Tapd vi - martlmadidebloba.gemartlmadidebloba.ge/files/mates s. g/g-11.pdf · aTasisa kacisaTKs aTormeti gundi angelozTaY? rameTu gundad aRiracxvis aTi bevri, jer-iyo ukue aTormetsa

449

Ta vi pd

s i t y u a Y e s e: `da er Tm an ie suYsTa na man mi yo Peli da iPada maxKli mi si da sca mo na sa mRdel TmoZ Ru ri sa sa da war hkue Ta yu ri mi si. ma Sin hrq ua mas ie su: mi aq cie maxKli ad gil sa ve TKssa, ra me Tu yo vel Ta ro mel Ta aRi Ron maxKli, maxKli Ta war wymd en. anu hgo neb, vi Tar med ver Zal-mic ved re bad ma mi sa Ce mi sa, da war mo mid gi nos me aw aqa um rav le si aTor met Ta gun dTa an ge loz TaY? da vi Tar-me aRes-rul nen we ril ni, ra me Tu es reT jer-ars yo fad?~ (26,51-54).

vi Tar ca iov ane gu as wa veb s, pet re iyo, ro mel man ese qmn a;1 ra me-Tu nan dKlve mi si sa mPur va le bi sa Sem sgav se bu li iyo saq me ese. xo lo igi ca Rir s ars ga mo Zi eba d, Tu rad aqun da maxKli; ra me Tu sac na ur ars, vi Tar med aqun da, vi Tar ca ityKs sx uaY ma xa re be li, vi Tar med: `hrque s: ufa lo, aha ese ra ari an aqa or da nak~;2 anu raYsaTKs ub rZa na qris te man qo ne bad maxKli sa?

ra me Tu ityKs lu ka, vi Tar med: `hrq ua maT ie su: ode s-igi war gav-li nen Tque n TKni er ba lan ti sa da vaS ka ra ni sa da ferPTa Se sasxmel-Ta, nu gak lda raYa Tque n? xo lo maT Tque s: ara raY gu ak lda. da mer me hrq ua, vi Tar med: aw ro mel sa aqun des sa quf Te, aRi Ren; eg reT-ve msgav sad vaS ka ra ni ca; da ro mel sa ara aqun des, gan yi den sa mo se-li TKsi da iyi den maxKli. ra me Tu get yK Tque n: ese xo lo Ra we ri li jer-ars Cem ze da aR sru le bad, vi Tar med: uS jul Ta Ta na Se irac xa,3 ra me Tu Cem TKs aR sas ru li iyo s. xo lo maT hrque s: ufa lo, aha ese ra ari an aqa or da nak. xo lo Ta vad man hrq ua: kma ars~.4

ga mo vi Zi oT, amaT ca sit yu aTa Za li vi Tar -Zi ars. ra me Tu ara Tu qris te man wi na aR mdgo mi TKsTa mcne ba TaY ga na we sa; ra me Tu pir vel eT qua: `nu mo iReb T... vaS ka ran sa gza sa ze da, nu ca or sa sa mo sel sa, nu ca Pam lTa, nu ca ku er Txs a~,5 da Sem dgo mi ami si, da aw ityKs: `ro-mel sa aqun des sa quf Te, aRi Ren; eg reT ve vaS ka ra ni ca; da ro mel sa ara aqun des, gan yi den sa mo se li TKsi da iyi den maxKli~. ara med je-rov nad it yo da, yo vel sa ve TKssa Jam sa.

ra me Tu daw ye ba sa mas qa da ge bi sa sa, vid re Ra igi Ta va di so fel sa Si na iq ce oda, da wa rav lin na igi ni qa da ge bad qa laq Ta maT hu ri as-ta ni sa Ta, vi Tar ca ityKs, vi Tar med: `gza sa war mar TTa sa nu mi xu alT da qa laq sa sa ma ri tel Ta sa nu Se xu alT, ara med mi ve diT cxo var Ta maT war wyme dul Ta sax li sa is raHli sa Ta~;6 ma Sin ub rZa na igi mcne baY,

1 ioa n. 18,10. 2 luk. 22,38. 3 esa ia 53,12. 4 luk. 22,35-38. 5 maT. 10,9-10. 6 maT. 10,5-6.

450

raYTa ar ca oq roY aqun des, ar ca vec xli, ar ca rva li, ar ca vaS ka ra-ni gza sa, ar ca ori sa mo se li, ar ca Pam lni, ar ca ku er Txi; da TKni er ami s yov li sa wa rav lin na da TKsi Ta gan ge bu le bi Ta es reT yo, ro mel ara raY sa da da ak lda maT, raYTa saq miT cn an Za li gan ge bi sa mi si saY, unak lu le va ne bi Ta miT, da gul smod gi ned gan vi den sof li sa qa da ge-bad min do bi Ta Za li sa mi si saYTa. amis TKs vi Tar ca CCKlTa iRu wi da da Ta nam zrun vel eq mne bo da.

xo lo aw, mo-raY-vi da aR sas rul sa gan ge bu le bi sa mis kac Ta So-ris qce vi saYsa da egu le bo da ami er war slv ad da ga nav len da maT qa-da ge bad war mar TTa, ese ub rZa na, raYTa ara yov lad ve uq me biT iy vn en da ad vi lad, ara med ga mo icad nen Sim Si li Ta da si Si Su li Ta da sigla-xa ki Ta da aCu eno n TKsi moT mi ne baY da simPne, da ver vin uZ los ami sa Sem dgo mad Tqu mad, Tu: ara raY aCu ene s maT axov ne baY Ta viT TKsiT, ara med yov li Tur T unak lu lod da gan su ene biT iy vn es, da yo ve li ve gan ge bu le ba man RmrTi sa man qmn a; gi na Tu Tqua n, vi Tar med: ga re gan iy vn es igi ni bu ne ba sa ka cob riv sa.

amis TKs da sxKsa mrav li sa ese vi Ta ri sa mi ze zi saTKs Se un do mra-val Ta Wir Ta da gan sac del Ta da Sro ma Ta STav rdo mad, raYTa fria-di Ta miT Sro mi Ta da sim dab li Ta ma Ti Ta ume te sad aRor Znd es sas-yi de li ma Ti.

vi naYTg an uku e mi ce mad iy vn es, vi Tar ca vTq u, mra val Ta Wir Ta da gan sac del Ta, ar Ra ra ine ba mZi me sa mas mcne ba sa qu eSe yo fad maT-da, raYTam ca ara aqun da Pel mwi fe baY ar ca vec xli sa, ar ca rva li sa, ar ca vaS ka ra ni sa, ar ca ferPTa Se sas xmel Ta, ar ca ku er Txi sa qo ne bad, ara med aRu su bu qa mci red sim Zi me igi da sis ru le mis mcne bi saY; ra-me Tu vi naYTg an ese vi Tar Ta Wir Ta da nak lu le va ne ba Ta mi ce mad iy vn-es, uku eTum ca mis pir vel Tqu mu li sa mcne bi sa da mar xv ad da aR sru-le bad Ta na ed va, mZi me iyo fria d da Zn el.

xo lo raYTa ara mo igo non maT, Tu ver Sem Zle bel iyo unak lu lo-yo fad ma Ta da ami saTKs es reT ub rZa na, hrq ua maT: òde s-igi war gav-li nen Tque n TKni er ba lan ti sa da vaS ka ra ni sa da ferPTa Se sasxmel-Ta, nu gak lda raYa Tque n? xo lo maT Tque s: ara raY guaklda~, raYTa or ker Zo ve cn an Za li mi si da gu lisPma-yon, vi Tar med ara Se uZ le bel iyo mis gan ma ra dis unak lu lo-yo fad ma Ta, ara med es reT sad me iyo um jo be si ma Ti.

xo lo ro mel ub rZa na syi dad maxKli sa, raY ars? ara Tu aR Wur-vad ub rZa neb da, ara med ze da mos lva sa mas iu daYssa da Sep yro ba sa mis sa hu ri aTa mi er mo as wa veb da. da ese cxa dad ara au wya, raYTa ara Se Sin den, ara med maxKli sa Pse ne bi Ta yo fad sa mas mis ze da bo ro tis-zrax va sa iu daYssa da hu ri aTa sa mo as wa veb da. da ese sac na ur ars

451

Sem dgo mi sa mis sit yKsa gan, ra me Tu Tq ua raY, Tu: ìyi den maxKli~, mey se ula d da ur To: `get yK Tque n: ese xo lo Ra we ri li jer-ars Cem ze da aR sru le bad, vi Tar med: uS ju lo Ta Ta na Se irac xa, ra me Tu Cem-TKs aR sas ru li iyo s~.1 ese igi ars: raY-igi Cem TKs Tque s wi naYswar-met yu el Ta, yo ve li aR sru le bul ars. es reT ar ca sru li ad ga mo-uc xa da, raYTa ara Se Sin den, ar ca sru li ad da idu ma, raYTa ara anaz-daYT ze da mos lva man mbrZol Ta man Se aS foT nes igi ni. xo lo ode s-igi Tque s maT: ùfa lo, aha ese ra ari an aqa or da nak~, da sit yuaY igi ver gu lisPma-yv es, Ta vad man hrq ua: `kma ars~.

uku eTu ka cob ri vi sa Se wev ni sa Pma re baY ene ba, ar ca Tu asim ca maxKli iyo, kma-eyo fo da; vi naYTg an uku e ara amis TKs iyo sit yuaY mi si, amis TKs or ni ca igi met iy vn es. gar na ara ga mo uc xa da ufal man si ty uaY igi, ra me Tu mra val gz is qmn is ese: ode s ver gu lisPma-yvia n sit yuaY mi si, Ta na war hPdis, raYTa saq me man gu lisPma-uyo s. vi Tar-ca-igi ode s Tq ua: `dahPse niT ta Za ri ese, da me sa me sa dRe sa aR va Se-no~,2 da ma Sin ver gu lisPma-yv es, xo lo ode s igi aR dga mkud re TiT, moePse na, vi Tar med amis TKs it yo da,3 eg reT ve aw ze da mos lva sa mas iu daYssa da hu ri aTa sa mo as wa veb da maxKli sa Pse ne bi Ta, da maT ver gu lisPma-yv es.

xo lo vi naY aqun da maxKli maT, anu raY iyo maxKli igi? da na ke bi iyo, ro mel-igi aqun da kra vi sa mis TKs pa se qi sa, ro mel sa aRas ru-leb des we si sa mi seb r Sju li sa; da es ma raY ze da mos lvaY igi, aRi Res ese da na ke bi, raYTa hbrZo din moZ Ru ri sa TKsi saTKs, si yu aru li sa mis TKs, ro mel aqun da mi sa mi mar T. igi iPada pet re da sca mo na sa mas, xo lo ufal man ab ra la fria d da ara Se un do vne bad mi sa, ara-med my is gan kur na sakKrve lad da ga mo aCi na Za li ca TKsi da sa xi ere-baY.

eg reT ve pet re aCu ena si yu aru li ca TKsi da mor Ci le baYca, ra-me Tu hbrZo da mPur va led uf li saTKs, xo lo ub rZa na raY ufal man miq ce vad maxKli ad gil sa ve TKssa, qmn a brZa ne baY mi si.

`ra me Tu yo vel Ta ro mel Ta aRi Res maxKli, maxKli Ta mos wyde-no~. ese maT TKs Tq ua, ro mel ni mo vi des mas ze da maxKli Ta.

mi aq ci eo, pet re, maxKli ege Se ni ad gil sa ve TKssa da nu Su re bi aw Su ris-ge bad, ra me Tu ama T, ro mel Ta aRi Res Cem ze da maxKli, wuT-Ra sul grZ el veq mne bi; uke Tu ara mo iq cen da Se ina non, sxKTa uw ya-loYTa da sas ti ki Ta maxKli Ta war wymd en.

ànu hgo neb T, vi Tar med ver Zal-mic ved re bad ma mi sa Ce mi sa, da war mo mid gi nos me aw aqa um rav les aTor met Ta gun dTa an ge loz-

1 luk. 22,37. 2 ioa n. 2,19. 3 ioan. 2,22.

452

Ta? da vi Tar-me aRes rul nen we ril ni igi, ra me Tu es reT jer-ars yo fad?~

ami T ori Ta ve sa xi Ta nu ge Si nis-scem s da gu lis wyro ma sa maT sa da ac xrob s: er Tad, ro mel au wyeb s, vi Tar med: wi naYswar met yu el Ta ese qa da ges pir ve liT gan, da vi Tar med gan ge bu le baY ars sakKrve li vne baY igi mi si; me ore d, ro mel mo as wa veb s, vi Tar med: ro mel Ta aRi-Res mis ze da maxKli, maxKli Ta war wyme dad ari an.

xo lo raYsaTKs ara Tq ua, vi Tar med: anu hgo neb T, vi Tar med: ver Zal-mic mos rv ad da war wyme dad ama T yo vel Ta? ara med Tqua, Tu: `ved re bad ma mi sa Ce mi sa~; ra me Tu uf ro Se saw yna re bel iyo ese sa xe, vi naYTg an je reT ver miw To mil iy vn es mis TKs srul sa gu lisPmis-yo fa sa, da uwi na res mci re di sa Ja mi sa eT qua, vi Tar-med: `Se wu xe bul ars su li Ce mi vid re si ku dil dmd e~, da kuala d Tq ua: `ma mao, Ta na war mPedi n sa su me li ese~, da Se ur ve bu lad ixil va, da of lni gar da ec nes, da an ge lo zi ga naZ li ereb da. vi-naYTg an uku e mra val ni sa xe ni aCu en na ma Sin ka cob ri vi sa bu ne bi sa-ni, amis TKs ara Tq ua aw, Tu: Zal-mic mey sa Si na ama T yo vel Ta war-wyme daY, ara med ma mi sa mi ag do saq me igi, raYTa Se uo rgu le be lad hrwme nes maT.

ànu hgo neb T, vi Tar med ver Zal-mic ved re bad ma mi sa Ce mi sa, da war mo mid gi nos me aw aqa um rav les aTor met Ta gun dTa an ge loz-TaY?~

ityKs wi naYswar met yu eli esa ia, vi Tar med: èr Ti an ge lo zi ga mo-vi da da mos wyKda as oT xmeo cda xu Ti aTa si aR Wur vil TaY~.1 uku eTu er Tm an an ge loz man as oT xmeo cda xu Ti aTa si mos wyKda, rad uPmd es aw aTa si sa ka ci saTKs aTor me ti gun di an ge loz TaY?

ra me Tu gun dad aRi rac xv is aTi bev ri, jer-iyo uku e aTor met sa gun dsa Si na yo fad as oci bev ri. rad uPmd es eso den ni aTas sa kac-sa ze da? ara med ese yo ve li ma Ti sa uZ lu re bi saTKs es reT ga mo sa xa sit yuaY TKsi, ra me Tu fria di Ta Si Si Ta Sep yro bil iy vn es ma Sin mo-wa fe ni. amis TKs wa me ba sa we ril Ta sa mo iReb s da uCu eneb s, vi Tar med nef siT mi val s vne bad, da yov liT ker Zo nu ge Si nis-scem s da ga na-Zli ereb s maT da aye neb s brZo lad eri sa mis. ese yo ve li hrq ua mo wa-fe Ta, xo lo er sa mas et yo da:

s a x a r e b a Y: `vi Tar ca ava zak sa ze da ga mo xu edi T maxKli Ta da wa Te bi Ta Sep yro bad Cem da; dRi Ti-dR ed Tque n Ta na ta Zar sa mas Si na vj ed da gas wa veb d, da ara Se mip yar T me~ (26,55).

1 esa ia 37,36; 4 mef. 19,35.

453

T a r g m a n i: ixi leT, rav de ni saq me uCu ena Sem Zle be li mod re kad gul Ta maT Ta: hkiT xa raY: ̀ vis eZi ebT~,1 dacKves qu eya na sa, da kuala d aRad gin na; yu ri mo ni saY mis gan kur na; Tq ua, vi Tar med maxKli Ta war-wyme dad ari an. yov liT ker Zo uCu ena, vi Tar med ara ma Ti sa Za li sa gan iq mna Sep yro baY mi si, ara med mi si Ta mi Su ebi Ta.

da aw etyKs: `dRi Ti-dR ed Tque n Ta na ta Zar sa mas Si na vj ed da gas wa veb d, da ara Se mip yar T~; raYTa moiPse non, vi Tar med: rav den-gzis ca Pel-yv es, ver uZ les, da ver cam ca aw uZ les, uku eTum ca ara Ta vad sa jer-uC nda. ara med ara ine bes maT ami s yov li sa gan Se go ne-bad. xo lo gu as wa veb s, Tu rom li saTKs es reT iq mna:

s a x a r e b a Y: èse yo ve li iyo, raYTa aRes rul nen wig nni wi-naYswar met yu el Ta ni~ (26,56).

T a r g m a n i: amis TKs Tav s-id va yo ve li ve ufal man, amis TKs mis ca Ta vi TKsi, raYTa ac xov nos so fe lio, vi Tar ca mo as wa ves pir ve liT gan wi naYswar met yu el Ta. xo lo uku eTum ca ara ene ba mas, ver Pel-ewi fe-bo da maT Sep yro bad mi sa.

xo lo raYsaTKs ta Zar sa Si na ara Se ip yr es igi? ra me Tu eri sa gan eSi no da. amis TKs gan vi da ufa li ad gil sa mas, raYTa ad gi li ca da Ja-mi ca Se ewe odi s Sem pyro bel Ta maT mis Ta.

s a x a r e b a Y: `ma Sin mo wa fe Ta yo vel Ta da ute ves da iv lto des. xo lo maT Se ip yr es ie su da mi iy va nes ka ia faYsa mRdel TmoZ Ru ri sa, sa-da-igi mwig no bar ni da mo xu ce bul ni eri sa ni Sek re bul iy vn es. xo lo pet re mis dev da mas So riT, vid re ezod mde mRdel TmoZ Ru ri sa, da Se-vi da Si na da daj da msa xur Ta Ta na xil vad aR sas ru li sa~ (26,56-58).

T a r g m a n i: ode s ze da mouPdes Sem pyro bel ni igi, ara iv lto-des mo wa fe ni, ara med ga nem za de bo des wi na aR dgo mad, xo lo es ma raY sit yuaY uf li saY da cn es, vi Tar med nef siT mis cem s Tav sa TKssa, mer-me iv lto des; da er man man uS ju lo man Se ip yr es ufa li Ce mi da Sek res da wa riy va nes mRdel TmoZ Ru ri sa.

xo lo pet re mis dev da mas, ra me Tu did iyo mPur va le baY mi si da ara iv lto da, vi Tar sxua ni igi, ara med mis dev da ufal sa. iovane-ca eg reT ve yo, gar na igi mec ni er iyo mRdel TmoZ Ru ri sa, sa da-igi Sek re bul iy vn es yo vel ni igi wi nam ZRua rni uR mrToe bi sa ni; mun iRKZeb des da mo elo des bo ro ti sa mis zrax vi sa sr ul-yo fad, ra-me Tu ar ca Tu pa se qi Wa mes ma Sin, vi Tar ca ityKs iov ane, vi Tar med: `mo iy va nes ie su ka ia faYsiT taZ rad. da iyo gan Ti ad. da igi ni ara

1 ioa n. 18,4.

454

Se vi des taZ rad, raYTa ara Se igin nen, ara med raYTa Se Wa mon pa se qi igi~.1 raY ars ese?

gu as wa va ma xa re bel man, vi Tar med sxua sa dRe sa Wa mes da Sju li dahPsn es wa di ere bi sa mis gan, ro mel aqun da mok lv ad ie suYsa. xo lo qris te ara gar dahPda Sjul sa, ara med Jam sa mas gan we se bul sa aRas-ru la pa se qi; ara med igi ni gar dahPdes, ro mel ni bev re ul gz is gar-dahPde bo des Sjul sa. vi naYTg an bor gd es gu lis wyro mi Ta da mra-val gz is Pel-yv es Sep yro bad uf li sa da ver uZ les, ma Sin mo ulo-de be lad Pela d-ig des da aRir Ci es pa se qi sa mis da te oba d, raYTam ca gu lis Tqu maY ode n mklve lo bi sa TKsi saY aRas ru les. amis TKsca yo-vel ni er Tad Sek rb es da eZi ebe n mi zez sa, raYTam ca po es mis ze da, vi-Tar ca ese ra ityKs ma xa re be li:

s a x a r e b a Y: `xo lo mRdel TmoZ Ru ar ni igi eZi eb des cru mo-wa me Ta ie suYsTKs, raYTam ca mok les igi, da ara hpoe bd es, ra me Tu mra val ni mos rul iy vn es cru mo wa me ni. uku anaYskn el mo-vin me-vi-des or ni da Tque s, vi Tar med: ama n eg re Tq ua: Zal-mic dar Ru eva d ta Za ri ese RmrTi saY da me sa me sa dRe sa aR Se ne bad. ma Sin aR dga mRdel TmoZ Ru ari igi da hrq ua mas: ar ca Ra sit yu asa ras mi uge ba, ra sa-ese Seg wa me ben Sen? xo lo ie su dum na. ma Sin mRdel T moZ Ru ar-man man hrq ua mas: ga fu ceb Sen RmrTi sa cxo ve li sa, raYTa miT xra Cu en, uku eTu Sen xar qris tH, Ze RmrTi sa cxo ve li saY? hrq ua mas ie su: Sen sTq u. xo lo getyK Tque n: ami eriT gan ixi loT Ze ka ci saY mjdo ma re mar ju eni T Zlie re ba Ta da mo ma va li Rru bel Ta Ta na ci-sa Ta. ma Sin mRdel TmoZ Ru ar man man da ipo sa mo se li TKsi da Tqua: raYsa gKPman mo wa me ni? aha ese ra ges ma gmo baY ma gi si. raY gne bav s Tque n? xo lo maT mi uge s da hrque s: Ta nam deb ars si ku di li sa~ (26,59-66).

T a r g m a n i: O gar da re uli igi da gar da ma te bu li uke Tu re baY ma Ti! da raY mi ze zi iyo si ku di li sa sit yuaY igi, Tu: `dahPse niT ta-Za ri ese, da me sa me sa dRe sa aR va Se no~?2 ra me Tu Ta vad man es reT Tq ua; xo lo cru mo wa me Ta maT Tque s, vi Tar med: àma n es reT Tq ua: Zal-mic dar Ru eva d ta Za ri ese da me sa me sa dRe sa aR Se ne bad~. gar na eg reT ca raY iyo ami s sit yKsaTKs eso de ni sab ra lo be li?

amis TKs, ixi les raY bil wTa maT, vi Tar med ve ra ras hpoe ben, uke-Tu re biT hkiT xv en, raYTam ca mi si sa sit yKsa gan po es raYme mi ze zi. xo-lo ie su dum na, ra me Tu ico da, vi Tar med ara WeS ma ri te bi sa cno bad hkiT xvi des, ara med man qa ne bi Ta za ku vi saYTa. ma Sin mRdel TmoZ Ru ar-

1 ioa n. 18,28. 2 ioan. 2,19.

455

man man hrq ua: `ga fu ceb Sen RmrTi sa cxo ve li sa, raYTa miT xra Cuen, uku eTu Sen xar qris te, Ze RmrTi sa cxo ve li saY?~

ico da bo rot man man da uRir sm an mRdel TmoZ Ru ar man, vi Tar med igi ars qris te, Ze RmrTi sa cxo ve li saY. amis TKs afu ca, raYTa TKsi Ta pi ri Ta Tqua s, ra me Tu uw yo da, vi Tar med ut yu ar ars sit yuaY mi si; raYTam ca mi si sa mis sit yKsa gan da sa ja igi. vi naYTg an uku e man ese vi-Ta ri Ta za ku vi Ta hkiT xa, ut yu el man man pir man WeS ma ri ti mi ugo, vi-Tar med: `Sen sTq u. xo lo get yK Tque n: ami eriT gan ixi loT Ze kacisaY mjdo ma re mar ju eni T Zlie re bi sa da mo ma va li Rru bel Ta Ta na ci-sa Ta. ma Sin mRdel TmoZ Ru ar man man da ipo sa mo se li TKsi da Tq ua: raYsa Ra gKPman mo wa me ni? aha ese ra ges ma gmo baY ma gi si. raY gne bav s Tque n? xo lo maT Tque s: Ta nam deb ars si ku di li sa~.

raYsaTKs es reT mi ugo qris te man? raYTa yov liT ker Zo mi ze zi mi uRo s maT, da ar ca er Ti Ra aqun des maT sit yKs-ge baY. ra me Tu vid re aR sas ru lad mde ara da ak lo uw ye bad ma Ta, vi Tar med igi ars qris te, da vi Tar med igi ars mar ju eni T ma mi sa mjdo ma re, da igi ars, ro me li mos lv ad ars gan kiT xv ad sof li sa, ro mel-ese ga mo aCi neb s fria dsa mas er To ba sa mis sa ma mi sa Ta na.

xo lo uR mrTo man man mRdel TmoZ Ru ar man nef siT da iwux na Tual ni ara xil vad na Tel sa da da iy vna yur ni, vi Tar ca as pit man yru-man,1 vi Tar ca-igi ste fa nes ze yv es, ra me Tu da iy vn es yur ni.2

eg reT ve aw da ipo sa mo se li TKsi, raYTa sxua ni igi Se aSin nes da di dad ga mo aCi nos cTo maY igi: àha ese ra ges ma gmo baY ma gi sio~. Tqu-Ra, uS ju loo da mza ku aro, ara pir vel ami sa, Sek re bul raY iy ve-niT yo vel ni, aR giPsna sit yuaY da vi Ti si, vi Tar med: `hrq ua ufalman ufal sa Cem sa: da jed mar ju eni T Cem sa~,3 da gan gi mar ta sit yuaY igi, da ve ra raY ikad reT Tqu mad, ara med sdu me niT. vi Tar uku e aw sit-yuasa mis sa gmo bad uwo de, O mgmo ba ro da mte ro WeS ma ri te bi sao, Wur We lo eS ma ki sao?

ico des uku e yo vel Ta maT Ta na me inaPeTa, kre bul man man sic ru-isa man, vi Tar med uku eTu WeS ma rit sa ga mo Zi eba sa mo vi des saq me igi, gan mar Tlde bis mar Ta li igi, da ub ra lod ga moC nde bis WeS ma ri tad ub ra loY igi; amis TKs Se is wra fes da gan Ci ne baY mis ces, `Ta nam deb ar-so si ku di li sa~. igi ni iy vn es Se mas me nel da igi ni ve msa jul, raYTa mi-iy va non raY pi la te sa, Tqua n, vi Tar med: ga mo vi Zi eT da gan vi kiT xeT, da ipo a igi Ta nam deb si ku di li sa. vi Tar ara mo iRe s So ris daPsnaY Sa fa Ti saY? amis TKs, ra me Tu mra val gz is ami s je ri saTKs da eyo pi ri ma Ti; da ene ba aw ami s pi ri saTKs yo fad gan Ci ne baY, Tu Zed RmrTi sa

1 Sdr. fsal m. 57,5. 2 saq me 7,57. 3 fsal m. 109,1.

456

ityKs Tav sa TKssa. amis TKs sa mo se li ca da ipo, vi Tar mca di di raYme gmo baY as mi oda. eha fria di igi uR mrToe baY mis eS ma ke uli saY!

ara med is mi neT Sem dgo mi ca. is mi neT, Zma no, da SeZ rwun diT! is-mi neT da adi deb diT sa xi er sa mas da tkbil sa me ufe sa, ro mel man CuenTKs ese yo ve li Tav s-id va.

s a x a r e b a Y: `ma Sin hner wyKdes pir sa mis sa da Pur Ti Ta scem des Tav sa mis sa, da ro mel ni me yu ri mal sa scem des da et yo des: gKwi naYs-war met yu eleb d Cu en, qris te, vin ars, ro mel man gca Sen?~ (26,67-68).

