Table of Contents - WordPress.com · 2017. 5. 13. · Ruby en büyük patlamasını Ruby on Rails framework'ü ile yaptı. Danimarkalı yazılımcı @dhh'in (David Heinemeier Hansson)

1.1

1.2

1.3

1.3.1

1.3.2

1.3.3

1.3.4

1.4

1.4.1

1.4.2

1.4.3

1.4.4

1.4.5

1.5

1.5.1

1.5.2

1.5.3

1.5.4

1.6

1.6.1

1.6.2

1.6.3

1.6.4

1.6.5

1.6.6

1.6.7

1.6.8

1.7

1.7.1

1.7.2

1.7.3

1.7.4

TableofContentsGiriş

İnceleme

Bölüm1

RubyHakkında

Kurulum

İnteraktifKullanım

RubyKomutuveParametreleri

Bölüm2

Syntax(SözDizimi)veRezerveKelimeler

Değişkenler

ÖnTanımlıvePseudo(GerçekOlmayan)Değişkenler

Operatörler

GlobalConstants(GenelSabitler)

Bölüm3

Methods(Fonksiyonlar)

Blocks(Bloklar)

ProcveLambda

ConditionalStatements(Koşullar)

Bölüm4

Object

Number

String

Array

Hash

Symbol

Class

Module

Bölüm5

EnumerationveIteration

Ranges

FileSystemveIO(DosyaSistemi)

ExceptionHandling

2

1.7.5

1.8

1.8.1

1.8.2

1.8.3

1.8.4

1.8.5

1.8.6

1.8.7

1.9

1.10

1.10.1

1.10.2

1.10.3

1.10.4

1.11

KernelModülü

Bölüm6

MonkeyPatching

RegularExpressions

TimeveDateNesneleri

RubyPaketleri:RubyGems

PaketYöneticisi:Bundler

KomutSatırı(Command-Line)Kullanımı

MetaProgramming

KodYazmaTarzı(StyleGuide)

GerçekHayatRubyÖrnekleri

NedenRuby?

RubyveTDD/BDD/CI

KendiRubygem'imiziyapalım!

SinatraveWeb

YazarHakkında

3

Ruby101Kitabı

ÖnsözKitapyazmakhephayalinikurduğumbirşeydi.Hemkendiişimeyarayacakhemdebaşkalarınınişinigörecekbirkitapolmalıydı.Aslındabirseneöncebuişesoyundumamabirtürlüfırsatbulamadım.

Kafamdakabacaplanlaryaptımhepamasonnoktayıbirtürlükoyamadım.Gitbook.iobukonudaçokişimeyaradı.HembenifişekledihemdeGitHubilekolayentegreolmasıkendimiorganizeetmemaçısındançokrahatoldu.

HepO'Reilly'ninPocketyanicepkitaplarınabayılmışımdır.Hemboyutitibariylehemdeiçerikanlamında.Sürekliyanınızdataşıyabileceğiniz,içindekonusuylailgiliherşeyinkompakbirşekildebulunduğukaynak.

Amacım,bukitaplartadında,herzamanyanınızdabulunabilecek,tabiricaizsebaşucukitabıhazırlamak.

Kitabıhazırlarkenençokzorlandığımkısımİngilizce'denanlamlıTürkçemetinlerçıkartmakoldu.Bazışeyleriİngilizceolarakifadeetmekçokkolay,fakatbazıdurumlardatamTürkçeanlamlıkarşılıkbulmakgerçektenzoroluyor.

PrensipolarakDeveloper(YazılımGeliştirenKişi)deneninsanındefaultolarakİngilizcebilmesigerektiğineinanıyorum.Neden?Örneğinmilyonlarcaaçık-kaynakprojeninbulunduğuGitHub'daherkesİngilizcekonuşuyor.

Takıldığınızbirkonuda,GitHub'dayorumlarıokumanızgerekecek.Hattabazensizbirşeysoracaksınız.Issue'larabakacaksınız,PullRequestyapacaksınız.Gördüğünüzgibibircümledeikitaneİngilizceterim.Bunlarevrensel.Bilmemizgerekiyoryoksaçuvallarız:)

Özelliklepekçokşeyiolduğugibiİngilizceolarakkullanmakistedim.TabiikiTürkçeanlamınıdayazdımfakat,genelolarakkullandığımterminolojiRubyveyazılımgeliştirmeterminolojisi.

ÖrneğinConstantdediğimdebununneanlamageldiğinianlamışolmanızgerekiyor.YadaInstancedediğimde,bununsınıftanoluşturulmuşbirnesneolduğunuanlamanızgerekiyor.

Yazılımdünyasıneyazıkkiİngilizcevetümkaynaklardaİngilizce.Bubakımdanorijinalkelimeleriveterminolojiyiöğrenmemiz,bilmemizşart:)

Giriş

4

https://www.gitbook.io/book/vigo/ruby-101/activity

http://gitbook.io

http://github.com

http://www.oreilly.com/

LisansMevzusuPrensipolarak,GitHub'aPublicolarakkoyduğumherşey,herkestarafındanhertürlüşekildekullanılabilir.BencePublicolaraksürülenbirşey(kibeneskiAmiga'cıPublicDomain'cibiriyim)herkesintepetepekullanabilmesiamaçlıolmalıdır.

Hertürlülisansolayınakarşıyım.Eğerbirtürlisanslamayapacaksanızkendinizesaklayın:)

Bukitapananızınaksütügibihepinizehelalolsun.Umarımişinizeyarar!

Kitabıonlineolarakokumakiçin:

https://vigo.gitbooks.io/ruby-101/content/

TamamlanmaDurumu(%78)

Bölüm1(%94)

RubyHakkındaKurulumİnteraktifKullanımRubyKomutuveParametreleri(%98)

Bölüm2(%100)

Syntax(SözDizimi)veRezerveKelimelerDeğişkenlerÖnTanımlıvePseudo(GerçekOlmayan)DeğişkenlerOperatörlerGlobalConstants(GenelSabitler)

Bölüm3(%100)

Methods(Fonksiyonlar)Blocks(Bloklar)ProcveLambdaConditionalStatements(Koşullar)

Bölüm4(%100)

ObjectNumberStringArray

Giriş

5

https://vigo.gitbooks.io/ruby-101/content/

HashSymbolClassveModule

Bölüm5(%58)

EnumerationveIterationRangesFileSystemveIO(DosyaSistemi)(%90)ExceptionHandling(--)KernelModülü(--)

Bölüm6(%50)

MonkeyPatchingRegularExpressions(--)TimeveDateNesneleri(%50)RubyPaketleri:RubyGemsPaketYöneticisi:Bundler(--)KomutSatırı(Command-Line)Kullanımı(--)MetaProgramming

KodYazmaTarzı(StyleGuide)(%98)

DeğişkenTanımlamalarıBlokTanımlamalarıSyntaxTanımlamalarıSemantikTanımlamalarYanlışveDoğruKullanımlarİsimlendirmeler

GerçekHayatRubyÖrnekleri(%25)

NedenRuby?RubyveTDD/BDD/CI(--)KendiRubygem'imiziyapalım!(--)SinatraveWeb(--)

Giriş

6

İncelemeBukısımaTechnicalReviewgelecek...

İnceleme

7

Bölüm1BubölümdeRuby'ninkısacatarihçesinebakacağız.BunaekolarakfarklıişletimsistemlerindeRubykurulumunakısacadeğineceğiz.EğerOSXyadaLinuxtüreviişletimsistemikullanıyorsanızişinizkolay:)

WindowskullanıcılarıiçinözelbirInstallervar.

BubölümdesonolarakdaIRBvekomutsatırıüzerindenRubyçalıştırmayıgöreceğiz.

RubyHakkındaKurulumİnteraktifKullanımRubyKomutuveParametreleri

Bölüm1

8

RubyHakkında1990'lıyıllarınortalarında(1995)Yukuhiro"Matz"MatsumototarafındangeliştirilenRuby,günümüzdeençokkullanılanaçık-kaynakyazılımlarınbaşındageliyor.

Üretkenlik(azkod,çokiş)vebasitliğeodaklı,dinamik,açık-kaynakprogramlamadili.Okumasıveyazmasıkolay,anlaşılabilirnitelikte!

Dilinenbüyükesinkaynaklarıtabiikiyinevarolandiller.Bunlar;Perl,Smalltalk,Eiffel,AdaveLispdilleri.

İlkkararlı(stable)sürümü1995'deyayınlananRuby'ningeliştiricilerintamanlamıyladikkatiniçekmesi2006yılınakadarsürdü.Kezailkversiyonlarıgerçektençokyavaşvesıkıntılıydı.

RubyenbüyükpatlamasınıRubyonRailsframework'üileyaptı.Danimarkalıyazılımcı@dhh'in(DavidHeinemeierHansson)yayınladığıbuframeworkneyazıkkiRubydilininönünebilegeçti.

Kitabıyazdığımanitibariyle(13Temmuz2014,Pazar)Ruby'ninensonsürümü2.1.2(Stabilsürüm)

Güncelleme:Rubyversiyon2.1.3oldu.(26Ekim2014,Pazar)Güncelleme:Rubyversiyon2.1.5oldu.(6Aralık2014,Pazar)Güncelleme:Rubyversiyon2.2.0oldu.(25Aralık2014)Güncelleme:Rubyversiyon2.2.1oldu.(3Mart2015)Güncelleme:Rubyversiyon2.2.2oldu.(1Mayıs2015)Güncelleme:Rubyversiyon2.3.0oldu.(24Aralık2015)

Ruby'ninenönemliözelliğiherşeyinbirnesneyaniObjectolmasıdır.Nesneyibirtürpaket/kutugibidüşünebilirsiniz.Doğalolarak,Objectyaninesneolanbirşeyin,action'ları/method'larıdaolur.

Ruby'ninyaratıcısıMatzşöyledemiş:

Perldilindendahagüçlü,Pythondilindendahaobject-orientedbirscriptdiliolmasınıistedim.

Pekçokprogramlamadilindesayılarprimitive(ilkel/basit)tiplerdir,nesnedeğildirler.HalbukiRuby'desayılardahilherşeynesnedir.Yanisayınınmethod'larıvardır:)

Örnek

RubyHakkında

9

https://github.com/ruby/ruby

http://rubyonrails.org/

http://twitter.com/dhh

https://www.ruby-lang.org/en/about/

classNumeric

deftopla(x)

self.+(x)

end

end

5.topla(6)#=>11

5.topla(16)#=>21

Sayılara(yaniNumerictipine)topladiyebirmethodekledik...

BlockveMixiniseRuby'ninyineöneçıkanözelliklerindendir.Blockdenenşeyaslındaclosure'dur.Herhangibirmethod'ablocktakılabilir:

search_engines=%w[GoogleYahooMSN].mapdo|engine|

"http://www."+engine.downcase+".com"

end

search_engines#=>["http://www.google.com","http://www.yahoo.com","http://www.msn.

com"]

Buörnekte%wstring'iboşluklarındanayırarakbirarray(dizi)formatınaçeviri.Yanisonuçta%w[GoogleYahooMSN]dediğimizdeelimize["Google","Yahoo","MSN"]dizisigelir.mapmetodubizebudizidenbirEnumaratordönecektirvedo/endkısmıisebizimblockkısmımızdır.Bukonudadahaaçıklayıcıbilgiyi3.bölümdekiBloklarbaşlığıaltındabulacaksınız.

Ruby'debirClass(sınıf)sadecetekbirsınıftantüreyebilir.YaniAclass'ıB'dentüreramaaynıandahemB'denhemC'dentüreyemez.BuPython'damümkünolanbirşeydir.Ruby'deisebununüstesindengelmekiçinclass'larModule'lerikullanır.BirClassNtaneModuleiçerebilir,iştebutürnesnelereMixindenir:

classMyArray

includeEnumerable

end

OrtakkullanılacakmetodlarıyadadeğişkenleriayrıbirModuleolaraktasarlayıp,gerektiğiyerdeincludeederekClass+ModulekarışımındanoluşanMixin'lerortayaçıkar.

DiğerdillerdekigibiExceptionHandling,GarbageCollectorözelliklerininyanısıra,C-Extension'ıyazmakdiğerdilleregöredahakolaydır.İşletimsistemindenbağımsızthreadingimkanısunmaktadır.PekçokişletimsistemindeRubykullanmakmümkündür:Linux/Unix/MacOSX/Windows/DOS/BeOS/OS/2gibi...

Ruby'dentüremişfarklıRubyuygulamalarıdavar:

JRuby,Rubinius,MacRuby,mruby,IronRuby,MagLev,Cardinal

RubyHakkında

10

http://en.wikipedia.org/wiki/Closure_%28computer_programming%29

http://jruby.org/

http://rubini.us/

http://www.macruby.org/

http://www.mruby.org/

http://www.ironruby.net/

http://ruby.gemstone.com/

https://github.com/parrot/cardinal

Sonolarak,TestDrivenDevelopmentyanitest'leyürüyengeliştirmementalitesinineniyioturduğunudüşündüğümdillerdenbiriRuby'dir.Çokgüzeltestkütüphanelerivarvenasılkullanabileceğimizedairtonlarcablog/videositesidemevcut!

Rubyileprogramlamakeğlencelidir!

diyorMatz,haydiohaldebizdebueğlenceyekatılalım:)

RubyHakkında

11

Kurulum

OSXEğerMacOSXkullanıyorsanızilketaptahiçbirşeyeihtiyacınızyok,çünküMacOSX'deRubyhazırkuruluolarakgeliyor.

OSXMavericks(10.9.4)Rubysürümü:ruby2.1.0p0(2013-12-25revision44422)[x86_64-darwin13.0]

LinuxDebianveUbuntukullananokuyucularımız

sudoapt-getinstallruby#yada

sudoaptitudeinstallruby

CentOS,Fedora,yadaRedHatkullananlar:

sudoyuminstallruby

Gentookullananlar;

sudoemergedev-lang/ruby

KaynaktanKurulumRuby'ninsitesindentardosyasınıindirip;

./configure

make

sudomakeinstall

şeklindedekurulumyapabilirsiniz.

Windows

Kurulum

12

http://debian.org

http://ubuntu.com

https://www.centos.org/

http://fedoraproject.org/

http://www.redhat.com/

http://www.gentoo.org/

https://www.ruby-lang.org/en/downloads/

BusitedenözelWindowsiçinhazırlanmışRubykurulumpaketiniindiripklasik"next">"next"diyerekkurulumyapabilirsiniz.

RubyVersiyonYöneticileriBazen,kullandığınızhazırkütüphanelerindestekledikleriRubyversiyonlarındakikısıtlamalaryadakişiseltercihinizgibi,farklınedenlerlebirdenfazlaRubysürümüileçalışmakisteyebilirsiniz.Projelerinizdenbiri,örneğinruby1.9.3kullanırken,diğerbirprojenizruby2.1.0kullanıyorolabilir.BuanlardakullandığınızRubyversiyonunukolaycadeğiştirmek,aslındaaktiveetmekdediyebiliriz,için2adetpopülerversiyonyöneticisibulunmaktadır.

Rbenv

Rbenvmeşhur37Signals'ın.AslındaoradaçalışanSamStephensontarafındangeliştirilmişbiraraç.

EğerOSXveHomebrewkullanıyorsanızkurulumçokkolay:

brewinstallrbenvruby-build

Eğerfarklıbirişletimsistemikullanıyorsanız(Linux/Unixtabanlı)

gitclonehttps://github.com/sstephenson/rbenv.git~/.rbenv

#sonraPATH'eekleyin

exportPATH="$HOME/.rbenv/bin:$PATH"

#açılışabunudaekleyin

#hangisinikullanıyorsanız(.bashrc,.profileyada.bash_profile)

eval"$(rbenvinit-)"

KurulumdansonraistediğiniRubyversiyonuiçin;

#kurulabilecekversiyonlarıgöster

rbenvinstall-l

#ruby2.3.0'ıkuralım

rbenvinstall2.3.0

KurulanRuby'yi

SistemgenelinderbenvglobalSadecebulunduğumuzdiziniçinde(UygulamayaÖzel)rbenvlocalAnlık,sadeceShell'derbenvshell

Kurulum

13

http://rubyinstaller.org/

https://github.com/sstephenson/rbenv

http://37signals.com/

https://github.com/sstephenson

http://brew.sh

aktiveetmeopsiyonlarımızvar.Örneğinprojedizininiçine.ruby-versiondosyasıkoyarveiçinedehangiversiyonukullandığımızıyazarsakodizinegeçtiğimizanRubyversiyonudeğişir.

YaniAprojesindeversiyon2.1.1,Bprojesindeversion1.9.3kullanmakiçin;

cd~/projelerim/A/

echo"1.9.3">.ruby-version

cd~/projelerim/B/

echo"2.1.1">.ruby-version

#bakalımhangiversiyonuaktiveetmişiz?

rbenvversion

RVM

AdındandaanlaşılacağıgibiRubyVersionManageryaniRVMdeaynıRbenvgibiRubyversiyonlarınıkolayyönetmeyisağlıyor.RubydünyasındanRbenv'cilerveRVM'cilerolarakikikanatolduğunusöyleyebilirim.

Kurulumudazordeğil:

gpg--keyserverhkp://keys.gnupg.net--recv-keysD39DC0E3

\curl-sSLhttps://get.rvm.io|bash-sstable

Rbenv'denenbüyükfarklığıGemSetyaniprojebazlıRubypaketiyönetimiözelliği.

BenRbenv'ciolduğumiçinRVMkullanmıyorum.ÖzellikleyenibaşlayanlariçinRVM'iöneriyorum,Rbenv'egöredahakolaykurulumuvekullanımıvar.

Kurulum

14

https://rvm.io/

İnteraktifKullanımRuby'nin(vebenzerdillerin)ençokhoşumagidenözelliğiİnteraktifShellözelliğiolmasıdır.AynıeskidenCommodore64günlerindekigibi,shell'iaçıpRubyyazmayabaşlayabiliriz.

GenelolarakbuinteraktifkullanımREPLolarakgeçer.REPLaslındaReadEvaluatePrintLoop'unbaşharfleridir.Yani,kullanıcıdanbirinput(Read)gelir,bugirdiçalıştırılır(Evaluate),sonuçekranayazdırılır(Print)vesonolarakbaşadönerveyineinputbekler(Loop).

REPLolayı,PythonvePHP'dedevar.

IRBRubykurulumuileberabergelir.YapmanızgerekenTerminal'iaçıpirbyazıpenterabasmak.

irb

irb(main):001:0>print"MerhabaDünya"

MerhabaDünya=>nil

irb(main):002:0>

Örnekleriyaparkençoksıkkullanacağızbukomutu.Keza,dahadageliştirilmişbirversiyonolanprygem'inidegöreceğizilerleyenbölümlerde.

ShellShebangdediğimizyöntemliLinux/UnixtabanlıişletimsistemlerindeRubydosyalarınıaynıbiruygulamaçalıştırırgibikullanabilirsiniz.

test.rbdosyasıolduğunudüşünün;budosya

#!/usr/bin/envruby

puts"Merhabadünya"

şeklindeolsun.Budosyayıçalıştırmakiçinya

rubytest.rb

yada,dosyanınExecuteflag'iniaktifhalegetirerek


15

chmod+xtest.rb

./test.rb

çalıştırabilirsiniz.EğerExecuteflag'iniaktifhalegetirmezisenizişletimsistemisizeaşağıdakigibibirhatadönecektir.

permissiondenied:./test.rb

BununsebebidosyanızınExecuteedilebilmesiiçiniznininbulunmamasıdır.Konuyadahayakındanbakmakiçintest.rbdosyasınınbulunduğudizindels-lkomutunuçalıştıralım.

$ls-l

total8

-rw-r--r--1kullanicistaff42May2023:48test.rb

Buradagörüleceğigibi-rw-r--r--dosyanızınsadeceokumaveaktifkullanıcıiçinyazmaiznibulunmakta.EğeryukarıdakigibiExecuteflag'iniaktifhalegetirirsenizdosyanızınsonhaliaşağıdakigibiolacaktır.

$ls-l

total8

-rwxr-xr-x1kullanicistaff42May2023:48test.rb

Şuandadosyanıztümkullanıcılardaokunabilirveçalıştırılabilirdurumda.


16

RubyKomutuveParametreleriKurulumişlemleribittiktensonrayadakullandığınızOS(İşletimSistemi)öntanımlıRubyilegeliyorsahemenaşağıdakitestiyapabilirsiniz:

ruby--help

Usage:ruby[switches][--][programfile][arguments]

ruby'yiçağırırken,hershellaracıgibi(binarymidiyim,executablemıdiyimkararveremedim!)Rubydeçeşitliparametreleralabiliyor.BukısımadikkatedelimçünküburadabahsigeçecekSwitch'ler2.BölümdegöreceğimizÖnTanımlıDeğişkenlerileçokalakalı.

Switch Açıklaması

-0[octal]

$/değeridir.(Öntanımlıdeğişkenlerdegöreceğiz)octalyani8'liksistemdedeğeratanır.Örneğinruby-0777şeklindeçalıştırılsa,Ruby,dosyaokumaişlemlerisırasındatekseferdedosyayıokurvetekStringhalinegetirir.

-a -nve-pilebirliktekullanılıncaautosplitmodeolarakçalışır.Yani$F=>$_.splitşeklindeişler.

-c SyntaxCheckyanidosyaiçindekikoduçalıştırmadan,sadecesözdizimikontrolüyaparveçıkar.

-CdirectoryRubyöncebelirtilendirectory'yecd(Shell'debirdizinegeçişyapmak)yaparvedahasonrakoduçalıştırır.ruby-C/tmp/foogibi..

-d,--debugDebugmoddaçalıştırır.Buesnada$DEBUGdeğişkenidetruedeğerinialır.Yanieğerkodunuzuniçindeif$DEBUGgibibirifadekullanabilirvesonucunugörebilirsiniz.

-e'command' KomutsatırındanteksatırdaRubykoduçalıştırmakiçin.ruby-e'puts"hello"'gibi.

-Eex[:in],--encoding=ex[:in] Varsayılankarakterencoding'i(InternalveExternaliçin...)

--external-encoding=encoding -Egibi

--internal-encoding=encoding -Egibi

-Fpattern autosplitiçinvesplit()içinvarsayılanregexpattern'i.$;değeri.

-i in-place-editmod.Lütfenörneğebakın!

-I $LOAD_PATH'eilavepathekleme.

Japonca(KANJI)encodingbelirtilir.UTF-8için-Ku


17

kullanılabilir.

-lOtomatiksatırsonu(LineEnding)işlemi.-nve-pileçalışır.Önce$\değişkenine$/değeriatanır,chop!method’uhersatırauygulanır.

-n Komutsatırındakised-nyadaawkgibiçalışır.Sankikodunetrafındaloopvarmışgibidavranaraksüzgeçtengeçirir.

-p -ngibiçalışır,farkı$_dengelendeğeridöngününsonundaprinteder.

-r requirekomutununyaptığıgibiverilendeğerirequireeder.(requirekomutunuileridegöreceğiz)

-s Komutsatırıargümanlarınıparseetme(işleme)özelliğiniaktiveeder.

-S $PATHçevredeğişkeninibulmayıforseeder.Örneğebakınız!

-T Güvenlikseviyesi,taintedkontrolünüdevreyesokmak.$SAFEdeğişkenine-Tilegeçilendeğeratanır.

-v,--verbose Önceversiyonnumarasınıyazarsonradaverbose(Ayrıntılıçalıştırma)moduaktiveeder.Yani$VERBOSEtrueolur.

-w -vileaynıişiyaparsadeceversiyonnumarasınıyazmaz.

-W Uyarıseviyesinibelirler(WarningLevel).0Sessiz,1Ortaşekerli,2Verbose!

-x Shebang'denöncekiyazıyısileratarvealternatifolarakilgilidizinecdyapar.

--copyright Ruby'eaittelifbilgisiniyazar.ruby-Copyright(C)1993-2013YukihiroMatsumoto

--enable=feature[,...],--disable=feature[,...]

ÖrneğinkodunRubyGem'lerinikullanmasınıistemiyorsanız--disable-gemsşeklinde,yada$RUBYOPTçevredeğişkeninidevredışıbırakmakiçin--disable-rubyoptgibi.--disable-allhereközelliğidevredışıbırakır.--enable-allyadadevreyesokar.

--version Versiyonnumarasınıyazar.

--help Yardımsayfasınıgösterir.

ruby--helpdışındadahadetaylıbilgimanrubyyanimanpages'dabulmakmümkündür,bendepekçokşeyeoradanbaktım.

-iörneği:Önceiçindedüzmetinolanbirdosyaoluşturalım:

echovigo>/tmp/test.txt

cat/tmp/test.txt

#vigo


18

sonra;

ruby-p-i.backup-e'$_.upcase!'/tmp/test.txt

cat/tmp/test.txt.backup

#VIGO

Neoldu?Amacımız,/tmp/test.txtdosyasında,satırsatırokuyuphersatırdayazanmetniuppercaseyanibüyükharfeçevirmek.Normaldebuişlemi;

ruby-p-e'$_.upcase!'/tmp/test.txt

şeklindekomutsatırındanyapabiliyoruz.Amain-place-editmodveextensionözelliğiile,çalıştırılmışkodçıktısınıbaşkabirdosyadagörüntüleyebiliriz.Bunoktada-idevreyegiriyor.-i.backupsonucungörüntülendiğidosyaoluyor.

-nörneği:Loop'tankastım,sanki;

whilegets

#kod...

end

çevreler.

-sörneği:example_s.rbadındabirdosyamızolsunveiçinde;

print"xyzargümanıkullanıldı\n"if$xyz

yazsın.Budosyayıçalıştırın;

rubyexample_s.rb

Hiçbirçıktıgörmezsiniz.Eğerşuşekildeçalıştırırsanız;

ruby-sexample_s.rb-xyz

şuçıktıyıalırsınız:


19

xyzargümanıkullanıldı

-Sörneği:BazıişletimsistemlerinShebangsorunuolabilir.#!/usr/bin/envrubyBugibidurumlarda;

#!/bin/sh

execruby-S-x$0"$@"

şekinde,bashüzeridenRubyscripti'niçalıştırabiliriz.

wip...


20

Bölüm2Bubölümde;

Syntax(SözDizimi)Comments(Yorumsatırı)RezerveEdilmişKelimelerDeğişkenTanımlamaveTürleriDuckTypingÖnTanımlıDeğişkenlerPseudoDeğişkenlerOperatörlerGlobalConstants(GenelSabitler)

konularınıişleyeceğiz.

Bölüm2

21


Syntax(SözDizimi)Genelolarakçokkolayveanlaşılırbirsyntax'asahiptir.Sankiİngilizceokur/konuşurgibisözdizimibulunur.Örneğin,

Eğera'nındeğeri5'tenbüyükseekrana"Merhaba"yaz

demekistiyorsak;

puts"Merhaba"ifa>5

şeklindeyazabiliriz.

Diğerdillerdenfarklıolarak,Ruby'defonksiyon(method)çağırırkenparantezkullanmakzorunluğuyoktur.Builketaptakafakarıştırıcıgibidursada,alışıncanekadarkolayokunabilirolduğunugörüyorsunuz.Mecburideğil,yaniparantezkullanmanızdasorunyok.Parantezlikullanım;

defgreet_user(user_name)

puts"Merhaba#{user_name}"

end

greet_user("Uğur")#MerhabaUğur

Eğerparantezkullanmazsak;

defgreet_useruser_name

puts"Merhaba#{user_name}"

end

greet_user"Uğur"#MerhabaUğur

şeklindeolur.Keza,pekçokdilde,fonksiyoneğerbirşeydönersegeriye,mutlakareturnkomutukullanılır.Ruby'debunadagerekyok.Çünkühermethod(yaniFonksiyon)mutlakadefaultolarakbirşeydöner.Hiçbirşeydönmesebilenildöner.Bubakımdanda;

defgreet_useruser_name

"Merhaba#{user_name}"

end

putsgreet_user"Uğur"#MerhabaUğur


22

şeklindekullanabiliriz.Korkmayın,kafalarkarışmasın.Detaylaraileridegireceğiz.

Comments(YorumSatırları)HerdildeolduğugibiCommentoutyani"işaretlikısmıçalıştırma"demekiçinkullandığımızşeyRuby'dedevar.

Commentiçin#işaretikullanılıyor.Geneldeline-commentyanisatırbazlı,veblock-commentyanikodbloğubazlıyorumyapmaşekillerivar.

#Busatırline-comment,yaniteksatırlıyorum

#Bukısımblock-comment

#

#deftest_user

#true

#end

#yada

=begin

Buyorum...

Budayorum...

Hattabuda...

=end

Gördüğünüzgibiblock-commentiçinilaveolarak=beginve=endkelimelerikullanılabiliyor.

RezerveEdilmişKelimelerHerdildeolduğugibiRuby'dededahaöncedenrezerveedilmişbazıkelimelerbulunmaktadır.Bukelimelerideğişkenyadamethodadıolarakkullanamıyoruz.BukelimelerRubykomutlarıveözeldurumlariçinrezerveedilmiş.


23

Kelime Kelime

BEGIN next

END nil

alias not

and or

begin redo

break rescue

case retry

class return

def self

defined? super

do then

else true

elsif undef

end unless

ensure until

false when

for while

if yield

in __FILE__

module __LINE__


24

DeğişkenlerDeğişkendenenşey,yaniVariable,nesneyeatanmışbirişaretçidiraslında.Nedemiştik?Ruby'deherşeybirnesneyaniObject.Bunesnelereerişmekiçinaracıdırdeğişkenler.

Farklıfarklıtürlerivardır.Birazdanbunlaradeğineceğiz.Enbasitanlamdadeğişkentanımlamak;

a=5

user_email="[email protected]"

şeklindeolur.Yukarıdakiörnekteaveuser_emaildeğişkeninadıdır.Değeriiseeşittirişaretindensonragelendir.

Yaniyukarıda;ayasayı[email protected]ğerleriatanmıştır.

Değişkenler

25

RubyDuckTypingşeklindeçalışır.Yaniatamayapmadanöncenetürbirdeğeratamasıyapacağımızıbelirtmemizegerekyok.Rubyzatena=5dediğimizde,"Hmmm,budeğerFixnumtüründe"diyedeğerlendirir.

DuckTypingdemekşudur;Eğerördekgibiyürüyorsa,ördekgibisesçıkartıyorsaeozamanbubirÖrdektir!İngilizcesi;

WhenIseeabirdthatwalkslikeaduckandswimslikeaduckandquackslikeaduck,Icallthatbirdaduck

Yani,birkuş,eğerördekgibiyürüyorsa,ördekgibiyüzüyorsaveördekgibisesçıkarıyorsabenbunaÖrdekderim!

MetinselAtamalarveTırnakKullanımıYerigelmişkenhızlıcabirkonuyadeğinmekistiyorum.Metinseldeğişkenlertanımlarken(String)eşitlikesnasındatekyadaçifttırnakişaretikullanabiliriz.Fakataradakifarkıbilerekkullanmamızgerekir.

Stringiçindedeğişkenkullanımıyaptığımızzamanyani;

a=41

puts"Siztam#{a}yaşındasınız"

gibibirdurumda,gördüğünüzgibi#{a}şeklindeyazıiçindedeğişkenkullandık.Bukodunçıktısıaşağıdakigibiolacak.

Siztam41yaşındasınız

FormatolarakRuby'de,#{BUKISIMDAKODÇALIŞIR}şeklindeistediğimizkoduçalıştırmayetkimizvar.Buişlemsadeceçifttırnakkullanımındageçerlidir.Başkabirörnekvermekgerekirse;

a=41

puts"Siztam#{a+2}yaşındasınız"

YukarıdakiörnekteRubya+2komutunuçalıştıracaktırvesonuçolarak43değerinibulacaktırvebunuekranayazdıracak.Yanisonuç:

Siztam43yaşındasınız

şeklindeolacaktır.Ancakaynıkodutektırnakkullanarakyapmışolsaydık;

Değişkenler

26

http://en.wikipedia.org/wiki/Duck_typing

a=41

puts'Siztam#{a}yaşındasınız'

çıktısı:

Siztam#{a}yaşındasınız

olacaktı.Tektırnakiçindebuişlemçalışmaz!

Local(Bölgesel)BölgeselyadaYereldeğişkenler,birscopeiçindekideğişkenlerdir.Scopenedir?Kodunçalıştığıbölgeolaraktanımlayabiliriz.Butürdeğişkenlermutlakaküçükharfleyada_(underscore)işaretiilebaşlamalıdır.Kesinlike@,@@yada$işaretigibiönekleralamazlar.

out_text="vigo"


out_text="Merhaba#{user_name}"

end

putsgreet_user("vigo")#Merhabavigo

putsout_text#vigo

Programçalıştığındaout_textdeğişkeninindeğerivigoolarakatanmaktadır.Dahasonra6.satırdagreet_usermethod'u(fonksiyonu)çalıştığında,omethoduniçerisindeout_textdeğişkeninindeğerideğiştiriliyorgibigörünüyor.Dahasonra7.satırdaout_textdeğişkeninindeğeriputsmethoduileekranayazdırılmaktadır.Ancakburadaçıktılarabaktığınızdamethoduniçerisindekiout_textdeğişkenindekideğişim,programınenbaşındatanımladığımızout_textdeğişkenindeğerinietkilememiştir.Methodiçerisindekalmıştır.Buradamethodiçerisindekiout_textdeğişkeniaslındalocalvariableyaniyereldeğişkenşeklindeçalışmaktadır.

