Tai Lieu on Tap Hoa 11 Day Du

8/7/2019 Tai Lieu on Tap Hoa 11 Day Du

http://slidepdf.com/reader/full/tai-lieu-on-tap-hoa-11-day-du 1/52

-

Tài liu ôn tp Hóa Hc 11 1

CHUYÊN 1. CHNG I: S IN LIA. PHN LÝ THUYT

I. S IN LI- S in li là quá trình các cht tan trong nc ra ion.- Cht in li mnh: là cht khi tan trong nc, các phân t hòa tan u phân li ra ion.

+ Nhng cht in li mnh: Các axit mnh: HCl, HNO3, H2SO4 . . .các baz mnh: KOH,NaOH, Ca(OH)2, Ba(OH)2 . . .và hu ht các mui.

HCl H+

+ Cl-

Ba(OH)2 Ba2+ + 2OH -

- Cht in li yu: là cht khi tan trong nc ch có mt s phn t hòa tan phân li ra ion, phn tcòn li vn tn ti di dng phân t trong dung dch.

+ Nhng cht in li yu: Là các axit yu: CH3COOH, HClO, HF, H2S«các baz yu:Mg(OH)2, Al(OH)3 . . .

CH3COOH ��pn�� CH3COO - + H+

II. AXIT - BAZ - MUI1. Axit - Theo A-re-ni-ut: Axit là cht khi tan trong nc phân li ra cation H +.

HCl H+ + Cl - - Axit mt nc: phân li mt nc ra ion H+: HCl, HNO3, CH3COOH . . .- Axit nhiu nc: phân li nhiu nc ra ion H+: H3PO4 . . .2. Baz - Theo A-re-ni-ut: Baz là cht khi tan trong nc phân li ra ion H +.

NaOH Na+ + OH - 3. Hidroxit lng tính- Hidroxit lng tính là hidroxit khi tan trong nc va có th phân li nh axit, va có th phân linh baz.

Thí d: Zn(OH)2 là hidroxit lng tính

Phân li theo kiu baz: Zn(OH)2 ��pn�� Zn2+ + 2OH -

Phân li theo kiu axit: Zn(OH)2 ��pn�� 2-

2ZnO + 2H+

4. Mui

- Mui là hp cht khi tan trong nc phân li ra cation kim loi (hoc cation +4NH ) và anion là gc

axit

- Thí d: NH4NO3 +4NH + -

3NO

NaHCO3 Na+ + -

3HCO

III. S IN LI CA NC. pH. CHT CH TH AXIT - BAZ

- Tích s ion ca nc là2

+ - -14

H OK = [H ].[OH ] = 1,0.10 ( 250C). Mt cách gn úng, có th coi giá

tr ca tích s này là hng s c trong dung dch loãng ca các cht khác nhau.- Các giá tr [H+] và pH c trng cho các môi trng

Môi trng trung tính: [H+] = 1,0.10-7M hoc pH = 7Môi trng axit: [H+] > 1,0.10-7M hoc pH < 7Môi trng kim: [H+] < 1,0.10-7M hoc pH > 7

IV. PHN NG TRAO I ION TRONG DUNG DCH CÁC CHT IN LI1. iu kin xãy ra phn ng - Phn ng trao i ion trong dung dch các cht in li ch xãy ra khi các ion kt hp li vi nhauto thành ít nht mt trong các cht sau:



-


+ Cht kt ta:BaCl2 + H2SO4 BaSO4 + 2HCl

Ba2+ + 2-

4SO BaSO4

+ Cht bay hi:Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO 2 + H2O

2- CO + 2H+ CO2 + H2O

+ Cht in li yu:

CH3COONa + HCl CH 3COOH + NaClCH3COO - + H+ CH3COOH

2. Bn cht phn ng - Phn ng trao i ion trong dung dch các cht in li là phn ng gia các ion.

B. BÀI TP CÓ HNG DN GII

I. Các công thc lien quan khi gii bài tp ca chng 1. Tính nng các ion trong dung dch các cht in li

An[A] =

V; Trong ó: [A]: Nng mol/l ca ion A

nA: S mol ca ion A.V: Th tích dung dch cha ion A.

2. Tính pH ca các dung dch axit - baz mnh- [H+] = 10-a (mol/l) p a = pH- pH = -lg[H+]

- [H+].[OH-] = 10-14 p 1410

[H ] =[OH ]

II. Các bài tp có li gii Câu 1. Trn 100 ml dung dch HNO3 0.1M vi 100 ml dung dch H2SO4 0.05M thu c dung dchA.

a. Tính nng các ion trong A.b. Tính pH ca dung dch A.c. Tính th tích dung dch NaOH 0.1M trung hòa dung dch A.

Gii

a.3HNOn = 0.1* 0.1= 0.01(mol) ;

2 4H SOn = 0.1* 0.05= 0.005(mol)

22 4 3 3 2 44 3

H SO HNO HNO H SOSO NO H n = n = 0.005(mol); n = n = 0.01(mol);n = n + 2n = 0.02 (mol) p

2

3 4

.01 0.005 0.02[ O ] 0.05(M); [SO ] 0.025(M); [ ] 0.1(M)

0.2 0.2 0.2 p

b. 10.02[H ] = = 0.1( ) =10 ( ) pH =10.2

p

c. Câu c ta có th làm theo hai cách khác nhau:* Cách 1: ây là cách mà chúng ta hay làm nht t trc n nay ó là vit PTHH ri tính toán davào PTHH.

HNO3 + NaOH p NaNO3 + H2O0.01 0.01H2SO4 + 2NaOH p Na2SO4 + 2H2O0.005 0.01



-


p NaOHNaOH

M

n 0.02V 0.2 (lit)

C 0.1

* Cách 2: Ngoài cách gii trên, ta có th vn dng cách gii da vào PT ion thu gn gii. ây làcách gii ch yu mà ta s dng khi gii các dng bài tp v axit - baz cng nh các dng bài tpkhác khi s dng PT ion thu gn.Bn cht ca hai phn ng trên là:

H+ + OH- p H2O

0.02 p 0.02p NaOH NaOHOH

0.02n = n = 0.02 (mol) V = = 0.2 (lit)

0.1 p

Câu 2. Dung dch X cha NaOH 0.1M, KOH 0.1M và Ba(OH)2 0.1M. Tính th tích dung dchHNO3 0.2M trung hòa 100 ml dung dch X.

GiiBài này ta có th gii bng các cách khác nhau, tuy nhiên ta ang hc da vào PT ion thu gn gii bài tp, nên TÔI s hng dn gii da vào PT ion thu gn.

2NaOH KOH Ba(OH)n = 0.1* 0.1= 0.01(mol); n = 0.1* 0.1= 0.01(mol); n = 0.1* 0.1= 0.01(mol)

p2NaOH KOH Ba(OH)OH

n = n + n + 2n = 0.04 (mol)

Bn cht ca các phn ng này làH+ + OH- p H2O0.04 n 0.04

3

3

HNO

HNO¡

n 0.04V = = = 0.2 (lit)

C 0.2

C. PHN BÀI TP C BN

Câu 1. Vit PT in li ca các cht sau:a. HNO3, Ba(OH)2, NaOH, H2SO4, Ca(OH)2, Na2CO3, BaCl2, NaHCO3, H2S.b. CuSO4, Na2SO4 , Fe2(SO4)3, NaHPO4, Mg(OH)2, CH3COOH, H3PO4, HF.

Câu 2. Vit PT phân t và ion rút gn ca các phn ng (nu có) khi trn ln các cht sau:a. dd HNO3 và CaCO3 b. dd KOH và dd FeCl3c. dd H2SO4 và dd NaOH d. dd Ca(NO3)2 và dd Na2CO3 e. dd NaOH và Al(OH)3 f. dd Al2(SO4)3 và dd NaOHva

g. dd NaOH và Zn(OH)2 h. FeS và dd HCli. dd CuSO4 và dd H2S k. dd NaOH và NaHCO3 l. dd NaHCO3 và HCl m. Ca(HCO3)2 và HClCâu 3. Nhn bit dung dch các cht sau bng phng pháp hóa hc.a. NH4NO3, (NH4)2CO3, Na2SO4, NaCl.b. NaOH, NaCl, Na2SO4, NaNO3

c. NaOH, H2SO4, BaCl2, Na2SO4, NaNO3 (ch dùng thêm qu tím).Câu 4. Vit phng trình phân t ng vi phng trình ion thu gn ca các phn ng sau

a. 2+ 2-

3 3Ba + CO BaCOp q b. + -

4 3 2NH + OH NH + H Op o

c. S2- + 2H+ p H2S d. Fe3+ + 3OH- p Fe(OH)3e. Ag+ + Cl- p AgCl f. H+ + OH- p H2OCâu 5. Vit PT dng phân t và ion rút gn ca các phn ng trong dd theo s sau:a. Pb(NO3)2 + ? p PbCl2 + ?b. FeCl3 + ? p Fe(OH)3 + ?c. BaCl2 + ? p BaSO4 + ?



-


d. HCl + ? p ? + CO2 + H2Oe. NH4NO3 + ? p ? + NH3 + H2Of. H2SO4 + ? p ? + H2OCâu 6. Tính nng các ion trong các dung dch saua. dd NaOH 0,1M b. dd BaCl2 0,2 M c. dd Ba(OH)2 0,1MCâu 7. Hòa tan 20 gam NaOH vào 500 ml nc thu c dung dch A.a. Tính nng các ion trong dung dch A.

b. Tính th tích dung dch HCl 2M trung hòa dung dch A.Câu 8. Trn 100 ml dung dch NaOH 2M vi 200 ml dung dch KOH 0,5M thu c dung dch C.a. Tính nng các ion trong dung dch C.b. Trung hòa dung dch C bng 300 ml dung dch H2SO4 CM. Tính CM.Câu 9. Trn 100 ml dung dch HCl 1M vi 100 ml dung dch H 2SO4 0,5M thu c dung dch D.a. Tính nng các ion trong dung dch D.b. Cho dung dch D tác dng vi dung dch BaCl2 d thu c m gam kt ta. Tính m.Câu 10. Tính pH ca các dung dch saua. NaOH 0,001M b. HCl 0,001Mc. Ca(OH)2 0,0005M d. H2SO4 0,0005MCâu 11. Trn 200 ml dung dch NaOH 0,1M vi 300 ml dung dch HCl 0,2M thu c dung dch

A.a. Tính nng các ion trong dung dch A.b. Tính pH ca dung dch A.Câu 12. Trn 100 ml dung dch NaOH 0.1M vi 100 ml dung dch KOH 0.1M thu c dung dch D.a. Tính nng các ion trong dung dch D.b. Tính pH ca dung dch D.c. Trung hòa dung dch D bng dung dch H2SO4 1M. Tính th tích dung dch H2SO4 1M cn dùng.Câu 13. Hn hp dung dch X gm NaOH 0.1M và KOH 0.1M. Trn 100 ml dung dch X vi 100ml dung dch H2SO4 0.2M thu c dung dch A.a. Tính nng các ion trong dung dch A.

b. Tính pH ca dung dch A.Câu 14. Dung dch X cha 0.01 mol Fe3+, 0.02 mol

4NH , 0.02 mol 2

4SO và x mol

3NO .

a. Tính x.b. Trn dung dnh X vi 100 ml dung dch Ba(OH)2 0.3 M thu c m gam kt ta và V lít khí(ktc). Tính m và V.Câu 15. Trn 100 ml dung dch FeCl3 0.1M vi 500 ml dung dch NaOH 0.1 M thu c dung dchD và m gam kt ta.a. Tính nng các ion trong D.b. Tính m.Câu 16. Trn 50,0ml dd NaOH 0,40M vi 50,0 ml dd HCl 0,20M c dd A. Tính pH ca dd A

Câu 17. Trn ln 100ml dd HCl 0,03M vi 100 ml dd NaOH 0,01M c dd A.a. Tính pH ca dd A.b. Tính th tích dd Ba(OH)2 1M trung hòa dd ACâu 18. Trn ln 100ml dd K 2CO3 0,5M vi 100ml dd CaCl2 0,1M.a. Tính khi lng kt ta thu c.b. Tính CM các ion trong dd sau phn ng.Câu 19. Trn 50ml dung dch HCl vi 50ml dung dch NaOH có pH = 13 thu c dung dch X cópH = 2. S mol ca dung dch HCl ban u là bao nhiêu?Câu 20. Chia 19,8 gam Zn(OH)2 thành hai phn bng nhau:



-


a. Cho 150 ml dung dch H2SO4 1M vào phn mt. Tính khi lng mui to thành.b. Cho 150 ml dung dch NaOH 1M vào phn hai. Tính khi lng mui to thành.

Câu 21. Cho 100 ml dung dch hn hp A gm H2SO4 0,015M; HCl 0,03M; HNO3 0,04M. Tính thtích dung dch NaOH 0,2M trung hòa ht 200ml dung dch A.Câu 22. Cho 100 ml dung dch hn hp X gm Ba(OH)2 0.015M; NaOH 0.03 M; KOH 0.04M.Tính th tích dung dch HCl 0.2M trung hòa dung dch X.Câu 23. Cho dung dch A gm 2 cht HCl và H2SO4. Trung hoà 1000 ml dung dch A thì cn 400mldung dch NaOH 0,5M. Cô cn dung dch to thành thì thu c 12,95 gam mui.a. Tính nng mol/l ca các ion trong dung dch A.b. Tính pH ca dung dch A.Câu 24. Cho 200 ml dung dch gm MgCl2 0,3M; AlCl3 0,45M; và HCl 0,55M tác dng hoàn toànvi V lít dung dch C gm NaOH 0,02M và Ba(OH)2 0,01M. Hãy tính th tích V c kt taln nht và lng kt ta nh nht? Tính lng kt ta ó?Câu 25. Trn 250 ml dung dch hn hp gm HCl 0,08 mol/l và H2SO4 0,01 mol/l vi 250 ml dungdch NaOH a mol/l, thu c 500 ml dung dch có pH = 12. Tính a.Câu 26. trung hòa 500 ml dung dch X cha hn hp HCl 0,1M và H2SO4 0,3M cn bao nhiêuml dung dch hn hp gm NaOH 0,3M và Ba(OH)2 0,2M?

D. PHN BÀI TP NÂNG CAOCâu 1. Trn 250 ml dd hn hp HCl 0,08 mol/l và H2SO4 0,01 mol/l vi 250 ml dd Ba(OH)2 cónng x mol/l thu c m gam kt ta và 500 ml dd có pH = 12. Hãy tím m và x. Gi sBa(OH)2 in li hoàn toàn c hai nc.Câu 2. Trn 300 ml dd hn hp NaOH 0,1 mol/l và Ba(OH)2 0,025 mol/l vi 200 ml dd H2SO4 cónng x mol/l thu c m gam kt ta và 500 ml dd có pH=2. Hãy tím m và x. Gi s H2SO4 in li hoàn toàn c hai nc.Câu 3. Dung dch X cha hn hp KOH và Ba(OH)2 có nng tng ng là 0,2M và 0,1M. Dungdch Y cha hn hp H2SO4 và HCl có nng ln lt là 0,25M và 0,75M. Tính th tích dungdch X cn trung hòa va 40 ml dung dch Y.

Câu 4. Dung dch A gm 5 ion: Mg2+, Ca2+, Ba2+, 0,1 mol Cl- và 0,2 mol -3NO . Thêm t t dung

dch K 2CO3 1M vào dung dch A n khi lng kt ta ln nht. Tính th tích dung dch K 2CO3 cndùng.

Câu 5 (A-2010). Dung dch X có cha: 0,07 mol Na+; 0,02 mol 2

4SO và x mol OH . Dung dch Y

có cha 4ClO , 3

NO và y mol H+; tng s mol 4

ClO và 3NO là 0,04. Trn X và Y c 100 ml

dung dch Z. Tính pH ca dung dch Z (b qua s in li ca H 2O).Câu 6 (A-2010). Nh t t tng git n ht 30 ml dung dch HCl 1M vào 100 ml dung dch chaNa2CO3 0,2M và NaHCO3 0,2M, sau phn ng thu c V lít khí CO2 (ktc). Tính V.Câu 7 (A-07 ). Trn 100 ml dung dch (gm Ba(OH)2 0,1M và NaOH 0,1M) vi 400 ml dung dch

(gm H2SO4 0,0375M và HCl 0,0125M), thu c dung dch X. Tính pH ca dung dch X.Câu 8 (B-08). Trn 100 ml dung dch có pH = 1 gm HCl và HNO3 vi 100 ml dung dch NaOHnng a (mol/l) thu c 200 ml dung dch có pH = 12. Xác nh giá tr ca a (bit trong mi dung dch[H+][OH-] = 10-14).

Câu 9 (CA-07). Mt dung dch cha 0,02 mol Cu2+, 0,03 mol K + , x mol Cl- và y mol 2-

4SO . Tng

khi lng mui tan có trong dung dch là 5,435 gam. Xác nh giá tr ca x và y.

Câu 10 (CA-08). Dung dch X cha các ion: Fe3+, 2-

4SO , +4NH , Cl-. Chia dung dch X thành hai

phn bng nhau:- Phn mt tác dng vi lng d dung dch NaOH, un nóng thu c 0,672 lít khí ( ktc) và



-


1,07 gam kt ta; - Phn hai tác dng vi lng d dung dch BaCl2, thu c 4,66 gam kt ta.Tính tng khi lng các mui khan thu c khi cô cn dung dch X (quá trình cô cn ch cónc bay hi).Câu 11 (CA-2009). Cho dung dch cha 0,1 mol (NH4)2CO3 tác dng vi dung dch cha 34,2gam Ba(OH)2. Sau phn ng thu c m gam kt ta và V lít khí (ktc). Xác nh giá tr ca V vàm.