T a r g m a n i: O sa Si ne li igi xil vaY! O Se saZ rwu ne be li saq me! pir-sa mas, ro me li `zRua man ixi la da SeZ rwun da~,1 ro me li mze man ixi la ju ar sa ze da da brwyin va le baY TKsi da fa ra, hner wyKdes da scem des mo na ni Se urac xni da un do ni. vis es mas ese da ara SeZ rwun des? vin ara gan cKbrd es da gan kKrd es? kur Txeu l ars da di de bul sa xe li Se ni, me ufe o kac Tmo yu are o, ro mel man Cu eni sa cxo re bi saTKs ese yo-ve li Tav s-ide v. `vin-me it yo dis Zlie re ba Ta Sen Ta, ufa lo, sas me-nel-yvnes yo vel ni qe bu le ba ni Sen ni?~2

xo lo ixi le uS ju lo Ta maT si bo ro te! vi naYTg an Ta nam de bad si-ku di li sa da sa jes, raYsaTKsRa es reT stan jvi des? ra me Tu vi Tar ca-raY na di ri mPec man po is, es reT aCu eneb des yo vel sa ve gu lis wyro ma sa TKssa da iSu eb des Su ris-ge bi Ta miT mi si Ta.

xo lo Sen ixi le, Zm ao, ma xa re bel Ta igi WeS ma ri te baY, vi Tar yo-vel sa ve, ro me li ca sa yu ed re lad Can s, ityKan ga mo wu lil viT da ara-ras dah far ven, ar ca sir cxKl-uC ns, ara med uf roYsad si qa du lad da di de bad aqu s. da WeS ma ri tad eg reT ca ars, ro mel me ufe da dam ba de-be li yo vel TaY Cu enTKs ama s yo vel sa Tav s-ideb da, ra me Tu ami s saq-mi sa gan mi si ca aur ac xe li sa xi ere baY ga moC nde bo da da hu ri aTa igi Se un do be li uke Tu re baY, ro mel ese vi Ta ri ikad res qmn ad tkbi li-sa mis da mow ya li sa me ufi sa mi mar T. ra me Tu ar ca Ta vad man da ute va ume te si sa sa xi ere bi sa da sim SKdi sa sa zo mi, ro mel ara aCu ena maT, ar ca maT da ute ves ume te si sa umad lo ebi sa da uS ju lo ebi sa ad gi li, ro me lim ca ara eq mna.

da ama s yo vel sa wi naYTve esa ia mo as wa veb da da it yo da Se urac xe-ba sa mas, ro me li Se em Txu eo da ufal sa hu ri aTa gan med gar Ta da mza-ku var Ta: `zur gi Ce mi mi vec gu ema d da Ra wu ni Cem ni yu rim lis-ce mad da pi ri Ce mi ara ga re mi viq cie sir cxKli sa gan ner wyKsa~.3

da ku ala d ityKs: `vi xi leT igi, da ara aqun da xil vaY, ar ca si ke-Te, ara med xil vaY igi mi si upa tio da dak le bul uf roYs Ze Ta kac-

1 Sdr. fsal m. 113,3. 2 fsal m. 105,2. 3 esa ia 50,6.

457

TaYsa. igi na da ara Se irac xa. ama n uZ lu re ba ni Cu en ni itKrTn a da sneu le ba ni Cu en ni Tav s-is xna, iw yla uS ju lo eba Ta Cu en TaTKs da igu ema cod va Ta Cu en TaTKs~,1 da Sem dgo mi ami si.

ra me Tu ese yo ve li uy ves ufal sa Cem sa hu ri aTa da sx uaY um rav-le si, scem des da ekic xev des, vi Tar med: `gKwi naYswar met yu ele Cu en, qris te, vin ars, ro mel man gca Sen?~ xo lo vi Tar ca sx uaY ma xa re be li ityKs, vi Tar med: `dah bu res Tav sa da hgue md es mas da hkiT xvi des: wi-naYswar met yu eleb d, vin ars, ro mel man gca Sen?~ 2

ama s, sa yu arel no, ze daYsze da vi kiT xvi deT, ama s uw yi nod vis-men deT, ese yo ve li dav we roT go ne ba Ta Si na Cu en Ta, ra me Tu ese ars di de ba Cu en da da si qa dul; ama s ze da vi qa di me, ara Tu ode s vaPse-no, vi Tar aur ac xel ni mku dar ni aRad gin na da sxua ni igi sas wa ul ni aRas rul na, ara med ode s mo viPsen ne vne ba ni ca, ro mel Cu enTKs da-iT min na.

ama s ze da iqa dis ne ta ri pav le ca, ode s aPse nos ju ar-cu maY mi si da si ku di li da yo vel ni ve igi vne ba ni da Se urac xe ba ni da yu ed re-ba ni, ro mel ni Cu enTKs Tav s-is xna uS ju lo Ta hu ri aTa gan, ro mel Ta-igi ode s ese yo ve li aRas ru les da si ku di li sa Ta nam de bad Tque s, mer me wa riy va nes da mis ces igi pi la tes. da ode s-igi hkiT xa man, vi-Tar med: `ra sa Ses me na sa mo iReb T kac sa ama s ze da? mi uge s da hrque s mas: uku eTum ca ara iyo ese bo ro ti sa moq med, aram ca mi ge ciT Sen igi~.3 WeS ma ri tad igi ni iy vn es bo ro ti sa moq med ni, ro mel ni gmob des uf li saTKs es reT lir bad da war mde be biT.

amis TKs it yo da wi naYswar met yu eli esa ia: ̀ ic na Par man mom ge be li TKsi, da vir man _ ba gaY uf li sa TKsi saY; xo lo is raHlm an me ara mic na, da er man Cem man ara gu lisPma-yo Ce mi. vaY na Te sav sa cod vil sa, eri, ro me li sav se ars uS ju lo ebi Ta, na Te sav ni bo rot ni, Ze ni uS ju loe-bi sa ni! da ute ves ufa li da ga na ris xes wmi daY igi is raHli saY~.4

`vaY su li sa ma Ti sa, ra me Tu iz ra xes zrax vaY bo ro ti Ta vi sa TKsi-saY: Sev kr aT mar Ta li igi, ra me Tu gan maZ ne le bel Cu en da ars. aw uku e na yof sa saq me Ta maT Ta sa Wam den. vaY uS ju lo Ta maT, ra me Tu bo ro ti Se em TxKos maT~.5 ama s ewa me bis ier emi a da ityKs:

ès reT ityKs ufa li: raY po ves ma ma Ta Tque nTa Cem Ta na Se co-de baY? ra me Tu gan dg es igi ni Cem gan So rad. ra me Tu ori bo ro ti qmn a er man ama n: me da mi te ves, wya roY wyli saY cxoe li saY, da iT xa-res Ta vi sa ma Ti sa jur Rmu li Pure lo va ni~.6 da mer me ityKs: `mrq ua me ufalman: ixi le, raY miy ves me mkKdrT a ier usa lHmis Ta? Cem ze da

1 esa ia 53,2-5. 2 luk. 22,64. 3 ioa n. 18,29-30. 4 esa ia 1,3-4. 5 esa ia 3,9-11. 6 ier . 2,5,13.

458

iz ra xes zrax vaY bo ro ti da Tque s: mo edi T da Se uri oT Ze li pur sa mis sa da mov sp oT igi qu eya niT cxo vel TaYT da sa xe li mi si ar Ra ra mo viPse noT mer me. ma Sin vi xi len za ku le ba ni maT ni. xo lo me, vi Tar-ca krav man uman ko man, mi gu ra sa Cem sa dak lv ad ara vag rZ en. amis TKs es reT ityKs ufa li kac Ta maT ze da, me Zi ebel Ta su li sa Ce mi sa Ta: aha ese ra me Zi eba-vyo maT ze da: Wa buk ni maT ni maxKli Ta mo is rn en, da Ze ni da asul ni maT ni aRes rul nen siy mi li Ta, da ar Ra ra iyo s ma Ta neS t, ar ca lxi ne ba~.1

da ra sa Ra vit yo di, ra me Tu da mak leb s me Ja mi miT xro bad Ti-To eul ad Pma Ta maT sa wi naYswar met yu elo Ta, vi Tar mo as wa veb des, raY-igi Sem Txue vad iyo uf li sa da, da vi Tar Ti To eu lm an aR wer na Se Cuene ba ni qris tes mklvel Ta maT hu ri aTa ni, vi Tar ca Ra Ra deb s ne-ta ri da viT da ityKs: ̀ yu ed re baY da iT mi na sul man Cem man da gla xa ke-baY; da ve lo de me Ta nam Wu var sa, da ara vin iyo; nu ge Si nis mce mel Cem-da, da me ara vp oe. mc es me saW ml ad Cem da nav Re li da wyu ril sa Cem sa ma su es me Zma ri. eq me nin tab laY ma Ti maT wi na Se sab rPe, mi sa ge bel da sac Tur. da ub nel den Tu al ni maT ni, raYTa ara xed vi den, da zur-gi ma Ti ma ra dis Sed ri ke. mih fi ne maT ze da ris xvaY Se ni, da gu lis-wyro maY ris xvi sa Se ni saY ewi en maT. iyav n sam kKdre be li ma Ti oPer, da sa yo fel sa maT sa nu iyo fin mkKdri; ra me Tu ro mel sa Sen scx e, maT dev nes igi da sal mo ba sa wylul Ta Cem Ta sa Ses Zi nes. Ses Zi ne uS ju-lo ebaY uS ju lo eba sa maT sa ze da, da nu Sev le ned igi ni si mar Tle sa Sen sa. aRiPoc nen igi ni wig ni sa mis gan cxo vel TaYsa da mar Tal Ta Ta-na nu da iwe re bi an~.2

ese ars na wi li Tque ni, _ ar quT hu ri aTa, _ ese ars sam kKdre be li Tque ni, mter no qris tes no, Ze no uS ju lo Ta no da na Te sav no mem ru-Se Ta no.

ara med pir vel sa ve sit yu asa mo vi deT. ode s es reT Ta nam de bad si ku di li sa Tque s ufa li, vi Tar ara mok les igi TKsa gan mas ve Ra-me sa? ese amis TKs, ra me Tu is wraf des, raYTa cxa dad da isa jos si ku-di lad, raYTa yo vel Ta mi er Se urac x iq mn as. ra me Tu er sa mra val sa aqun da mi sa sar wmu no ebaY da si yu aru li, amis TKs cxa dad ene ba das-jaY mi si, raYTa igi yo vel ni dab rkol den. xo lo qris te man ma Ti igi uke Tu re baY uf roYsRa WeS ma ri te bi sa ga mo sa Ci ne be lad iPma ra, raYTa sac na ur iq mn as yo vel Ta mi er da brwyin va le si ku di li mi si, rom li-Ta yo vel ni vcxon diT. da vi Tar ca it yo des: mov kl aT igi, raYTa ara mo vi den hrom ni da wa ri Ron qu eya naY da qa la qi Cu eni,3 da vi naYTg an mok les, aRes ru la mos lvaY igi hrom TaY; eg reT ve aqa, amis TKs ene-

1 Sdr. ier. 3,6; 11,18,19,21-23. 2 fsal m. 68,21-29. 3 Sdr. ioa n. 11,48.

459

ba gan cxa de bu lad ju ar-cu maY mi si, raYTa sa xel sa di de bi sa mi si sa sa av non, xo lo iq mna wi na aR mdgo mi ne bi sa ma Ti saY.

amis TKs, ode s hrq ua maT pi la te: ̀ mi iy va neT ege Tque n da Sju li-sa ebr Tque ni sa ga ni kiT xeT~,1 da ku ala d hrq ua: `mi iy va neT ege Tque n da ju ars-acKT~,2 ara ine bes, ra me Tu ese iyo xar ke baY ma Ti, raYTam ca vi Tar ca mZlav ri da ZKris moq me di mo ik la. da amis TKs ava zak ni ca ju-ars-acu nes mis Ta na, raYTam ca es reT Seh rac xa igi er man, vi Tar ca er-Ti maT ga ni. amis TKs et yo des pi la tes: `nu das wer: me ufH hu ri aTaY, ara med _ man Tq ua: me ufe var hu ri aTaY~.3 eha ra ode n mra val iyo da aur ac xel ma Ti igi uke Tu re baY da sic bi li, gar na yo ve li ve igi uf-roYsad Ta na Sem wed WeS ma ri te bi sa iq mna, raYTa sru li ad da iy vn en ur-cxKno ni igi pir ni maT ni, da yo ve li ve sit yuaY mi eRo s.

da ku ala d saf lav sa ze da be Wed ni igi da mcvel ni uf roYsad gan-mab rwyin ve bel WeS ma ri te bi sa iq mn es, da kic xe va ni igi da yu ed re bani da ZKris-zrax va ni ume te sad qa dag sa xi ere bi sa da sul grZe le bi-sa mi si sa iq mn es da ara Tu sav ne bel. da ro mel Ta ego na, Tu mZl ed ga moCnd es, igi ni sir cxKle ul iq mn es da war wymd es; xo lo ro me li Zleu lad da das ji lad Se rac xil iyo maT mi er, mZl ed si ku di li sa ga moC nda, da di de bi Ta mi si Ta da mad li Ta sav se ars caY da qu eya naY.

swav laY pd

ZKruPse neb lo bi saTKs

aw uku e Cu en ca, Zma no, nu ma ra dis Zle va sa ve Zi ebT, ra me Tu mra-val gz is Zle vaY vne bi sa mo mat yu ebe l iq mne bis, da Zleu le baY _ sar-ge be li sa. ra me Tu ixi le niT kac ni, ur Ti er Tas mo la le ni. ro mel man fria d agi nis da Se urac x-yv is mo yu asi, anu Tu scis ca, hgo neb, Tu uZ-le vi es, gar na igi iZ lia uf roYsad da wa rit yu ena vne bi sa gan ris xvi sa da fria d ev no; xo lo ro mel man Tav s-id va Se urac xe baY, man sZl o da mPned ga moC nda, da ara TKsi ode n, ara med mo yu si sa ca vne baY io ta; ara TKT xo lo da ic va Se uwu ve lad, ara med mo yu si sa ca saPumi li daS ri ta da Zle vaY mo iRo gu lis wyro mi sa mi mar T.

amis TKs vit yK: nu ve Zi ebT ma ra dis Zle va sa. ra me Tu an gah rman ca mi ixu eWi s gla xa ki saY da hgo neb n, Tu mZl e eq mna, ara med bo rot ars Zle vaY igi da war mwyme del mZli sa mis; xo lo ro me li-igi da it yu ena da Zleu lad Se irac xa, uku eTu mad lo biT Se iw yna ros, mi iRo gKrgKni Zle vi saY.

1 ioa n. 18,31. 2 ioa n. 19,6. 3 ioa n. 19,21.

460

mra val gz is uku e iq mne bis ese, ro mel Zleu li mi iReb s Zle vi sa gKrgKnsa, da mZl e igi war wymde bis.

mi xe de niT mo wa me Ta, vi Ta ri Ta sa xi Ta iq mna Zle viT Se mo si le baY ma Ti: ode s Se ik rn es da igu em nes da da iW rn es da mo ik ln es, ma Sin mZl e eq mn es. da vi Tar ca brZo la Ta Si na sof li oTa, ode s mo ik las mPeda-ri, iZ lia, eg reT ve Cu en sa ama s wes sa, ode s vi gu em neT da mo vik ln eT, ma Sin mZl ed ga mov Cnde biT, da iq mne bis Zle vaY igi saR mrT o, ra me Tu wi na aR mdg om ars wes Ta maT sof li sa Ta. ese vi Ta ri Zle vaY mi iRe s yo-vel Ta wmi da Ta.

ese Zle vaY mo ige, ka co! ara giPms brZo laY, ara med moT mi ne baY ode n, da giZ le vi es. ami T je ri Ta ne ta ri ios eb ca gan brwyin da, ra me-Tu moT mi ne bi Ta TKsi Ta mo iRo Zle vaY. ZKri aCu ene s Zma Ta mis Ta, ZKri aCu ena de da kac man man megKptel man, ara med yo vel Ta igi mZl e eq mna.

bil wi igi ver ca Tu vne ba sa TKssa mZl e eq mna, xo lo ios eb de da-kac sa mas ca wi na aRud ga da brZo la sa ca Por cTa sa mZl e eq mna. mer-me da isa ja ub ra loY igi da du mi liT Tav s-id va das jaY igi, vi Tar ca qris te man, ra me Tu igi yo ve li ve ami sa sa xe iyo.

Se iye na ios eb di leg sa, da me Za vi igi iyo flo bi lad, ara med Zle-vaY mas mi eRo, ro mel man aRas ru la TKsi ne baY, da ara de da kac man. ra me Tu ios ebi s ne baY iyo da mar xv ad siw min di sa da aRas ru la, raY-igi swa do da; xo lo bor gneu li igi is wraf da STag de bad mi sa bral sa mru Se bi sa sa da ver uZ lo, ara med iZ lia da sir cxKle ul iq mna.

amis TKs, sa yu arel no, Cu en ca ese Zle vaY mo vi goT, ro mel iq mne-bis moT mi ne bi Ta ZKris-xil vi saYTa; xo lo mis Zle vi sa gan viv lto diT, ro mel iq mne bis ZKris-yo fi Ta mo yu si saYTa. es reT Tu viq mo diT, sa-wuT roYca ese cxo re baY mSKdo biT da myud ro ebi T war vl oT da ke-Til Ta maT sa uku ne Ta mi vem TxKneT mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qris te si Ta, rom li saY ars di de baY da sim tki ce da Ta yu ani s-ce maY Ta na ma miT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

461

Ta vi pe

s i t y u a Y e s e: `xo lo pet re jda ezo sa Si na. da mouPda mas er Ti mPeva li da hrq ua mas: Sen ca iya v ie suYs Ta na, na za re ve li sa. xo lo man uar-yo wi na Se yo vel Ta da Tq ua: ara vi ci, ra sa ityK. da vi Tar ca ga mo vi da igi ga re Se bWe Ta, ixi la igi sxua man da hrq ua mun mdgo ma re Ta maT: ese iyo ie suYs Ta na, ga li le ve li sa. da mer me ca uva r-yo pet re fi ciT da Tq ua, vi Tar med: ara vi ci ka ci igi. da Sem-dgo mad mci re di sa Ja mi sa mouPdes mun mdgo ma re ni igi da hrque s pet res: WeS ma ri tad Sen ca maT ga ni xar, ra me Tu sit yuaYca Se ni ga-mo ga Ci neb s Sen. ma Sin iw yo pet re Se Cu ene bad da fi cad, vi Tar med: ara vi ci ka ci igi. da mey se ula d qa Tam ma iyiv la. da moePse na pet res sit yuaY igi ie suYsi, ro mel hrq ua mas, vi Tar med: vid re Ra ara eyiv-los qa Tam sa, sam gz is uva r-myo me. da ga mo vi da ga re pet re da ti ro-da mwa red~ (26,69-75).

O sakKrve li saq me! ode s eri igi mi vi da maxKli Ta da wa Te bi Ta Se pyro bad qris te sa, eso den duR da pet re mPur va le bi Ta, ro mel maxKli iPada da sca mo na sa mRdel TmoZ Ru ri sa sa; da aw, ode s eso-den ni ZKris-zrax va ni hu ri aTa ni es mo des da uPmda ume tes gan ris-xe baY ma Ta mi mar T, uva r-yo ufa li da moZ Ru ari TKsi da eso den Se-Sin da, ro mel er Ti sa un doYsa qa li sa sit yuaY ver Tav s-id va, da ara erTgz is ode n, ara med or gz is da sam gzis ca er Tsa Si na Jam sa; da ar ca Tu mTa var Ta da mZlav rTa wi na Se, ara med ga re ezo sa, sit yKTa mo na-Ta da mPeval TaYTa. da ver ca Tu ag rZn a ad re da ce maY TKsi, ra me Tu ityKs lu ka, vi Tar med: `mo iq ca ufa li da mi xed na pet res. da ma Sin Ra moePse na pet res sit yuaY igi uf li saY~.1 xo lo Ta viT TKsiT mo-ca-ver-igo na, ara med mi xed vaY uf li saY eq mna mas mam xi le bel da momPse-ne bel, eso de ni Si Si da ce mul iyo mis ze da.

xo lo mar koz ityKs, vi Tar med: pir vel sa mas uar is-yo fa sa mis-sa qa Tam man Pma-yo pir ve li Pmo baY; da me sa me sa uar is-yo fa sa me ore d Pma-yo.2 es reT ga mo wu lil viT ityKs WeS ma ri te ba sa mas qris tes sit-yu aTa sa da uZ lu re ba sa mas da SiS sa pet res sa. ra me Tu mar koz mo wa-fe iyo pet re si da mis gan es wa va saq mi sa mis Txro baY. da ara da fa ra cTo maY igi moZ Ru ri sa TKsi saY, ara med uf roYsad sxua Ta ma xa re bel-Ta sa ga mo aCi na.

xo lo vi Tar ityKs ma Te, vi Tar med: `hrq ua ufal man pet res: ame n get yK Sen, ra me Tu ama s Ra me sa, vid re qaT mi sa Pmo bam de, sam -

1 luk. 22,61. 2 mar k. 14,68-72.

462

gzis uva r-myo me~;1 xo lo mar koz eg re gu as wa veb s: ode s-igi me sa-med uar-yo pet re, vi Tar med: àra vi ci ka ci igi, mey se ula d me-ore d qa Tam man Pma-yo~.2 ara med erT ars or Ta ve ama T ma xa re bel Ta sit yuaY.

ra me Tu Cu eul ebaY aqu s qa Tam Ta Ti To eu lsa jer sa sam gz is da oT xgzis ca Pmo bad. ama s uku e mo as wa veb s mar koz, vi Tar med ar ca Tu Pmo ba man qaT mi sa man moaPse na mas sit yuaY igi uf li saY. or Ta ve uku e ma xa re bel Ta sit yuaY WeS ma rit ars.

ra me Tu vid re er Ti Ra je ri ara aRes ru la qa Tam sa, sam gz is uvar-yo. xo lo er Tsa ama s jer sa, vi Tar ca vTq u, sam gz is da oT xgzis ca Pmob s. da mi xed na raY ufal man da moaPse na sit yuaY TKsi, da cna pet-re, raY-igi Se em TxKa, ver ve ikad ra ti ri li Si Si saTKs hu ri aTa sa, ara-med `gan vi da ga re da ti ro da mwa red~, da Se ina na cod vaY TKsi sa xi-ere bi Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li saYTa.

s a x a r e b a Y: `da vi Tar ca gan Te na, zrax va-yv es mRdel TmoZ -Ruar Ta da mo xu ce bul Ta ie suYsTKs, raYTa mok lan igi. da Sek res igi da mi iy va nes da mis ces igi pi la tes mTa var sa~ (27,1-2).

T a r g m a n i: ga niz ra xes da ga na Ci nes da da am tki ces, raYTa mok-lan me ufe da mac xo va ri yo vel TaY. vaY sul sa maT sa! xo lo ara un da maT mok lvaY mi si ze moT qu mu li sa mis mi ze zi saTKs, da ra me Tu dRe-sas wa uli di di iyo; amis TKs mi iy va nes da mis ces igi mTa var sa. xo lo Sen gu lisPma-yav, qris tes mo yu are o, vi Tar mo iwi a saq me igi Jam sa mas dRe sas wa uli sa sa, ra me Tu ese pir ve liT gan ve gan we se bul da gan ge-bul iyo, raYTa ode s sa xe igi da aC rdi li iq mne bo da, ma Sin aRes ru-los WeS ma ri te baYca.

s a x a r e b a Y: ̀ ma Sin vi Tar ca ixi la iu da, ro mel man mis ca igi, ra-me Tu da isa ja, Se ina na da mi aq cia oc da aTi igi vec xli mRdel TmoZ-Ru ar Ta mi mar T da xu ces Ta da Tq ua: vco de, ra me Tu mi gec sis xli mar Ta li. xo lo maT hrque s: Cu en da raY? Sen uw yi! da da ab nia vec xli igi ta Zar sa mas Si na da ga ne So ra da war vi da mi er da SiS Tv il-iba~ (27,3-5).

T a r g m a n i: ese saq me iu daYsca Se mas me nel ars da hu ri aTa ca. iu daYsa amis TKs, ra me Tu uJa mod Se ina na da uwe sod; xo lo hu ri aTa amis TKs, ro mel Pel-ewi fe bo da Se na ne bad da gan te ve bad ie suYsa da ara ine bes. da ixi leT Ra, Tu ode s Se ina na iu da: ode s cod vaY igi aRas ru la.

1 maT. 26,34. 2 mark. 14,71-72.