Global(Genel)$işaretiylebaşlayantümdeğişkenlerGlobaldeğişkenlerdir.Kodunherhangibiryerindekullanılabilirveerişilebilir.

Değişkenler

27

$today="Pazartesi"


out_text="Merhaba#{user_name},bugün#{$today}"

putsout_text

end

puts"Bugüngünlerdenne?#{$today}"

greet_user("vigo")#Merhabavigo,bugünPazartesi

BuörnektekiGlobaldeğişken$todaydeğişkenidir.

Constants(Sabitler)Sabitnedir?Değiştirelemeyendir.Yanibutürdeğişkenler,kibudeğişkendeğildir:),sabitolarakadlandırılır.KuralolarakmutlakaBÜYÜKHARF'lebaşlar!Bazendetamamenbüyükharflerdenoluşur.

My_Age=18

your_age=22

putsdefined?(My_Age)#constant

putsdefined?(your_age)#local-variable

My_Agesabit,your_agedeyereldeğişken...

Ruby'deilginçbirdurumdahavar.Constant'larmutableyanideğiştirilebilir.Nasılyani?

My_Age=18


puts"My_Age:#{My_Age}"#My_Age:18

My_Age=22


puts"My_Age:#{My_Age}"#My_Age:22

amawarningyaniuyarımesajıaldık!

untitled:6:warning:alreadyinitializedconstantMy_Age

untitled:1:warning:previousdefinitionofMy_Agewashere

My_Agesabiti6.satırdazatentanımlıydı.Öncekideğeride1.satırdadiyebizeikazettiRubyyorumlayıcısı.

Değişkenler

28

ParalelAtamaHemennedemekistediğimibirörnekleaçayım:

x,y,z=5,11,88

putsx#5

putsy#11

putsz#88

a,b,c="Uğur",5.81,1972

putsa#Uğur

putsb#5.81

putsc#1972

x,y,z=5,11,88derkentekharekettex=5,y=11vez=88yaptık.İştebuparalelatama.

InstanceVariableInstancedediğimizşeyClass'dantüremişolannesnedir.Bukonuyudetaylıolarakilerideinceleyeceğiz.Sadeceönbilgiolmasıadınadeğiniyorum.@işaretiilebaşlarlar.

classUser

attr_accessor:name

definitialize(name)

@name=name

end

defgreet

"Merhaba#{@name}"

end

end

u=User.new("Uğur")

putsu.greet#MerhabaUğur

putsu.name#Uğur

u.namediyeçağırdığımızşeyUserclass'ındantüremişolanunesnesininInstanceVariable'ıyanitüremişnesneyeaitdeğişkenidir.Fazlatakılmayın,Classkonusundabolboldeğineceğiz...

ClassVariableClass'aaitdeğişkendir.Dikkatedinburadatüreyenbirşeyyok.@@ilebaşlar.Kullanmadanöncebudeğişkenimutlakainitetmelisiniz(Yaniöntanımlamayapmalısınız)

Değişkenler

29

classUser

attr_accessor:name

@@instance_count=0#Kullanmadanönceinitettim

definitialize(name)

@name=name

@@instance_count+=1#Class'danherinstanceoluşmasındasayacı1arttırıyorum

end

defgreet

"Merhaba#{@name}"

end

defself.instance_count#burasıöneli

@@instance_count

end

end

user1=User.new("Uğur")

user2=User.new("Ezel")

user3=User.new("Yeşim")

puts"KaçdefaUserinstance'ıoldu?#{User.instance_count}"#KaçdefaUserinstance'

ıoldu?3

Eğerkafanızkarıştıysasorundeğil,Classkonusundahepsininüzerindentekrargeçeceğiz.

Değişkenler

30

ÖnTanımlıDeğişkenlerRuby,birkısımöntanımlıyaniPredefineddeğişkenlerlegeliyor.Değişkenlerinneolduğunu;

putsglobal_variables

şeklindegörebiliriz.Öndenbubilgilerivermekzorundayım,dahagenişkullanımıvetamolarakneişeyaradıklarınıilerikibölümlerdedahaiyianlayacaksınız.

Değişken Açıklama

$! raiseileatananexceptionbilgisidir.rescueileerişilir.

$@ Sonexception'aaitbacktrace(birtürlog)bilgilerinintutulduğudizi(Array)

$& Sonyakalananmatch'intutulduğuString(Regexkonusundagöreceğiz)

$` Sonyakalananmatch'insolundakalankısım

$' Sonyakalananmatch'insağındakalankısım

$+ Enyüksekgroupmatch'intutulduğuyer.(Regexyaparkengroupyakalamakonusundagöreceğiz)

$1,$2,...,$9 Yine,Regexilepaternyakalama(patternmatching)yaptığımızda,yakaladığımızşeylerinsıranumarası.

$~ Oankikapsamaalanında(scope)sonyakalananlailgilibilgilerintutulduğudeğişken

$=

Regexileuğraşırken,karakterlerinbüyük/küçükharfeduyarlılığıileilgiayarlarvardır.Örneğinbüyük/küçükharffarkıolmadanaramakyaparken(caseinsensitive)budeğişkeneatamayaparız.Varsayılandeğer(default)nil'dir

$/

Dosyadanokumayapılırkensatırlarınnasılayrıldığınıntespitedildiğideğişkendir.Eğernilolarakatarnırsa,dosyaokumasıesnasındasatır-satırokumayerinetümdosyabirandaokunur.

$\Budaçıktıiçinayraçtır.printveputsgibikomutlardaIO#writegibiişlemlerdekullanılır.Varsayılandeğernil'dir

$, printveArray#joindekullanılanayraçtır.

$; String#splitdekullanılanayraçtır.

$. Dosyaişlemlerindesonokunandosyanınaktifsatırnumarasınıverir.

$< Aynıshelldekiekleme(concatenation)işlemigibisanaleklemeyapar.


31

$> printveprintfişlemiiçinvarsayılançıktıdır.Varsayılandeğeride$stdout

$_ getsveyareadlineilealınansonsatırdır,cinsiString'dir.

$0 Çalıştırılanscript'indosyaadıdır.

$* Komutsatırıişlemlerinde,dosyayageçilenargümanlarınsaklandığıdeğişkendir.

$$ Çalıştırılanscript'inişlemnumarası(ProcessNumber)

$? Çalıştırılansonaltişlemin(ChildProcess)durumu.

$: ModüllerveekdosyalariçinPath(LoadPath_)bilgisi.requirekomutundagöreceğiz.

$" requireileyüklenendosyalarınadlarınıntutulduğudizi(Array)

$DEBUGAdındandaanlaşıldığıgibi,eğerDEBUGmoddaçalıştırmayapıyorsak(kibunu-dileyaparız)oluşanherexception'ın$stderrdeğişkenineatanmasınısağlar.

$KCODEKodyazdığımızscriptdosyasınınencodingtipiniseçmemizeyarar.Sonsürümlerdeihtiyaçkalmadı,herşeydefaultolarakUTF-8çalışıyor.

$FILENAMEKomutsatırındanargümanolarakdosyageçtiğimizdegeçilendosyanınadınıalmakiçinkullanılır.AslındaARGF.filenameileaynıişiyapar.

$LOAD_PATH $:ileaynıişiyapanalias'dır(alias=takmaad)

$SAFE

Güvenlikseviyesidir.Varsayılandeğer0dır.Budereceler0'dan4'ekadardır.Kodgüvenliğivekilitlemeyapmakiçinkullanılır.Birazkarmaşıkbirkonudur:)Örneğin,eminolmadığınızbirkütüphanekullanırkenkodunuzugüvenlihalegetirmekiçin,kodbloğununönüne$SAFE=4ekerseniz,takipedenkodarrayhashvestringlerdehiçbirmodifikasyonyapamaz!Hattapekçokşeyiyapamaz!

$stdin Standartgiriş.

$stdout Standartçıkış.

$stderr Giriş/Çıkışhatabildirimi.

$VERBOSE Kerneltarafındanüretilentümuyarımesajlarının(warninggibi...)görüntülenmesiiçinkullanılır.

$-0 $/ileaynıişiyapar.

$-a Komutsatırındançalıştırmayaparkan-aatamasıyapılmışsa$-atruedöner.

$-d $DEBUGileaynıişiyapar.

$-F $;ileaynıişiyapar.

$-i Budeğişkenin-place-editmoddaextension'ısaklar.

$-I $:ileaynıişiyapar.(Büyüki)


32

http://phrogz.net/programmingruby/taint.html

$-l Eğer-lissetedilmişsetruedöner.ReadOnlyyanisadeceokunur,değerideğiştirilemez!(Küçükl)

$-p Eğer-pissetedilmişsetruedöner.ReadOnlyyanisadeceokunur,değerideğiştirilemez!

$-K $KCODEileaynıişiyapar.

$-v $VERBOSEileaynıişiyapar.

$-w Eğer-wsetedilmişsetruedöner.

$-W WarningLevelyanioluşabilecekhatalarvsileilgili0,1yada2.seviyedeuyarımesajlarıgöstermekiçin.

$LOADED_FEATURES $"ileaynıişiyapar.

$PROGRAM_NAME $0ileaynıişiyapar.

Pseudo(GerçekOlmayan)DeğişkenlerDeğişken(Variable)gibigörünenamaSabit(Constant)gibidavrananvekesinlikledeğeratamasıyapılamayanşeylerdir.

Değişken Açıklama

self Alıcınesneninoankiaktifmethod’u.YanibubirClassisekendisi...

nil Tanımıolmayan(Undefined)şeylerindeğeri.

true Mantıksal(Boolean)işlem,anlayacağınızgibitrueyani1

false true'nuntersi(Boolean)yani0

__FILE__ Çalışankaynakkoddosyasınınadı

__LINE__ Çalışankaynakkoddosyasındaki,oankiaktifsatırınnumarası


33

OperatörlerOperatörlerçeşitlikontrolleriyapmakiçinkullanılır.Hattabazılarıaynızamandamethodolarakçalışır.Bazıoperatörlerinbirdenfarklıişlemivardır.Örneğin+hemmatematikişlemiolantoplamaiçinhemdepozitifdeğerkontrolüiçinkullanılabilir.

Operatör Açıklama Methodmu?

:: İkitaneikinokta.Scoperesolutionanlamındadır.ClassveModülkonusundadetaylarıgöreceğiz.

[] Referans,set Evet

[]= Referans,set Evet

** Üssü,kuvveti Evet

+ Pozitif Evet

- Negatif Evet

! Mantıksaluzlaşma

~ Tamamlayıcı Evet

* Çarpma Evet

/ Bölme Evet

% Modülo(Kalan) Evet

+ Ekleme Evet

- Çıkartma Evet

<< Solakaydır Evet

>> Sağakaydır Evet

& Bitseviyesindeand(Ve)işlemi Evet

| Bitseviyesindeor(Veya)işlemi Evet

^ Bitseviyesindeexclusiveor(Veya'nıntersigibi)işlemi Evet

> Büyüktür Evet

>= Büyükveeşit Evet

< Küçüktür Evet

<= Küçükveeşit Evet

<=> Eşitlikkarşılaştırmaoperatörü(Spaceshipyaniuzaygemisi) Evet

== Eşitlik Evet

=== Denklik Evet

Operatörler

34

!= Eşitdeğil

!~ Yakalanmayan(notmatch)

=~ Yakalanan(match) Evet

&& Mantıksalve(and)

|| Mantıksalveya(or)

.. Range'ikapsayan Evet

... Range'ikapsamayan

?: Ternary

= Atama

+= Arttırmaveatama

-= Eksiltmevetama

*= Çarpmaveatama

/= Bölmeveatama

%= Modüloveatama

**= Üssüveatama

<<= Bitseviyesindesolakaydırmaveatama

>>= Bitseviyesindesağakaydırmaveatama

&= Bitseviyesindeandveatma

|= Bitseviyesindeorveatama

^= Bitseviyesindeeorveatama

&&= Mantıksalandveatama

||= Varlıkataması(ExistentialOperator)

İlkbakıştainsanınaklınıdurduranbirsürügaripişaretlerbunlardeğilmi?Hemenörneklerlepekiştirelim.

a=[]

a.class#=>Array

a.length#=>0

[]=KullanımÖrneği

a=[]#Bubirdizi/Array

a.[]=5,"Merhaba"#0indekli,5.elemanMerhabaolsun

pa#[nil,nil,nil,nil,nil,"Merhaba"]

Operatörler

35

UnaryOperatörleriUnarydemek,+=,-=,*=gibiişlemleriyaptığımızoperatörler.Yanix+=5dediğimizde(x'indeğerine5eklevesonucutekrarx'eata)aslındaUnaryoperatörükullanmışoluruz.

Keza,aşağıdakiörnektekigibikullanımlardaekfaydasağlamışoluruz:

str="MerhabaDünya"

classString

def-@

reverse

end

end

pstr#"MerhabaDünya"

p-str#"aynüDabahreM"

Operatörler

36

GlobalConstants(GenelSabitler)Ruby,öntanımlıolarakçeşitlisabitlerlebirliktegeliyor.BenanitibariyleMacOSXüzerinde,rbenvileruby2.1.0kullanıyorum.BubağlamdasizinkullandığınızRubyversiyonunagöredeğişkenliklerolabilir.

Sabit Değeri

TRUE Anlaşılacağıgibibutruedeğeri

FALSE Budafalsedeğeri

NIL nil

STDIN Standartgiriş.$stdiniçinvarsayılandeğer.

STDOUT Standartçıkış.$stdoutiçinvarsayılandeğer.

STDERR Standarthata.$stderriçinvarsayılandeğer.

ENV Aktifçevredeğişkenlerinin(EnvironmentVariables)bulunduğuHash

ARGF $<ileaynıişiyapıyor.

ARGV $*ileaynıişiyapıyor.

DATA HerhangibirRubyscriptdosyasında,__END__sonrasınayazılanşeylerinsaklandığıdeğişken.

RUBY_VERSION "2.1.0"

RUBY_RELEASE_DATE "2013-12-25"

RUBY_PLATFORM "x86_64-darwin13.0"

RUBY_COPYRIGHT "ruby-Copyright(C)1993-2013YukihiroMatsumoto"

RUBY_DESCRIPTION "ruby2.1.0p0(2013-12-25revision44422)[x86_64-darwin13.0]"

RUBY_ENGINE "ruby"

RUBY_PATCHLEVEL "0"

RUBY_REVISION 44422

GlobalConstants(GenelSabitler)

37


Methods(Fonksiyonlar)Blocks(Bloklar)ProcveLambdaConditionalStatements(Koşullar)

Konularınıişleyeceğiz.

Bölüm3

38

Methods(Fonksiyonlar)Programlamaparçacıklarınınve/veyaifadelerinbirarayatoplandığışeydirmethod.Aslındalisematematiğindenhepimizaşinayız.

Bildiğinizmatematikfonksiyonu.Bundanböylefonksiyonyerinemethodkullanacağım.ÇünküRubydemekneredeyseObje(Nesne)veMethod(Method)demek.

Öncekikonulardagördüğümüzoperatörlerinneredeysehepsibirmethod!HemenMethodDefinition'ayaninasılmethodtanımlandığınabirgözatalım.

defmerhaba

"Merhaba"

end

merhaba#=>"Merhaba"

defveendanahtarkelimeleriarasınamethod’unadıgeldi.Öncemethod’utanımladık,sonraçağırdık.

Ruby'deherşeymutlakageriyebirşeydöner.Nedemekbu?Prensipolarakmethod’larzincirolarakçalıştığıiçin,methoddenenşeydeaslındabirfonksiyonvefonksiyondenenşeydebirdiziişleminyapılıpgeriyesonucundönüldüğübirtaşıyıcıaslında.

Birörnekvermekiçinhemenirbyegeçelim:

irb(main):001:0>puts"Merhaba"

Merhaba

=>nil

irb(main):002:0>

puts"Merhaba"önceişiniyaptıveçıktıolarakMerhabaverdi.sonra=>nildikkatiniziçektimi?

Çünküputsmethod’uişiniyaptıbitirdivegeriyenildöndü!Pekidahaöncekiprogramlamatecrübelerimizedayanak,geriyedöndüişinihangikomutyapmışolabilir?

Pekçokdildefonksiyondanbirşeygeridönmekiçinreturnkelimesikullanılır.Ruby'dedekullanılıramazorunludeğildir.YukarıdakidefmerhabaörneğindereturnkullanmamamızarağmengeriyeMerhabadönebildi.

Ruby'demethodlariçerisindekiçalıştırılanensonsatırındeğerinidöndürür.Ancaksizdahaöncesindeözelliklereturnanahtarkelimesiilebirsonuçdönmezseniz.Birörneklekonuyupekiştirelim.


39

defmerhabaBir

m="Merhaba"

n="Ornek"

end

defmerhabaIki

m="Merhaba"

n="Ornek"

return"ReturnOrnek"

end

putsmerhabaBir#Sonuç:Ornek

putsmerhabaIki#Sonuç:ReturnOrnek

İştebuRuby'ninözelliği.Koduokurkenbunubilmezsekkafamızsüperkarışabilir.

defiletanımlananmethod’u,undefileyokedebilirsiniz.

defmerhaba

"Merhaba"

end

merhaba#=>"Merhaba"

undefmerhaba

merhaba#=>

#~>-:9:in`<main>':undefinedlocalvariableormethod`merhaba'formain:Object(Na

meError)

Gördüğünüzgibiundefinedlocalvariableormethod..Object(NameError)hatasınıaldık.

Method’larargümanalabilir.Yanifonksiyona,doğalolarak,parametregeçebilirsiniz.

defmerhaba(isim)

"Merhaba#{isim}"

end

merhaba("vigo")#=>"Merhabavigo"

aynıörneğiaşağıdakigibideyazabiliriz:

defmerhabaisim

"Merhaba#{isim}"

end

merhaba"vigo"#=>"Merhabavigo"


40

Method’utanımlarkenveçağırırkenparantezkullanmadık!Bualışmanızgerekenönemlikonulardanbirisi.Şahsenben,dahaöncehiçbirprogramlamadilindeböylebirşeygörmedim!

Bazıdurumlara,argümanalanmethodçağırırken,argümanıntipinegöre,eğerparantezkullanmadançağırmayaparsanızwarningalabilirsiniz!

MethodYazmaKuralları(MethodConventions)Ruby,pekçokkonudarahatgibigörünsebilebazıkurallarıvartabi.Özelliklemethod’larınsonkarakteriileilgili.Eğerbirmethod’unsonkarakteri?isebuomethod’untrueyadafalseyaniBooleanbirdeğerdöneceğiniifadeeder.

a="ali"

b="ali"

a.eql?b#=>true

a.eql?(b)#=>true

.eql?method’ueşitliğikontroledervemutlakasonuçBooleandöner.

Eğermethod’unsonkarakteri!(Ünlem)ise;bu,omethod’untehlikelibirişyaptığınıanlatır.Yaniilgilinesneninkopyalanmadandireküzerindedeğişiklikyapacağıanlamınagelir.

a="deneme"

a.upcase#=>"DENEME"

a#=>"deneme"

a.upcase!#=>"DENEME"

a#=>"DENEME"

adeğerideneme..upcaseileorijinaldeğerideğiştirmedenuppercase(Büyükharf)yaptık.Değerikontrolettiğimizdehalenküçükharfolduğunugördük..upcase!kullandığımızandadeğişkeninorijinaldeğerinidebozduk.

Eğerbirmethod=ilebitiyorsa,bu,omethod’unbirsettermethod’uolduğuanlamınagelirveClassileilgilibirkonudur.


41

classUser

defemail=(email)

@email=email

end

end

u=User.new

u#=>#<User:0x007ff7229ed880>

u.email="[email protected]"

u#=>#<User:0x007ff7229ed880@email="[email protected]">

VarsayılanArgümanlar(DefaultArguments)Methodargümanlarınavarsayılandeğerleratayabilirsiniz.Bu,eğermethodagönderilmesibeklenenargümangelmemişseotomatikolarakdeğeratamayapmayısağlar.

defmerhaba(isim="insalık!")

"Merhaba#{isim}"

end

merhaba#=>"Merhabainsalık!"


Parametregeçmedençağırdığımızda,tanımladığımızvarsayılan(default)değeratandı.

DeğişkenSayıdaArgümanlar(Variable-LengthArguments)Bazıdurumlardamethod’adeğişkensayıdaolarakparametregeçmekgerekebilir.Budurumdaargümanınbaşına*işaretigelir.Busayedeoargümanartıkbirdizi(Array)halinegelir.

defmerhaba(*isimler)

"Merhaba#{isimler.join("ve")}"

end


merhaba("vigo","yeşim","ezel")#=>"Merhabavigoveyeşimveezel"

merhaba"dünya","uzay","evren","ay"#=>"Merhabadünyaveuzayveevrenveay"

Keza,şuşekildedekullanılabilir:


42

defcustom_numbers(first,second,*others)

puts"ilksayı:#{first}"

puts"ikincisayı:#{second}"

puts"diğersayılar:#{others.join(",")}"

end

custom_numbers1,2,50,100#=>nil

#>>ilksayı:1

#>>ikincisayı:2

#>>diğersayılar:50,100

Method’aTakmaİsimVermek(Aliasing)Varolanbirmethod’u,başkabirisimleçağırmak.BuaslındaClasskonusuylaçokilintiliamakısacadeğinmekistiyorum.

defmerhaba(isim)

"Merhaba!#{isim}"

end

aliasnabermerhaba

merhaba"Uğur"#=>"Merhaba!Uğur"

naber"Uğur"#=>"Merhaba!Uğur"

Formülşu:aliasTAKMAADORİJİNALyanialiasnabermerhabaderken,merhabamethod’unatakmaadolaraknaberitanımladık!

Unutma!

returnkullanmadanmethod’dangeridönüşyapılabilirParantezkullanmadanmethodtanımlanabilirParantezkullanmadanmethodçağırılıpparametregeçilebilir.?ilebitenmethodmutlakatrueyadafalsedöner.!ilebitenorijinaldeğerimutlakadeğiştirir.=ilebitensetter'dır.


43

Blocks(Bloklar)Blokolayı,benceRuby'ninençılgınözelliklerindenbiri.Aslındabukonu,neredeysebaşlıbaşınabirkitapkonusuolabilir.GeneldeBlock,Proc,Lambdaüçlemesiolarakanlatılır.

Kitabımız101yanigirişseviyesindeolduğuiçin,kafalarıminimumkarıştırmaadınabasitşekildedeğineceğim.

Blok'lar,geneldeClosureyadaAnonimfonksiyonlarolaraktanımlanır.Sankimethodiçindebaşkabirmethod’uişaretedenyadadeğişkenlerimethod’lararasındapaylaşankapalıbirortamgibidirler.

Geneldeya{}ileyadado/endilesarmalanmışlardır.

family_members=["Yeşim","Ezel","Uğur","Ömer"]

family_members.eachdo|member_name|

putsmember_name

end

#Yeşim

#Ezel

#Uğur

#Ömer

Aynıkod:

family_members=["Yeşim","Ezel","Uğur","Ömer"]

family_members.each{|member_name|putsmember_name}

#Yeşim

#Ezel

#Uğur

#Ömer

şeklindedeyazılabilirdi.do/endyada{}arasındakalankısımBlockkısmıdır.

family_membersbirArrayyanidizidir.Eğerputsfamily_members.classdersekbizeArrayoldunusöyler.Array'ineachmethod’ubizeblockişlemeşansınısağlar.

KomutsatırındariArray#eachdersekbizeArray'ineachmethod’uylailgilitümbilgilergelir.

dokomutundanhemensonragelen|member_name|bizimkafamızagöretanımladığımızbirdeğişkendirveArray'inherelemanıbudeğişkeneatanır.

Blocks(Bloklar)

44

http://en.wikipedia.org/wiki/Closure_(computer_programming

http://en.wikipedia.org/wiki/Anonymous_function

Enumerationbölümündebunlardansıkçabahsedeceğiz.Blocklarınesasgücüyieldolayındangelir.Hemenbirörnekverelim:

deftest_function

yield

end

test_function{

puts"Merhaba"

}

#Merhaba

test_functiondo

puts"Benblockiçindengeliyorum"

end

#Benblockiçindengeliyorum

test_functiondo

[1,2,3,4].eachdo|n|

puts"Sayı#{n}"

end

end

#Sayı1

#Sayı2

#Sayı3

#Sayı4

test_functionadındabirfonksiyonumvar(yanimethod’umvar)Hiçparametrealmıyor!amaBlockalıyor.İlkindecurlybraceile(yani{ve}),ikincisindedo/endile,sonörnektedo/endileveiçkısımdabaşkabiriterasyonlakullandım.

Kabaca,fonksiyonakodbloğugeçtim.

Peki,yaşuşekildekullansaydımtest_function?yanihiçbirşeygeçmeden?Alacağımhatamesajı:

noblockgiven(yield)

olacaktı.Demekkiblockgeçilipgeçilmediğinianlamanınbiryoluvar:)

deftest_function

ifblock_given?

yield

else

puts"Lütfenbanablockveriniz!"

end

end

Blocks(Bloklar)

45

block_given?ilebukontrolüyapabiliyoruz.Şimdibirazdahakafakarıştıralım:)

defnumerator

yield10

yield4

yield8

end

numeratordo|number|

puts"Geçilensayı#{number}"

end

Örnekte,yieldblockiçindengelenkodbloğunubirfonksiyongibiçağırıyor,çağırırkendebloğaparametregeçiyor.Dikkatettiysenizkaçtaneyieldvarsaokadarkezblockçağırıldı(calledildi_)

defprint_users

["Uğur","Yeşim","Ezel"].eachdo|name|

yieldname

end

end

print_usersdo|name|

puts"KullanıcıAdı:#{name}"

end

#KullanıcıAdı:Uğur

#KullanıcıAdı:Yeşim

#KullanıcıAdı:Ezel

Fonksiyoniçinefonksiyongeçtikgibi.

Enumeration/Numberbölümündedegöreceğizamahemenhızlıbir-ikiörnekvermekistiyorumblokkullanımıylailişkili.

5.times{puts"Merhaba"}

5.times{|i|puts"Sayı#{i}"}

5.timesdo|i|

puts"Sayı#{i}"

end

Not:Aslındatimessayılaraaitbirmethodveyukarıdakiörneklerdegördüğünüzgibiblokgeçebiliyoruzkendisine.

Blocks(Bloklar)

46

ProcveLambdaBlockkullanımınıdahadinamikveprogramatikhalegetirmekiçinProceduresyadageneladıylaProcs,object-orientedRuby'ninvazgeçilmezlerindendir.

Bazen,herseferindeaynıbloğusürekligeçmekgerektiğindeimdadımızaProcyetişiyor.Nasılmı?

Düşününkibirmethod'unuz(fonksiyonunuz)olsun,vebumethod’udinamikolarakprogramlayabilseniz?

defmultiplier(with)

returnProc.new{|number|number*with}

end

Çarpmayaptırandinamikbirfonksiyon.Sayıyıkaçileçarpacaksakwitheosayıyıgeçiyoruz.

multiply_with_5=multiplier(5)

Elimizdegeçtiğimizsayıyı5ileçarpacak,fonksiyondantüremişbirfonksiyonoluştu.Eğermultiply_with_5acabaneymişdersek?

putsmultiply_with_5

##<Proc:0x007fcc9c94a938@/Users/vigo/Desktop/ruby101_book_tests.rb:2>

putsmultiply_with_5.class

#Proc

GördüğünüzgibielimizdebiradetProcobjesivar!.Haydikullanalım!

putsmultiply_with_5.call(5)#25

putsmultiply_with_5.call(10)#50

Bukadarkasmadan,basitbirmethodileyapsaydık:

defmultiplier(number,with)

returnnumber*with

end

putsmultiplier5,5#25

şeklindeolurdu.Benzerbirörnekdahayapalım:

ProcveLambda

47

multiplier=Proc.new{|*number|

number.collect{|n|n**2}

}

multiplier.call(1)#=>[1]

multiplier.call(2,4,6)#=>[4,16,36]

multiplier[2,4,6].class#=>Array

AzilerideArraykonusundagöreceğimizcollectmethod'unukullandık.BumethodileArray'inherelemanınıokuyorvekaresinin**2alıyoruz.*işaretiyineArray'degöreceğimizsplatözelliği.YanigeçilenparametregrubunuArrayolarakdeğerlendirdiyoruz.

LambdaPython'lauğraşanokurlarımızLambda'yaaşinaolabilirler.Procileilkgözeçarpanfark,argümanolarakgeçilenparametrelerinsayısıönemlidirLambda'da.AynıProcgibiçalışır.

custom_print=lambda{|txt|putstxt}

custom_print.call("Hello")#Hello

Eğer2parametregeçseydik:

custom_print=lambda{|txt|putstxt}

custom_print.call("Hello","World")

#ArgumentError:wrongnumberofarguments(2for1)

Yada;

l=lambda{"Merhaba"}

putsl.call#Merhaba

Başkabirkullanım;

l=lambdado|user_name|

ifuser_name=="vigo"

"Selamvigo!nasılsın?"

else

"Selamsana#{user_name}"

end

end

putsl.call("vigo")#Selamvigo!nasılsın?

putsl.call("uğur")#Selamsanauğur

ProcveLambda

48

ProcveLambdaFarkı

defarguments(input)

one,two=1,2

input.call(one,two)

end

putsarguments(Proc.new{|a,b,c|puts"#{a}ve#{b}ve#{c.class}"})

#1ve2veNilClass

putsarguments(lambda{|a,b,c|puts"#{a}ve#{b}ve#{c.class}"})

#ArgumentError:wrongnumberofarguments(2for3)

Aynıkodukullandık,Lambdayeterliparametrealmadığıiçinhataverdi.

Proc'uBlock'açevirmekElimizdekiArrayelemanlarınınherbirinibirfonksiyonatabiitutsak?Dizininherelemanınıekranayazdıranbirşey?

items=["Bubir","buiki","buüç"]

print_each_element=lambda{|item|putsitem}

items.each(&print_each_element)

Buörnekteitems.each(&print_each_element)satırıProc'uBlock'açevirdiğimizyer.&işinsırrı.each'dengeleneleman,sankimethodçağırırgibiprint_each_elementepasediliyor,karşılayanda{}içindetanımlıkodbloğunuçalıştırıyor.

Kezaaynıişi;

items=["Bubir","buiki","buüç"]

defprint_each_element(item)

putsitem

end

items.each(&method(:print_each_element))

şeklindedeyapabilirdik!

ProcveLambda

49

ConditionalStatements(Koşullar)Verilenifadenindoğruyadayanlışolduğununtestiyapılır,akıştrueyadafalsedurumunagöreseyreder.

ifdurumuifa==bthendediğimizde,Eğer"a,b'yeeşittir"önermesidoğruysademişoluruz.

ifa!=bthendediğimizde,Eğer"a,b'yeeşitdeğildir"önermesidoğruysademişoluruz.

Aynımantıkta,a>b("a,b'denbüyüktür"),a<b("a,b'denküçüktür"),a>=b("a,b'enbüyükyadaeşittir"),a<=b("a,b'denküçükyadaeşitse")şeklindeönermelerdekurulabilir.

NegatiflikOperatörü!işaretiönermeninsoltarafındakullanılırsa,negatiflikyadaolumsuzlukkontrolüolduğuanlamındadır.

if!a==bthenputs"a,b'yeeşitdeğil"endyadaif!a>bthenputs"a,b'denbüyükdeğil"endgibikullanılır.İçeridekiönermenintersidoğruysademektir.

if!a==bthenörneğinidahaiyiinceleyecekolursak.Örnekteönerme"a,b'yeeşittir"önermesininolumsuzu,yani"a,b'yeeşitdeğildir"dir.Yanibuifdurumuşunakarşılıkgelmektedir:"a,b'yeeşitdeğildir"doğruise

ÇokluKontrolEğerönermelerarasındaand(ve),or(veya)yadabunlarınkısayollarını(andiçin&&,oriçin||)kullanırsakbirdenfazlaşeyikontroletmişoluruz.

a=5

b=10

ifa==5&&b==10

puts"İşlemedevamedebiliriz!"

end

ifa==5&&b==10yerineifa==5andb==10deyazabilirdik.


