TAP BAI GIANG n i - tailieudientu.lrc.tnu.edu.vntailieudientu.lrc.tnu.edu.vn/Upload/Collection/brief/Brief_72630_20181203095629... · Phap lenh thu tuc giai quyet cac vu an hanh chinh

TAP BAI GIANG

n i

NHÀ XUÁT BÁN CHÍNH TR| QUOC GIA

Bièn muc trèn xuàt ban phàm

rùa Thuf vión Quòc già Vict Nani

L è T h i Bich ('h iTap bài giàng Luat tó tung hành chinh Vici Nam / Lé

i Bich Chi. • H. : Chinh tri quòc già. 2013. - 508tr. : 21cm

Thif muc: tr. 494-497

1. Luàt tó tung hành chinh 2. Viét Nam 3. Bài giàng

342.597 - de 14

CTG0048p-CIP

. . . 34(V) 1(075)Ma so: c t q G . 2013

LÊ THI BÍCH CHI

TAP BAI GIANG

LUflT TÖTUNG HflNH CHINH VÍÍT NAM

NHÀ XUÄT BÀN CHÍNH TR| QUOC GIA - S ÿ T H Â T HÀ NQI - 2013

L O l N H A X U A T B A N

Phap luat to tung hanh chinh la he thong cac quy pham phap luat do ed quan nha nude co tham quven ban hanh nham dieu chinh car quan he xa hoi phat sinh trong qua trinh giai quyet vu an hanh chinh tai toa an theo trinh tu. thu tuc to tung rieng biet de giai quvet cac yeu cau khdi kien cua cong dan.

Phap luat to tung hanh chinh the che hoa cac chu trUdng, difdng loi. quan diem ve cai each tu phap da dude xac dinh trdng cac nghi quyet. van kien cua Dang, dac biet la Nghi quyet so 49-NQ/TW ngay 02-6-2005 ve Chien lUdc cai cach tu phap den nam 2020; bao dam tinh hdp hien. hdp phap. dong bo va thong nhat cua he thong phap luat tren cd sd ke thiia. tong ket, danh gia cac quy djnh cua Phap lenh thu tuc giai quyet cac vu an hanh chinh nam 1996, sUa doi, bo sung nam 1998, nam 2006 va cac van ban hudng dan thi hanh. kinh nghiem xet xii cua toa an va tham khao co chon loc kinh nghiem cua nUdc ngoai nham xay dung trinh tu. thu tuc to tung dan chu. cong khai, ddn gian, cong bang, thuan ldi cho ngUdi tham gia to tung thUc hien cac quyen va nghla vu cua minh; de cao vai tr6, trach nhiem cua ca nhan, cd quan, to chOic trong hoat dong to tung hanh chinh. dap ling cac yeu cau cua ddi s6ng xa hoi nUdc ta va qua trinh hoi nhap quoc te.

Nham cung cap them tai lieu tham khao cho 0 3c nha nghien ciiu, cac nha quan ly va ban doc, dac biet la doi tU<Jng doc gia la cac sinh vien chuyen nganh luat, Nha xuat ban ('hinh tri quoc gia - Su that xuat ban cuon sach Tap bai g iang Lu a t to tung hanh ch inh Viet N am cua tac gia Le Thi Bich ('hi.

Noi dung cuon sach de cap den nhiing van de ly luan ve tai phan, tai phan hanh chinh, Luat to tung hanh chinh, vu an hanh chinh. cac nguyen tac cua Luat to tung hanh chinh Viet Nam. Ve