CHUYÊN II. NIT - PHOTPHOA. PHN LÝ THUYT

I. NIT 1. V trí - cu hình electron nguyên t - V tí: Nit ô th 7, chu k 2, nhóm VA ca bng tun hoàn.- Cu hình electron: 1s22s22p3.- Công thc cu to ca phân t: NN.2. Tính cht hóa hc- nhit thng, nit tr v mt hóa hc, nhng nhit cao nit tr nên hot ng.- Trong các phn ng hóa hc nit va th hin tính oxi hóa va th hin tính kh. Tuy nhiên tính

oxi hóa vn là ch yu.a. Tính oxi hóa (tác dng vi kim loi, H2,«)

00 -3t

2 3 23Mg+ N Mg N��p (magie nitrua)

00 -3t ,p

2 2 3xtN + 3H 2N H��pn��

b. Tính kh00 +2t

2 2N + O 2N O��pn��

Khí NO sinh ra kt hp ngay vi O2 không khí to ra NO2 +2 +4

2 22N O + O 2N Op 2. iu ch a. Trong công nghip- Nit c iu ch bng cách chng ct phân on không khí lng.b. Trong phòng thí nghim- un nóng nh dung dch bo hòa mui amoni nitrit

NH4NO3 0t��p N2 + 2H2O

- Hoc NH4Cl + NaNO2 0t��p N2 + NaCl + 2H 2O

II. AMONIAC - MUI AMONI1. Amoniaca. Cu to phân t - Tính cht vt lý- Cu to phân t

- Tính cht vt lý: NH3 là mt cht khí, tan nhiu trong nc cho môi trng kim yu.b. Tính cht hóa hc* Tính baz yu



-


- Tác dng vi nc+ -

3 2 4NH + H O NH + OH��pn��

Trong dung dch amoniac là baz yu. Có th làm qu tím hóa xanh. Dùng nhn bit NH3.- Tác dng vi dung dch mui

AlCl3 + 3NH3 + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4Cl- Tác dng vi axit

NH3 + HCl NH4Cl (khói trng)

* Tính kh0-3 0

t3 2 2 24N H + 3O 2N + 6H O��p

0-3 0

t3 2 22N H + 3Cl N + 6HCl��p

ng thi NH3 kt hp ngay vi HCl to thành khói trng.c. iu ch* Trong phòng thí nghim

2NH4Cl + Ca(OH)2 0t��p CaCl2 + 2NH3 + 2H2O

* Trong công nghip0t ,

¢ t,p

2 2 3N (k) + 3H (k) 2NH (k)��pn�� ¨H<0

- Các iu kin áp dng sn xut amoniac trong công nghip là+ Nhit : 450 - 5000C+ Áp sut cao: 200 - 300atm+ Cht xúc tác: st kim loi trn thêm Al2O3, K 2O«

2. Mui amoni a. nh ngha - Tính cht vt lý

- Là cht tinh th ion, gm cation amoni +4NH và anion gc axit

- Tt c u tan trong nc và in li hoàn toàn thành ion.b. Tính cht hóa hc

* Tác dng vi dung dch kim(NH4)2SO4 + 2NaOH

0t��p 2NH3 + 2H2O + Na2SO4 NH4

+ + OH - NH3 + H2O- Phn ng này nhn bit ion amoni và iu ch amoniac.* Phn ng nhit phân

NH4Cl0t��p NH3 (k) + HCl (k)

(NH4)2CO3 0t��p NH3 (k) + NH4HCO3 (r)

NH4HCO3 0t��p NH3 (k) + CO2 (k) + H2O (k)

NH4NO2 0t��p N2 + 2H2O

NH4NO3 0t��p N2O + 2H2O

III. AXIT NITRIC1. Cu to phân t - Tính cht vt lý a. Cu to phân t

- Trong hp cht HNO3, nguyên t nit có s oxi hoá cao nht là +5.b. Tính cht vt lý



-


- Axit nitric tinh khit là cht lng không màu, bc khói mnh trong không khí m. Axit nitrickhông bn lm: khi un nóng b phân hu mt phn theo phng trình:

4HNO3 p 4NO2 + O2 + 2H2O- Axit nitric tan trong nc theo bt kì t l nào. Trên thc t thng dùng loi axit c có nng 68%, D = 1,40 g/cm3.2. Tính cht hóa hca. Tính axit

- Axit nitric là mt axit mnh. Có y tính cht ca mt axit.CuO + 2HNO3 p Cu(NO3)2 + H2O

Ca(OH)2 + 2HNO3 p Ca(NO3)2 + 2H2O

CaCO3 + 2HNO3 p Ca(NO3)2 + CO2 + H2O

b. Tính oxi hoá

- Axit nitric là mt trong nhng axit có tính oxi hoá mnh. Tu thuc vào nng ca axit và bncht ca cht kh mà HNO3 có th b kh n mt s sn phm khác nhau ca nit.* Vi kim loi

- Khi tác dng vi kim loi có tính kh yu nh Cu, Pb, Ag,... HNO3 c b kh n NO2, cònHNO3 loãng b kh n NO. Thí d:

0 +5 +2 +4

3 3 2 2 2Cu+ 4H NO (®Æc) Cu(NO ) + 2NO + 2H Op

0 +5 +2 +2

3 3 2 23Cu+8HNO (lo· ng) 3Cu(NO ) + 2NO +4H Op

- Khi tác dng vi nhng kim loi có tính kh mnh nh Mg, Zn, Al,... HNO3 loãng có th b kh

n£

1

2N O ,o

2N hoc-3

4 3NH NO .

- Fe, Al b th ng hoá trong dung dch HNO3 c, ngui.* Vi phi kim

p 0 5 6 4

3 2 4 2 2S 6HNO ( c) H SO 6NO 2H O

* Vi hp cht

p2 5 6 4

2 3 2 4 2 2H S + 6H N O (®Æc) H SO + 6N O + 3H O

3. iu ch a. Trong phòng thí nghim

NaNO3(r) + H2SO4(c) p HNO3 + NaHSO4 b. Trong công nghip- HNO3 c sn xut t amoniac. Quá trình sn xut gm ba giai on :+ Giai on 1: Oxi hóa NH 3 bng oxi không khí to thành N O

4NH3 + 5O2 p 4NO + 6H2O

+ Giai on 2: Oxi hoá N O thành N O2. 2NO + O2 p 2NO2

+ Giai on 3: C huyn hoá N O2 thành HN O3.4NO2 + 2H2O + O2 p 4HNO3.

IV. MUI NITRAT - Mui nitrat là mui ca axit nitric. Thí d, natri nitrat (NaNO3), ng (II) nitrat (Cu(NO3)2),...1. Tính cht vt lí - Tt c các mui nitrat u tan nhiu trong nc và là cht in li mnh.

+ -

3 3NaNO Na + NOp



-


2. Tính cht hoá hc

- Mui nitrat ca các kim loi hot ng mnh (kali, natri, canxi, ...) b phân hu thành mui nitritvà oxi:

Thí d : 2KNO3 ot

��p 2KNO2 + O2

- Mui nitrat ca km, st, chì, ng,... b phân hu thành oxit kim loi tng ng, NO 2 và O2:

Thí d : 2Cu(NO3)2 ot

��p 2CuO + 4NO2 + O2

- Mui nitrat ca bc, vàng, thu ngân,... b phân hu thành kim loi tng ng, khí NO2 và O2.Thí d : 2AgNO3

ot��p 2Ag + 2NO2 + O2

3. Nhn bit ion nitrat

- nhn ra ion 3NO , ngi ta un nóng nh dung dch cha

3NO vi Cu và H2SO4 loãng:

3Cu + 8H+ +

32NO p 3Cu2+ + 2NOo + 4H2O

(xanh) (không màu)

2NO + O2 p 2NO (nâu )

Phn ng to dung dch màu xanh và khí màu nâu thoát ra.V. PHOTPHO

1. V trí - Cu hình electron nguyên t a. V trí: Ô th 15, nhóm VA, chu k 3 trong bng tun hoàn.b. Cu hình electron: 1s22s22p63s23p3.2. Tính cht vt lý - Photpho có hai dng thù hình: Photpho trng và photpho . Tùy vào iu kin mà P(t) có thchuyn thành P () và ngc li.- P (t) kém bn hn photpho . Do vy bo qun P (t) ngi ta ngâm vào nc.3. Tính cht hóa hc- Trong các hp cht, photpho có các s oxi hóa -3, +3, +5.- Trong các phn ng hóa hc photpho th hin tính oxi hóa hoc tính kh.

a. Tính oxi hóa0

0 -3t

3 22P + 3Ca Ca P��p (canxi photphua)

b. Tính kh* Tác dng vi oxi

- Thiu oxi:00 +3

t2 2 34P + 3O 2P O��p

- D oxi:0

0 +5t

2 2 54P+ 5O 2P O��p

* Tác dng vi Clo

- Thiu clo:0

0 +3t

2 32P+3Cl 2PCl��p

- D clo:00 +5

t2 52P+ 5Cl 2 PCl��p

4. Trng thái t nhiên- Trong t nhiên photpho không tn ti di dng t do. Hai khoáng vt quan trng ca photpho là:photphorit Ca3(PO4)2 và apatit 3Ca3(PO4)2.CaF2.VI. AXIT PHOTPHORIC - MUI PHOTPHAT1. Axit photphorica. Tính cht hóa hc- Là mt axit ba nc, có mnh trung bình. Có y tính cht hóa hc ca mt axit.



-


+ -

3 4 2 4H PO H + H PO��pn��

- + 2-

2 4 4H PO H + HPO��pn��

2- + 3-

4 4HPO H + PO��pn��

- Khi tác dng vi dung dch kim, tùy theo lng cht mà to ra các mui khác nhau.H3PO4 + NaOH NaH2PO4 + H2O H3PO4 + 2NaOH Na2HPO4 + 2H2O

H3PO4 + 3NaOH Na3PO4 + 3H2Ob. iu ch* Trong phòng thí nghim

P + 5HNO3 H3PO4 + 5NO2 + H2O* Trong công nghip- Cho axit sunfuric c tác dng vi qung apatit hoc photphoric

Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 (c)0t��p 2H3PO4 + 3CaSO4

- sn xut axit photphoric vi tinh khit và nng cao hn ngi ta iu ch t P

4P + 5O2 0t��p 2P2O5

P2O5 + 3H2O ��p 2H3PO4 2. Mui photphat a. nh ngha- Mui photphat là mui ca axit photphoric.- Mui photphat c chia thành 3 loi

Mui ihirophotphat : NaH2PO4, NH4H2PO4, Ca(H2PO4)2«Mui hirophotphat : Na2HPO4, (NH4)2HPO4, CaHPO4«Mui photphat : Na3PO4, (NH4)3PO4, Ca3(PO4)2«

b. Nhn bit ion photphat- Thuc th: dung dch AgNO3 - Hin tng: Xut hin kt ta màu vàng

+ 3-4 3 43Ag + PO Ag POp q (màu vàng)

VII. PHÂN BÓN HÓA HC- Phân bón hóa hc là nhng hóa cht có cha các nguyên t dinh dng, c bón cho cây nhmnâng cao nng sut mùa màng.1. Phân m

- Phân m cung cp nit hóa hp cho cây di dng ion nitrat 3NO và ion amoni 4NH

.

- dinh dng ca phân m c ánh giá theo t l % v khi lng nguyên t nit.a. Phân m amoni- ó là các mui amoni: NH4Cl, NH4NO3, (NH4)2SO4«- c iu ch bng cách cho NH3 tác dng vi axit tng ng.

2NH3 + H2SO4 (NH4)2SO4 b. Phân m nitrat- ó là các mui nitrat: NaNO3, Ca(NO3)2«- c iu ch bng phn ng gia axit HNO3 và mui cacbonat tng ng.

CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + CO2 + 2H2Oc. Phân m urê- (NH2)2CO (cha khong 46%N) là loi phân m tt nht hin nay.- c iu ch bng cách cho NH3 tác dng vi CO nhit và áp sut cao.

2NH3 + CO0t , p��p (NH2)2CO + H2O



-


- Trong t urê dn chuyn thành mui cacbonat(NH2)2CO + 2H2O (NH4)2CO3.

2. Phân lân

- Phân lân cung cp nguyên t P cho cây di dng ion photphat ( 3-4PO ).

- dinh dng ca phân lân c ánh giá theo t l % khi lng P2O5 tng ng vi lng P cótrong thành phn ca nó.a. Supephotphat

- Có hai loi: supephotphat n và supephotphat kép.* Supephotphat n: Gm hai mui: Ca(H2PO4)2 và CaSO4. c iu ch bng cách cho qungphotphorit hoc apatit tác dng vi axit H2SO4 c.

Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 (c) Ca(H2PO4)2 + CaSO4* Supephotphat kép: ó là mui Ca(H2PO4)2. c iu ch qua hai giai on

Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 2H3PO4 + 3CaSO4Ca3(PO4)2 + H3PO4 3Ca(H2PO4)2

3. Phân kali - Phân kali cung cp nguyên t K di dng ion K +.- dinh dng ca phân K c ánh gái theo t l % khi lng K 2O tng ng vi lng K có

trong thành phn ca nó.4. Phân hn hp - Phân phc hpa. Phân hn hp: cha N, P, K c gi chung là phân NPK.- Thí d: (NH4)2HPO4 và KNO3.b. Phân phc hp: Thí d: Phân amophot là hn hp các mui NH4H2PO4 và (NH4)2HPO4.5. Phân vi lng:- Phân vi lng cung cp cho cây các nguyên t nh bo, km, mangan, ng« dng hp cht.


I. Bài tp v axit HNO3 * Khi gii bài tp v axit HNO3 ta ch yu da vào phng pháp bo toàn s mol electron

gii bài tp. Ni dung ch yu ca phng pháp này là- sèmol electron nh- êng= sèmol electron nhËn§ § .

- Xác nh úng trng thái s oxi hóa u và cui.* Các h qu ch yu khi s dng phng pháp bo toàn s mol electron:- Khi lng mui nitrat thu c (không có mui NH4NO3) là

- -3 3

Muèi kim lo¹ i NO NOm = m + m ; m = 62* sèmol electron nh- êng hoÆc nhËn§ .

- S mol HNO3 cn dung hòa tan ht hn hp các kim loi

3 2 2 2 4 3HNO NO NO N N O NH NOn = 4n + 2n +12n +10n +10n

Câu 1. Hòa tan hoàn toàn m gam Al bng 500 ml dung dch HNO3 CM (va ) thu c 0.01 mol

NO, 0.03 mol NO2 và dung dch A cha x gam mui (không có mui NH4NO3).a. Tính giá tr m.b. Tính CM (HNO3) ã dung ban u.c. Tính giá tr x.

Gii

* Cách 1: ây là cách mà chúng ta thng dùng khi gii các bài tp hóa hc thông thngAl + 4HNO3 Al(NO3)3 + NO + 2H2O0.01 0.04 0.01 0.01



-


Al + 6HNO3 Al(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O0.01 0.06 0.01 0.03

a. mAl = 0.02*27 = 0.54 (gam).

b. 3

3

HNO

M (HNO )

n 0.1C = = = 0.2 (M)

V 0.5

c.3 3A l(NO )m = 0.02* 213= 4.26 (gam)

* Cách 2: Ta da vào phng pháp bo toàn s mol electron và các h qu ca nó gii bài tp

3Al Al + 3e

0.02 0.06

p

45

2

25

N + 1e NO

0.03 0.03

N + 3e NO

0.03 0.01

®p±

±±¯± p±±°

a. mAl = 0.02*27 = 0.54 (gam)

b. 3

3 3

HNO

HNO M (HNO )

n 0.1n = 4* 0.01+ 2* 0.03= 0.1(mol) C = = = 0.2 (M)

V 0.5p

c. 3 3 3A l( NO ) Al NOm m + m 0.54 + 62* 0.06 4.26 (gam)

Câu 2. Khi cho 9.1 gam hn hp Cu và Al tác dng vi dung dch HNO3 c, d un nóng sinh ra11.2 lít khí NO2 (ktc) là sn phm kh duy nht.a. Tính % khi lng mi kim loi trong hn hp ban u.b. Tính khi lng mui thu c.

GiiBài này ta có th gii theo nhiu cách khác nhau. Tuy nhiên ây trong phm vi chng

này ta có th áp dng phng pháp bo toàn s mol electron gii bài tp này.

*2NO

V 11.2n 0.5 (mol)

22.4 22.4

t nCu = x; nAl = y.0 2

0 3

Cu Cu + 2e

x 2x

Al Al + 3e

y 3y

® p±±¯

p±±°

; 4

5

2N + 1e NO

0.5 0.5

p

T ó ta có h PT nh sau

2x + 3 = 0.5 x = 0.1

64x + 27y = 9.1 y = 0.1

® ®p¯ ¯

° °

a.A l

hh

m 0.1* 27

%Al = * 100= * 100= 29.67%m 9.1 ; %Cu = 100 - %Al = 100 - 29.67 = 70.33%.

b. -3

Muèi kim lo¹ i NOm = m + m = 9.1+ 62* 0.5= 40.1(gam)

II. Bài tp v P 2O5, H 3PO4 tác dng vi dung dch kimH3PO4 + NaOH NaH2PO4 + H2OH3PO4 + 2NaOH Na2HPO4 + 2H2OH3PO4 + 3NaOH Na3PO4 + 3H2O

t3 4

OH

H PO

nT

n

. Nu T 1 to mui duy nht NaH2PO4



-


1 < T < 2 to hn hp hai mui NaH2PO4 và Na2HPO4 T 2 to mui duy nht Na2HPO4 2 < T < 3 to hn hp hai mui Na2HPO4 và Na3PO4 T 3 to mui duy nht Na3PO4.

Chú ý:- Khi gii toán dng này thì u tiên ta phi xác nh xem mui nào c to thành bng các

tính giá tr T. Nu trng hp to hai mui thì thng ta s lp h PT gii BT.- Nu ra không cho H3PO4 mà cho P2O5 thì ta gii hoàn toàn tng t nhng mà

3 4 2 5H PO P On 2n

Ví d: Trn 100 ml dung dch NaOH 1.5M vi 100 ml dung dch H3PO4 1M thu c dung dch A.Tính khi lng các cht tan trong A.

Gii* nNaOH = 1.5*0.1 = 0.15 (mol);

3 4H POn = 0.1* 1= 0.1(mol)

*3 4

OH

H PO

n 0.15T = = =1.5

n 0.1

to hn hp hai mui NaH2PO4 và Na2HPO4. t s mol mi mui ln

lt là x và y.

H3PO4 + NaOH

NaH2PO4 + H2Ox x xH3PO4 + 2NaOH Na2HPO4 + 2H2O

y 2y y

Ta có h PT: 2 4

2 4

NaH PO

Na HPO

m 0.05* 120 6 (gam)x + y 0.1 x 0.05

x + 2y 0.15 y 0.05 m 0.05* 142 7.1 (gam)

®® ® ±p p¯ ¯ ¯

° ° ±°

C. PHN BÀI TP C BN

Câu 1. Nhn bit dung dch các cht sau bng phng pháp hóa hc.a. NH3, Na2SO4, NH4Cl, (NH4)2SO4.

b. NH4NO3, NaNO3, FeCl3, Na2SO4.c. NH4NO3, NaCl, FeCl3, (NH4)2SO4.d. NH4NO3, NH4Cl, (NH4)2SO4, (NH4)2CO3.

Câu 2. Cân bng các phn ng sau theo phng pháp thng bng electron.a. Al + HNO3 ? + N2O + ?b. FeO + HNO3 ? + NO + ?c. Fe(OH)2 + HNO3 ? + NO + ?d. Fe3O4 + HNO3 ? + NO2 + ?e. Cu + HNO3 ? + NO2 + ?f. Mg + HNO3 ? + N2 + ?

g*. Al + HNO3 ? + NH4NO3 + ?h*. R + HNO3 ? + N2O + ?i*. FexOy + HNO3 ? + NO + ?k *. Fe3O4 + HNO3 ? + NxOy + ?Câu 3. Hoàn thành các chui phn ng sau.

a. Khí A 2+H O

(1)��p dung dch A +HCl

(2)��p B +NaOH

(3)��p Khí A 3+HNO

(4)��p C

0t(5)

��p D + H2O

b. NO2 (1)��p HNO3 (2)��p Cu(NO3)2 (3)��p Cu(OH)2 (4)��p Cu(NO3)2 (5)��p CuO (6)��p Cuc.

( ) (4)

(2)(1)2 3 4 3(3)

N NH NH NO��p��p n��

(6)(5)

2 3(7)NO NO HNO��p

��p n��



-


Câu 4. Cn ly bao nhiêu lít khí N2 và H2 iu ch c 67,2 lít khí NH3 (ktc). Bit hiu sutca phn ng là 25%.Câu 5. Cho dung dch NaOH d vào dung dch (NH4)2SO4 1M, un nóng nh.

a. Vit phng trình phân t, phng trình ion thu gn.b. Tính th tích khí thu c iu kin tiêu chun.

Câu 6. Hòa tan 3 gam hn hp Cu và CuO trong 1,5 lít dung dch axit HNO3 1M (loãng) thy thoátra 6,72 lít NO (ktc) là sn phm kh duy nht.

a. Tính % khi lng mi cht trong hn hp ban u.b. Tính nng mol ca ng (II) nitrat và dung dch axit nitric sau phn ng. Bit th tích

dung dch sau phn ng không thay i.Câu 7. iu ch 5 tn axit nitric nng 60% cn dùng bao nhiêu tn NH 3. Bit s hao ht NH3 trong quá trình sn xut là 3,8%.Câu 8. t cháy hoàn toàn 6,2 gam P trong oxi d. Cho sn phm to thành tác dng va vidung dch NaOH 32% to ra mui Na2HPO4.

a. Tính khi lng dung dch NaOH ã dùng.

b. Tính nng % ca mui trong dung dch thu c sau phn ng.Câu 9. thu c mui trung hòa, cn ly bao nhiêu ml dung dch NaOH 1M cho tác dng vi 50ml dung dch H3PO4 0,5M.Câu 10. Hòa tan hoàn toàn 3.2 gam Cu vào dung dch HNO3 0.5M (va ) thu c V lít khí NO( ktc, là sn phm kh duy nht).a. Tính giá tr V.b. Tính th tích dung dch HNO3 0.5M cn dùng.Câu 11. Hòa tan m gam Al bng dung dch HNO3 d thu c 6.72 lit khí N2 ( ktc, là sn phmkh duy nht) và dung dch cha x gam mui.Tính m và x.

Câu 12. Hòa tan m gam Cu bng dung dch HNO3 0.5M (va ) thu c 0.03 mol NO và 0.02mol NO2 và dung dch cha x gam mui.a. Tính m và x.b. Tính th tích dung dch HNO3 0.5M cn dùng.Câu 13. Hòa tan 12 gam hn hp Cu và Fe bng dung dch HNO3 c ngui, d thu c 4,48 lítkhí NO2 ( ktc, là sn phm kh duy nht). Tính % khi lng mi kim loi trong hn hp u.Câu 14. Hòa tan 8,3 gam hn hp Al và Fe bng dung dch HNO3 d thu c 8,96 lít khí NO2 (ktc, là sn phm kh duy nht) và dung dch cha m gam mui.a. Tính khi lng mi kim loi trong hn hp u.b. Tính m.