50

Ruby'ninkonuşmadilineyakınolmasısebebiyle,çokdahaanlaşılırkontrolsatırlarıyazmakmümkün.Örneğin,Eğer,a,5'eeşitseMerhabaYazdemekiçinilkaklagelenyöntem:

ifa==5

puts"Merhaba"

end

amabunuçokdahabasithalegetirebiliriz:

puts"Merhaba"ifa==5Teksatırda,ifikoşulsonucundaolacakşeyinsağınayazmakyeterlidir.

elsif

Programlamamantığındapekdesevmediğim(dahadüzgünyöntemlerivar)amabazenmecburkaldığımızbirdurumdur.

ifa==b

puts"a,b'yeeşit"

elsifa<b

puts"a,b'denküçük"

else

puts"a,b'tenbüyük"

end

İlkolaraka==bkontrolüyapılır,eğersonuçfalseise,a<bkontroledilir,odafalseiseensondakielsedevreyegiriyorveçıktıolarak"a,b'tenbüyük"yazdırılıyor.

unless

Bu,aslındaifintersigibi.Dahadoğrusuifnotanlamında.Eğera,b'yeeşitdeğilsedemekiçin;

unlessa==b

puts"Eşitdeğil"

end

Aynımantıktaputs"Eşitdeğil"unlessa==bşeklindedeyazabiliriz.Semantikolarakolumsuzlukkontrolüyaparkenunlesskullanılmasıönerilir.Koduokumaveanlamaaçısındankolayolmasıiçin.

while,break,untilDöngüleri


51

Tanımlananönermetrueolduğusüreceloopyanidöngüçalıştırmakontrolüdür.

i=0

whilei<5do

puts"i=#{i}"

i+=1

end

Eğeri+=1yaniiyibirarttır,demezseksonsuzdöngüyegireriz.Eğerbellibirandadöngüyükırmakistersek,

i=0

whilei<5do

puts"i=#{i}"

breakifi==3

i+=1

end

i3olduğundaloopdevredışıkalır...

Aynıunlessmantığında,untilkullanılırloop'larda.

i=0

untili==10do

puts"i=#{i}"

i+=1

end

Yanii10'aeşitolmadığısürecebuloopçalışır.

case,whenYapısıelsifyerinekullanılmasımuhtemel,dahaanlaşılırkontrolmekanizmasıdır.Hemenörneğebakalım:

computer="c64"

year=casecomputer

when"c64"then"1982"

when"c16"then"1984"

when"amiga"then"1985"

else

"Tarihbilinmiyor"

end

puts"#{computer}çıkışyılı#{year}"

#c64çıkışyılı1982


52

Yukarıdakikodubirtonif,elsifileyapmakyerine,whenvetheniledahaanlaşılırhalegetirdiğimizidüşünüyorum.

whenkullanırkenrange(aralık)belirmesideyapmaşansıvar.

student_grade=8

casestudent_grade

when0

puts"Çokkötü"

when1..4

puts"Başarısız"

when5..7

puts"İyi"

when8..9

puts"Çokİyi"

when10

puts"Süper"

end

Eğernot1ile4aralığındaysa(vedahilise)yada5ile7aralığındaysagibibirkontrolekledik.

forDöngüsü1'den10'akadar(1ve10dahil)birdöngüyapalım:

foriin1..10

puts"i=#{i}"

end

#i=1

#i=2

#i=3

#i=4

#i=5

#i=6

#i=7

#i=8

#i=9

#i=10

Aynıişiçokdahakolayyapmanınyolunu5.Bölüm'deIterationkısmındagöreceğiz!

TernaryOperatörüKısaltılmışifyapısıdır.Hemenhemenpekçokdildekullanılan,Eğerşudoğruisebudeğilsebuifadesiiçinkullanılır.


53

amount=2

pluralize=amount==1?"apple":"apples"

puts"#{amount}#{pluralize}."

BuörnekteTernaryolarakamount==1?"apple":"apples"kullanılmış,eğeramount1ise"apple"dönecek,değilise"apples"dönecek.Yanipluralizedeğişkeninekontroldendönenatanıyor.

BEGINveENDRuby'deilginçbirözellikde,kodunçalışmasındanönceyevesonrayabirektakabiliyoruz.

AşağıdakiörnekteBEGINblock'undakikodlarprogrambaşladığında,ENDblock'undakikodlarprogrambitmedenhemenönceçalışacaktır.

BEGIN{puts"Kodunbaşlamasaati#{Time.now.to_s}"}

END{puts"Kodunbitmesaati#{Time.now.to_s}"}

defsay_hello(username)

"Merhaba#{username}"

end

putssay_hello"Uğur"

sleep5#zamanfarkıiçin5saniyebekle

#Kodunbaşlamasaati2014-08-0409:30:24+0300

#MerhabaUğur

#Kodunbitmesaati2014-08-0409:30:29+0300


54

Bölüm4BubölümdeRuby'dekiveritipleriyaniDataTypes'ıinceleyeceğiz.

ObjectNumberStringArrayHashSymbolClassModule

Bölüm4

55

Object(Nesne)Ruby,ObjectOrientedProgramming'indibidir:)Herşeynesnelerdenoluşur.Nasılmı?hemenbasitbirdeğişkenoluşturupiçinebirtekstyazalım.

mesaj="Merhaba"

mesajdeğişkeninintürüne?

mesaj.class#=>String

BudeğişkenStringnesnesindentüremiş.Peki,Stringneredengeliyor?

mesaj.class.superclass#=>Object

Dikkatettiysenizburadasuperclasskullandık.Yanibuhiyerarşidekibirüstsınıfıarıyoruz.Karşımızaneçıktı?Object.PekiacabaObjectneredentüremiş?

mesaj.class.superclass.superclass#=>BasicObject

Hmmm..PekiBasicObjectneredengeliyor?

mesaj.class.superclass.superclass.superclass#=>nil

İşteşuandadibibulduk:)Demekkihiyerarşi;

BasicObject>Object>String

şeklindebirhiyerarşisözkonusu.

Peki,sayılardadurumne?

numara=1

numara.class#=>Fixnum

numara.class.superclass#=>Integer

numara.class.superclass.superclass#=>Numeric

numara.class.superclass.superclass.superclass#=>Object

numara.class.superclass.superclass.superclass.superclass#=>BasicObject

numara.class.superclass.superclass.superclass.superclass.superclass#=>nil

Object

56

Ufff...biraniçinbitmeyeceksandım:)Çokbasitbirsayıtanımlasıyaptığımızdabile,arkaplandakiişleyişyukarıdakigibioluyor.Yani

BasicObject>Object>Numeric>Integer>Fixnum

şeklindeyineananesneBasicObjectolmakkoşuluylauzunbirhiyerarşisözkonusu.

HerşeyBasicObjectdentürüyor,buyüzdendeaslındaherşeybirClassdolayısıylabudurumdileçokciddiesneklikkazandırıyor.

NesneMetodları(ObjectInstanceMethods)Şimdiboşbirnesneoluşturalım.Classbölümündedahadetaylıgöreceğimizinstantiateişlemiylenewmethodunukullanarak;

o=Object.new#=>#<Object:0x007fe552099a68>

o.__id__#=>70311450299700

yaptığımızda,oluşannesneninhafızadaunique(yanibundansadecebirtane)biridentifier'ı(kabacabunakimlikdiyelim)yaniID'siolduğunugörürüz.__id__yerineobject_idyanio.object_idşeklindedekullanabiliriz.

Eğerhashmethod’unuçağırırsak,RubybizeilgiliobjeninFixnumtüründesayısaldeğeriniüretirveverir.

o=Object.new#=>#<Object:0x007f8c3b0a3420>

o.__id__#=>70120131336720

o.object_id#=>70120131336720

o.hash#=>-229260864779029724

NeticedeStringdebirnesneve;

Object

57

t=String.new("Hello")#=>"Hello"

t.__id__#=>70170408456140

t.methods#=>[:<=>,:==,:===,:eql?,:hash,:casecmp,:+,:*,:%,:[

],:[]=,:insert,:length,:size,:bytesize,:empty?,:=~,:match,:succ,:succ!,:nex

t,:next!,:upto,:index,:rindex,:replace,:clear,:chr,:getbyte,:setbyte,:bytesl

ice,:scrub,:scrub!,:freeze,:to_i,:to_f,:to_s,:to_str,:inspect,:dump,:upcase,

:downcase,:capitalize,:swapcase,:upcase!,:downcase!,:capitalize!,:swapcase!,:h

ex,:oct,:split,:lines,:bytes,:chars,:codepoints,:reverse,:reverse!,:concat,:

<<,:prepend,:crypt,:intern,:to_sym,:ord,:include?,:start_with?,:end_with?,:sc

an,:ljust,:rjust,:center,:sub,:gsub,:chop,:chomp,:strip,:lstrip,:rstrip,:su

b!,:gsub!,:chop!,:chomp!,:strip!,:lstrip!,:rstrip!,:tr,:tr_s,:delete,:squeez

e,:count,:tr!,:tr_s!,:delete!,:squeeze!,:each_line,:each_byte,:each_char,:eac

h_codepoint,:sum,:slice,:slice!,:partition,:rpartition,:encoding,:force_encodin

g,:b,:valid_encoding?,:ascii_only?,:unpack,:encode,:encode!,:to_r,:to_c,:>,:

>=,:<,:<=,:between?,:nil?,:!~,:class,:singleton_class,:clone,:dup,:taint,:t

ainted?,:untaint,:untrust,:untrusted?,:trust,:frozen?,:methods,:singleton_metho

ds,:protected_methods,:private_methods,:public_methods,:instance_variables,:insta

nce_variable_get,:instance_variable_set,:instance_variable_defined?,:remove_instanc

e_variable,:instance_of?,:kind_of?,:is_a?,:tap,:send,:public_send,:respond_to?,

:extend,:display,:method,:public_method,:singleton_method,:define_singleton_meth

od,:object_id,:to_enum,:enum_for,:equal?,:!,:!=,:instance_eval,:instance_exec,

:__send__,:__id__]

t.method(:upcase).call#=>"HELLO"

t.methodsiseString'dentüreyentyeaittümmethod’larılisteledik.SonuçArray(Dizi)olarakgeldivebudizinintümelemanları:işaretiylebaşlıyor.ÇünkübuelemanlarbirerSymbol.

t.method(:upcase).calldaise,t'nin:upcasemethod’unucallileçağırdır.Aslındayaptığımıziş:"hello".upcaseilebirebiraynı.

Acababunesnene?

t.is_a?(String)#=>trueis_a?method’uilenesnenintürünükontroledebiliriz.

Diğerdillerinpekçoğunda(özelliklePython)birişiyapmanınbiryadaenfazlaikiyoluvarken,Rubybukonudaçokrahattır.Birişiyapmanınherzamanbirdenfazlayoluolurvebunlarınneredeysehepsidoğrudur.(Kullanıldığıyereveamacabağlıolarak)

is_a?yerinekind_of?dakullanabiliriz!

Birnesneyeaithangimethod'larınolduğunu;

Object

58

o=Object.new

o.methods#=>[:nil?,:===,:=~,:!~,:eql?,:hash,:<=>,:class,:singleton_class,:

clone,:dup,:taint,:tainted?,:untaint,:untrust,:untrusted?,:trust,:freeze,:fro

zen?,:to_s,:inspect,:methods,:singleton_methods,:protected_methods,:private_meth

ods,:public_methods,:instance_variables,:instance_variable_get,:instance_variable_

set,:instance_variable_defined?,:remove_instance_variable,:instance_of?,:kind_of?,

:is_a?,:tap,:send,:public_send,:respond_to?,:extend,:display,:method,:public_

method,:singleton_method,:define_singleton_method,:object_id,:to_enum,:enum_for,

:==,:equal?,:!,:!=,:instance_eval,:instance_exec,:__send__,:__id__]

o.public_methods#=>[:nil?,:===,:=~,:!~,:eql?,:hash,:<=>,:class,:singleton_c

lass,:clone,:dup,:taint,:tainted?,:untaint,:untrust,:untrusted?,:trust,:freez

e,:frozen?,:to_s,:inspect,:methods,:singleton_methods,:protected_methods,:priva

te_methods,:public_methods,:instance_variables,:instance_variable_get,:instance_va

riable_set,:instance_variable_defined?,:remove_instance_variable,:instance_of?,:ki

nd_of?,:is_a?,:tap,:send,:public_send,:respond_to?,:extend,:display,:method,:

public_method,:singleton_method,:define_singleton_method,:object_id,:to_enum,:enu

m_for,:==,:equal?,:!,:!=,:instance_eval,:instance_exec,:__send__,:__id__]

o.private_methods#=>[:initialize_copy,:initialize_dup,:initialize_clone,:sprintf

,:format,:Integer,:Float,:String,:Array,:Hash,:warn,:raise,:fail,:global_var

iables,:__method__,:__callee__,:__dir__,:eval,:local_variables,:iterator?,:bloc

k_given?,:catch,:throw,:loop,:respond_to_missing?,:trace_var,:untrace_var,:at_e

xit,:syscall,:open,:printf,:print,:putc,:puts,:gets,:readline,:select,:readl

ines,:`,:p,:test,:srand,:rand,:trap,:exec,:fork,:exit!,:system,:spawn,:sle

ep,:exit,:abort,:load,:require,:require_relative,:autoload,:autoload?,:proc,:

lambda,:binding,:caller,:caller_locations,:Rational,:Complex,:set_trace_func,:g

em,:gem_original_require,:initialize,:singleton_method_added,:singleton_method_rem

oved,:singleton_method_undefined,:method_missing]

o.protected_methods#=>[]

o.public_methods(false)#=>[]

public_methodsdefaultolarakpublic_methods(all=true)şeklindeçalışır.Eğerparametreolarakfalsegeçersekvebubizimoluşturduğumuzbirnesneise,sadeceilgilinesneninpublic_method'larıgeridöner.

Baştabelirttiğimizgibi,basitbirnesnebileObject'dentürediğiiçinvedefaultolarakbutüremeesnasındatümözelliklerdiğerinegeçtiğiiçin,sadecesizinmethod'larınızıgörüntülemekaçısındanfalseolayıçokişeyarar.

MethodMissingBenceRuby'ninensüperözelliklerindenbiridir.Olmayanbirmethod'uçağırdığınızzamantetiklenenmethodmethod_missingmethod'udur.RubyonRailsframework'üneredeysebumekanizmaüzerinekurulmuştur.3parametrealır;çağırılanmethod,eğerparametregeçilmişseparametreler,eğerblockgeçilmişseblock.

Object

59

classUser

defmethod_missing(method_name,*args,&block)

ifmethod_name==:show_user_info

"Thisuserhasnoinformation"

else

"You'vecalled#{method_name},You'vepassed:#{args}"

end

end

end

u=User.new

u.show_user_info#=>"Thisuserhasnoinformation"

u.show_user_age#=>"You'vecalledshow_user_age,You'vepassed:[]"

UseradındabirClass'ımızvar.İçindehiçbirmethodtanımlıdeğil.u.show_user_infosatırında,olmayanbirmethod'uçağırıyoruz.Tanımladığımızmethod_missingmethod'uileolmayanmethodçağırılmasınıyakalıyoruz.Eğershow_user_infodiyebirmethodçağrılırsayakalıyoruz,bunundışındabirşeyolursadamethodadınıvegeçilenparametrelerigösteriyoruz.

BusayedeNoMethodErrorhatasıalmadanişimizedevamedebiliyoruz.

Anlamakaçısından,Romanrakamlarıiçinbirsınıfyaptığınızıdüşünün.Sadeceörnekolmasıiçingösteriyorum,C,XveMiçin;

classRoman

defroman_to_str(str)

casestr

when"x","X"

10

when"c","C"

100

when"m","M"

1000

end

end

defmethod_missing(method)

roman_to_strmethod.id2name

end

end

r=Roman.new

r.x#=>10

r.X#=>10

r.C#=>100

r.M#=>1000

Bunugeliştirip"MMCX"yada"III"gibigerçekdönüştürmeişiniyapabilirsiniz.

respond_to_missing?

Object

60

Yukarıdakiörnekte,olmayanmethod'larıürettik.Peki,acababuolmayanmethod'larınasılçağırabiliryadakontroledebiliriz?Normalde,birClass'ınhangimethod'uolduğunurespond_to?ileöğreniyorduk.Örneğeuygulayalım;

r.Cderkenaslında:Cmethod'unuçağırıyoruz.Pekiböylebirmethodvarmı?

r.method(:C)#=>`method':undefinedmethod`C'forclass`Roman'(NameError)

Nasılyani?pekikontroledelim?

r.respond_to?(:C)#=>false

Çünkübiz:Cyidinamikolarakürettikamaöyleceortadabıraktık.Yapmamızgerekenrespond_to_missing?ilegerekencevabıvermekti:

classRoman

defroman_to_str(str)

casestr

when"x","X"

10

when"c","C"

100

when"m","M"

1000

end

end

defmethod_missing(method)

roman_to_strmethod.id2name

end

defrespond_to_missing?(method_name,include_private=false)

[:x,:X,:c,:C,:m,:M].include?(method_name)||super

end

end

r.method(:C)#=>#<Method:Roman#C>

r.respond_to?(:C)#=>true

r.respond_to?(:Q)#=>false#olmayanmethod

Object

61

Number(Sayılar)Sayılar,temelöğeolmayıp,direknesnedentüremişlerdir.TürediklerinesnedeRuby'ninsayılariçinolanbaseclass'ıdır.

Örneğin3sayısınabakalım:

3.class#=>Fixnum

3.class.superclass#=>Integer

3.class.superclass.superclass#=>Numeric

3.class.superclass.superclass.superclass#=>Object

Numericsınıfıdırasılolan.İlktürediğisınıfıFixnumdır.Örnektegördüğünüzgibi;

Fixnum>Integer>Numericşeklindebirhiyeraşisözkonusudur.

2014.class#=>Fixnum

2_014.class#=>Fixnum

201.4.class#=>Float

1.2e3.class#=>Float

7e4.class#=>Float

7E-4.class#=>Float

0664.class#=>Fixnum

0xfff.class#=>Fixnum

0b1111.class#=>Fixnum

45678327041234321312.class#=>Bignum

Ruby'desayıişlerinde_hiçbiretkiyapmaz.Birşekildeokumayıkolaylaştırmakiçinkullanılır.Örnekteki2014ile2_014aynışeydir.Büyüksayılarıyazarken;1_345_201gibibirifade1345201'diraslında.

Ondalıksayılarda.kullanılır.Octalyani8'liksayısistemiiçindirek0ile0664gibikullanılır.16'lıkyaniHexadecimalsayısistemiiçin,cssdünyasındantanıdığınızbeyazrenginiifadeetmekiçin$fffyerine0xfffşeklindebirkullanımmevcut.2'likyaniBinarysayısistemiiçin0bilebaşlamakyeterlidir.ScientificNotationifadeleriiçinde1.2e3yada7e4gibikullanımlarmümkündür.

NumberMethod'ları5sayısıFixnumsınıfındandırveneticedeüstsınıfları;

Numeric->Integer->Fixnum

Number

62

şeklindeolduğuiçin(enüsttteNumeric)ilgiliüstsınıflarınmethod'larıdaFixnumtarafındankullanılabilirdurumdadır.

Herzamankigibi,acababusınıfaaitmethodlarneymiş?dediğimizanbirtonmethodgelirkarşımıza;

5.methods#=>[:to_s,:inspect,:-@,:+,:-,:*,:/,:div,:%,:modulo,:divmod,:fdi

v,:**,:abs,:magnitude,:==,:===,:<=>,:>,:>=,:<,:<=,:~,:&,:|,:^,:[],:<<,

:>>,:to_f,:size,:bit_length,:zero?,:odd?,:even?,:succ,:integer?,:upto,:down

to,:times,:next,:pred,:chr,:ord,:to_i,:to_int,:floor,:ceil,:truncate,:round

,:gcd,:lcm,:gcdlcm,:numerator,:denominator,:to_r,:rationalize,:singleton_metho

d_added,:coerce,:i,:+@,:eql?,:remainder,:real?,:nonzero?,:step,:quo,:to_c,:

real,:imaginary,:imag,:abs2,:arg,:angle,:phase,:rectangular,:rect,:polar,:co

njugate,:conj,:between?,:nil?,:=~,:!~,:hash,:class,:singleton_class,:clone,:

dup,:taint,:tainted?,:untaint,:untrust,:untrusted?,:trust,:freeze,:frozen?,:m

ethods,:singleton_methods,:protected_methods,:private_methods,:public_methods,:in

stance_variables,:instance_variable_get,:instance_variable_set,:instance_variable_d

efined?,:remove_instance_variable,:instance_of?,:kind_of?,:is_a?,:tap,:send,:pu

blic_send,:respond_to?,:extend,:display,:method,:public_method,:singleton_method

,:define_singleton_method,:object_id,:to_enum,:enum_for,:equal?,:!,:!=,:instan

ce_eval,:instance_exec,:__send__,:__id__]

Bunlarıniçindenensıkkullanılanlaravekullanımşekillerinedeğineceğim.

Number

63

5.to_s#=>"5"

#SayısaldeğeriString'eçevirdik

-5.abs#=>5

#Mutlakdeğer

5.zero?#=>false

#Sıfırmı?

5.even?#=>false

#Çiftsayımı?

5.odd?#=>true

#Teksayımı?

5.next#=>6

#Sonrakisayı?

5.pred#=>4

#Öncekisayı?

3.14.floor#=>3

#Tabandeğeri

3.14.ceil#=>4

#Tavandeğeri

1.49.round#=>1

1.51.round#=>2

#Yuvarlama

1.bit_length#=>1

15.bit_length#=>4

255.bit_length#=>8

#Bitcinsindenuzunluğu/boyu

1.size#=>8

10.size#=>8

10242048.size#=>8

1024204810242048102420481024.size#=>12

#Bytecinsindenkapladığıyer

upto,downtogibiiterasyonlailgiliolanlarıEnumerationveIterationbölümündegöreceğiz!

Number

64

StringKabaca,insanlarınanlayacağışekildetekst/metinbilgisiiçerennesnelerdir.Örneğin;

m="Merhaba"

m.class#=>String

şeklindedir.Tanımlamayaparkentekyadaçifttırnakkullanılabiliramaaralarındafarkvardır.ExpressionSubstitutionyadaStringInterpolationolarakgeçen,Stringiçindedeğişkenkullanımıesnasındaçifttırnakkullanmanızgerekir.

m="Merhaba"

puts"#{m}Uğur"#MerhabaUğur

puts'#{m}Uğur'##{m}Uğur

Tektırnakkullandığımızörnekte#{m}değişkeniişlenmedenolduğugibiçıktıvermiştir.Aynışekildeescapecodesyanigörünmeyenözelkarakterleridesadeceçifttırnakiçindekullanmakmümkündür.

Çifttırnakiçindekullanılan#{BURAYARUBYKODUGELİR}çokişeyarar.{ve}arasındakodçalıştırmamızısağlar.

puts"Saat:#{Time.now}"#Saat:2014-08-1210:37:22+0300

dediğimizde;RubyKernel'danTimenesnesininnowmethod'unuçalıştırmışoluruz.

puts"Merhaba\nDünya"

#Merhaba

#Dünya

\nNewLineyadaLineFeedyadayenisatırageçmekarakteriçifttırnaktaçalışır.

String

65

EscapeKod Anlamı

\n Yenisatır(0x0a)

\s Boşluk(0x20)

\r SatırBaşı(0x0d)

\t TabKarakteri(0x09)

\v DikeyTab(0x0b)

\f Formfeed(0x0c)

\b Backspace(Birgeri)(0x08)

\a Bell/Alert(Uyarı)(0x07)

\e Escape(0x1b)

\nnn Octal,8'likdeğer

\xnn Hexadecimal,16'lıkdeğer

\unnnn Unicode:U+nnnn(Ruby1.9+)

\cx Control-x

\C-x Control-x

\M-x Meta-x

\M-\C-x Meta-Control-x

\x x'inkendisi(\"çifttırnakdemektir.)

String'lerbytearray'lerdenoluşuryanielemanlarıbytecinsindendizidiraslında.

m=""

m<<65

putsm#A

mboşbirString,diziyeelemaneklergibi(<<diziyeelemanekler,azsonragöreceğiz)içine65ekledik.BuAharfinin10'luksayısistemindekiASCIIdeğeridir.Aslındam="A"yaptık:)

Eğer65inkaraktersetindekideğerineydi?dersekput65.chryaptığımızdabizeAdöner.0ile255arasıdeğerlerdirbunlar.

Dahailginçbirolay;

puts"öz""yıl""maz""el"#özyılmazel

yani"tekst""tekst""tekst"şekindebirkullanımmevcuttur.

String

66

StringLiterals(StringKalıpları)Ruby'de,yinediğerdillerdeolmayanilginçbirözellik.%işaretivesonrasındagelenbazıkarakterleryardımıylaenteresanşeyleryapmakmümkün:

%

Süslüparantezlerarasındakalanherşeyconcat(yanitoplanarak)edilirveStringolarakçıktıverirvetırnaklarıescapeeder.

%{MerhabaDünyaBenvigonasılsınız?}#=>"MerhabaDünyaBenvigonasılsınız?"

%{Buişlemlerin%80'i"uydurma"}#=>"Buişlemlerin%80'i\"uydurma\""

aynıişi;%|MerhabaDünyaBenvigonasılsınız?|süslüparantezyerinepipe|kullanarakdayapabilirsiniz!

%w

HızlıcaArrayüretmeyisağlar:

%w{foobarbaz}#=>["foo","bar","baz"]

%w{foobarbaz}.class#=>Array

%i

İçindeSymbololanArrayüretir:

%i{foobarbaz}#=>[:foo,:bar,:baz]

%qve%Q

qtektırnak,Qçifttırnaklasarmalamışgibiyapar:

person="Uğur"

%q{Merhaba#{person}}#=>"Merhaba\#{person}"

%Q{Merhaba#{person}}#=>"MerhabaUğur"

%s

Symbol'eçevirir:

String

67

%s{my_variable}#=>:my_variable

%s{email}#=>:email

%r

RegularExpression'açevirir:

%r{(.*)hello}i#=>/(.*)hello/i

%x

Ruby'debacktickkullanarakshellkomutuçalıştırabilirsiniz.YaniLinuxveMackullananokuyucularTerminalilehaşır-neşirolmuşlardır.Örneğin,bulunduğunuzdizindekidosyalistesinialmakiçinlskomutunukullanırsınız.Örneğinkendihomedizinimdelsyaptığımda(OSXkullanıyorum)

ls-1#altaltalistemelekiçin

Applications

Desktop

Development

Documents

Dotfiles

Downloads

Library

VirtualBoxVMs

Works

bin

gibibirlistealıyorum.YapacağımbirRubyuygulamasında;

%x{ls-1$HOME}#=>"Applications\nDesktop\nDevelopment\nDocuments\nDotfiles\nDownloa

ds\nLibrary\nVirtualBoxVMs\nWorks\nbin\n"

TümlistetekbirStringolarakgeldive\nkarakteriilebirleştiçünkisonuçaltaltasatırsatırgeldi.Eğer;

%x{ls-1$HOME}.split("\n")

deseydimsonuçbanadiziolarakgelecekti!

String

68

#["Applications","Desktop","Development","Documents","Dotfiles","Downloads","Li

brary","VirtualBoxVMs","Works","bin"]

%x{ruby--copyright}#=>"ruby-Copyright(C)1993-2014YukihiroMatsumoto\n"

HereDocumentKullanımıUzunmetinkullanımlarındaçokişeyarar:

mesaj=<<END

Merhabanasılsınız?

Bizdeçokiyiyiz

Görüşürüz!

END

putsmesaj

#Merhabanasılsınız?

#Bizdeçokiyiyiz

#Görüşürüz!

Buörnektemesaj=<<ENDileENDkelimesinigörenekadariçindenevarsakullandiyoruz!Dahadaçılgınbirkullanımşekli;

mesaj=[<<BİR,<<İKİ,<<ÜÇ]

BuBir

BİR

Buiki....

İKİ

Budaüüüüüüüüç

ÜÇ

putsmesaj

#-BuBir

#-Buiki....

#-Budaüüüüüüüüç

StringMethod'ları

String%argüman->yeniString

"Merhaba%s"%"Uğur"#=>"MerhabaUğur"

"Sayı:%010d"%2014#=>"Sayı:0000002014"

"KullanıcıAdı:%s,E-Posta:%s"%["vigo","[email protected]"]#=>"KullanıcıAdı:vig

o,E-Posta:[email protected]"

"Merhaba%{username}!"%{:username=>'vigo'}#=>"Merhabavigo!"

String

69

Kezabumethod,printf,sprintfgibi,StringFormatmantığındaçalışır."Sayı:%010d"%2014örneğinde%010daslında10basamaklı,0ilepadedilmişşekildegösteranlamındadır.20144basamaklıdır,solunda6tanesıfırgelmiştir.

String*sayı->yeniString

Stringilesayıyıçarpmakmümkün!

"Merhaba!"*3#=>"Merhaba!Merhaba!Merhaba!"

"Merhaba!"*0#=>""

String+String->yeniString

"Merhaba"+""+"Dünya"#=>"MerhabaDünya"

String<<sayı->String

String<<nesne->String

a="Merhaba"

a<<"dünya"#=>"Merhabadünya"

a#=>"Merhabadünya"

a.concat(33)#=>"Merhabadünya!"

a<<33#=>"Merhabadünya!!"

String<=>başkastring→-1,0,+1yadanil

<=>RubydünyasındaSpaceshipoperatörüolarakgeçer.Aynıcinsnesnelerikarşılaştırmakiçinkullanılır.

"vigo"<=>"vigo"#=>0#eşit

"vigo"<=>"vig"#=>1#vigobüyük

"vigo"<=>"vigoo"#=>-1#vigoküçük

"vigo"<=>3#=>nil#alakasızikişey

casecmpileaynıişiyapar

String=~Nesne->Fixnumyadanil

String

70

"Saattam4'debuluşalım"=~/\d/#=>9

#\dsayıyakaladıveindeksidöndü

"Saattam4'debuluşalım"[9]#=>"4"

Stringiçindehareket

Stringaslındakarakterlerdenoluşanbirdiziolduğuiçinaşağıdakigibiatraksiyonlaryapmakmümkün.

String[indeks]->yenistringyadanil

String[başlangıç,uzunluk]->yenistringyadanil

String[range]->yenistringyadanil

String[regexp]->yenistringyadanil

String[regexp,yakalan]->yenistringyadanil

String[metinni_bul]->yenistringyadanil

örnekolarak;

m="MerhabaDünya"

m[0]#=>"M"#0.karakter

m[0,2]#=>"Me"#0'danitibaren2karakter

m[0..4]#=>"Merha"#range,0'dan4dahil

m[-1,]#=>"a"#sonkarakter

m[-13..-1]#=>"MerhabaDünya"#sondanbaşa

m[15,1]#=>nil#olmayanindeks

m[/(?<sesli>[aeiou])/,"sesli"]#=>"e"#regexp

m["Merhaba"]#=>"Merhaba"#metnibul

m["vigo"]#=>nil#olmayanmetin

aynıişisliceiledeyapabilirsiniz.

m="merhaba"

m.slice(2,5)#=>"rhaba"

gibi...