5

thám quyén xét xú hành ehính cúa toa án nhán dán thoo loai vice, theo cap, vúng: xác dinh thám quyén trong triídng hop vtía có don khiéu nai, vúa có ddn khdi kién. hay viçc chuyên vu án cho loa án khác, giái quyét tranh eháp ve thám quyén. nháp hoác tách vu án hành chính. Vê ngtfdi tien hành tô tung hành chính nini cd quan tien hành tô’ tung; cà nhân tiên hành tô tung: tú chôï. thay dôi nguidi tien hành tô tung hành chính: thù tue tù chôi tien hành tô tung hoàc de nghi thay dôi ngüdi tien hành tô tung. Vê ngiidi tham gia tô tung hành chính và vai trô cùa Thú tiíóng Chính ]>hù trong tó tung hành chính. Vê các bien phàp khan càp tam tildi: chúng minh và chúng cú: càp. ton g dat. thông báo vân ban tô tung. Vê khdi kiên, dieu kiên khôl kiên. trá lai ddn khdi kiên. thu lÿ sd thâm, chuân bi xét xú sd thâm vu an hành chính và viêc àp dung phàp luât khi giài quyê’t càc vu án hành chính. Vê nhüng quy dinh chung trong xét xú sd thàm. thù tue tiên hành phiên toa sd thâm. thâm quyén cúa hôi dóng xét xii sd thâm và viêc tien hành sau khi két thüc phiên tôa sd thâm vu án hành chính. Vé thù tue giài quyet khiéu kiên cùa danh sàch cü tri bâu cü dai biêu Quôc hôi. danh sâch cü tri báu cú dai biêu Hôi dông nhân dân: thù tue xét xú phúc thâm vu án hành chính; thù tue xét lai bán án. quvêt dinh cúa tôa án dà có hiêu lüc phâp luât: thú tue thi hành bán án, quyet dinh cúa toá án vë vu án hành chính; khiéu nai. tó cáo trong tó tung hành chính. Các quy dinh pháp luât sú dung trong cuôn sách náv diídc cap nhát den ngáy 31-7-2013.

Tuy tác già và các biên tâp viên dà hêt súc cô gang nhüng dây là van de khâ rông, có nói dung con cân tiëp tue nghiên eúu nên sè không trách khói con thiêu sót. Rat mong nhán diídc sui góp ÿ cúa ban doc dé cuón sách dtfde hoàn thiên hdn nüa trong lán xuat bán sau.

Xin giói thiêu cuôn sách vói ban doc.

T h á n g 8 nàm 2013

NH À XUÁT BÁN CHÍNH TRI QUOC GIÀ - SU' TH ÁT

6

Ch Kong I

MOT SO VAN DE LŸ LUAN VÊ LUÂT TO TUNG HÀNH CHÍNH VIÊT NAM

I. T À I P H Á N H ÀN H CH ÍN H

1. Khâi n iêm tài phán và tài phán hành chinh

Hiên nay. nghiên cûu vê khâi niêm tài phán. tài phán

hành chinh côn ton tai nhiéu quan diôm khâc nhau:

Co quan diêm cho rang, thuât ngü “tài phán" có gôc tu’

tiêng latinh là “Jurisdictio” có nghia là tong thé nhüng

quyên hiin cúa tèa án hoäc cd quan hành chinh nhà nUóc

vê viêc dánh già khía canh pháp lÿ cúa nhüng sü kiên cu

thè. trong dó có viêc giái quyét nhüng tranh châ'p và áp

dung nhüng chê tài theo luát dinh. Do dó, khi nói tài phán

hành chinh thi không có nghìa chi nói vê hoat dông xét, xù

cúa tòa án hành chinh (hay hoat dóng xét xü các vu án

hành chinh cúa toa án), bòi ngoài tóa án. nhiéu co quan

hành chinh nhà nüóc khác cüng có quyên dánh già khía

canh pháp lÿ cúa nhüng sü kiên cu the. trong dó có viêc

giái quyét nhüng tranh cháp và áp dung nhüng chê tài

theo luát dinh, bao góm cá quyên xü lÿ vi pham hành

7

chi'nh. Dieu dó có nghìa là không nén dông nhât “ tài phân"

vài hoat dông xét xii cu a tòa an. không non coi tài phàn

hành chinh chi là hoat dông xét xü càc vu àn hành chinh

cùa tòa an và càng không nên dông nhât tài phàn hành

chinh vói tòa an hành chinh... Do không thè dông nhât

“ tài phân” vói hoat dông xét xü cüa tòa an hoàc vói hàn

thân cri quan tòa ân. tài phân hành chinh vói hoat dông

xét xü câc vu ân hành chinh cüa tòa ân hoâc vói bân thân

tòa hành chinh, “ tài phân tu' phâp” vói hoat dông xét xü

cüa tòa ân thtfdng hoâc vói ban thân cri quan tòa ân dó.