Câu 15. Cho 60 gam hn hp Cu và CuO bng dung dch HNO3 d thu c 6,72 lít khí NO (ktc,là sn phm kh duy nht). Tính % khi lng mi cht trong hn hp u.Câu 16. Cho m gam hn hp Fe và Al tan ht trong dung dch HNO3 thu c 6,72 lít khí NO(ktc, là sn phm kh duy nht) và dung dch A. Cô cn dung dch A thu c 67,7 gam hn hpcác mui khan. Tính khi lng mi kim loi trong hn hp u.Câu 17. Cho 68,7 gam hn hp kim loi Al, Fe và Cu tác dng vi dung dch HNO3 c, ngui, d.Sau phn ng thu c 26,88 lít khí NO2 (ktc, là sn phm kh duy nht) và m gam cht rn Bkhông tan. Tính m.



-


Câu 10. Khi cho 9.1 gam hn hp Cu và Al tác dng vi dung dch HNO3 c, d un nóng sinh ra11.2 lít khí NO2 (ktc) là sn phm kh duy nht. Tính % khi lng mi kim loi trong hn hpban u.Câu 11. Cho 19,5 gam mt kim loi M hóa tr n tan ht trong dung dch HNO3 thu c 4,48 lít khíNO ( ktc) là sn phm kh duy nht. Xác nh kim loi M.Câu 13. Chia hn hp 2 kim loi Cu và Al thành hai phn bng nhau:

Phn 1: Cho tác dng hoàn toàn vi dd HNO3 c, ngui thu c 8,96 lít khí NO2 (gi sch to ra khí NO2).

Phn 2: Cho tác dng hoàn toàn vi dd HCl thu c 6,72 lít khí.a. Vit các pthh.b. Xác nh % v khi lng ca mi kim loi trong hn hp trên. Các th tích khí c o kc.Câu 14. Hòa tan hoàn toàn 24,8g hn hp kim loi gm ng và st trong dung dch HNO3 0,5Mthu c 6,72l (kc) mt cht khí duy nht, không màu hoá nâu ngoài không khí.a. Tính thành phn phn trm theo khi lng mi cht trong hn hp ban u.b. Tính th tích dung dch HNO3 0,5 M cn dùng hoà tan ht hn hp trên.c. Nu cho 1/2 lng hn hp trên vào dung dch HNO3 c, ngui thì th tích khí màu nâu thuc ( kc) là bao nhiêu?Câu 15. Cho 21,8g hn hp kim loi gm bc và st tác dng va vi 1,2 lít dung dch HNO3

0,5M thu c mt cht khí (X) duy nht, không màu hoá nâu ngoài không khí.a. Tính thành phn phn trm theo khi lng mi cht trong hn hp ban u.b. Tính th tích khí (X) thu c kc.Câu 16. Chia hn hp Cu và Al làm hai phn bng nhau:

Phn 1: Cho vào dung dch HNO3 c, ngui thì có 8,96 lít khí màu nâu bay ra.Phn 2: Cho vào dung dch HCl thì có 6,72 lít khí H2 bay ra.

Xác nh thành phn % v khi lng mi kim loi trong hn hp ban u. Các th tích khí co kc.Câu 17. Cho 11,0 gam hn hp Al và Fe vào dung dch HNO3 loãng, d thì có 6,72 lít khí NO bayra (kc) là sn phm kh duy nht. Tính khi lng mi kim loi trong hn hp u.

Câu 18. Cho hn hp gm Fe và Zn tác dng vi dung dch HNO3 c ngui thu c 0,896 lít màunâu kc. Mt khác, nu cho hn hp trên tác dng vi dung dch HCl 10% thu c 0,672 lít khí kc.

a. Tính % khi lng mi kim loi trong hn hp.b. Tính khi lng dung dch HCl cn dùng.

Câu 19. Hòa tan ht 1,92 gam mt kim loi trong 1,5 lít dd HNO3 0,15M thu c 0,448 lít khí NO( ktc) và dd A. Bit khi phn ng th tích dd không thay i.a. Xác nh kim loi R.b. Tính nng mol ca các cht trong dd A.Câu 20. Chia 34,8 gam hn hp kim loi gm Al, Fe và Cu thành 2 phn bng nhau:

- Phn I: Cho vào dung dch HNO3 c ngui, d thu c 4,48 lít khí NO2 ( ktc).- Phn II: Cho vào dung dch HCl d thu c 8,96 lít H 2 ( ktc).Hãy xác nh khi lng ca Al và Fe trong hn hp ban u.Câu 21. Cho 100 ml dung dch X cha Al(NO3)3 0,2M, Cu(NO3)2 0,1M và AgNO3 0,2M tác dngvi dung dch NH3 d thu c m gam kt ta. Xác nh giá tr ca m.Câu 22. Hoà tan hoàn toàn 0,9 gam kim loi M bng dung dch HNO3 thu c 0,28 lít khí N2O

(ktc). Xác nh kim loi M.Câu 23. Cho m gam Al tan hoàn toàn trong dung dch HNO3 thu c 44,8 lít hn hp 3 khí gm

NO, N2O và N2 ( ktc) có t l mol mol:2 2

: : 1: 2 : 3NO N N O

n n n = . Xác nh giá tr m.



-


Câu 24. Cho 6,4 g kim loi hóa tr II tác dng vi dd HNO3 c, d thu c 4,48 lít NO2 (kc, làsn phm kh duy nht). Xác nh kim loi ó.Câu 25. Cho 15 g hh Cu và Al tác dng vi dd HNO3 loãng (ly d) thu c 6,72 lít NO (ktc, làsn phm kh duy nht). Xác nh khi lng ca Cu và Al trong hn hp u.Câu 26. Hòa tan mt lng 8,32 gam Cu tác dng va vi 240 ml dd HNO 3 cho 4,928 lít ( ktc) hn hp khí gm NO và NO2 thoát ra.a. Tính s mol ca mi khí trong hn hp khí thu c.b. Tính nng dung dch HNO3 ã dùng.Câu 27. Cho dung dch cha 11,76 gam H3PO4 vào dung dch cha 16,8 gam KOH thu c dungdch A. Cô cn dung dch A thu c m gam mui. Tính giá tr m.Câu 28 (B-09). Cho 100 ml dung dch KOH 1,5M vào 200 ml dung dch H3PO4 0,5M, thu cdung dch X. Cô cn dung dch X, thu c m gam hn hp gm các cht. Xác nh các cht ó vàkhi lng chúng bng bao nhiêu?Câu 29 (B-09). Cho 100 ml dung dch KOH 1,5M vào 200 ml dung dch H3PO4 0,5M, thu cdung dch X. Cô cn dung dch X, thu c m gam hn hp gm các cht. Xác nh các cht ó vàkhi lng chúng bng bao nhiêu?Câu 30 (B-08). Cho 0,1 mol P2O5 vào dung dch cha 0,35 mol KOH. Dung dch thu c có cáccht nào? Khi lng bng bao nhiêu?

Câu 31. Cho 14,2 gam P2O5 và 100 ml dung dch cha NaOH 1M và KOH 2M thu c dung dchX. Xác nh các anion có mt trong dung dch X.Câu 32. Thêm 250 ml dung dch NaOH 2M vào 200ml dung dch H3PO4 1,5M.

a. Tìm khi lng mui thu c?b. Tính nng mol/l ca các cht trong dung dch to thành?

PHN BÀI TP NÂNG CAO

Câu 1 (A-2010). Hn hp khí X gm N2 và H2 có t khi so vi He bng 1,8. un nóng X mt thigian trong bình kín (có bt Fe làm xúc tác), thu c hn hp khí Y có t khi so vi He bng 2.Tính hiu sut ca phn ng tng hp NH3.Câu 2. Mt lng 8,32 gam Cu tác dng va vi 140 ml dung dch HNO3 cho 4,928 lít kchn hp gm hai khí NO và NO2 bay ra.

a. Tính s mol mi khí ã to ra.b. Tính nng mol ca dung dch axit ban u.

Câu 3. Hoà tan Fe trong HNO3 d thy sinh ra hn hp khí cha 0,03 mol NO2 và 0,02 mol NO.Khi lng st b hoà tan là bao nhiêu gam?Câu 4. Hòa tan hoàn toàn hn hp gm 0,1 mol Fe và 0,2 mol Al vào dung dch HNO3 d thu chn hp khí X gm NO và NO2 có t l mol tng ng là 2:1. Tính th tích ca hn hp khí X(ktc).Câu 5. Hòa tan hoàn toàn 11 gam hh gm Fe và Al trong dd HNO3 d thu c 11,2 lít hh khí X

(ktc) gm NO và NO2 có khi lng 19,8 gam. Bit phn ng không to NH4NH3.a. Tính th tích ca mi khí trong hh X.b. Tính khi lng ca mi kim loi trong hn hp u.Câu 6. Hoà tan hoàn toàn 5,94g kim loi R trong dung dch HNO3 loãng thu c 2,688lít (ktc)hn hp khí gm NO và N2O có t khi so vi H2 là 18,5. Xác nh kim loi R.Câu 7. Nung nóng 39 gam hh mui gm và KNO3 và Cu(NO3)2 n khi lng không i thu crn A và 7,84 lít hn hp khí X ( ktc). Tính % khi lng ca mi mui trong hh ban u.

Câu 8 (A-09). Nung 6,58 gam Cu(NO3)2 trong bình kín không cha không khí, sau mt thi gian

thu c 4,96 gam cht rn và hn hp khí X. Hp th hoàn toàn X vào nc c 300 ml



-


dung dch Y. Tính pH ca dung dch Y.Câu 9. Nung m gam Fe trong không khí, thu c 104,8g hn hp A gm Fe, FeO, Fe 2O3, Fe3O4.Hoà tan hoàn toàn A trong dung dch HNO3d, thu c dung dch B và 12,096 lít hn hp khí Cgm NO và NO2 (ktc) có t khi so vi He là 10,167. Tính giá tr ca m.Câu 10. t cháy 5,6g bt Fe nung trong bình O2 thu c 7,36 gam hn hp A gm Fe2O3,Fe3O4, FeO và Fe. Hoà tan hoàn toàn hn hp A bng dung dch HNO3 thu c V lít hn hp khíB (ktc) gm NO2 và NO có t khi so vi H2 là 19. Xác nh giá tr ca V.Câu 11. Thu phân hoàn toàn 8,25 gam mt photpho trihalogenua thu c dung dch X. trunghoà X cn 100ml dung dch NaOH 3M. Xác nh công thc ca photpho trihalogenua.Câu 12. Cho 150 ml dung dch KOH 1M tác dng vi 200 ml dung dch H3PO4 0,5M. Cô cn dungdch sau phn ng thu c m gam mui. Tính m.Câu 13 (B-08). Tính th tích dung dch HNO3 1M (loãng) ít nht cn dùng hoà tan hoàntoàn mt hn hp gm 0,15 mol Fe và 0,15 mol Cu là bao nhiêu (bit phn ng to cht kh duynht là NO)?Câu 14 (A-09). Cho 3,024 gam mt kim loi M tan ht trong dung dch HNO3 loãng, thu c940,8 ml khí NxOy (sn phm kh duy nht, ktc) có t khi i vi H2 bng 22. Xác nh khíNxOy và kim loi M. Câu 15 (B-08). Cho 2,16 gam Mg tác dng vi dung dch HNO3 (d). Sau khi phn ng xy ra

hoàn toàn thu c 0,896 lít khí NO ( ktc) và dung dch X. Tính khi lng mui khan thu ckhi làm bay hi dung dch X.Câu 16 (A-07). Hoà tan hoàn toàn 12 gam hn hp Fe, Cu (t l mol 1:1) bng HNO3, thu c Vlít (ktc) hn hp khí X (gm NO và NO2) và dung dch Y (ch cha 2 mui và axit d). T khi caX so vi H2 bng 19. Xác nh giá tr ca V.Câu 17 (B-07). Nung m gam bt st trong oxi, thu c 3 gam hn hp cht rn X. Hoà tan ht hnhp X trong dung dch HNO3 (d) thoát ra 0,56 lít (ktc) khí NO (là sn phm kh duy nht). Xácnh giá tr ca m.Câu 18 (CA-08). Nhit phân hoàn toàn 34,65 gam hn hp gm KNO3 và Cu(NO3)2, thu chn hp khí X (t khi ca X so vi khí hiro bng 18,8). Tính khi lng Cu(NO3)2 trong hn hp

ban u.Câu 19 (A-2010). Hn hp khí X gm N2 và H2 có t khi so vi He bng 1,8. un nóng X mt thigian trong bình kín (có bt Fe làm xúc tác), thu c hn hp khí Y có t khi so vi He bng 2.Tính hiu sut ca phn ng tng hp NH3.Câu 20. Hn hp A gm N2 và H2 vi t l mol 1: 3. To phn ng gia N2 và H2 cho ra NH3 vihiu sut H% thu c hn hp khí B. T khi ca A so vi B là 0,6. Tính giá tr ca H.Câu 21 (B-2010). Mt loi phân supephotphat kép có cha 69,62% mui canxi ihirophotphat,còn li gm các cht không cha photpho. Xác nh dinh dng ca loi phân lân này.Câu 22. Hoà tan hoàn toàn m gam Cu trong dung dch HNO3 thu c 1,12 lít hn hp khí NO vàNO2 (ktc) có t khi hi i vi H2 là 16,6. Xác nh giá tr ca m.

CHUYÊN 3. CACBON - SILICA. PHN LÝ THUYT

I. CACBON1. V trí - Cu hình electron nguyên t a. V trí- Cacbon ô th 6, chu k 2, nhóm IVA ca bng tun hoànb. Cu hình electron nguyên t

1s22s22p2. C có 4 electron lp ngoài cùng- Các s oxi hóa ca C là: -4, 0, +2, +4



-


2. Tính cht vt lý - C có ba dng thù hình chính: Kim cng, than chì và fuleren3. Tính cht hóa hc- Trong các dng tn ti ca C, C vô nh hình hot ng hn c v mt hóa hc.- Trong các phn ng hóa hc C th hin hai tính cht: Tính oxi hóa và tính kh . Tuy nhiên tínhkh vn là ch yu ca C.a. Tính kh* Tác dng vi oxi

00 +4

t2 2C + O CO��p . nhit cao C li kh CO2 theo phn ng

00¤

4¤

2t

2C C O 2CO��p

* Tác dng vi hp cht

��p0

0 +4t

3 2 2 2C + 4HNO CO + 4NO + 2H O

b. Tính oxi hóa* Tác dng vi hidro

00 -4

t , xt2 4C+ 2H CH��p

* Tác dng vi kim loi00 -4

t4 33 4 l l��p (nhôm cacbua)

II. CACBON MONOXIT1. Tính cht hóa hc- Tính cht hóa hc c trng ca CO là tính kh

0+2 +4t

2 22CO + O 2 CO��p

0+2 +4t

2 3 23CO+ e O 3CO + 2 e��p

2. iu ch

a. Trong phòng thí nghimHCOOH

02 4H SO (

¥

¦

c), t��p CO + H2Ob. Trong công nghip: Khí CO c iu ch theo hai phng pháp* Khí than t

C + H2O01050 C ��pn�� CO + H2

* Khí lò gas

C + O2 0t��p CO2

CO2 + C0t��p 2CO

III. CACBON IOXIT1. Tính cht a. Tính cht vt lý- Là cht khí không màu, nng gp 1,5 ln không khí.- CO2 (rn) là mt khi màu trng, gi là ³nc á khô´. Nc á khô không nóng chãy mà thnghoa, c dùng to môi trng lnh không có hi m.b. Tính cht hóa hc- Khí CO2 không cháy, không duy trì s cháy ca nhiu cht.- CO2 là oxit axit, khi tan trong nc cho axit cacbonic

CO2 (k) + H2O (l) ��pn�� H2CO3 (dd)



-


- Tác dng vi dung dch kimCO2 + NaOH NaHCO 3 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

Tùy vào t l phn ng mà có th cho ra các sn phm mui khác nhau.2. iu ch a. Trong phòng thí nghim

CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2Ob. Trong công nghip- Khí CO2 c thu hi t quá trình t cháy hoàn toàn than.IV. AXIT CACBONIC - MUI CACBONAT1. Axit cacbonic- Là axit kém bn, ch tn ti trong dung dch loãng, d b phân hy thành CO2 và H2O.- Là axit hai nc, trong dung dch phân li hai nc.

+ -

2 3 3H CO H + HCO��pn��

- + 2-

3 3HCO H + CO��pn��

2. Mui cacbonat - Mui cacbonat ca các kim loi kim, amoni và a s mui hirocacbonat u tan. Mui cacbonat

ca kim loi khác thì không tan.- Tác dng vi dd axit

NaHCO3 + HCl NaCl + CO 2 + H2O-3HCO + H+ CO2 + H2O

Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + CO2 + H2O2-3CO + 2H+ CO2 + H2O

- Tác dng vi dd kimNaHCO3 + NaOH Na2CO3 + H2O

-

3HCO + OH - 2-

3CO + H2O

- Phn ng nhit phânMgCO3(r)

0t��p MgO(r) + CO2(k)

2NaHCO3(r)0t��p Na2CO3(r) + CO2(k) + H2O(k)

V. SILIC1. Tính cht vt lý - Silic có hai dng thù hình: silic tinh th và silic vô nh hình.2. Tính cht hóa hc- Silic có các s oxi hóa: -4, 0, +2 và +4 (s oxi hóa +2 ít c trng hn).- Trong các phn ng hóa hc, silic va th hin tính oxi hóa va th hin tính kh.a. Tính kh

0 +4

2 4Si+ 2F Si F��p

00§

4t

2 2i i��p 0

§

4

2 2 3 2i 2Na H H Na i 2H��p o

b. Tính oxi hóa00 -4

t22 g i g i��p

3. iu ch - Kh SiO2 nhit cao



-


SiO2 + 2Mg0t��p Si + MgO

VI. HP CHT CA SILIC1. Silic ioxit - SiO2 là cht dng tinh th.- Tan chm trong dung dch kim c nóng, tan d trong kim nóng chãy.

SiO2 + 2NaOH0t��p Na2SiO3 + H2O

- Tan c trong axit HF

SiO2 + 4HF SiF 4 + 2H2O- Da vào tính cht này, ngi ta dùng dung dch HF khc ch lên thy tinh.2. Axit silixic- H2SiO3 là cht dng keo, không tan trong nc. Khi mt mt phn nc to thành vt liu xp làsilicagen. Dùng hút hi m trong các thùng ng hàng hóa.- Axit silixic là axit yu, yu hn c axit cacbinic nên b axit này y ra khi dung dch mui.

Na2SiO3 + CO2 + H2O Na2CO3 + H2SiO33. Mui silicat - Dung dch m c ca Na2SiO3 và K 2SiO3 c gi là thy tinh lng.- Vi tm thy tinh lng s khó cháy, ngoài ra thy tinh lng còn c dùng ch to keo dán thy

tinh và s.B. BÀI TP CÓ HNG DN GII

I. Dng bài tp CO2 tác dng vi dung dch kimCác PTHH ca các phn ng xãy raCO2 + NaOH NaHCO3 CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2O

t2

OH

CO

nT

n

: Nu T to mui duy nht NaHCO3

Nu 1 to hn hp hai mui NaHCO3 và Na2CO3

Nu T 2 to mui duy nht Na2CO3 Mt s lu ý khi gii bài tp này:- Xác nh sn phm nào c to thành bng các tính giá tr T.- Nu to thành hn hp hai mui thng ta gii bng cách lp h PT.

Ví d: Sc 2.24 lít khí CO2 (ktc) vào 150 ml dung dch NaOH 1M thu c dung dch A. Tínhkhi lng các cht tan trong A.