YardımcıMethodlar

Sıkçakullanılanlararasında;capitalize,center,chars,chomp,chop,clear,count,size,length,delete,ljust,rjust,reverse,upcase,downcase,swapcase,reverse,index,hex,rindex,insertgibimethodlar'danörneklerekledim.Herzamanolduğugibi,hangimethod'larınolduğunugörmekiçin;

String

71

String.new.methods#=>[:<=>,:==,:===,:eql?,:hash,:casecmp,:+,:*,:%,:[],:[]

=,:insert,:length,:size,:bytesize,:empty?,:=~,:match,:succ,:succ!,:next,:ne

xt!,:upto,:index,:rindex,:replace,:clear,:chr,:getbyte,:setbyte,:byteslice,:

scrub,:scrub!,:freeze,:to_i,:to_f,:to_s,:to_str,:inspect,:dump,:upcase,:down

case,:capitalize,:swapcase,:upcase!,:downcase!,:capitalize!,:swapcase!,:hex,:o

ct,:split,:lines,:bytes,:chars,:codepoints,:reverse,:reverse!,:concat,:<<,:p

repend,:crypt,:intern,:to_sym,:ord,:include?,:start_with?,:end_with?,:scan,:l

just,:rjust,:center,:sub,:gsub,:chop,:chomp,:strip,:lstrip,:rstrip,:sub!,:g

sub!,:chop!,:chomp!,:strip!,:lstrip!,:rstrip!,:tr,:tr_s,:delete,:squeeze,:co

unt,:tr!,:tr_s!,:delete!,:squeeze!,:each_line,:each_byte,:each_char,:each_code

point,:sum,:slice,:slice!,:partition,:rpartition,:encoding,:force_encoding,:b,

:valid_encoding?,:ascii_only?,:unpack,:encode,:encode!,:to_r,:to_c,:>,:>=,:<

,:<=,:between?,:nil?,:!~,:class,:singleton_class,:clone,:dup,:taint,:tainted

?,:untaint,:untrust,:untrusted?,:trust,:frozen?,:methods,:singleton_methods,:p

rotected_methods,:private_methods,:public_methods,:instance_variables,:instance_va

riable_get,:instance_variable_set,:instance_variable_defined?,:remove_instance_vari

able,:instance_of?,:kind_of?,:is_a?,:tap,:send,:public_send,:respond_to?,:exte

nd,:display,:method,:public_method,:singleton_method,:define_singleton_method,:o

bject_id,:to_enum,:enum_for,:equal?,:!,:!=,:instance_eval,:instance_exec,:__se

nd__,:__id__]

kullanabiliriz!

m="merhaba"

m.capitalize#=>"Merhaba"

m#=>"merhaba"

m.capitalize!#=>"Merhaba"#m'indeğeriartıkdeğişti!

m#=>"Merhaba"

"vigo".center(12)#=>"vigo"

"vigo".center(12,"*")#=>"****vigo****"

"merhaba".chars#=>["m","e","r","h","a","b","a"]

"merhaba\n".chomp#=>"merhaba"

"merhabadünya".chomp("dünya")#=>"merhaba"

"merhabavigo".chop#=>"merhabavig"

"merhabavigo\n".chomp#=>"merhabavigo"

"a".chr#=>"a"

x="Merhaba"

x.clear#=>""

"MerhabaDünya".count("a")#=>3#3adeta

"MerhabaDünya".count("ab")#=>4#avebtoplam4tane

"MerhabaDünya".count("e")#=>1#e'den1tane

"MerhabaDünya".delete("e")#=>"MrhabaDünya"

"MerhabaDünya".delete("a","ba")#=>"MerhbDüny"

String

72

"MERHABA".downcase#=>"merhaba"

"merhaba".upcase#=>"MERHABA"

"Merhaba".swapcase#=>"mERHABA"

"merhaba".size#=>7

"merhaba".length#=>7

"merhaba".ljust(20)#=>"merhaba"

"merhaba".ljust(20,"*")#=>"merhaba*************"

"merhaba".rjust(20)#=>"merhaba"

"merhaba".rjust(20,"*")#=>"*************merhaba"

"merhaba".strip#=>"merhaba"

"merhaba".lstrip#=>"merhaba"

"merhaba".rstrip#=>"merhaba"

"merhaba".index("m")#=>0

"merhaba".index("ba")#=>5

"merhaba".rindex("m")#=>0

"merhaba".rindex("h")#=>3

"a".next#=>"b"

"abcd".next#=>"abce"#d'densonraegeldi...

"b".succ#=>"c"

#baş,ayraç,son

"merhaba".partition("r")#=>["me","r","haba"]

"merhaba".partition("a")#=>["merh","a","ba"]

"merhaba".partition("x")#=>["","","merhaba"]

"merhabadünya".reverse#=>"aynüdabahrem"

"heyseeeeeeeeeeeeeeen!aloooooooo".squeeze#=>"heysen!alo"

"Merhaba".dump#=>"\"Merhaba\""

"merhaba".getbyte(0)#=>109#m'inasciideğeri

"0x0f".hex#=>15

"0x0fff".hex#=>4095

"merhaba".insert(0,"X")#=>"Xmerhaba"

"merhaba".insert(3,"A")#=>"merAhaba"

"merhaba".insert(-1,".")#=>"merhaba."

"123".oct#=>83#Octal'eçevirdi(8'lik)

"A".ord#=>65#Asciideğeri

"a".ord#=>97#Asciideğeri

"dünya".prepend("Merhaba")#=>"Merhabadünya"#öneekledi

#transform

"merhabahello".tr("el","ip")#=>"mirhabahippo"#e=>i,l=>poldu

"ArkAdAşlarnasılsınız?".tr("A","a")#=>"arkadaşlarnasılsınız?"

String

73

#a'dane'ykadarXiletransformyap

"merhabadünya".tr("a-e","X")#=>"mXrhXXXXünyX"

ConvertMethod'ları

Tipdeğiştirmekiçinkullanılır.to_i,to_f,to_s,to_str,to_sym,to_r,to_c,to_enummethod'larınabakalım:

"merhaba".to_i#=>0#integer'açevirdi

"merhaba".to_f#=>0.0#float'açevirdi

"5".to_i#=>5

"1.5".to_f#=>1.5

"merhaba".to_s#=>"merhaba"#string

"merhaba".to_str#=>"merhaba"#string

"merhaba".to_sym#=>:merhaba#symbol

"merhaba".to_r#=>(0/1)#Rasyonelsayı

"0.2".to_r#=>(1/5)#Rasyonelsayı

"merhaba".to_c#=>(0+0i)#Komplekssayı

"1234".to_c#=>(1234+0i)

"merhaba".to_enum#=>#<Enumerator:"merhaba":each>#Enumeratör'eçevirdi

KontrolMethod'ları

Methodadı?ilenbitiyordemek,birkontrololduğuvesonucunBooleanyanıtrueyadafalsedöndüğüanlamındaolduğunusöylemiştik.

"merhaba".start_with?("m")#=>true

"merhaba".start_with?("mer")#=>true

"merhaba".start_with?("f")#=>false

"merhaba".end_with?("a")#=>true

"merhaba".end_with?("haba")#=>true

"merhaba".end_with?("zoo")#=>false

"merhaba".eql?("Merhaba")#=>false

"merhaba".eql?("merhaba")#=>true

"merhabadünya".include?("dünya")#=>true

"merhaba".empty?#=>false

"".empty?#=>true

"kedi".between?("at","balık")#=>false#başlangıçharfiavebarasındamı?gibidü

şünün

"kedi".between?("fare","sinek")#=>true

ArrayveBlockileİlişkiliMethodlar

splitMetniparçalaraböler,varsayılandelimiter(ayırıcı)boşukkarakteridir.

String

74

"Selammilletnasılsınız?".split#=>["Selam","millet","nasıl","sınız?"]

"Selammillet-nasılsınız?".split("-")#=>["Selammillet","nasılsınız?"]

"Atakımı:65Btakımı:120".split(/+\d+?/)#=>["Atakımı:","Btakımı:"]

"1,2,3,4,5".split(",")#=>["1","2","3","4","5"]

each_byte

"merhaba".each_byte{|c|putsc}

#109(m)

#101(e)

#114(r)

#104(h)

#97(a)

#98(b)

#97(a)

each_char

"merhaba".each_char{|c|putsc}

#m

#e

#r

#h

#a

#b

#a

each_line

"Merhaba\nDünya\nNasılsın?".each_line{|l|putsl}

#Merhaba

#Dünya

#Nasılsın?

"Merhaba@@Dünya@@Nasılsın?".each_line("@@"){|l|putsl}

#Merhaba@@

#Dünya@@

#Nasılsın?

upto

String

75

"a1".upto("b1"){|t|putst}

#a1

#a2

#a3

#a4

#a5

#a6

#a7

#a8

#a9

#b0

#b1

PatternYakalama(Regexp)

Dahakapsamlıolarak6.Bölüm'dededeğineceğimizRegularExpressionkonusu,String'lerleçokilişkili.Hemenilgilimethod'larabakalım

gsubvesub

subilegsubarasındakifark,subilkbulduğunuişler,gsubGlobalanlamındadır.

"merhabadünya,merhabauzay".sub("merhaba","olaa")#=>"olaadünya,merhabauzay"

"merhabadünya,merhabauzay".gsub("merhaba","olaa")#=>"olaadünya,olaauzay"

"MerhabaDünya".gsub(/[aeiou]/,"x")#=>"MxrhxbxDünyx"

"MerhabaDünya".gsub(/([aeiou])/,'(\1)')#=>"M(e)rh(a)b(a)Düny(a)"

"Merhabadünya,merhabauzay,merhabaevren".gsub(/((m|M)erhaba)/){|c|c.upcase}#=>

"MERHABAdünya,MERHABAuzay,MERHABAevren"

"MerhabaDünya".gsub(/(?<sesli_harf>[aeiou])/,'{\k<sesli_harf>}')#=>"M{e}rh{a}b{a}

Düny{a}"

"MerhabaDünya".gsub(/[ea]/,'e'=>1,'a'=>'X')#=>"M1rhXbXDünyX"

match

"merhaba".match("a")#=>#<MatchData"a">

"merhaba".match("(a)")#=>#<MatchData"a"1:"a">#1taneyakaladı,(a)veArraygel

di

"merhaba".match("(a)")[0]#=>"a"#yakalanan

"merhaba2014".match(/\d/)#=>#<MatchData"2">

"merhaba2014".match(/(\d)/)#=>#<MatchData"2"1:"2">

"merhaba2014".match(/(\d+)/)#=>#<MatchData"2014"1:"2014">

"merhaba2014".match(/(\d+)/)[0]#=>"2014"

"merhaba2014".match(/(\d+)/)[0].to_i#=>2014

String

76

scan

Matchgibi,metinüzerindebirneviaramayapıyoruz:

"Merhabamillet!".scan(/\w+/)#=>["Merhaba","millet"]

"Merhabamillet!".scan(/./)#=>["M","e","r","h","a","b","a","","m","i","l

","l","e","t","!"]

"Merhabamillet!Saat10'dabuluşalım".scan(/Saat\d+/)#=>["Saat10"]

String

77

ArrayKompakt,sıralıobjeleriçerenbirtürütaşıcıyınesnedirArray'ler.NeredeyseiçindehertürRubyobjesinitaşıyabilir.(String,Integer,Fixnum,Hash,SymbolhattabaşkaArray'lervs...)

Arkaarkayasıralanmışkutucuklardüşünün,herkutucuğunbirindexnumarasıolduğunuhayaledin.Buindekslemeişiotomatikolarakoluyor.Diziyeherelemaneklediğinizde(Eğerkendinizindeksnumarasıatamadıysanız)yeniindeksbirartarakdevamediyor.ZeroIndexedyaniilkeleman0.elemanoluyor.

AynıString'dekigibinegatifindeksdeğerleriileterstenerişimsağlıyorsunuz.Yaniilkelemanarray[0]vesonelemanarray[-1]gibi...

Arrayoluşturmakiçin;

a=[]#Yabuşekilde

a.class#=>Array

b=Array.new#=>Yadabuşekilde

b.class#=>Array

kullanabilirsiniz.Kezaa=[1,2,3]dediğinizdedeArray'ihemtanımlamışhemdeelemanlarınıbelirlemişolursunuz.

Array'iinitializeederkenyaniilkkezoluştururkenbüyüklüğünüdeverebilirsiniz.

a=Array.new(5)#içinde5elemantaşıyacakArrayoluştur

a#=>[nil,nil,nil,nil,nil]

Hatta,defaultdeğerbileatarsınız:

aylar=Array.new(12,"ay")#12elemanolsunvehepsi"ay"olsun

aylar#=>["ay","ay","ay","ay","ay","ay","ay","ay","ay","ay","ay","ay"]

Ruby'dehernesneninbirID'siveHASHdeğerivardır.

[1,2,3].hash#=>3384159031637530117

[1,2,3].__id__#=>70147646473880

Blockkabulettiğiiçin;

Array

78

dizi=Array.new(10){|eleman|eleman=eleman*4}

dizi#=>[0,4,8,12,16,20,24,28,32,36]

#yadaaynıkodu

dizi=Array.new(10)do|eleman|

eleman=eleman*4

end

dizi#=>[0,4,8,12,16,20,24,28,32,36]

şeklindedekullanabilirsiniz.NeticedeArray'ininitializemethod'unaparametregeçmişoluyoruz:

aylar=Array.[]("oca","şub","mar","nis","may","haz","tem","ağu","eyl","eki",

"kas","ara")

aylar#=>["oca","şub","mar","nis","may","haz","tem","ağu","eyl","eki","kas

","ara"]

Yani:aylar=Array.[](param,param,param)gibi.

Başkanasılüretiriz?Sayılardanoluşanbirdizilazımolsa;Örneğin1984ile2000arasındakiyıllarlazımolsa;

years=Array(1984..2000)

years#=>[1984,1985,1986,1987,1988,1989,1990,1991,1992,1993,1994,1995,19

96,1997,1998,1999,2000]

BirArrayiçindefarklıtürdenelemanlarolabilir;

a=["Hello",:word,2014,3.14]#içindeString,Symbol,FixnumveFloatvar!

a#=>["Hello",:word,2014,3.14]

Arrayiçindekielemanlarsıralıbirşekildedururlar.BusırayaIndexdenir.0'danbaşlar.YaniilkelemandemekArray'in0.elemanıdemektir.İsteğimizelemanıalmakiçinyaArray[index]yadaArray.fetch(index)yöntemlerinikullanabiliriz.

a=["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]

a[0]#=>"Uğur"

a.fetch(0)#=>"Uğur"

a[4]#=>nil

a.fetch(4,"HatalıIndex")#=>"HatalıIndex"

a=[1,2,3,4]#İlkNelemanıal

a.take(2)#=>[1,2]

a.drop(2)#=>[3,4]#take'intersi...İlk2haricinial

Array

79

Örnektea[4]dediğimizzaman,olmayanindex'lielemanıalmayaçalışıyorveelemanolmadığıiçinnilgerialıyoruz.fetchkullanarakhatakontrolüdeyapmışoluyoruz.nilyerinebelirlediğimizhatamesajınıdönmüşoluyoruz.

values_atmethod'uileilgiliindexyadaindex'lerdekielemanlarıalabiliriz,kezaatdebenzerişeyarar.

isimler=["Uğur","Ömer","Yeşim","Ezel","Eren"]

isimler.values_at(0)#=>["Uğur"]

isimler.values_at(1,2)#=>["Ömer","Yeşim"]

["a","b","c","d","e"].at(1)#=>"b"

["a","b","c","d","e"].at(-1)#=>"e"

rindexilesağdanhizalıindex'egöreelemanaulaşıyoruz:

a=["a","b","b","b","c"]

a.rindex("b")#=>3#3tanebvar,ensağdakisonb'yiverdi!

a.rindex("z")#=>nil

Keza"acabaArray'innegibimethod'larıvar?"dersek;hemenmethodsözelliğiilebakabiliriz.Karıştırmamamızgerekenönemlibirkonuvar.DetayınıClasskonusundagöreceğizamayerigelmişken,Array'inClassMethod'larıveInstanceMethod'larıvar.

Array.methodsdediğimizdeKernel'dangelenArrayobjesininyaniClass'ınınmethod'larınıgörürüz.EğerArray.new.methodsdersek,Array'dentürettiğimizinstance'aaitmethod'larıgörürüz.

Yania=[]dediğimizde,aslındaArray'denbirinstanceçıkartmışoluyoruz.AzönceArray.[](...)olarakyaptığımızşeydeaslındaClassmethod'uçağırmak.

ClassMethod'ları

Array

80

Array.methods#=>[:[],:try_convert,:allocate,:new,:superclass,:freeze,:===,:=

=,:<=>,:<,:<=,:>,:>=,:to_s,:inspect,:included_modules,:include?,:name,:ance

stors,:instance_methods,:public_instance_methods,:protected_instance_methods,:priv

ate_instance_methods,:constants,:const_get,:const_set,:const_defined?,:const_miss

ing,:class_variables,:remove_class_variable,:class_variable_get,:class_variable_se

t,:class_variable_defined?,:public_constant,:private_constant,:singleton_class?,:

include,:prepend,:module_exec,:class_exec,:module_eval,:class_eval,:method_defin

ed?,:public_method_defined?,:private_method_defined?,:protected_method_defined?,:p

ublic_class_method,:private_class_method,:autoload,:autoload?,:instance_method,:p

ublic_instance_method,:nil?,:=~,:!~,:eql?,:hash,:class,:singleton_class,:clone

,:dup,:taint,:tainted?,:untaint,:untrust,:untrusted?,:trust,:frozen?,:methods

,:singleton_methods,:protected_methods,:private_methods,:public_methods,:instance

_variables,:instance_variable_get,:instance_variable_set,:instance_variable_defined

?,:remove_instance_variable,:instance_of?,:kind_of?,:is_a?,:tap,:send,:public_s

end,:respond_to?,:extend,:display,:method,:public_method,:singleton_method,:def

ine_singleton_method,:object_id,:to_enum,:enum_for,:equal?,:!,:!=,:instance_eva

l,:instance_exec,:__send__,:__id__]

Bumethod'larınbirkısmıEnumerablesınıfındangelenmethod'lardır.Ruby,Moduleyapısıkullandığıiçinortakkullanılanmethod'larmodüleklemelerindengelmektedir.Classkonusundadetaylarıgöreceğiz.

Bukısımdanenfazlakullanacağımız[]venewmethod'larıolacaktır.

InstanceMethod'larıEnçokkullanacağımızmethod'larsa;

Array.new.methods#=>[:inspect,:to_s,:to_a,:to_h,:to_ary,:frozen?,:==,:eql?,

:hash,:[],:[]=,:at,:fetch,:first,:last,:concat,:<<,:push,:pop,:shift,:unsh

ift,:insert,:each,:each_index,:reverse_each,:length,:size,:empty?,:find_index,

:index,:rindex,:join,:reverse,:reverse!,:rotate,:rotate!,:sort,:sort!,:sort_

by!,:collect,:collect!,:map,:map!,:select,:select!,:keep_if,:values_at,:delet

e,:delete_at,:delete_if,:reject,:reject!,:zip,:transpose,:replace,:clear,:fil

l,:include?,:<=>,:slice,:slice!,:assoc,:rassoc,:+,:*,:-,:&,:|,:uniq,:uniq

!,:compact,:compact!,:flatten,:flatten!,:count,:shuffle!,:shuffle,:sample,:cy

cle,:permutation,:combination,:repeated_permutation,:repeated_combination,:produc

t,:take,:take_while,:drop,:drop_while,:bsearch,:pack,:entries,:sort_by,:grep,

:find,:detect,:find_all,:flat_map,:collect_concat,:inject,:reduce,:partition,

:group_by,:all?,:any?,:one?,:none?,:min,:max,:minmax,:min_by,:max_by,:minmax

_by,:member?,:each_with_index,:each_entry,:each_slice,:each_cons,:each_with_obje

ct,:chunk,:slice_before,:lazy,:nil?,:===,:=~,:!~,:class,:singleton_class,:cl

one,:dup,:taint,:tainted?,:untaint,:untrust,:untrusted?,:trust,:freeze,:metho

ds,:singleton_methods,:protected_methods,:private_methods,:public_methods,:instan

ce_variables,:instance_variable_get,:instance_variable_set,:instance_variable_defin

ed?,:remove_instance_variable,:instance_of?,:kind_of?,:is_a?,:tap,:send,:public

_send,:respond_to?,:extend,:display,:method,:public_method,:singleton_method,:d

efine_singleton_method,:object_id,:to_enum,:enum_for,:equal?,:!,:!=,:instance_e

val,:instance_exec,:__send__,:__id__]

Array

81

AynıString'dekigibi,şuArray'inbirröntgeniniçekelim:

Array.class#=>Class

Array.class.superclass#=>Module

Array.class.superclass.superclass#=>Object

Array.class.superclass.superclass.superclass#=>BasicObject

Array.class.superclass.superclass.superclass.superclass#=>nil

Array'inbirüstobjesine?ModuleYineClasskonusundagöreceğizdiyeceğimvesizbanakızacaksınız:)Ruby'debirClassenfazlabaşkabirClass'dantüreyebilir.ÖrneğinPython'dabirClassNTANEClass'taninheritolabilir(Mirasalabilir,türeyebilir)

Ruby,busorunuModuleyapısıylaçözüyor.BumantıklaaslındaortaklaşakullanılanKernelmodülleriyardımıyla,ortakkullanılacakmethod'larbumodüllerinIncludeedilmesiyleilgiliyerleredağıtılıyor.

AcabaArray'dehangimodüllervar?

Array.included_modules#=>[Enumerable,Kernel]

BubakımdanArray,Hashgibinesnelerdebenzerortakmethod'largörmekmümkün.

lengthveyacount

Array'inboyu/içindekaçelemanolduğuileilgilibilgiyialmakiçinkullanılır.

[1,2,3,4].length#=>4

[1,2,3,4].count#=>4

empty?

Arrayacababoşmu?İçindehiçelemanvarmı?

[1,2,3,4].empty?#=>false

[].empty?#=>true

eql?,==,===

Eşitlikkontrolüiçindir.Eğerkarşılığıaynıcinssevebirebiraynıelemanlarasahipsetruedöner.


a.eql?(["Yeşim","Ezel","Ömer","Uğur"])#=>false

a.eql?([])#=>false

a.eql?(["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"])#=>true

Array

82

==GenericEqualityyanigeneleşitlikkontrolüyanihepimizinbildiğikontrol,===iseCaseEqualityyania===bifadesindea,b'ninsubsetimi?demekolur.Örnekverelim:

5.class.superclass#=>Integer

Integer===5#=>true

#5,Integersubsetinde...

Integer.class#=>Class

Integer.class.superclass#=>Module

Integer.class.superclass.superclass#=>Object

Integer.class.superclass.superclass.superclass#=>BasicObject

Integer.class.superclass.superclass.superclass.superclass#=>nil

#Integer,5'insubsetindedeğil.

5===Integer#=>false

include?vemember?

AcabaverdiğimelemanArray'iniçindemi?Verdiğimelemanbudizininüyesimi?

[1,2,3,4].include?(3)#=>true

[1,2,3,4].member?(1)#=>true

[1,2,3,4].member?(5)#=>false

["Uğur","Ezel","Yeşim"].include?("Uğur")#=>true

["Uğur","Ezel","Yeşim"].include?("Ömer")#=>false

array&başka_bir_array

İkidizidedekullanınortakelemanlarıalıryeniArraydöner:

a=[1,2,3,4]

b=[3,1,10,22]

a&b#=>[1,3]

array*int[yada]array*str

a=["a","b","c"]

a*5#=>["a","b","c","a","b","c","a","b","c","a","b","c","a","b","c"]

a*"-vigo-"#=>"a-vigo-b-vigo-c"

*çaparak3elemanlıaArray'indensankibirleştirilmiş15elemanlıyenibirArrayoluşturduk.StringileçarpıncadaaslındajoinmethoduileArray'denStringyaptıkvebirleştiriciolarak-vigo-metnikullandık!

array+başka_array

Array

83

İkiArray'itoplarveyeniArraydöner:

a=["Uğur","Yeşim","Ezel"]

b=["Ömer"]

a+b#=>["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]

array-başka_array

Array'lerarasındakifarkıArrayolarakbulmak:


b=["Uğur","Yeşim"]

a-b#=>["Ezel"]#a'daolabbelemanlarıkayboldu

array|başka_array

İkiArray'iunique(tekil)elemanlarolarakbirleştirdi.Aynıelemanvarsabunlardanbirinialdı:


b=["Uğur","Ömer"]

a|b#=>["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]

array<<nesneyadapush

Array'insonunaelemaneklemekiçinkullanılır.


a<<"Ömer"#=>["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]

a.push("Eren")#=>["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer","Eren"]

Kezazincirlemeçağrıdayapabilirsiniz:

a.push("Tunç").push("Suat")#=>["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer","Eren","Tunç","S

uat"]

concat

ArraysonunaArrayeklemekiçinkullanılır.

a=[1,2,3]

a.concat([4,5,6])

a#=>[1,2,3,4,5,6]

join

Array

84

ArrayelemanlarınıbirleştiripString'eçevirmeyeyarar.Eğerparametreverirsekaradakibirleştiriciyidebelirlemişoluruz.

["Commodore64","Amiga","Sinclair","Amstrad"].join#=>"Commodore64AmigaSi

nclairAmstrad"

["Commodore64","Amiga","Sinclair","Amstrad"].join(",")#=>"Commodore64,Amig

a,Sinclair,Amstrad"

unshift

Array'inbaşınaelemaneklemekiçinkullanılır.


a.unshift("Ömer")#=>["Ömer","Uğur","Yeşim","Ezel"]

insert

Array'deistediğinizbirnoktayaelemaneklemekiçinkullanılır.İlkparametreindexdiğerparametre/lerdeeklenecekeleman/lar.


a.insert(1,"Ömer")#=>["Uğur","Ömer","Yeşim","Ezel"]

a.insert(1,"Ahmet","Ece","Eren")#=>["Uğur","Ahmet","Ece","Eren","Ömer","Yeş

im","Ezel"]

replace

Array'iniçini,diğerArray'ledeğiştirir.AslındaArray'ibaşkabirArray'eeşitlemekgibidir.Elemansayısınıneşitolupolmamasıhiçönemlideğildir.


a.replace(["Foo","Bar"])#=>["Foo","Bar"]

a#=>["Foo","Bar"]

array<=>başka_array

Spaceshipoperatöründenbahsetmiştik.Array'lerarasındakarşılaştırmayapmayısağlar.

[1,2,3,4]<=>[1,2,3,4]#=>0#Eşit

[1,2,3,4]<=>[1,2,3]#=>1#İlkdeğerbüyük

[1,2,3]<=>[1,2,3,4]#=>-1#İlkdeğerküçük

pop,shift,delete,delete_at,delete_if

Sonelemanıçıkartmankiçinpopilkelemanıçıkartmakiçinshiftkullanılır.Herhangibirelemanıçıkartmakiçindelete,belirlibirindex'dekielemanıçıkartmakiçindelete_atkullanılır.

Array

85

a=["Uğur","Ömer","Yeşim","Ezel","Eren"]

a.pop#=>"Eren"

a#=>["Uğur","Ömer","Yeşim","Ezel"]

a.shift#=>"Uğur"

a#=>["Ömer","Yeşim","Ezel"]

a.delete("Ömer")#=>"Ömer"

a#=>["Yeşim","Ezel"]

a.delete_at(1)#=>"Ezel"

a#=>["Yeşim"]

#not50'denküçüksesil:)

notlar=[40,45,53,70,99,65]

notlar.delete_if{|notu|notu<50}#=>[53,70,99,65]

pop'aparametregeçerseksonntaneyiuçurmuşoluruz:

a=["Uğur","Ömer","Yeşim","Ezel","Eren"]

a.pop(2)#=>["Ezel","Eren"]

a#=>["Uğur","Ömer","Yeşim"]

compactveuniq

nilelemanlarıuçurmakiçincompact,duplikeelemanlarıtekilhalegetirmekiçinuniqkullanılır.

["a",1,nil,2,nil,"b",1,"a"].compact#=>["a",1,2,"b",1,"a"]

["a",1,nil,2,nil,"b",1,"a"].uniq#=>["a",1,nil,2,"b"]

["a",1,nil,2,nil,"b",1,"a"].compact.uniq#=>["a",1,2,"b"]

array==başka_array

İkiArraynitelikvenicelikolarakbirbirineeşitmi?

[1,2,3,4]==[1,2,3,4]#=>true

[1,2,3,4]==["1",2,3,4]#=>false

[1,2,3,4]==[1,2,3]#=>false

assocverassoc

ElemanlarıArrayolanbirArrayiçinde,ilkdeğeregöreyakalamayapmayayarar.

Array

86

a=["renkler","kırmızı","sarı","mavi"]

b=["harfler","a","b","c"]

c="foo"

t=[a,b,c]

t#=>[["renkler","kırmızı","sarı","mavi"],["harfler","a","b",

"c"],"foo"]

t.assoc("renkler")#=>["renkler","kırmızı","sarı","mavi"]

t.assoc("foo")#=>nil

t.rassoc("kırmızı")#=>["renkler","kırmızı","sarı","mavi"]

rassociseikincielemanınabakar,yani"renkler"yerine"kırımızı"kullanabiliriz:

slice(başlangıç,boy)yadaslice(aralık)

ArrayiçindenkesipbaşkabirArrayoluşturmakiçinkullanılır.başlangiçindeks'indekielemandahilolmaküzere,boyyadaaralıkkadarınıkes.

[1,2,3,4].slice(0,2)#=>[1,2]#0.danitibaren2tane

[1,2,3,4].slice(2..4)#=>[3,4]#2.denitibaren2tane

firstvelast

Adındandaanlaşılacağıgibi,Array'inilkvesonelemanlarıiçinkullanılır:

a=[1,2,3,4,5]

a.first#=>1

a.last#=>5

Eğerparametregeçersek,ilknyadasonnelemanlarıalabiliriz:

a=[1,2,3,4,5]

a.first(2)#=>[1,2]

a.last(2)#=>[4,5]

find(detect),find_all,index,find_index

findileblokiçindekoşulauyanilkArrayelemanını,find_alliletümünüalırız:

["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"].find{|n|n.length>3}#=>"Uğur"

["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"].find_all{|n|n.length>3}#=>["Uğur","Yeşim",

"Ezel","Ömer"]

detectilefindaynıişiyapar.

index,find_indexileelemanınindex'inibuluruz:

Array

87

["a","b","c","d","e"].index("e")#=>4

["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"].index("Ezel")#=>2

["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"].find_index("Ezel")#=>2

clear

Array'itemizlemekiçinkullanılır:)

a=[1,2,3]

a.clear#=>[]

a#=>[]

reverse

Array'iterseçevir.

a=[1,2,3,4,5]

a.reverse#=>[5,4,3,2,1]

sample

Array'denrandomolarakelemanalmayayarar.Eğerparametregeçilirsegeçilenadetkadarrandomelemandöner.

a=[1,2,3,4,5]

a.sample#=>3

a.sample(3)#=>[5,1,3]

shuffle

Array'iniçindekielemanlarınindex'lerinikarıştırı:)

a=[1,2,3,4,5]

a.shuffle#=>[5,4,1,3,2]

a.shuffle#=>[1,2,3,5,4]

sort

Arrayiçindekielemanları<=>mantığıylasıralar.

a=[1,4,2,3,11,5]

a.sort#=>[1,2,3,4,5,11]

b=["a","c","b","z","d"]

b.sort#=>["a","b","c","d","z"]

fill

Array

88

Array'iniçiniilgilideğerledoldurmakiçinkullanılır.İşlemsonucundaorijinalArray'indeğerideğişir.YanineilefillettiysenizArrayartıkodeğerlerdedir.


a.fill("x")#=>["x","x","x","x"]#tümelemanlarıxyaptı

a#=>["x","x","x","x"]#artıka'nınyenideğeribu


a.fill("y",2)#=>["Uğur","Yeşim","y","y"]#2.denitibarenyiledoldur

a=["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]#2.denitibaren1tanedoldur

a.fill("z",2,1)#=>["Uğur","Yeşim","z","Ömer"]

Keza;

a=[1,2,3,4,5]

a.fill{|i|i*5}#=>[0,5,10,15,20]

a#=>[0,5,10,15,20]

şeklindedekullanılır.

flatten

ArrayiçindeArrayelemanlarıvarsa,tekharekettebunlarıdüztekbirArrayhalinegetirebiliriz.

[1,2,["a","b",:c],[66,[5.5,3.1]]].flatten#=>[1,2,"a","b",:c,66,5.5,3.

1]

rotate

Arrayelemanlarıkendiiçindekaydırır.

a=[1,2,3,4,5]

a.rotate#=>[2,3,4,5,1]#1kaydırdı

a.rotate(2)#=>[3,4,5,1,2]#2kaydırdı,ilk2elemanısonakoydu!

Varsayılandeğer1'dir.

zip

a=[4,5,6]

b=[7,8,9]

[1,2,3].zip(a,b)#=>[[1,4,7],[2,5,8],[3,6,9]]

[1,2].zip(a,b)#=>[[1,4,7],[2,5,8]]

a.zip([1,2],[8])#=>[[4,1,8],[5,2,nil],[6,nil,nil]]

Array

89

[1,2,3].zip(a,b)işleminiyaparken,önce0.elemanıyani1'ialdı,sonraa'nun0.elemanınıaldı,sonradab'nin0.elemanınıaldıvepaketledi:[1,4,7]aynıişi1.ve2.elemanlariçinyaptı.

[1,2].zip(a,b)yaparken,Arrayboylarıeşitolmadığıiçin[1,2]sadece2elemanlıolduğuiçinbuişlemi0.ve1.elemanlariçinyaptı.

Sonörnekteindex'ekarşılıkgelmediğiiçinelemanlarnilgeldi!

transpose

ArrayiçindekiArray'lerisatırgibidüşünüpbunlarısütunaçeviriyorgibialgılayabilirsiniz.

a=[[1,2],[3,4],[5,6]]

a.transpose#=>[[1,3,5],[2,4,6]]

#[

#[1,2],

#[3,4],

#[5,6]

#]

#->[1,3,5],[2,4,5]

#

TipÇeviricilerito_aveto_arykendisinidöner,asılgörevieğeraltsınıftançağrılmışsa,yaniArray'dentüreyenbaşkabirClass'dakullanıldığındadirekArray'edönüştürür.