463

ra me Tu es reT ars saq me eS ma ki saY: ara mi uSu ebs war tyue nul Ta mis mi er aR xil vad Tu al Ta, ode s cod va sa iq mo din, xo lo aRas ru-lon raY bo ro ti, mer me em xi le bis.

da mas ubad ruk sa rav de ni as wa va qris te man, da ara mod rka gu li mi si fic xe li.

xo lo aRes ru la raY bo ro ti igi gan zrax vaY mi si, ma Sin Ra Se-uPda si na nu li, da igi ca ara iPma ra je rov nad; ra me Tu ro mel-igi ab ra la Tav sa TKssa da vec xli igi da ab nia da ara da eri da kre bul-sa mas hu ri aTa sa, ese yo ve li ke Ti lad qmn a, xo lo ro mel SiS Tv il-iba da Ta vi mo ik la, ese Se un do be li yo da saq me bo ro ti sa eS ma ki-saY, ra me Tu Se is wra fa war ta ce bad mi sa, raYTa ver Se ina nos cod vaY igi, da si ku di li Ta bo ro ti Ta da sa Za ge li Ta war wymin da Svi li igi war wymen di saY.

aw ixi leT, vi Tar WeS ma ri te baY yov liT ker Zo brwyi nav s, da wi na-aR mdgom ni mis ni da is je bi an. ra me Tu ese meb r iu daYs SiS Tvi li sru-li ad pir sa da uyof s hu ri aTa; ra me Tu raYRa sit yuaY aqu s, vi naYTgan es mis, vi Tar mim ce me li igi Se iwa meb s uS ju lo eba sa TKssa, ra me Tu ver Ra ra Tav s-ideb da mxi le ba sa mas go ne bi sa sa. eg reT ve hu ri aTa-ca Se xu de bo da, ra me Tu ico des, vi Tar med uS ju lo sa saq me sa iq man. amis TKs, ode s Tq ua iu da: `vco deo, ra me Tu mi gec sis xli mar Ta li~, sx uaY ve ra raY miu ges, gar na ese: `Cu en da raY ar so? Sen uw yi!~ Sen ze-da iyav n bra li. ese Tque s da ico des saq mi sa mis si bo ro te, ara med ara aRi xil nes Tu al ni, ar ca gu lisPma-yv es, vid rem dis aRas ru les maT ca cod vaY TKsi; ra me Tu iu daYsi aR sru le bul iyo _ mi ce maY igi, xo lo ma Ti je reT ara aR sru le bul iyo _ qris tes mklve lo baY. ara-med aRas ru les raY da da moh ki des igi ju ar sa, ma Sin igi ni ca iwer te-bo des go ne bi sa gan da SeS fo Te bul iy vn es; amis TKs odes me et yo des pi la tes: `nu das wer: me ufH hu ri aTaY~.1

hrqua mca vin ma Sin: da ra sa ge Si nis, ubad ruk no, mkud ri sa gan, Zel sa da mo ki du li sa?

ku ala d am bo xeb des, dac vad saf la vi sa ga nem za de bo des, `nu uku e mo vi de no mo wa fe ni da wa ri pa ron igi da uT xr an er sa, vi Tar med: aR-dga mkud re TiT~.2 da sa da qmn il ars esem le va ni saq me, O cof no da ugu nur no? ode s vin mo ipa ra mku da ri da Tq ua, vi Tar med aR dga?

vid re cxoe lRa iyo, da ute ves igi da iv lto des, da Tav man mo wa-fe Ta mis Ta man sam gz is uar-yo, da aw vin ars maT ga ni, ro me li gu am sam-ca mku dar sa wa ri par vi da da aR dgo ma sa swa meb da? ara med am xi leb da maT go ne baY da amis TKs ama s yo vel sa zrax vi des, vi Tar ca uc no bo ni.

1 ioa n. 19,21. 2 maT. 27,64.

464

is mi neT, vec xlis mo yu are no, raY-igi Se em TxKa iud as. cod vaY igi sa Si ne li qmn a da vec xli igi da ab nia da su li TKsi war wymi da, ese ca sa wuT roY das Wir da da sa uku noY cxo re baYca, da SiS Tv il-iba, raYTa iyo s sa qi qel yov li sa sof li sa.

em xi la hu ri aTa ca, gar na mTrv al iy vn es Su ri sa gan da ara ga ne-yen nes sa eS ma ko sa mas saq me sa, ara med mo pov ne bu li Ta re ca umec re bi-Ta hfar ven Tav Ta TKsTa ugu nu re biT.

uku eTum ca Sem dgo mad ju ar-cu mi sa Tqu mul iy vn es sit yu ani ese, ar ca ma Sin aqun da sit yuaY, gar na awin dli sa sa umol xi nem ca iy vn es. xo lo aw je reT maT Ta na iyo qris te, da Pel-ewi fe bo da gan te ve bad mi sa; vi Tar uku e etyKan iud as: `Cu en da raYo~, da mas ze da das de ben yo vel sa ve bral sa, da igi ni is wra fi an mok lv ad qris te sa?

ra me Tu hrq ua raY pi la te: `vin or Ta ga ni mi gi teo Tque n: isu ba-ra baYsi anu ie su, ro mel sa hrqKan qris te?~1 uS ju lo Ta maT ba ra ba mo iT xo ves, ka cis mklve li igi da ava za ki, xo lo qris te da sa jes si ku-di lad, qve lis moq me di igi da ke Ti lis myo fe li ma Ti.

xo lo iu da, ixi la raY, vi Tar med hu ri aTa vec xli igi ara mi iTu a-les, da ab nia ta Zar sa Si na da war vi da mi er da SiS Tv il-iba.

s a x a r e b a Y: `xo lo mRdel TmoZ Ru ar Ta maT mo iRe s vec xli igi da Tque s: ara jer-ars ese da de bad siw min de sa, ra me Tu sas yi de li sis xli saY ars. da zrax va-yv es da mo iRe s vec xli igi da mo iyi des mi-Ta aga ra ki me ke ci saY saf la vad uc xo Ta. amis TKs ewo da aga rak sa mas aga ra ki sis xli saY vid re aqa dRed mde. ma Sin aRes ru la Tqu mu li igi ier emi a wi naYswar met yu eli saY, ro mel sa ityKs: da mo iRe s oc da aTi igi vec xli, sas yi de li igi pa ti os ni saY mis, ro me li mo iyi des Ze Ta is-raHli sa Ta, da mis ces igi aga ra ki saTKs me ke ci sa, vi Tar ca mib rZa na me ufal man~2 (27,6-10).

T a r g m a n i: hxe da va, vi Tar iwer te bi an mxi le bi Ta miT go ne bi-saYTa? da Se iwa me ben, vi Tar med mklve lo baY mo iyi des; da ara dad ves vec xli igi ta Zar sa, ara med iyi des aga ra ki akal da mad, raYTa iyo s igi sa wa me be lad uS ju lo ebi sa ma Ti sa sa uku nod da sam xi le be lad gan ce-mi sa mis. ra me Tu sa xe li aga ra ki sa mis Pma maR lad Ra Ra deb da mklve-lo ba sa da mo sis xleo ba sa ma Ti sa. xo lo yo vel sa ve ze da zrax va sa iq-man, raYTa ara vin maT ga ni ipo os ub ra lo, ara med yo vel ni ve Ta nam deb si ku dil sa qris tes sa.

da ama s yo vel sa pir vel ve wi naYswar met yu eli mo as wa veb da. hxe-da va, vi Tar ara mo ci qul Ta ode n, ara med wi naYswar met yu el Ta ca yo-

1 maT. 27,17. 2 Sdr. ier . 32,9; zaq. 11,13.

465

ve li ve sa yu ed re lad da Se urac xad sa go ne be li mos wra fe biT aR we-res da yov liT ker Zo vne ba sa mis sa qa da ge ben?

swav laY pe

raYTa vhbaZ vi deT sim SKde sa da ZKruPse neb lo ba sa qris tes sa, ro mel man yo ve li ve du mi liT Tav s-id va

xo lo Cu en, sa yu arel no, viPse neb deT vne ba Ta maT, ro mel ni qriste man Tav s-is xna cxo re bi sa Cu eni saTKs, da vis wra foT baZ vad sim SKde sa da ZKruPse neb lo ba sa mis sa.

raY Se gem TxKa, ka co, ese vi Ta ri, vi Tar-igi ufal sa Cem sa Se em-TxKa? gi na Tu igi ne mo yu si sa gan, gi na Tu igu eme, gi na Tu iyu ed re, mis Ta maT vne ba Ta gan di dad nak lu le van xar.

ra me Tu gu lisPma-yav, Tu vin iyo igi, anu vi eT gan Se em TxKa, raY-igi Se em TxKa. dam ba de be li ci sa da qu eya ni saY, rom li sa wi na Se Zrwo-liT dga nan ze ci sa mPed ro ba ni, ese Cu enTKs kac iq mna da qu eya na sa ze-da iq ce oda, Se em Sia da mo ew yu ra da da Su ra, mer me mo wa fe man gan yi da igi, sxua Ta maT da ute ves da iv lto des, uS ju lo Ta maT Sek res igi da wa rad gi nes ka ia faYsa.

mo na man man yu ri mal sa sca, sxua ni hner wyu vi des pir sa mis sa da scem des Tav sa mis sa, mer me ku ala d Sek res igi da mi iy va nes pi la te sa, xo lo man tan ja da mis ca ju ar-cu mad. mPedar ni igi ekic xev des, hu-ri ani ayu ed reb des, ava za ki gmob da; da raY-me vTq ua? ra me Tu mo uZ-lur de bis enaY vne ba Ta mis Ta war moT qu mad.

da yo ve li ve igi uy ves umi ze zod da TKni er yov li sa bra li sa; xo-lo sa xi er man man yo ve li ve du mi liT da sim SKdiT Tav s-id va, ara sit-yua-ugo, ar ca aci lob da, ara med du mi li Ta mZl e eq mna, raYTa gu as-wa os Cu en, vi Tar med di di wa ma li ars cxo re bi saY sul grZe le baY, da vi Tar med rav den ca sim SKdiT Tav s-vid vaT, ume te sad mZl e veq mne biT bo ro ti sa myo fel Ta Cu en Ta.

gar na Cu en, ro mel ni dRi Ti-dRe aR mo vi kiT xav T da gu es mis ese yo ve li, fic xel var T da cx ar da uT mi no da mris xa ne mo yu as Ta ca mi-mar T da um rwe mes Ta, da ara Tav Ta Cu en Ta vab ra leb T, ara med sxua Ta, _ man vin me Se ma wu xao da gan ma ris xa.

raY ars, ka co, sit yuaY ese Se ni? ma Sin jer-ars uf roYsad sul-grZe le bi sa Cu ene bad, ode s vin me Se ga wu xos. xo lo uku eTu araY vin mi ze zi gu ces, ma Sin mPec ni ca mSKd ari an, ra me Tu igi ni ca uku-eTu ara vin aRaS foT nes, ara aR SfoT ne bi an. aw uku eTu Cu en ca ma-Sin ode n mSKd viy vn eT da sul grZ el, ode s ara vin gan gu aris xos, da

466

ode s mi ze zi vin gu ces, mPec Ta ufic xl es viy vn eT, raYTa um jo bes var T maT sa?

maT ver ab ra lob, ra me Tu bu ne biT aqu s mPeco baY, xo lo Sen, ka co, raY ga qus sit yuaY? uku eTu vin wa ri ta ca Se ni, uku eTu pa ti vi mi gi-Ro, uku eTu ga gi na, uku eTu gca, ara ve ga qus mi ze zi gan ris xe bi saY.

er Tad, ra me Tu vxe dav T sa xe sa mas moT mi ne bi sa da sul grZe le bi-sa sa uf li sa Cu eni sa, `ro mel man iv no Cu enTKs~, vi Tar ca ityKs mo ci-qu li, `da Cu en dagKte va PeliT we ri li, raYTa Se ud geT ku al sa mis sa; ro mel man-igi cod vaY ara qmn a, ar ca ipo va za ku vaY pir sa mis sa; ro me-li igi ne bo da da igi ara vis agi neb da, ev ne bo da da ara vis uT qu mi da, mi eca msa jul sa sic ru iT; ro mel man cod va ni Cu en ni Tav s-is xna Por-ci Ta TKsi Ta ju ar sa ze da, raYTa cod va sa gan ve Sor neT da si mar T-liT vcx on de bo diT, rom li sa-igi wylu le bi Ta gan vi kur ne niT~.1

me ore d, ra me Tu uw yiT, vi Tar med ma gi ne bel ni da Se urac xmyo fel ni Cu en ni uf roYsad sar ge bel gu eq mne bi an, vid re Ra ma qe bel ni da pa tiv-mce mel ni; ra me Tu igi ni gKrgKnsa moT mi ne bi sa sa mo gu a tyu ebe n, uku eTu gu ene bos, xo lo ese ni zu aob asa da am par ta va ne ba sa STa gu ag de ben, uku-eTu ara fria d vek rZal neT. _ da vi Tar iyo so ese, raY Tam ca ma gi neb da vin da Se urac x-myof da, da aram ca gan vris xen? _ met yKan vi eT ni me.

he, Zm ao, Se saZ le bel ars ese da ara Se uZ le be li. ode s vin me Se-ga wu xos da bo ro ti gi yos saq miT gi na sit yKT, da aRiZ rvo di gu lis-wyro mad, ga mo sa xe sas wa uli ju ari saY gul sa Sen sa, moiPse nen vne ba ni da Se urac xe ba ni qris tes ni, ro mel Cu enTKs da iT min na, moiPse ne Si Si RmrTi saY, da gan qar des vne baY igi Sen gan, da iq mna mSKd da moT mi ne.

uku eTu ku alad ca ityK, Tu: Se uZ le bel ars ese, mi xe den meb r mo-na Ta Sen Ta da maT gan is wa ve. ode s agi neb de da Se urac x-hyof de da scem de, da igi ni du mi liT Tav s-ideb den, can, vi Tar med ara Se uZ le-bel sa saq me sa get yK. ro mel sa igi ni iq man Si Si saTKs Se ni sa, Sen Si Si-saTKs RmrTi sa rad ara hqmn a?

ode s iq mn as Ja mi Sfo Ti saY, da ZKrsa it yo dis da ga gi neb des mo-yu asi, gu lisPma-yav, ra me Tu wa ruw yme dia go ne baY TKsi, da uf roYsad swya lob di, ra me Tu eS ma ke ul ni ca mra val gz is gu cem di an ca, da ara gan vris xn iT, ara med uf roYsad vswya lob diT. eg reT ve Sen qm en, Se-iw ya le ma gi ne be li igi, ra me Tu bo ro ti Ta eS ma ki Ta Sep yro bil ars mris xa ne bi sa da gu lis wyro mi saYTa, ro mel man-igi mra val gz is mey sa Si na did ni bo rot ni qmnn is.

gi Cu enam ca vin Si Su lad su li mris xa ni saY da su li moT mi ni saY, da ixi lem ca mris xa ni saY mis mim sgav se bu li zRua sa aR Zrul sa Rel vi Ta

1 1 pet . 2,21-24.

467

war mwyme de li Ta, xo lo moT mi ni saY mis _ nav Tsa yu del sa myud ro sa, ro mel sa ver aR sZrv en ni av qar ni vne ba Ta ni.

da TKT meb r mris xa ne ma ra dis mab ra lo bel ars Ta vi sa TKsi sa, mxi le bu li go ne bi sa gan, xo lo sul grZe li da moT mi ne ga ni su eneb s su li Ta.

rad eZi eb, ka co, sxKsa gan pa tiv sa? Sen TKT pa tiv-ec Tav sa Sen sa, da ver vin Se urac x-gy os; uku eTu ku la Sen saq miT Se urac x-hyof de Tav sa Sen sa, da Ra ca Tu yo ve li so fe li pa tiv-gcem des, upa tio xar da Se urac x.

ra me Tu vi Tar ca-igi uku eTu Cu en TKT ara vav noT Tav Ta Cu en Ta, ver vis Pel-ewi fe bis vne bad, eg reT ve uku eTu Cu en ara upa tio da Se-urac x vyvn eT Tav ni Cu en ni, ver vin upa tio-gu yof s.

iyav n ka ci vin me sakKrve li da saT noY, da yo vel ni xdi den mas msiZ vad da mpar vad da ava za kad, da igi mo iT men din yo vel sa ve sul-grZe le biT; raY ev no sit yu aTa maT gan? ara raY yov lad ve; ara med uf-roYsad maT ev no, ro mel ni es reT it yo des.

miT xar Ra, uku eTu vin me mze sa bn el uwo dos, mas av no anu Tav-sa TKssa? cx ad ars, ra me Tu Ta vi TKsi gan cKbre bu lad da co fad ga mo aCi na, xo lo mze sa ara raY av no. eg reT ve ari an, ro mel ni ka ci sa RmrTis msa xu ri saTKs ZKrsa it yo din.

aw uku e ese Se vik rZa loT, raYTa go ne baY Cu eni wmi da-vy oT da ara vsc eT mi ze zi mxi le bad Cu en da; xo lo uku eTu sxua ni bo rot sa gu wa-meb den, ro mel ni Cu en ara uw yo diT, yov lad ve nu vzru nav T amis TKs.

ra me Tu ara raY ev ne bis kac sa sa xi er sa, usa xu rad Tu vi eT gan me Se irac xos. xo lo ro mel man ZKri uz ra xa sic ru iT, mas uf roYsad Se-em TxKa vne baY da zRve vaY.

vi Tar ca-igi uku eTu vin cod vi Ta sav se iyo s, da Ra ca Tu kac Ta mi er sa qe bel iyo s, ara ras er ge bis, ara med uf roYsad da sas jel eq mne bis.

amis TKs ge ved re bi, da ute oT zrun vaY sxua Ta haz ri saTKs da sxua-Ta pa ti vi sa da Se urac xe bi saY da ese vi Ru awo T, raYTa go ne baY Cu eni ve ras bo rot sa gu am xi leb des; ara med saT nod RmrTi sa viq ce odi T, raYTa aqa ca ke Ti lad viy vn eT da mis sa uku noYsa di de ba sa mi vem TxKneT mad li Ta da kac Tmo yu are bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qriste si Ta, rom-li saY ars di de baY Ta na ma miT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra dis da uku ni Ti uku ni sam de, ame n.

wmidaodasasooCuenodasamkauloyovelTaqristeaneTao,[iovaneoqropiro],meoxeqmenwinaSeqristes,RmrTisaCuenisa,mamaTaCuenTaiovanesda efTKmes,romelman eseTargmana berZulisaganqarTuladTKniersomxurisa.

468

Ta vi pv

s i t y u a Y e s e: `xo lo ie su dad ga wi na Se mTav ri sa mis. da hkiT-xa mas mTa var man man: Sen xa ra me ufH hu ri aTaY? xo lo ie su hrq ua: Sen ityK. da Ses me na sa mas mRdel TmoZ Ru ar Ta sa da mo xu ce bul Ta sa ara-raY mi ugo~ (27,11-12).

ico des mRdel Ta maT sic ru isa Ta da mo xu ce bul Ta maT, da-Zuele bul Ta uS ju lo ebi Ta, vi Tar med pi la tes araY zrun vaY aqun da saq me TaTKs Sju li sa Ta, ra me Tu ka ci iyo war mar Ti; amis-TKs ese Ses me naY wi na uy ves, vi Tar med: me fed qa da geb s Tav sa TKssa, raYTam ca es reT Ta nam deb si ku di li sa yv es, ra me Tu ese ode n iyo sa Zi ebe l ma Ta; amis TKs sa mo se li ca da ipo mRdel TmoZ Ru ar man man mza ku var man. ra me Tu hu ri aTa So ris raY iyo, ese das dv es bra li, Tu Zed RmrTi sa ityKso Tav sa TKssa. ico des, vi Tar med igi ars Ze RmrTisaY, ara med Sur man da ab nel na igi ni; xo lo aqa ku ala d me fo-bi sa sa xe li das wa mes.

amis TKs hrq ua pi la te: `Sen xa ra me ufe hu ri aTaY? xo lo ie su hrq ua: Sen ityK~. aRi ara, vi Tar med me ufH ars, gar na me ufH ze ca TaY, vi Tar ca iov ane ume te sad gu as wa veb s sit yu asa mis sa pi la tes mi mar T da ityKs: `hrq ua mas ie su: me ufe baY Ce mi ara ars ami s sof li sa gan. uku eTum ca ami s sof li sa ga ni iyo me ufe baY Ce mi, msa xur nim ca Cem ni iRu wi des Cem TKs, raYTa ara mi ve ci hu ri aTa. xo lo aw me ufe baY Ce mi ara ars ami er~.1

amis TKsca, raYTa sru li ad ese iWK ga nu qar vos da gu lisPma-uyo s, vi Tar med me ufe baY mi si ara ami s sof li saY ars, xar ki mis ca da sxua-Ta ub rZa na mi ce mad ke is ri saY ke isar sa, da ode s ene ba er sa mas me fed dad gi ne baY, iv lto da.

xo lo vi naYTg an es reT mZlav re bi sa Ses me na sa mo iReb des mis ze-da, rad ara Tq ua ese yo ve li? ara jer-iCi na Tqu mad amis TKs, ra me Tu bev re ul ni sa xe ni aqun des maT Zlie re bi sa da sa xi ere bi sa da WeS ma ri-te bi sa mi si sa ni, da nef siT dab rmo bil iy vn es, ara Tu umec re bi sa gan scTe bo des. amis TKs ara raY mi ugo ese vi Ta ri, gar na mci re di ode n, ra Jam s-igi afu ca mRdel TmoZ Ru ar man, da ode s-igi hkiT xa mTa var-man. xo lo Ses me na Ta maT Ta mi mar T ar ca er Ti raY mi ugo, ra me Tu ico-da, vi Tar med ara hne bav s maT sme naY WeS ma ri te bi saY.

da ama s pir vel ve Ra Ra deb da esa ia da it yo da: `vi Tar ca cxo va ri klv ad mi igu ara, da vi Tar ca ta ri gi wi na Se mri su ve li sa uPmo be lad

1 ioa n. 18,36.

469

dga, es reT ara aRa Reb s pir sa TKssa. sim dab li Ta mi si Ta sas je li mi si mi eRo; da Tes l-to mi mi si vin-me mi uT xr as?~1

s a x a r e b a Y: `ma Sin hrq ua mas pi la te: ara ges mi sa, rav den sa-ese Seg wa me ben Sen? da ara raY mi ugo mas ar ca er Ti sa sit yKsaTKs, vid rem-de ukKrda ca mTa var sa mas fria d~ (27,13-14).

T a r g m a n i: WeS ma ri tad sakKrve le bi sa di di sa Rir s iyo saq me igi, eso de ni igi sul grZe le baY da sim SKde sa xi eri saY mis, da vi Tar ara ras mi ugeb da, ro mel sa bev re ul ni aqun des sit yu ani ga mo ma Ci ne-bel ni WeS ma ri te bi sa ni da mam xi le bel ni ma Ti sa mis Su ri sa ni. ara med ixil na, vi Tar med sru li ad sa so war kue Til iy vn es, da nef siT Tu al-ni da ewux nes da yur ni da ey vn es, da ar ca ami sa gan Se igo nes, ro mel ver ca er Ti bra li po es mis ze da, ar ca, ixi les raY iu da mom STva-ri, Se ik di mes, ar ca, xed vi des raY pi la tes, vi Tar Pel ni da iban na da Tqua: ùb ra lo va ri me sis xli sa gan ma gi si sa; Tque n ixi leT~,2 Se-Sin des. es reT mi ec nes maT Tav ni TKsni eS ma ki sa da. amis TKs ara raY mi ugo ufal man.

s a x a r e b a Y: `xo lo dRe sas wa ul Ta Cu eul iyo mTa va ri igi: mi-ute vis er sa mas er Ti pyro bi li, ro me li ca uneb n maT. iyo vin me ma-Sin pyro bi li Ses wa ve bu li, ro mel sa er qua isu ba ra baYsi. da vi Tar Sekre bul iy vn es igi ni, hrq ua maT pi la te: vin gne bav s or Ta gan, da mi gi teo Tque n: isu ba ra baYsi anu ie su, ro mel sa hrqKan qris tH? ra-me Tu uw yo da, vi Tar med Su ri Ta mis ces igi~ (27,15-18).

T a r g m a n i: vi naYTg an ixi la, vi Tar med qris te ara ras mi ugeb s, ar ca ga ni mar Tleb s Tav sa TKssa, sx uaY Ro ne mo ipo va, raYTam ca ga na-ri na igi, da etyKs: uku eTu ara gne bav s, vi Tar ca ub ra loYsa gan te ve-baY, ba re vi Tar ca pyro bi li mi ani WeT ege dRe sas wa ul sa ama s. ixi lea wi na uku moY ese we si? ga moT xo vaY pyro bi li saY er sa mas Ta na ed va, da mi ni We baY mTav ri saY iyo, xo lo aw wi na aR mdgo mi iq mna, da mTa va ri hpa-ti Job s er sa da iT xov s maT gan, raYTa ga nu te os qris te. da ara Se-ik di mes uR mrTo Ta maT, ara med uf roYs Ra Ra deb des da am bo xeb des umi ze zod da ub ra lod, ra me Tu em xi le bo da du mi li Ta mi si Ta ma Ti igi sic bi li.

s a x a r e b a Y: `da vi Tar ca jda pi la te say dar Ta ze da, mo uv li na mas col man TKsm an da hrq ua: ara raY Zes Se ni da mar Tli sa ma gis ka-ci saY, ra me Tu mra va li mev no me Cu ene biT ma gis TKs dR es~ (27,19).

1 esa ia 53,7-8. 2 maT. 27,24.

470

T a r g m a n i: ixi leT, vi Ta ri iq mna ese ca saq me, ro me li kma iyo Se go ne bad maT yo vel Ta da, ra me Tu WeS ma ri te ba sa mas Ta na saq me Ta sa Cu ene baYca igi ara mci re iyo.

xo lo raYsaTKs ara pi la te ixi la Cu ene baY igi, ara med col man mis man? er Tad, ra me Tu igi sad me uf ro Rir s iyo xil vad, vid re pi-la te; me ore d, uku eTum ca pi la tes exil va, ar cam ca ga mo ec xa da yo-vel Ta ze da, Tu: es reT vi xi le. amis TKs col man ixi la, raYTa yo vel-Ta eu wy os. da ara li to nad eCu ena, ara med fria d el mo da, raYTa Se-Sin des qma ri ca da ara sa jos mok lvaY ie suYsi, ara med igi ca sru li ad ugu nur da usa xur ipo va.

da Tum ca Tq ua, Tu: ver vi kad reb gan te oba d, ra me Tu me fed hyof s Tav sa TKssa, jer-iyo ga mo Ci ne bad da mxi le bad saq mi sa mis, Tu iyo a mis Ta na sas wa uli mZlav ro bi saY: uku eTu mPed ro ba sa ik reb da, uku eTu sa fa se Ta iu njeb da, uku eTu sa Wur vel Ta Wed da anu sxua sa ras me ese vi Tar sa iq mo da. xo lo man ara raY ga mo iku lia, ara med es reT ugu nu re bi Ta da si co fiT mih yve bo da ne ba sa bo ro ti sa mis eri sa sa.

amis TKs ara yo igi qris te man ga re gan bra li sa, ara med hrq ua, vi-Tar med: `mim ce mel sa Cem sa Sen da udi de si cod vaY aqu s~,1 da ga mo aCi-na, vi Tar med: da Ra ca Tu mim ce mel sa mas udi de si cod vaY aqu s (gi na Tu iud as ityKs, gi na Tu mRdel TmoZ Ru ar Ta, ra me Tu maT mis ces pi-la tes), gar na ar ca ugu nu ri igi mTa va ri ga re gan cod vi sa ars, ra me-Tu mun eSi no da mas Si Si, sa da-igi ara iyo SiS. ugu nu re bi Ta sav se iyo igi da daPsni le bi Ta, xo lo mRdel TmoZ Ru ar ni igi _ uke Tu re bi Ta, Su ri Ta, za ku vi Ta da bo ro te bi Ta. amis TKsca da ar wmu nes er sa mas, raYTa mo iT xo on ba ra ba.

hxe dav Ta, rav de ni Ro ne aCu ena qris te man, raYTam ca mod rik na fic xel ni igi gul ni maT ni, da raYzom is wra fes maT, raYTa sru li ad usit yu el-yvn en Tav ni TKsni?