Gii

2CO NaOH

2.24n 0.1 (mol); n 0.15* 1 0.15 (mol )

22.4

2

OH

CO

n 0.15

T 1.5n 0.1

to hn hp hai mui

t3 2 3NaHCO Na COn = x; n = y

CO2 + NaOH NaHCO3 x x x

CO2 + 2NaOH Na2CO3 + H2Oy 2y y

Ta có h PT: 3

2 3

NaHCO

Na CO

m 0.05* 84 4.2 (gam)x + y 0.1 x 0.05

x + 2y 0.15 y 0.05 m 0.05* 106 5.3 (gam)

®® ® ±p p¯ ¯ ¯

° ° ±°



-


II. Dng bài tp kh oxit kim loi bng khí COOxit Kl + CO Kl + CO2

2oxit Kl CO Kl COm + m = m + m

2O (oxit ) CO CO n = n np ! và OxitKl Kl Om = m + m

Ví d: Dn mt lung khí CO d qua ng s ng Fe3O4 và CuO nung nóng n khi phn ng hoàntoàn thu c 2,32 gam hn hp kim loi. Khí thoát ra khi bình c dn qua dung dch nc vôi

trong d thu c 5 gam kt ta. Tính tng khi lng 2 oxit trong hn hp u.Gii

* Cách 1:3CaCO

5n = 0.05(mol)

100!

2 3O (oxit ) CO CaCOn = n = n = 0.05(mol)

oxit ̈

l Om = m + m = 2.32 +16* 0.05= 3.12 (gam)

* Cách 2:3CaCO

5n = 0.05(mol)

100!

2 3O (oxit ) CO CO CaCOn n = n = n = 0.05 (mol)

2oxit Kl CO COm = m + m - m = 2.32 + 44* 0.05 - 28* 0.05= 3.12 (gam)

C. PHN BÀI TP C BN

Câu 1. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:a. NaHCO3 + NaOH p b. NaHCO3 + HCl p c. SiO2 + HF p d. CO2 + NaOH p

1 mol 1 mole. CO2 + NaOH p

1 mol 2 molf. CO2 + Ca(OH)2 p

1 mol 1 mol

g. CO2 + Ca(OH)2 p

2 mol 1 molh. CO (d) + Fe2O3 p i. CO (d) + Fe3O4 p Câu 2. t mt mu than á (cha tp cht không cháy) có khi lng 0,6 gam trong oxi d thuc 1,06 m3 (ktc) khí cacbonic. Tính thành phn % khi lng ca cacbon trong mu than átrên.Câu 3. Cho 224 ml khí CO2 (ktc) hp th ht trong 100 ml dung dch KOH 0,2M. Tính khi lngca nhng cht trong dung dch to thành.Câu 4. Cho 5,6 lít khí CO2 (ktc) sc vào dung dch NaOH d thu c dung dch A. Cô cn dungdch A thu c m gam mui. Tính giá tr m.Câu 5. Sc 2,24 lít khí CO2 (ktc) vào 150 ml dung dch NaOH 1M thu c dung dch D. Tínhkhi lng các cht tan trong dung dch D.Câu 6. Sc 2,24 lít khí CO2 (ktc) vào 200 ml dung dch NaOH 1M thu c dung dch D. Tínhnng mol/lít ca các cht tan trong dung dch D.Câu 7. Sc 4,48 lít khí CO2 (ktc) vào 400 ml dung dch NaOH CM thu c dung dch A. Cô cndung dch A thu c 19 gam hn hp hai mui.a. Tính khi lng mi mui.b. Tính nng dung dch NaOH em dùng.



-


Câu 8. Nung 52,65 gam CaCO3 10000C và cho toàn b khí thoát ra hp th ht vào 500 ml dungdch NaOH 1,8M. Hi thu c mui nào? Khi lng là bao nhiêu. Bit hiu sut ca phn ngnhit phân CaCO3 là 85%.Câu 9. Tính th tích dung dch NaOH 2M ti thiu hp th ht 4,48 lít khí CO2 (ktc).Câu 10. Kh hoàn toàn 23,2 gam Fe3O4 bng khí CO d. Khí thu c sc vào dung dch Ca(OH)2 d thu c m gam kt ta. Tính m.Câu 11. Kh hoàn toàn m gam Fe2O3 bng khí CO d. Khí thu c sc vào dung dch Ca(OH)2 dthu c 30 gam kt ta. Tính m.Câu 12. Kh hoàn toàn 2,32 gam Fe3O4 bng khí CO d thu c m gam cht rn. Hòa tan hoàntoàn cht rn thu c bng dung dch axit HNO3 thu c V lít NO (ktc) là sn phm kh duynht. Tính m và V.Câu 13. Kh hoàn toànm gam gam Fe3O4 bng V lít khí CO (va ) thu c cht rn C. Hòa tanhoàn toàn cht rn C thu c bng dung dch axit HNO3 thu c 6,72 lít NO (ktc) là sn phmkh duy nht. Tính m và V.Câu 14 (CA-09). Kh hoàn toàn mt oxit st X nhit cao cn va V lít khí CO ( ktc),sau phn ng thu c 0,84 gam Fe và 0,02 mol khí CO2. Công thc ca X và giá tr V ln lt là

D. PHN BÀI TP NÂNG CAO

Câu 1. Dn mt lung khí CO d qua ng s ng Fe3O4 và CuO nung nóng n khi phn ng hoàntoàn thu c 2,32 gam hn hp kim loi. Khí thoát ra khi bình c dn qua dung dch nc vôitrong d thu c 5 gam kt ta. Tính tng khi lng 2 oxit trong hn hp u.Câu 2. Cho khí CO qua ng cha 15,2g hn hp gm CuO và FeO nung nóng. Sau mt thi gianthu c hn hp khí B và 13,6g cht rn C. Cho B tác dng vi dung dch Ca(OH)2 d thu c mgam kt ta. Xác nh giá tr ca m.Câu 3. Dn mt lung khí CO qua ng s ng m gam hn hp CuO, Fe2O3, Fe3O4 và Al2O3 richo khí thoát ra hp th ht vào dung dch nc vôi trong d thu c 15 gam kt ta. Cht rn cònli trong ng s có khi lng 215,0 gam. Xác nh giá tr ca m.Câu 4. Cho V lít khí CO2 (ktc) hp th ht vào 500 ml dung dch Ca(OH)2 0,02 M thì thu c 0,5

gam kt ta. Xác nh giá tr ti thiu ca V.Câu 5. Cho 1,344 lít khí CO2 (ktc) hp th ht vào 2 lít dung dch X cha NaOH 0,04M vàCa(OH)2 0,02M thu c m gam kt ta. Xác nh giá tr ca m.Câu 6. Hoà tan hoàn toàn 11,2 gam CaO vào H2O thu c dung dch A. Sc V lít khí CO2 (ktc)vào dung dch A thu c 15 gam kt ta. Xác nh giá tr ca V.Câu 7 (C-2010). Hp th hoàn toàn 3,36 lít khí CO2 (ktc) vào 125 ml dung dch Ba(OH)2 1M,thu c dung dch X. Coi th tích dung dch không thay i. Xác nh nng mol ca cht tantrong dung dch X.Câu 8 (A-09). Cho 0,448 lít khí CO2 ( ktc) hp th ht vào 100 ml dung dch cha hn hpNaOH 0,06M và Ba(OH)2 0,12M, thu c m gam kt ta. Tính giá tr ca m.

Câu 9 (A-08). Hp th hoàn toàn 4,48 lít khí CO2 ( ktc) vào 500 ml dung dch hn hp gmNaOH 0,1M và Ba(OH)2 0,2M, sinh ra m gam kt ta.Tính giá tr ca m. Câu 10 (A-07). Hp th hoàn toàn 2,688 lít khí CO2 (ktc) vào 2,5 lít dung dch Ba(OH)2 nng amol/l, thu c 15,76 gam kt ta. Tính giá tr ca a.Câu 11 (CA-08). Dn t t V lít khí CO ( ktc) i qua mt ng s ng lng d hn hp rngm CuO, Fe2O3 ( nhit cao). Sau khi các phn ng xy ra hoàn toàn, thu c khí X. Dn toànb khí X trên vào lng d dung dch Ca(OH)2 thì to thành 4 gam kt ta. Tính giá tr ca V.Câu 12 (A-09). Cho lung khí CO (d) i qua 9,1 gam hn hp gm CuO và Al2O3 nung nóng nkhi phn ng hoàn toàn, thu c 8,3 gam cht rn. Tính khi lng CuO có trong hn hp ban u.Câu 13 (A-08). Cho V lít hn hp khí ( ktc) gm CO và H2 phn ng vi mt lng d hn hp



-


rn gm CuO và Fe3O4 nung nóng. Sau khi các phn ng xy ra hoàn toàn, khi lng hn hp rngim 0,32 gam. Xác nh giá tr ca V.

CHUYÊN 4. I CNG V HÓA HU C

A. PHN LÝ THUYT

I. M U V HÓA HC HU C1. Khái nim v hp cht hu c và hóa hc hu c - Hp cht hu c là hp cht ca cacbon (tr CO, CO2, mui cacbonat«).- Hóa hc hu c là nghành hóa hc nghiên cu các hp cht hu c.2. Phân loi hp cht hu c - Thng chia thành hai loi

+ Hirocacbon+ Dn xut hirocacbon

3. c im chung ca hp cht hu c - c im cu to: Liên kt hóa hc ch yu trong hp cht hu c là liên kt cng hóa tr.- Tính cht vt lý:

+ Nhit nóng chãy, nhit sôi thp.

+ Phn ln không tan trong nc, nhng tan nhiu trong các dung môi hu c.- Tính cht hóa hc:+ Các hp cht hu c thng kém bn vi nhit và d cháy.+ Phn ng hóa hc ca các hp cht hu c thng xãy ra chm và theo nhiu hng khác nhau,nên to ra hn hp nhiu sn phm.4. S lc v phân tích nguyên ta. Phân tích nh tính* Mc ích: Xác nh nguyên t nào có trong hp cht hu c.* Nguyên tc: Chuyn các nguyên t trong hp cht hu c thành các cht vô c n gin ri nhnbit chúng bng các phn ng c trng.

b. Phân tích nh lng* Mc ích: Xác nh thành phn % v khi lng các nguyên t có trong phân t hp cht hu c.* Nguyên tc: Cân chính xác khi lng hp cht hu c, sau ó chuyn nguyên t C CO2, H H2O, N N2, sau ó xác nh chính xác khi lng hoc th tích ca các cht to thành, t ó tính% khi lng các nguyên t.* Biu thc tính toán:

2COC

m .12m = (g)

44; 2H O

H

m .2m = (g)

18; 2N

N

V .28m = (g)

22,4

- Tính c: Cm .100%C =

a; Hm .100

%H =a

; Nm .100%N =

a; %O = 100-%C-%H-%N

II. CÔNG THC PHÂN T HP CHT HU C1. Công thc n gin nhta. nh ngha- Công thc n gin nht là công thc biu th t l ti gin v s nguyên t ca các nguyên ttrong phân t.b. Cách thit lp công thc n gin nht- Thit lp công thc n gin nht ca hp cht hu c CxHyOz là thit lp t l

C OHC H O

m mmx : y : z = n : n : n = : :

12 1 16;

%C %H %Ox : y : z = : :

12 1 16



-


2. Công thc phân ta. nh ngha- Công thc phân t là công thc biu th s lng nguyên t ca mi nguyên t trong phân t.b. Cách thit lp công thc phân t- Có ba cách thit lp công thc phân t* Da vào thành phn % khi lng các nguyên t ( ít dùng) - Cho CTPT CxHyOz: ta có t l

12.x 1.y 16.z= = =

100 %C %H %O

T ó ta có:.%C

x =

12.100;

.%Hy =

1.100;

.%Oz =

16.100

* Da vào công thc n gin nht ( thng dùng) * Tính trc tip theo khi lng sn phm cháy ( ít dùng)

B. HNG DN GII BÀI TPPhn bài tp chng này ch yu là lp CT n gin nht và CTPT. t s công thc sau

yêu cu chúng ta phi nm vn dng trong vic gii bài tp chng này.Cho hp cht X có CT: CxHyOzNt.

* 2 2 2C CO H H O N Nn = n ; n = 2n ; n = 2n ; mO = mX - (mC + mH + mN) OO mn = 16

x : y : z : t = nC : nH : nO : nN.

* AA /B A A /B B

B

Md = M = d * M

Mp

Ví d: t cháy hoàn toàn 2,46 gam cht hu c (A) thu c 5,28 gam CO2, 0,9 gam H2O và224ml N2 (o ktc). T khi hi ca (A) so vi không khí là 4, 24. Xác nh công thc phân t ca(A).

Giit CT n gin nht ca A là CxHyOzNt

2C CO 5.28n = n = = 0.12 (mol)44

;2H H O 0.9n = 2* n = 2* = 0.1(mol)

18;

2N N 0.224n = 2n = 2* = 0.02 (mol)22.4

mO = mA - (mC + mH + mN) = 2.46 ± (0.12*12+0.1*1+0.02*14) = 0.64 (gam)

OO

m 0.64n = = = 0.04 (mol)

16 16

x : y : z : t = nC : nH : nO : nN = 0.12 : 0.1 : 0.04 : 0.02 = 6 : 5 : 2 : 1 CT n gin nht ca A là: C6H5O2N

AA / kk A A /B

Md = M = d * 29 = 123

29p t ó ta suy ra: CT n gin nht chính là CTPT.

CTPT ca A là: C6H5O2N

C. BÀI TP VN DNGCâu 1. Oxi hóa hoàn toàn 0,6 gam hp cht hu c A thu c 0,672 lít CO2 (ktc) và 0,72 gamH2O. Tính % khi lng các nguyên t trong phân t cht A.Câu 2. Oxi hóa hoàn toàn 0,67 gam -caroten ri dn sn phm oxi hóa qua bình 1 ng dd H 2SO4 c, sau ó qua bình 2 ng Ca(OH)2 d. Kt qu cho thy khi lng bình 1 tng 0,63 gam; bình 2có 5 gam kt ta. Tính % khi lng các nguyên t trong phân t -caroten.Câu 3. Tính khi lng mol phân t ca các cht sau:

a. Cht A có t khi hi so vi không khí bng 2,07.b. Th tích hi ca 3,3 gam cht X bng th tích ca 1,76 gam khí oxi (o cùng iu kin).



-


Câu 4. Kt qu phân tích nguyên t cho thy limonen c cu to t hai nguyên t C và H, trongó C chim 88,235% v khi lng. T khi hi ca limonen so vi không khí gn bng 4,69. Lpcông thc phân t ca limonen.Câu 5. t cháy hoàn toàn 0,3 gam cht A (phân t ch cha C, H, O) thu c 0,44 gam khí CO2 và 0,18 gam nc. Th tích hi ca 0,3 gam cht A bng th tích ca 0,16 gam khí oxi (o cùngiu kin). Xác nh công thc phân t ca cht A.Câu 6. Anetol có khi lng mol phân t bng 148 g/mol. Phân tích nguyên t cho thy anetol có%C=81,08%; %H=8,1%, còn li là oxi. Lp công thc n gin nht và công thc phân t caanetol.Câu 7. Hp cht X có % khi lng C, H và O ln lt là 54,54%, 8,1% và 36,36%. Khi lngphân t ca X là 88g/mol. Lp công thc phân t ca X.Câu 8. Hp cht Z có công thc n gin nht là CH3O và có t khi hi so vi hidro là 31. Xácnh công thc phân t ca Z.Câu 9. t cháy hoàn toàn 2,46 gam cht hu c (A) thu c 5,28 gam CO2, 0,9 gam H2O và224ml N2 (o ktc). T khi hi ca (A) so vi không khí là 4, 24. Xác nh công thc phân t ca(A).Câu 10. t cháy hoàn toàn 5,6 lít cht khí hu c, thì thu c 16,8lít CO2 và 13,5 gam H2O. Cáccht khí (o ktc). Lp công thc phân t, bit rng 1 lít khí cht hu c ktc nng 1,875 gam.

Câu 11. t cháy hoàn toàn 0,1 mol hp cht hu c (D) cn va 14,4 gam oxi, thy sinh ra13,2 gam CO2 và 7,2 gam nc.a. Tìm phân t khi cu (D).b. Xác nh công thc phân t ca (D).Câu 12. t a gam cht (X) cn 0,3 mol O2 thu c 0,2 mol CO2, 0,3 mol H2O. Hãy xác nh agam, công thc n gin ca (X)?Câu 13. t cháy hoàn toàn 9,9 gam cht hu c (A) gm 3 nguyên t C, H và Cl. Sn phm tothành cho qua bình ng H2SO4 m c và Ca(OH)2 thì thy khi lng các bình ny tng ln ltlà 3,6 gam và 8,8 gam.a. Tìm công thc nguyên (A).

b. Xác nh CTPT, bit (A) ch cha 2 nguyên t Clo.Câu 14. t cháy hoàn toàn 112 cm3 mt hydrocacbon (A) là cht khí (ktc) ri dn sn phm lnlt qua bình (I) ng H2SO4 m c và bình (II) cha KOH d ngi ta thy khi lng bình (I)tng 0,18 gam và khi lng bình (II) tng 0,44 gam.Xác nh CTPT (A).Câu 15. t cháy hoàn toàn hp cht hu c gm C, H, Cl, sinh ra 112 cm3 CO2 (o ktc) và 0,09gam H2O. Cng t hp cht h c ó cho tác dng AgNO3 thì thu c 1,435 AgCl. Lp CTPTcht hu c. Bit rng t khi hi cht ó so vi He là 21,25.Câu 16. Mt cht hu c có t l khi lng mC : mH : mO = 12 : 2,5 : 4. Bit rng c 0,1 mol chthu c có khi lng 7,4 gam.

a. Lp CTPT cht hu c.b. Vit CTCT các ng phân.Câu 17. t cháy hoàn toàn 1,608 gam Cht (A), thu c 1,272 gam Na2CO3, 0,528gam CO2. LpCTPT (A). Bit rng trong phân t ch cha 2 nguyên t Na.



-


CHUYÊN 5: HIDROCACBON NOA. PHN LÝ THUYT

I. ANKAN1. Khái nim - ng ng - ng phân - Danh phápa. Khái nim- Ankan là hidrocacbon no mch h có CTTQ CnH2n+2 (n�1). Hay còn gi là Parafin- Các cht CH4, C2H6, C3H8 «. CnH2n+2 hp thành dãy ng ng ca ankan.

b. ng phân- T C4H10 tr i có ng phân cu to (ng phân mch C).- Thí d: C5H10 có ba ng phân:CH3-CH2-CH2-CH2CH3; CH3-CH(CH3)-CH2-CH3; CH3-C(CH3)2-CH3 c. Danh pháp- Nm tên các ankan mch không nhánh t C1 C10

- Danh pháp thng.- n - tên ankan tng ng (n- ng vi mch C không phân nhánh)- iso - tên ankan tng ng (iso- C th hai có nhánh -CH 3).- neo - tên ankan tng ng (neo- C th hai có hai nhánh -CH 3).

- Danh pháp quc t: S ch v trí nhánh + tên nhánh + tên mch C chính + anThí d:

1 2 3 4

3 3 2 3CH -CH(CH )-CH -CH (2-metylbutan)

- Bcca nguyên t C trong hirocacbon no c tính bng s liên kt ca nó vi các nguyên t Ckhác.

Thí d:I IV III II I

3 3 2 3 2 3CH -C(CH ) -CH(CH )-CH -CH

2. Tính cht vt lý - T CH4 C4H10 là cht khí.- T C5H12 C17H36 là cht lng.- T C18H38 tr i là cht rn.

3. Tính cht hóa hca. Phn ng th bi halogen (c trng cho hidrocacbon no)- Clo có th th ln lt tng nguyên t H trong phân t metan

CH4 + Cl2 askt��p CH3Cl + HCl

CH3Cl + Cl2 askt��p CH2Cl2 + HCl

CH2Cl2 + Cl2 askt��p CHCl3 + HCl

CHCl3 + Cl2 askt��p CCl4 + HCl

- Các ng ng ca metan cng tham gia phn ng th tng t metanT hí d

- Nhn xét: Nguyên t H liên kt vi nguyên t C bc cao hn d b th hn nguyên t H liên kt vi nguyên t C bc thp hn.b. Phn ng tách.

0t , xtn 2n

©

2 n 2n 2��p 0t , xt

n 2n

2 n' 2n' m 2m

2(n = n' m)��p

- Thí d

3- 2- 3

CH3-CH2-CH2Cl1-clopropan (43%)

CH3-CHCl-CH3 2-clopr opan

as

250C



-


CH3-CH3 0500 C, xt��p CH2=CH2 + H2

- Phn ng oxi hóa.