["a",1,"b",2].to_a#=>["a",1,"b",2]

["a",1,"b",2].to_ary#=>["a",1,"b",2]

[["a",1],["b",2]].to_h#=>{"a"=>1,"b"=>2}

["a",1,"b",2].to_s#=>"[\"a\",1,\"b\",2]"

["a",1,"b",2].inspect#=>"[\"a\",1,\"b\",2]"

entriesdeaynento_agibiçalışır:

(1..3)#=>1..3

(1..3).entries#=>[1,2,3]

(1..3).to_a#=>[1,2,3]

grep

AslındabukonularıRegularExpressions'dagöreceğizamayerigelmişkenhızladeğinelim.ArrayiçindeelemanlarıRegexkoşullarınagörefiltreleyebiliyoruz:

Array

90

(1..10).to_a#=>[1,2,3,4,5,6,7,8,9,10]

#2'den5'ekadar(5dahil)

(1..10).grep2..5#=>[2,3,4,5]

#sadece.comolanelemanlarıal

["a","http://example.com","b","foo","http://webbox.io"].grep(/^http.+\.com/)#=>

["http://example.com"]

pack

Array'iniçeriğiniverilendirektifegöreBinaryStringhalinegetirir.Uzuncabirdirektiflistesivar.

#A:Stringolarakişle,spacekarakterikullan

#5:Uzunluğu5karakterolsun

["a","b","c"].pack("A5A5A5")#=>"abc"

#Uzunluğu5'tenbüyükolankesintiyeuğradı

["ali","burak","cengiz"].pack("A5A5A5")#=>"aliburakcengi"

#a:Stringolarakişle,nullyani\x00karakterikullan

["a","b","c"].pack("a3a3a3")#=>"a\x00\x00b\x00\x00c\x00\x00"

İterasyonveBlockKullanımıcollect/map{|eleman|blok}→yeni_array

Blokiçindegelenkoduherelemanauygular,yeniArraydöner:

a=[1,2,3,4,5]

a.collect{|i|i*2}#=>[2,4,6,8,10]

a.collect{|i|"sayı#{i}"}#=>["sayı1","sayı2","sayı3","sayı4","sayı5"]

mapdeaynıişiyapar:

["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"].map{|isim|"İsim:#{isim}"}#=>["İsim:Uğur","

İsim:Yeşim","İsim:Ezel","İsim:Ömer"]

["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"].collect{|isim|"İsim:#{isim}"}#=>["İsim:Uğur

","İsim:Yeşim","İsim:Ezel","İsim:Ömer"]

select

Blokiçindengelenifadenintrue/falseolmasınagörefiltreyaparveyeniArraydöner:

Array

91

http://www.ruby-doc.org/core-2.1.2/Array.html#method-i-pack

[1,2,3,10,15,20].select{|n|n%2==0}#=>[2,10,20]#2'yetambölünenler

[1,2,"3","ali",15,20].select{|n|n.is_a?(Fixnum)}#=>[1,2,15,20]#sadece

sayılar

reject

selectintersidir.

[1,2,3,10,15,20].reject{|n|n%2==0}#=>[1,3,15]#2'yetambölülenleri

at

[1,2,"3","ali",15,20].reject{|n|n.is_a?(Fixnum)}#=>["3","ali"]#Sayıola

nlarıat

keep_if

Blokiçindekiifade'densadecefalsedönenleriatarveArray'inorjinaldeğerinibozar,değiştirir.

a=[1,2,3,10,15,20]

a.keep_if{|n|n%2==0}#=>[2,10,20]#2'yebölünemeyenlerfalsegeldiğiiçin

düştüler.

a#=>[2,10,20]#aartıkbu!

combination(n){|c|blok}→array

Matematiktekikombinasyonişlemidir.1,2ve3sayılarının2'likombinasyonu:

a=[1,2,3]

a.combination(1).to_a#=>[[1],[2],[3]]

a.combination(2).to_a#=>[[1,2],[1,3],[2,3]]

a.combination(2){|c|puts"Olasıklar:#{c.join("ve")}"}

#Olasıklar:1ve2

#Olasıklar:1ve3

#Olasıklar:2ve3

permutation

Aynıkombinasyongibi,matematiktekipermutasyonişlemidir.

[1,2,3].permutation.to_a#=>[[1,2,3],[1,3,2],[2,1,3],[2,3,1],[3,1,2]

,[3,2,1]]

Eğerparametregeçersekkaçlıpermutasyonolduğunubelirtiriz:

Array

92

[1,2,3].permutation(1).to_a#=>[[1],[2],[3]]

[1,2,3].permutation(2).to_a#=>[[1,2],[1,3],[2,1],[2,3],[3,1],[3,2]]

repeated_combination,repeated_permutation

combinationilerepeated_combinationarasındakifarkıörneklegörelim:

[1,2,3].combination(1).to_a#=>[[1],[2],[3]]

[1,2,3].repeated_combination(1).to_a#=>[[1],[2],[3]]

[1,2,3].combination(2).to_a#=>[[1,2],[1,3],[2,3]]

[1,2,3].repeated_combination(2).to_a#=>[[1,1],[1,2],[1,3],[2,2],[2,3],[

3,3]]

combinationolasıtekilsonucu,repeated_combinationpasedilensayıyagöretekrardaedebilensonucudöner.Aynısırepeated_permutationiçindegeçerlidir:

[1,2,3].permutation(1).to_a#=>[[1],[2],[3]]

[1,2,3].repeated_permutation(1).to_a#=>[[1],[2],[3]]

[1,2,3].permutation(2).to_a#=>[[1,2],[1,3],[2,1],[2,3],[3,1],[3,2]]

[1,2,3].repeated_permutation(2).to_a#=>[[1,1],[1,2],[1,3],[2,1],[2,2],[

2,3],[3,1],[3,2],[3,3]]

product

ArrayveargümanolarakgeçilecekdiğerArray/lerinelemanlarıylaoluşabilecektümalternatifleriüretmenizisağlar.

[1,2,3].product#=>[[1],[2],[3]]

[1,2,3].product([4,5])#=>[[1,4],[1,5],[2,4],[2,5],[3,4],[3,5]]

[1,2,3].product([7,8,9])#=>[[1,7],[1,8],[1,9],[2,7],[2,8],[2,9],[3,

7],[3,8],[3,9]]

[1,2,3].product(["a","b"],["x","y"])#=>[[1,"a","x"],[1,"a","y"],[1,"b",

"x"],[1,"b","y"],[2,"a","x"],[2,"a","y"],[2,"b","x"],[2,"b","y"],[3,

"a","x"],[3,"a","y"],[3,"b","x"],[3,"b","y"]]

count

Azöncemethodolarakişlediğimizcountilebaşkailginçişlerdeyapabiliyoruz:

a=[1,2,3,4,2]

a.count#=>5#elemansayısı

a.count(2)#=>2#kaçtane2var?

a.count{|n|n%2==0}#=>3#kaçtane2'yetambölünenvar?

cycle(n=nil){|obje|blok}→nil

Array

93

Pasedilenblok'undefatekrareder.

a=[1,2,3]

a.cycle(2).to_a#=>[1,2,3,1,2,3]#2defa

a.cycle(4).to_a#=>[1,2,3,1,2,3,1,2,3,1,2,3]#3defa

a.cycle(2){|o|puts"Sayı#{o}"}

#Sayı1

#Sayı2

#Sayı3

#Sayı1

#Sayı2

#Sayı3

Eğer[1,2,3].cycle{|i|putsi}gibibirişlemyaparsanız,defaultolaraknilgeçmişolursunvebusonsuzdöngülegirer,sonsuzakadar1,2,3,1,2,3....şeklindedevameder!

drop_while{|array|blok}→yeniarray

delete_ifileaynıişiyapar.

notlar=[40,45,53,70,99,65]

notlar.drop_while{|notu|notu<50}#=>[53,70,99,65]

KoşulagöreArray'denatargibidüşünebilirsiniz.Not50'denküçüksebırak.

take_while

Aynıdrop_whilegibiçalışıramatersiniyapar:

notlar=[40,45,53,70,99,65]

notlar.take_while{|notu|notu<50}#=>[40,45]

KoşulagöreArray'eeklergibidüşünebilirsiniz.Not50'denküçüksesepeteekle!:)

each,each_index,each_with_index,each_slice,each_cons,each_with_object,reverse_each

ArrayvehattaEnumator'lerincandamarıdır.Rubyyazarkensizdegöreceksinizeachensıkkullandığınıziterasyon(yineleme/tekrarlama)yöntemiolacak.

Array

94


a.each#=>#<Enumerator:["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]:each>

a.each{|isim|puts"İsim:#{isim}"}

#İsim:Uğur

#İsim:Yeşim

#İsim:Ezel

#İsim:Ömer

Arrayveiçindedolaşılabilirhernesnedeişeyarar.Birdebununindex'lihalivar;


a.each_index#=>#<Enumerator:["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]:each_index>

a.each_index.to_a#=>[0,1,2,3]

a.each_index{|i|puts"Index:#{i},Değeri:#{a[i]}"}

#Index:0,Değeri:Uğur

#Index:1,Değeri:Yeşim

#Index:2,Değeri:Ezel

#Index:3,Değeri:Ömer

yadabuişi;


a.each_with_index{|eleman,index|puts"index:#{index},eleman:#{eleman}"}

#index:0,eleman:Uğur

#index:1,eleman:Yeşim

#index:2,eleman:Ezel

#index:3,eleman:Ömer

each_slicedaArray'igruplamak,parçalaraayırmakiçindir.Geçilenparametrebuişeyarar:


a.each_slice(2)#=>#<Enumerator:["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]:each_slice(2)>

a.each_slice(2).to_a#=>[["Uğur","Yeşim"],["Ezel","Ömer"]]

a.each_slice(2){|ikili_grup|puts"#{ikili_grup}"}

#["Uğur","Yeşim"]

#["Ezel","Ömer"]

each_consiseslicegibiamamutlakabelirtilenmiktardaparçaüretir.

Array

95

#3'lüüret

[1,2,3,4,5,6].each_cons(3).to_a#=>[[1,2,3],[2,3,4],[3,4,5],[4,5,6]]

#4'lüüret

[1,2,3,4,5,6].each_cons(4).to_a#=>[[1,2,3,4],[2,3,4,5],[3,4,5,6]]

each_with_objectdeise,iterasyonagirerkenbirnesnepasedip,onesneyidoldurabilirsiniz.

[1,2,3,4].each_with_object([]){|number,given_object|

given_object<<number*2

}#=>[2,4,6,8]

numberArray'dengeleneleman(1,2,3,4gibi),given_objectiseeach_with_object([])method'dageçtiğimizboşArray[].

reverse_eachaslındaArray'iotomatikolaraktersçeviriryanireverseederveiçindedolaşmanızısağlar:

computers=["Commodore64","Amiga","Sinclair","Amstrad"]

computers.reverse_each#=>#<Enumerator:["Commodore64","Amiga","Sinclair","Amstr

ad"]:reverse_each>

computers.reverse_each.to_a#=>["Amstrad","Sinclair","Amiga","Commodore64"]

computers.reverse_each{|c|puts"Bilgisayar:#{c}"}

#Bilgisayar:Amstrad

#Bilgisayar:Sinclair

#Bilgisayar:Amiga

#Bilgisayar:Commodore64

find_index

İndeks'iararkenblokişleyebiliriz:

computers=["Commodore64","Amiga","Sinclair","Amstrad"]

computers.find_index{|c|c=="Amstrad"}#=>3

freezevefrozen?

Array'ikitlemekiçinkullanılır.Yanifreeze(dondurulmuş)birArray'eyenielemaneklenemez.KezaArray#sortesnasındadaotomatikolarakfreezeolursortbitincebuzçözülür!


a.freeze

a<<"Fazilet"#Yeniisimeklemekmümkündeğildir!

Array

96

RuntimeError:can'tmodifyfrozenArray

Array'debuzlanmavarmıyokmuanlamakiçinfrozen?kullanırız:


a.freeze#=>["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]

a.frozen?#=>true

min,max,minmax,min_by,max_byveminmax_by

minvemaxileArrayelemanlarındanenküçük/büyükdeğerialırız:

a=[6,1,8,4,11]

a.min#=>1

a.max#=>11

Pekisayıyerinemetinlerolsaneolacaktı?

m=["a","ab","abc","abcd"]

m.min#=>"a"

m.max#=>"abcd"

peki,mArray'işöyleolsaydı:m=["a","ab","abc","abcd","111111111"]sonuçneolurdu?

m=["a","ab","abc","abcd","111111111"]

m.min#=>"111111111"#?

m.max#=>"abcd"

ÖnceComparablemıdiyerbakılır,sayılariçinçalışanbuyöntem,Stringdea<=>bkarşılaştırmasınagirerveLexicologicalkarşılaştırmayapar."111111111"karaktersayısıolarakdiğerlerinegöreçokolmasınarağmen,mindeğerolarakgelir.Eğerkaraktersayınagörekarşılaştırmayapmakgerekiyorsa;

m=["a","ab","abc","abcd","111111111"]

m.min{|a,b|a.length<=>b.length}#=>"a"

m.max#=>"abcd"

Şeklindeyapmakgerekir.Blokkullanabildiğimiziçinaynıişmaxiçindegeçerlidir.Yadabuişleriyapabilmekiçinmin_byvemax_bykullanabiliriz:

Array

97

m=["a","ab","abc","abcd","111111111"]

m.min_by{|x|x.length}#=>"a"

m.max_by{|x|x.length}#=>"111111111"

minmaxdaArray'inminimumvemaximum'unudöner:


m.min#=>"a"

m.max#=>"abcd"

m.minmax#=>["a","abcd"]

Aynımantıktaminmax_bydagereklişartagöremin,maxdöner:


m.minmax_by{|x|x.length}#=>["a","abcd"]

all?,any?,one?,none?

Arrayiçindekielemanlarıbellibirkoşulagörekontroletmekiçinkullanılır.SonuçBooleanyanitrueyadafalsedöner.Tümelemanlarınkontrolükoşulauyuyorsatrueuymuyorsafalsedöner.

#acabahayvanlardizisindekiisimlerinhepsininuzunluğu

#enaz2karaktermi?

hayvanlar=["Kedi","Köpek","Kuş","Kurbağa","Kaplumbağa"]

hayvanlar.all?{|hayvan_ismi|hayvan_ismi.length>=2}#=>true

#AcabailkkarfleriKharfimi?

hayvanlar.all?{|hayvan_ismi|hayvan_ismi.start_with?("K")}#=>true

#Elemanlarınherbiritruemu?

[true,false,nil].all?#=>false

any?deyanlızcabirtanesitrueolsayeterlidir:

#EnazındanbirhayvanismiAilebaşlıyormu?

hayvanlar=["Kedi","Köpek","At","Yılan","Balık"]

hayvanlar.any?{|hayvan_ismi|hayvan_ismi.start_with?("A")}#=>true

one?daisesadecebirelemankoşulauymalıdır.Yanibirtanesitruedönmelidir.Eğerbirdenfazlaelemankoşulatruedönersesonuçfalseolur:

Array

98

hayvanlar=["Kedi","Köpek","At","Yılan","Balık","Kaplumbağa"]

#Sadecebirisminuzunluğu6karatertenbüyükolmalı!

hayvanlar.one?{|hayvan_ismi|hayvan_ismi.length>6}#=>true

#Uzunluğu3'tenbüyük5isimolduğuiçinfalsedöndü!

hayvanlar.one?{|hayvan_ismi|hayvan_ismi.length>3}#=>false

none?daisehepsifalseolmalıdırkisonuçtruedönsün:

hayvanlar=["Kedi","Köpek","At","Yılan","Balık","Kaplumbağa"]

#Hiçbirisminuzunluğu2karakterolmamalı?false.At'ınuzunluğu2

hayvanlar.none?{|hayvan_ismi|hayvan_ismi.length==2}#=>false

#Cilebaşlayanhayvanismiolmasın!true.HiçbirisimCilebaşlamıyor

hayvanlar.none?{|hayvan_ismi|hayvan_ismi.start_with?("C")}#=>true

inject,reduce*

injectvereduceaynıişiyaparlarvebirtürakümülatorişlemiyapmayayararlar.Blokiçinde2paramtrekullanılır.Başlamaparametresidealabilir.ÖrneğinArray[1,2,3,4,5]vetümelemanlarıbirbiriyletoplamakisitiyoruz.

[1,2,3,4,5].inject{|toplam,eleman|toplam+eleman}#=>15

#işlemşuşekildeilerliyor

#toplam:0,eleman:1

#toplam:1,eleman:2

#toplam:3,eleman:3

#toplam:6,eleman:4

#toplam:10,eleman:5

#sonageldiğindetoplam10,eleman5->10+5=15

Eğerbaşlangıçdeğeriiçinparametregeçseydik,örneğin10:

[1,2,3,4,5].inject(10){|toplam,eleman|toplam+eleman}#=>25

#toplam:10,eleman:1

#toplam:11,eleman:2

#toplam:13,eleman:3

#toplam:16,eleman:4

#toplam:20,eleman:5

#sonageldiğindetoplam20,eleman5->20+5=25

Aynıişireduceiledeyapabilirdik.

[1,2,3,4,5].reduce(:+)#=>15

Array

99

Örnekteherelemanın+methodu'nuçağırıyoruzvesankix=x+1mantığında,kendisiniekleyeekleyesonucavarıyoruz.

en_uzun_hayvan_ismi=["kedi","köpek","kamplumbağa"].injectdo|buffer,hayvan|

buffer.length>hayvan.length?buffer:hayvan

end

en_uzun_hayvan_ismi#=>"kamplumbağa"

partitionvegroup_by

partitionArray'i2parçayaayırmayayarar.Sonuç,blok'taişlenenifadeyebağlıolarak[true_array,false_array]olarakdöner.Yanikoşulatruecevapverenlerlefalsecevapverenlerayrıparçalarhalindedöner:)

[1,2,3,4,5,6].partition{|n|n.even?}#=>[[2,4,6],[1,3,5]]

#Çiftsayılar,true_arrayyaniilkparça:[2,4,6]

#Teksayılar,false_arrayyaniikinciparça:[1,3,5]

#Sadeceçiftsayılargelsin:

[1,2,3,4,5,6].partition{|n|n.even?}[0]#=>[2,4,6]

group_bygruplamayapmakiçinkullanılır.SonuçHashdöner,ilkdeğer(key)blokiçindekiifadeninsonucu,ikincideğer(value)isesonucuverenlerinoluşturdugruptur.1'den6'yakadarsayıları3'ebölüncekaçkaldığınıgruplayarakbulalım:

[1,2,3,4,5,6].group_by{|n|n%3}#=>{1=>[1,4],2=>[2,5],0=>[3,6]}

#3'ebölüncekalanı;

#1olanlar:[1,4]

#2olanlar:[2,5]

#0olanlar(tambölünenler):[3,6]

Notu50'denbüyükolanlar:

notlar=[50,20,44,60,80,100,99,81,5]

notlar.group_by{|notu|notu>40}[true]#=>[50,44,60,80,100,99,81]

chunk

Arrayelemanlarıkoşulagöregruplar.

Array

100

[3,1,4,1,5,9,2,6,5,3,5].chunk{|n|n.even?}.to_a

#=>[

#[false,[3,1]],

#[true,[4]],

#[false,[1,5,9]],

#[true,[2,6]],

#[false,[5,3,5]]

#]

slice_before

Arrayiçindebellibirelemanayadakuralagöreparçalaraayırmakiçinkullanılır.

[1,2,3,'a',4,5,6,'a',7,8,9,'a',1,3,5].slice_before{|i|i=='a'

}.to_a

#=>[[1,2,3],["a",4,5,6],["a",7,8,9],["a",1,3,5]]

flat_map,collect_concat

İkisideaynıişiyapar.

Öncemapedersonraflattenyapar.

pos_neg=[1,2,3,4,5,6].map{|n|[n,-n]}

pos_neg#=>[[1,-1],[2,-2],[3,-3],[4,-4],[5,-5],[6,-6]]

pos_neg.flatten#=>[1,-1,2,-2,3,-3,4,-4,5,-5,6,-6]

#yerine:

[1,2,3,4,5,6].flat_map{|n|[n,-n]}#=>[1,-1,2,-2,3,-3,4,-4,5,-5,6

,-6]

sort_by

Aynısortgibiçalışır,Blokkullanır.İfadenintrueolmasınagöreçalışır:

hayvanlar=["kamplumbağa","at","eşşek","kurbağa","ayı"]

#isimleriuzunluklarınagöreküçüktenbüyüğedoğrusıralayalım

hayvanlar.sort_by{|isim|isim.length}#=>["at","ayı","eşşek","kurbağa","kamplu

mbağa"]

#isimleriuzunluklarınagörebüyüktenküçüğedoğrusıralayalım

hayvanlar.sort_by{|isim|-isim.length}#=>["at","ayı","eşşek","kurbağa","kampl

umbağa"]

bsearch

Binaryaramayapar,O(logn)formülünüuygular,buradakinArray'inboyudur.Findminimumgibidir,yanikoşulailkuyanıbulgibi...

Array

101

#2'denbüyük3,4ve5olmasınarağmenteksonuç

[1,2,3,4,5].bsearch{|n|n>2}#=>3

[1,2,3,4,5].bsearch{|n|n>=4}#=>4

TehlikeliİşlemlerBaşlardadabahsettiğimizgibimethodismi!ilebitiyorsabuilgilinesnededeğişiklikyapıyorolduğumuzanlamınagelir.Array'lerdedebutürmethod'larvar:

[:reverse!,:rotate!,:sort!,:sort_by!,:collect!,:map!,:select!,:reject!,:slice!

,:uniq!,:compact!,:flatten!,:shuffle!]

Bumethod'larorijinalArray'ibozar.Yani;

a=[1,2,3,4,5]

a.reverse!#=>[5,4,3,2,1]

#aartıkreverseedilmişhalde!

a#=>[5,4,3,2,1]

Array

102

HashPekçokdildeDictionaryolarakgeçen,Array'imsi,hattaAssociativeArraydedenir,Key-ValueçiftibarındıranyineArray'ebenzeyenbaşkabirtaşıyıcıdır.Key-Valuedediğimizşeyise;

{key1:"value1",key2:"value2",....}

şeklindedir.Yukarıdakiörnek,yenisyntax'ıkullanır.Rubyprogramcılarınınalışıkolduğuörnek:

{"key1"=>"value1","key2"=>"value2",...}

yada

{:key1=>"value1",:key2=>"value2",...}

şeklindedir.Hepsiaynıkapıyaçıkar...Array'dekisıra(index)mantığıburadakey'lerileoluyorgibidüşünebilirsiniz.Key'lerunique'diryanibirHashiçinde2taneaynıkey'denolamaz.

Hash'desonuçtabirclassolduğuiçinnewmethod'uileHash'ioluşturabiliriz;

Hash.new#=>{}

AynıArray'dekigibiHash'indehızlıoluşurmayoluvar:h={}.HemenHash'inneredengeldiğinebakalım:

Hash.class#=>Class

Hash.class.superclass#=>Module

Hash.class.superclass.superclass#=>Object

Hash.class.superclass.superclass.superclass#=>BasicObject

Hash.class.superclass.superclass.superclass.superclass#=>nil

DikkatettiysenizHash'inbirüstsınıfıModule.AynıArray'dekigibi.Pekibumodüllernelermiş?

Hash.included_modules#=>[Enumerable,Kernel]

EğerHash'ioluştururkendefaultdeğergeçersek,tanımsızolankeyiçindeğeratamışoluruz:

Hash

103

h=Hash.new("Tanımsız")#=>{}

h[:isim]="Uğur"#=>"Uğur"

h#=>{:isim=>"Uğur"}

h[:soyad]#=>"Tanımsız"

h.default#=>"Tanımsız"

Olmayanbirkey'eulaşmakistediğimizde"Tanımsız"değerigeldi.Eğerbudefaultdeğeriatamasaydıneolacaktı?

h=Hash.new#=>{}

h[:isim]="Uğur"#=>"Uğur"

h[:soyad]#=>nil

nilgelecekti.Birazsonragöreceğimizfetchmethod'unulütfenaklınızdatutun!

Defaultdeğertanımlamamantığında;

h=Hash.new{|hash,key|hash[key]="User:#{key}"}

h["vigo"]#=>"User:vigo"

h["foobar"]#=>"User:foobar"

h["animal"]="horse"#=>"horse"

h#=>{"vigo"=>"User:vigo","foobar"=>"User:foobar","animal"=>

"horse"}

butarzilginçbiryöntemdekullanılabilir.Normaldevigokey'inekarşılıkvalueyokamaHashinnewmethod'undayaptığımızbirblokişlemiileolmayankeyiçindeğeratamasıyaptığımızgibikey-valueatamasıdayapabiliyoruz.

HashClassMethod'larıHash'denbirinstanceoluşturmadankullandığımızmethodlardır.

Hash[key,value,...]->yeni_hashHash[[[key,value],...]]->yeni_hashHash[object]->yeni_hash

Hash["user_count",5]#=>{"user_count"=>5}

Hash[[["user_count",5],["active_users",2]]]#=>{"user_count"=>5,"active_users"

=>2}

Hash["user_count"=>5,"active_users"=>2]#=>{"user_count"=>5,"active_users"

=>2}

Hash.new

Zatenilgiliörnekleribaştavermiştik,tekraredelim:

Hash

104

h=Hash.new

h#=>{}

h["user_count"]=5

h#=>{"user_count"=>5}

h=Hash.new{|hash,key|hash[key]="UserID:#{key}"}

h["1"]#=>"UserID:1"

h["2"]#=>"UserID:2"

h#=>{"1"=>"UserID:1","2"=>"UserID:2"}

try_convert(obj)→hashyadanil

Hash'edönüşebilmeihtimaliolannesneyiHashhalineçevirir.

Hash.try_convert({"user_count"=>5})#=>{"user_count"=>5}

Hash.try_convert("user_count=>5")#=>nil

HashInstanceMethod'larıHashinstance'ıoluşturduktansonrakullanacağımızmethod'lardır.

Önceklasikdeğerokumavedeğeratamaişlerinebakalım.Zatenbunoktayakadarkabacabiliyoruznasıldeğeratarızgeriokuruz.Amabirazkafalarıkarıştırmakistiyorum:

h={username:"vigo",password:"1234"}#=>{:username=>"vigo",:password=>"1234"}

YukarıdakigibibirHash'imizvar.Dikkatettiyseniz,key,valueolarakbaktığımızda:usernameve:passworddiyebaşlayankeylervar...Hatta:

h.keys#=>[:username,:password]

diyedesağlamasınıyaparız.Peki,yenibirkeytanımlasak?h["useremail"]="[email protected]".Tekrarbakalımkeylere:

h.keys#=>[:username,:password,"useremail"]

BirsonrakibölümdekarşımızaçıkacakolanSymboltipiilekarşıkarşıyayız.Sadecesymbolmu?hayır,karışıkkeylervarelimizde.Hemensağlamasınıyapalım:

h.keys.map(&:class)#=>[Symbol,Symbol,String]

Hash

105

İlkikikeySymbolikensonkeyStringoldu.DemekkiHashiçinekeycinsiolarakkarşıkatamayapabiliniyor.Birazsıkıntılıbirdurumamagenelkültürmahiyetindeaklınızdatutunbunu!

ŞimdigenelolarakHashhangimethod'larasahiphemenbakalım:

h=Hash.new

h.methods#=>[:rehash,:to_hash,:to_h,:to_a,:inspect,:to_s,:==,:[],:hash,:eq

l?,:fetch,:[]=,:store,:default,:default=,:default_proc,:default_proc=,:key,:i

ndex,:size,:length,:empty?,:each_value,:each_key,:each_pair,:each,:keys,:valu

es,:values_at,:shift,:delete,:delete_if,:keep_if,:select,:select!,:reject,:re

ject!,:clear,:invert,:update,:replace,:merge!,:merge,:assoc,:rassoc,:flatten,

:include?,:member?,:has_key?,:has_value?,:key?,:value?,:compare_by_identity,:c

ompare_by_identity?,:entries,:sort,:sort_by,:grep,:count,:find,:detect,:find_i

ndex,:find_all,:collect,:map,:flat_map,:collect_concat,:inject,:reduce,:partit

ion,:group_by,:first,:all?,:any?,:one?,:none?,:min,:max,:minmax,:min_by,:ma

x_by,:minmax_by,:each_with_index,:reverse_each,:each_entry,:each_slice,:each_con

s,:each_with_object,:zip,:take,:take_while,:drop,:drop_while,:cycle,:chunk,:s

lice_before,:lazy,:nil?,:===,:=~,:!~,:<=>,:class,:singleton_class,:clone,:du

p,:taint,:tainted?,:untaint,:untrust,:untrusted?,:trust,:freeze,:frozen?,:met

hods,:singleton_methods,:protected_methods,:private_methods,:public_methods,:inst

ance_variables,:instance_variable_get,:instance_variable_set,:instance_variable_def

ined?,:remove_instance_variable,:instance_of?,:kind_of?,:is_a?,:tap,:send,:publ

ic_send,:respond_to?,:extend,:display,:method,:public_method,:singleton_method,

:define_singleton_method,:object_id,:to_enum,:enum_for,:equal?,:!,:!=,:instance

_eval,:instance_exec,:__send__,:__id__]

Dikkatettiysenizmethod'larınbirkısmıArrayileaynıçünkiikisideEnumerablemodülünükullanıyor.

Şimdisıradanbaşlayalım!ÖncekiArraybölümündeanlattığımortakmethod'larıpasgeçeceğim!

rehash

Hash'ekeyolarakArrayverebiliriz.Yanih[key]=valuemantığındakeyolarakbildiğinizArraygeçebiliriz.

a=["a","b"]

c=["c","d"]

h={a=>100,c=>300}#=>{["a","b"]=>100,["c","d"]=>300}

hHash'ininkeylerinedir?

h.keys#=>[["a","b"],["c","d"]]

2key'ivarbiri["a","b"]vediğeri["c","d"]nasılyani?

Hash

106

h[a]#=>100

h[["a","b"]]#=>100

h[c]#=>300

h[["c","d"]]#=>300

Şimdiişlerikarıştıralım.aArray'ininilkdeğerinideğiştirelim.Bakalımhneolacak?

a[0]="v"#=>"v"

a#=>["v","b"]

h[a]#=>nil????????

h[a]patladı?nildöndü.İşteşimdiimdadımızaneyetişecek?

h.rehash#=>{["v","b"]=>100,["c","d"]=>300}

h[a]#=>100

to_hash,to_h,to_a,to_s

Tipdönüştürmeleriiçinkullanılırlar.to_hveto_hasheğerkendisiHashisesonuçyinekendisiolur.to_aiseHash'denArrayyapmakiçinkullanılır.Tahminedeceğinizgibito_sdeString'eçevirmekiçinkullanılır.

h={:foo=>"bar"}

h#=>{:foo=>"bar"}

h.to_hash#=>{:foo=>"bar"}

h.to_h#=>{:foo=>"bar"}

["foo","bar"].respond_to?(:to_h)#=>true

[[:foo,"bar"]].to_h#=>{:foo=>"bar"}

[["a",1],["b",2]].to_h#=>{"a"=>1,"b"=>2}

h.to_a#=>[[:foo,"bar"]]

h.to_s#=>"{:foo=>\"bar\"}"

==veeql?Eşitlik

Hashiçindekey'lerinsırasıeşitlikkontrolündeönemlideğildir.İçerikönemlidir.Eşitlikkontrolüiçinkullanılırlar.

h1={"a"=>100,"c"=>200}

h2={70=>350,"x"=>22,"y"=>11}

h3={"y"=>11,"x"=>22,70=>350}

h1==h2#=>false

h2==h3#=>true

h1.eql?(h2)#=>false

h2.eql?(h3)#=>true

Hash

107

h2ileh3keysıralarıfarklıolmasınarağmeniçerikbazındaeşittirler.

fetch

Hashiçindensorguyaparkenkullanılır.Eğerolmayankeyçağırırsanızexceptionoluşur.Bumethodgüvenlibiryöntemdir.AksitakdirdenildönervekompleksişlerdeSilentFailyanidipsizkuyuyadüşerbirtürlühatanınyerinibulamazsınız!

h={:user=>"vigo",:password=>"secret"}

putsh.fetch(:user)#"vigo"

putsh.fetch(:email)

KeyError:keynotfound::email

Kezaeğerkey'ekarşılıkyoksadefaultdeğeratamasıyapabilirsiniz:


h.fetch(:user)#=>"vigo"

h.fetch(:email,"Notfound")#=>"Notfound"

Blockkabulettiğiiçinartistlikhareketleryapmakdamümkün:)


h.fetch(:email){|element|"key:#{element}isnotdefined!"}#=>"key:emailisno

tdefined!"

store

Atamayapmanınfarklıbiryöntemidir.


h.store(:email,"[email protected]")#=>"[email protected]"

h#=>{:user=>"vigo",:password=>"secret",:email=>

"[email protected]"}

#yada

h[:url]="http://webbox.io"#=>"http://webbox.io"

h#=>{:user=>"vigo",:password=>"secret",:email=>

"[email protected]",:url=>"http://webbox.io"}

default,default=

Karşılığıolmayankeyleriçinvarsayılandeğeratamasıyapılmışsabunubulmakiçinyadavarsayılandeğeriatamakiçinkullanılır.Enbaştabenzerişleryaptık:

Hash

108

h=Hash.new(10)

h[:user_age]#=>10

h#=>{}

h.default#=>10

h.default(:user_weight)#=>10

yada

h=Hash.new

h#=>{}

h.default=100#=>100

h[:user_weight]#=>100

h[:foo]#=>100

key

Value'denkey'ibulmakiçinkullanılır.Eğerkey'iolmayanbirvaluekullanırsanızsonuçnildöner!


h.key("vigo")#=>:user

h.key("foobar")#=>nil

size,length,count

Aynıişiyaparlar,ArrargibiHash'inboyunu/uzunluğunuverir.


h.length#=>2

h.size#=>2

h.count#=>2

Key,ValueKontrollerikeys,values,values_at

TahminedeceğinizgibikeysileHash'eaitkey'leri,valuesilesadecekey'lerekarşılıkgelendeğerleri,values_atileverdiğimizkey'lereaitdeğerlerialırız.

h={:user=>"vigo",:password=>"secret",:email=>"[email protected]"}

h.keys#=>[:user,:password,:email]

h.values#=>["vigo","secret","[email protected]"]

h.values_at(:user,:password)#=>["vigo","secret"]

key?,value?,has_key?,has_value?