O uS ju lo no! O na wil no eS ma ki sa no! O Svil no war wyme di sa no! vi si um jo bes iyo ga moT xo vaY da gan te obaY: gan cxa de bu li sa mis ka-cis mklve li sa da Ses wa ve bu li sa mis ava za ki sa, ro mel sa uric xK ka-cis-klv aY eq mna, anu uf li sa ie suYsi, rom li sa Ta na bra li ar ca er Ti ipo va?

vaY su li sa Tque ni sa, bil wno, ra me Tu ka cis mklve li igi aRi r Ci-eT da mac xo va ri yov li sa sof li saY uva r-hyav T; da ar ca dRe sas wa-uli sa mis gan Se ik di meT, ar ca qve lis moq me de ba ni mis ni moiPse ne niT.

ese saq me ars bo rot Ta maT mRdel TmoZ Ru ar TaY. igi ni dab rmo-bil iy vn es Su ri sa gan, da maT as wa ves uS ju loY igi swav laY er sa mas,

1 ioa n. 19,11.

471

raYTa ma Ti sa ca war wyme di sa sas je li miePado s maT, vi Tar ca aw aR mo-vi kiT xeT:

s a x a r e b a Y: `mi ugo mTa var man da hrq ua maT: vin gne bav s or Ta-ga ni, da mi gi teo Tque n? maT hrque s: ba ra ba. hrq ua maT pi la te: da raY uyo ies us, ro mel sa hqKan qris tH? hrque s mas yo vel Ta: ju ars-ecKn! xo lo man hrq ua maT: raY bo ro ti uq mnie s? xo lo igi ni ume tes Ra Ra deb des da it yo des: ju ars-ecKn! vi Tar ca ixi la pi la te, ra me Tu ara s ar geb s mas, ara med uf roYsRa Sfo Ti iq mne bis, mo iT xo va wya li da da iban na Pel ni wi na Se eri sa mis da Tq ua: ub ra lo va ri me sis xli sa-gan ma gi si sa, Tque n ixi leT. da mi ugo yo vel man er man da Tq ua: sisxli ma gi si Cu en ze da da Svil Ta Cu en Ta ze da~ (27,21-25).

T a r g m a n i: `hrq ua maT pi la teo: da raY uyo ies us, ro mel sa hrqKan qris tH?~ ode s sxKTa sa xi Ta ver da ar wmu na, mer me ese Tq ua, ra me Tu hgo neb da, Tu hrcxue no dis Tqu mad, vi Tar med: ju ars-acu; da ume te sad da am Zi ma tKrTi maT ze da, ode s yvn a igi ni ufa l saq mi sa mis. xo lo ixil na raY, vi Tar med mo ud re kel iy vn es gul ni maT ni da uf roYsRa SfoT sa iq mo des da Pmob des: `ju ars-acu~, da iban na Pel ni da Tq ua: ùb ra lo var me~. Tqu Ra, co fo da gan li ge bu lo ka co, vi-naYTg an ici, vi Tar med bo ro ti ara raY uq mnie s, da mi zez sa si ku di li-sa sa mis Ta na ara hpo veb da bral sa Sen gan ga nag deb, raYsaTKs mis cem ju ar-cu mad, anu raYsaTKs ara ga mo ita ceb So ris maT sa, vi Tar ca aTa-sis Tav man man qmn a pav les ze da? ra me Tu ma Sin ca Sfo Ti di di iyo mis ze da hu ria Ta gan, ara med aTa sis Ta vi igi mPned wi na aRud ga da ga na ri-na igi Pel Ta gan maT Ta.1 gar na pi la te ara es reT qmn a, ara med fria d ugu nu rad da ugu lod; da yo vel ni ve igi mid re kil da uPmar iy vn es, ar ca pi la te er sa mas wi na aRud ga, ar ca eri igi _ mRdel TmoZ Ru ar Ta, ara med Ra Ra deb des: `ju ars-ecKn ege!~

rav de ni mi ze zi mis ca qris te man moq ce vi saY da ara mo iq ces. vi-Tar ca-igi iud as Se em TxKa, eg reT ve hu ri aTa; da ar ca Tu ode s ixi-les mTa va ri igi, vi Tar da iban na Pel ni, lmo bi er iq mnn es, ara med uf-roYsad Ra Rat-yv es da Tque s: `sis xli ma gi si Cu en ze da~. ma Sin ixi la raY pi la te, vi Tar med yo ve li igi bra li Tav Ta TKsTa ze da da ik ri bes nef siT TKsiT, aRas ru la man ne baY ma Ti.

aw ixi leT aqa gan sakKrve be li saq me: vi Tar, eu fl os raY eS ma ki vis me, sru li ad da ab rmob s. TquT Ra, uS ju lo no hu ri ano, gu el no da na Sob no iqed ne Ta no, na Te sa vo drk uo da gu lar Zni lo, ero co-fo da arab rZe no, na Sob no bil we bi sa no, mzrax val no war wyme di sa no,

1 saq me 23,17-30.

472

ro mel Ta Ta na ara ars mec ni ere baY; iyav n wye vaY ese da cod vaY Tque n ze da, vi Tar ca sTq uT; Svil Ta Tque nTa ze da raYsaTKsRa mi iy va neb T wye va sa mas? eha vi Tar gar da ma te bul iyo uke Tu re baY ma Ti, da vi Tar ga mo uT qu mel ars sa xi ere baY uf li saY. ra me Tu eso den sa mas si bor gi-le sa maT sa ze da, ro mel Ta es reT lir bad mi iRe s cod vaY igi da wye vaY maT da Svil Ta maT Ta ze da, ara ve da am tki ca sit yuaY igi ar ca Tu TKT maT ze da. ara med ro mel ni ca mo iq ces maT gan ni da Se ina nes wya lo-biT, Se iw ynar na da sa su fe vel sa Rir s-yvn a. ra me Tu pav le ca maT ga ni iyo da bev re ul ni igi, ro mel Ta hrwme na ier usa lHms, vi Tar ca we ril ars, vi Tar med: hrq ua iak ob pav les: `xe da va, Zm ao, rav den ni bev rni ari an hu ri aTa So ris mor wmu ne ni!~1 igi yo vel ni maT gan ni iy vn es, da Se iw ynar na sa xi er man man da aRPoc na cod va ni maT ni; xo lo ro mel ni sru li ad eg nes ur wmu no ve ba sa Si na, maT Ta viT TKsiT mo iRe s ris xvaY RmrTi saY maT ze da.

s a x a r e b a Y: `ma Sin mi ute va maT ba ra ba, xo lo ies us Sol ti Ta sca da mis ca maT, raYTa ju ars-acu an~ (27,26).

T a r g m a n i: raYsaTKs qmn a ese pi la te? vi naYTg an ju ar-cu mad mis cem da, Sol ti Ta raYsaTKsRa sca? ami saTKs, raYTa hu ri ani mo i-madln es. eso den ugu nur iyo, eso den cof, ara gu lisPma-yvn a sas wa-ul ni mis ni da sakKrve le ba ni igi, ZKruPse neb lo ba ni da du mi li mi si yo vel Ta maT Ses me na Ta ze da, ro mel-igi kma iyo qva Ta ca mod re kad. ra me Tu vi naYTg an loc vi Ta miT da Se wu xe bi Ta da mrav li Ta sa xi Ta ka ce baY aCu ena, aw ku ala d du mi li Ta miT da Se urac xe bi Ta Ses me na Ta maT TaYTa uzeS Ta es sa mas sa zom sa aCu eneb s, raYTa gu lisPma-yon, xo-lo igi ni yov lad ve mo ud re kel ipov nes. ra me Tu ode s vne bi sa raYsa-gan me da iT ros su li, Zn el ars gan RKZe baY da gan frTxo baY mi si.

swav laY pv

raYTa ara ugu le bel s-vhyof deT mci re Ta cod va Ta, ra me Tu ma ra dis eS ma ki mci re Ta gan iw yeb s brZo lad Cu en da da es reT did Ta

cod va Ta STa gu ag deb s

amis TKs ma ra dis vit yK: nu ad gil-vscem T vne ba Ta Cu en So ris, ara-med gan vi ot neT igi ni Cu en gan da Se vik rZal neT kar ni su li sa Cueni-sa ni, raYTa ara po on maT Se mo sa val Cu en So ris. ra me Tu es reT ars Cu eul ebaY vne ba TaY: uku eTu da ip yr an ad gi li sul sa Si na, vi Tar ca

1 saq me 21,20.

473

cec xlm an STav rdo mil man niv Tsa Si na PSir sa aRat yi nis ali di di, eg-reT aRet yi ne bi an da eu fle bi an go ne ba sa. amis TKs ge ved re bi, vid re mci re da CCKlRa iy vn en vne ba ni, aR mov fxur neT Cu en gan da gan vi ot-neT. nu vit yKT sit yu asa mas cud sa da bo rot sa da ama od nu ge Si nis-vscem T Tav Ta TKsTa, vi Tar med: ese raYme araY ars, da igi raYme mci re cTo maY ars da un doY. ra me Tu ami s saq mi sa gan iS ve bi an bev re ul ni igi bo rot ni, da ese Ro ne ars mza ku va ri sa mis da bo ro ti sa eS ma ki saY, mo-pov ne bu li war saw yme de lad kac Ta. iw yeb s mci ri sa gan da dRi Ti-dRe aRa or Zi neb s ges lsa TKssa, vid rem dis sru li ad mi guc nes war saw yme-del sa da STa guPad nes qu es knel Ta jo jo xe Ti sa Ta.

ene ba sa uli si sic bil sa mas muc liT mez Rap re Ta sa STag de bad da war wyme dad, gar na uku eTum ca pir ve liT gan ese eT qua, aram ca es mi na mas da uf roYsad sdev ni da maT, ara med mci red-mci red da imor Ci la. pir ve lad ur Ce bad sa mo eli sa mo iy va na da Se wi ra pir vel mos lvi sa mi si sa msxue rpl i. man ab ra la, da sa ul ga ni mar Tla Ta vi TKsi: gu ere-ode so mbrZol ni, da amis TKs vqm en. ku ala d ub rZa na sa mo el RmrTisa ma gi er ama le ki saTKs; mas ca gar dahPda. mer me Se vi da mte ro ba sa mas da vi Tis sa da es reT dRi Ti-dRe uZKre si sa mi mar T wa re ma te bo da, vid rem dis STa var da mTxreb lsa mas war wyme di sa sa.

eg reT ve ka ens ara hrq ua pir ve liT gan ve eS mak man mok lvaY abe li-si; ico da, vi Tar med ara er Co dis. ara med pir ve lad da ar wmu na, raYTa um jo be si TKT da im Wi ros da uda re si RmrTi sa Se wi ros, da hrq ua: ara raY cod vaY ar so ese.

mer me Su rad Zmi sa aRad gi na, ese ca araY ar so. amis gan mok lvaY Zmi saY az ra xa da tyui li RmrTi sa mi mar T; da ara das cxr a, vid rem de sru li ad da imor Ci la.

amis TKs jer-ars da sa bam sa bo rot Ta sa da ye ne bad; ra me Tu da Ra-ca Tum ca da sa bam ni igi cod va Ta ni TKssa wes sa ze da eg nes, ar ca eg reT jer-iyo ugu le bel s-yo faY ma Ti. xo lo aw vxe dav T, vi Tar med dRi-Ti-dRe uZKre si sa mi mar T miv len. amis TKs jer-ars yov li Ta Za li Ta daPsnaY ma Ti, vid re mci re Ra da uZ lur iy vn en.

ra me Tu nu ama s xe dav, ka co, Tu ese cod vaY anu igi mci re ari an, ara med igi gu lisPma-yav, vi Tar med ude b Tu iq mna, mci re ni igi Zir iq mne bi an did Ta bo rot Ta.

xo lo me amas ca vit yK (da Ra ca Tu vis me sakKrv el uC nd es sit yuaY ese), vi Tar med: ara uPms eso de ni mos wra fe baY did Ta cod va Ta, vi-Tar-igi mci re Ta da un do Ta aR mo saf xu re lad.

ra me Tu did Ta TKT bu ne baY igi cod vi saY mis sa Za ge lad Can s da mZi med, da ev lt is maT su li Cu eni, uku eTu ara sru li ad war tyue-nul iyo s mte ri sa gan. xo lo mci re ni re ca Se urac xad Ca nan da ugu-

474

le bel s-vhyof T, da mer me ude be bi Ta Cu eni Ta mswraf l aRor Znde bi-an da did iq mne bi an.

es reT STa var da iud aca did sa mas bo rot sa. ra me Tu uku eTum ca ara eT qua mas, Tu: mci re ars par vaY, ro mel-igi rwmu ne bul iyo mi sa sa fa se gla xak TaY, aram ca STav rdo mil iyo gan ce ma sa mas.

uku eTum ca hu ri aTa ara mci red Se erac xa zu ao baY da kac TmoT ne-baY, aram ca STav rdo mil iy vn es qris tes mok lva sa.

eg reT ari an yo vel ni ve bo rot ni. ra me Tu mey se ula d did Ta cod-va Ta Zl iT vin STa var de bis, ra me Tu aqu s sul sa Cu en sa bu ne biT sir-cxKli da ri do baY maT bo rot TaY da er Tj er ara ga nig deb s sru li ad sir cxKlsa TKssa, ara med mci red-mci red war wymde bis, uku eTu ude b iq mn as.

es reT Se mo vi da ker pTmsa xu re baYca sof lad. ra me Tu iw yes kac Ta zo mi sa ume te si sa pa ti vi sa Zi eba d cxo re ba sa amas ca da Sem-dgo mad si ku di li sa ca. amis gan iw yes xat Ta da ker pTa aR mar Te bad; ro mel Ta me Tav Ta TKsTaY, raYTa aPse neb den na Te sav ni mo ma val ni; sxua Ta ku ala d TKsTa gi na me go bar Ta aR hmar Ti an si yu aru li saTKs ma Ti sa da pa ti vi sa. es reT mci red-mci red RmrT ad aRi ar nes, da aRes ru la sac Tu ri igi ker pTmsa xu re bi saY. da Tu ro mel sa sa zom-sa aR vi da si bo ro te mi si, vi ci, ara ume car xar T. eg reT ve siZ vaY iq mne bis. da es reT gu lisPma-yav T: iw yis vin me sit yu ad de da ka ci sa mi mar T. mo vi dis So ris si ci li. TqKs: araY ars ese, raY cod vaY ars gan ci ne baY. mer me iq mn is kad ni ere baY; amis gan mo vi dis zrax vaY sa Za-ge li; da dRi Ti-dRe wa re ma te bin bo ro ti igi, vid rem dis aRes ru-lis cod vaY.

ku ala d sxua man ZKri uz ra xis mo yu as sa. TqKs: ara raY ar so ese. amis gan iq mn is si Zu li li, mer me mte ro baY da ZKris-Pse ne baY. ami s yov-li sa gan iq mn is ka cis-klv aYca. es reT iq ms ma ra dis bo ro ti igi mte-ri Cu eni eS ma ki; mci re Ta cod va Ta gan mo iReb s did Ta, da did Ta gan mo iReb s sa so war ku eTi le ba sa. ku ala d ese sx uaY Ro ne mo upo ebi es war wyme di saY, ra me Tu ver war wymed s kac sa cod vaY es reT mswraf l, vi Tar-igi war swymed s sa so war ku eTi le baY. ra me Tu uku eTu vin cod-vaY qmn as da mer me ga nif rTx os da Se ina nos, ga ni kur ne bis wylu le baY igi mi si. xo lo mo-Tu-vi des sa so war ku eTi le bad da wa ma li igi si na-nu li saY ara iPma ros, daS Ta ukur ne be lad da war wymd a TKsi Ta miT ude be bi Ta.

aqu s mter sa Cu en sa sx uaYca Ro ne war wyme di saY. mra val gz is mar-cxe niT ver mZl e eq mn is, mo eq cis mar ju eni T da mow yl is, ugu nu rad mbrZo li raY po is. da nu gikKrs, Tu mar ju eniT ca mi iReb s igi Zle-va sa.

475

ine ba vin me qal wu le baY; da ar sca ke Til da sa qe bel. ara dad ga sa zom sa TKssa, ara med iw yo Za ge bad qor wi ne bi sa, anu Tu ga ne So ra me-uR le sa TKssa gu lis sit yKTa ese vi Ta ri Ta, vi Tar mca bo rot iyo qor-wi ne baY, da Tav s-id va Sro maY, da eq mna Sro maY igi da sas jel. ra me Tu ke Til ars qal wu le baY, gar na qor wi ne bi sa Za ge baY da bo ro tad Se-rac xvaY ara jer-ars.

sxua ni ku ala d we si Ta mar xvi saYTa ga ne yen nes Wa mad Ta; mer me iw-yes Za ge bad Wa mad Ta, ro mel ni dah bad na Rmer Tm an saz rde lad kac Ta, da Ses cT es go ne bi Ta TKsi Ta,1 vi Tar ca mo ci qu li ityKs; ra me Tu ara Seu dg es sit yu aTa da moZ Ru re ba Ta we ri li sa Ta.

ami s ga mo vi eT ni me ko rin Tes Si na sxua sa ma xe sa ST acKves da Tque s, raYTa yov li sa ve Wa ma di sa gan mi iReb den, ara med mo ci qul man da aye na ese, ra me Tu da ye ne bul Ta da araw mi da Ta ge moYsxil vaY ara jer-ars.2

sxua ni mo Ru awe bi sa sa xi Ta yov lad ve ara aRi ku ece n Tma Ta Ta-vi sa Ta, ara med es reT iq ce vi an er sa So ris, da ese ca uje ro ars da da ye ne bul.

sxua Ta uzo mod wu xi li cod va TaTKs ke Ti lad Seh rac xes; da iyo igi Ro ne eS ma ki saY. amis TKsca SiS Tv il-ibe s, vi Tar ca iud as Se em TxKa. amis TKs pav le mis wer s ko rin Tel Ta mi mar T mis TKs, ro me li-igi bo-rot sa mas siZ va sa STa var da, da ub rZa na mi ce mad eS mak sa ege vi Ta ri igi.3 xo lo me ore sa ebis to le sa Si gan ityKs: `nu ge Si nis-eci T mas, nu-uku e ume te si Ta miT mwu xa re bi Ta da in Tq as ege vi Ta ri igi. raYTa ara mi vi an gah rn eT eS ma ki sa gan, ra me Tu ara go ne ba sa mis sa ume car var T~.4 ese igi ars, vi Tar med za ku viT gu eb rZv is ma ra dis. xo lo uku eTum-ca cx ad iyo brZo laY mi si, ad vil mca iyo wyo baY igi da Zle vaY. da uf roYsRa aw ca ad vil ars, uku eTu gan vif rTx oT. ra me Tu yo vel sa-ve ze da mo gu ca qris te man sa Wur ve li brZo lad mi sa da gKbrZa na ara ugu le bel s-yo faY mci re Ta ca cTo ma TaY.

amis TKs Tq ua: `ro mel man hrqua s Zma sa TKssa: cof, Ta nam deb ars ge he ni asa~;5 da `ro mel man mi xed nes de da kac sa gu lis Tqu miT, im ru-Sa~.6 da mo ci nar Ta ab ra leb s, da cu di sa sit yKsaTKs sit yKs-mi ce maY ga na we sa. da yo vel sa ve ze da daw ye ba sa da Tes lsa cod va Ta sa dahPsn-is, raYTa ara aRi zar dn en. amis TKs iob gu lis sit yu aTa ca Svil Ta mis-Ta sa wmi da-hyof da.

xo lo sa so ebi sa ara war ku eTi saTKs mra va li ga nu we se bi es ufalsa we ril Ta Si na, vi Tar ca ityKs: `nu uku e da ce mu li igi ara aR dgi sa, anu miq ce uli ara mo iq ci sa?~7 da ku ala d ityKs: àra mne bav s si ku-

1 Sdr. 1 tim. 4,1-3. 2 Sdr. 1 kor. 8,4-13. 3 1 kor. 5,1-5. 4 2 kor. 2,7,11. 5 maT. 5,22. 6 maT. 5,28. 7 ier . 8,4.

476

di li cod vi li saY, ara med moq ce vaY da cxo re baY~;1 da ku ala d ityKs: `dR es Tu Pmi sa Ce mi saY is mi noT...~;2 da ku ala d Tq ua ufal man: `si xa-ru li iq mne bis ca Ta Si na er Ti saTKs cod vi li sa, ro mel man Se ina nos~.3

da sxua ni mra val ni ese vi Tar ni sit yu ani da saq me ni mo guc na sa-xed si na nu li sa, raYTa gul sav se viq mn aT, vi Tar med Se vi na noT Tu, yo vel Ta ve cod va Ta SegKndob s ufa li da SegKwya leb s.

amis TKsca ge ved re bi, sa yu arel no, dav krZal neT kar ni cod vi sa-ni, raYTa ara Se mo vi des Cu en So ris. nu ityK, Tu: raY ars, uku eTu miv xed ne pir sa mas? ra me Tu uku eTu gul sa Si na Sen sa im ru Seb de, ad-re STah var de Por ci Ta ca saq me sa.

nu ityK: raY ars, uku eTu ama s gla xak sa Ta na war vhPde? ra me Tu xva le sxua sa war hPde bi da ku ala d sxua sa da iq mne bi uw ya lo. nu ityK: raY ars, uku eTu ese raYme sxKsaY aR vi Ro? ra me Tu ama n war-wymi da aqa bi, da fa si ca mis ca, gar na iZu le biT iyo saq me igi.4 uku eTu Zu el sa Si na Sjul sa eg reT Se em TxKa mas, raY yo fad ars, ro mel ni aw mi ita ce ben gla xak Ta gan da dav rdo mil Ta?

es reT Tu vi xar koT da vi Ru awo T aR mof xu rad vne ba Ta pir ve liT-gan daw ye biT, did Ta cod va Ta ara sa da mi vec neT, ara med saTno ebaY mo vi goT da ze ci sa sa su fe vel sa Rir s viq mn eT mad li Ta da kacTmo-yuare bi Ta uf li sa Cu eni sa ie su qris te si Ta, rom li saY ars di de baY da sim tki ce Ta na ma miT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra dis da uku-ni Ti uku ni sam de, ame n.

1 eze k. 18,23. 2 fsal m. 94,8; ebr. 3,7. 3 luk. 15,7. 4 3 mef. 21,1-29.

477

Ta vi pz

s i t y u a Y e s e: `ma Sin eri sa gan Ta maT mTav ri sa Ta wa riy va nes iesu taZ rad da Sek ri bes mis ze da na Te sa ve bi yo ve li. da gan Zar cu es igi da qla min di me wa mu li Seh mo ses mas. da SeT xz es gKrgKni eka l-Ta gan da da ad ges Tav sa mis sa da ler wa mi mis ces mar ju ene sa Pel sa mis sa da muPlni da id gn es mis wi na Se, em Rer des mas da et yo des: gi-xa ro den, me ufe o hu ri aTa o! da hner wyu vi des mas da mo iRe s ler wa mi da scem des Tav sa mis sa. da ode s gan kic xes igi, gan Zar cu es qla min di igi da Seh mo ses mas TKsi ve sa mo se li da wa riy va nes igi, raYTa ju ars-acu an. da vi Tar ga mo vi des igi ni mi er, po ves ka ci kKri ne li, sa xe liT si mon. ese wa riq ci es, raYTa aRi Ros ju ari mi si. da mo vi des ad gil sa mas, ro mel sa hrqKan gol go Ta, ro mel ars Txe mi sa ad gi li. da mis-ces mas Zma ri nav Rli Ta Se za ve bu li. da mi-raY-iRo, ara un da su mis. da vi Tar ca ju ars-acu es igi, ga niy ves sa mo se li mi si da ga nig des wi-li, raYTa aRes ru los Tqu mu li wi naYswar met yu eli sa mi er, ro mel sa ityKs: ga niy ves sa mo se li Ce mi maT So ris da ku ar Tsa Cem sa ze da ga nig-des wi li.1 da sxd es mun da scvi des mas~ (27,27-36).

`vin-me it yo dis Zlie re ba Ta uf li sa Ta, sas me nel-yvn es yo vel ni qe bu le ba ni mis ni?~2 vin-me uZ los Txro bad mi uw To mel sa mas da ga-mo uT qu mel sa uf skrul sa sa xi ere bi sa mi si sa sa? vin-me gu lisPma-yos gar da re uli igi bu ne ba Ta ua Rre si kac Ta mi mar T si yu aru li mi si, ro mel man cxo re bi saTKs Cu eni sa eso den ni Se urac xe ba ni da vne ba ni da iT min na, raYTa Cu en uv ne be lo baY mo gu ces da mo ne bi sa gan eS ma ki-sa gan gu aTa vi suf ln es? ra me Tu ese ra ges ma, raY-ese aR mo vi kiT xeT dRes wmi da sa sa xa re ba sa Si na. me mes ma, Zma no, da gan vcKbrd i, gan-kKrda go ne baY Ce mi, da Zu al ni Cem ni SeZ rwun des, da mow ya le sa mas da kac Tmo yu are sa me ufe sa Ta yu ani s-vec da mad lo baY Sev swi re, ra me Tu sx uaY sit yuaY ara raY ma qun da.

O sakKrve li ese saq me! vi Tar SeT qu mi le biT yo vel Ta So ris ma Sin eS ma ki ixa reb da. ra me Tu vTqua T, Tu hu ri ani Su ri sa gan bor gd es da es-reT sru li ad da iviw yes Rmer Ti. eri sa gan ni igi, ro mel ari an mPedar ni da msa xur ni mTav ri sa ni, hrom ni iy vn es da ber Zen ni; rom li sa mi ze zi-saTKs iq mo des ese vi Tar Ta maT saq me Ta? ara sac na ur ar sa, vi Tar med eS ma ki uf le bul iyo maT yo vel Ta da da aq cev da maT, vi Tar ca ene ba?

amis TKsca gan cxro mad Se erac xa mi si igi Se urac xe baY mPec Ta maT bo rot Ta da mZKnva re Ta. jer-iyo ti ri li da glo vaY, vi Tar ca sx uaY

1 fsal m. 21,19. 2 fsal m. 105,2.