CnH2n+2 +3n +1

2

O2 nCO2 + nH2O (2H On >

2COn )

4. iu ch:a. Phòng thí nghim:

- CH3COONa + NaOH0CaO, t��p CH4 + Na2CO3

- Al4C3 + 12H2O 3CH4 + 4Al(OH)3 b. Trong công nghip: i t khí thiên nhiên, khí m du và t du m.II. XICLOANKAN1. Khái nim - Danh phápa. Khái nim- Xicloankan là mt loi hirocacbon no mà trong phân t ch gm liên kt n và có mt vòng

khép kín. Có CTTQ là CnH2n (n�3).

- Thí d:

(xiclopropan) (xiclobutan)b. Danh pháp: S ch v trí nhánh + tên nhánh + xicol + tên mch C chính (vòng) + an

- Thí d: (metylxiclopropan)

2. Tính cht hóa hca. Phn ng thb. Phn ng cng m vòng

- Cng H2: Ch có Xiclopropan và xiclobutan- Cng Br 2 và HX (X: Cl, Br): Ch có xicolpropanc. Phn ng tách- Thng ch có xiclohexan và metylxiclohexan.d. Phn ng oxi hóa:

CnH2n +3n

2O2

0t��p nCO2 + nH2O

3. iu ch:- c iu ch t vic chng ct du m. Ngoài ra còn c iu ch t ankan tng ng.


Phn bài tp ankan là phn bài tp c bn, làm nn tng ta gii các bài tp hóa hc saunày. Do vy yêu cu chúng ta cn phi nm chc vn dng khi ta gp các dãy ng ng khác. chng này ch yu ta gii quyt dng bài tp lp công thc phân t ca ankan.CTPT ca ankan là: CnH2n+2. lp CTPT ca ankan ta có th s dng mt trong các cách sau (tùybài ra mà ta s có các cách gii phù hp):* Cách 1: M = 14n + 2. M ta có th tính bng nhiu cách khác nhau tùy vào d kin bài ra.

C4H1

CH4 +

C2H4 + C2H6

C4H8 + H2

t C, xt

-CH3



-


* Cách 2: 2CO

ankan

nn =

n. Lu ý: Công thc này ta có th áp dng cho mi dãy ng ng mà ta s gp

sau này.2 2ankan H O COn = n - n 2 2

2 2

CO CO

ankan H O CO

n n n = =

n n np

* Cách 3: Ta lp t l trên PTHH a ra phng trình bc nht mt n (n ó là n). T ó tínhgiái tr n.* Lu ý: Nu là hn hp hai ankan ng ng k tip ca nhau thì ta quy thành mt ankan có CT là

n 2n 2C H . T ó tính giá tr n .

Ví d 1: t cháy hn hp hai hidrocacbon ng ng k tip nhau ta thu c 11,7g H 2O và 17,6gCO2. Xác nh CTPT ca hai hidrocacbon trên.

Gii

t CTPT ca 2 ankan là n 2n 2C H .

2 2CO H O

17.6 11.7n = = 0.4 (mol); n = 0.65(mol)

44 18!

2 2

2 2

CO CO

ankan H O CO

n n 0.4

n = = = =1.6n n n 0.65 0.4

p

. T ó suy ra CTPT ca hai ankan là: CH4

và C2H

6.

Ví d 2: t cháy hoàn toàn 3,36 lít hn hp khí metan và etan thu c 4,48 lít khí CO2 (ktc).Tính thành phn phn trm v th tích ca mi khí trong hn hp A.

Gii

2hh CO

3.36 4.48n = = 0.15 (mol); n = = 0.2 (mol)

22.4 22.4

t4 2 6CH C Hn = a, n = b

CH4 p CO2 a a

C2H6 p 2CO2 b 2b

Ta có h PT:a + = 0.15 a = 0.1

a + 2b = 0.2 b = 0.05

® ®p¯ ¯

° ° p 4

2 6

0.1%CH = * 100= 66.67 (%)

0.15

%C H =100 - 66.67= 33.33(%)

®±¯±°

C. PHN BÀI TP C BN

Câu 1. Vit công thc cu to các ng phân ankan ng vi công thc phân t C4H10, C5H12 vàC6H14. Gi tên theo danh pháp thng và tên thay th.

Câu 2. Vit CTCT ca các ankan có tên sau:a. pentan, 2-metylbutan, isobutan và 2,2-imetylbutan.b. iso-pentan, neo-pentan, 3-etylpentan, 2,3-imetylpentan.Câu 3. Gi tên các cht sau theo danh pháp thng và danh pháp thay th:a. CH3-CH(CH3)-CH3; b. CH3-(CH2)4-CH3 c. CH3-CH(CH3)-CH2-CH3; d. CH3-C(CH3)2-CH3 Câu 4. Gi tên các cht sau theo danh pháp thay th.a. CH3-CH2-CH2-CH2-CH(CH3)-CH3 b. CH3-CH2-CH(C2H5)-CH2-CH3 c. CH3-CH2-C(CH3)2-CH3 d. CH3-CH(C2H5)-CH2-CH2-CH3 Câu 5. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:



-


a. CH4 + Cl2 ��paskt 1 mol 1 mol

b. C2H6 + Cl2 ��paskt 1 mol 1 mol

c. CH3-CH2-CH3 + Br 2 ��paskt 1 mol 1 mol

d. CH4 + O2 ��p0t

e. CH3COONa + NaOH ��p0CaO, t

f. Al4C3 + H2O p Câu 6. Vit PTHH iu ch các ankan sau t các cht tng ng.Metan, 2-clobutan, iso-propyl clorua.Câu 7 (A-08). Cho iso-pentan tác dng vi Cl2 (askt) theo t l s mol 1 : 1.a. Xác nh s sn phm monoclo ti a thu c.b. Vit PTHH to các sn phm mono clo tng ng ó.Câu 8. Khi clo hóa C5H12 vi t l mol 1:1 thu c mt sn phm th monoclo duy nht.a. Xác nh CTCT và danh pháp IUPAC ca ankan ó.b. Vit PTHH ca phn ng xãy ra.

Câu 9. Khi clo hóa mt ankan có công thc phân t C 6H14, ngi ta ch thu c 2 sn phm thmonoclo.a. Xác nh CTCT và danh pháp IUPAC ca ankan ó.b. Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.Câu 10. Ankan Y mch không nhánh có công thc n gin nht là C2H5.a. Tìm công thc phân t, vit CTCT và gi tên Y.b. Vit PTHH phn ng ca Y vi Clo khi chiu sáng (t l 1:1), ch r sn phm chính.Câu 11. t cháy hoàn toàn 4,48 lít C3H8 (ktc) thu c V lít CO2 (ktc) và m gam nc. Tính mvà V.Câu 12. t cháy hoàn toàn V lít khí C4H10 (ktc). Toàn b sn phm cháy sc vào dung dch nc

vôi trong d thu c 40 gam kt ta.a. Tính V.b. Tính khi lng mui thu c.Câu 13. t cháy hoàn toàn mt hidrocacbon X thu c 8,96 lít khí CO2 (ktc) và 9 gam nc.Xác nh công thc ca X.Câu 14. t cháy hoàn toàn 2,24 lít ankan X (ktc) thu c 6,72 lít khí CO2 (ktc) và m gamnc.a. Tính khi lng mui thu c.b. Xác nh công thc ca X.Câu 15. Khi t cháy hoàn toàn mt ankan A thì th tích Oxi phn ng bng 5/3 ln th tích ca khí

CO2 sinh ra trong cùng iu kin. Xác nh công thc ca ankan A.Câu 16. t cháy hoàn toàn 2,24 lít ankan B (ktc) cn 11,2 lít O2 (ktc).a. Xác nh công thc ca B.b. Tính khi lng CO2 và nc sinh ra.Câu 17. t cháy hoàn toàn 3,36 lít hn hp khí metan và etan thu c 4,48 lít khí CO2 (ktc).Tính thành phn phn trm v th tích ca mi khí trong hn hp A.Câu 18. Xicloankan n vòng X có t khi hi so vi nit bng 2. Lp công thc phân t ca X.Câu 19. Khi t cháy hoàn toàn 3.6 gam ankan X thu c 5.6 lít CO2 (ktc). Xác nh công thcphân t ca X.



-


Câu 20. t cháy hoàn toàn 4,48 lít hn hp gm C2H6 và C3H8 ( ktc) ri cho sn phm cháy iqua bình 1 ng dung dch H2SO4 c, bình 2 ng dung dch nc vôi trong có d thy khi lngbình 1 tng m g, bình 2 tng 22 g.a. Xác nh giá tr ca m.b. Tính % th tích mi khí trong hn hp u.Câu 21. t cháy hoàn toàn m g hn hp gm CH4, C2H6 và C4H10 thu c 3,3g CO2 và 4,5 gH2O. Xác nh giá tr ca m.Câu 22. Mt hn hp 2 ankan k tip có khi lng 24,8 gam có th tích tng ng là 11,2 lít ( ktc). Xác nh CTPT ca 2 ankan.Câu 23. t cháy hn hp hai hidrocacbon ng ng k tip nhau ta thu c 11,7g H2O và 17,6gCO2. Xác nh CTPT ca hai hidrocacbon trên.Câu 24. Khi t cháy hoàn toàn 7,84 lít hn hp khí gm CH4, C2H6, C3H8 (ktc) thu c 16,8 lítkhí CO2 (ktc) và x gam H2O. Xác nh giá tr ca X.Câu 25. t cháy hoàn toàn 11,2 lít hn hp propan và butan (ktc) ri cho tt c sn phm cháythu c vào dung dch NaOH thì thu c 95,4 gam Na2CO3 và 84 gam NaHCO3.a. Tính thành phn % v s mol ca hn hp.b. Tìm th tích dung dch NaOH 0,5 M cn thit dùng trong trng hp trên.Câu 26. t cháy hoàn toàn 0,01 mol ankan (A). Dn toàn b sn phm cháy qua bình Ca(OH)2 d

ngi ta thu c 4 gam kt ta.a. Tìm công thc phân t ca Ankan (A).b. B là ng ng liên tip ca A. B tác dng vi clo (askt) theo t l mol 1:1. Ngi ta thu c 4sn phm. Hãy xác nh CTCT úng ca (B).Câu 27. Mt hn hp gm 2 ankan X và Y là ng ng k tip nhau có khi lng 10,2 gam. tcháy hoàn toàn hn hp cn 36,8 gam O2.a. Tính khi lng CO2 và H2O to thành.b. Tìm CTPT ca 2 ankan.Câu 28. Khi tin hành craking 22,4 lít khí C4H10 (ktc) thu c hn hp A gm CH4, C2H6, C2H4,C3H6, C4H8, H2 và C4H10 d. t cháy hoàn toàn A thu c x gam CO2 và y gam H2O. Xác nh

giá tr ca x và y.Câu 29. Hn hp (X) gm 2 ankan A, B liên tip nhau trong dãy ng ng có X/Hed = 16,6 . Xác

nh CTPT ca A, B và tính % V ca hn hp.Câu 30. Mt ankan có thành phn % các nguyên t: %C = 84,21; %H = 15,79. T khi hi caankan i vi không khí là 3,93. Xác nh CTPT ankan.Câu 31. t cháy hoàn toàn 3,6 g mt ankan A thu c 11g CO2 và 5,4g nc. Khi clo hóa A theot l mol 1:1 to thành dn xut monoclo duy nht. Xác nh CTPT và CTCT ca A.


Câu 1. Hn hp khí X gm 2 hirocacbon A và B là ng ng k tip. t cháy X vi 64 gam O2

(d) ri dn sn phm thu c qua bình ng Ca(OH)2 d thu c 100 gam kt ta. Khí ra khibình có th tích 11,2 lít 0 OC và 0,4 atm. Xác nh công thc phân t ca A và B.Câu 2 (A-2010). t cháy hoàn toàn mt lng hirocacbon X. Hp th toàn b sn phm cháy vàodung dch Ba(OH)2 (d) to ra 29,55 gam kt ta, dung dch sau phn ng có khi lng gim19,35 gam so vi dung dch Ba(OH)2 ban u. Xác nh công thc phân t ca X.Câu 3. t cháy hoàn toàn mt hirocacbon X thu c 0,11 mol CO2 và 0,132 mol H2O. Khi X tácdng vi khí clo (theo t l s mol 1:1) thu c mt sn phm hu c duy nht. Xác nh tên gica X.



-


Câu 4 (B-08). Hirocacbon mch h X trong phân t ch cha liên kt và có hai nguyên t cacbonbc ba trong mt phân t. t cháy hoàn toàn 1 th tích X sinh ra 6 th tích CO2 ( cùng iu kinnhit , áp sut). Cho X tác dng vi Cl2 (theo t l s mol 1:1).a. Xác nh s dn xut monoclo ti a sinh ra.b. Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.Câu 5 (A-08). Khi crackinh hoàn toàn mt th tích ankan X thu c ba th tích hn hp Y (các thtích khí o cùng iu kin nhit và áp sut); t khi ca Y so vi H2 bng 12. Xác nh côngthc phân t ca X.Câu 6 (A-07). Khi brom hoá mt ankan ch thu c mt dn xut monobrom duy nht có t khihi so vi hiro là 75,5. Xác nh tên ca ankan ó.Câu 7. Khi t cháy hoàn toàn hn hp 2 ankan là ng ng k tip thu c 7,84 lít khí CO2 (ktc) và 9,0 gam H2O. Xác nh công thc phân t ca 2 ankan.Câu 8. t cháy hoàn toàn m gam hn hp X gm hai hidrocacbon thuc cùng dãy ng ng cndùng 6.16 lít O2 (kc) và thu c 3.36 lít CO2 (kc). Tính giá tr ca m.

CHUYÊN VI. HIDROCACBON KHÔNG NO - HIDROCACBON THMA. PHN LÝ THUYT

I. ANKEN1. Khái nim - ng phân - Danh phápa. Khái nim:- Anken là hidrocacbon không no mch h có mt ni ôi trong phân t. Có CTTQ là CnH2n (n 2u )- Các cht C2H4, C3H6, C4H8 . . . CnH2n (n�2) hp thành dãy ng ng ca anken.b. ng phân: Có hai loi ng phân- ng phân cu to: (ng phân mch C và ng phân v trí liên kt ôi)Thí d: C4H8 có ba ng phân cu to.CH2=CH-CH2-CH3; CH3-CH=CH-CH3; CH2=C(CH3)-CH3 - ng phân hình hc (cis - trans): Cho anken có CTCT: abC=Ccd. iu kin xut hin ng

phân hình hc là: a � b và c � d.Thí d: CH3-CH=CH-CH3 có hai ng phân hình hc

trans - but-2-en cis - but-2-enc. Danh pháp:- Danh pháp thng: Tên ankan nhng thay uôi an = ilen.+ Ví d: C2H4 (Etilen), C3H6 (propilen)- Danh pháp quc t (tên thay th):

S ch v trí nhánh + tên nhánh + tên mch C chính + s ch v trí liên kt ôi + en+ Ví d:

4 3 2 1

3 3CH -CH = CH -CH (C4H8) But-2-en1 2 3

2 3 3CH = C(CH ) -C H (C4H8) 2 - Metylprop-1-en

2. Tính cht vt lý iu kin thng thì- T C2H4 C4H8 là cht khí.- T C5H10 tr i là cht lng hoc cht rn.3. Tính cht hóa hc

C=C

H

H

CH3

H3

C=C

H3

H

CH3

H



-


a. Phn ng cng ( c trng)

* Cng H2: CnH2n + H2 0Ni, t��p CnH2n+2

CH2=CH-CH3 + H2 0Ni, t��p CH3-CH2-CH3

* Cng Halogen: CnH2n + X2 p CnH2nX2 CH2=CH2 + Br 2 p CH2Br-CH2Br

Phn ng anken tác dng vi Br 2 dùng nhn bit anken (dd Br 2 mt màu)* Cng HX (X: Cl, Br, OH . . .)

Thí d: CH2=CH2 + HOH +H��p CH3-CH2OHCH2=CH2 + HBr ��p CH3-CH2Br

- Các anken có cu to phân t không i xng khi cng HX có th cho hn hp hai sn phm

- Quy tc Maccopnhicop: Trong phn ng cng HX vào liên kt ôi , nguyên t H ( phn mang in dng) ch yu cng vào nguyên t C bc thp hn ( có nhiu H hn), còn nguyên hay

nhóm nguyên t X ( phn mang in âm) cng vào nguyên t C bc cao hn ( ít H hn).b. Phn ng trùng hp:iu kin: Phân t phi có liên kt ôi C=C.

- Ví d:

c. Phn ng oxi hóa:

- Oxi hóa hoàn toàn: CnH2n +3n

2O2

0t��p nCO2 + nH2O (2H On =

2COn )

- Oxi hóa không hoàn toàn: Anken có th làm mt màu dung dch B2 và dung dch thuc tím. Phnng này dùng nhn bit anken và hp cht cha liên kt T .

4. iu ch a. Phòng thí nghim: CnH2n+1OH

02 4H SO , 170 C��p CnH2n + H2O

b. iu ch t ankan: CnH2n+2 0t , p, xt��p CnH2n + H2

II. ANKADIEN1. nh ngha - Phân loi - Danh phápa. nh ngha: Là hidrocacbon không no mch h, trong phân t cha hai liên kt C=C, có CTTQCnH2n-2 (n 3u )- Ví d: CH2=C=CH2, CH2=CH-CH=CH2 . . .b. Phân loi: Có ba loi:- Ankadien có hai liên kt ôi liên tip.- Ankadien có hai liên kt ôi cách nhau bi mt liên kt n (ankadien liên hp).- Ankadien có hai liên kt ôi cách nhau t hai liên kt n tr lên.c. Danh pháp:S ch v trí nhánh + tên nhánh + tên anka mch C chính + s ch v trí liên kt ôi + ien.CH2=CH-CH=CH2 (buta-1,3-ien)2. Tính cht hóa hca. Phn ng cng (H2, X2, HX)

* Cng H2: CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 0Ni, t��p CH3-CH2-CH2-CH3

* Cng brom:

CH3-CH=CH2 + HBr

CH3-CH2-CH2Br (spp)1-brompropan

CH3-CHBr-CH3 (spc)2-br ompr opan

nCH2=CH2 0TH (t , xt)��p ( CH2-CH2 )n

Etilen Polietilen (P.E)



-


Cng 1:2 CH2=CH-CH=CH2 + Br 2 (dd)0-80 C��p CH2=CH-CHBr-CH2Br (spc)

Cng 1:4 CH2=CH-CH=CH2 + Br 2 (dd)040 C��p CH2Br-CH=CH-CH2Br (spc)

Cng ng thi vào hai liên kt ôi

CH2=CH-CH=CH2 + 2Br 2 (dd) ��p CH2Br-CHBr-CHBr-CH2Br * Cng HX

Cng 1:2 CH2=CH-CH=CH2 + HBr 0-80 C��p CH2=CH-CHBr-CH3 (spc)

Cng 1:4 CH2=CH-CH=CH2 + HBr

040 C��pCH2=CH-CH2-CH2Br (spc)b. Phn ng trùng hp:

- VD:Cao su buna

c. Phn ng oxi hóa:- Oxi hóa hoàn toàn

2C4H6 + 11O2 0t��p 8CO2 + 6H2O

- Oxi hóa không hoàn toàn: Tng t nh anken thì ankadien có th làm mt màu dung dch thuctím. Phn ng này dùng nhn bit ankadien.3. iu ch

- c iu ch t ankan tng ng bng phn ng tách H 2.CH3CH2CH2CH3

0xt, t��p CH2=CH-CH=CH2 + 2H2

CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 0xt, t��p CH2=C(CH3)-CH=CH2 + 2H2

III. ANKIN1. Khái nim - ng phân - Danh phápa. Khái nim- Là hidrocacbon không no mch h trong phân t có mt liên kt C C| , có CTTQ là CnH2n-2 (n u 2).- Các cht C2H2, C3H4, C4H6 . . .CnH2n-2 (n u 2) hp thành mt dãy ng ng ca axetilen.b. ng phân

- Ch có ng phân cu to (ng phân mch C và ng phân v trí liên kt C C| ). Ankin không cóng phân hình hc.- Thí d: C4H6 có hai ng phân

CHC-CH2-CH3; CH3-CC-CH3.c. Danh pháp:- Danh pháp thng: Tên gc ankyl + axetilen+ VD: C2H2 (axetilen), CHC-CH3 (metylaxetilen)- Danh pháp thay th:

S ch v trí nhánh + tên nhánh + tên mch C chính + s ch v trí ni 3 + in4 3 2 1

3 2C H - CH -C C H| But-1-in4 3 2 1

3 3- -| But-2-in

2. Tính cht hóa hc:a. Phn ng cng ( 2, X2, X, phn ng ime hóa và trime hóa).- Thí d+ ng 2

+ 2 0

i, t��p 2= 2

2= 2 + 2 0

i, t��p 3- 3 u dùng xúc tác Pd/Pb O3 hoc Pd/BaSO4, ankin ch cng mt phân t 2 to anken

n 2= - = 2 0p, xt, t��p ( 2- = - 2 )n



-


CHCH + H2 0

3Pd/PbCO , t��p CH2=CH2 + Cng X2

CHCH + Br 2 ��p CHBr =CHBr

CHBr=CHBr + Br 2 ��p CHBr 2-CHBr 2 + Cng HX

CHCH + HCl 20

HgCl

150-200 C��p CH2 =CHCl

+ Phn ng ime hóa - trime hóa

2CHCH0xt, t��p CH2=CH-CCH (vinyl axetilen)

3CHCH0600 C

xt��p C6H6

b. Phn ng th bng ion kim loi:- iu kin: Phi có liên kt 3 u mch.R-CCH + AgNO3 + NH3 R-CCAg + NH4NO3 Phn ng này dùng nhn bit Ank-1-inc. Phn ng oxi hóa:- Oxi hóa hoàn toàn:

CnH2n-2 +3n-1

2O2 nCO2 + (n-1)H2O (

2 2CO H O

n n )

- Oxi hóa không hoàn toàn: Tng t nh anken và ankadien, ankin cng có kh nng làm mt màudung dch thuc tím. Phn ng này dùng nhn bit ankin.3. iu ch:a. Phòng thí nghim: CaC2 + 2H2O C2H2 + Ca(OH)2

b. Trong công nghip: 2CH4 01500 C��p C2H2 + 3H2

IV. BENZEN VÀ DÃY NG NG:1. ng ng - ng phân - Danh pháp:a. ng ng: Dãy ng ng ca benzen có CTTQ là CnH2n-6.b. ng phân: ng phân v v trí tng i ca các nhóm ankyl xung quanh vòng benzen (o, m,

p).- Ví d: C8H10

c. Danh pháp: Gi tên theo danh pháp h thng.S ch v trí nhóm ankyl + tên ankyl + benzen.- VD: C6H5CH3 (metylbenzen).2. Tính chât hóa hc:

a. Phn ng th:* Th nguyên t H vòng benzen- Tác dng vi halogen

Cho ankyl benzen phn ng vi brom có bt st thì thu c hn hp sn phm th brom ch yuvào v trí ortho và para.

