrun ãalup ol dem ider terk-i diyÀrın ãubó áarìbiñdür anı bir òïşca dut ey şÀh-ı hüsn-ÀrÀ 7 ŞuèÀè-ı şuèle-i şems ü úamer nÿrından enver ruò Göñül üzre muşaèşaè zìnet-ièÀlemden ezher ruò Benim dÀà-ı derÿnım lÀle-i óamrÀ tek aómer ruò PerìşÀn eyleyen zülfi gibi èuşşÀúı ekåer ruò Nedür bu dildeki atş ser-i èÀşıúda olan sevdÀ 8 Dutup nabø-ı dil-i bìmÀrımı dir óÀzıú-ı üstÀd ŞifÀ mümkün degül emrÀø-ı èışúa kim odur hem-zÀd Úaçan òandÀn olur yÀ Rab viãÀliyle dil-i nÀ-şÀd HezÀrÀsÀ bu dil-i murà ãubó ile ider feryÀd Ùulÿè idüp murÀdım şemsi gide ôulmet-i ferdÀ
3/2 ile] içre AN 4/5 naôìri] nazìr-i AN 6/2 yÀ meyle] bÀm ile AN 6/4 ãalup] alup AN 8/5 ôulmet-i] ôulmete AE
244
9 Müretteb naúş-ı óüsnüñ eyleyen naúúÀş o bir üstÀz Ki her bir tìà-ı naúşı rişte-i cÀna olur cezzÀz FerÀmuş itdirür õevú-i cihÀnı virmesi ezzÀz MetÀè-ı vaãlı çün naúd-i dil-i cÀnı ider enbÀz Cemìè varımı evvel çeşm-i TÀtÀr eyledi yaàma 10 İçüpdür úanımı mey tek o mest-i laèl-i pür-sükker Göz idüp àamze-i cellÀdına ol dem çeker òançer äadÀ-yı nÀz ile dest-i cefÀ ãalup hücÿm eyler Vücÿd-ı göñlümi göz göz ider ney gibi ser-tÀ-ser Derÿnumdan olur her demde biñ dürlü ãadÀ peydÀ 11 MaúÀm-ı evce çıúsa her seóer Àhım idüp şehnÀz Gelür gÿş-ı dile sÿy-ı maóabbetden nice ÀvÀz Beni üftÀde-i òÀk-i derinden eylemiş mümtÀz ÒazÀéin bu firÀúa eyledi ben èÀşıúı hem-rÀz Anıñçün nice dil-sÿz-ı àazeller eylerim inşÀ 12 Bugün bÀà-ı maóabbetde hemÀn bir dÀnedür nergis Süzülmüş èayn-ı efsÿnı iken mestÀnedür nergis Óaõer úıl çeşm-i òışmından ki bir dìvÀnedür nergis Naôardan ãaúlasun cÀm-ı zerìn peymÀnedür nergis Olınca bÀde-nÿş olmaú gerekdür sÀàar-ı ãahbÀ 13 Úubÿr-ı sìnem oldı ol kemÀñ ebrÿya bir tìr-keş Dili şems-i firÀúında hilÀle döndürür mehveş NişÀn-ı nÀvek-i müjgÀn çeşm-i yÀre bir afóeş O bìgÀne teraóóümle dil-i meşóÿnımı Àlveş Disünler Àferìn aókÀm-ı èışúı eylediñ icrÀ
10/2 ol dem] elde AN 11/3 òÀk-i] òÀki AN 13/2 dili şems-i firÀúında] dil-i firÀúından AE
245
14 Olan miréÀt-ı ruòsÀra nigÀh-ı yÀrda vech-i òÀã äafÀ kesb eyleyen Àyìne tek ol yüze yüz iòlÀã Çıúar dürr-i maóabbetden yem-i èışúa olup àavvÀã O çeròÀsÀ olursıñ mÀh-ı ruòsÀrı içün raúúÀã Görürsün nice gün bir sÀèat içre kim idüp aãvÀ 15 ZiyÀde eyledükçe óüsn-i zìbÀsunda an feyyÀø FiàÀnın arturur bÀà-ı belÀda murà-ı cÀn feyyÀø Reh-i èışúında rüsvÀlıà[ı]* ider elbet nişÀn feyyÀø Ne òoş ehl-i ãafÀya virdi bu şöhretle şÀn feyyÀø NihÀn-ı çeşm ile ol ehl-i diller eyledi eyledi ìmÀ 16 ŻiyÀ-ı èÀrıøı zülf-i perìşÀn[e] olınca òılù Leb-i laèli zebÀn-ı şekker-efşÀne olınca òılù áam-ı èışúı o cÀnÀnıñ dil-i cÀna olınca óılù Benim dÿd-ı derÿnım şemè-i sÿzÀna olınca òılù Nice mümtÀz olur eøàÀå u iólÀm olsa bir eşyÀé 17 Oúuyup òaùt-ı ruòsÀrıñ riyÀ söylersin ey vÀèiô FerÀmuş eyleyüp kendiñ baña söylersin ey vÀèiô Düşüp zülfi hevÀsına hevÀ söylersün ey vÀèiô PerìşÀn eyleme òÀùır òaùÀ söylersin ey vÀèiô Benim òÀùır-nişÀnımdur o maènÀ-yı òaù-ı ùuàrÀ 18 Yanup taúlìd ider şemè-i ruò-ı cÀnÀne olmış şemè äalar başın hevÀ-yı zülf ile mestÀne olmış şemè Şeb-i vuãlatda ol Àteş ki pervÀne olmış şemè Başında var ki sevdÀsı meger dìvÀne olmış şemè Nedür bu şemè-i dilde kim o sevdÀ-yı ser-i bÀlÀ