478

igi eri iq mo da, xo lo igi ni uf roYsad ekic xev des da ayu ed reb des mo mad le bi saTKs hu ri aTaYsa da Se urac xe bi Ta mrav li Ta Se urac x- hyof des. O saq me Se saZ rwu ne be li! vi Tar-me vit yo di, anu vi Tar-me da vi du mo, ra me Tu ori ve ese Zn el miC ns. O sakKrve li mi uT xro be li da ga mo uT qu me li! yo vel ni aso ni wmi di sa mis gu ami sa mi si sa ni Cu en-TKs igu em nes.

wmi da sa mas Tav sa mis sa odes me dah bu ri an da scem di an. ku ala d gKrgKni Ta miT ek li saYTa tan jes, mer me ler wmi Ta scem des kac ni igi bil wni da Se urac xni. pi ri mi si ner wyu vi Ta Se urac x iq mna. Ra wu Ta mis Ta yu rim lis-ce maY Tav s-id ves. gu ami mi si gan Si Sul da da Sol ti Ta igu ema, da qla min di kic xe vi saY Se emo sa, da Ta yu ani s-scem des mas bas-ro biT. Peli mi si mi ce mi Ta miT ler wmi saYTa itan ja da dam sWua lvi Ta sam sWua lTaYTa, pi ri ku ala d _ mi ce mi Ta nav Rli sa da Zmri saYTa. ese yo ve li gu es mis, Zma no; aw raYRa sit yuaY gu aqu s gi ne ba Ta da Se urac xe-ba TaTKs gan ris xe bad, vi naYTg an qris te man Tav s-id va ese yo ve li?

ra me Tu saq me ni ese yov li sa sit yKsa uzeS Ta es ari an. da ar Ra raY daS Ta sa xe Se urac xe bi saY, ro me li ara aCu ene s mas.

O aur ac xel ni igi bo rot ni hu ri aTa ni! wi naYswar met yu el ni TKsi Ta Peli Ta mos wyKdn es, xo lo uf li sa ie suYsi mok lvaY raY ine-bes, mTav ri sa ca gan Ci ne baY Ta na Sem we-iy ves. gar na yo ve li igi saq me maT ze da iyo: igi ni iy vn es Se mas me nel ni; igi ni iy vn es mklvel ni; maT Tque s: `sis xli ma gi si Cu en ze da da Svil Ta Cu en Ta ze da~.1 igi ni hbas-rob des, igi ni ekic xev des, igi ni iy vn es eri sa gan Ta maT da msa xur Ta mTav ri sa Ta ma bi re bel, maT Sek res, maT Sem sWua les, igi ni hner wyu vi-des, igi ni scem des. ara raY amaT ga ni ga ne go pi la tes, ara med yo vel sa igi ni iq mo des, igi ni iy vn es mtar val da mgmo bar.

xo lo aw Cu en ama s yo vel sa vi kiT xav T Jam sa mas, ode s yo vel ni Se mok rb en ek le si ad, raYTa ver gu et yo din war mar Tni, Tu: rav de ni-ca ars brwyin va le da di de bu li, vi Tar-igi sas wa ul ni da sakKrve-le ba ni, hqa da geb T er sa ze da, xo lo rav de ni ca ars sa yu ed rel, hfa-rav T. amis TKs ga na we sa mad lm an su li sa wmi di sa man, da dRe sas wa ul sa ama s di de bul sa, ode s yo ve li eri da yo ve li ha sa ki ek le si ad Se mo-k rb es di de bul sa mas Ra me sa qris tes vne bi sa sa, ma Sin vi kiT xav T ama s yo vel sa brwyin va li Ta da maR li Ta Pmi Ta. da ama s raY vi kiT xvi deT, yo vel Ta hrwam s qris te RmrT ad WeS ma ri tad, dam ba de be lad yo vel-Ta. da ume te sad amis TKs Ta yu ani s-ice me bis, ro mel eso den jer-iCi na Cu enTKs dam dab le baY, vid re Ra ese vi Tar ni vne ba ni Tav s-is xna, raYTa Cu en gu ac xov nn es da raYTa gu as wa os saT no ebaY WeS ma ri ti.

1 maT. 27,25.

479

aw uku e ma ra dis ama T qris tes vne ba Ta vi kiT xvi deT, ra me Tu did ars maT gan sar ge be li su li eri. da vin ars igi ka ci, ro mel sa es mas, vi Tar ikic xe oda da iqen je bo da da el mo da ufal sa, da aram ca lmo-bi er iq mna, da Ra ca Tu ufic xes qvi sa iyo s? xo lo is mi neT ku alad ca sakKrve li ese sit yuaY:

s a x a r e b a Y: ̀ da mo vi des ad gil sa mas Txe mi sa sa, ro mel sa hrqKan gol go Ta, ro mel ars Txe mi sa ad gi li. da mis ces mas Zma ri nav Rli Ta Se za ve bu li. da mi-raY-iRo, ara un da su mis. da vi Tar ca ju ars-acu es igi, ga niy ves sa mo se li mi si da ga nig des wi li, raYTa aRes ru los Tqu-mu li wi naYswar met yu eli sa mi er: ga niy ves sa mo se li Ce mi da ku ar Tsa Cem sa ze da ga nig des wi li. da sxd es mun da scvi des mas~ (27,33-36).

sxd es mun da scvi des mas, Tu odes -Zi mo ku des. da sa mo se li mi si ga niy ves, vi Tar ca ka ci sa vis me Se urac xi saY, rom li sa ara vin arn Sem-we da moz ru na vi. da ara raY Se em TxKa moq med Ta maT ami s saq mi sa Ta, ra me Tu mi uT xro be li igi Za li qris te si sul grZ el iq mne bo da cxo-re bi sa Cu eni saTKs. xo lo ava zak Ta maT ara raY ese vi Ta ri uy ves maT, ara med qris tes ode n hkad res. da So ris or Ta maT ZKris moq med Ta ju ars-acu es, raYTa maT Ta na Seh rac xon. `da mis ces mas Zma ri nav-Rli Ta Se za ve bu li~ Se urac xe biT, `da mi-raY-iRo, ara un da su mis~. xo lo sxuaY ma xa re be li ityKs: `da ode s mi iRo, Tq ua: aR sru le bul ars ese ca we ri li~.1 _ we ri li igi, ro me li ityKs: `mc es me saW ml ad Cem da nav Re li da wyu ril sa Cem sa ma su es me Zma ri~.2 xo lo erT ars ama T or Ta ve ma xa re bel Ta sit yuaY, ra me Tu aman ca Tq ua, vi Tar med: `mi iRo~, da man ca ese ve Tq ua, vi Tar med: `mi iRo~.

gar na sit yu aTa maT we ri li sa Ta vi eT ni me ver ke Ti lad gu lisPma-hyo fen; ra me Tu ityKs ma xa re be li mra val gz is, vi Tar med: èse iq mna, raYTa aRes ru los Tqu mu li wi naYswar met yu eli sa mi er~, vi Tar ca ese ra wi nam de ba re sa mas sit yu asa Si na Se mo iRo wa me baY wi naYswar met-yu eli sa gan, vi Tar med: `ga niy ves sa mo se li Ce mi da ku ar Tsa Cem sa ze-da ga nig des wi li~;3 da `mc es me saW ml ad Cem da nav Re li da wyu ril sa Cem sa ma su es me Zma ri~.

vi eT ni me uku e, vi Tar ca vTq u, umec rad gu lisPma-hyo fen da hgo-ne ben, Tu amis TKs iq mnn es saq me ni igi, raYTa we ril ni aRes rul nen. da ami s ga mo Tque s, vi Tar med: ub ra lo ari ano moq med ni igi ama T saq me-Ta ni hu ri ani, ra me Tu hmsa xu res sit yu aTa we ril Ta sa; da uku eTum ca maT ara eq mna, vi Tar mca aRes rul nes we ril nio? uf roYsad, ra me Tu ityKs iov ane ma xa re be li, vi Tar med: èso den ni sas wa ul ni qmnn a iesu

1 ioa n. 19,30. 2 fsal m. 68,22. 3 fsal m. 21,19.

480

wi na Se maT sa, da ara hrwme na. raYTa sit yuaY igi esa ia wi naYswar met-yu eli saY aRes ru los, ro mel sa ityKs: ufa lo, vis hrwme na sas mene -li Cueni? da mkla vi uf li saY vis ga mo ec xa da? amis TKs ver eZ lo rwmu ne baY mi si, ra me Tu ku ala d esa ia Tq ua: da ub rm es Tu al ni maT ni da da usul bes gul ni maT ni, raYTa ver ixi lon Tu ali Ta da ar ca gu-lisPma-yon gu li Ta da mo iq cen, da me gan vkur nne igi ni~.1 da ityKan met yuel ni igi ama oeb isa ni: uku eTu amis TKs ver eZ lo hu ri aTa rwmu-ne bad, raYTa aRes ru los sit yuaY esa iaYsi, ub ra lo sa me ari ano hu ri -ani; ra me Tu ara igi ni iq mn es mi zez ur wmu no ebi sa, ara med sit yuaY igi wi naYswar met yu eli saY. xo lo ese vi Tar ni ese gu lis sit yu ani da zrax-va ni fria d Sor s ari an WeS ma ri te bi sa gan da Tes lni ari an mte ri sa-ni. ra me Tu ar ca wi naYswar met yu eli mi ze zi ur wmu no ebi sa ma Ti sa ars, ar ca hu ri ani ub ra lo ari an, ara med aur ac xe lad bra le ul da usit-yu ela d da sas jel. ra me Tu wi naYswar met yu eli pir vel ve xed vi da, raY-igi egu le bo da maT qmn ad, da Tq ua; xo lo maT qmn es raY TKsi igi uke Tu re baY, ga mo aCi nes WeS ma ri tad sit yuaY igi wi naYswar met yueli-saY. ara Tu sit yu asa mas wi naYswar met yu eli sa sa hmo neb des, ara med TKsTa maT bo rot Ta ne ba Ta. aw uku e ara Tu wi naYswar met yu eli iyo mi zez saq me Ta maT, ara med maT ni igi bo rot ni ne ba ni, da uf roYsad igi ni eq mn es wi naYswar met yu el sa mi zez Tqu mad sit yu aTa maT, ra me Tu wi naYswar met yu el Ta we si ars xed vaY yo fad Ta saq me TaY uc To me lad.

xo lo mi zez saq me Ta ka cad-ka ca di sa TKsi ne baY ars. da vi Tar-ca-igi Cu en wi na Se Tu al Ta Cu en Ta qmnil Ta saq me Ta vxe dav T da ara vscTe biT, ara med vi Tar ca iq mne bo din, eg reT vxe dav T, da vi Tar ca vxe dav T, eg reT iq mne bi an, eg reT ve wi naYswar met yu el ni mo ma val Ta da yo fad Ta saq me Ta eg reT xed vi des, vi Tar ca wi na Se Tu al Ta maT-Tam ca iq mne bo des, da uc To me lad it yo des. amis TKs iq mne bo des saq-me ni igi.

ara Tu ro mel maT Tque s, amis TKs aRes ru le bo des, ara med ro-mel ueW uel ad iq mne bo des, amis TKs igi ni it yo des.

vi Tar ca-ese Cu en ro mel sa vxed vi deT Tu ali Ta Cu eni Ta, ueW-uel ad iq mne bis, ra me Tu ar sTa saq me Ta vxe dav T, ara Tu ara ar sTa, eg reT ve wi naYswar met yu el ni mas xed vi des da it yo des, raY-igi ueW-uel ad yo fad iyo, da amis TKs aRes ru le bo des sit yu ani maT ni. xo lo uku eTu raY-igi egu le bo da yo fad, aram ca xed vi des, aram ca iy vn es wi naYs war met yu el.

aw uku e yov li Tur T ese uw yo deT, vi Tar med wi naYswar met yu el ni ara Sju lis mde bel ni ari an mo ma val Ta saq me Ta ni, ar ca ma iZu le bel-

1 ioa n. 12,37-40; esa ia 53,1; esa ia 6,9-10.

481

ni ne ba Ta ni, ara med ma uw ye bel ni ode n ari an yo fad Ta saq me Ta ni, da raY-igi ueW uel ad yo fad iyo, Tque s. amis TKsca ara gan mtyuv nd es. xo lo da Ra ca Tum ca ara eT qua, hu ri ani TKssa uke Tu re ba sa aCu eneb-des ve, da uku eTum ca hu ri ani ara iq mo des, ar ca wi naYswar met yu el ni it yo des mca.

aw uku e ro mel ityKs iov ane, Tu: àra hrwme na hu ri aTa, raYTa sit yuaY wi naYswar met yu eli saY aRes ru los~,1 nu sit yu asa wi naYswar-met yu eli sa sa das deb, ka co, mi ze zad ma Ti sa ur wmu no ebi sa, ara med ma-Ti igi ur wmu no ebaY Tqu mi ze zad sit yKsa mis wi naYswar met yu eli sa. ra me Tu raY-igi egu le bo da maT qmn ad, mas xed vi da igi wi naYsw ar.

da ku ala d, ro mel ityKs, Tu: amis TKs ver eZ lo rwmu ne bad, raYTa aRes ru los, raY-igi Tq ua esa ia, nu ama s ityK, Tu hu ri aTa ver eZ lo rwmu ne bad, ra me Tu Se eZ lo, uku eTum ca ene ba; ara med wi naYswar met-yu el sa ver eZ lo tyui li, ra me Tu WeS ma rit sa it yo da da raY-igi yo-fad iyo. amis TKs ut yu el iyo sit yuaY mi si.

xo lo ma xa re be li xed vi da uzo mo sa mas uke Tu re ba sa bo rot-Ta maT ne ba Ta maT Ta sa da Tq ua, vi Tar med: `ver eZ lo~, ese igi ars, ara un da rwmu ne bad; ara med iy vn es ur wmu no, da aRes ru le bo da sit-yuaY igi wi naYswar met yu eli saY. nu ese Ra miT xr an met yu el Ta maT ama oebisa Ta: uku eTu sit yKsa mis TKs wi naYswar met yu eli sa ver eZ lo rwmu ne bad da wi naYswar met yu eli aye neb da, mo ci qul Ta vi Tar uZ les, da sxua Ta maT bev rTa vi Tar Se uZ les? vi Tar ca etyKs iak ob pav les: `hxe da va, Zm ao, rav den ni bev rni ari an hu ri aTa So ris mor wmu ne ni!~2 igi ni rad ara da ayen na sit yu ama n wi naYswar met yu eli sa man?

hxe da va, vi Tar ro mel Ta ene ba, hrwme na, xo lo sxua ni igi neb siT dab rm es da ara ine bes rwmu ne bad, da aRes ru la sit yuaY igi wi naYs-war met yu eli saY.

eg re sa xed sakKrve li ca igi So baY qal wu li saY iq mna, ra me Tu ityKs ma xa re be li: èse yo ve li iq mna, raYTa aRes ru los Tqu mu li igi wi naYswar met yu eli sa mi er: aha qal wu li mi ud ges da Sv es Ze~.3 ra me-Tu ara Tu amis TKs iq mna di de bu li igi sakKrve li, raYTa sit yuaY wi-naYswar met yu eli saY aRes ru los, ara med amis TKs Tq ua wi naYswar met-yu el man mad li Ta uf li saYTa, ra me Tu yo fad iyo saq me igi. eg reT ve sxua ni igi yo vel ni wi naYswar met yu el Ta sit yu ani ara Tu amis TKs aRes ru le bo des, ro mel maT Tque s, ara med ro mel-igi yo fad iy v -nes WeS ma ri tad, igi ni it yo des. eg reT ve gan yo fi saTKs sa mo sel TaYsa, vi Tar ca yo fad iyo, eg reT ca ixi la wi naYswar met yu el man pir vel ve su li sa mi er wmi di sa da Tq ua; da sit yuaY wi naYswar met yu ele bi sa mi-

1 ioa n. 12,37-38. 2 saq me 21,20. 3 maT. 1,22-23.

482

si saY aRes ru le bo da, vi Tar ca ityKs ma xa re be li: ̀ da vi Tar ca ju ars-acu es igi, ga niy ves sa mo se li mi si da ga nig des wi li, raYTa aRes ru-los Tqu mu li wi naYswar met yu eli sa mi er, ro mel sa ityKs: ga niy ves sa mo se li Ce mi maT So ris da ku ar Tsa Cem sa ze da ga nig des wi li~.1 ma Te es reT mok led war mo ityKs, xo lo iov ane sa xe sa mas ca gan yo fi sa sa da mi zez sa wi lis-gde bi sa sa gu au wyeb s da ityKs:

`xo lo eri sa gan Ta maT, ro mel Ta ju ars-acu es ie su, mo iRe s sa mo-se li mi si da ga niy ves oT xad na wi lad, Ti To eu lm an eri sa gan man na wi-li. xo lo ku ar Ti igi iyo uker vel, ze moYT qso vil yov lad, da Tque s ur Ti er Tas: ara gan vxio T ese, ara med wil-vig doT ama s ze da, raYTa aRes ru los we ri li igi~.2

sac na ur ars ama T sit yu aTa gan, vi Tar med oT xni sad me xo lo eri-sa gan ni mTav ri sa ni mi vi des mun asis Ta vi sa mis Ta na, da sx uaY igi eri hu ri aTaY iyo. igi ni iy vn es mtar val, igi ni iy vn es mtan jv el, igi ni iyvn es moq med ni yov li sa bo ro ti sa ni, da us ju lo ni igi mRdel TmoZ-Ru ar ni da mwig no bar ni Ta nah yve bo des, raYTa aRas ru lon bo ro ti igi ne baY TKsi.

xo lo fria di sim rav le eri saY mwu xa re iyo saq me sa mas ze da, ro mel ni me hrom Ta da ber Zen Ta gan ni da mra val ni hu ri aTa ga nni-ca, vi Tar ca lu ka ityKs, vi Tar med: `Se ud ga mas sim rav le eri saY da de da TaY, ro mel ni hgo deb des mas~.3 ara med mPec ni igi mZKnva re ni, mRdel ni igi sir cxKli sa ni, mPec ni igi sis xlis mWa mel ni yov lad ve ara lmo bi er iq mn es. amis TKsca ufal man de da Ta maT da er sa mi ugo sit yuaY, xo lo igi ni ar Ra ra Rir s-yvn a sit yKsa, ra me Tu ukur ne bel iyo se ni ma Ti. ra me Tu ne baYRa ma Ti aRas ru les da ju ar sa da moh ki-des, mer me ca is wraf des, raYTa sa xe li di de bi sa mi si saY da fa ron da ga na qar von, ra me Tu eSi no da aR dgo mi sa gan mi si sa. amis TKs ava zak-Ta Ta na ju ars-acu es da bWo bi Ta mTav ri saYTa qmn es, raYTa yov liT ker Zo ZKris moq me di sa sa xe li das dv an, vi Tar ca ese ra ityKs ma xa-re be li; ra me Tu ke Til ars, raYTa Sem dgo mi ca sit yuaY sa xa re bi saY vis mi noT:

s a x a r e b a Y: `da das dv es Tav sa ze da mis sa bra lad mi sa da we ri-li: ese ars ie su, me ufH hu ri aTaY. ma Sin ju ars-acu nes mis Ta na or-ni ava zak ni: er Ti mar ju eni T mi sa da er Ti mar cxe niT. xo lo Ta na-war ma val ni igi hgmob des mas, yri des Tav Ta maT Ta da it yo des: eha ro me li dahPsn id ta Zar sa mas da me sa me sa dRe sa aRa Se neb d, iPsen aw Ta vi TKsi; uku eTu Ze xar RmrTi saY, gar da moPed ma gi er ju ari T! eg reT ve mRdel TmoZ Ru ar ni igi em Rer des mwig no bar Ta Ta na da xu-

1 maT. 27,35; fsal m. 21,19. 2 ioa n. 19,23-24. 3 luk. 23,27.

483

ces Ta da it yo des: sxua ni ac xov nna, Ta vi TKsi ver Zal-uca cxov-ne bad? uku eTu me ufe is raHli saY ars, gar da moPedi n aw ma gi er juari T. uku eTu es vi da Rmer Tsa, iPse nin igi, uku eTu hne bav s igi, ra me Tu Tq ua: Ze RmrTi saY va ri me. eg reT ve ava zak ni igi, mis Ta na ju arcu mul ni, ayu ed reb des mas~ (27,37-44).

T a r g m a n i: nu uku e es mo dis vis me ese yo ve li da hrcxue no dis, ro mel-igi ufa li da mac xo va ri da me ufe yo vel TaY da isa ja pi la-tes mi er da hu ri aTa gan ju ars-ecu a, Se ik ra, igu ema, ekic xev des da em Rer des da bas rob des da yo ve li ZKri da tan jvaY Se am TxKes. ami s yov li saTKs nu uku e vin me mor wmu ne Ta ga ni kde mul ars da Tav dad re-kil.

ra me Tu mze man ca ver Tav s-id va xil vaY igi, ara med dab nel da, raYTa sxua Ta ca Tu al ni ga re mi aq ci nes xil vi sa mis gan. da ar Ra ra zrun vi da mcne ba sa mas, ro me li mi eRo na To bad kac Ta, ara med ikad ra gar das lv ad, ixi la raY, vi Tar ro mel man mcne baY igi brZa na me ufe man, aw kac Ta gan ev ne bo da da itan je bo da.

gar na uku eTu mi ze zi igi vis wa voT, Tu raYsaTKs vne baY igi Tavs-id va ufal man, ar Ra ra gur cxue no dis, ara med gKkKrd es sa xi ere baY da kac Tmo yu are baY mi si da vi qa do diT, vi Tar ca pav le, ju ari Ta qriste si Ta. amis TKs mo yav T, Zma no, yu ri Tque ni da is mi neT sit yuaY Ce mi: ra me Tu ara Tu Ta vi sa TKsi saTKs ev ne bo da ufal sa, `ro mel man-igi cod vaY ara qmn a, ar ca ipo va za ku vaY pir sa mis sa~,1 ara med Cu enTKs el mo da da Cu enTKs ev ne bo da.

ra me Tu cod vaY kac TaY did iyo da mra val, da yo ve li ve so fe li da ep yra bo rot sa mas da dRi Ti-dRe aRor Znde bo da da gar da ere oda, da si ku di li su fev da yo vel Ta ze da; xo lo ufa li Cu eni uku dav ars da ux rwn el, eg reT ve sa xi er ars da kac Tmo yu are, ra me Tu sit yuaY ars sa xi eri sa xi eri sa ma mi saY. amis TKsca ara ugu le bel s-yo war wyme-dad na Te sa vi Cu eni, ar ca Tav s-id va, raYTam ca da ba de bul Ta mis Ta sx uaY ufa l iyo; ara med ixi la raY uke Tu re bi sa igi sim rav le da mo-ku da vi ese na Te sa vi, ver Sem Zle be li wi na aR dgo mad si ku di li sa, ver-ca Sem Zle be li gar daPdad tan jva sa mas, ro me li bo rot Ta TKsT aTKs Ta na ed va bu ne ba sa Cu en sa, ra me Tu di di sa sa tan jve li sa Ta nam deb viy ve niT, amis TKs SegKwyal na.

da xed vi da sa xi ere ba sa mas ma mi sa TKsi sa sa, xed vi da Zal sa TKssa da Zlie re ba sa, ra me Tu qris te Za li da sib rZn e ars RmrTi saY;2 Se iw-ya la uZ lu re baY Cu eni da Se imo sa igi. ra me Tu man Ta vad man, vi Tar ca wi naYswar met yu eli ityKs, ùZ lu re ba ni Cu en ni aRi xu na da sneu le-

1 esa ia 53,9; 1 pet. 2,22. 2 1 kor. 1,24.

484

ba ni Tav s-is xna~1 da Se iw ya la mo ku da vo baY Cu eni da STai cua igi, vi-Tar ca ityKs mo ci qu li, vi Tar med: `da im dab la Ta vi TKsi vid re si ku-di lad mde, si ku di li Ta miT ju ari saYTa~2.

da ixi la raY, vi Tar med gar daPdad Ta na na deb Ta maT Cu en Ta da sa tan jvel Ta Se uZ le bel var T, Tav s-id va ese ca, vi Tar ca ityKs igi ve mo ci qu li, vi Tar med: `qris te man ga mogKPsna Cu en wye vi sa mis gan Sju-li sa, iq mna raY Cu enTKs wye va sa qu eSe~.3

da es reT ka ce bi sa yo ve li ve Se imo sa da mi iRo da Ta vi sa mi er TKsi sa Ta na na de bi Cu eni gar daiPada. da da gu ag na da Se gu aw ynar na Cu en ma ma sa, raYTa vne bi Ta TKsi Ta uv ne bel-yos vne bu li bu ne baY kac-TaY da mci re Ta wil did ni saq me ni cval nes.

ra me Tu gar da moPda, raYTa Cu en ze cad aR slv aY mo gu ani Wos; iS va, raYTa Cu en mis mi er uSo bel sa mas ma ma sa da veg neT; mo uZ lur da Cu-enTKs, raYTa Cu en aR vdg eT Za li Ta da vTqua T pav le seb r: `yo ve li ve Zal-mic gan maZ li ere be li sa Ce mi sa qris tes mi er~.4

mi ixu na Por cni gan xrwnad ni, raYTa gan xrwnad sa mas Seh mo sos uxrwne le baY; Se imo sa bu ne baY igi mo ku da vi, raYTa mo ku dav sa mas Seh-mo sos uku da ve baY;5 mo ku da bu ne bi Ta miT ka cob ri vi Ta, raYTa Cu en, mo ku dav ni ese kac ni, gan vcxoe ld eT, da ar Ra ra su fev des Cu en ze da cod vaY, ar ca gu eu flos Ra,6 vi Tar ca mo ci qu li qa da geb s.

amis TKs ju ars-ecu aca, raYTa wye vi sa gan mogKyid nes da kur Txe-vaY mo gu ani Wos.7 ra me Tu mas vne bi sa mis gan ju ar-cu mi sa ara raY ev ne-bo da, uf roYsRa ke Til sa gKyof da.

da mo-raY-ku da, ara daS Te bo da si ku dil sa Si na, ara med uf-roYsad mku dar Ta ga nac xo eleb da. da ik lvo da, gar na ara war wymde-bo da, ara med sis xli Ta TKsi Ta yo vel Ta war wyme di sa gan iPsni da, da Ta va di ego uv ne be lad.

xo lo uku eTu vin ikiT xvi des, Tu: vi Tar iq mna ese? is men din da vityo di: or Ta saq me Ta Se er Te baY iq mna mis So ris. saq me Ta vit yK ara Tu swor Ta, ara med yov li Tur T Se um sgav se bel Ta. ra me Tu mo ku da-vi uku dav sa Se eyo, da Por cni igi xrwnad ni ux rwnel sa mas sit yu asa Se er Tn es; da mo ku da vi igi ara av neb da uku dav sa mas, ra me Tu uv ne-bel iyo uku da vi igi, da uf roYsRa mo ku da vi ca uv ne bel-yo uf le-bisa mis gan si ku di li sa, ra me Tu mpyro bel ni ma ra dis pyro bil Ta maT uZ li ere s ari an.

amis TKs Se er Te bu li sa mis Zl iT uku da vi sa sit yKsa si ku di li uCi no iq mne bo da sakKrve lad mis So ris, vi Tar ca cec xli sa gan ga-

1 esa ia 53,4. 2 fi lip. 2,8. 3 gal. 3,13. 4 fi lip. 4,13. 5 Sdr. 1kor. 15,53-54. 6 Sdr. rom. 6,11-12. 7 Sdr. gal. 3,13-14.