+ bt Fe

Br

+

C2H5

CH3

CH3

CH3

CH3 CH3

CH3



-


- VD:

o-bromtoluen

p-bromtoluen

- Phn ng gia benzen và ng ng vi axit HNO3 xãy ra tng t nh phn ng vi halogen.- Quy tc th H vòng benzen: Các ankyl benzen d tham gia phn ng th nguyên t H cavòng benzen hn benzen và s th u tiên v trí ortho và para so vi nhóm ankyl.* Th nguyên t H mch chính

- C6H5CH3 + Br 2 0t��p C6H5CH2Br + HBr

b. Phn ng cng:

- Cng H2 và cng Cl2.c. Phn ng oxi hóa:- Oxi hóa không hoàn toàn: Toluen có kh nng làm mt màu dung dch thuc tím còn benzen thìkhông. Phn ng này dùng nhn bit Toluen.- Phn ng oxi hóa hoàn toàn:

CnH2n-6 +3n-3

2O2 nCO2 + (n-3)H2O

V. STIREN:1. Cu to: CTPT: C8H8; CTCT:2. Tính cht hóa hc:

a. Phn ng vi dung dch Br 2. Phn ng này dùng nhn bit stiren.b. Phn ng vi H2.c. Tham gia phn ng trùng hp liên kt ôi C=C.VI. NAPTTALEN:1. Câu to phân t:- CTPT: C10H8. CTCT:2. Tính cht hóa hc:- Tham gia phn ng th và tham gia phn ng cng.


1. Lp CTPT ca ankenCTPT ca anken là: CnH2n. lp CTPT ca anken ta có th s dng mt trong các cách sau (tùybài ra mà ta s có các cách gii phù hp):* Cách 1: M = 14n. M ta có th tính bng nhiu cách khác nhau tùy vào d kin bài ra.

* Cách 2: 2CO

anken

nn =

n.

* Cách 3: Ta lp t l trên PTHH a ra phng trình bc nht mt n (n ó là n). T ó tínhgiái tr n.

CH=CH2

CH3

+ Br 2 bét Fe��p

CH3

-Br + HBr

+ HBr

CH3

Br



-


* Lu ý: Nu là hn hp hai anken ng ng k tip ca nhau thì ta quy thành mt anken có CT là

n 2nC H . T ó tính giá tr n .

2. Lp CTPT ca ankinCTPT ca ankin là: CnH2n-2. lp CTPT ca ankin ta có th s dng mt trong các cách sau (tùybài ra mà ta s có các cách gii phù hp):* Cách 1: M = 14n - 2. M ta có th tính bng nhiu cách khác nhau tùy vào d kin bài ra.

* Cách 2: 2CO

ankin

nn =

n

; 2 2

ankin CO H On = n - n 2 2

2 2

CO CO

ankin CO H O

n n n = =

n n n

p

* Cách 3: Ta lp t l trên PTHH a ra phng trình bc nht mt n (n ó là n). T ó tínhgiái tr n.* Lu ý: Nu là hn hp hai ankin ng ng k tip ca nhau thì ta quy thành mt ankin có CT là

n 2n 2C H . T ó tính giá tr n .

Ví d 1: t cháy hoàn toàn 2,24 lít hidrocacbon X thu c 6,72 lít khí CO2 (các th tích khí co ktc). X tác dng vi AgNO3 trong NH3 sinh ra kt ta Y. Xác nh CTCT ca X.

GiiDo X tác dng vi AgNO3 trong NH3 sinh ra kt ta Y t ó ta có th suy ra X là Ankin. t CTPTca X là: CnH2n-2.

2X CO

2.24 6.72n = = 0.1(mol); n = = 0.3(mol)

22.4 22.4

2CO

ankin

n 0.3 n = = = 3

n 0.1p p CTPT ca X là C3H4. CTCT ca X là: CHC-CH3

Ví d 2: t cháy hoàn toàn 6.72 lít hn hp X gm hai anken là ng ng k tip nhau cn 26.88lít khí oxi. Xác nh công thc ca hai anken.

Giit CTPT ca 2 anken là n 2nC H .

2anken O

6.72 26.88n = = 0.3(mol); n = =1.2 (mol)

22.4 22.4

n 2nC H +3n

2O2 p nCO2 + nH2O

0.3 1.2

p 1.2 = 0.3*3n

2 p n = 2.67. Vy CT ca hai anken là: C2H4 và C3H6.

C. PHN BÀI TP C BN

Câu 1. Vit CTCT các ng phân (cu to) anken ng vi CTPT là C 4H8 và C5H10 và gi tên theotên thay th.Câu 2. Vit CTCT các anken có tên gi sau:a. Butilen, 2-metylbut-2-en, pent-1-en, 2,3-imetylpent-2-en.b. Propilen, hex-1-en, etilen, 2-metylpent-1-en, iso-butilen.Câu 3. Gi tên các anken sau theo danh pháp thay tha. CH2=CH-CH2-CH3, CH2=C(CH3)-CH2-CH3, CH3-C(CH3)=C(CH3)-CH2-CH3.b. CH3-CH=CH-CH(CH3)-CH2-CH3, CH2=CH-CH3, CH2=CH2.Câu 4. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:

a. CH3-CH=CH-CH3 + H2 ��p0Ni, t

b. CH2=CH-CH3 + Br 2 p

c. CH2=C(CH3)-CH3 + HBr p



-


d. CH2=CH-CH2-CH3 + H2O

��pH e. CH3-CH=CH-CH3 + HBr p

f. C2H4 + O2 �� p0t

g. nCH2=CH2 ��p0p, xt, t

h. nCH2=CH-CH3 ��p0p, xt, t

i. nCH2=CHCl ��p0p, xt, t

Câu 5. Vit PTHH iu ch các cht sau i t các cht hu c tng ng.PE, PVC, etilen, propilen, 2-clopropan, ancol etylic.Câu 6 (A-08). Cho các cht sau: CH2=CH-CH2-CH2-CH=CH2, CH2=CH-CH=CH-CH2-CH3, CH3-C(CH3)=CH-CH3, CH2=CH-CH2-CH=CH2. Cht nào có ng phân hình hc. Vit CTCT các ngphân cis-trans ca nó.Câu 7. Vit CTCT các ng phân ankin ng vi CTPT là C 4H6 và C5H8 và gi tên theo tên thay th.Câu 8. Vit CTCT các ankin có tên gi sau:a. Metyl axetilen, etyl metyl axetilen, imetyl axetilen, 3-metylbut-1-in, pent-1-in.b. Hex-2-in, axetilen, 3,4-imetylpent-1-in.Câu 9. Gi tên các anken sau theo danh pháp thay th

a. CH

CH-CH2-CH3, CH

C-CH(CH3)-CH3, CH3-C(CH3)=C(CH3)-CH2-CH3.b. CH3-CC-CH(CH3)-CH2-CH3, CHCH-CH3, CHCH.Câu 10. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:

a. CHC-CH3 + H2 ��p0

Ni, t

b. CHC-CH3 + H2 ��p0

3Pd, PbCO , t c. CHC-CH3 + Br 2 p d. CHCH + HCl p

1 mol 1 mol

e. CHCH + H2O

��p2Hg

f. 2CHCH ��pxt (®imehãa)

g. 3CHCH �� p0600 C, xt (trime hãa)

Câu 11. Vit PTHH iu ch các cht sau t các mono me tng ng.Axetilen, vinyl clorua, benzen, vinyl axetilen.Câu 12. Hoàn thành các chui phn ng sau:a. CH4 � C2H2 � C2H4 � C2H6 � C2H5Cl � C2H4.b. CH4 � C2H2 � C4H4 � C4H6 � polibutadienc. CH4 � C2H2 � C6H6 � C6H5Br d. C2H6 � C2H4 � PEe. CH4 � C2H2 � Vinyl clorua � PVC

Câu 13. Nhn bit các cht sau bng phng pháp hóa hc.a. CH4, C2H4, C2H2 và CO2. b. But-1-in và but-2-inc. Benzen, hex-1-en và toluen d. Benzen, stiren và toluenCâu 14. T CH4 và các hóa cht vô c cn thit khác, hãy vit các PTHH iu ch:Cao su buna, benzen, PE và PVC.Câu 15. Vit CTCT các ng phân benzen ng vi CTPT C8H10 và gi tên các ng phân ó.Câu 16. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:

a. C6H5CH3 + Br 2 ��p0t

b. C6H5CH3 + Br 2 ��p0Fe, t



-


c. C6H5CH3 + HNO3(c) ��p0

2 4H SO (

c), t d. C6H5CH=CH2 + Br 2 p e. C6H5CH=CH2 + HBr p

e. nC6H5CH=CH2 ��p0p, xt, t

Câu 17. t cháy hoàn toàn 3.36 lít hn hp khí etilen và propilen thu c 8.96 lít khí CO2 và mgam nc (các khí u c o ktc).

a. Tính % th tích mi khí trong hn hp u.

b. Tính giá tr m.Câu 18. t cháy hoàn toàn hn hp khí C3H6 và C4H8. Toàn b sn phm cháy thu c dn quabình 1 ng H2SO4 (c), bình 2 ng dung dch nc vôi trong d. Thy khi lng bình 1 tng 9gam, bình 2 tng m gam. Tính giá tr m.Câu 19. t cháy hoàn toàn 2.24 lít hn hp khí propilen và butilen. Toàn b sn phm cháy thuc sc qua bình ng dung dch nc vôi trong d thu c 25 gam kt ta và thy khi lngbình tng lên m gam.

a. Tính th tích mi khí trong hn hp u.b. Tính giá tr m.

Câu 20. Dn t t 3,36 lít hn hp khí etilen và propilen (ktc) vào dung dch brom thy dung dch

b nht màu và không có khí thoát ra. Khi lng dung dch sau phn ng tng 4,9 gam.a. Vit các PTHH và gii thích các hin tng thí nghim trên.b. Tính % theo th tích ca mi khí trong hn hp ban u.Câu 21. Dn t t 4,48 lít hn hp khí etilen và propilen (ktc) vào dung dch brom d thy có 80gam brom phn ng.a. Vit các PTHH và gii thích các hin tng thí nghim trên.b. Tính th tích ca mi khí trong hn hp ban u.Câu 22. t cháy hoàn toàn 0.672 lít hn hp khí etilen và propilen cn 2.688 lít khí oxi. Toàn bsn phm cháy thu c sc vào dung dch nc vôi trong d thu c m gam kt ta.

a. Tính % th tích mi khí trong hn hp u.

b. Tính giá tr m.Câu 23. t cháy hoàn toàn 4.48 lít hn hp hai anken X (ktc) là ng ng k tip ca nhau thuc 11.2 lít khí CO2 (ktc).

a. Xác nh công thc ca hai anken.b. Tính % th tích mi anken trong hn hp ban u.

Câu 24. t cháy hoàn toàn 6.72 lít hn hp X gm hai anken là ng ng k tip nhau cn 26.88lít khí oxi.

a. Xác nh công thc ca hai anken.b. Cho hn hp X qua dung dch brom d, tính khi lng brom ã tham gia phn ng.

Câu 25. Oxi hóa hoàn toàn 0,68 gam ankadien X thu c 1,12 lít CO2 (ktc).a. Tìm công thc phân t ca X.b. Vit CTCT có th có ca X.Câu 26. Cho 4,48 lít hn hp khí gm metan và etilen i qua dung dch brom d, thy dung dch bnht màu và có 1,12 lít khí thoát ra. Các th tích khí o iu kin tiêu chun. Tính % theo th tíchmi khí trong hn hp ban u.Câu 27. Dn 3,36 lít hn hp A gm propin và etilen i vào mt lng d dung dch AgNO3 trongNH3 thy còn 0,84 lít khí thoát ra và có m gam kt ta. Các th tích khí c o iu kin tiêuchun.a. Tính % theo th tích etilen trong A.b. Tính m.



-


Câu 28. Dn 6,72 lít hn hp khí X gm propan, etilen và axetilen qua dung dch brom d, thy còn1,68 lít khí không b hp th. Nu dn 6,72 lít khí X trên qua dung dch AgNO3 trong NH3 thy có24,24 gam kt ta. Các th tích khí o iu kin tiêu chun.a. Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.b. Tính % theo th tích và theo khi lng mi khí trong hn hp ban u.Câu 29. t cháy hoàn toàn 2,24 lít hidrocacbon X thu c 6,72 lít khí CO2 (các th tích khí co ktc). X tác dng vi AgNO3 trong NH3 sinh ra kt ta Y. Xác nh CTCT ca X.Câu 30. Hidrocacbon X là cht lng có t khi hi so vi không khí là 3,17. t cháy hoàn toàn Xthu c CO2 có khi lng bng 4,28 ln khi lng H2O. nhit thng X không làm mtmàu dung dch brom. Khi un nóng X làm mt màu dung dch KMnO4. Tìm CTPT và vit CTCTca X.Câu 31. Cho benzen tác dng vi lng d HNO3 c có xúc tác H2SO4 c iu chnitrobenzen. Tính khi lng nitrobenzen thu c khi dùng 1 tn benzen vi hiu sut 78%.Câu 32. Trùng hp 5,6 lít C2H4 (ktc) nu hiu sut phn ng t 90% thì khi lng polime thuc là bao nhiêu?Câu 33. t cháy hoàn toàn 4,48 lít C3H6 ( ktc) ri cho sn phm cháy i qua bình ng dung dchnc vôi trong có d thy khi lng bình tng m(g). Xác nh giá tr ca m.Câu 34. Hn hp X gm C2H4 và C2H2. Dn 1,12 lít hn hp X i qua bình ng dung dch

AgNO3/NH3 thu c 2,4 g kt ta vàng. Xác nh th tích ca C2H4 và C2H2 o c iu kinchun?Câu 35. t cháy hoàn toàn 4,48 lít hn hp khí C2H4 và C3H6 (ktc) thu c 11,2 lít khí CO2 (ktc).a. Xác nh % theo th tích mi khí trong hn hp u.b. Tính khi lng nc sinh ra.Câu 36. Mt hn hp gm hai anken có th tích 11,2 lít (ktc) k tip nhau trong dãy ng ng.Khi cho hn hp i qua dung dch brom thì thy khi lng bình brom tng lên 15,4 g.a. Xác nh CTPT ca hai anken.b. Tính th tích mi khí trong hn hp ban u.

Câu 37. Cho (A) và (B) là 2 anken ng ng k tip nhau. Cho 13,44 lít (ktc) hn hp 2 anken(A) và (B) qua bình ng dung dch Br 2 thy bình Br 2 tng lên 28 gam.a. Xác nh CTPT ca A, B.b. Cho hn hp 2 anken + HCl thu c 3 sn phm. Hãy cho bit CTCT ca (A) và (B).Câu 38. Dn 4,48 lít hn hp gm C2H4 và C3H4 (ktc) qua bình ng dung dch Br 2 d thy khilng bình tng 6,2 gam. Tính phn trm th tích ca C3H4 trong hn hp.Câu 39. Cho 12,60 gam hn hp 2 anken là ng ng k tip tác dng va vi dung dch Br 2 thu c 44,60 gam hn hp sn phm. Xác nh công thc phân t ca 2 anken.Câu 40. Chia 16,4 gam hn hp gm C2H4 và C3H4 thành 2 phn bng nhau. Phn 1 tác dng va vi dung dch cha 56,0 gam Br 2. Phn 2 cho tác dng ht vi H2 (Ni, t0), ri ly 2 ankan to thành

em t cháy hoàn toàn thì thu c x gam CO2. Tính giá tr ca x.Câu 41. t cháy hoàn toàn 0,2 mol hn hp 2 ankin là ng ng k tip thu c 9,0 gam nc.Xác nh công thc phân t ca 2 ankin.Câu 42. t cháy hoàn toàn hn hp 2 anken thu c 11,2 lít khí CO2 (ktc). Tính th tích khí O2 (ktc) ã tham gia phn ng cháy.Câu 43. t cháy hoàn toàn hn hp 3 anken ri dn sn phm cháy ln lt qua bình 1 ng dungdch H2SO4 c và bình 2 ng dung dch nc vôi trong d, thy khi lng bình 1 tng m gam vàkhi lng bình 2 tng (m + 5,2) gam. Tính giá tr ca m.Câu 44. Khi cho 0,2 mol mt ankin tác dng vi AgNO3 trong dung dch NH3 (d) thu c 29,4gam kt ta. Xác nh công thc phân t ca ankin.



-



Câu 1 (A-07). Ba hirocacbon X, Y, Z k tip nhau trong dãy ng ng, trong ó khi lng phânt Z gp ôi khi lng phân t X. t cháy 0,1 mol cht Y, sn phm khí hp th hoàn toàn vàodung dch Ca(OH)2 d, thu c m gam kt ta. Tính m.Câu 2 (B-2008). t cháy hoàn toàn 1 lít hn hp khí gm C 2H2 và hirocacbon X sinh ra 2 lít khíCO2 và 2 lít hi H2O (các th tích khí và hi o cùng iu kin nhit , áp sut). Xác nh côngthc phân t ca X.

Câu 3 (B-2010). Hn hp khí X gm mt ankan và mt anken. T khi ca X so vi H 2 bng 11,25.t cháy hoàn toàn 4,48 lít X, thu c 6,72 lít CO2 (các th tích khí o ktc). Xác nh côngthc ca ankan và anken.Câu 4 (A-07). Cho 4,48 lít hn hp X (ktc) gm 2 hirocacbon mch h li t t qua bình cha1,4 lít dung dch Br 2 0,5M. Sau khi phn ng xy ra hoàn toàn, s mol Br 2 gim i mt na và khilng bình tng thêm 6,7 gam. Xác nh công thc phân t ca 2 hirocacbon.Câu 5 (B-08). Dn 1,68 lít hn hp khí X gm hai hirocacbon vào bình ng dung dch brom (d).Sau khi phn ng xy ra hoàn toàn, có 4 gam brom ã phn ng và còn li 1,12 lít khí. Nu tcháy hoàn toàn 1,68 lít X thì sinh ra 2,8 lít khí CO2. Xác nh công thc phân t ca haihirocacbon (bit các th tích khí u o ktc).