Hash

109

Soruişaretiilebitenmethod'larbizeherzamanBooleanyanitrueyadafalsedönerdemiştik.AcabaHash'iniçindeilgilikeyvarmı?yadavaluevarmı?


h.key?(:user)#=>true

h.has_key?(:user)#=>true

h.key?(:full_name)#=>false

h.has_key?(:full_name)#=>false

h.value?("vigo")#=>true

h.has_value?("vigo")#=>true

h.value?("lego")#=>false

h.has_value?("lego")#=>false

include?,member?

key?yadahas_key?ileaynıişiyapar.


h.include?(:user)#=>true

h.member?(:user)#=>true

empty?

Hash'iniçindeelemanvarmıyokmu?

{:user=>"vigo",:password=>"secret",:email=>"[email protected]"}.empty?#=>false

{}.empty?#=>true

all?,any?,one?,none?

Arraybölümündegörmüştük,EnumerablemodülündengelenbuözellikaynenHash'dedekullanılıyor.all?datümelemanlar,verilenkoşuldannilyadafalsedışındabirşeydönmekzorunda,aksihaldesonuçfalseoluyor:

#value'suboşolanvarmı?

{:user=>"vigo",:password=>"secret",:email=>"[email protected]"}.all?{|k,v|v.empty

?}#=>false

{:user=>"",:password=>"",:email=>""}.all?{|k,v|v.empty?}

#=>true

{:user=>"vigo",:password=>"",:email=>""}.all?{|k,v|v.empty?}

#=>false

any?deiçlerindenbirifalseyadanildönmezsesonuçtrueolur.one?dasadecebirtanesitruedönmelidir.nonedaiseblock'dakiişlemsonucuherelemaniçinfalseolmalıdır.

Hash

110

{:is_admin=>true,:notifications_enabled=>true}.all?{|option,value|value}#=>

true

{:is_admin=>true,:notifications_enabled=>false}.any?{|option,value|value}#=

>true

{:is_admin=>true,:notifications_enabled=>false}.one?{|option,value|value}#=

>true

{:is_admin=>false,:notifications_enabled=>false}.one?{|option,value|value}#

=>false

{:is_admin=>false,:notifications_enabled=>false}.all?{|option,value|value}#

=>false

{:is_admin=>false,:notifications_enabled=>false}.none?{|option,value|value}#

=>true

{:is_admin=>false,:notifications_enabled=>false}.any?{|option,value|value}#

=>false

shift

Hash'denkey-valueçiftinisilmekiçinkullanılır.Herseferindeilkkey-valueçiftinisiler.


h.shift#=>[:user,"vigo"]

h#=>{:password=>"secret",:email=>"[email protected]"}

h.shift#=>[:password,"secret"]

h#=>{:email=>"[email protected]"}

h.shift#=>[:email,"[email protected]"]

h#=>{}

delete,delete_if,keep_if

Hash'denkeykullanarakelemansilmekiçindeletemethod'ukullanılır.


h.delete(:user)#=>"vigo"

h#=>{:password=>"secret",:email=>"[email protected]"}

Blockkullanıldığında,eğerolmayanbirkeykullanılmışsa,bununlailgiliişlemyapmamızısağlar:

h.delete(:phone){|key|"-#{key}-bulunamadı?"}#=>"-phone-bulunamadı?"

delete_ifdeisedirekblockkullanarakkoşullusilmeişlemiyapabiliyoruz.

#40'danbüyüklerisilelim

h={point_a:10,point_b:20,point_c:50}#=>{:point_a=>10,:point_b=>20,:point

_c=>50}

h.delete_if{|k,v|v>40}#=>{:point_a=>10,:point_b=>20}

h#=>{:point_a=>10,:point_b=>20}

Hash

111

keep_ifisedelete_ifintamtersigibidir.Eğerblock'dakikoşultrueisekey-valueçiftinitutar,aksihaldesiler:

#20'danküçükleritutalımsadece

h={point_a:10,point_b:20,point_c:50}

#=>{:point_a=>10,:point_b=>20,:point_c=>50}

h.keep_if{|k,v|v<20}#=>{:point_a=>10}

h#=>{:point_a=>10}

invert

Hash'inkey'leriilevalue'leriniyerdeğiştirmekiçinkullanılır.

h={"a"=>100,"b"=>200}#=>{"a"=>100,"b"=>200}

h.keys#=>["a","b"]

h.invert#=>{100=>"a",200=>"b"}

merge,update,merge!

İkiHash'ibirbirylebirleştirmekiçinmergekullanılır.

h1={"a"=>100,"b"=>200}

h2={"x"=>1,"y"=>2,"z"=>3}

h1.merge(h2)#=>{"a"=>100,"b"=>200,"x"=>1,"y"=>2,"z"=>3}

h1#=>{"a"=>100,"b"=>200}

Dikkatettiysenizh1ileh2yibirleştirdikamah1inorijinaldeğerinibozmadık.Eğerbubirleşmeninkalıcıolmasınıisteseydikyaupdateyadamerge!kullanmamızgerekecekti!

h1={"a"=>100,"b"=>200}

h2={"x"=>1,"y"=>2,"z"=>3}

h1.update(h2)#=>{"a"=>100,"b"=>200,"x"=>1,"y"=>2,"z"=>3}

h1#=>{"a"=>100,"b"=>200,"x"=>1,"y"=>2,"z"=>3}

h1={"a"=>100,"b"=>200}

h2={"x"=>1,"y"=>2,"z"=>3}

h1.merge!(h2)#=>{"a"=>100,"b"=>200,"x"=>1,"y"=>2,"z"=>3}

h1#=>{"a"=>100,"b"=>200,"x"=>1,"y"=>2,"z"=>3}

replace

Hash'iniçeriğinibaşkabirHashiledeğiştirmekiçinkullanılır.AslındavarolanHash'ibaşkabirHash'eçevirmekgibidir.Nedenreplacekullanılıyor?Tamamenhafızadakiadreslemeileilgili.replacekullanıldığızaman,aynıHashkullanılıyor,yenibirHashinstance'ıyaratılmıyor.

Hash

112

h1={"a"=>100,"b"=>200,"c"=>0}

h1.__id__#=>70320602334320

Hafızadakih1Hash'ninnesnereferansı:70320602334320.Şimdirreplaceiledeğerlerinideğiştirelim:

h1.replace({"foo"=>1,"bar"=>2})

h1#=>{"foo"=>1,"bar"=>2}

h1.__id__#=>70320602334320

Referanslarıaynı:70320602334320.Eğerdirektolarakatamayapsakdıkh1gibigörünenamabambaşkayepyenibirHash'imizolacaktı.

h1={"foo"=>1,"bar"=>2}

h1.__id__#=>70216424232360

İterasyonveBlockKullanımıAynıArray'lerdekigibiHash'lerdedeiterasyonveblockkullanmakmümkün.

each,each_pair,each_value,each_key

eachveeach_pairkardeşgibidirler:

h={"a"=>100,"b"=>200,"c"=>0}

h.each{|key,value|puts"key:#{key},value:#{value}"}

h.each_pair{|key,value|puts"key:#{key},value:#{value}"}

#key:a,value:100

#key:b,value:200

#key:c,value:0

each_valuesadecevalue,each_keydesadecekeydöner.

Hash

113

h={"a"=>100,"b"=>200,"c"=>0}

h.each_value{|value|puts"value:#{value}"}

#value:100

#value:200

#value:0

h.each_key{|key|puts"key:#{key}"}

#key:a

#key:b

#key:c

each_entry,each_slice,each_cons

Hash'dekikey-valueçiftiArrayşeklindebirentryolur:

h={"a"=>100,"b"=>200,"c"=>0}

h.each_entry{|o|puts"o:#{o}"}

#o:["a",100]

#o:["b",200]

#o:["c",0]

each_sliceileentry'leriparçacıklaraayırırız:

h={"a"=>100,"b"=>200,"c"=>0}

#2'lidilimlereayırdık

h.each_slice(2){|s|puts"slice:#{s}"}

#slice:[["a",100],["b",200]]

#slice:[["c",0]]

each_consiseeach_slicegibiçalışıramafarkıörnektekigibidir:

h={"a"=>100,"b"=>200,"c"=>0}

h.each_cons(2){|s|puts"grup:#{s}"}

#grup:[["a",100],["b",200]]

#grup:[["b",200],["c",0]]

Neticede,3key-valueçiftivardı.2'ligrupladıkamasonuçeach_slicedakigibidönmedi.["b",200]tekraretti,çıktıgruplamasımutlaka2elemaniçerdi.

default_proc,default_proc=

Konununbaşındavarsayılandeğeratamasıyaparkenşöylebirörnekvermiştik:

Hash

114


eğer;

h.default_proc#=>#<Proc:0x007f85f2250fd8@-:7>

deseydik,buHash'eaitProcugörmüşolurduk.YanibuHashiçinvarsayılanişlemprosedürünütanımlamışoldukaslında.Örneğibirazgenişletelim:

h=Hash.new{|obj,key|obj[key]=key*4}#=>{}

h[1]#=>4

h[2]#=>8

h#=>{1=>4,2=>8}

Keyolaraksayıveriyoruz,gelensayıdandavalueüretiyoruzotomatikolarak.İşleminçalışmasıiçinbiradetobjevesayıgeçmemizgerekiyorparametreolarak.Aslında;

h.default_proc.call(Array.new,9)#=>36

h.default_proc.call([],9)#=>36

h.default_proc.call({},9)#=>36

şeklindede,Hash'isankibirfonksiyongibikullanıpişleyebiliyoruz.

Dahasonra,öncedentanımladığımızbuprosedürüdeğiştirmekistersekdefault_proc=methodunukullanıyoruz:


h.default_proc#=>#<Proc:0x007feea39bbd80@-:7>

h[1]#=>"User:1"

#Yeniprosedürveriyoruz

h.default_proc=procdo|hash,key|

hash[key]="hello#{key}"

end

h#=>{1=>"User:1"}

h[2]#=>"hello2"

h#=>{1=>"User:1",2=>"hello2"}

compare_by_identity,compare_by_identity?

Hash'inkeyvevalue'leribirbirinebenziyormu?

Hash

115

h={"a"=>1,"b"=>2,:c=>"c"}

h["a"]#=>1

h.compare_by_identity?#=>false

h.compare_by_identity#=>{"a"=>1,"b"=>2,:c=>"c"}

h.compare_by_identity?#=>true

#acabakeyilevaluebenziyormu?

h["a"]#=>nil

#buradabenzer:)

h[:c]#=>"c"

Hash

116

SymbolSymbol(sembol)Ruby'eaitözelbirnesnedir.Birtürplaceholder(yertutucu)görevindedir.:işaretiilebaşlayanherşeysemboldür.

Sembolün,değişkendenenönemlifarkıtekilolmasıdır.Yanisemboleatanandeğişkendenhafızada1adetbulunur.

user="vigo"

user.object_id#=>70122132113780

#şimdibaşkadeğeratayalım

user="bronx"

user.object_id#=>70122132113340

#object_iddeğişti!

EğerSymbolkullansaydık:

user=:vigo

user.object_id#=>420488

user=:bronx

user.object_id#=>420648

userdeğişkeninindeğeriSymbolcinsindenolduğuiçin,artıkhafızadasabitbiryerayrılmışoldubuişiçin.Değerdeğişsebilehafızadakiadreslendiğialandeğişmemişoluyor:)

StringolarakatanmışdeğişkenideSymbol'eçevirmekmümkün:

full_name="Uğur"#=>"Uğur"

full_name.to_sym#=>:Uğur

full_name==:Uğur.id2name#=>true

user_full_name=:Uğur#=>:Uğur

user_full_name.object_id#=>420428

:is_user_admin.id2name#=>"is_user_admin"

:is_user_admin.to_s#=>"is_user_admin"

Symbol'ler,değişkenlergibidirektatamayöntemiyleyani:a=1gibibirşekildeçalışmazlar.EğerbirString'denSymbolüretmekistersenizto_symmethodunukullanmanızgerekiyor.

Hafızayıidarelikullanmak,boşuboşunadeğişkenkirliğiyaratmamakgibikonulardatercihedilir.KezaHash'lerdedeKEYatamasıSymbololarakyapılıyorbutürhız/tasarrufişleriiçin.

Symbol

117

{:user=>"vigo"}

Symbol

118

Class(Sınıf)Ruby,Object-Oriented(OO)birdilolduğuiçin,methodlarıdeğişkenlerivebenzerişeyleriiçindebarındanbirtürtaşıyıcıyaihtiyaçduyar.İştebutaşıyıcıyaClassyadasınıfdiyoruz.Aslındabentürdemeyitercihediyorumsınıfyerine.

ZatenöncekikonulardaClassMethods,InstanceMethodsgibikavramlaragirmiştik.

Class'larbirbirindentüreyebilir(Haniclass.superclassşeklindeanalizleryapmıştık)

TeknikolarakbirdosyadabirdenfazlaClasstanımlamasıyapılabilir.Örneğin,my_class.rbadlıbirdosyaiçindefarklıfarklıClasstanımlamalarıolabilir;

classMyClass

end

classOtherClass

end

a=MyClass.new#=>#<MyClass:0x007ffa2b09b758>

b=OtherClass.new#=>#<OtherClass:0x007ffa2b09b3c0>

Classtekbaşınabirnesne(Obje)bubakımdaninstantiateetmesenizbile(Yania=Array.newgibi)kullanabileceğinizbirşeydir.

Class'larındiğerbirözelliğideaçıkolmasıdır.Ruby'ninbenceenharikaözelliği,built-inyanidilinçekirdeğindengelenClass'larabilemethod/propertyeklemenizmümkündür.BukonularıMonkeyPatchingkısmındadetaylıgöreceğiz.

EnbasittanımıylaClassaşağıdakigibidir:

classMerhaba

definitialize(isim)

@isim=isim

end

defselam_sana

"Selamsana,#{@isim}"

end

end

hey=Merhaba.new"Uğur"

hey.selam_sana#=>"Selamsana,Uğur"

initializemethodu,Class'danilkörnektüredildiğinde(yanibirinstanceoluşturulduğunda)tetiklenirvebirtürClassileilgiliöntanımlamalarınyapıldığıalankonumundadır.Benzerdillerdekiclassconstructor'ıgibidüşünülebilir.

Class

119

@isimiseInstanceVariableyaniClass'tantüreyennesneyeaitdeğişkendir.

selam_sanaisebuClass'ınbirmethod'udur.heydeğişkeni,MerhabaClass'ındantüremişbirInstance'dır.Merhabasınıfındakitümmethod'larinherityanimirasolarakheynesnesinegeçmiştir.

Class'ıtanımlarkenisterklasikisterblockyönteminikullanabilirsiniz.Klasikyöntem:

classPerson

end

jack=Person.new#=>#<Person:0x007fb0521a4820>

Blockise;

Person=Class.newdo

end

jack=Person.new#=>#<Person:0x007fc42c0c8648>

şeklindedir.ClassisimleriBüyükharflebaşlar.

PublicInstanceMethod'larıBirClass'tantüreyenşeyeInstancediyoruz.Ruby'deClass'larfirst-classobjectsolarakgeçeryanibirincisınıfnesnelerdir.Budaşuanlamagelir,aslındaherClass,Kernel'dangelenClassnesnesindentüremişaltsınıftır:)

allocate,newvesuperclass

superclassilgiliClass'ınkimdengeldiğini/türediğinigösterir.Benzerörneklerikitabınbaşındayapmıştık:

String.superclass#=>Object

Object.superclass#=>BasicObject

BasicObject.superclass#=>nil

newiseönceallocatemethod'unuçağırıphafızadagerekenyeriayırır,yaniinstantiateedeceğimizClass'ınsınıfınıorganizeeder,sonraoluşacakClass'ıninitializemethod'unuçağırıpvarsailgiliargümanlarıpaseder.Her.newçağırıldığındabuişolur.

PrivateInstanceMethod'larıinherited(subclass)

Class

120

İlgilisınıfınaltsınıfıoluşturulduğundatetiklenir.

classAnimal

defself.inherited(subclass)

puts"Yenisubclass:#{subclass}"

end

end

classCat<Animal

end

classTiger<Cat

end

#Yenisubclass:Cat

#Yenisubclass:Tiger

Animal(hayvan)sınıfından,Cat(kedi)ürettik,Tiger(kaplan)'ıdayineCat(kedi)'denürettik...

Accessors(getter+setter)Özelmethod'larkullanarakMetaProgrammingmantığıylaRuby,InstanceVariable'larıyönetmeyikolaylaştırır.YukarıdakiMerhabaClass'ındaki@isimiçinaslındagetvesetyaniokuveyazmethod'larıtanımlamamızlazımkiilgilideğişkenüzerindeişlemyapabilelim.Önceuzunyolu,sonradoğruvekısayolugörelim:

classPerson

defname

@name

end

defname=(name)

@name=name

end

end

vigo=Person.new#=>#<Person:0x007f903b8d0590>

vigo.name#=>nil

vigo.name="Uğur"#=>"Uğur"

vigo.name#=>"Uğur"

namemethod'unuçağırıncabizeinstancevariableolan@namedönüyor.İlkandasetetmediğimizyanideğeratamadığımıziçinnilgeliyor.Dahasonravigo.name="Uğur"diyerekatamayapıyoruzveartıkdeğerinibelirlemişoluyoruz.Buişiçin2tanemethodyazdık.namevename=method'ları.

İştebunoktadaaccessorsimdadımızayetişiyor:

Class

121

classPerson

attr_accessor:name

end

vigo=Person.new#=>#<Person:0x007fb7c9a4c620>

vigo.name#=>nil


vigo.name#=>"Uğur"

attr_accessor:namedediğimizde,Ruby,bizimiçinnamevename=method'larıoluşturuyor.Kezasadecebununlakalmayıp,pekçokfarklıkullanımimkanlarısunuyor.

attrmodülüyle:

attrattr_accessorattr_readerattr_writer

gibiözelgetter/setter'largeliyor.Yukarıdakiörneğiattrileyapalım;

classPerson

attr:name,true

end

Person.instance_methods-Object.instance_methods#=>[:name,:name=]

Otomatikolarak2methodekledi:[:name,:name=].Aynışeyiattr_accessor:nameiledeyapabilirdik:

classPerson

attr_accessor:name

end

Person.instance_methods-Object.instance_methods#=>[:name,:name=]

Eğersadeceattr_readerkullansaydık,sadeceilgiliinstancevariable'ınıokuyabiliramadeğerinisetedemezdik!

Class

122

classPerson

attr_reader:name

end

Person.instance_methods-Object.instance_methods#=>[:name]

vigo=Person.new

vigo.name#=>nil

vigo.name="Uğur"#=>NoMethodError:undefinedmethod`name='for#<Person:0x007ffe4

d0e8528>

GördüğünüzgibiNoMethodErrorhatasıaldıkçünkisetteryaniname=method'uoluşmadı!Pekisadeceattr_writerolsaydı?

classPerson

attr_writer:name

end

Person.instance_methods-Object.instance_methods#=>[:name=]

vigo=Person.new


vigo.name#=>NoMethodError:undefinedmethod‘name’for#<Person:0x007fb92b9d45b8@n

ame="Uğur">

Setedebiliyoruzamagetedemiyoruz!Pekiattr_writerneredeişimizeyarar?ÖrneğinsadeceClass'ıinitializeederkendeğerpasedipsınıfiçindebirdeğişkeneatamayapmakgerektiğindekullanabilirsiniz:

classPerson

attr_writer:name

definitialize(name)

@name=name

end

defgreet

"Hello#{@name}"

end

end

vigo=Person.new"Uğur"

vigo.greet#=>"HelloUğur"

@namedeğişkeninisadeceilktetiklenmedesetediceksemvedışarıdanokumaihtiyacımyoksabuşekildekullanabilirim!

ClassVariables

Class

123

@@ilebaşlayandeğişkenlerClassVariable(SınıfDeğişkeni)olaraktanımlanır.YaniAnaClass'aaitbirdeğişkendir.Heryeniinstanceoluştuğundabudeğeraitolduğuüstsınıftanerişilebilir:

classPerson

attr_accessor:name

@@amount=0

definitialize(name)

@@amount+=1

@name=name

end

defgreet

"Hello#{name}"

end

defhow_many_people_created

"Numberofpeople:#{@@amount}"

end

end

user1=Person.new"Uğur"

user2=Person.new"Yeşim"

user3=Person.new"Ezel"

Person.class_variable_get(:@@amount)#=>3

user3.how_many_people_created#=>"Numberofpeople:3"

ClassMethodsİlgiliClass'dantüretmeyapmadan,direkClass'dançağırılanözelmethod'dur.Bumethod'uçağırmakiçinsınıftanherhangibirtüretmeyapmayagerekolmaz,direktolaraksınıf'tançağırılır:

Class

124

classPerson

attr_accessor:name

@@amount=0

definitialize(name)

@@amount+=1

@name=name

end

defgreet

"Hello#{name}"

end

defhow_many_people_created

"Numberofpeople:#{@@amount}"

end

defself.how_many_people_created

"Wehave#{@@amount}copie(s)"

end

end

user1=Person.new"Uğur"

user2=Person.new"Yeşim"

user3=Person.new"Ezel"

Person.how_many_people_created#=>"Wehave3copie(s)"

Person.how_many_people_createddirektolarakçağırılır!

SingletonsSınıfiçindeclasskomutunukullanarakmethodoluşturmakiçindir.BunaSingletondenir.Sadecebirkereinstantiate(tetiklenmediyelim)olur.Örneğinalanhesabıyapacakbirsınıfdüşünüyoruzvebununcalculatemethod'uolsun.EnxBoybizemetrekare'yiversin:

classArea

class<<self

defcalculate(width,height)

width*height

end

end

end

Area.calculate(5,5)#=>25

GördüğünüzgibihiçbirşekildenewyadabenzerbirşeytüretmekullanmadıkdirektolarakArea.calculate(5,5)şeklindekullandık.Kezaaynıişi;

Class

125

classArea

end

x=Area.new

defx.calculate(width,height)

width*height

end

x.calculate5,5#=>25

şeklindedeyapabilirdik.

Inheritance(Miras)Aslındabudabildiğimizbirşey.Sınıftantüremeyaparkan,türettiğimizsınıfınözellikleritüreyenemirasgeçer.

classAnimal

attr_accessor:name,:kind

definitialize(name)

@name=name

end

defsay_hi

"Hello!I'ma#{@kind},mynameis#{@name}"

end

end

classCat<Animal

end

classHorse<Animal

end

bidik=Cat.new"Bıdık"

bidik.kind="cat"

zuzu=Horse.new"Zuzu"

zuzu.kind="horse"

bidik.say_hi#=>"Hello!I'macat,mynameisBıdık"

zuzu.say_hi#=>"Hello!I'mahorse,mynameisZuzu"

CatveHorseAnimalsınıfından<yöntemiyletürediveAnimaldekitümmethod'larCatveHorse'ageçti.

Class

126

AccessLevel(Erişim):Public,Private,veProtectedMethod'larClassiçindekimethod'lardurumagöreerişilebilirlikaçısındankısıtlanabilir.publicolanlarheryerdenerişilebilirken(budefaultbirdurumdur),privateolanasadeceiçeridenerişilebilir,protectedolanaiseancakaltsınıftantüreyendenerişilebilir.

classUser

defbu_sayede_private_cagirabilirim

bu_sadece_iceriden

end

private

defbu_sadece_iceriden

puts"Buprivatemethod.Bumethodinstance'dançağırılamaz!"

end

protected

defbu_sadece_subclass_veya_instance_dan

puts"Buprotecedmethod."

end

end

u=User.new

u.bu_sadece_iceriden#=>NoMethodError:privatemethod‘bu_sadece_iceriden’calledfo

r#<User:0x007feb9d0d2560>

Gördüğünüzgibibu_sadece_iceridenmethod'unuUserdaninstantiateettiğimizuüzeridençağıramıyoruz.privateolduğuiçinancakiçeridençağırılabilir:

u.bu_sayede_private_cagirabilirim#=>"Buprivatemethod.Bumethodinstance'dançağı

rılamaz!"

publicolanbu_sayede_private_cagirabilirimmethod'uiçeridenprivatemethodolanbu_sadece_iceriden'eerişebildi.Pekiyaprotected?Eğerdirektolarakçağırmayakalksaydık:

u.bu_sadece_subclass_veya_instance_dan#=>NoMethodError:protectedmethod‘bu_sadece

_subclass_veya_instance_dan’calledfor#<User:0x007fff131c60a0>

Hemengerekeniyapalım;UserClass'ındanbaşkabirClassüretelim:

Class

127

classSuperUser<User

definitialize

bu_sadece_subclass_veya_instance_dan

end

end

y=SuperUser.new#=>"Buprotecedmethod."

MethodAliasingBazıdurumlarda,üstsınıftakimethod'uezmekgerekir.Buişlemiyaparkenaslındaüstsınıftakiorijinalmethod'adaerişmenizgerekebilir.

classUser

attr_accessor:name

definitialize(name)

@name=name

end

defgive_random_age

(20..45).to_a.sample

end

end

classSuperUser<User

alias:yedek:give_random_age#üstsınıftakigive_random_age’isakladık,yedekadın

ıverdik

defgive_random_age

rnd=self.yedek

"Kendiyaşım:43,rnd=#{rnd}"

end

end

u=User.new"vigo"

u.name#=>"vigo"

u.give_random_age#=>29

v=SuperUser.new"Uğur"

v.give_random_age#=>"Kendiyaşım:43,rnd=44"

Örnekte,SuperUserClass'ındakafamızagöregive_random_agemethod'unuezipkendiişlemimiziyaparken,üstsınıftanmirasgelenorijinalmethod'udayedekliyoruz,yedekadıaltında.

SınıflarAçıktır,ModifiyeEdilebilir!

Class

128

İsterKernel'danisterbaşkabiryerdengelsin,herşekildeClass'larmodifiyeedilebilir.DetaylarıMonkeyPatching'degöreceğiz.Kısabirörnekyapalım.StringClass'ınaneşemizegörebirmethodekleyelim:

classString

defhello

"Hello:#{self}"

end

end

"Deneme".hello#=>"Hello:Deneme"

TipiStringolanherşeyinartıkhellodiyebirmethod'uoldu:)

NestedClassAynıModule'lerdeolduğugibi,içiçeClasstanımlamakdamümkündür.Kimizamandüzenliolmakiçin(Namespace)kimizamandabellibirkuralıuygulamakiçinkullanılır;

Class

129

classAnimal

attr_reader:name

definitialize(name)

@name=name

end

classCat<Animal

end

classHorse<Animal

end

classUber

end

end

horse=Animal::Horse.new"Furry"

horse.name#=>"Furry"

horse.class#=>Animal::Horse

horse.class.superclass#=>Animal

cat=Animal::Cat.new"Bıdık"

cat.name#=>"Bıdık"

cat.class#=>Animal::Cat

cat.class.superclass#=>Animal

alien=Animal::Uber.new

alien.respond_to?(:name)#=>false

alien.class#=>Animal::Uber

alien.class.superclass#=>Object

CatveHorse,Animalsınıfındantüremiş,UberisesadeceAnimalnamespace'iiçindeolupkendibaşınabirClass'ıtemsiletmektedir.

Class

130

ModuleClass'abenzeyenamaClassgibiinstantiateedilemeyenşeydirmodül.ModüldenenşeyeClasseklenebilir(includeedilir)ModüldengelenmethodlarartıkilgiliClass'ınmethoduhalinegelir.

YanidüşününkibirClassvar,buClass'ınfarklı2-3Class'tanözellikalmasınıistiyorsunuz.BunubaşarmakiçinilgiliClass'ao2-3Class'ıModülolarakekliyorsunuz!

Module'lersayesindeNamespaceveMix-infonksiyonalitesidegelmişolur.

TahminedebileceğinizgibimodulekelimesiylebaşlarlarveaynıClass'lardaolduğugibibüyükharflebaşlayanmoduleadıyadaNamespacetanımlamasıyapılır:

moduleRandomNumbers

defgenerate

rand(10)

end

end

classDiceGame

includeRandomNumbers

end

classRaceGame

includeRandomNumbers

end

g=DiceGame.new

g.generate#=>3

x=RaceGame.new

x.generate#=>7

RandomNumbersadındabirModuleyaptık,ikifarklıClass'ımızvar,DiceGameveRaceGamediye,includeilebuModule'ü2farklıClass'aekledik.ŞimdiherikiClass'ındagenerateadındamethod'uoldu...

NamespacingModuleiçindeModuletanımlayabilirsiniz.BusayedebelirlediğinizModuletanımıaltındabaşkaaltModule'lervemethod'larekleyebilir,busayedetümfonksiyonaliteyiortakbirisimaltındanyürütebilirsiniz:

Module

131

moduleFramework

moduleHttpFunctions

defself.fetch_url

"Thisisurlfetcher"

end

end

end

Framework::HttpFunctions.fetch_url#=>"Thisisurlfetcher"

AltModule'eulaşmakiçin::kullandık.Aynıkoduşuşekildedetanımlayabilirdik:

moduleFramework

end

moduleFramework::HttpFunctions

defself.fetch_url

"Thisisurlfetcher"

end

end

Framework::HttpFunctions.fetch_url#=>"Thisisurlfetcher"

Busayede,başkabirkütüphanedengelenModule'eekModule'lertakmaşansınızolur.ÖrneğinSinatraiçinekbirözellikyapıyorsunuz.Budurumda;

moduleSinatra::MyFeature

end

Şeklindekullanabilirsiniz.

Scope(KapsamaAlanı)DikkatettiysenizModule'ükullanırkenClassgibiinstanciateetmedik.Kezaörnekteself.fetch_urldiyemethodtanımlamasıyaptık.AslındaburadaSingletongibikullandık.Örnektefetch_urlmethoduiçinscopeolarakHttpFunctionsvermişolduk.Yanifetch_urlsadeceFramework::HttpFunctions.fetch_urlşeklindeerişilebiliroldu.

Constants(Sabitler)Moduleiçindesabitdeğertanımlamasıdayapmakmümkündür.

Module

132

http://sinatrarb.com

moduleA

SABIT=5

end

A::SABIT#=>5

Eğernested(içiçe)yaniModuleiçindeModuleyaparsak,sabitlereaşağıdakigibierişebiliriz:

moduleA

SABIT=5

moduleB

defself.sabit_degeri_ver

SABIT

end

end

end

A::SABIT#=>5

A::B.sabit_degeri_ver#=>5

Peki,dışarıdatanımlanmışbirsabitvarsa?

SABIT=5#endıştakiglobal

moduleA

SABIT=10#içerideki

moduleB

defself.sabit_degeri_ver

"#{::SABIT},#{SABIT}"

end

end

end

A::B.sabit_degeri_ver#=>"5,10"

Endıştakini::SABITilealdık.

Visibility,AccessLevel(Erişim):AynıClass'lardakigibipublic,privateveprotectedolayıModule'leriçindegeçerlidir.