485

ni le vis ler wa mi; da ux rwne li igi sit yuaY sar ge bel eyo fo da gan-xrwnad sa mas Se er Te bi Ta mi si Ta, ra me Tu bne li naT li sa gan ga naT l-de bis, da ùda re si igi um jo be si sa gan ikur Txe vis~,1 vi Tar ca mo ci-qu li ityKs.

amis TKsca aw mtar val Ta gan ga ni Zu ar ce bis ufa li, ro mel ni-igi Cu en ada mis mi er Se vi mo se niT tya vi sa sa mo sel ni, raYTa Se uZ loT maT wil Se mo sad qris te.

amis TKs gan yo faYca sa mo sel TaY Tav s-id va, raYTa Cu en ma mi sa gan ga nu yo fe li sit yuaY gu aqun des, vi Tar ca ityKs, vi Tar med: `me da mamaY erT var T~.2

amis TKs ku ar Tsa ca ze da wil-ig des, da ara da ayen na ufal man, raYTa na wil Cu en da iyo s qris te, vi Tar ca ityKs mef sal mu ne: ùfa li na wil ars mkKdro bi sa Ce mi sa da sa su me li sa Ce mi sa~.3

da amis TKs ara sxua sa ad gil sa ju ars-ecu a, ara med Txe mi sa ad-gil sa, sa da-igi Tqu mul ars pir vel Ta Jam Ta gan, vi Tar med saf la vi iyo ada m ma mi sa Cu eni saY. ra me Tu Sem dgo mad sa moT xiT ga mos lvi sa, mo-raY-ku da, mas ad gil sa da ef la. amis TKs jer-iCi na ufal man mas ad gil sa mi Re baY si ku di li saY, sa da-igi mi iRo si ku dil man da sa ba-mi uf le bi sa TKsi saY, raYTa daPsnaYca mi si mas ve ad gil sa iq mn as, da raYTa mun ga na qar vos cod vaY ada mi si da es reT aRi Ros igi yov li sa ve na Te sa vi sa mi si sa gan.

da vi naYTg an es ma adam s: `mi waY xar da mi wad ve mi iq ce~,4 amis TKs mas ve ad gil sa da id va ufa li, raYTa po os mun ada mi da iPsn as wye-vi sa gan. da mis wil, Tu: `mi waY xar da mi wad ve mixKde~, hrq ua mas: `ga niRKZe, ro mel sa-ege gZi nav s, da aR deg mkud re TiT~.5 aR deg da Se mo mi deg me, raYTa ar Ra ra da id va mi wa sa Si na, ara med aRxKde ze-cad. da nan dKlve WeS ma ri tad aR dgo ma sa mas qris tes sa Ta na aR dga ada mi ca da yo ve li na Te sa vi mi si. ra me Tu vi Tar ca-igi mo-raY-ku-da ada mi, mis mi er Cu en yo vel ni mo ku dav viq mne niT, eg reT ve, aR dga raY ufa li Cu eni Por ci Ta, yo ve li bu ne baY Cu eni mis Ta na aR dga, da uku da ve baY mo gu eca, vi Tar ca pav le Ra Ra deb s, vi Tar med: `vi Tar ca-igi ada mis ga mo yo vel ni mos wyde bi an, eg reT ca qris tes mi er yo vel-ni cxoe l ari an~.6

aw vi xi loT ku alad ca, vi Tar mi iyv ane s igi ju ar-cu mad. pir ve-lad dad ga wi na Se mTav ri sao da ga ni kiT xa mis mi er, da mer me Ra mi eca ju ar-cu mad. ke Ti lad war moT qua yo ve li ve ma xa re bel man; ra me Tu Tav s-id va Cu enTKs gan kiT xvaY ufal man pi la tes gan, raYTa ara du mi-liT iq mn as saq me igi vne bi sa mi si saY da da ifa ros Su ri da uke Tu re baY

1 ebr. 7,7. 2 ioa n. 10,30. 3 fsal m. 15,5. 4 dab. 3,19. 5 efe s. 5,14.6 1 kor. 15,22.

486

hu ri aTaY, ara med ga moC nd es si bo ro te go ne ba Ta maT TaY da med ga ri igi ci lis wa me baY ma Ti.

ra me Tu uku eTum ca ara qmn il iyo gan kiT xvaY igi uf li saY, uc-na ur iyo Su ri igi hu ri aTaY, xo lo gan-raY-ikiT xa, ga moc xad na gu-lar Zni le baY ma Ti. da TKT pi la te ca ewa me bo da mac xo var sa, vi Tar-med ara raY mi ze zi ipo ebo da mis Ta na, ara med wmi da iyo yov li sa ve bra li sa gan, xo lo hu ri aTa Sur sa ga mo ac xa deb da, `ra me Tu uw yo dao, vi Tar med Su ri Ta mis ces igi~.1 vi Tar mca uku e ec na mas ese, uku eTum-ca ara dad go mil iyo mis wi na Se?

WeS ma ri tad di di da di de bu li saq me qmn a mac xo var man: du mi liT aRas ru leb da saq me Ta maT, da sit yu asa raY mi ugeb da, ar wmu neb da ve msa jul sa mas aR sa are bad Su ri sa mis.

ra me Tu uku eTum ca sit yu as-ugeb da, eWu dam ca vin, Tu eSi nis si-ku di li sa gan; xo lo du mi li Ta simPne igi mi si da uSi So baY ga nakKrveb-da yo vel Ta, raYTa hrwme nes, vi Tar med Rmer Ti ars igi da me ufH yo-vel TaY.

amis TKsca, ga ni kiT xve bo da raY pi la tes gan, Cu ene bi Ta Se aZ rwu-na co li mi si, raYTa du mi li sa mis gan uSi So baY mi si gu lisPma-yos da Cu ene bi Ta miT cn as, vi Tar med ara kac sa li ton sa, ara med Rmer Tsa gan ka ce bul sa ga ni kiT xav s.

Se Sin da uku e msa ju li igi wi na Se mis sa mdgo ma ri sa gan, da uf-roYsad igi da is je bo da Si Si Ta mi si Ta, ara Tum ca Sem Zle bel iyo Se Si ne bad uf li sa. amis TKsca da iban na Pel ni da Tq ua: ùb ra lo var sisxli sa gan ma gi si sa~.2 da Ra ca Tu ku ala d iZ lia co fi igi da ugu nu-ri saT no ebi Ta hu ri aTaYTa da Ta na Se er To ne ba sa mas maT sa bo rot sa da mis ca ufa li ju ar-cu mad.

mi eca uku e mac xo va ri da ara Se Sin da si ku di li sa gan, ra me Tu bu-ne bi sa mis ka cob ri vi sa Si Si ze mo aCu ena, ode s-igi iw yo mwu xa re bad da ur vad da loc vad. xo lo aw Ja mi iyo axov nad Tav s-de bi saY, raYTa ese ca sa xe gKCu eno s, vi Tar gKPms simPne da uSi So baY. amis TKs axov-nad ga new yo si ku di li sa mi mar T da sdev da gu el sa mas ltol vil sa, ra me Tu ara es reT iyo ufa li, vi Tar ca si ku di lad mi ma va li, ara med vi Tar mca sdev ni da si ku dil sa. xo lo bo rot man man da ubad ruk man eS mak man ixi la raY pi la te, vi Tar uf roYsad Se Sin da msa ju li igi, da ku ala d ixi la raY ufa li, vi Tar kad ni ere biT ga new yo si ku di li sa mi mar T, is wraf da yov liT ker Zo ga moc dad, raYTam ca aw cna, raY-igi pir vel, mTa sa ze da ga mos cdi da raY, ver uZ lo cno bad, Tu igi ars Ze RmrTi saY. ra me Tu ma Sin raY sir cxKle ul iq mna, um zir da Jam sa si ku-

1 maT. 27,18. 2 maT. 27,24.

487

di li sa sa da hgo neb da, raYTam ca rom li Ta yo vel ni da imon na, Se uZ lo mi si ca ga moc daY.

ra me Tu eg reT ca we ril ars lu kaYs mi er, vi Tar med: àRas rul-na yo vel ni gan sac del ni eS mak man da ga ne So ra mas vid re Ja mad mde~.1 xo lo ese iyo igi Ja mi, da ico da mbrZol man man, vi Tar med uku eTu amas ca Jam sa mo uZ lur des, da saT rgun vel yo vel Ta iq mne bis, ra-me Tu ese Ra ode n brZo laY ak lda, da sit yKT yov liT ker Zo Zleu l iyo. amis TKs yo vel sa ve iq mo da, raYTam ca cna, Tu igi ars mac xo va ri, raYTa uku eTu ese da idas tu ros, ar Ra ra ikad ros mi ax le bad mi sa, ra-me Tu ico da Tu al TSeu dga mi Za li RmrTee bi sa mi si saY. xo lo ufa li xed vi da man qa ne ba sa mis sa. amis TKs hfar vi da RmrTee ba sa TKssa da vi-Tar ca ka ci iq ce oda, raYTa ara ev lto dis igi, vi Tar ca Rmer Tsa, da war vi des, ara med mouPdes mas brZo lad, vi Tar ca kac sa, da iq mn as igi sam Re rel kac Ta.

da vi Tar ca-raY mor ki nal man anu mPedar man axo an man, ixi lis raY wi na aR mdgo mi TKsi Se Si ne bu li da ltol vi li, Se imo sis sa xe uZ lu-re bi saY, da es reT Se it yu vis uZ lu ri igi da Se ip yr is axo an man man da Zlie rad da aku eTi s, eg reT ve ufal man uZ lu re bi Ta ka cob ri vi Ta mo-iy va na mte ri brZo lad TKsad da Zlie re bi Ta TKsi Ta Se mus ra igi da ka ci ga naZ li era mis ze da.

amis TKs iw yo mwu xa re bad da ur vad da iloc vi da Ta na war slv ad sa su me li igi da it yo da: `su li gul smod gi ne ars, da Por cni _ uZ-lur~,2 raYTa ami T sa xi Ta mouPdes mbrZo li igi, vi Tar ca kac sa, da po os Za li RmrTee bi saY.

ami T scT a mac Tu ri igi. mouPda ufal sa da, xed vi da raY axov ne-ba sa mis sa, eSi no da. ku ala d xed vi da uZ lu re ba sa Por cTa sa da Seh-kad reb da. da es reT moc To mil iyo da gan li ge bul, ra me Tu rav den-gzis ca mouPda ufal sa, iZ lia da ltol vil iyo yov li Tur T mTav ro-biT da Pel mwi fe biT TKsiT.

xo lo Jam sa mas cxoe lsmyo fe li sa vne bi sa sa Se mo ik ri ba bil wman man yo ve li mPed ro baY TKsi da ku ala d mouPda. ma Sin yo vel ni ve aR-Zrn a ufal sa ze da: hu ri aTa az ra xa mok lvaY; pi la te Ta na Se awi a, raYTa da sa jos; mPedar ni abir na, raYTa gan kic xon. da ara ico da daw ye ul-man, vi Tar med daPsn ad Ta vi sa TKsi sa mos wra fe iyo, ra me Tu ma ra dis uke Tu re baY brm a ars. ara gu lisPma-hyof da, vi Tar med maxKlsa mas, ro mel sa le sav s, gul sa TKssa da so bad iyo. ra me Tu vi Tar ca cec xli Tu aRi Ros vin Peli Ta da sxKsa mi ag deb des, pir ve lad TKssa Pel sa das wu avs; da gu el sa Tu up yr as vin me ore sa ze da mig de bad, pir ve lad

1 luk. 4,13. 2 maT. 26,41.

488

TKT mo iw ylv is; eg reT ve uke Tu re baY moq med Ta mis Ta av neb s. da uf-roYsad maT av neb s, vid re Ra sxua Ta maT, ro mel Ta mi mar T ene bos maT miv li ne baY mi si.

es reT Se em TxKa fa ra os. Tq ua: `vdev no, ve wio da mov wyKdo is-raHli~.1 ara med TKT war wymd a eri Tur T da mPed re biT. eg reT ve iqmna go li aTi s ze. mok lvaY ene ba da mo ik la. eg reT sa xed ve Se em-TxKa bo rot sa mas eS mak sa. ga mos cdi da raY, ga mo ica da. da aR Zrn a raY yo vel ni qris tes ze da, Ta vi TKsi dahPsna. ra me Tu aw war mo it yu e-na Za li mi si da iq mna da saT rgun vel kac Ta. ra me Tu ga ni Zar cua raY ufal man da ga new yo mi sa mi mar T, iq mna saq me igi uxi la vad saZ le vel eS ma ki sa. da mey se ula d Seh mo ses mas, vi Tar ca iov ane ityKs, `Zo we-uli~,2 da vi Tar ca ma Te da mar koz ityKan, `sa mo se li me wa mu li~;3 da gKrgKni ekal Ta gan da ad ges Tav sa mis sa; da ler wa mi mis ces mar ju e-ne sa Pel sa mis sa; da muPlni da iyar nes mis wi na Se da Ta yu ani s-scem-des mas.

eha sakKrve li axa li da di de bu li da WeS ma ri tad sas wa uli di-di sa Zle vi saY! ra me Tu ro me li-igi vi Tar ca ka ci da sa jes si ku di-lad, mas vi Tar ca Rmer Tsa Ta yu ani s-scem des; da ro mel sa ekic xev-des, vi Tar ca un do sa vis me, mas me ufe d aRi areb des; da gan sZar cu es mas li to ni sa mo se li da Seh mo ses Zo we uli; da ro mel sa umec re biT Se uracx-hyof des, mas uneb li eT wi naYswar met yu eli T xa do des; da ro mel sa scem des da em Rer des, Zle vi sa sa xe sa mis cem des mas: me wa-mul sa sa mo sel sa da ekal Ta gan gKrgKnsa da ler wam sa. ra me Tu da Ra-ca Tu ama s yo vel sa bas ro biT iq mo des, ara med ume car iy vn es, vi Tar uneb li eT Zle viT Se mo si lo ba sa mis sa aRi areb des.

ra me Tu Se gi ne bul iyo qu eya naY cod vi Ta eS ma ki sa mi er da SebRa-lul iyo sis xli Ta. pir ve lad, aRa Ro raY pi ri TKsi da Se iw yna ra sis xli abe l mar Tli saY, da mer me, iw yes raY kac Ta sis xli sa sis xlT a ze da dar Tv ad, ga ne fi na qu eya na sa ze da wye vaY da sic rue, par vaY da mru Se baY da ka cis-klv aY, da amis TKs daw ye ul iyo qu eya naY. ra me Tu Tq ua Rmer Tm an: `wyeu l iyav n qu eya naY, ro mel man aRa Ro pi ri TKsi Sew yna re bad sis xls a abe lis, Zmi sa Se ni sa~.4

da ku ala d pir vel, gar das lva sa mas ada mis sa, daw ye va igi meufeman da Tq ua: `wyeu l iyav n qu eya naY saq me Ta Si na Sen Ta, mwu xa re biT sWam-de pur sa Sen sa yo vel Ta dRe Ta cxo re bi sa Se ni sa Ta, ekal sa da ku-roYsTav sa aR mo gi ce neb des Sen~.5

da es reT yo ve li ve so fe li sav se iyo sis xli Ta da ek li Ta wye-vi sa mis gan, da ese PeliT we ri li aqun da mter sa. amis TKs maR lo oda

1 Sdr. ga m. 15,9. 2 ioa n. 19,2. 3 maT. 27,28; mar k. 15,17. 4 dab. 4,11. 5 dab. 3,17-18.

489

yo vel Ta ze da da la Rad mZlav rob da, vi Tar ca tyue Ta ze da TKsTa. amis TKs war mot yu ena igi ufal man yov li sa mis gan. da mi-raY-vi do-da si ku dil d, ese yo ve li mi iRo, raYTa ga mo aCi nos, vi Tar med ara cu dad, ara med cxo re bi saTKs Cu eni sa Tav s-id va yo ve li ve igi. ma Sin uku e sis xln i igi, rom li Ta so fe li Seb Ra lul iyo, me wa mul sa mas sa-mo sel sa etKrTn es, da ekal ni _ gKrgKnsa mas ek li sa sa, xo lo Pelis-we ri li Cu en Ta cod va TaY _ ler wam sa mas, ro me li mis ces; raYTa si ku-dil sa Ta na ese yo ve li ca ga na qar vos da so fe li wmi da-yos da ek li sa wil mo gu ces Ze li cxo re bi saY, xo lo sis xlT a maT wil bil we bi sa Ta TKsi Ta sis xli Ta wmi da-yos qu eya naY. da wye vi sa wil mo guani Wos ne-ta re baY myof Ta qu eya ni sa Ta, vi Tar ca ityKs: `ne tar iy vn en mSKdni, ra me Tu maT da imkKdr on qu eya naY~.1 ra me Tu sis xln i igi, rom li Ta qu eya naY Se gu eb Ra la Cu en, aRi xu na da TKsi pa ti osa ni sis xli gar-da mo adi na mas ze da, raYTa ekal Ta wil aR mo ace nos mas Si na cxo re-baY da mSKdo baY da yo vel ni ve ke Til ni, rom li saTKsca wi naYswar met-yueli it yo da: `mrwme na me xil vad ke Ti li uf li saY queya na sa mas cxoe l Ta sa~.2

da sxKsa ca pi ri saTKs da id ga gKrgKni igi ek li saY ufal man Cuen-man, raYTa zrun va ni cxo re bi sa ami s Cu eni sa ni ga na qar vn es. ra me Tu mi yar na mter man man mza ku var man zrun va ni Cu en ni mis ze da; da ara uw-yo da, vi Tar med itKrTn es raY igi ni ufal man, yo vel Ta ve uz run vel-hyof s man qa ne ba Ta gan mis Ta, raYTa Tes li igi sit yKsaY Ta vi su fal iq mn as ekal Ta gan, xo lo Cu en SeS To bi sa mis gan zrun va TaYsa az na ure-baY mo vi goT. ra me Tu Ta vad sa Cu enTKs el mo da da Cu enTKs iu rvo da, raYTa Cu en ar Ra ra gu el mo dis, ar ca vi ur vo diT uRo no ebi sa gan.

xo lo ler wa mi igi amis TKs mo iRo maT gan ufal man, raYTa miT mo aku di nos gu eli igi mza ku va ri, ra me Tu Tqu mul ars, vi Tar med: ler wa mi ma ku di ne bel ars gu el Ta. vi naYTg an uku e ufa li sa ba oT, vi-Tar ca esa ia ityKs, sdev ni da gu el sa mas ve Sap sa did sa, eS mak sa mas mza ku var sa,3 amis TKs ler wa mi igi mi iRo mar ju ene sa TKssa, raYTa mo-aku di nos bo ro ti igi da ga naZ li er nes kac ni mis ze da. da vi Tar ca-igi da viT qmn a, mos ta ca maxKli go li aT sa da war hkue Ta Ta vi mi si, eg reT ve aw qmn a mac xo var man. mi iRo ler wa mi maT gan, raYTa ara Cu en ode n gan gu aTa vi suf ln es sac Tur Ta gan, ara med gu eli ca igi mo aku-di nos ler wmi Ta miT.

es reT uku e ixi la raY ubad ruk man man Ta vi TKsi mo uZ lu re bu li si qa du li sa gan TKsi sa da vi Tar ga ni dev ne bo da qu eya niT, da qu eya naY gan wmde bo da sis xlTa gan da ekal Ta, da vi Tar war wymi da PeliT we-

1 maT. 5,5. 2 fsal m. 26,13. 3 esa ia 27,1.

490

ri li Cu eni da ler wa mi, rom li Ta wer da bo rot Ta Cu en Ta, Seh kad ra ku ala d Se ukad re bel sa, raYTa ume te sad mow yl as Ta vi TKsi. ra me Tu pir ve lad, es mo da raY, Tu: `su li gul smod gi ne ars, xo lo Por cni _ uZ lur~,1 hgo neb da, Tu sit yuaYca Por cTa Ta na uZ lur ars, da ara ico da, vi Tar med uf roYsad Za li Ta miT sit yKsaYTa Por cni ca gan-Zlie rde bo des.

amis TKs, vi Tar ca vTq u, abir na mPedar ni igi uf li sa brZo lad; da Seh mo ses mas me wa mu li igi da gKrgKni ek li saY da ler wa mi mis ces Pel sa mis sa. da dahPsna sas je li igi ekal TaY Cu en gan da sis xlTa-gan Seb Ra lu le baY ga na qar va da Ta vi suf le baY dagKwe ra da gu eli igi mok la.

ku ala d uku e aRi Res gKrgKni igi ekal TaY da me wa mu li sa mo se li. hgo neb da eS ma ki, Tu ku ala d aqun des Za li TKsi, ara med ar Ra ra aqun-da, ra me Tu wix ni da ekal Ta maT ferPiTa TKsi Ta da uf roYsad mo iw-ylvo da, ara Tu mos wylvi da.

da ro mel ni-igi aR Zrn a mac xo var sa ze da, igi ni mis ze da aRi Wur-nes, ra me Tu mo iRe s ler wa mi igi uf li sa gan da hgo neb des, Tu sce men mas, ara med eS mak sa scem des, ro mel man abir na igi ni, da Tav Ta TKsTa av neb des, ara Tu ufal sa. ra me Tu vi Tar ca-raY klde sa Tu scem des vin Peli Ta TKsi Ta, klde sa mas ver Seh mus rav s, xo lo Pel sa mo iw-ylav s, eg reT ve ro mel ni-igi ufal sa hbrZo des, Tav Ta TKsTa Seh-mus rvi des da mas ve ra ras av neb des, da iq mne bo da ese sru li ad sir-cxKlad mte ri sa.

ra me Tu uku eTum ca ufa li scem da mas, Pel-ewi fe bo dam ca mas si-qa du li, xo lo ro me li-igi msa xur Ta TKsTa mi er ice me bo da, ese ume-tes iyo yov li sa sir cxKli sa. gar na ara Tu maT mi eri igi wylu le-baY mo aku di neb da eS mak sa, ra me Tu ve raY eZ lo kac Ta maT mtar val Ta, ara med Za li uf li saY mos wylvi da mas da Seh mus rvi da. da Zlie re-baY, ro me li Peli sa gan mac xov ri sa Se vi da ler wam sa mas, igi Peli-Ta msa xur Ta maT mte ri sa Ta Seh mus rvi da mas. ra me Tu ese sa xed qmn a ufalman da ka ce bi sa bu ne baY wi na uyo, raYTa scem den, vi Tar ca kac-sa. ara med mi si Ta miT ce mi Ta gu el sa mas mza ku var sa scem da Peli Ta mtar val TaYTa.

ra me Tu ro me li-igi odes me iqa do da sw or RmrTi sa yo fad, sir-cxKle ul iq mn as Peli Ta mtar val TaYTa ce mu li. xo lo Se em Txu eo da mas ese wi na aR mdgo mad TKsi sa gan zrax vi sa, ra me Tu man aR Zra eri igi hu ri aTaY, raYTa Pmob den da Ra Ra deb den Ses me nad uf li sa, vi Tar ca ityKs lu ka ma xa re be li, vi Tar med: `ze da da es xmo des mas Pmi Ta di-

1 maT. 26,41.

491

di Ta da ga mo iT xov des mas ju ar-cu mad. da gan Zlie rde bo des Pma ni maT ni da mRdel TmoZ Ru ar Ta ni~.1 xo lo ufal man du mi li Se mo iRo wi-na aR mdgo mad Pma Ta maT Ta da dahPsna mi si igi Ro ne.

mza ku var man man ga na fic xa pi la te, raYTam ca Se aSi na ufa li, da ara uw yo da, vi Tar med uSi So bi Ta ga na qar veb s Pelov ne ba sa mis sa ufa li.

aR Zra ugu nu ri igi mTa va ri ce mad uf li sa, xo lo qris te man ZKruPse neb lo baY wi na uyo da mZl e eq mna.

da ra sa mra val sa vit yo di, yo ve li ve Ro ne si bo ro ti sa da uke Tu-re bi sa mi si saY aCu ena brZo lad mac xov ri sa, da ara xed vi da brm aY igi, vi Tar med saT no eba sa aR sWu rav s TKsTa maT uke Tu re ba Ta ze da.

ra me Tu mte ri yo vel sa bo rot sa ze da mo xa rul ars, da raYca bo ro ti ars, sa Wur ve li ars igi sa eS ma koY. amis TKs da ar wmu neb s igi kac Ta bo ro tis myo fel Ta maT Ta bo ro tis-yo fad, raYTa STa yar nes cod va sa. xo lo ufal man yo ve li ve da iT mi na, raYTa gu as wa os Si Si sa wi na gan wyo bad simPni Ta, da gi ne ba Ta anu Se urac xe ba Ta _ ZKruPse neb-lo bi Ta, gu lis wyro ma sa _ sim SKdi Ta, da yo vel sa ve uke Tu re ba sa _ wi na aR mdgo mi Ta mi si Ta saT no ebi Ta.

ra me Tu ama s pir ve liT gan ve as wav li da yo vel Ta da et yo da: `ro-mel man gc es yu ri mal sa mar ju ene sa, mi up yar er Tker ZoYca. da ro mel-sa un des mi Re bad ku ar Ti Se ni, mi ute ve mas sa mo se li ca Se ni~.2 ̀ gi yuar-ded mter ni Tque nni, ke Til sa uyof diT mo Zu le Ta Tque nTa, akur T-xev diT mwye var Ta Tque nTa~.3 da sx uaY ese vi Ta ri mra va li brZa na.

xo lo raYTa ara Tqua n vi eT me, Tu: Se uZ le bel ars ama T mcne-ba Ta aR sru le baY, amis TKs Ta viT TKsiT aRas ru la ufal man yo ve li-ve, raYTa gu as wa os bo ro tis myo fel Ta Cu en Ta ara yo fad bo ro ti sa, ar ca gan ris xe bad, ar ca Si Sad si ku di li sa gan, ara med uf roYsad Se-urac x-yo fad mi sa sa so ebi Ta miT mer me Ta ke Til TaYTa.

ra me Tu es reT iq mne bis Zle vaY Ro ne Ta mte ri sa TaY, vid re Ra ode s nac va li sa yo fad vis wraf deT. ra me Tu ode s nac vli sa qmn ad gan vem-zad neT da ma gi ne bel Ta Cu en Ta va gi neb deT da mav ne bel Ta vav neb deT, ma Sin uf roYsad aR va or Zi neb T da gan va fic xeb T Cu en ze da uke Tu re-ba sa da ume tes Ra Tav Ta TKsTa vav neb T, vid re Ra mter Ta Cu en Ta, ra-me Tu STav var de biT sas jel sa ZKris-Pse ne bi sa sa. xo lo ode s msgav sad ufli sa mo viT mi noT yo ve li usa mar Tl od vne baY da bo ro tis myo fel-Ta ZKruPse neb lo baY wi na aRud gi noT, da mtan jvel Ta Cu en Ta _ simPne, si ku dil sa _ sa so ebaY aR dgo mi saY, ma Sin mZl e veq mne biT eS mak sa da da va ku eTeb T mas, vi Tar ca mac xo var man da ufal man Cu en man qmn a da moT mi ne bi Ta da amPua Za li mte ri saY da ese sa xe mo gu ca sa Wur ve lad,

1 luk. 23,23. 2 maT. 5,39-40. 3 maT. 5,44.