nên vâ'n de phân biçt tài phân hành chinh và tài phân tu

phâp trri nên phüc tap và không cân th iê t1.

Theo mot quan diêm khâc. tài phân là câc hoat dông

xem xét và phân quvêt vé tranh châp phât sinh trong quâ

trinh diëu hành. quân lÿ cùa câc cd quan hành chinh nhà

nuôc. trong dó chü yêu là viêc xem xét phân quvêt vê tinh

hdp phâp cua câc quvêt dinh hay hành vi quan lÿ a ia cri

quan quân lÿ nhà nuôc. Câc tranh châp nây sinh khi

ngiirii dân phân dôi quyêt dinh hay viêc làm cüa cri quan

hành chinh nhà niióc. hay con goi là câc khiêu nai hành

chinh2. Theo dó, thuât ngü tài phân hành chinh thUdng

düdc hiêu theo hai câch:

Càch hiêu thû nhât, coi tài phân hành chinh chi là

1. Xem Nguyên Cùu Viêt: Giào trinh Luât hành chinh Viêt Nam , Nxb. Chinh tri quoc già, Hà Nôi, 2008. tr. 476.

2. Thanh tra Chinh phü: Tài phân hành chinh là gì?. http://www.giri.ac.vn/?mod=2&newid=1808&cateid=59&lang=

8

hoat döng xet xü cäc tranh chap hänh chinh phät sinh

giüa cäc cd quan hänh chinh nhä niidc (cd quan hänh

chinh nhä niidc. ngUdi co tharn quven trong cd quan hänh

chfnh nhä nude) vdi cäc to clnic. cä nhän trong xä hoi do

toä an nhän dän thUc hien theo trinh tu to” tung. Theo

cäch hieu näy thi täi phän hänh chinh döng nghia vdi xet

xü hänh chinh.

Cäch hieu thü hai. coi täi phän hänh chinh lä toän bo

cäc hoat döng phän xet tinh hdp phäp cua cäc quyet dinh

hoäc hänh vi quän !y khi näy sinh khieu kien. tranh

chap. Xhu väy. täi phän hänh chinh se bao göm xet xü

hänh chinh cüa toä än vä cäc cd che giäi quyet tranh

chäp hänh chinh khäc. däc biet lä viec giai quyet cüa

chinh he thöng cäc cd quan hänh chinh nhä niiöc. Viec

giäi quyet khieü nai hänh chinh hien nay thuoc ve chinh

cäc cd quan hänh chinh.

Theo chüng töi. ve nghia rong. täi phän lä möt hoat

döng giäi quyet tranh chäp. tüy thuöc väo tüng loai tranh

chä’p dißn ra trong pham vi nöi bö quöc gia hay cö tinh

quöc te mä thäm quyen vä thü tue giai quyet lä khäc

nhau. Vi väy, täi phän hänh chinh cö the lä phUdng thüc

giäi quyet cäc tranh chäp phät sinh trong hoat döng quän

ly hänh chinh nhä niiöc thöng qua khieü nai hänh chinh

hoäc tö tung tai töa än. Tuy nhien, trong pham vi nghien

ctiu cüa Luät tö tung hänh chinh. khäi niem “täi phän”

diidc tiep can theo nghia hep. lä tham quyen giäi quyet

möt vu än hänh chinh cüa töa än theo trinh tü, thü tue tö"

tung (khöng bao göm hoat döng giäi quyet khieü nai hänh

9

chinh). Vi vav. co the dinh nghia “ tai phän hänh chinh" la

thäm quvcn giäi quyet vu an hänh chinh tai töa an theo

trinh tu. thu tue tö' tung do phäp luat quv dinh khi cä

nhan. cd quan. to eh lie nop ddn khdi kien cd quail nhä

mioe co thäm quyen, ngifdi co thäm quven trong cd quan

nhä niidc ve mot quyet dinh quän ly. hänh vi quän ly nhä

rnidc nham bao dam phäp che vä ky luat trong hoat dong

quän ly nhä niiöc.