Câu 6 (A-2010). un nóng hn hp khí X gm 0,02 mol C 2H2 và 0,03 mol H2 trong mt bình kín(xúc tác Ni), thu c hn hp khí Y. Cho Y li t t vào bình nc brom (d), sau khi kt thúc cácphn ng, khi lng bình tng m gam và có 280 ml hn hp khí Z (ktc) thoát ra. T khi ca Z sovi H2 là 10,08. Tính giá tr ca m.Câu 7 (B-09). Hn hp khí X gm H2 và mt anken có kh nng cng HBr cho sn phm hu c duy nht. T khi ca X so vi H2 bng 9,1. un nóng X có xúc tác Ni, sau khi phn ng xy rahoàn toàn, thu c hn hp khí Y không làm mt màu nc brom; t khi ca Y so vi H2 bng13. Xác nh công thc cu to ca anken.Câu 8 (C-09). Hn hp khí X gm H2 và C2H4 có t khi so vi He là 3,75. Dn X qua Ni nungnóng, thu c hn hp khí Y có t khi so vi He là 5. Tính hiu sut ca phn ng hiro hoá.Câu 9 (C-2010). Cho 3,12 gam ankin X phn ng vi 0,1 mol H2 (xúc tác Pd/PbCO3, t

0), thu chn hp Y ch có hai hirocacbon. Xác nh công thc phân t ca X.Câu 10. Hn hp X gm mt olefin M và H2 có khi lng phân t trung bình 10.67 i qua Ni unnóng thu c hn hp khí Y có t khi so vi H2 là 18. Bit M phn ng ht. Xác nh CTPT caM.Câu 11 (C-2010). Cho 3,12 gam ankin X phn ng vi 0,1 mol H2 (xúc tác Pd/PbCO3, t

0), thuc hn hp Y ch có hai hirocacbon. Xác nh công thc phân t ca X.

CHUYÊN VIIDN XUT HALOGEN - ANCOl - PHENOl

A. PHN LÝ THUYTI. DN XUT HALOGEN CA HIDROCACBON1. Khái nim- Khi thay th nguyên t hidro ca phân t hidrocacbon bng nguyên t halogen ta c dn xuthalogen có CTTQ: RCl+ Ví d: CH3Cl, C6H5Cl- Bc ca dn xut halogen: Chính là bc ca nguyên t C liên kt trc tip vi C.+ Ví d: Bc I: CH3CH2Cl (etyl clorua)

Bc II: CH3CHClCH3 (isopropyl clorua)



-


Bc III: (CH3)C-Br (tert - butyl bromua)2. Tính cht hóa hc:a. Phn ng th nguyên t halogen bng nhóm OH:

RX + NaOH0t��p ROH + NaX

CH3CH2Br + NaOH0t��p CH3CH2OH + NaBr

b. Phn ng tách hidro halogenua:

- CH3-CH2Cl + KOH 2 50

C H OH

t��p CH2=CH2 + KCl + H2O

- PTTQ: (i vi dn xut halogen no, n chc, mch h)

CnH2n+1X + KOH 2 50

C H OH

t��p CnH2n + KX + H2O

- Quy tc Zaixep: Nguyên t X tách vi nguyên t H C bc cao hn.II. ANCOL1. nh ngha - Phân loia. nh ngha- Ancol là nhng hp cht hu c trong phân t có nhóm OH liên kt trc tip vi nguyên t C no.Ví d: C2H5OH- Bc ancol là bc ca nguyên t C liên kt trc tip vi nhóm OH.Thí d

CH3-CH2-CH2-CH2OH: ancol bc ICH3-CH2-CH(CH3)-OH: ancol bc IICH3-C(CH3)2-OH: ancol bc III

b. Phân loi- Ancol no, n chc, mch h (CnH2n+1OH): Ví d: CH3OH . . .- Ancol không no, n chc mch h: CH2=CH-CH2OH- Ancol thm n chc: C6H5CH2OH

- Ancol vòng no, n chc: xiclohexanol

- Ancol a chc: CH2OH-CH2OH (etilen glicol), CH2OH-CHOH-CH2OH (glixerol)

2. ng phân - Danh phápa. ng phân: Ch có ng phân cu to (gm ng phân mch C và ng phân v trí nhóm OH).- Thí d C4H10O có 4 ng phân ancol

CH3-CH2-CH2-CH2OH; CH3-CH(CH3)-CH2OHCH3-CH2-CH(CH3)-OH; CH3-C(CH3)2-OH

b. Danh pháp:- Danh pháp thng: Ancol + tên gc ankyl + ic + Ví d: C2H5OH (ancol etylic)- Danh pháp thay th: Tên hidrocacbon tng ng vi mch chính + s ch v trí nhóm OH + ol

+ Ví d:

4 3 2 1

3 3 2 2CH CH(CH )CH CH OH (3-metylbutan-1-ol)3. Tính cht vt lý- Tan nhiu trong nc do to c liên kt H vi nc. tan trong nc gim dn khi s nguyênt C tng lên.4. Tính cht hóa hca. Phn ng th H ca nhóm OH* Tính cht cung ca ancol

2C2H5OH + 2Na 2C2H5ONa + H2* Tính cht c trng ca ancol a chc có hai nhóm OH lin k

-OH



-


- Hòa tan c Cu(OH)2 iu kin thng to thành dung dch màu xanh lam. Phn ng này dùng nhn bit ancol a chc có hai nhóm OH lin k.

2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2 [C3H5(OH)2O]2Cu + 2H2Ob. Phn ng th nhóm OH* Phn ng vi axit vô c

C2H5 - OH + H - Br 0t��p C2H5Br + H2O

* Phn ng vi ancol

2C2H5OH0

2 4H SO , 140 C��p C2H5OC2H5 + H2Oietyl ete

- PTTQ: 2ROH0

2 4H SO , 140 C��p R-O-R + H2Oc. Phn ng tách nc

C2H5OH0

2 4H SO , 170 C��p C2H4 + H2O

- PTTQ: CnH2n+1OH0

2 4H SO , 170 C��p CnH2n + H2Od. Phn ng oxi hóa:- Oxi hóa không hoàn toàn:+ Ancol bc 1 khi b oxi hóa bi CuO/to cho ra sn phm là andehit

RCH2OH + CuO

0t

��p RCHO + Cu + H2O+ Ancol bc hai khi b oxi hóa bi CuO/t o cho ra sn phm là xeton.

R-CH(OH)-R¶ + CuO0t��p R-CO-R¶ + Cu + H 2O

+ Ancol bc III khó b oxi hóa.- Oxi hóa hoàn toàn:

CnH2n+1OH +3n

2O2

0t��p nCO2 + (n+1)H2O

5. iu ch:a. Phng pháp tng hp:

- iu ch t anken tng ng: CnH2n + H2O

02 4H SO , t��p CnH2n+1OH

- iu ch Glixerol i t anken tng ng là CH2=CH-CH3.b. Phng pháp sinh hóa: iu ch C 2H5OH t tinh bt.

(C6H10O5)n 20

+H O

t , xt��p C6H12O6

C6H12O6 enzim��p 2C2H5OH + 2CO2 II. PHENOL1. nh ngha - Phân loi - Danh phápa. nh ngha: Phenol là nhng hp cht hu c trong phân t có nhóm -OH liên kt trc tip vinguyên t C vòng benzen.- Ví d: C6H5OH (phenol) . . .b. Phân loi:- Phenol n chc: Phân t có mt nhóm -OH phenol.- Phenol a chc: Phân t cha hai hay nhiu nhóm -OH phenol.c. Danh pháp: S ch v trí nhóm th + phenol 2. Tính cht hóa hc:a. Phn ng th nguyên t H ca nhóm OH- Tác dng vi kim loi kim

2C6H5OH + 2Na 2C6H5ONa + H2- Tác dng vi dung dch baz

C6H5OH + NaOH C6H5ONa + H2O



-


b. Phn ng th H ca vòng benzen: Tác dng vi dung dch Brom (Phn ng này dùng nhnbit phenol).

C6H5OH + 3Br 2 C6H2Br 3OH + 3HBr 3. iu ch: iu ch phenol ta có s sau:C6H6 C6H5Br C6H5ONa C6H5OH


1. Lp CTPT ca ancol * CT ca ancol no a chc: CnH2n+2-a(OH)a hoc CnH2n+2Oa.* CT ca ancol no n chc: CnH2n+1OH. lp công thc phân t ca ancol chúng ta có th s dng mt trong các cách sau ( ây ta chxét ancol no):* Cách 1: M = 14n + 18 (n chc) hoc M = 14n + 2 + 16a. M ta có th tính bng nhiu cách khácnhau tùy vào d kin bài ra.

* Cách 2: 2CO

ancol

nn =

n. Lu ý: Công thc này ta có th áp dng cho mi dãy ng ng mà ta s gp

sau này.2 2

ancol H O COn = n - n 2 2

2 2

CO CO

ancol H O CO

n n n = =

n n np

* Cách 3: Ta lp t l trên PTHH a ra phng trình bc nht. T ó tính giái tr n.* Lu ý: Nu là hn hp hai ancol ng ng k tip ca nhau thì ta quy thành mt ancol có CT là

n 2n 2 aC H O . T ó tính giá tr n .

Ví d 1: t cháy hoàn toàn mt ancol n chc X thu c 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2O. Xácnh công thc phân t ca X.

Gii

t CTPT ca X là CnH2n+1OH.

2 2CO H O

4.4 3.6n = = 0.1(mol); n = 0.2 (mol)

44 18!

2 2

2 2

CO CO

ancol H O CO

n n 0.1 n = = = =1

n n n 0.2 0.1p

. T ó suy ra CTPT ca ancol là: CH3OH.

2. Bài tp tách nc ca ancol to etei vi phn bài tp này, ancol tách nc to ete thng là ancol no n chc. Do vy ta

ch xét i vi ancol no n chc.2ROH p ROR + H2O

2ancol ete H Om = m + m và2ancol H On = 2n

* Lu ý:

- i vi phn này a s ta vn dng nh lut bo toàn khi lng gii bài tp. - Nu bài cho hn hp nhiu ancol thì ta quy v mt ancol gii và cách gii ta xemnh là mt ancol vi PTHH nh sau

22ROH ROR H Op

Ví d 2: un nóng 12,90 gam hn hp X gm 2 ancol no, n chc, bc 1, là ng ng k tiptrong H2SO4 c 140oC thu c 10,65 gam hn hp Y gm 3 ete (h = 100%). Xác nh côngthc phân t ca hai ancol.

Gii



-


t CT ca hai ancol là 2ROH .

2 2H O ancol ete H O

2.25m = m - m =12. -10.65= 2.25 (gam) n = = 0.125 (mol)

18p

2ancol H O ROH

m 12.9n = 2n = 0.25(mol) M = = = 51.6

n 0.25p

R +17= 51.6 R = 34.6p . Vy công thc phân t hai ancol là: C2H5OH và C3H7OH3. Bài tp v oxi hóa ancol bc 1 và 2

Ta ch xét ancol no n chcCnH2n+1OH + CuO

0t��p CnH2n O + Cu + H2O

O (CuO) ancol andehit hoÆc xeton Cun = n = n = n

C. PHN BÀI TP C BN

Câu 1. Vit CTCT các ng phân ancol ng vi CTPT C3H8O, C4H10O, C5H12O và gi tên theodanh pháp thay th.Câu 2. Vit CTCT các ancol có tên gi sau:a. Ancol iso-propylic, ancol etylic, ancol n-propylic, etanol, propan-1-ol.b. 3-metylbutan-1-ol, 2-metylbutan-2-ol, pentan-1-ol, 2-metylpropan-2-ol.

Câu 3. Gi tên các ancol sau theo danh pháp thay th.a. CH3-CH(OH)-CH2-CH3; CH3-CH2-CH2-CH2OH; CH3-C(CH3)2-CH2-CH(OH)-CH3.b. CH3-CH2-CH(CH3)-OH; CH3OH, CH3-CH=CH-CH(CH3)-CH2OHCâu 4. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:

a. CH3Cl + NaOH0t��p

b. CH3-CH2-CH2Cl + KOH0t��p

c. CH3-CH2-CH2Cl + KOH0

2 5C H OH, t�� p

d. CH3-CHCl-CH2CH3 + NaOH0

2 5C H OH, t�� p Câu 5. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:

a. CH3OH + Na p b. C3H5(OH)3 + Na p c. ROH + HCl p

d. C2H5OH0

2 4 CH SO , 140��p

e. C2H5OH0

2 4 CH SO ,170��p

f. CH3-CH(OH)-CH2-CH3 0

2 4 CH SO , 170��p

g. C2H5OH + CuO0t��p

h. iso-C3H7OH + CuO0t��p

i. n-C3H7OH + CuO0t��p

k. C2H5OH + O2 0t��p

l. CnH2n+1OH + O2 0t��p

Câu 6. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:a. C6H5OH + Na p b. C6H5OH + KOH p c. C6H5OH + Br 2 p

d. C6H5OH + HNO3 (c) 0

2 4H SO (®Æc), t��p Câu 7. Vit PTHH iu ch các cht sau t các cht hu c tng ng:



-


Etanol, etilen, propan-2-ol, propilenCâu 8. Hoàn thành các chui phn ng sau:a. Metan � axetilen � etilen � etanol � axit axeticb. Benzen � brombenzen � natri phenolat � phenol � 2,4,6-tribromphenolCâu 9. Nhn bit các cht sau bng phng pháp hóa hc:a. Etanol, glixerol, nc và benzen.b. Phenol, etanol, glixerol, nc.c. Propan-1,2-iol; propan-1,3-iol.d. Propan-1,2,3-triol; propan-1,3-iol; 2-metylpropan-2-ol.Câu 10. T axetilen, vit PTHH ca các phn ng iu ch: etyl bromua (1); 1,2-ibrometan (2); vinyl clorua (3).Câu 11. T propen và các hóa cht vô c cn thit khác có th iu ch c các cht sau: propan-2-ol (1); propan-1,2-iol (2). Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.Câu 12. T benzen và các hóa cht vô c cn thit khác có th iu ch c các cht sau: 2,4,6-tribromphenol (1); 2,4,6-trinitrophenol (2). Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.Câu 13. Cho 12,2 gam hn hp X gm etanol và propan-1-ol tác dng vi Na d thu c 2,8 lítkhí (ktc).a. Tính thành phn % khi lng ca mi cht trong hn hp ban u.

b. Cho hn hp X qua ng ng CuO un nóng. Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.Câu 14. t cháy hoàn toàn 5,5 gam hn hp X gm hai ancol CH3OH và C2H5OH thu c 4,48lít khí CO2 (ktc) và m gam nc.a. Tính % khi lng mi ancol trong hn hp u.b. Tính giá tr m.c. un nóng hn hp X vi xúc tác H2SO4 c nhit 1400C thu c hn hp 3 ete. VitPTHH ca các phn ng xãy ra.Câu 15. t cháy hoàn toàn 10,6 gam hn hp X gm hai ancol C2H5OH và n-C3H7OH. Toàn bsn phm cháy thu c sc vào bình ng dung dch nc vôi trong d thu c 50 gam kt ta vàkhi lng bình tng lên m gam.

a. Tính khi lng mi ancol trong hn hp ban u.b. Tính giá tr m.c. Cho hn hp X qua ng ng CuO un nóng. Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.Câu 16. Câu . Cho 11 gam hn hp hai ancol no n chc, k tip nhau trong dãy ng ng tácdng ht vi Na d thu c 3,36 lít H2 (ktc).a. Xác nh công thc phân t ca hai ancol.b. Tính % khi lng mi ancol trong hn hp u.Câu 17. t cháy hoàn toàn 0.1 mol mt ancol no, n chc X cn V lít O2 (ktc) thu c 6.72 lítkhí CO2 (ktc) và gam nc.

a. Xác nh công thc phân t ca X.

b. Tính giá tr m.c. Tính V bng các phng pháp khác nhau.Câu 18. t cháy hoàn toàn mt ancol n chc X thu c 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2O. Xácnh công thc phân t ca X.Câu 19. un nóng 15,2 gam hn hp 2 ancol no n chc, là ng ng k tip vi H 2SO4 c 140OC, thu c 12,5 gam hn hp 3 ete (h = 100%).

a. Xác nh công thc ca 2 ancol.b. Tính % khi lng mi ancol trong hn hp u.

Câu 20. Cho 3,7 gam mt ancol no, n chc, mch h tác dng vi Na d thy có 0,56 lít khí thoátra ( ktc). Xác nh công thc phân t ca X.



-


Câu 21. Cho 14 gam hn hp A gm phenol và etanol tác dng vi Na d thu c 2,24 lít khí H2 (ktc).a. Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.b. Tính % mi cht trong hn hp A.c. Cho 14 gam hn hp A tác dng vi dung dch HNO3 () thì thu c bao nhiêu gam axit picric(2,4,6-trinitrophenol).Câu 22. Cho hn hp A gm etanol và phenol tác dng vi Na d thu c 3,36 lít H 2 (ktc). Nucho hn hp trên tác dng vi nc brom va thu c 19,86 gam kt ta trng.a. Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.b. Tính % theo khi lng mi cht có trong hn hp ban u.Câu 23. Cho natri tác dng hoàn toàn vi 18,8 gam hn hp hai ancol no, n chc, mch h ktip trong dãy ng ng sinh ra 5,6 lít khí H2 (ktc).a. Xác nh CTPT ca hai ancol trên.b. Tính khi lng mi ancol trong hn hp ban u.Câu 24. Chia hn hp X gm hai ancol no, n chc, mch h thành hai phn bng nhau. t cháyht phn (1) thu c 5,6 lít CO2 (ktc) và 6,3 g nc. Phn (2) tác dng ht vi natri thì thy thoátra V lít khí (ktc). Xác nh V.Câu 25. t cháy ht hn hp gm hai ancol no, n chc, mch h k tip nhau trong dãy ng

ng thu c 5,6 lít CO2 (ktc) và 6,3 g nc. Xác nh CTPT ca hai ancol.Câu26. Cho 0,1 mol ru X phn ng ht vi Na d thu c 2,24 lít khí H 2(ktc). S nhóm chc -OH ca ru X là bao nhiêu?Câu 27. Chia m gam hn hp hai ancol thành hai phn bng nhau.Phn 1: t cháy hoàn toàn, thu c 2,24 lít khí CO2 (ktc).Phn 2: ehirat hóa hoàn toàn thu c hn hp 2 anken. Nu t cháy ht 2 anken thì thu cbao nhiêu gam nc?Câu 28. Oxi hoá 4,96 gam X là mt ancol (ru) n chc bc 1 (h=100%), ri ly anehit thuc cho tác dng ht vi lng d AgNO3 trong dung dch NH3, thu c 66,96 gam Ag. Xácnh công thc ca X .

Câu 29. Oxi hoá hn hp X gm C2H6O và C4H10O thu c hn hp Y gm 2 anehit. Cho Y tácdng vi dung dch AgNO3 trong NH3 (d) thu c m gam Ag. Cng lng X nh trên, nu chotác dng vi Na d thì thu c 1,12 lít khí H2(ktc). Tính giá tr ca m.Câu 30. t cháy hoàn toàn mt ancol n chc X thu c 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2O. Nu cholng X trên tách nc to ete (h=100%). Tính s gam ete thu c.Câu 31. un nóng 12,90 gam hn hp X gm 2 ancol no, n chc, bc 1, là ng ng k tiptrong H2SO4 c 140oC thu c 10,65 gam hn hp Y gm 3 ete (h = 100%). Xác nh côngthc phân t ca hai ancol.Câu 32. t cháy hoàn toàn m gam hn hp hai ancol n chc A và B thuc cùng mt dãy ngng, ngi ta thu c 70,4 gam CO2 và 39,6 gam H2O. Tính giá tr ca m.

Câu 33. Chia 27,6 gam hn hp 3 ancol n chc thành 2 phn bng nhau. Phn 1 cho tác dng htvi Na, thu c 3,36 lít khí H2 (ktc). Phn 2 tách nc thu c m gam hn hp 6 ete (h=100%).Tính giá tr ca m.Câu 34 (B-2010). t cháy hoàn toàn mt lng hn hp X gm 2 ancol (u no, hai chc, mchh) cn va V lít khí O2, thu c 11,2 lít khí CO2 và 12,6 gam H2O (các th tích khí o ktc).Tính Giá tr ca V.