492

vi Tar ca ityKs mo ci qu li: ̀ Se imo seT yov ladsa Wur ve li igi RmrTi saY, raYTa Se uZ loT Tque n wi na dad go mad man qa ne ba Ta maT eS ma ki sa Ta~.1

es reT uku e aCu ena raY ufal man axov ne baY Su eni eri da das ca mte ri igi Cu eni, mer me das dv es mas ze da ju ari sas wa ula d Zle vi sa WeS ma ri tad, raYTa uneb li eT aRi aro n uke Tur Ta maT, vi Tar med man mi iRo Zle vaY. ra me Tu vid rem dis mte ri igi dga, aqun da Ze li mtar-val Ta, xo lo ode s igi da eca da Se imus ra, ma Sin saZ le ve li igi aRi Ro ufalman da Ta vad man itKrTa.

xo lo jer-iyo, raYTa saZ le ve li igi ara sxua sa aqun des, ara med mZle sa mas axo van sa.

xo lo mi-raY-vi do da si ku di lad, saZ le vel sa mas Ta na mi iRo sa-mo se li ca TKsi, raYTa igi ca si ku dil sa Ta na ga ni Zu ar cos. amis TKs Se imo sa igi da gan vi do da ju ar-cu mad.

xo lo wa riy va nes raY ju ar-cu mad, eki da mas TKT ju ari TKsi, vi-Tar ca iov ane ityKs, xo lo sxua ni ma xa re bel ni ityKan, vi Tar med sKmon kKri nel sa etKrTa ju ari. da ara wi na aRud ge bi an igi ni iov ane s, ar ca iov ane sxua Ta maT, ara med ori ve iq mna, ra me Tu Ta vad man ca ufal man itKrTa ju ari TKsi, da ku ala d kac man man ca si mon aRi Ro igi.

vi Tar ca saZ le ve li eS ma ki sa mi mar T eki da mas pir ve lad TKT; da raYTa ga mo aCi nos, vi Tar med Ta viT TKsiT da ara iZu le biT mi vi do da si ku di lad.

da ku ala d si mon kac man aRi Ro igi, raYTa sac na ur iq mn as yo vel-Ta, vi Tar med si ku di li Ta miT kac TaYTa mo ku de bo da ufa li, ara Ta vi sa TKsi saYTa. ese igi ars, kac Ta Ta na na deb sa gar daiPdi da, ara Ta vi sa TKsi sa sa. ese yo ve li raY iq mna, mo vi da mos wra fe biT ad gil sa mas, sa da-igi jer-iyo aR slv aY mi si Zel sa, raYTa Pelis we ri li Cueni, ro me li mi iRo mter Ta gan, Sem sWua los ju ar sa; da gan Zar cu nes mTav-ro ba ni da Pel mwi fe ba ni kad ni ere biT da ga na qiq nes Zel sa ze da. da sa xil vel-yos ka ci igi, ro me li ga mos ta ca pi ri sa gan ve Sa pi sa mis, da ap ku ros sis xli Ta TKsi Ta da wmi da-yos qu eya naY. xo lo ese raY egu-le bo da qmn ad, aRi Zar cu na sa mo sel ni TKsni.

ra me Tu jer ve es reT iyo, raYTa Se iy va neb des raY kac sa sa moT-xed, gan sZua rcn es sa mo sel ni igi tya vi sa ni, ro mel ni mi ixu na ada m, ga mo var da raY sa moT xiT da mo ku dav iq mna. raYTa iy vn en igi ni sa xed si ku di li sa mis, ro me li cod vi sa mi er Se em TxKa. xo lo ufal man, ro-mel man yo ve li ve bu ne baY Cu eni mi iRo TKni er cod vi sa, Se imo sa ese sa mo se li, raYTa ga ni Zu ar cos da gan mZua rcn es Cu en tya vi sa igi sa mo-sel ni da maT wil Se gu mo sos cxo re baY da ux rwne le baY.

1 efe s. 6,11.

493

da Se imo sa sa mo sel Ta maT TKsTa Ta na ku ar Ti ca igi uker ve li, ze moYT qso vi li yov lad, da aRi Zu ar ca igi, aR vi do da raY ju ara d, raYTa hrwme nes hu ri aTa, Tu vin ars anu vi naY, ro mel sa ese hmo si es. ra me Tu ara ka ci li to ni iyo, ara med sit yuaY, ze ciT mos ru li, ro-mel man Se imo sa ka ce baY. da vi Tar med ara ga ni yo fis, ara med ga nu yo-fel ars ma mi sa gan. da vi Tar med kac iq mna raY, ara aqun des Por cni ke rul ni ma ma ka ci sa gan da de da ka ci sa, ara med qal wu li sa gan xo lo, qso vil ni Pelov ne bi Ta miT su li sa wmi di saYTa.

amis TKsca mtar val Ta maT sx uaY igi sa mo se li ga niy ves, ra me Tu gan yo fil ni iy vn es. da yv es igi oT xad na wi lad, ra me Tu oT xker Zo Ta maT cod va TaTKs sof li sa Ta ecu nes igi ufal sa: aR mo sa va li sa, da sa-va li sa, Crdi loYsa da sam xri sa. ro me li-igi ixi la iov ane Se mo si li da Tq ua: àha ta ri gi RmrTi saY, ro mel man aRi xu na cod va ni sof li sa-ni~.1 xo lo ku ar Ti sa mis gan xe vad ver ikad res Si Si sa gan sas wa uli sa mis, ro mel sa igi mo as wa veb da.

da ese saq me ara ma Ti iyo, ara med ju arcu mu li sa mis mac xov ri saY, ro me li-igi vi Tar ca ka ci eki da Zel sa, xo lo Za li Ta RmrTee bi saYTa sdev da eS mak sa da mTav ro ba Ta maT da Pel mwi fe ba Ta mis Ta da ewe oda da ga na qar veb da Zal sa mis sa, xo lo mtar val Ta maT Se aSi neb da, raYTa ver gan ku eTo n ku ar Ti mi si, ara med raYTa ego s igi sam xi le be lad hu-ri aTa, raYTa hrcxue no dis maT da em xi le bo dis, vi Tar med kret sab-me li igi taZ ri saY ga ni po, xo lo ku ar Ti mac xov ri saY ga nu ku eTe lad ego, da ver gan ku eTe s igi mtar val Ta maT.

igi sa xe iyo amis ca saq mi saY, vi Tar med hgie s sa xa re baY ma ra dis ga nu ku eTe lad, xo lo aC rdil ni igi ga ni ku eT nes. ara med pir vel sa ve sit yu asa mo vi deT.

aRi Zu ar cna raY ufal man sa mo sel ni da ga new yo si ku di li sa mi mar T, xed vi da eS ma ki gul smod gi ne ba sa mas mac xov ri sa sa. xed vi da kuala d Tav sa TKssa, ze ciT gar da mov rdo mil sa da qu eya ni sa gan ote bul sa. cna, vi Tar med iZ lia mis gan da sru li ad ty ue iq mna, da uRo no eba sa Si na iyo, dad go mad ver eZ lo da siv lto lad eSi no da. ma Sin mo igo na, vi Tar med mi wi sa gan ni mo-raY-ku den, mi wad ve mi iq ce vi an, vi Tar ca we-ril ars, vi Tar med: `mi waY xar da mi wad ve mi iq ce~.2 amis TKs eSi no da qu eya na sa Si na yo fad, nu uku e ewi os mas ufa li da Se ip yr as. da eli a ad gi li siv lto li saY da ha er Ta Si na frin vi da, raYTa sa uf loY igi gu ami da id vas raY qu eya na sa Si na, mas aqun des ha eri Ta vi suf le biT.

xo lo ufal man amas ca ze da aCu ena kac Tmo yu are baY TKsi da ara mi iRo si ku di li qu eya na sa ze da, ara med aR vi da ju ari Ta ha era d,

1 ioa n. 1,29. 2 dab. 3,19.

494

raYTa mi er ca gan dev nos gu eli igi, mTa va ri bne li saY, da sul ni igi uke Tu re bi sa ni da amPune s. gar na ara ve da ute va qu eya naY ukur-ne be lad.

ra me Tu da mo eki da raY ju ar sa, ha eri wmi da-yo gan pyro bi Ta Pel-TaYTa, xo lo qu eya naY gan ba na sis xli Ta miT da wyli Ta cxoe lsmyo-fe li sa gu er di sa mi si saYTa.

ese raY es reT aRes ru la, ume te sad uRo no iq mna mac Tu ri. ze ciT gar da mov rdo mil iyo, qu eya niT ote bul iyo, ha er Ta gan gan dev nil iyo da did sa sir cxKlsa Si na iyo, ra me Tu fria d iqa do da da sru li-ad mo uZ lur da.

vi naYTg an uku e yo vel gn iT dev nul iyo da gan qi qe bul da gan-Treu l, ga niz ra xa, raYTa ba re jo jo xe Ti da ic vas, ra me Tu igi Ra ode n dah rCo mo da, gar na iwiw vo da, nu uku e mun ca mi vi des ufa li da gan dev nos da yo vel ni igi mun Se ye ne bul ni ga na Ta vi suf ln es. amis TKs Ti To sa xe Ta Ro ne Ta iq mo da da mra val Ta Sem we Ta mo ipo eb da, raYTam-ca ara mi vi da mku dar Ta Ta na ufa li. ra me Tu iw yo cno bad, vi Tar med igi ars, rom li saTKs we ril ars: àPda ma Ral sa, war mot yu ena ty ue da mis ca ni We bi kac Ta~.1

amis TKs ku ala d aR Zrn a hu ri ani kic xe vad da yu ed re bad uf lisa; da et yo des: ̀ eha ro me li dahPsn id ta Zar sa mas da me sa me sa dRe sa aRa-Se neb d, iPsen aw Ta vi TKsi; uku eTu Ze xar RmrTi saY, gar da moPed ma-gi er ju ari T!~2 da sxua sa mra val sa ese vi Tar sa it yo des, rav den sa ca eS ma ki mo ago neb da, raYTam ca yu ed re ba Ta maT TaTKs gar da moPdam ca ufa li ma gi er ju ari T da aram ca mi vi da mku dar Ta Ta na, raYTa es reT daS Tes mter sa Pel mwi fe baY mku dar TaY.

xo lo mac xo var sa da WeS ma ri tad Ze sa RmrTi sa sa ara siv lto li-Ta si ku di li sa gan, ara med si ku di li sa mi er da ju ari sa daT rgun vi Ta si ku di li saYTa ene ba ga mo Ci ne bad, vi Tar med Ze RmrTi saY ars da cxo-re baY WeS ma ri ti.

ra me Tu Pel-ewi fe bo da gar da mos lvaY ju ari T, ro mel man-igi aur ac xel ni mku dar ni aRad gin na. ara med gar da mos lvaY ju ari T sivlto la sa aCu eneb da si ku di li sa gan, xo lo dad gro maY ju ar sa ze-da wa meb da, vi Tar med igi ars cxo re baY WeS ma ri ti.

ku ala d uku e aR Zrn a mza ku var man mRdel TmoZ Ru ar ni ca da fa ri-se vel ni, da it yo des: `gar da moPedi n aw ma gi er ju ari T, da gur wme nes igi. sxua ni ac xov nna, Ta vi TKsi ver Zal-uc cxov ne bad~.3

xo lo ara Tu sar wmu no eba d mos lvaY ma Ti un da moZ Ru ar sa mas ur wmu no ebi sa sa da mas wav lel sa war wyme di sa sa, ar ca cno baY un da, Tu

1 fsal m. 67,19. 2 maT. 27,40. 3 maT. 27,42.

495

Zal-uc ufal sa Ta vi sa TKsi sa cxov ne bad, ro mel man-igi sxua ni ac-xov n na, ara med raYTa ama T sit yu aTa mi er, da uf roYsad, ro mel it-yo des igi ni, Tu: `gar da moPedi n ju ari T, da gur wme nes igi~, gar da-moPdam ca ufa li ju ari T da aram ca mi iRo si ku di li, ar cam ca mi vi da jo jo xe Tad.

xo lo ufal man, WeS ma ri tad mac xo var man, ro me li ara TKssa eZi-eb da, ara med Cu en sa, ara gar da mos lvi Ta ju ari T ine ba ga mo Ci ne bad mac xo va re baY TKsi, ara med ga moPsni Ta Cu eni Ta kru le ba Ta gan jo jo-xe Ti sa Ta.

ra me Tu mkur na li ca ara amis gan ga moC nd is Pelov nad, uku eTu TKT mrTe lad iyo s, ara med uku eTu uZ lur ni gan kur nn es; da mze man ara ami T ga mo aCi nis brwyin va le baY TKsi, raYTam ca Tav sa So ris TKssa Se aye na na Te li, ara med ra Jam s so fel sa mih fi nis na Te li da bne li ga na qar vis.

eg reT ve ufa li ara Ta vi sa TKsi sa cxov ne ba sa aCu eneb da, ra me-Tu mas cxo re baY ara uPmda, TKT mac xo va ri iyo da wya roY cxo re bi-saY, ara med sxua Ta cxo re bi Ta aCu eneb da mac xo va re ba sa TKssa; da ara gar da mos lvi Ta ju ari T, ara med ju ar sa ze da ga mo aCi neb da, vi Tar-med Ze RmrTi saY ars, ra me Tu si ku di li Ta TKsi Ta yo vel ni ac xov nna da sar wmu no eba d mo iy van na.

ma Sin uku e, iyo raY je reT Zel sa ze da, saf lav ni ga ne xu nes, da mku dar ni aR dg es, da ava zak sa hrwme na, raYTa ga moC nd es, vi Tar med igi ars WeS ma ri tad mac xo va ri yo vel TaY.

xo lo eS mak man ixi la raY, vi Tar med ava za ki ca ga mos ta ca ufalman Pel Ta gan mis Ta ju ar sa ve ze da, ume te sad SeZ rwun da da uRo no iqmna. ra me Tu xed vi da, vi Tar med Seb Ra lu li igi sis xli Ta ava za ko bi saYTa, ro me li pir vel mgmo bar iyo, mor wmu ne iq mna, da me ore sa mas ca ava zak-sa ab ra lob da, da uf roYsRa eS mak sa, ro me li pi ri Ta mis ava za ki saYTa zrax vi da. gan cKbre bul iyo ama s ze da mac Tu ri igi, bil wi da myra-li. ra me Tu yo ve li ve sa Wur ve li mi si da maxKli, rom li Ta hbrZo da ufal sa, uPmar iq mna, vi Tar ca we ril ars: `mte ri sa maxKlsa mo ak lda sru li ad, da qa laq ni mis ni aRoPrd es~.1

ma Sin uRo no man man da uZ lur man ese ca mo ipo va Ro ne da aR Zra msa xur ni igi TKsni, raYTam ca asu es ufal sa Zma ri nav Rli Ta gan za ve-bu li; da ara ico da cof man man, vi Tar med amas ca sav ne be lad Ta vi sa TKsi sa iq mo da. ra me Tu sim wa re igi ris xvi saY mis, ro me li mo iwi a Cuen ze da gar das lvi Ta miT mcne bi saYTa, rom li sa mi er yo vel Ta ze da iqa-do da, mis ca mac xo var sa Peli Ta miT mtar val TaYTa.

1 fsal m. 9,7.

496

xo lo tkbil man man ufal man mi iRo igi da ga na qar va da Zmri sa wil gKwd ia Cu en RKnoY igi, ro me li sib rZne man gan za va ta kuk Ta Si-na TKs Ta,1 xo lo nav Rli sa wil mo gu mad lna sit yu ani TKsni, ro mel ni ut kbi les ari an uf roYs Taf li sa mis go le uli sa. ra me Tu vi naYTg an man mi iRo sim wa re Cu eni, gu etyKs Cu en: `ga ni ca deT da ixi leT, ra me-Tu tkb il ars ufa li~.2

xo lo vi Tar ca amis ca Ro ni sa gan ca ri eli daS Ta eS ma ki, da Pelov-ne baY mi si ama o iq mna, da cna ume te sad re, vi Tar med ara ka ci sa mi mar T ars brZo laY mi si, ara med RmrTi sa gan ka ce bu li sa, ga niz ra xa sru li-ad siv lto laY, ra me Tu Sur da cxo re baY kac TaY mo Sur ne sa mas. ma Sin ufal man, mac xo var man yo vel Ta man, ara ine ba, raYTam ca ga ne ra mte ri igi, da daS Tes mca sul ni jo jo xeT s Se ye ne bul ni, ara med sakKrve lad PelT-ig do igi. ra me Tu ixi la raY, vi Tar med iv lt is SeZ rwu ne bu li, ku ala d ka cob riv Ta sit yu aTa it yo da, vi Tar ca gu as wa veb s ma xa re be-li, vi Tar med:

`Pma-yo ie su Pmi Ta di di Ta da Tq ua: eli, eli! li ma sa baq Ta ni? ese ars: Rmer To Ce mo, Rmer To Ce mo! raYsaTKs da mi te veb me?~3

ese amis TKs Tq ua, raYTa eS ma ki ku ala d iWu eul iq mn as, da rom-li sa gan Zrwo da da it yo da, vi Tar med: Rmer Ti ars, Seh rac xos ka cad uZ lu rad da ara iv lto dis ami s Pmi sa gan. scT a yov lad bo ro ti igi da ku ala d vi Tar ca kac sa mouPda. ma Sin sru li ad da eku eTa da war-wymd a.

ra me Tu mi iRo raY ufal man sa su me li si ku di li saY, da ugu mi res la xu ri Ta gu er dsa mas cxoe lsmyo fel sa, rom li sa gan gar da moPda sis xli da wya li (raYTa vi Tar ca pir vel Se mo vi da sac Tu ri de da ka-ci sa mis gan, ada mis gu er diT da ba de bu li saYT, eg reT ve gu er di sa gan me ori sa ada mi sa ga moPdes cxo re baY da saPsa ri pir ve li saY mis, ra me-Tu sis xli igi saPsa ri iyo, xo lo wya li _ gan saw me de li), ma Sin war-wymd a sru li ad mte ri igi bo ro ti; ra me Tu mo ku da ufa li bu ne bi Ta miT ka cob ri vi Ta, da eS ma ki war mo it yu ena da mku dar iq mna. hgo neb da, raYTa eu fl os, vi Tar ca kac sa, da Se imus ra Za li mi si, da yo vel Ta gu-lisPma-yv es RmrTee baY uf li sa Cu eni saY. ra me Tu mo-raY-ku da Por ci-Ta, mey se ula d mze dab nel da, da kret sab me li ga ni po taZ ri saY mis, da qu eya naY Se iZ ra, da klde ni gan sTqd es, saf lav ni aRe xu nes, mku dar-ni aR dg es, mPedar ni Se Sin des, me ka re ni jo jo xe Ti sa ni SeZ rwun des, da sac na ur iq mna, vi Tar med ju arcu mu li igi ara ka ci iyo li to ni, ar med Rmer Ti ganPor ci ele bu li. amis TKsca, ro mel ni-igi xed vi des, it yo des: `WeS ma ri tad Ze RmrTi saY iyo ese~.4

1 iga v. 9,5. 2 fsal m. 33,9. 3 maT. 27,46; mar k. 15,34. 4 maT. 27,54.

497

ixi le Ta, vi Tar brm a ars uke Tu ri igi mte ri? er Ti sa mok lvaY ga-niz ra xa, da yo vel ni mo ak ld es mis gan.

hgo neb da er Ti sa jo jo xeT s STay va ne bad da ga ni dev na Pel mwi fe-bi sa gan jo jo xe Ti sa. da cn es yo vel Ta, vi Tar med ara uZ lu re bi Ta bu ne bi saYTa mo ku da ufa li, ara med raYTa Se mus ros da ga na qar vos si ku di li da ̀ ro mel sa-igi Pel mwi fe baY aqun da si ku di li saY~, vi Tar-ca mo ci qu li ityKs, èse igi ars eS ma ki, da ga na Ta vi suf ln es igi ni, ro mel ni Si Si Ta si ku di li saYTa ma ra dis cxo re bad Ta nam deb iy vn es kir Te ba sa~.1

man Ta vad man dahPsnn a sal mo ba ni jo jo xe Tis ni, vi Tar ca ityKs esa ia, vi Tar med: `jo jo xe Ti qu eSe Sen sa gan mwar da Sem Txue va sa Sen-sa~,2 mi-raY-xKdo de Sen; da aR dgo mi Ta TKsi Ta aRad gin na da sa ba miT-gan ni mku dar ni da eS ma ki sa kic xel da sa ci nel yo. ra me Tu vi Tar ca bzik man, sc is raY klde sa, klde sa mas ve raY av nis, ara med TKsi igi sa-wer te li Se mus ris, eg reT ve si ku di li Se imus ra, mouPda raY klde sa mas cxo re bi sa sa, ro mel ars qris tH, da sa wer te li TKsi war wymi da; vid re Ra ro mel Ta igi pir vel aSi neb da, aw vet yKT mas: `sa da ars, si ku di lo, sa wer te li Se ni? sa da ars, jo jo xe To, Zle vaY Se ni?~3 da ku ala d vit yKT: aPoca Rmer Tm an yo ve li ve crem li pi ri sa gan Cu-eni sa.4

ma Sin Se ik ra mZlav ri igi bo ro ti da mwa red ig lov da mde ba re bWe Ta Ta na jo jo xe Ti sa sa, xed vi da raY, vi Tar mku dar ni gan cxoe l-de bo des, tyue ni gan Ta vi suf lde bo des, wmi da ni igi ma maT mTa var ni da wi naYswar met yu el ni ixa reb des da ga lob des. ro mel ni me it yo des: àRPda ma Ral sa, wa mot yu ena ty ue da ga mo iy van na krul ni simPni Ta TKsi Ta~.5 sxua ni it yo des: `ra Jam s mo aq cia ufal man ty ue si oni saY, da viy ve niT Cu en nu ge Si nis ce mul. ma Sin aRiv so pi ri Cu eni si xa ru li-Ta, da enaY Cu eni _ ga lo bi Ta~.6 xo lo an ge loz ni da yo vel ni ze ci sa mPed ro ba ni Ra Ra deb des: `di de baY ma Ral Ta Si na Rmer Tsa, qu eya na sa ze da mSKdo baY, da kac Ta So ris saT no ebaY~.7 da yo vel ni ve ixa reb des Zle va sa mas ze da si ku di li sa sa.

xo lo mZlav ri igi da mbrZo li yo vel TaY Sek ru li Peli Ta da ferPiT mde ba re iyo; da yo vel ni gan kKrve bul iy vn es, Tu vi Tar mey-sa Si na iq mna di di igi sakKrve li, ro mel si ku di li Ta si ku di li Se-imus ra, da ju ari Ta ese vi Ta ri ve Sa pi pyro bil iq mna, da jo jo xe Ti war mo it yu ena. xo lo ubad ru ki igi ode n go deb da da kbil Ta iR rWen-da sul Ta maT ze da, ro mel ni ga ner nes Pel Ta gan mis Ta, vi Tar ca we-

1 ebr. 2,14-15. 2 esa ia 14,9. 3 1 kor. 15,55. 4 Sdr. esa ia 25,8. 5 fsal m. 67,19,7; efe s. 4,8. 6 fsal m. 125,1-2. 7 luk. 2,14.

498

ril ars, vi Tar med: ̀ cod vil man ixi los da gan ris xn es, kbil Ta TKsTa iRrWen des, dad nes, da gu lis Tqu maY cod vil TaY war wymd es~.1

iR rWen da kbil Ta da inan da, ro mel yov lad ve ikad ra mac xov ri sa brZo lad. ra me Tu pir vel eb rZo la wmi da Ta da ara raY ese vi Ta ri Se-em TxKa. abe li mok la, esa ia gan xer xa, ier emi a tan ja, io bi ga mo ca da da sxua ni yo vel ni ma maT mTa var ni, da ara iZ lia.

xo lo ikad ra raY uf li sa mi mar T, sru li ad Se imus ra da da sa-Trgun vel yo vel Ta iq mna. ra me Tu ese saq me mac xov ri saY ars, ro mel ara xo lo Tu Ta va di mZl e eq mna si ku dil sa, ara med Cu en ca mo gu ca Pel mwi fe baY daT rgun vad igi; da brZa neb s: àha ese ra mi gec Tque n Pel mwi fe baY daT rgun vad gu el Ta da Rria kal Ta da yo vel sa Zal sa mte ri sa sa~;2 da ku ala d ityKs: às pit sa da iqed ne sa ze da xKdo di; da das Trgu no Sen lo mi da ve Sa pi~.3

pir vel gu el man ac Tu na eva, da Su ri Ta si ku di li Se mo vi da sof-lad. xo lo aw da iT rgu na, da mo-Tu-vi des brZo lad, es mis: `war ved Cem gan mar Tlu kun, eS ma ko~,4 da mey se ula d uCi no iq mne bis, da Seh mus-rav s mas Rmer Ti ferPTa qu eSe Cu en Ta.

da eso den Se urac x ars, vid re Ra `yrma man mci re ma no Purel sa as-pi ti sa sa Peli das dv as da araY ev nos~,5 Tq ua esa ia.

da WeS ma rit ars sit yuaY ese, ra me Tu ber ni da yrma ni das Trgun-ven gu lis Tqu ma Ta maT da brZo la Ta mte ri sa Ta, rom li Ta odes me yo-vel ni da emor Cil nes; da CCKlni pir vel ha sa kad mos lvi sa ca srul sa siw min de sa war hmar Te ben da qal wu le biT aRas ru le ben dRe Ta TKsTa da yo vel Ta ve cod vi sa ge mo Ta aR mo if xu ri an gu li sa gan.

da mra val Ta sa wer te li eS ma ki saY daT rgu nes da si ku di li Se-urac x-yv es da cxo re baY ugu le bel s-yv es da gKrgKni wa me bi saY mi iRe s da hbaZ vi des si ku dil sa mas uf li sa sa.

sxua Ta sa wuT roY da ute ves da mo qa la qo baY ze ci saY mo ige s Porc-Ta Si na da gan kic xes mTa va ri igi ami s sof li saY. ese vi Tar ni ke Til ni iq mn es ju ar-cu mi Ta uf li saYTa.

xo lo gzaY igi sa moT xi saY, ro me li pir vel cod vi sa mi er Cu eni sa daPSul iyo, aw gan Re bul ars, ro mel Ta ca ene bos Ses lvaY, vi Tar ca wa meb s pav le, ro me li Por ci Ta ve mun mi ita ca da ze cad aRi ta ca.6 da yov liT ker Zo daiPsna Za li eS ma ki saY da vi Tar ca gu eli Wam s mi wa sa; da ro me li iqa do da sim did re sa, gan Si Sul da. xo lo Cu en, dag la xa ke-bul ni ese, gan vmdid rd iT. ra me Tu amis TKs dag la xak na ufa li, raYTa Cu en sig la xa ki Ta mi si Ta gan vmdid rd eT. xo lo eS ma ki gan Si Sul da da

1 fsal m. 111,10. 2 luk. 10,19. 3 fsal m. 90,13. 4 maT. 4,10. 5 esa ia 11,8-9. 6 2 kor. 12,2.