2. Mö hinh giäi quyet cäc tranh ehäp hänh chinh

cüa cäc ntfdc tren the gidi

2.1. Ü cäc nitöc thupe he thong Com m on Law

He thöng Common Law khong co su phän biet rö räng

giüa cong phäp vä tu phäp. do dö cäc tranh chäp hänh

chinh cüng khöng dude xäc dinh rö lä phät sinh trong linh

vue näo. Vi väy, khi cö tranh chä’p phät sinh, triiöc Lien

nö dUOc giäi quyet noi bö trong cd quan hänh chinh theo

he thöng thü bäc hänh chinh. Neu khörig thoä man vdi

cäch giäi quyet cüa cd quan hänh chinh thi khi dö cöng

dän möi kien ra toä än. Thü tue tö tung dän sii diidc äp

dung trong viec giäi quyet cäc vu än hänh chinh. Thöng

thUdng chi cö cäc toä än cao cäp (phüc thäm) möi cö quven

thu ly vä xet xü cäc vu kien hänh chinh. Tuy nhien, trong

khoäng 20 näm trd lai day, do nhu cäu giäi quyet cäc

tranh chäp hänh chinh vä tinh chät phüc t;ip cüa vu kien

hänh chinh, d mot so nufdc theo he thöng näy cüng bat däu

nghi den viec cän phäi cö cd quan täi phän hänh chinh

chuyen träch trong mot so linh vüc quan trong (thue. nhä

10

cúa. dat dai. bao hiém. y té. phúc Idi xa hói). Chang han d

Oxtráylia. toa án tú pháp cap phúc thám tó chúc toa

chuyén trách vé hánh chính. xét xú vu kicn sau khi da

diiOc giái quyét ó cd quan hánh chính. N’éu dúdng sú

khóng dóng y thi có quyén kháng cáo va toa án ten cao tú

pháp sé giám dóc lai viéc xét xú dó.

ThUc hién theo mó hinh náv góm có các núóc Hoa Ky.

Alien. Aixdlen. Nauv. Dan Mach. ("añada. Síp. Nigiéria.

Irác. Ixraen: mót só núóc Dóng Xam A... chiu ánh húóng

cúa mó hinh náy.

Dién hinh cúa mó hinh náy lá Hoa Ky. La mót nhá

núóc lien bang nén ó Hoa Ky có sii phán chia thám

quyen giüa nhá núóc lien bang vá các bang. tú dó cd cáu

tó chúc vá pháp luát cüng có nhüng nét khác nhau dán

den mó hinh tó chúc các cd quan nhá nuóc cüng khóng

dóng nhat. mó hinh giái quyét khiéu nai hánh chính rá’t

da dang tuy thuóc váo tüng bang, nhúng déu chung mót

diém lá có cd che giái quvét trong nói bó nén hánh chính

trUdc khi dúa ra xét xú tai toa án thúdng. Hoat dóng

giái quyét khiéu nai hánh chính tai Hoa Ky dúde tó chúc

theo bó’n mó h inh1:

T h íi nhát. cd quan tái phán hánh chính dóc láp vdi

cd quan hánh chính (có tói 26/53 bang tó chúc theo mó

hinh náy).

1. Xem thém Nguyén Tuá’n Khanh: “Tai phán hánh chính - Nhin tú góc dó tó chúc quvén lüc nhá mide". Vién Khoa hoc Thanh tra.

11