-


Câu 1 (B-2010). t cháy hoàn toàn mt lng hn hp X gm 2 ancol (u no, a chc, mch h,có cùng s nhóm -OH) cn va V lít khí O2, thu c 11,2 lít khí CO2 va 12,6 gam H2O (các thtích khí o ktc). Tính giá tr ca V.

Câu 2 (C-08). t cháy hoàn toàn mt ru (ancol) a chc, mch h X, thu c H2O và CO2 vi t l s mol tng ng là 3:2. Xác nh công thc phân t ca X.Câu 3 (B-2007). X là ancol (ru) no, mch h. t cháy hoàn toàn 0,05 mol X cn 5,6 gam oxi,thu c hi nc và 6,6 gam CO2. Xác nh công thc ca X.

Câu 4 (B-2010). t cháy hoàn toàn m gam hn hp X gm ba ancol (n chc, thuc cùng dãyng ng), thu c 8,96 lít khí CO2 (ktc) và 11,7 gam H2O. Mt khác, nu un nóng m gam Xvi H2SO4 c thì thu c x gam hn hp các ete. Tính giá tr ca x.

Câu 5 (B-08). un nóng mt ru (ancol) n chc X vi dung dch H2SO4 c trong iu kin

nhit thích hp sinh ra cht hu c Y, t khi hi ca X so vi Y là 1,6428. Xác nh công thcphân t ca X.Câu 6 (A-2010). Oxi hoá ht 2,2 gam hn hp hai ancol n chc thành anehit cn va 4,8 gamCuO. Cho toàn b lng anehit trên tác dng vi lng d dung dch AgNO 3 trong NH3, thu c23,76 gam Ag. Xác nh công thc phân t ca hai ancol.Câu 7 (CA-08). Oxi hoá ancol n chc X bng CuO (un nóng), sinh ra mt sn phm hu c

duy nht là xeton Y (t khi hi ca Y so vi khí hiro bng 29). Xác nh công thc cu to ca X.Câu 8 (B-07). Cho m gam mt ancol (ru) no, n chc qua bình ng CuO (d), nung nóng. Saukhi phn ng hoàn toàn, khi lng cht rn trong bình gim 0,32 gam. Hn hp hi thu c có tkhi so vi hiro là 15,5. Tính giá tr ca m.Câu 9. t cháy hoàn toàn mt ancol n chc X thu c 4,4 gam CO2 và 3,6 gam H2O. Nu cholng X trên tách nc to ete (h=100%) thì s gam ete thu c là bao nhiêu?Câu 10. Cho 15,6 gam hn hp X gm 2 ancol (ru) n chc, k tip nhau trong dãy ng ngtác dng ht vi 9,2 gam Na, thu c 24,5 gam cht rn. Nu cho 15,6 gam X tách nc to ete (h= 100%) thì s gam ete thu c là bao nhiêu?Câu 11 (A-2010). t cháy hoàn toàn m gam hn hp 3 ancol n chc, thuc cùng dãy ng ng,thu c 3,808 lít khí CO2 (ktc) và 5,4 gam H2O. Tính giá tr ca m.Câu 12 (C-2010). Cho 10 ml dung dch ancol etylic 460 phn ng ht vi kim li Na (d), thuc V lít khí H2 (ktc). Bit khi lng riêng ca ancol etylic nguyên cht bng 0,8 g/ml. Tính giátr ca V.

CHUYÊN IV: ANDEHIT - XETON - AXIT CACBOXYLICA. PHN LÝ THUYT

I. ANDEHIT1. nh ngha - Danh phápa. nh ngha: Andehit là nhng hp cht hu c mà phân t có nhóm -CH=O liên kt trc tip vinguyên t C hoc nguyên t H.- Ví d: HCHO, CH3CHO...b. Danh pháp:- Tên thay th ca các andehit no n chc mch h nh sau:Tên hidrocacbon no tng ng vi mch chính + al

Ví d:4 3 2 1

3 3 2CH CH(CH )CH CHO (3-metylbutanal)

- Tên thng ca mt s anehit: Andehit + tên axit tng ng Ví d: HCHO (andehit fomic), CH3CHO (andehit axetic) . . .2. Tính cht hóa hc



-


- Va th hin tính oxi hóa, va th hin tính kha. Tính oxi hóa: Phn ng cng H2 (to thành ancol bc I):

RCHO + H2 0Ni, t��p RCH2OH

b. Tính kh: Tác dng vi các cht oxi hóa

R-CHO + 2AgNO3 + H2O + 3NH3 0t��p R-COONH4 + 2Ag + 2NH4NO3

R-CHO + 2Cu(OH)2 + NaOH0t��p RCOONa + Cu2O + 3H2O

( gch)

Các phn ng trên dùng nhn bit andehit.3. iu ch - iu ch andehit ta i t ancol bng phn ng oxi hóa không hoàn toàn.

CH3CH2OH + CuO0t��p CH3CHO + Cu + H2O

- i t hidrocacbon.

2CH2=CH2 + O2 0xt, t��p 2CH3CHO

II. XETON1. nh ngha- Là nhng hp cht hu c mà phân t có nhóm liên kt trc tip vi hai nguyên t C.

-Ví d: CH3-CO-CH3 (imetyl xeton), CH3-CO-C6H5 (metyl phenyl xeton) . . .2. Tính cht hóa hc- Cng H2 to thành ancol bc II.

R-CO-R¶ + H20

i, t��p RCH(OH)R¶

CH3-CO-CH3 + H2 0Ni, t��p CH3CH(OH)CH3

- Xeton không tham gia phn ng tráng gng.3. iu ch - Oxi hóa không hoàn toàn ancol bc II.

CH3CH(OH)CH3 + CuO0t��p CH3-CO-CH3 + Cu + H2O

- i t hidrocacbon.III. AXIT CACBOXYLIC1. nh ngha - Danh phápa. nh ngha- Là nhng phân t hp cht hu c mà phân t có nhóm -COOH liên kt trc tip vi nguyên t Choc nguyên t H.- Ví d: HCOOH, CH3COOH, . . .b. Danh pháp- Tên thay th ca các axit cacboxylic no, n chc, mch h nh sau:Axit + tên hidrocacbon no tng ng vi mch chính + oic

- Ví d:

5 4 3 2 1

3 3 2 2CH CH(CH )CH CH COOH (Axit-4-metylpentanoic)2. Tính cht vt lý - Axit tan nhiu trong nc do to c liên kt H vi nc và tan gim dn khi s nguyên t Ctng lên.- Nhit sôi cao hn ancol tng ng do liên kt H gia các nguyên t bn hn liên kt H giacác phân t ancol.3. Tính cht hóa hca. Tính axit: Có y tính cht ca mt axit.

CH3COOH + NaOH CH3COONa + H2O2CH3COOH + ZnO (CH3COO)2Zn + H2O

C=O



-


2CH3COOH + CaCO3 (CH3COO)2Ca + CO2 + H2O2CH3COOH + Zn (CH 3COO)2Zn + H2

b. Phn ng th nhóm -OH (phn ng este hóa):

RCOOH + R¶OH+ 0H , t��pn�� RCOOR¶ + H2O

CH3COOH + C2H5OH+ 0H , t��pn�� CH3COOC2H5 + H2O

etyl axetat4. iu ch axit axetica. Lên men gim

C2H5OH + O2 men giÊm��p CH3COOH + H2Ob. Oxi hóa andehit axetic

2CH3CHO + O2 xt��p 2CH3COOHc. Oxi hóa ankand. T metanol

CH3OH + CO0t , xt��p CH3COOH

ây là phng pháp hin i sn xut axit axetic.B. BÀI TP CÓ HNG DN GII

Ví d 1: Câu 1 (C-08). Cho hn hp gm 0,1 mol HCHO và 0,1 mol HCOOH tác dng vi lngd Ag2O (hoc AgNO3) trong dung dch NH3, un nóng. Sau khi các phn ng xy ra hoàn toàn,khi lng Ag to thành là bao nhiêu?

GiiHCHO p 4Ag

0.1 0.4HCOOH p 2Ag

0.1 0.2pmAg = 0.6*108 = 64.8 (gam)Ví d 2: Trung hòa hoàn toàn 10,6 gam hn hp X gm axit axetic và axit fomic cn 200 ml dung

dch NaOH 1M. Tính khi lng mi axit trong hn hp ban u.Gii

nNaOH = 0.2*1 = 0.2 (mol)

t3H OOH H OOHn = x; n = y

H OOH + NaOH p HCOONa + H2Ox x

CH3COOH + NaOH p CH3COONa + H2Oy y

Ta có h PT:

3

HCOOH

CH COOH

m = 46*0.1 = 4.6 (gam)x + y = 0.2 x = 0.1

m = 60*0.1 = 6 (gam)46x + 60y = 10.6 y = 0.1

®® ® ±p p¯ ¯ ¯

±° °°

C. PHN BÀI TP C BN

Câu 1. Vit CTCT ca các andehit có CTPT là C4H8O và gi tên chúng theo tên thay th.Câu 2. Gi tên các andehit sau theo danh pháp thng:HCHO, CH3CHO, CH3CH2CHO, CH2=CHCHO.Câu 3. Gi tên các andehit sau theo danh pháp thay th:HCHO, CH3CHO, CH3CH2CHO, CH3CH(CH3)-CH2-CHO, CH3-CH(CH3)-CH(CH3)-CHO.Câu 4. Vit CTCT các andehit có tên gi sau:a. Andehit acrylic, andehit propionic, andehit axetic, 2-metylbutanal.



-


b. 2,2-imetylbutanal, andehit fomic, 3,4-imetylpentanal, andehit oxalic.Câu 5. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:a. CH3CHO + AgNO3 + NH3 p b. RCHO + AgNO3 + NH3 p

c. CH3CHO + H2 0Ni , t��p

d. RCHO + H2 0Ni , t��p

e. CHCH + H2O2Hg

��p

f. CH2=CH2 + O2 xt��p Câu 5. Vit PTHH iu ch các cht sau t các cht hu c tng ng:Ancol etylic, ancol iso-propylic, ancol n-propylic, andehit axetic, andehit fomic.Câu 6. Vit CTCT, gi tên các axit (theo danh pháp thay th) có CTPT C4H8O2.Câu 7. Gi tên các axit sau theo danh pháp thng:HCOOH, CH3COOH, CH3CH2COOH, CH2=CHCOOH, CH2=C(CH3) COOH, HOOC-COOH.Câu 8. Vit CTCT các andehit có tên gi sau:a. Axit acrylic, axit propionic, axit axetic, axit -2-metylbutanoic.b. Axit - 2,2-imetylbutanoic, axit fomic, axit - 3,4-imetylpentanoic, axit oxalic.Câu 9. Hoàn thành các PTHH ca các phn ng sau:

a. CH3COOH + Na p b. HCOOH + KOH p

c. CH3COOH + C2H5OH0

3 4H SO (®Æc), t C��pn��

d. RCOOH + R ¶OH0

3 4H SO (®Æc), t C��pn��

e. C2H5OH + O2 men giÊm��p Câu 10. Vit PTHH iu ch các cht sau t các cht hu c tng ng:Etyl axetat, axit axetic, axit fomic.Câu 11. Hoàn thành chui phn ng sau:

a. Metan (1)��p metyl clorua (2)��p metanol (3)��p metanal (4)��p axit fomic.

b. Etanol (1)��p andehit axetic (2)��p axit axetic (3)��p etyl axetat.

c. Propen (1)��p propan-2-ol (2)��p axeton.

d. Etilen (1)��p andehit axetic (2)��p axit axetic (3)��p etyl axetat.Câu 12. Nhn bit các cht sau bng phng pháp hóa hc:a. Andehit axetic, axit axetic, glixerol và etanol.b. Axit fomic, andehit axetic, axit axetic, ancol etylicc. Propan-1-ol, propan-1,2-iol, andehit axetic, axit axetic.Câu 13. T metan và các hóa cht vô c cn thit khác có th iu ch c axit fomic và axitaxetic. Vit PTHH ca các phn ng xãy ra.Câu 14. Trung hòa 16,6 gam hn hp axit axetic và axit fomic bng dung dch natri hiroxit thuc 23,2 gam hn hp hai mui. Xác nh thành phn % khi lng mi axit trong hn hp u.

Câu 15 (CA-09). Cho 0,1 mol hn hp X gm hai anehit no, n chc, mch h, k tip nhautrong dãy ng ng tác dng vi lng d dung dch AgNO3 trong NH3, un nóng thu c32,4 gam Ag. Xác nh CTPT ca anehit trong X.

Câu 16. Cho 0,94 g hn hp hai anehit n chc, no, k tip nhau trong dãy ng ng tác dngvi dung dch AgNO3 trong NH3 thu c 3,24 gam Ag.

a. Xác nh CTPT ca hai anehit.

b. Tính % theo khi lng mi andehit trong hn hp u.



-


Câu 17. t cháy hoàn toàn 4,4 gam mt andehit X thu c 4,48 lít khí CO2 (ktc) và 3,6 gamnc. Xác nh CTPT ca X.

Câu 18. Cho hn hp X gm 2 anehit ng ng k tip tác dng ht vi H 2 (Ni, t0), thu c hnhp Y. t cháy hoàn toàn Y thu c 6,6 gam CO2 và 4,5 gam H2O.

a. Xác nh công thc phân t ca 2 anehit trong X.

b. Tính khi lng ca mi andehit trong hn hp X.Câu 19. Trung hòa hoàn toàn 10,6 gam hn hp X gm axit axetic và axit fomic cn 200 ml dung

dch NaOH 1M.a. Tính khi lng mi axit trong hn hp ban u.b. Tính khi lng mui thu c.

Câu 20. trung hoà 8,8 gam mt axit cacboxylic mch không nhánh thuc dãy ng ng ca axitfomic cn 100ml dung dch NaOH 1M. Xác nh công thc cu to và tên gi ca axit ó.

Câu 21. t cháy hoàn toàn 0,1 mol hn hp 2 axit cacboxylic là ng ng k tip thu c 3,36lít CO2 (ktc) và 2,7 gam H2O.

a. Xác nh công thc phân t ca mi axit.b. Tính % theo khi lng mi axit trong hn hp u.

Câu 22 (CA-08). un nóng 6,0 gam CH3COOH vi 6,0 gam C2H5OH (có H2SO4 làm xúc tác,

hiu sut phn ng este hoá bng 50%). Tính khi lng este to thành.Câu 23. Hn hp A gm X, Y là 2 axit no, n chc, mch h, k tip nhau trong dãy ng ng.Cho 10,6 gam hn hp A tác dng ht vi Na thu c 2,24 lít khí H 2 (ktc).

a. Xác nh công thc phân t ca X và Y.b. Tính khi lng mi axit trong hn hp A.

Câu 24. t cháy hoàn toàn 6 gam mt axit X thu c 4,48 lít khí CO2 (ktc) và 3,6 gam H2O. Xácnh công thc phân t ca X.Câu 25. t cháy hoàn toàn 0,88 gam 2 axit là ng phân ca nhau thu c 1,76 gam CO2 và 0,72gam H2O.

a. Xác nh công thc phân t ca 2 axit.

b. Vit CTCT ca 2 axit ó.Câu 26. t cháy hoàn toàn 8,8 gam mt axit no, n chc X cn 11,2 lít khí O2 (ktc). Xác nhcông thc phân t ca axit.Câu 27. Cho 90 gam axit axetic tác dng vi 69 gam ru etylic (H2SO4 xúc tác). Khi phn ng tti cân bng thì 66% lng axit ã chuyn thành ete, khi lng este sinh ra là bao nhiêu gam?Câu 28. Trung hòa hoàn toàn 3 gam mt axit cacboxilic no n chc X cn dùng va 100mldung dch NaOH 0,5M. Tên gi ca X là gì?Câu 29. Cho 1,74gam mt anehit no, n chc phn ng hoàn toàn vi AgNO3/NH3 sinh ra 6,48gam bc kim loi. Xác nh công thc cu to ca anehit.Câu 30. Cho 0,92 gam hn hp gm axetilen và anehit axetic phn ng hoàn toàn vi dung dch

AgNO3 trong NH3 thu c 5,64gam hn hp rn. Xác nh thành phn % các cht trong hn hpu.Câu 31. Cho 10,9 g hn hp gm axit acrylic và axit propionic phn ng hoàn toàn vi Na thoát ra1,68 lít khí (ktc). Nu cho hn hp trên tham gia phn ng cng H 2 hoàn toàn thì khi lng snphm cui cùng là bao nhiêu?Câu 32. Hn hp X có khi lng 10g gm axit axetic và anehit axetic. Cho X tác dng vi lngd dd AgNO3 trong amoniac thy có 21,6g Ag kt ta. trung hòa X cn Vml dd NaOH 0,2M.Giá tr ca V bng bao nhiêu?




-

Câu 1 (C-08). Cho hn hp gm 0,1 mol HCHO và 0,1 mol HCOOH tác dng vi lng d Ag 2O(hoc AgNO3) trong dung dch NH3, un nóng. Sau khi các phn ng xy ra hoàn toàn, khi lngAg to thành là bao nhiêu?Câu 2 (A-08). Cho 3,6 gam anehit n chc X phn ng hoàn toàn vi mt lng d Ag2O (hocAgNO3) trong dung dch NH3 un nóng, thu c m gam Ag. Hoà tan hoàn toàn m gam Ag bngdung dch HNO3 c, sinh ra 2,24 lít NO2 (sn phm kh duy nht, ktc). Xác nh công thc caX.Câu 3 (B-07). Khi oxi hoá 2,2 gam mt anehit n chc thu c 3 gam axit tng ng. Xác nhcông thc ca anehit.Câu 4 (B-08). Cho 3,6 gam axit cacboxylic no, n chc X tác dng hoàn toàn vi 500 ml dungdch gm KOH 0,12M và NaOH 0,12M. Cô cn dung dch thu c 8,28 gam hn hp cht rnkhan. Xác nh công thc phân t ca X.Câu 5 (C-2010). Cho 45 gam axit axetic phn ng vi 69 gam ancol etylic (xúc tác H2SO4 c),un nóng, thu c 41,25 gam etyl axetat. Tính hiu sut ca phn ng este hoá.Câu 6 (C-08). un nóng 6,0 gam CH3COOH vi 6,0 gam C2H5OH (có H2SO4 làm xúc tác, hiusut phn ng este hoá bng 50%). Tính khi lng este to thành.Câu 7 (A-2010). Cho m gam hn hp etanal và propanal phn ng hoàn toàn vi lng d dungdch AgNO3 trong NH3, thu c 43,2 gam kt ta và dung dch cha 17,5 gam mui amoni ca hai

axit hu c. Tính giá tr ca m.Câu 8 (C-09). Hiro hoá hoàn toàn hn hp M gm hai anehit X và Y no, n chc, mchh, k tip nhau trong dãy ng ng (MX < MY), thu c hn hp hai ancol có khi lng ln

hn khi lng M là 1 gam. t cháy hoàn toàn M thu c 30,8 gam CO2. Xác nh công thcvà phn trm khi lng ca X trong hn hp M.Câu 9 (A-08). Cho 3,6 gam anehit n chc X phn ng hoàn toàn vi mt lng d Ag2O (hocAgNO3) trong dung dch NH3 un nóng, thu c m gam Ag. Hoà tan hoàn toàn m gam Ag bngdung dch HNO3 c, sinh ra 2,24 lít NO2 (sn phm kh duy nht, ktc). Xác nh công thc caX.Câu 10 (A-08). Trung hoà 5,48 gam hn hp gm axit axetic, phenol và axit benzoic, cn dùng 600

ml dung dch NaOH 0,1M. Cô cn dung dch sau phn ng, thu c m gam hn hp cht rn khan.Tính giá tr m.Câu 11 (B-07). trung hoà 6,72 gam mt axit cacboxylic Y (no, n chc), cn dùng 200 gamdung dch NaOH 2,24%. Xác nh công thc ca Y.Câu 12 (B-07). t cháy hoàn toàn 0,1 mol mt axit cacboxylic n chc, cn va V lít O2 (ktc), thu c 0,3 mol CO2 và 0,2 mol H2O. Tính giá tr ca V.

Tai Lieu on Tap Hoa 11 Day Du

Documents