499

da iT rgu na. da iq mna di di ese sakKrve li so fel sa Si na, ro mel kac ni wa di er ari an si ku di lad, raYTa mi vi den sa uku ne sa mas, da su ris me-ore d mos lvi saTKs mac xov ri sa. xo lo bo rot sa mas eS mak sa, ro mel sa pir vel Pel mwi fe baY aqun da si ku di li saY, aw eSi nis mos lvi sa mis gan di de bu li sa da sas je li sa mis gan Zrw is, ra me Tu ici s cec xli igi, gan-mza de bu li mis TKs da msa xur Ta mis TaTKs, ra me Tu amis TKs da isa ja ufa li Ce mi Por ci Ta, raYTa Cu en gKPsn es sas je li sa gan da eS ma ki da-sa jos.

xo lo RmrTis mec ni ere bi sa mis TKs, ro me li ga ne fi na so fel sa Si-na, rad Ra saPmar ars Tqu mad, vi naYTg an saq me ni TKT qa da ge ben; ra me-Tu dRi Ti-dRe kac ni ker pTa das Trgun ven da Seh mus rv en da Rmer Tsa aRi are ben da mcne ba Ta qris tes Ta aRas ru le ben; da gu lis Tqu ma Ta, ro mel Ta mow yu eda d mo-ca-ver-igo neb des, aw kad ni era d das Trgun-ven; da eS mak Ta, ro mel Ta gan pir vel Zrwo des, aw sxua Ta gan ca ga nas-xm en; da cod va sa mas, rom li sa da da mo ne bul iy vn es, aw sas wa uli Ta miT ju ari saYTa ekic xe ven; da ro mel ni-igi ur wmu no iy vn es qal wu le-ba sa da it yo des, Tu Se uZ le bel ars kac Ta So ris war mar Te baY mi si, hrwme na raY qal wu li sa gan So bi li qris te, ad vi lad war hmar Te ben, da ukKrn maT, ro mel ni je reT ur wmu no eba sa Si na iy vnia n.

ama s ze da grZne ba ni da mwam lve lo ba ni uqm iq mn es, da sib rZne-ni igi war mar TTa ni su lel iq mn es, da ar Ra ra sit yu aTaY ars Zi ebaY, ara med saq me Ta ke Til TaY; da ara sit yu am rav lo baY sar ge bel ars, ara med siw min de su li saY; da ro mel sa fi la foz ni igi war mar TTa ni sit yKT ver ga mo aCi ne ben, ver ca mis wu Te bi an, ama s qris te ane ni sar-wmu no ebi Ta ga mo aCi ne ben; da ro mel sa grZne ba ni iq mo des, ju ar man qris tes man ga na qar va; da uku da ve baY igi, ro mel sa war mar Tni ur wmu-no iy vn es, qris tes mo wa me Ta saq miT ga mo aCi nes; da qal wu le baY, ro-me li sakKr vel iyo did Ta maT fi la foz Ta mi er, qris tes mi er de da-Ta ca ad vi lad war hmar Tes; da eS mak Ta, ro mel Ta RmrT ad aRi areb des igi ni, yrma ni ca sdev ni an qris tes mi er.

da yov li Tur T Rmer TSe mo si li ka ci msgav s RmrTi sa ars qu eya-na sa ze da, ZKruPse ne bel, ZmaT mo yu are, ze ci sa mo qa la qo bi sa aR mas-ru le bel.

ese yo ve li qris tes ju ar-cu mi Ta iq mna, ese yo ve li aRas ru la si-ku dil man mac xov ri sa man; ra me Tu ara ka cob ri vi ars saq me ese, ara med saR mrT oY, da amis TKs iv no, vi Tar ca kac man, raYTa kac Ta mo ani Wos yo ve li ve ke Ti li.

da aw yo vel ni ve saT no eba ni, ro mel Ta kac ni iq man, mi si saq me ars. ra me Tu da Ra ca Tu pav le it yo dis, qris te ityKs mis mi er; da Ra ca Tu did Ta sas wa ul Ta iq mo dis, mad li qris te si iq ms yo vel sa ve; da ro-

500

mel-igi yo vel Ta ze da mi iwi a mec ni ere baY RmrTi saY, mi si saq me ars, ro me li gar da moPda ze ciT da Su am dgo mel iq mna RmrTi sa da kac Ta, vi Tar ca we ril ars, vi Tar med: ìy vn en yo vel ni RmrT ivswav lul~.1 aw uku e sa nat rel ars WeS ma ri tad da Ta yu anis sa ce mel cxoe lsmyo fe li ju ari qris te si, rom li sa mi er si ku di li gan qar da, da eS ma ki mo ik la, da jo jo xe Ti war mo it yu ena.

di de baY Sen da, sit yu ao RmrTi sao, Rmer To WeS ma ri to, sib r Zneo da Za lo ma mi sao, ro mel man mra val Ro ne igi mZlav ri Seh mus re da am-par ta va ni igi qe di mi si dah ka fe da mo gu ec Za li daT rgun vad mi sa.

kac Tmo yu are o da sa xi ero me ufe o, Sen tyu eob isa gan gKPsn en Cuen da mo ne bi sa gan cod vi sa gan gu aTa vi suf len si ku di li Ta Se ni Ta.

mSKdo bis myo fe lo, mow ya leo, Zeo RmrTi sao WeS ma ri to, Sen Svil RmrTi sa guy ven Cu en da da ma gen ma ma sa Sen sa, ra me Tu mte ro baY igi Por ci Ta Se ni Ta ga na qar ve.

mdi da ro mac xo va ro, me ufe o tkbi lo, Sen dah gla xa ken Cu enTKs, raYTa sig la xa ki Ta Se ni Ta Cu en gan vmdid rd eT, da sa su fe ve li mo-guani We Cu en.

dam ba de be lo yo vel Tao, sit yu ao ma mi sao, Sen me ore d dam ba den Cu en da gan ma ax len da Zu ele bul ni ese.

na Te lo WeS ma ri to da brwyin va le bao ma mi sao, Sen dab ne le bul ni ese gan gu anaT len da dab rmo bil Ta na Te li gKCu ene.

xa to da Ta na ar so ma mi sao, Sen war wyme dul ni ese mogKZi en da kuala d mo gu ani We xa te baY da msgav se baY RmrTi saY.

Rmer To, sit yu ao RmrTi sao, cxo re bao WeS ma ri to, Sen gan gua-cxo ve len mom ku dar ni ese da gan xrwnil ni ux rwn el-guy ven.

Za lo WeS ma ri to da mar ju ene o da mkla vo RmrTi sao, Sen dahPsen sal mo ba ni si ku di li sa ni da Seh mus ren bWe ni rva li sa ni da moq lon ni rki ni sa ni da ve Sa pi igi eS ma ki sam We du ri Ta mo iT rie, sas wa uli Ta miT ju ari saYTa.

Sen mi er, sa xi ero, da Se ni Ta miT qve lis saq mi Ta yo vel ni em Re-ri an mas da yo vel ni das Trgun ven mas, da ar Ra ra vis eSi nis mis gan, ara med Sen gan gu eSi nis yo vel Ta da Sen Ta yu ani s-gcem T, da Sen mi er _ da usa ba mo sa mas ma ma sa Sen sa da yov lad wmi da sa sul sa ma ra dis da uku ni sam de.

xo lo ku ala d ze moPse ne bu li sit yuaY vaPse noT. sa xi er man man da kac Tmo yu are man ufal man ju ar-cu mi Ta da si ku di li Ta TKsi Ta aR-dgo maY da cxo re baY mo gu ani Wa yo vel Ta da Za li si ku di li sa da eS ma-ki saY Se mus ra. xo lo hu ri ani di de bul Ta maT sakKrve le ba Ta xed vi-

1 ioa n. 6,45; Sdr. esa ia 54,13.

501

des da ara ve rcxue no da, ar ca gu lisPma-hyof des, vi Tar med Ta vi sa TKsi sa war wyme dad is wraf des. mis ces ufa li pi la tes da ara xed vi-des, vi Tar med ier usa lHmsa mis cem des Pel Ta hrom Ta sa. ara ine bes mo ne baY uf li saY da yvn es Tav ni TKsni mo na eS ma ki sa da hmsa xu reb des mas, rav den sa ca et yo da brZo lad uf li sa.

ga mo iT xo ves ba ra ba da ufa li mis ces ju ar-cu mad; ra me Tu cxo-re baY ba ra baYsi Se iyu are s, da yo ve li ka cis-klv aY da me sis xleo-baY maT So ris ars. xo lo na Te li da cxo re baY da yo ve li ve, rav de ni ewo de bis ufal sa Cu en sa, maT ga ni So res. raYTa aRes ru los sit yuaY esa iaYsi, ro mel sa ityKs: àha ese ra mflo be li ufa li sa ba oT mos-po lav s hu ri as ta niT da ier usa lHmiT Zlie rsa ma ma kac sa da Sem Zle-bel sa de da kac sa, Zal sa pu ri sa da wyli sa sa, gmir sa da Zlie rsa, da kac sa mbrZol sa da msa jul sa, da wi naYswar met yu el sa da gan ma we se-bel sa, da mo xu ce bul sa da er ga sis Tav sa, da sakKrvel sa mzrax val-sa, da brZen sa xu roYTmoZ Ru ar sa, da gu lisPmis myo fel sa msme nel-sa. da da vad gin ne yrm a ni mTav rad ma Ta, da mem Rer ni uf leb den maT ze da~.1

em Rer des ubad ruk ni igi ufal sa da ara xed vi des, vi Tar med aRes ru los maT ze da sit yuaY igi wi naYswar met yu eli saY: `mem Rer ni uf leb den maT ze da~.

xo lo na Te li WeS ma ri tad mi eRo maT, ra me Tu ityKs ier emi a: `mov spo maT gan PmaY si xa ru li saY da PmaY mxia ru le bi saY, PmaY si Zi sa da sZli saY, sur ne le baY nel sac xe be li saY da na Te li san Tli saY~.2

mis ces ufa li war mar TTa mok lv ad, da ara ga nic di des brma ni, vi-Tar med Sem dgo mad mci re di sa igi ni Se igin nen war mar TTa So ris, da sam kKdre bel sa maT sa Se vi den war mar Tni.

uar-yv es uf li sa me ufe baY da ara scnob des, vi Tar med wa riw yme-den pa tiv sa mas da vi Tis sa; ra me Tu mis da gan mza de bul iyo me ufe baY da vi Ti si, da mos lvad mde mac xov ri sa mo iwi a igi, vi Tar ca wi naYswar-met yu eleb da ma maT mTa va ri iak ob, vi Tar med: àra mo ak ld es mTa va ri iu daYsg an, ar ca wi nam ZRua ri wyvil Ta gan mis Ta, vid rem dis mo vi des, rom li sa-igi gan mza de bul ars, da igi _ mo lo de baY war mar TTaY~.3

gan Zu ar ces uR mrTo Ta maT ufa li Ce mi da sc es, da ara ico des, vi Tar med gan Si Sul de bi an Se wev ni sa mi si sa gan da Se imo sen tye ba sa, vi Tar ca ityKs wi naYswar met yu eli: `mov sZar co sa mo se li Ce mi da ti-lo ebi Ce mi ara far vad sir cxKlsa mis sa. da go deb des da ig lov des da vi do dis uPam loY da Si Su eli, da yos tye baY, vi Tar ca ve Sap TaY, da glo vaY, vi Tar ca asul Ta ur Cxul TaY~.4

1 esa ia 3,1-4. 2 ier . 25,10. 3 dab. 49,10. 4 Sdr. miq. 1,8.

502

Seh mo ses ufal sa me wa mu li da ara ico des, ar ca xed vi des, vi Tar-med aRes ru le bis maT ze da sit yuaY igi, vi Tar med: `Pel ni Tque nni sav se ari an sis xli Ta~;1 da `Pel Ta Tque nTa ipo va ub ra loY sis xli~.2

ixa reb des ubad ruk ni, xed vi des raY Tav sa ze da uf li sa sa gKr-gKn sa mas ek li sa sa, da ara xed vi des brma ni, vi Tar med TKsTa Tav Ta ze da da ik reb des ekal sa da ku roYsTav sa, vi Tar ca ityKs wi naYswar-met yueli: `qu eya na sa eri sa Ce mi sa sa eka li aR mo ece nos, da yov li sa sax li sa gan si xa ru li mo is pos~.3

ekic xev des ufal sa gan kic xul ni igi, Tu rad ityKso Tav sa TKssa Zed RmrTi sa, da ara xed vi des, vi Tar med sru li ad gan var de bi an Svi-le bi sa gan, vi Tar ca wa meb s ufa li pi ri Ta esa iaYsi Ta: ìs mi ne, cao, da yu rad-iRe, qu eya nao: Ze ni vis xen da aR vzar den, xo lo maT Se urac x-myv es me. da aha ese ra da ete os sax li Tque ni oPrad~.4

asu es mas nav Re li da Zma ri, da iyo ese ca di di sib rme. ra me Tu Rmer Tm an ve naPi egKpt iT cva la5 da da as xa ke Ti lad da mo elo da maT, raYTam ca ga mo iRe s na yo fi _ yur Ze ni da RKnoY; xo lo cof Ta maT da ugu nur Ta RKni sa wil asu es mas Zma ri da yur Zni sa wil mi-up yr es nav Re li, raYTam ca wa mon Ta vi sa TKsi saTKs uke Tu re baY so-do mel TaY, ra me Tu yur Ze ni ma Ti yur Ze ni nav Rli saY ars, vi Tar ca ityKs maT TKs mo se, vi Tar med: `sa yur Zni sa mis gan so do mel TaYsa iyo sa yur Ze ni ma Ti~.6

amis TKs ufal man ico da, Tu vi Tar sa na yof sa egu le bis ga mo Re-bad, da wi naYTve mi uT xra iga vi igi ve naPisaY mis da hrq ua: `get yK Tque n: mi ge Ros Tque n sa su fe ve li RmrTi saY da mi ece s na Te sav Ta, ro mel ni hyof den na yof Ta mis Ta~.7

ama s yo vel sa ze da ga nuy ves sa mo se li mi si mtar val Ta da ara xed-vi des yo fad sa mas maT sa war mar TTa So ris gan yo fa sa, vi Tar ca ityKs wi naYswar met yu eli, vi Tar med: àha ese ra dRe ni mov len, da ga ni yos nat yu ena vi Se ni Sen So ris. da Sev krib ne yo vel ni war mar Tni brZo-lad ier usa lHmsa ze da, da wa rit yu eno s qa la qi igi, da wa ri tac nen mkKdrn i mis ni. ra me Tu ara mi ge te os Tque n cod vaY ese, vid rem dis mos wyd eT Tque n, _ ityKs ufa li Zal TaY~.8

da raYTa Se mok le bu lad vTq ua, ikad res uS ju lo Ta maT mok lvaY uf li saY, gar na si ku di li mi si iq mna Cu en yo vel Ta cxo re ba; xo lo maT mo iy va nes Tav Ta TKsTa ze da dRe igi, ro mel sa it yo da esa ia, vi-Tar med: `dRe sas je li sa uf li saY ars, da we li wa di _ ku ala dge bi sa sas je li sa si oni saY. da gar da iq cen Re le ni mis ni fi sad, da qu eya naY

1 esa ia 1,15; 59,3. 2 ier . 2,34. 3 esa ia 32,13. 4 esa ia 1,2,7. 5 fsal m. 79,9. 6 2 sj. 32,32. 7 maT. 21,43. 8 Sdr. zaq. 14,1-2.

503

mi si _ wun wu bad. da iyo s qu eya naY mi si, vi Tar ca fi si aR gze bu li Ra-me da dRe, da ara daS rt es uku ni sam de Jam Ta. aR vi do dis ku am li mi-si ze na Te sa vi Ti na Te sa vad da mooPrd es Ja mad mde mrav lad. da ara iyo s Ta na war ma va li mis mi er; da da emkKdrn en mas Si na mfrin vel ni da grZRab ni, da yo ran ni mkKdr iy vn es mas Si na. da ga ne mar tos mas ze-da sa be li qu eya nis sa zo mi oPre bi saY, da vir dev ni iyo fo din mas Si-na. mTa var ni mis ni ara iy vn en, ra me Tu me fe ni mis ni da mdi dar ni mis ni da mTa var ni mis ni war saw yme de lad mi ec nen. da aR mos cen den qa laq Ta maT Ta ekal Ta xe ni. da Zne lo van ni mis ni iy vn en sa yo fe lad ur Cxul Ta da sam kKdre be lad sir Ta. da Se em TxKnen eS mak ni da vir dev ni ur Ti-er Tas, da Ra Ra deb den mo yu asi mo yu asi sa mi mar T. mun ga ni su eneb den vir dev ni, ra me Tu po es Ta vi sa gan sa su ene be li. mun mar Tue ni isx -nen grZRab Ta, mun Sek rb en na dir ni~.1 ese yo ve li Se emTxKa hu ri aTa, ga niz ra xes raY mok lvaY uf li saY. ese yo ve li mo xa des Tav Ta ze da TKsTa, Pmob des raY mac xo var sa ze da. ami T sa xi Ta da isaj nes, ine bes raY das jaY uf li saY. da aw ixi len yo vel man kac man, Tu ro me li na yo-fi ga mo iRo si ku dil man uf li sa man, anu raY sar ge bel eyo hu ri aTa bo ro ti zrax vaY TKsi.

si ku dil man mac xov ri sa man so fe li ac xov na, war mar Tni RmrTis-mec ni er-yvn a, mku dar ni ga nac xo vel na, ek le siaY war mar TTaY aRa Se na, sa su fe ve li ca TaY gan gKRo, an ge loz ni da kac ni Se ae rTn a da mte ro-baY igi dahPsna, cod va ni kac Ta ni aPoc na da aur ac xel ni da ga mo uT-qu mel ni ke Til ni mo gu aniW na mor wmu ne Ta mis Ta.

xo lo gan dgo mi le ba man man da uke Tu re ba man hu ri aTa man da bo-rot man kad ni ere ba man, ro mel aCu ene s ufal sa, war wymid na igi ni da qa la qi ma Ti, da ub rmn a Tu al ni maT ni da sru li ad uR mrT o-yvn a. da RmrT ismklv el ewo da maT, ra me Tu qris te Rmer Ti Por ci Ta ju ars-acu es. amis TKs aRoPrd es da war wymd es da iq mn es Ta nam kKdr da Ta na-mo na wi le eS mak Ta da msgav s pi rut yu Ta; da aw we si Ta ma Ti Ta mo ba Zav ari an ur Cxul Ta da grZRab Ta da vir dev Ta.

ra me Tu ara ars vne baY, anu cod vaY, anu ur Cu lo ebaY, rom li Ta igi ni ara sav se ari an. amis TKs mo vi Zag neT igi ni da gan vi Sor neT. da Se vit kb oT ju ari qris te si da Ta yu ani s-vc eT, rom li sa mi er iq mna cxo re baY Cu eni. ra me Tu ne ta ri ca pav le ami T iqa do da da it yo da: `xo lo Cem da nu iyo fin si qa du li, gar na ju ari Ta qris tHsi Ta, rom-li saTKs so fe li Cem da mo ju arcu mul ars, da me _ sof li sa~.2 da Ta-va di ufali brZa neb s: `ro mel man ara aRi Ros ju ari TKsi da Se mo mid-ges me, ara ars Cem da Rir s, ar ca Pel-ewi fe bis mo wa fe Cem da yo fad~.3

1 esa ia 34,8-15. 2 ga l. 6,14. 3 maT. 10,38; luk. 14,27.

504

swav laY pz

raYTa gan ve Sor neT yov li sa ve bo ro ti sa gan da viq mo diT ke Til sa

gar na ami s pi ri saTKs fria di krZa lu le baY gKPms, raYTa ara hu ria Ta ebr aR vi RoT ju ari qris te si, ara med pav le seb r. ra me-Tu pav les saZ le ve lad eS ma ki sa da sa ote be lad brZo la Ta mis Ta etKrTa ju ari qris te si; xo lo hu ri aTa, raYTam ca ju ars-acu es da mok les ufa li, amis TKs mi aqun da. da aw uku e, Zma no Cem no, vek r-Zal neT, raYTa ara sit yKT vab ra leb deT hu ri aTa da saq miT vbaZ-vi deT maT.

ra me Tu mra val ni Ta yu ani s-sce men ufal sa, gar na saq me Ta mi er bo rot Ta ga na ris xe ben da msgav s hu ri aTa iq mne bi an. ro mel sa sar-wmu no ebaY mar Ta li ara aqun des, msgav s ars maT sa, ro mel ni et yo des: ùku eTu Ze RmrTi saY ars, gar da moPedi n ma gi er ju ari T, da gur wme-nes ege~;1 ra me Tu ese ca ur wmu no ars, vi Tar ca igi ni.

ku ala d, da Ra ca Tu sar wmu no ebaY gu aqun des mar Ta li da saq-me ke Ti li ara gu aqun des, sar wmu no ebaY igi mku dar ars. is mi neT, ra sa ityKs mo ci qu li: `ro me li Wam des pur sa ama s da su mi des sa su-mel sa ama s uf li sa sa uRir se biT, Ta nam deb ars Por csa da sis xls a uf li sa sa~.2 da ro mel sa sZul des ZmaY TKsi, ara uyu ars ufa li; da ro me li Se urac x-hyof des gla xak sa, ufal sa Se urac x-hyof s, ra me-Tu Ta va di ityKs: `ra ode ni uyav T er Tsa mci re Ta gan sa, me mi yavT~.3 da ro me li mo iReb des qrTam sa ub ra loYsa das jad, mo yu asi ars iudaYsi, ra me Tu ese ca gan hyi dis si mar Tle sa, vi Tar ca man gan yi da qris te.

da ro mel man ara Se iw ya los obo li da qu ri vi, uw ya lo eba sa mas TKsad Seh rac xav s ufa li. da ese ca ico deT: ro me li isiZ vi des, sul sa TKssa wa riw ymed s, ra me Tu gan xrwn is ta Zar sa RmrTisasa,4 vi Tar ca mo ci qu li ityKs. da ro me li da mo ne bul iyo s bo rot-Ta gu lis Tqu ma Ta da aRas ru leb des maT, da su fev des cod vaY mis ze da, igi ca maT hba Zav s, ro mel Ta ke isa ri aRi are s me ufe d da ara qristH.

raY-me uku e jer-ars qmn ad? ara raY sx uaY, gar na ese: uf lisa mi mar T gur wmen din da mar Tlmor wmu ne obi T va di deb deT wmi dasa da ga nu yo fel sa sa me ba sa; da ju ar sa qris tes sa Ta yu ani s-vscem deT da wmida sa xat sa mis sa; da Rir sad mcne ba Ta mis Ta da wmi di sa mis saxarebi sa mi si sa vmo qa la qob deT, gan ve Sor neT yo vel sa ve cod va sa da mo vi goT si na nu li, viz ru noT cxo re baY sul Ta Cu en TaY.

1 maT. 27,40,42; mar k. 15,32. 2 1 kor. 11,27. 3 maT. 25,40. 4 1 kor. 6,15-19.

505

ùku eTu aR vi ar neT cod va ni Cu en ni, sar wmu no ars da mar Tal, raYTa mogKtev nes Cu en cod va ni Cu en ni da gan guw mid nes Cu en yov-li sa gan sic ru isa~,1 ityKs RmrTis met yu eli iov ane; da ku ala d man ve Tq ua: `Svil no Cem no, ama s miv sw er Tque nda, raYTa ara sco doT. da uku eTu vin me co dos, nu ge Si nis mce me li gKvis ma mi sa mi mar T _ ie su qris te mar Ta li. da igi ars mom te ve be li cod va Ta Cu en TaY, ara xo-lo cod va Ta Cu en TaY, ara med yov li sa sof li saY~.2

ode n mo viq ceT si na nu lad, gan ve Sor neT bo rot sa da viq mo diT ke Til sa, raYTa Rir s viq mn eT sa uku ne Ta maT ke Til Ta, raYTa Se-uZ loT Tqu mad: `xo lo Cem da nu iyo fin si qa du li, gar na ju ari Ta ufli sa Cu eni sa ie su qris te si Ta~,3 rom li saY ars di de baY da sim tki-ce Ta na ma miT da su liT wmi di Tur T aw da ma ra dis da uku ni Ti uku-ni sam de, ame n.

locvayavT wmidaTa mamaTaTKs, iovanesa da efTKmesTKs, wmidanoRmrTisano,naTesavnomomavalnodaCuenebrvemciredJamyofadno.

1 1 ioa n. 1,9. 2 1 ioa n. 2,1-2. 3 ga l. 6,14.

Tapd vi - martlmadidebloba.gemartlmadidebloba.ge/files/mates s. g/g-11.pdf · aTasisa kacisaTKs aTormeti gundi angelozTaY? rameTu gundad aRiracxvis aTi bevri, jer-iyo ukue aTormetsa

Documents