14/5 aãvÀ] eùvÀ AN 15/5 ehl-i] ehle AE *[ı] Vezinde fazlalık oluşturuyor. 16/4 dÿd-ı] derd-i AN 18/4 başında] başımda AE 18/5 ser-i] serì AN
246
19 Çeúildi tìà-i èışú ile bu sìnem üzre yer yer dÀà ÇerÀà-ı Àhımı her şeb ãanasun itdiler pür-yÀà Feraó kesb eyleyüp defè-i àam içün seyr iderken bÀà ŞikÀr itsem diyü murà-ı dile zülfünden itmiş aà Güzel ãayd eylemek ol dÀm-ı tezvìr olmasa ammÀ 20 Benim gevher-fürÿş-ı èışú o laèl -i yÀre çün ãarrÀf NiåÀr-ı çeşm-i göñlümden güherler zeyn olupdur úÀf İrişdim kÿh-ı derd-i èışúa kimse urmasun hìç lÀf Teveccüh kıldıàı demde kaøÀya nÿnla hem úÀf Ôuhÿr iden ùılısm-ı ism-i aèôamdan budur esmÀ 21 ŞuèÀè-ı şuèle-i dÀà-ı derÿnımdur ser-À-ser berú Felekde seyr iden ebrÿ degül dÿd-ı siyÀh-ı zerú Nüzÿl iden zemìn-i göñlüme bÀrÀn-ı çeşm-i sevú Olur elbette giryÀn eyleyen baór-ı viãÀle àarú Seni pÀú eylemez pÀk olmadıúça ol yed-i deryÀ 22 áınÀ ister iseñ ey faúr-ı göñlüm it àınÀyı terk BeúÀ seyr eyleyem dirseñ gel eyle sen beúÀyı terk Gerek õevú ile olsun cennet-i der-i liúÀyı terk LiúÀ bezmin murÀd eylerseñ eyle mÀ-sivÀyı terk Yitürsin bir murÀda àayrilerden itseñ istiànÀ 23 Alupdur renà-i bì-mÀnendini ruòsÀr-ı yÀrdan gül CefÀ-yı òÀr ile renàìn alup rüsvÀy olur bülbül Úaderdür baàrını sevdÀ-yı fikr-i zülf ile sünbül Úızarmış mest olup laèl-i lebine meyl idince mül Anıñçün nÿş iden bì-hÿş olup dÀéìm ider àavàÀ
19/2 dÀà] yaà AN 19/4 itmiş] atmış AN 20/4 úıldıàı] úıldÿàı AN 21/1 derÿnımdur] derÿnımdan AN 22/3 der-i liúÀyı] óÿr-liúÀyı AN
247
24 ÙavÀf-ı Kaèbe-i óüsnünde oldım teşne-i zemzem Òaber virdi óayÀt-ı cÀvidÀnından baña gül-fem äanasun düşdi evrÀú-ı gül üzre yer yerin şeb-nem Dil-i pejmürdeyi ióyÀ idüpdür èÌsì-i Meryem Bu nefóa ruò-ı úudsüñ nefòasıdur nefòa-i ióyÀ 25 Ne mümkin òÀùırım cemèiyyeti zülf-i perìşÀndan Künÿz-ı gevher-i esrÀr açılmaz èazm-i åüèbÀndan Varılmaz buúèa-i Ùÿr-i SìnÀéya nÀr-ı sÿzÀndan Ùarìú-i seyr-i dìdÀr iste gel MÿsÀ bin èİmrÀn’dan èAãÀsı defè-i aèdÀdur şuèÀè reh-i yed-i beyøÀ 26 ÒıùÀdan bÿy-ı gìsÿsın ki almış minòar-ı Àhÿ Òoten deştinde anıñçün bıraàur nÀfe-i òoş-bÿ Felekde óalúa óalúa dÿd-ı Àhımdan olur ebrÿ Beni bÿy-ı viãÀliyle tebaòòür itmez ol meh-rÿ Néola yaúsa derÿnım Àteşinde èanber- i sÀrÀ 27 PerìşÀn òÀùırım baúdıúça ol zülf-i perìşÀne PerìşÀn oldıàım luùf it ãabÀ èarø eyle cÀnÀne Aña rÿşeñ degül mi úaldıàım şemèinde pervÀne Şeb-i hicrÀnda maóv oldı vücÿdım yana giryÀne CemÀliñ şemèi dÀéimdür yanar pervÀneler maóøÀ 28 SelÀùìn hem dil-ÀrÀnıñ müretteb oldı dìvÀnı MurÀd üzre yazıldı èarø-ı óÀliñ ile efàÀnı Buyurmış óükm-i esrÀr-ı òaù-ı zülf-i perìşÀnı Virilmiş çünki ey ÓÀfıô viãÀle úaùèì fermÀnı İt imdi mühr-i ãamt ile maóabbet defterin imøÀ
24/1 tavÀf-ı]tarÀf-ı AE 24/2 cÀvidÀnından] cÀvidÀnında AE 24/4 èÌsì-i Meryem] èÌsÀ vü Meryem AN 25/1 zülf-i] zülfi AN 26/4 viãÀliyle] viãÀl ile AN 27/4 giryÀna] kim yana AE 28/1 -hem AE, AN +
248