Module

133

moduleA

defsadece_iceriden

"Buprivatemethod"

end

defbu_sayede_private_erisim_olur

sadece_iceriden

end

private:sadece_iceriden

end

classDeneme

includeA

end

c=Deneme.new

c.sadece_iceriden#=>NoMethodError:privatemethod‘sadece_iceriden’calledfor#<De

neme:0x007f8f7c9188c8>

c.bu_sayede_private_erisim_olur#=>"Buprivatemethod"

ExtendveIncludeDurumlarıRuby'debirClasssadecetekbirClass'tantüreyebildiğiiçinmoduleveincludeçözümlerindenbahsetmiştik:

modulePerson

attr_accessor:name

defsay_hi

"Hello#{@name}"

end

end

Person#=>Person

classUser

includePerson

definitialize(name)

@name=name

end

end

User#=>User

u=User.new("Uğur")#=>#<User:0x007fcd42976de8@name="Uğur">

u.say_hi#=>"HelloUğur"

u.name="vigo"

u.say_hi#=>"Hellovigo"

Module

134

Personmodülündengelensay_himethod'una;

User.new("Ezel").say_hi#=>"HelloEzel"

erişebiliyorsunuzama;

User.say_hi#=>undefinedmethod`say_hi'forUser:Class(NoMethodError)

yaptığımızdaolmayanbirmethodçağrımıyapmışoluruz.Eğerincludeyerineextendkullansaydık;

modulePerson

attr_accessor:name

defsay_hi

@name||="Undefinedname"

"Hello#{@name}"

end

end

classUser

extendPerson

definitialize(name)

@name=name

end

end

user=User.new("Yeşim")#=>#<User:0x007f87c39702a0@name="Yeşim">

user.name#=>undefinedmethod`name'for#<User:0x007f87c39702a0@name="Yeşim">(NoM

ethodError)

ÇünkiPersonaaitözelliklerieklemek(include)yerineextend(genişletme)ettikve;

User.say_hi#=>"HelloUndefinedname"

User.instance_methods-Object.instance_methods#=>[]#boşarray

say_hiartıkbirsingletonhalinegeldiyaniInstanceMethod'uolmakyerineClassMethod'uoldu.Zatenilgilisınıfınvarolanmethod'larınabaktığımızdaboşArraydöndüğünügörürüz.

Özetle,includeilesankibaşkabirsınıftantürergibitümözellikleriinstancemethodolarakalırken,extendkullandığımızdadirekClasskopyasıgibidavranıyor.

Modüldengelenmethod'larıClassiçindeinstancemethodgibikullanmakyerinesingletonmethodolarakkullanacağınızzamanextendkullanabilirsiniz!

Module

135

Module

136


EnumerationveIterationRangesFileSystemveIO(DosyaSistemi)ExceptionHandlingKernelModülü

konularınıişleyeceğiz.

Bölüm5

137

EnumerationveIterationSayılabilennesnelerEnumeratorsınıfındantüremişlerdirveiçindedöngü/tekraryapılabilennesnelerhalinegeldikleriiçindeIterablehalegelmişlerdir.Yaninedemekistiyorum?

["a","b","c"].class#=>Array

["a","b","c"].each.class#=>Enumerator

["a","b","c"]aslındabirArrayiken,#eachmethod'unuçağırdığımızandaelimizdekiArraybirdenEnumeratorhalinegeldiveiçindeiterasyonyapılabilecekyanitekertekerdiziiçindekielemanlaraerişipistediğimizigibikullanabileceğimizbirhalegeldi.

each_with_object,with_object

İkimethod'daaynıişiyapar.ElimizdeEnumeratorvarsa,yanibuiçindedolaşılabilenbirnesneise,buiterasyonaaraelementlertakabiliriz.

Buikimethod,Enumerator'dekiherelemanaverilenşeyitakar.Aşağıdakiörnekteeach_with_object("foo"),["a","b","c"]dizisindekiherelemaniçindir.Dolayısıyla,buişlemsonrasındaneolduğunuanlamakiçinEnumeratorüto_amethod'uileArrayeçevirdik.

enumerator=["a","b","c"].each

enumerator_with_foo=enumerator.each_with_object("foo")

enumerator_with_foo.to_a#=>[["a","foo"],["b","foo"],["c","foo"]]

Keza,budurumdaenumerator_with_foodaeachmethod'unukullanarak,each_with_objectilepasedilennesneyedeiterasyonesnasınaulaşabiliyoruz;

enumerator=["a","b","c"].each

enumerator_with_foo=enumerator.each_with_object("foo")

enumerator_with_foo.eachdo|element,obj|

puts"eleman:#{element},obj:#{obj}"

end

#eleman:a,obj:foo

#eleman:b,obj:foo

#eleman:c,obj:foo

ElimizdeEnumeratorvarsa,birşekildesıra/indexbilgisidevardemektir;


138

sayilar=[1,2,3,4].each

sayilar.next#=>1

sayilar.next#=>2

sayilar.next#=>3

sayilar.next#=>4

sayilar.next#=>StopIterationhatası!

nextmethod'unukullanaraksonrakielemanaulaşabiliyoruz.Hatırlarsanız,Array'ler0index'lidir.ElimizdekiArrayiçindedolaşırkenindexkullanmakistersekeach_with_indexmethod'unukullanırız;

["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"].each_with_indexdo|name,index|

puts"İsim:#{name},index:#{index}"

end

#İsim:Uğur,index:0

#İsim:Yeşim,index:1

#İsim:Ezel,index:2

#İsim:Ömer,index:3

Kezaforkullanarakdaaşağıdakigibibirişlemyapabiliriz;

isimler=["Uğur","Yeşim","Ezel","Ömer"]

forisiminisimler

puts"isim:#{isim}"

end

#isim:Uğur

#isim:Yeşim

#isim:Ezel

#isim:Ömer

next_values,peek,peek_values,rewind

AynınextgibiçalışırfakatgeriyeArraydönerveilgiliindexpozisyonunuileritaşır.SonageldiğindedeStopIterationhatasıverir(Exception)

a=[1,2,3,4].each

a.next#=>1

a.next_values#=>[2]

a.next_values#=>[3]

peekilenextdensonrakideğerigörürüz.EğersonagelinmişseyineStopIterationraiseedilir.


139

a=[1,2,3,4].each

a.next#=>1

a.peek#=>2

a.next#=>2

a.peek#=>3

a.next#=>3

a.peek#=>4

a.next#=>4

a.peek#=>StopIteration:iterationreachedanend

aynınext_valuesgibipeek_valuesdebizeArrayolarakbilgiverirnextsonrasındakalanelemanları.

rewindilepozisyonubaşaalırız,yanikaydıgerisararız:)

a=[1,2,3,4].each

a.next#=>1

a.next#=>2

a.next#=>3

a.rewind#=>#<Enumerator:[1,2,3,4]:each>

a.peek_values#=>[1]

a.next#=>1

DiğerNesnelerdekiEnumerationDurumları

Fixnum

upto,downto,times

Birsayıdanyukarıdoğrusayarkenupto,aşağıdoğrusayarkendowntovekaçdefaaynıişlemiyaparkendetimeskullanırız.


140

#10'dan5'esayıyoruz,10'da5'dedahil..

10.downto(5){|i|puts"Sayı:#{i}"}

#>>Sayı:10

#>>Sayı:9

#>>Sayı:8

#>>Sayı:7

#>>Sayı:6

#>>Sayı:5

#5'den10'asayıyoruz,10'da5'dedahil..

5.upto(10){|i|puts"Sayı:#{i}"}

#>>Sayı:5

#>>Sayı:6

#>>Sayı:7

#>>Sayı:8

#>>Sayı:9

#>>Sayı:10

#3defablockiçindekikodçalışsın

#0'dan3'ekadar3hariç:)

3.times{|i|puts"#{i}"}

#>>0

#>>1

#>>2

String

AynımantıktauptovedowntoilginçbirşekildeStringiçindekullanılır.ÖrneğinA'danitibarenM'yekadardemekiçin:

"A".upto("M"){|s|putss}

#>>A

#>>B

#>>C

#>>D

#>>E

#>>F

#>>G

#>>H

#>>I

#>>J

#>>K

#>>L

#>>M

yada,"AB","AC","AD"gibisekansolarakgitmekgerektiğindede;


141

"AB".upto("AE"){|s|putss}

#>>AB

#>>AC

#>>AD

#>>AE

tamtersiiçindowntokullanılır.


142

RangesBaşı,sonuolan,tanımlananbellibiraralıktakideğerlerigösterennesnelerRangesınıfındadır.Örneğin0'la5arasındakisayılarRangeolarakifadeedilebilir;

(0..5)#=>0..5

(0..5).class#=>Range

(0..5).to_a#=>[0,1,2,3,4,5]

(0..5).to_a.join#=>"012345"

(0..5).each#=>#<Enumerator:0..5:each>

(0..5)ifadesinde0ve5dahilolmaküzerebiraralıktanımladık.İstediğimizgibiişleyebiliriz.

(-10..0).to_a#=>[-10,-9,-8,-7,-6,-5,-4,-3,-2,-1,0]

(0..-10).to_a#=>[]

("a".."e").to_a#=>["a","b","c","d","e"]

Eğer..yerine...kullanırsak,yani(0..5)dersek,5hariçdemişoluruz;

(0...5).to_a#=>[0,1,2,3,4]

("a"..."e").to_a#=>["a","b","c","d"]

Sondeğerhariçmidahilmianlamakiçinexclude_end?method'unukullanırız;

(5..10).exclude_end?#=>false

(5...10).exclude_end?#=>true

RangeaslındabirClass'dırveherClassgibi;

r=Range.new(0,2)#=>0..2

r.to_a#=>[0,1,2]

kullanılabilir.==yadaeql?method'uilekarşılaştırılabilir;

(0..2)==(0..2)#=>true

(0..2).eql?(0..2)#=>true

(0..2)==(0...2)#=>false

(0..2)==Range.new(0,2)#=>true

(0..2).eql?(Range.new(0,2))#=>true

begin,first,cover?,include?,member?,end,last

Ranges

143

Aralığınbaşlamadeğerinialmakiçinbeginyadafirstkullanabildiğimizgibi,first'eparametregeçerek,ilkNdeğerideokuyabiliriz;

(5..10).begin#=>5

(5..10).first#=>5

(5..10).first(2)#=>[5,6]#ilk2değeriver

Belirlediğimizaralıkiçindesorguyapmakiçincover?yadainclude?yadamember?method'unukullanırız.cover?kullanırkeneğerverdiğimizdeğeraralıkiçindeysesonuçtruedöner;

(5..10).cover?(6)#=>true

(5..10).cover?(4)#=>false

(5..10).cover?(11)#=>false

(5..10).cover?(9)#=>true

("a".."z").cover?("b")#=>true

("a".."z").cover?("1")#=>false

("a".."z").cover?(1)#=>false

("a".."z").cover?("abc")#=>true

include?ilecover?arasındakifarkiseşudur;cover?averilenparametredekideğer,örnektekiabctekertekerrangeiçindevarmı?yaniavarmı?bvarmı?cvarmı?şeklindeolurken,include?daabcvarmı?şeklindedir;

("a".."z").cover?("abc")#=>true

("a".."z").include?("abc")#=>false

("a".."z").cover?("a")#=>true

("a".."z").include?("a")#=>true

Tahminedeceğinizgibi,endilesondeğerialırız.

(5..10).end#=>10

(5...10).end#=>10

lastiledeaynıfirstdekigibisonyadasonNdeğeriokuruz;

(5..10).last#=>10

(5..10).last(3)#=>[8,9,10]

min,max,size

minvemaxiletanımlıaralıktakienbüyük/küçükdeğerialırız,sizebizeboyuverir;

Ranges

144

(5..10).min#=>5

(5..10).max#=>10

(5..10).size#=>6

stepilekaçarkaçarartacağınıveririz;

r=Range.new(0,5)

r.step(2)#=>#<Enumerator:0..5:step(2)>

r.step(2).to_a#=>[0,2,4]

Ranges

145


FileIOsınıfındanözellikleriçerenFilesınıfı,fizikidosyalarlaişlemyapmamızısağlayanözelliklerisunarbize.Ruby'ninüzerindeçalıştığıişletimsisteminegöredefilepermissionyanidosyaüzerindekiyetkisistemidedevrededir.

DefaultolarakgelenConstant'ları:

File.constants#=>[:Separator,:SEPARATOR,:ALT_SEPARATOR,:PATH_SEPARATOR,:Constan

ts,:Stat,:WaitReadable,:WaitWritable,:EAGAINWaitReadable,:EAGAINWaitWritable,:EW

OULDBLOCKWaitReadable,:EWOULDBLOCKWaitWritable,:EINPROGRESSWaitReadable,:EINPROGRES

SWaitWritable,:SEEK_SET,:SEEK_CUR,:SEEK_END,:RDONLY,:WRONLY,:RDWR,:APPEND,:CRE

AT,:EXCL,:NONBLOCK,:TRUNC,:NOCTTY,:BINARY,:SYNC,:DSYNC,:NOFOLLOW,:LOCK_SH,:L

OCK_EX,:LOCK_UN,:LOCK_NB,:NULL,:FNM_NOESCAPE,:FNM_PATHNAME,:FNM_DOTMATCH,:FNM_C

ASEFOLD,:FNM_EXTGLOB,:FNM_SYSCASE]

File::ALT_SEPARATOR#=>nil#BuRuby’ninçalıştığıplatformaözeldir

File::PATH_SEPARATOR#=>":"

File::SEPARATOR#=>"/"

File::Separator#=>"/"

ÖrneğinWindows'daçalışanRuby'deSEPARATORtersslash\şeklindegelecektir.

PublicClassMethod'larıabsolute_path,expand_path,join,split

Stringolarakverilenpathbilgisiniabsolutepath'eçevirir.EğerikinciparametreverilmezseCWD(currentworkingdirectory)yanioaniçiniçindeçalıştığınızdirectorybilgisikullanılır.

File.absolute_path("~")#=>"/~"

File.absolute_path(".gitignore","~")#=>"/~/.gitignore"

expand_pathdebirneviabsolutepath'eçevirir:

File.expand_path("~/.gitignore")#=>"/Users/vigo/.gitignore"

Kezadahakomplekspathbulmaişlerindedekullanılır.Budurumda__FILE__sabitihayatımızıkolaylaştırır.OanRubyscript'ininçalıştığıdosyanınpath'i__FILE__sabitindedir.Örneğinaşağıdakigibibirdirectoryyapısıolsa:


146

proje/

├──lib

│└──users.rb

└──main.rb

velib/users.rbiçinden,dışarıdabulunanmain.rbdosyasınınpath'ineulaşmakistesek;

File.expand_path("../../main.rb",__FILE__)

şeklindekullanırız.

joinkullanarak,Ruby'ninçalıştığıişletimsisteminebağlıolarak,File::SEPARATORkullanarakgeçilenstring'leribirleştiririz:

File.join("usr","local","bin")#=>"usr/local/bin"

Dizinvedosyaayrıştırmasınıdasplitileyaparız:

File.split("usr/local/bin/foo")#=>["usr/local/bin","foo"]

atime,ctime,mtime

Dosyayasonerişilentarihiatimeile,dosyadayapılmışolansondeğişikliktarihinidectimeile,sondeğişiklikzamanınıdamtimeilealırız.

File.atime("/Users/vigo/.gitignore")#=>2014-11-0511:45:10+0200

File.ctime("/Users/vigo/.gitignore")#=>2014-08-0411:33:14+0300

File.mtime("/Users/vigo/.gitignore")#=>2014-10-2915:05:15+0200

basename,dirname,extname

Pathiçindendosyaadınıalmakiçinbasenamekullanırız.Eğerparametreolarakatacağımızşeyi(örneğinextensionolarak.gif,.rbgibi)geçersekbizesadecedosyanınadınıverir.

File.basename("/Users/vigo/test.rb")#=>"test.rb"

File.basename("/Users/vigo/test.rb",".rb")#=>"test"

Buişintersinidedirnameileyaparız,yanidirectoryadıgerekince:

File.dirname("/Users/vigo/test.rb")#=>"/Users/vigo"

şekindekullanırız.Dosyanınextension'ınıöğrenmekiçinextnamekullanırız.


147

File.extname("test_file.rb")#=>".rb"

File.extname("/foo/bar/test_file.rb")#=>".rb"

File.extname("test_file")#=>""

chmod,chown,lchmod,lchown

HerikikomutdaUnix'dengelir.ChangemodveChangeownerişleriniyapmamızısağlar.chmodileUnixizinleriniayarlarız:

-rw-r--r--1vigowheel0Aug3019:19file-01.txt

||||||||||

|||||||||+---Others,Execute(x)1=2^0

||||||||+----Others,Write(w)2=2^1

|||||||+-----Others,Read(r)4=2^2

||||||+------Group,Execute(x)1=2^0

|||||+-------Group,Write(w)2=2^1

||||+--------Group,Read(r)4=2^2

|||+---------Owner/UserExecute(e)1=2^0

||+----------Owner/UserWrite(w)2=2^1

|+-----------Owner/UserRead(r)4=2^2

+------------IsDirectory?(d)

file-01.txtdosyasında,User(yanidosyanınsahibi)ReadveWritehakkınasahiptir.GroupveOthersisesadeceReadhakkınasahiptir.Budurumdavarolanbudosyaninchmoddeğeri:

Owner/User:Read,Write=>4+2=6

Group:Read=>4=4

Others:Read=>4=4

----------------------------------------

644unixfilepermission

şeklindedir.HattaTerminal'den;stat-f'%A'file-01.txtyaparsak644olduğunudagörebiliriz.ŞimdibudosyayıRubyilesadecesahibitarafındanokunurveyazılıryapıp,başkahiçbirkimsetarafındanokunamazveyazılamazhalegetirelim:

File.chmod(0600,"file-01.txt")

Kezadosyanınsahibinidedüzenlemekiçinchownkullanırız.AynıterminaldekigibiKULLANICI:GRUPşeklinde,toplamdaüçparametregeçeriz.İlkikullanıcıyıbelirler.nilyada-1geçtiğimiztaktirdeilgilişeyisetetmemişoluruz.Yanisadecegrubudeğiştireceksekkullanıcıiçinnilyada-1geçebiliriz.

File.chown(nil,20,"/tmp/file-01.txt")#=>1

GrupIDolarak20geçtik,OSX'dekiid20karşılıkolarakstaffgrubunadenkgelir.


148

lchmodvelchownilenormalchmod,chownfarkı,lilebaşlayanlarsemboliklinkleritakipetmezler.

ftype,stat,lstat,size

Dosyanınnetürbirdosyaolduğunuftypeileanlarız:

File.ftype("/tmp/file-01.txt")#=>"file"

File.ftype("/usr/")#=>"directory"

File.ftype("/dev/null")#=>"characterSpecial"

statileaynenbirazönceshell'denyaptığımız(stat-f'%A'file-01.txt)gibiaynıişiRuby'dendeyapabiliriz:

File.stat("/tmp/file-01.txt")#=>#<File::Statdev=0x1000004,ino=1540444,mode

=0100600,nlink=1,uid=501,gid=20,rdev=0x0,size=4,blksize=4096,blocks=8,atime=20

14-11-1214:41:49+0200,mtime=2014-11-1214:40:13+0200,ctime=2014-11-1214:45:28+0

200>

File.stat("/tmp/file-01.txt").uid#=>501

File.stat("/tmp/file-01.txt").gid#=>20

File.stat("/tmp/file-01.txt").mtime#=>2014-11-1214:40:13+0200

lstatdaaynıişiyaparfakataynılchmodvelchowndakigibisemboliklinkleritakipetmez!

Dosyanınbytecinsindenbüyüklüğünüalmakiçinsizekullanırız:

File.size("/Users/vigo/.gitignore")#=>323

delete,unlink,link,rename,readlink,symlink

Herikisidedosyasilmeyeyarar.Eğerdosyabaşarıylasilinirse1döner,aksihaldehataalırız!

File.delete("/tmp/foo.txt")#=>1yanisilindi

File.delete("/tmp/foo1.txt")#=>Nosuchfileordirectory

linkileHARDLINKoluşturuyoruz.Bunudosyanınbirkopyası/yansımasıgibidüşünebilirsiz.Orijinaldosyadeğiştikçelinklenmişdosyadagünceliçeriğesahipolur.Link'inhangidosyayabağlıolduğunudareadlinkileokuruz:

File.link("orijinal_dosya","linklenecek_dosya")

File.readlink("linklenecek_dosya")#=>"orijinal_dosya"

Semboliklinkyanisymlinkiçin;


149

File.symlink("foo.txt","bar.txt")#=>0

File.readlink("bar.txt")#=>"foo.txt"

Komutsatırındanbakınca;

-rw-r--r--1vigowheel0Dec1316:08foo.txt

lrwxr-xr-x1vigowheel7Dec1316:08bar.txt->foo.txt

şeklindebar.txtdosyasınınfoo.txtdosyasınalinklendiğinigörürüz.

Dosyaisminideğiştirmekiçinrenamekullanırız.

File.rename("/tmp/file-01.txt","/tmp/file-01.txt.bak")#=>0

file?,directory?,executable?,exist?,identical?,readable?,size?,

Dosyagerçektenfizikibirdosyamı?yadadirectorymi?yadabudosyavarmı?

#file?

File.file?("/tmp/file-01.txt")#=>true(evet)

File.file?("/tmp/file-02.txt")#=>false

#directory?

File.directory?("/tmp/file-02.txt")#=>false

File.directory?("/tmp/test_folder")#=>true(evet)

#dosyavarmı?

File.exist?("/tmp/file-01.txt")#=>true(var)

File.exist?("/tmp/file-02.txt")#=>false

Dahaöncedosyaizinlerindenbahsetmiş,bazıdosyalarınexecutableolduğunusöylemiştik.Acabadosyaçalıştırılabiliryaniexecutablemı?

File.executable?("/tmp/file-01.txt")#=>false

-rw-r--r--1vigowheel0Nov1510:39file-01.txt

File.executable?("/tmp/execuatable_file")#=>true

-rwxr-xr-x1vigowheel0Nov1510:43execuatable_file

Executableolandosyadaxflagaktifgördüğünüzgibi:)

new,open

openmethod'uilenewaynıişiyapar.Dosyaaçmayayarar.Dosyayıaçarkenhangidurumagöreaçacağımızıyaniokumakiçinmi?yazmakiçinmi?yoksavarolandosyayaekyapmakiçinmi?belirtmemizgerekir.


150

f=File.new("/tmp/test.txt","w")

f.puts"Merhaba"

f.close

/tmp/test.txtadlıbirdosyaoluşturupiçineputsileMerhabayazdık.Eğercat/tmp/test.txtyaparsanızkontroledebilirsiniz.Dikkatettiysenizmodeolarak"w"kullandık.Bumode'larneler?

Mode Açıklama

r Read-only,sadeceokumakiçin.Budefaultmode'dur.

r+ Read+write,hattaread+prepend,pointer'ıbaşaalır,yanibumethod'labişiyazarsanız,yazdığınızşeydosyanınbaşınaeklenir.

w Write-only,sadeceyazmakiçindir.Eğerdosyayoksahataverir!

w+ Read+Write,hattaread+append,pointer'ıdosyanınsonunaalırveyazdıklarınızısonaekler.Eğerdosyayoksahataverir!

a Write-only,Eğerdosyavarsapointer'ısonaalırvesonaekyapar,dosyayoksasıfırdanyenidosyaüretir.

a+ Read+write,Aynıagibiçalışır,sonaekyapar,hemokumayahemdeyazmayaizinverir.

b Binarymode

t Textmode

fnmatch,fnmatch?

FileNameMatchyanidosyaadıeşleştirmek.RegExpattern'inegöredosyaadıyakalamak/kontroletmekiçinkullanılır.2zorunluve1opsiyonelolmaküzere3parametrealabilir.Pattern,dosyaadıveopsiyonalolarakFlag'ler...

File.fnmatch('foo','foobar.rb')#=>false

File.fnmatch('foo*','foobar.rb')#=>true

File.fnmatch('*foo*','test_foobar.rb')#=>true

Şimdi;

File.fnmatch('**.rb','./main.rb')#=>false

BuişlemintruedönemsiiçinFNM_DOTMATCHflag'inikullanacağız:

File.fnmatch('**.rb','./main.rb',File::FNM_DOTMATCH)#=>true


151

0:0 1:0

FNM_DOTMATCH Noktailebaşlayandosyalarda*kullanımınaizinver

FNM_EXTGLOB {a,b,c}gibipaternlerdeglobalaramayaizinver

FNM_PATHNAME Pathayraçlarında*kullanımınıengelle

FNM_CASEFOLD Casein-sensitiveyanibüyük/küçükharfayırtetme!

File::FNM_NOESCAPE ESCAPEkodukullan

File.fnmatch('*','/',File::FNM_PATHNAME)#=>false

File.fnmatch('FOO*','foo.rb',File::FNM_CASEFOLD)#=>true

File.fnmatch('f{o,a}o*','foo.rb',File::FNM_EXTGLOB)#=>true

File.fnmatch('f{o,a}o*','fao.rb',File::FNM_EXTGLOB)#=>true

File.fnmatch('\foo*','\foo.rb')#=>false

File.fnmatch('\foo*','\foo.rb',File::FNM_NOESCAPE)#=>true

IOTümgiriş/çıkış(Input/Output)işlerininkalbiburadaatar.FilesınıfıdaIO'nunaltsınıfıdır.Binaryokuma/yazmaişlemleri,multitaskingişlemler(Processspawning,asyncişler)hepbusınıfsayesindeçalışır.

Ruby101seviyesiiçinbirazkarmaşıkolsadahi,sadecefikrinizolmasıaçısından,enbilinenvekullanılanbirkaçmethod'adeğinmekistiyorum.

binread

Binaryread,yanibyte-byteokumaişlemiiçinkullanılır.Opsiyonelolarakgeçilen2.parametre,kaçbyteokumakistediğimizi,3.parametredeoffsetyanikaçbyteötedenokumayabaşlamakgerekbunubildirir.Yanielinizdebirdosyaolsun,dosyanınilk100byte'ını20.byte'tanitibarenokumanızgerekirsekullanacağınızmethodbudur:)

#1byteatlayarak3byteokudukve

IO.binread("test.png",3,1)#=>"PNG"

binwrite

Tahminedeceğinizgibibinreadintersi,yaniBinaryolarakyazmaişiniyapanmethod.Aynışekildeopsiyonel2ve3.parametrelerikullanabilirsiniz.

copystream

Birebirkopyayapmayayarar.İlkparametreSOURCEyanineyikopyalacaksınız,ikinciparametreDESTINATIONyaninereyekopyalacaksınız,eğerkullanırsanız3.parametrekopyalanacakbyteadedi,eğer4.parametrekullanırsanızaynıread/writedakigibioffsetdeğeriolarakkullanabilirsiniz.


152

foreach

Elimizdetest-file.txtolsunveiçinde;

satır1

satır2

yazsın...Satır-satıriçindedolaşmakiçin;

IO.foreach("test-file.txt"){|x|print"busatır:",x}

Dediğimizdeçıktı;

busatır:satır1

busatır:satır2

şeklindeiçeriyeblockpasedipkullanabiliriz.

popen

Subprocessyanialtişlemleraçmakiçinkullanılır.ÖzellikleRubyüzerindenSHELLkomutlarıçağırmakiçinçokkullanılanbiryöntemdir.Asenkronişler.

#Buişlemasenkron/altişlemolarakçalışır...

IO.popen("date")do|response|

system_date=response.gets

puts"system_date:#{system_date}"

end

/tmp/dizininilisteleyelim:

p=IO.popen("ls/tmp/")

p.pid#=>52389

p.readlines#=>["D8D75028-234B-4F49-9358-C4C4775B4A08_IN\n","D8D75028-234B-4F49-935

8-C4C4775B4A08_OUT\n","F7C71944B49B446081C0603DE90E4855_IN\n","F7C71944B49B446081C06

03DE90E4855_OUT\n","KSOutOfProcessFetcher.501.OlaJUhhgKAnFsX7fZ0FyXTFxIgg=\n","com.a

pple.launchd.4H4RVax25p\n","com.apple.launchd.Kn8Wcx4NQX\n","fo\n","lilo.12159\n",

"swtag.log\n","test-file.txt\n"]

GördüğünüzgibipidyaniProcessID:52389,eğershell'den;

psax|grep52389

derseniz;

52389??Z0:00.00(ls)


153

gibiilgiliişlemigörürsünüz.


154

ExceptionHandling

ExceptionHandling

155

KernelModülü

KernelModülü

156


MonkeyPatchingRegularExpressionsTimeveDateNesneleriRubyPaketleri:RubyGemsPaketYöneticisi:BundlerKomutSatırı(Command-Line)KullanımıMetaProgramming

konularınıişleyeceğiz

Bölüm6

157

MonkeyPatchingRuby'ninenşaibeliözelliklerindenbiridir.Kimileriiçinmüthişbirşeykimileriiçindeçoktehlikelibirözelliktir.7.7'debahsettiğimMetaProgrammingkonusuiledeçokyakındanalakalıdır.

Ruby'dekitümsınıflaraçıktır.YaniKernel'dangelenherhangibirsınıfımodifiyeetmekmümkündür.Budurumyanlışellerdeçoktehlikeliolabilir.

Yani,Stringsınıfındakiherhangibirmethod'ubozmakmümkündür.Örneğin,String#lengthmethodunudeğiştirelim:

"Hello".length#=>5#Bunormali

#MonkeyPatchingyapıyoruzvelengthmethod'unudeğiştiriyoruz.

classString

deflength

"Uzunluk:#{self.size}karakterdir."

end

end

"Hello".length#=>"Uzunluk:5karakterdir."

NormalşartlaraltındalengthmethoduFixnumdönmesigerekirken,bozduğumuzmethodbizeStringdöndü.Anlatabilmekiçinbudenliabartıbirörnekvermekistedim.Düşünsenize,kullandığınızherhangibirkütüphane,kafasınagöre,standartolanherhangibirmethod'ubuşekildebozsa?

Tümkodunuzçorbayadönerveiçindençıkamazbirhalegelir.Pekiasılkullanımamacıbumudur?Tabiikideğil.Bizekolaylıksağlayanişlerdekullanmamızgerekiyor.

Örneğin,basitbirmatematikişlemiiçin,5kere5önermesinikullanmakistiyoruz:

classFixnum

defkere(n)

self*n

end

end

Fixnumiçinekerediyebirmethodtaktık.Haydikullanalım:

5.kere(5)#=>25

5.kere(5).kere(2)#=>50

MonkeyPatching

158

İştebutürbirMonkeyPatchingişeyararvekullanılabilitesiyüksekolanbiryöntemdir.KezaRubyonRailswebframework'üneredeysebumantıküzerinekurulmuştur.

Örneğin5günönceşeklindebirönermeyapmakistiyoruz.

classFixnum

defgün

self*24*60*60

end

defönce

Time.now-self

end

defsonra

Time.now+self

end

end

Şimdişöylebirşeyyapalım:

Time.now#=>2015-02-0912:55:33+0200

5.gün.önce#=>2015-02-0412:55:33+0200

1.gün.sonra#=>2015-02-1012:55:33+0200

Fixnumyanibasitsayılara.gün.önceve.gün.sonragibiikitanemethodekledik:)

MonkeyPatching

159

RegularExpressionswip...

RegularExpressions

160

TimeveDateNesneleriZaman,tarihvesaatgibiişlemleriyapmakiçinRubyilebirliktegelenTimeveDatesınıflarındanbahsedeceğim.Enbasittanımıylasaatinkaçolduğunuyadanowyanişimdi/şuandayıbulmakiçin:

Time

Time.now#=>2015-04-2808:49:20+0300

yapmamızyeterlidir.Saniyebazındaeklemeyadaçıkartmayaparakbaşkazamanlarıdabulabiliriz.1saatönceyibulmakiçin60saniye*60dakikayapmamızyeterli.

Time.now-(60*60)#=>2015-04-2807:51:01+0300

HemenRuby'selbirhareketleufakbirşeyyapalım:

classFixnum

defseconds

self

end

defminutes

self*60

end

defhours

self*60*60

end

defdays

self*60*60*24

end

end

#10günsonrayıbulalım

Time.now+10.days#=>2015-05-0808:54:02+0300

SaatfarklarıyüzündençeşitliTimeZone'larmevcut.Anitibariyle(28Nisan2015)yerelzamanabaktığımda:

Time.local(2015,4,28,8,54)#=>2015-04-2808:54:00+0300

PekiGMT'yegöredurumne?

TimeveDateNesneleri

161

http://wwp.greenwichmeantime.com/

Time.gm(2015,4,28,8,54)#=>2015-04-2808:54:00UTC

Şimdikendiistediğimizbirzamanıoluşturalım.Doğduğumyılveayıkullanarakbirzamanoluşturupkabacahangigünedenkgeldiğinibulalım.SadeceYILveAYkullanıyoruz!

t=Time.new(1972,8)#=>1972-08-0100:00:00+0300

t.monday?#=>false

t.tuesday?#=>true

Rubybizeotomatikolarakayınbiriniişaretettive1Ağustos1972'ninsalıgününedenkgeldiğinituesday?method'uileanladık.

