1 ภัยพิบัติฝูงชน (crowd or mass gathering disaster) ศ.นพ.สันต์ หัตถีรัตน์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
1
ภยพบตฝงชน(crowd or mass gathering disaster)
ศ.นพ.สนต หตถรตน
คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด
2
เหตการณ 14 ตลาคม 2516
3เหตการณ 6 ตลาคม 2519
4เหตการณ 17-20 พฤษภาคม 2535
5
6
ปจจยส าคญ ภยพบตฝงชน
1. F (Force) = จ านวนคน , แรงผลก/เบยด
2. I (Incitement) = สงยวย
3. S (Space) = พนท
4. T (Time) = ระยะเวลา
7
บาดเจบจากภยพบตฝงชน
1. การอด/เหยยบกนตาย (human stampede)
compressive asphyxia, crush injury ทอกและทอง
- acute severe venous hypertension : asystole ชก สบสน ตาถลน / บอด / เลอดออก จ าเลอดทหนาและอก
- ซโครงหก อกรวน ปอดช า หวใจช า ตบ/มามแตก กระดกหก กลามเนอสลาย ไตวาย...
8
กรณ “ตากใบ” 25 ตลาคม 2547
9
ค าสงศาลจงหวดสงขลา 29 พฤษภาคม 2552คดหมายเลขแดง เลขท ช. 8/2552
กรณ “ตากใบ” ทคนไทย 78 คนตายขณะอยในความควบคม ของเจาพนกงานไปสงยงคายองคยทธบรหาร 25 ต.ค. 2547
“เหตและพฤตการณทตาย คอ ผตายทง 78 คน ขาดอากาศหายใจ ในระหวางอยในความควบคมของ เจาพนกงาน ซงปฏบตราชการตามหนาท”
10
11
บาดเจบจากภยพบตฝงชน
2. การกอความไมสงบและการจลาจล (civil unrest & riots)
- บาดเจบจาก มด ไม ปน ระเบด แกสน าตา ฯลฯ
- บาดเจบจากอบตเหตจราจร ฯลฯ
* คนทอยรวมกนเปนจ านวนมาก จะคดเหนและกระท าการ ไปในทศทางเดยวกน (group cohesionmob mentality)
12
การฆาหมในมสยดอลฟรกอน เมอ 8 มถนายนนมใชครงแรก การตายหมของคนมสลมครงแรกเกดขนทมสยดกรอ เซะ เม อ 28 กนยายน 2547 คร งน นมคนมสลมตาย 32 คน ฝายเจาหนาทตาย 3
13
กมขอสงสยและค าถามวาโจรกอการรายทนบถอ ศาสนาอสลามนน จะเปนผท าเพอสรางสถานการณ
ค าตอบจากผเชยวชาญทางศาสนาอสลามท าใหทราบวา คนมสลมไมท าเปนอนขาด
14
ในศาสนาอสลาม เขาถอวามสยด คอบานของอลเลาะฮ หรอบานของพระเจา เมอเขาไปอยในมสยด จะรสกมความปลอดภยทสด และปลอดภยมากกวาทใดๆ แมแตในบานของตน ในหองละหมาดของมสยดจะไมมการพดคยเรองใดๆ นอกจากพธกรรมทางศาสนา ถาประชมกตองออกมาประชมนอกหองละหมาด ไมมการเสรฟน าชาเครองดมใดๆ ในหองละหมาด
15
16
ปวยจากภยพบตฝงชน
1. หนามดเปนลม
2. เหนอยลา/หมดแรง
3. ปวยเพราะรอน : บวม ตะคว ชกเกรง เปนลม หมดแรง สมองเสย (heat stroke)
4. โรคเดมก าเรบ
5. พษสรา/ยาเสพตด
17
การปองกน
การทคนจ านวนมากจะมารวมตวกน ยอมรลวงหนาจงควรปองกนโดย1. ก าจดหรอบรรเทาสาเหต ถาท าได2. ลดปจจยเสยงตอภยพบต
F ลดจ านวน จดระเบยบ.... I ลดสงยวย - ขาวลอ/ปลอย.... S เพมพนท จดระเบยบ.... T ลด/แบง เวลา
3. แกจดออนทท าใหเกดภยพบต
18
จดออนทท าใหเกดภยพบตฝงชน
1. ไมมกฎหมาย/กฎระเบยบ ส าหรบการชมนมแบบตางๆ
2. ไมมการประสานงานกนระหวางฝายตางๆ ทเกยวของ
3. ไมไดเตรยมบคลากรและวสดอปกรณส าหรบการสภยพบตฝงชนแบบตางๆ
4. ไมมการวางแผนและซอมแผนรวมกน เพอปองกน และบรรเทาภาวะภยพบต
5. คาดการณผดพลาด
19
บางประเทศ จะใหม
• แพทยฉกเฉน 1-2 คนตอฝงชน 50,000 คน
• พยาบาล/เวชกรฉกเฉนระดบสง 1-2 คนตอฝงชน 10,000 คน
• เวชกรฉกเฉนระดบตน/กลาง 1-2 คนตอฝงชน 1,000 คน
โดยประจ าอยในต าแหนงทจะเดนไปถงไดใน 5 นาท
และมเสาธงสงๆ แสดงต าแหนงไวชดเจน
และมรถเลกๆ (ตวถงแคบ) ทสามารถน าผปวยฝาฝงชน
ไปสทรกษาพยาบาลสนามได
20
ขอบคณท ตงใจฟง ถาม / แสดงความคดเหน