[TERCİè-BEND] 288 Murabbaè ber vech-i terciè FeèilÀtün FeèilÀtün FeèilÀtün Feèilün 1 Nice bir ãabr ideyim èışú odına cÀnÀnım Yetüşür göklere her şebde benim efàÀnım Baña cevr eyleme gel başıñ içün sulùÀnım Áteş-i èışúıñ ile yandı dil-i nÀlÀnım Hele cÀnım biricik yüzüme baú bì-cÀnım O siyeh çeşm ile ebrÿlarıña óayrÀnım 2 Çekdi kim müjdeleriñ bu sìneme çoú dÀàlar Saña baúdıúça gözüm dìdelerim úan aàlar Eşk-i çeşmim òam-ı ebrÿñ ile durmaz çaàlar SebzezÀr oldı gözüm yaşı ile tìr aàlar Hele cÀnım biricik yüzüme baú bì-cÀnım O siyeh çeşm ile ebrÿlarıña óayrÀnım 3 Düşdi gül-ruòlarıña bülbül-i dil àonca-dehÀn äubó-demlerle olupdur işim Àh ile fiàÀn Açıl ey àonca-femim dil ola bir dem òandÀn Nola vaãlıñla anı bir gece itseñ mihmÀn Hele cÀnım biricik yüzüme baú bì-cÀnım O siyeh çeşm ile ebrÿlarıña óayrÀnım 4 Naúdi cÀnım reh-i èışúıñda niåÀr eylerdim Reh-güzÀrında güzÀr ile mirÀr eylerdim Vaãl-ı Àrzÿyile kÿyıñda úarÀr eylerdim Seni terk eylemegi kendime èÀr eylerdim Hele cÀnım biricik yüzüme baú bì-cÀnım O siyeh çeşm ile ebrÿlarıña óayrÀnum
TUYAN, Derya R. ‘Ayıntablı Hâfız Abdü’l-Mecîd-Zâde Divânı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
Bu çalışmada, Divân şiirinin 17. yüzyıl şairleri arasında yer alan Ayntablı Hâfız Abdülmecid-zade’nin,Türkçe Divânı’nın transkripsiyonu ve tahlili yapılmıştır. Öncelikle, Ayntablı Hâfız'ın yaşadığı ve yetiştiği ortam, hayatı ve edebî kişiliği Divan’dan elde edilen bilgiler ışığında incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada Ayntablı Hâfız'ın Süleymaniye Kütüphanesi Ali Emiri Manzum No:92'de bulunan Türkçe Divânı, Süleymaniye Kitaplığı (Ali Nihat Tarlan Kitaplığı) no: 27m, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi no:3375 esas alınmıştır.
Metnin tahlili yapılırken; biçim, dil, üslûp ve içerik özellikleri
değerlendirilmiştir. Yapılan biçimsel inceleme sonucunda Ayntablı Hâfız Divânı’nın, Divân şiirinin karakteristik özelliklerini taşıdığı görülmüştür.
Sonuç Bölümü’nde tahlil çalışmasının genel değerlendirmesi yapılmış
ve Priştineli Nuri’nin, Divânı’na yansıyan sanatı hakkında bir sonuca varılmıştır.
Divan’ın tam metninin transkripsiyonu yapıldıktan sonra genel dizin
TUYAN, Derya R. ‘Ayıntablı Hâfız Abdü’l-Mecîd-Zâde Divânı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2007.
This piece of work is the analysis and transcription of Classical Turkish Literature (divan) which belongs to Ayntablı Hâfız Abdülmecid-zade who is one of the 17th century poets of Classical Turkish Poetry.
Firstly, the environment that Ayntablı Hâfız brought up and his literary personality have been researched in the light of Classical Turkish Literature. Our work is based on Turkish Divan Ali Emiri Poem(nazım) number 92, Süleymaniye Library (Ali Nihat Tarlan Kitaplığı) number (nazım) 27, Konya Bölge Library of Handwritten number 3375. While analysing the text; form , language, style and content have been assessed. At the end of formal assessment, it has been seen Ayntablı Hâfız’s Divan has the characteristics of Classical Turkish Literature. In the conclusion, general assessment of analytical research has been done and it would be possible to come to a conclusion about Antablı Hâfız’s art which reflects in Classical Turkish Literature.