Tahminedebileceğinizgibi,İngilizceolarak,günlerikontroledebiliyoruz.Yanisunday?,monday?...gibi

EğerUNIX'inepochzamanformatındaistersek,yapmamızgerekento_imethod'uileinteger'açevirmek:

Time.new(1972,8).to_i#=>81464400

Eğerelimizdeepochcinsindenbirzamanvarsa:

Time.at(81464400)#=>1972-08-0100:00:00+0300

Time.at(81464400).year#=>1972

şeklindedekullanabiliriz.Bunlaraekolarak;

Time.now.zone#=>"EEST"

Time.now.day#=>29

Time.now.wday#=>3#çarşamba

Time.now.utc?#=>false

Time.now.gmt?#=>false

Zamanlararasındakifarkıbulmakiçindeaynımatematikişlemigibiyaparmışgibidavranabilirsiniz.

birth_day=Time.new(1972,8)#Ağustos1972

Time.now.to_i#=>1430284388

birth_day.to_i#=>81464400

Time.now.to_i-birth_day.to_i#=>1348819988saniye

1348819870/(60*60*24)#=>15611gün

1348819870/(60*60*24*30)#=>520ay

1348819870/(60*60*24*30*12)#=>43yıl

TimeveDateNesneleri

162

Aynişekildekarşılaştırmaişlemleridematematikişlemlerigibi.Doğduğumyılilebugünükarşılaştıralım:

birth_day=Time.new(1972,8)

now=Time.now

tomorrow=now+(60*60*24)

now.to_i#=>1430284645

tomorrow.to_i#=>1430371045

birth_day.to_i#=>81464400

now.to_i>birth_day.to_i#=>truebugün>doğumtarihi

now.to_i>tomorrow.to_i#=>falsebugün<yarın

tomorrow.to_i>now.to_i#=>trueyarın>bugün

ZamanıFormatlıŞekildeGöstermekTarihbilgisiniistediğimizşekildeformatederekçıktıalabiliriz.

t=Time.now

t.strftime("Bugün%d%B%Y,%A,saat:%H:%M")#=>"Bugün01May2015,Friday,saat:1

2:35"

Dikkatettiysenizİngilizceolarakçıktıyıaldık.NeyazıkkiRuby'delocalekavramıyok.BuyüzdenTürkçeçıktıalmakiçinI18ngem'inikullanmamızgerekiyor.

geminstalli18n

Dahasonraherhangibirdizinaltında;

cd~

mkdiri18n-works

cdi18n-works/

mkdirlocales

cdlocales/

curl-Ohttps://raw.githubusercontent.com/svenfuchs/rails-i18n/master/rails/locale/tr.

yml

cd../..

touchrun.rb

şimdirun.rbdosyasıiçine;

TimeveDateNesneleri

163

require'i18n'

I18n.load_path=Dir['./locales/*.yml']

I18n.locale=:tr

putsI18n.locale

t=Time.now

putsI18n.localizet,:format=>"Bugün%d%B%Y,%A,saat:%H:%M"

yaptığımızdaçıktı:

tr

Bugün01Mayıs2015,Cuma,saat:12:55

şeklindeolacaktır.

Kullanımda:%<flags><width><modifier><conversion>şeklindebiryöntembulunmakta.

Flag'ler

-don'tpadanumericaloutput

_usespacesforpadding

0usezerosforpadding

^upcasetheresultstring

#changecase

:usecolonsfor%z

Hemenörneklerlegörelim,ilkolarak-,_ve0kullanımınabakalım:

t=Time.now#=>2015-05-0211:35:26+0300

t.strftime("%d")#=>"02"

#şimdi-ileyapıyoruz

t.strftime("%-d")#=>"2"#0'ladoldurmadı...

#şimdi_ileyapıyoruz

t.strftime("%_d")#=>"2"#SPACEkarakteriiledoldurdu...

#şimdi0ileyapıyoruz

t.strftime("%0d")#=>"02"#0iledoldurdu...

Şimdi ̂ ,#ve:flag'lerinebakalım:

t.strftime("%A")#=>"Saturday"

t.strftime("%^A")#=>"SATURDAY"#upcaseyaptı

t.strftime("%#A")#=>"SATURDAY"#changecasedemek,upcaseisedown,downcase

iseupyapmakdemek.

#saturdaydowncasegeldi,upcaseoldu

t.strftime("%z")#=>"+0300"

t.strftime("%:z")#=>"+03:00"#:ileayırdı

TimeveDateNesneleri

164

width

t.strftime("%d")#=>"02"

t.strftime("%10d")#=>"0000000002"#10basamakyaptı.

Formatlama

İşaret Açıklama

%Y 4dijitliyıl

%C yıl/100,yüzyıliçin

%y yılmod100,2015için15gelir.

%m Yılınayı.(01..12)

%B Ayıntamadı(January)

%byada%h Ayınkısaadı(Jan)

%d Ayıngünü,0eklemeli(01..31)

%e Ayıngünü,SPACEkarakterieklemeli(1..31)

%j Yılıngünü(001..366)

%H Saat,24-saatformatında0eklemeli(00..23)

%k Saat,24-saatformatındaSPACEkarakterieklemeli(0..23)

%I Saat,12-saatformatında0eklemeli(01..12)

%l Saat,12-saatformatındaSPACEkarakterieklemeli(1..12)

%P Meridyengöstergeci,küçükharf(amyadapm)

%p Meridyengöstergeci,büyükharf(AMyadaPM)

%M Dakika(00..59)

%S Saniye(00..60)

%L Milisaniye(000..999)

%N Kesirlisaniye,varsayılan9dijitli

%z saatvedakikaofsetliUTCzamankuşağı(timezone)

%Z Zamankuşağınınharfselkarşılığı

%A Haftanıngünü,tamyazım

%a Haftanıngünü,kısayazım

%u Haftanınkaçıncıgünü,Pazartesi1

%w Haftanınkaçıncıgünü,Pazar0

%c "%a%b%e%T%Y"şeklinde

%D "%m/%d/%y"şeklinde

TimeveDateNesneleri

165

%F ISO8601-"%Y-%m-%d"

%v VMS-"%e-%^b-%4Y"

%x %Dileaynı

%X %Tileaynı

%r 12saatcinsindensaat"%I:%M:%S%p"

%R 24saatcinsindensaat"%H:%M"

%T 23saatcinsindensaat"%H:%M:%S"

Örnek

t=Time.now#=>2015-05-1614:29:43+0300

t.strftime("%N")#=>"691659000"

t.strftime("%3N")#=>"691"#milisaniye,3dijit

t.strftime("%6N")#=>"691659"#mikrosaniye,6dijit

t.strftime("%z")#=>"+0300"

t.strftime("%Z")#=>"EEST"

#EasternEuropeanSummerTimeyani

#yazsaati:)

t.strftime("%A")#Sunday

t.strftime("%a")#Sun

t.strftime("%u")#"7"

t.strftime("%w")#"0"

@wip

TimeveDateNesneleri

166

Rubypaketleri:RubyGemsRuby,benzeridiğerdillerdekigibikendineaitbirpaketyöneticisinesahiptir.RubypaketlerineGemdenir.Gem'leraslındatekrartekrarkullanılabilecekRubykodlarınınpaketlenmişhalleridirveherhangibirRubyuygulamasınaçokkolayentegreedilebilir.

Geneldetümpaketlerhttp://rubygems.orgsitesindesunulur.İsterlocal(yerel)isterözelrepositoryistersenizdeRubyGemssitesindenbupaketlerikurabilirsiniz.

Rubykurulumundagemadındabirkomuteklenirsisteme.Eğergem--helpderseniz,ilgilikullanımlarıvekomutlarılisteleyebilirsiniz.

RubyGems,efsaneisimJimWeirichtarafındanyazılmıştı.Kendisi2014Şubat'taaramızdanayrıldı.

HerhangibirpaketikurmakiçingeminstallPAKET_ADIşeklindeyazmakyeterlifakatgeneldeRuby'ninkuruluolduğuyersistemdosyalarınınkuruluolduğuyerdeolduğuiçineğerRubyversiyonyöneticisi(rvmyadarbenv)kullanmıyorsanızsudoileileişlemyapmanızgerekir:sudogeminstallPAKET_ADI.

TavsiyemRbenvyadaRVMgibibirpaketyöneticisikullanmanız.BirsonrakibölümdegöreceğimizBundleraracıylahemsisteminizigereksizgem'lerdenkorumuşolacağızhemdeistediğimizprojedeistediğimizgemversiyonunukullanmışolacağız.

RubyPaketleri:RubyGems

167

http://rubygems.org

http://en.wikipedia.org/wiki/Jim_Weirich

https://github.com/sstephenson/rbenv

https://rvm.io/

http://bundler.io/

Paketyöneticisi:Bundlerwip...

PaketYöneticisi:Bundler

168

KomutSatırı(Command-Line)Kullanımıwip...

KomutSatırı(Command-Line)Kullanımı

169

MetaProgrammingRuby'dekiMetaProgramming,yazılankodunrun-time'dapekçokşeyideğiştirmesi,Kernel'dangelensistemfonksiyonlarınımanipuleetmesi(Class,Module,Instanceileilgilişeyler)şeklindedir.

Hattabazenyazdığınızprogramırestartetmedenbilekodudeğişikliğiyapmakmümkünolur.

Bazıkomutlar,kullanımşekillerigerçektendeçoktehlikeliolabilir!Özellikledışdünyadangelecekinput'larınrun-time'dayorumlanmasıpekdeönerilenbiryöntemdeğildir.Yaniburadagöreceğimizbazıyöntemleribilelimamagerçekdünyadapekfazlauygulamayalım!

Class'larDeğiştirilebilir!İsterKernelisterdışarıdaneklenen,hertürClassmodifiyeedilebilir:

classString

deffoo

"foo:#{self}"

end

end

a="hello"

a.foo#=>"foo:hello"

StringClass'ınakafamızagörefoomethod'uekledik.

Class'larınBirdenFazlainitializeYöntemiOlabilir!BuClassOverloadingyaniClassyadamethod'uezmekolarakdüşünülebilir.Class'ınbirtaneinitializemethod'uolduğuiçin,koşulluolarakClass'abaşlangıçseviyesindemüdahaleedebiliriz:

MetaProgramming

170

#Dortgen.new([sol_ust_x,sol_ust_y],boy,en)

#Dortgen.new([sol_ust_x,sol_ust_y],[sag_alt_x,sag_alt_y])

classDortgen

definitialize(*args)

ifargs.size<2||args.size>3

"Busınıfenaz2enfazla3parametrealır"

else

"Doğruparametrekullanımı"

end

end

end

Dortgen.new([0,0],10,10)#=>#<Dortgen:0x007fe3ea1330f0>

Dortgen.new([0,0],[10,10])#=>#<Dortgen:0x007fe3ea132d58>

İster2,ister3parametreileinitializeettiğimizDortgensınıfı,parametrekullanımınagörefarklıçıktılarüretebilir.

AnonimClassAnonimClass'lar,Singleton,GhostyadaMetaclassdiyedeadlandırılır.AslındaherRubyClass'ıkendineaitanonimbirsınıfavemethod'larasahiptir.Tekfarkıkendisineaitolmasıdır.

classDeveloper

class<<self

defpersonality

"Awesome"

end

end

end

Developer.new#=>#<Developer:0x007fc9048a2738>

Developer.personality#=>"Awesome"

a=Developer.new

a#=>#<Developer:0x007fc9048a2120>

a.class#=>Developer

a.class.personality#=>"Awesome"

a.personality#=>undefinedmethod`personality'for#<Developer:0x007fd3ca0a

0e10>(NoMethodError)

Developersınıfınınkendiclass'ınaanonimbirmethodtaktık.Class'daninstanceüretmedenDeveloper.personalityşeklindeerişebilirken,ainstance'ındangitmekistediğimizdeyania.personalitydediğimizdehatamesajıaldık.Oysaomethodssadecea.classaait:)

YaptığımızişaslındabirSingletonoluşturmaoldu.

define_method

MetaProgramming

171

Classiçinderun-timeyanidinamikolarakmethodoluşturabilirsiniz:

classDeveloper

define_method:personalitydo|arg|

"Youare#{arg}developer!"

end

end

Developer.new.personality("anawesome")#=>"Youareanawesomedeveloper!"

a=Developer.new

a.personality("anawesome")#=>"Youareanawesomedeveloper!"

a.class.instance_methods(false)#=>[:personality]

send

sendmethod'uObjectsınıfındangelenbirmethod'dur.Sınıfagöndereceğimizmesajilkparametreolupbudaaslındaçağıracağımızmethodadıdır.

classDeveloper

defhello(*args)

"Hello#{args.join("")}"

end

end

d=Developer.new

d.send(:hello,"vigo","howareyou?")#=>"Hellovigohowareyou?"

Unutmayın,sadecepublicmethod'laraerişebilirsiniz!

remove_methodveundef_method

Adındandaanlaşılacağıgibimethod'uyoketmekiçinkullanılıramaeğerremove_methodileiptaledilmekistenilenmethod,türediğiüstsınıfındavariseneyazıkkiyokedilemez.Budurumdadaundef_methoddevreyegirer:

MetaProgramming

172

classDeveloper

defmethod_missing(m,*args,&block)

"#{m}isnotavailable!"

end

defhello

"HellofromclassDeveloper"

end

end

classTurkishDeveloper<Developer

defhello

"HellofromclassTurkishDeveloper"

end

end

d=TurkishDeveloper.new

d.hello#=>"HellofromclassTurkishDeveloper"

classTurkishDeveloper

remove_method:hello

end

d.hello#=>"HellofromclassDeveloper"#üstsınıftavarolduğuiçinçalıştı!

Eğer;

classTurkishDeveloper

undef_method:hello

end

d.hello#=>"helloisnotavailable!"

yaparsak,methodkompleuçarvemethod_missingileyakaladığımızkodbloğuçalışır.

eval

Pekçokprogramlamadilindeevaluateetmektengelen,yaniStringformundakimetninçalışabilirkodparçasıhalinegelmesiolayıdıreval:

eval("5+5")#=>10

eval('"Hello".downcase')#=>"hello"

Aslındaçoktehlikelidir.Yaniprogramatikhiçbirkontrololmadandümdüzmetninexecutablehalegetirilmesidirvehiçbirzamanönerilmez.Güvenlikzafiyetidoğrurabilir.

instance_eval

YazılankodbloğunusankiClass'ınbirmethod'uymuşgibiçalıştırır:

MetaProgramming

173

classDeveloper

definitialize

@star=10

end

end

d=Developer.new

d.instance_evaldo

putsself

puts@star

end

##<Developer:0x007fe549a91e70>

#10

yada;

classDeveloper

end

Developer.instance_evaldo

defwho

"vigo"

end

end

Developer.who#=>"vigo"

şeklindekullanılır.Aynışekildesadecepublicolanmethod'lariçingeçerlidir.

module_evalveclass_eval

İkisideaynıişiyapar.DışarıdanClassdeğişkenlerineerişmekiçinkullanılır:

classDeveloper

@@geek_rate=10

end

Developer.class_eval("@@geek_rate")#=>10

Aynışekildemethodtanımlamakiçin;

classDeveloper

end

Developer.class_evaldo

defwho

"vigo"

end

end

Developer.new.who#=>"vigo"

class_variable_getveclass_variable_set

MetaProgramming

174

ClasskonusundaClassveInstanceVariablesarasındakifarkıgörmüştük.Buikimethodyardımıylasınıfdeğişkenineerişmekvedeğerinideğiştirmekmümkün:

classDeveloper

@@geek_rate=10

end

Developer.class_variable_set(:@@geek_rate,"100")#=>"100"

Developer.class_variable_get(:@@geek_rate)#=>"100"

instance_variable_getveinstance_variable_set

Aynıöncekigibi,bumethod'lardasadeceInstanceVariableiçinçalışır:

classDeveloper

definitialize(name,star)

@name=name

@star=star

end

defshow

"Name:#{@name},Star:#{@star}"

end

end

d=Developer.new("vigo",10)

d.instance_variable_get(:@name)#=>"vigo"

d.instance_variable_get(:@star)#=>10

d.show#=>"Name:vigo,Star:10"

d.instance_variable_set(:@name,"lego")#=>"lego"

d.show#=>"Name:lego,Star:10"

const_getveconst_set

ConstantyanisabitleriClassveModulekonusundagörmüştük.const_setileClass'asabitdeğeratıyoruz,const_getiledeilgilideğeriokuyoruz:

classBox

end

Box.const_set("NAME","web")#=>"web"

Box.const_get("NAME")#=>"web"

Box::NAME#=>"web"

a=Box.new

a.class.constants#=>[:NAME]

a.class::NAME#=>"web"

MetaProgramming

175

KodYazmaTarzı(StyleGuide)Aşağıdakikurallar,kodundoğruçalışmasındanziyade,kullanıcıtarafındandoğruokunupalgılanmasıiçindüşünülmüş,kabuledilmişkurallardır.

Ruby'eaitresmibirdurumolmasada,geneldetümkullanıcılarbukurallarauymayaçalışır.

BukurallarıbenGitHub'danaldım.

soft-tabsyaniTABkarakteriyerine2adetspacekarakteriilegirintiyapılmalıMümkünsesatıruzunluğu80karakterigeçmesin!Satırsonlarındaboşkarakterwhite-spacebırakmayın!HerrbdosyasıyadaRubykoduiçerendosyaboşbirsatırlabitsin.Operatörler,virgül,ikinokta,noktalıvirgül,{ve}lerinetrafındamutlakaboşlukspacekarakteriolsun!

Yanlış

a=1

a,b=1,3

1>2?true:false;puts"Merhaba"

[1,2,3].each{|n|putsn}

Doğru

a=1

a,b=1,3

1>2?true:false;puts"Merhaba"

[1,2,3].each{|n|putsn}

ParantezveKöşeliparantezkullanırken,neöncesinenedesonrasınaboşkarakterspacekoyma!

Doğru

my_method(arg1,arg2).other

[1,2,3].length

Ünlemdensonraboşkarakterspacekullanma!array.include?(element)whenvecasekullanırkengirintidurumunuaşağıdakigibiyap:


176

https://github.com/styleguide/ruby

case

whensong.name=="Misty"

puts"Notagain!"

whensong.duration>120

puts"Toolong!"

whenTime.now.hour>21

puts"It'stoolate"

else

song.play

end

kind=caseyear

when1850..1889then"Blues"

when1890..1909then"Ragtime"

when1910..1929then"NewOrleansJazz"

when1930..1939then"Swing"

when1940..1950then"Bebop"

else"Jazz"

end

Method'lararasında1satırboşlukver,gerekiyorsamantıklıbirşekildeiçerideayrımyap!

defsome_method

data=initialize(options)

data.manipulate!

data.result

end

defsome_method

result

end

SyntaxEğermethod'aparametregeçiyorsanparantezyaz!

defsome_method

#argümansız

end

defsome_method_with_arguments(arg1,arg2)

#argümanlı

end

forkullanımınadikkatedin,kafanızagöreheryerdekullanmayın:


177

arr=[1,2,3]

#kötüörnek

foriinarrdo

putsi

end

#iyiörnek

arr.each{|i|putsi}

İçiçeternarykullanmaktankaçının!Okunabilirliğiazaltıyor!

#kötü

some_condition?(nested_condition?nested_something:nested_something_else):somet

hing_else

#iyi

ifsome_condition

nested_condition?nested_something:nested_something_else

else

something_else

end

andveoryerine&&ve||kullanınMümkünoldukçaifleriteksatırşeklindekullanın:

#kötü

ifsome_condition

do_something

end

#iyi

do_somethingifsome_condition

unlessiçindeelsekullanmaktankaçının:

#kötü

unlesssuccess?

puts"hata"

else

puts"ok"

end

#good

ifsuccess?

puts"ok"

else

puts"hata"

end


178

Teksatırlıkblokişlerinde{},çoksatırlıkblokişlerindedoendkullanın.returnkelimesinigerekmedikçekullanmayın.Method'lardaparametreolarakdefaultdeğeratarken=etrafındaspacekullanın.

#kötü

defsome_method(arg1=:default,arg2=nil,arg3=[])

#kod...

end

#iyi

defsome_method(arg1=:default,arg2=nil,arg3=[])

#kod...

end

Varlıkoperatörükullanmaktançekinmeyin!

#eğerisimnilyadafalseiseisimdeğişkenine"vigo"ata

isim||="vigo"

Booleandeğerleriçin||=kullanmayın!

#kötü

enabled||=true

#iyi

enabled=trueifenabled.nil?

Parantezlikullanımdamethod'dansonraspacekullanmayın:

#kötü

f(3+2)+1

#iyi

f(3+2)+1

Blockiçindekullanmayacağınızdeğişkeniçindeğeratamasıyapmayın:

#kötü,kboşagitti

result=hash.map{|k,v|v+1}

#iyi

result=hash.map{|_,v|v+1}

Veritipikontrolüiçin===kullanmayın!is_ayadakind_of?kullanın.

Naming(İsimlendirmeler)


179

Methodvedeğişkenisimleriiçinsnake_casekullanın.ClassveModüliçinCamelCasekullanın.ConstantiçinSCREAMING_SNAKE_CASEkullanın.Booleansonuçdönenmethod'lar?ilebitmeli:User.is_valid?Tehlike,nesneyimodifiyeeden/değiştirenmethod'lar!ilebitmeli!User.delete!

ClassSingletontanımlarkenselfkullanın:

classTestClass

#kötü

defTestClass.some_method

#kod

end

#iyi

defself.some_other_method

#kod

end

end

private,public,protectedolanmethod'lardagirintilememethodadıylaaynıhizadaolsunveilgilimethod'unbirüstsatırıboşkalsın:

classSomeClass

defpublic_method

#...

end

private

defprivate_method

#...

end

end

ExceptionsAkışkontolüiçinkullanmayın!


180

#kötü

begin

n/d

rescueZeroDivisionError

puts"0'abölünmehatası!"

end

#iyi

ifd.zero?

puts"0'abölünmehatası!"

else

n/d

end

DiğerString'lericoncatederkeninterpolasyonkullanın:

#kötü

email_with_name=user.name+"<"+user.email+">"

#iyi

email_with_name="#{user.name}<#{user.email}>"

Gerekmedikçedeğeratamalarındatektırnak'kullanmayın,çifttırnağıtercihedin"StringconcatişlerindeArray'eeklemetekniğinikullanabilirsiniz,hızlıdaolur:

html=""

html<<"<h1>Pagetitle</h1>"

paragraphs.eachdo|paragraph|

html<<"<p>#{paragraph}</p>"

end


181

GerçekHayatRubyÖrnekleriBubölümde,gerçekdünyadakiRubykonularınadeğineceğim.BunlarınbaşındadaNedenRuby?sorusunacevapvermeyeçalışacağım.BenceRubydünyasınıöneçıkartanenbüyükfarklılıkTestDrivenDevelopmentmetodolojisininçokgelişmişolması.

Onlarcatestkütüphanesi,testsuitevebenzerişeylerbencediğerdillerdebukadarileriseviyededeğil.YaptığınızuygulamayıENDTOENDyaniA'danZ'yetestetmek,tektektümsenaryolarıçıkartmakveneredeysesıfırhataileişyapmakmümkün.

BehaviourDrivenDevelopment(BDD),ContinuesIntegration(CI),testvebuildotomasyonudaçoksıkkullanacağımızşeylerdenbiri!

Genelanlamdakonubaşlıklarımız;

NedenRuby?RubyveTDD/BDD/CIKendiRubygem'imiziyapalım!SinatraveWeb

GerçekHayatRubyÖrnekleri

182

NedenRuby?YazılımhayatımaCommodore16BASICdiliilebaşladım.DahasonraCommodore64'egeçtim,Assembly(MakineDili),dahasonradaAmiga'dadaAssembly'yedevamettim.Birgüngeldivemakinediliçöpoldu:)Teknolojideğişti:)

90'lıyıllardaWindowsveASPdiliyletanıştım.ASP'ninilkgünleri,VBScript:)UzuncabirsüreASPileyoladevamettiktensonraPHPiletanıştımve"ooohbeDÜNYAvarmış"dedim.

PHPilehatırısayılırpekçokprojeyaptım.Dahasonra,sevgilikardeşimFıratCanBaşarır'ınyönlendirmesiylePython)veDjango)iletanıştım.Özelliklewebdevelopmentişleriyleuğraşanbiri,PHP'densonraPythonveDjango'yugörüncehakikattenaklıduruyor!

ÖzellikleDjangoilebirliktegelenAdminPanelolayıinsanıntabiricaizsedibinidüşürüyor!Dahasonraanlaşılıyorki,bupanel,sadecedeveloperiçin.Yanisadecegeliştirmeamaçlı.İlkanda"ooof,bununlahemenhızlıcaişleriçıkartırım"diyorsunuzhaklıolarak.Teoridemümkünde.

AncakbüyükbirişekalkıştığınızdabuAdminPanelkabusunuzoluyorveişigücübırakıpsadecebupanelicustomize(yaniözelleştirme)etmekleuğraşıyorsunuz.

KezaPython2mi?3mü?gibidurumlardasözkonusu.Python3neredeysetamamenfarklı.Anitibariyle(30Kasım2014)halenDjangovePython3desteğiresmiolarakgelmişdeğil.

BunundışındaPythontopluluğuçokağırhareketediyor.Yeniçıkanbirservisinmodülolarakhazırlanmasıyadaenson3seneöncegüncellenmiş,yüzlercepull-request'inbeklediğiGitHubprojelerimiistersiniz?

Bukonularbenigeliştiriciolarakzorladı.Amacımhızlaişimidüzgünbirşekildeyapıpyolumadevametmektenbaşkabirşeydeğil.

RubyisFun!YaniRubyeğlencelidir!nedemekbu?İlkbakıştainsandüşünüyor,programlamadilininneresieğlenceliolabilirki?Neticedebilimselbirişlemdiyedüşünüyorinsan.TaakiRubyileuğraşmayabaşlayanakadar...

İlkdikkatçekenşey,Rubydilinininsandilineçokbenzemesi.Yaniİngilizcebilenbiriiçinokunmasıçokkolay.HiçRubybilmeyenbiribilerahatlıklanetürbirişlemolduğunuanlayabilir.

Dahaöncehiçbirprogramlamadilinderastlamadığımbirifkullanımı:

puts"vigo"ifa>2

NedenRuby?

183

http://en.wikipedia.org/wiki/Commodore_16


http://en.wikipedia.org/wiki/Amiga

http://en.wikipedia.org/wiki/Microsoft_Windows

http://en.wikipedia.org/wiki/Active_Server_Pages

http://en.wikipedia.org/wiki/VBScript

http://en.wikipedia.org/wiki/PHP

https://twitter.com/firat

http://en.wikipedia.org/wiki/Python_\(programming_language\

http://en.wikipedia.org/wiki/Django_\(web_framework\

https://docs.djangoproject.com/en/1.7/topics/python3/

https://docs.python.org/3/

Buşudemek,eğera'nındeğeri2'denbüyükseekranavigoyaz.Asp,Python,Php,Perl,CgibidillerdegeneldeifbloğuiçindeyadaonelineyaniteksatırdaifadeşeklindeolurkenilkkezRuby'deifkoşulununbuşekildekullanıldığınıgördüm.

unlesskelimeanlamıolarakifnotanlamındadır.Yanieğerx'indeğerifalseiseşunuyapderken:

puts"vigo"unlessx

gibibirkullanımsözkonusu.yaniaşağıdakigibidekullanılabiliramamantıksalolaraktercihedilmez:

puts"vigo"if!x

Kezamethodisimleri,standartkütüphaneilegelenözelliklergayetakıldakalıcıvemantıklı.Rubysizinadınızapekçokşeyidüşünüphazırkullanımasunuyor.

Acababugüngünlerdencumamı?

Hemenbakalım:

Time.now.friday?#=>true#evet

Aslındaçokbasitamaçokişeyarayanbirözellik.ButarzkonularaSyntacticSugardeniliyor.

ÇokGüçlüveÇalışkanRubyTopluluğuNeyazıkkiülkemizdeçokdabilinenyadatercihedilenbirdilolmamasınarağmen,dünyadadurumçokfarklı.PekçoktanıdıkprojeRuby,RubyonRails,SinatragibiRubydünyasınınaraçlarınıkullanmakta.

Python'dangelenbirgeliştiriciolarak,yaşadığımenbüyüksıkıntılardanbirideyavaşilerlemedurumuydu.Python'ubenAlmanMühendisliğinebenzetiyorum.Herşeyinanılmazkurallı,süpersistemliolmakzorunda.Tamambuçokgüzelbiryaklaşım,kabulediyorumamabazenağırkalıyor.

BazenöylebirPythonmodülüneihtiyacınızoluyorvebirbakıyorsunuzson3yıldırgüncellemeyapılmamış,GitHub'dabekleyen50tanePullRequest,kodukiminmaintainettiğibellideğil,uzayboşluğundakendikendinegidenbirdurumdakaderinibekliyor.

Rubytopluluğuinanılmazderecedeüretken.YenibirAPI'mıçıktı?Hemengem'inibulmanızmümkün!Rubymiöğrenmekistiyorsunuz?Tonlarcaücretsiz/ücretlionlinevideolar,eğitimlervar!Kitap,kod,konferansaklınızanegelirse...

NedenRuby?

184

Neyazıkkibudenliaktifbirdünyayıbendiğeruğraştığımdillerdegöremedim.

Birişiyapmanınpekçokfarklıyoluolabilir!Sonolarak,Ruby'dekiençokhoşumagidenmentalitedenbahsetmekistiyorum.Birişidoğruyapmanınbirdenfazlayoluolabilir.

ÖrneğinPython'dasadece"tekbiryol"varkenRuby'defarklıfarklıyöntemlerle,komutlarlaaynıişideğişikşekillerdeyapabilirsinizvehepsidedoğrudur!

NeredeysehiçbirprogramlamadiliDSL(yaniDomainSpecificLanguage)yapmakiçinbudenlimüsaitdeğil.YaniRubykullanarakkafanızagöreRubyüzerindeçalışanbaşkabirdünyayapabilirsiniz!

Neticedehayattaherşeytercihlervezevklerleilgilidir.Benkendinedenlerimibelirtiyorum,bunlarsizeuymayabilir,hattanefretbileedebilirsiniz.Eğerböylebirdurumvarsa,sizdenricamsakinbirşekildeRubydünyasınıincelemeniz.

AnitibariyleneileuğraşıyorsanızaynışeyiRubyileyapmayaçalışmanız.Mutlakadeneyin.Denedikten,tadınabaktıktansonrakararverin.

Sevgiliannemküçükkenhepderdi"öncebitadınabakondansonraistemiyorsanyemeğiyeme"diye:)

NedenRuby?

185

RubyveTDD/BDD/CIwip...

RubyveTDD/BDD/CI

186

KendiRubygem'imiziyapalım!wip...

KendiRubygem'imiziyapalım!

187

SinatraveWebBelkideenpopülerRubykütüphanesimicro-webframeworkSinatrailehızlıcaminiwebuygulamalarıyapmak,basitAPIservislerihazırlamakvesunucuyadeployetmekkonularınıişleyeceğiz!

wip...

SinatraveWeb

188

http://sinatrarb.com

YazarHakkında1972’deİstanbul’dadoğdum.Rahmetlianne-annem’insatınaldığıCommodore16ilebilgisayarıhayatımıdeğiştirdi.UzunyıllarCommodore64veAmigakullandım.İnternetin,Google'ınveStackoverflow'unolmadığıbirdünyadaAssemblydiliilecodeyazdım.

1990'larınbaşında,televizyonlardafırtınagibiesenDinozorus,KüpKüp,SokakDövüşcüsügibioyunlarıAmigaplatformundakodlamıştım.1997'ninortalarınakadarAmigailedevamettimhayatıma.1998-2007arasındaWindows/PCkullanmakzorundakaldım.Asp3.0ilebaşlayanwebprogramlamamaceram,sırasıylaJavaScript,Php,Perl,PythonvesonolarakRubyiledevametmekte.

2003yılındaevlendim,2011’dedünyanınengüzelhediyesiniverdieşim.KızımEzeldünyayageldi!BazenberaberAmiga'daoyunoynuyoruz:)

UzunyıllarİstanbulBilgiÜniversitesi’ndeçalıştıktansonra2013’tewebBox.ioşirketinikurdum.Kod.io2013,Kod.io2014,Codefront.io,Jsist2014gibikonferanslardüzenledik.

Failconf,Hack-inggibiorganizasyonlarveçeşitlimeetup’laryaptık.Ocak2015’dewebBox.io’nunfaaliyetlerinibitirdik.Mayıs2015’tenberitekrareskigörevime,İstanbulBilgiÜniversitesi’negeridöndüm.

Halen,büyükbirheyecanla,AmigaveCommodore64makinediliprogramlamaileuğraşıyorum.Sizleredetavsiyeederim:)

YazarHakkında

189



http://en.wikipedia.org/wiki/Amiga

http://en.wikipedia.org/wiki/Assembly_language

https://github.com/vigo/dinozorus

http://en.wikipedia.org/wiki/Active_Server_Pages

http://bilgi.edu.tr

http://webbox.io

http://kod.io

http://linz.kod.io

http://codefront.io

http://jsist.org

http://failconf.io

http://hack-ing.io